Voorstel voor een richtlijn inzake besloten eenpersoonsvennootschappen met beperkte aansprakelijkheid COM(2014) 212

Advies Kamer van Koophandel juni 2014

Voorstel voor een richtlijn inzake besloten eenpersoonsvennootschappen met beperkte aansprakelijkheid COM(2014) 212 Inleiding en algemene opmerkingen Op 9 april 2014 publiceerde de Europese Commissie een voorstel voor een richtlijn inzake besloten eenpersoonsvennootschappen met beperkte aansprakelijkheid, de SUP. Het voorstel heeft als doel de oprichting van bedrijven in het buitenland te vereenvoudigen doordat de Lidstaten worden verzocht in hun nationale recht een rechtsvorm op te nemen van een besloten eenpersoonsvennootschap met beperkte aansprakelijkheid die in alle lidstaten dezelfde regels volgt en een EU-brede afkorting krijgt: SUP (Societas Unius Personae). Het voorstel bevat een geharmoniseerde inschrijvingsprocedure (met modelformulier voor inschrijving in het handelsregister), online inschrijving op afstand, een standaard model voor de statuten en een vereist maatschappelijk kapitaal bij oprichting van 1 euro. Ter bescherming van crediteuren mogen uitkeringen aan de aandeelhouder slechts worden toegestaan als de SUP na uitkering aan haar verplichtingen kan voldoen (balanstoets) en moet de directie een solvabiliteitsverklaring verstrekken aan de aandeelhouder. De SUP kan nieuw opgericht worden of ontstaan door omzetting van een B.V. of buitenlandse equivalent. De KvK is het met de Europese Commissie eens dat het voorstel een aanzienlijke vereenvoudiging betekent wat betreft de formaliteiten om een (dochter)onderneming in het buitenland op te richten en dat daardoor de oprichtingskosten dalen. Kort gezegd: Voor bedrijven die zich in het buitenland willen vestigen wordt dit dus beduidend eenvoudiger en minder kostbaar. Ook is het inderdaad zeer waarschijnlijk dat zonder maatregelen op EU niveau het verschil in wettelijke en administratieve voorschriften om in het buitenland een bedrijf op te richten zou blijven bestaan en de genoemde kostenbesparingen m.b.t. grensoverschrijdende bedrijfsvestiging niet gerealiseerd kunnen worden. Tegelijkertijd moet het aantal ondernemers dat door de richtlijn in het buitenland zal gaan investeren in relatieve zin niet overschat worden. Slechts een klein percentage MKB bedrijven investeert in het buitenland, namelijk 2% 1 (waarvan 42% met een dochteronderneming, 22% via een joint venture en 20% via een filiaal, rest WN) In het voorstel worden als redenen voor dit lage percentage m.n. de (per land verschillende) wettelijke en administratieve voorschriften genoemd en de bijbehorende kosten. De meeste bedrijven doen echter gewoon grensoverschrijdend 2 zaken zonder zich in de andere lidstaat te vestigen (26% exporteert, 29% importeert ). De behoefte van een eigen vestiging ontstaat vaak pas als men het nodig acht dichtbij klanten te zitten, als men als vertrouwd lokaal bedrijf 3 gezien wil worden of bij lokale productie . Desalniettemin, voor bedrijven die een dochteronderneming op willen zetten in het buitenland, maakt het voorstel dit 4 aanzienlijk eenvoudiger en goedkoper . Dit komt met name door de mogelijkheid van directe en uniforme elektronische registratie, standaardstatuten en een kapitaaleis van 1 euro. Ook heeft de SUP potentie voor binnenlands gebruik, want hier gelden dezelfde voordelen. De KvK is in algemene zin positief over het voorstel.

1

European Commission (2010). Internationalisation of European SMEs, p. 20)

2

Ibid, p. 20

3

Ibid, p. 22

4

Uiteraard moet men wel nog steeds rekening houden met lokale wetgeving op het gebied van belastingen, sociale zekerheid, verzekeringen en

arbeidsrechtelijke zaken. Pagina 1 van 5

Uitvoerbaarheid van de SUP-registratie in het Handelsregister In Nederland moet op dit moment de oprichting van een B.V. in persoon gedaan worden bij de notaris, die o.a. de identiteit van de oprichtende vennoot en andere functionarissen vaststelt. De notaris stelt de notariële akte op met daarin de statuten. De Europese Commissie schat de kosten hiervan op meer dan 500 euro per rechtspersoon 5 (Impact assessment bij het richtlijnvoorstel, blz. 58 ). Verder moet er minimaal 1 eurocent in de vennootschap gestort worden. Registratie wordt meestal verzorgd door de notaris. Directe online registratie zonder de betrokkenheid van 6 een notaris is op dit moment nog niet mogelijk . De eis dat inschrijving volledig online moet kunnen plaatsvinden past binnen het rijksbeleid digitaal 2017 en het KvK beleid m.b.t. digitale dienstverlening. Voor de SUP is de beschikbaarheid van een betrouwbare authenticatie en autorisatievoorziening een belangrijke randvoorwaarde voor implementatie. De KvK acht het haalbaar dat de inschrijving van een nieuw opgerichte SUP binnen 3 dagen voltooid is en een bewijs van inschrijving is verstrekt. Controle identiteit en uitwisseling informatie Ter voorkoming van fraude is het belangrijk dat er voldoende waarborgen zijn dat de oprichtende vennoot en andere in te schrijven functionarissen van een SUP goed worden geïdentificeerd (middels een gekwalificeerde elektronische handtekening die in andere lidstaten bruikbaar is en wordt erkend). De SUP verwerft rechtspersoonlijkheid op de datum van inschrijving in het Handelsregister (zie artikel 14, lid 2). Dit is een principiële wijziging in het Nederlandse vennootschapsrecht, waar nu nog de rechtspersoonlijkheid van een besloten vennootschap tot stand komt door middel van vastlegging van de statuten in een notariële akte. Anders gezegd: een SUP bestaat pas als zelfstandige juridische entiteit als deze in het Handelsregister is ingeschreven. Het gebruik van standaard-statuten zonder de eis van vastlegging in een notariële akte en de inschrijving als constitutief vereiste voor het verwerven van rechtspersoonlijkheid maken dat in het oprichtingsproces een zwaardere verantwoordelijkheid bij de beheerder van het Handelsregister komt te liggen. Een verantwoordelijkheid die tot nu toe exclusief bij het notariaat is belegd. Bij de jaarlijkse toewijzing van middelen ter financiering van de handelsregistertaak zal hiermee rekening moeten worden gehouden. Inschrijving als constitutief vereiste voor rechtspersoonlijkheid zal de kwaliteit/actualiteit van de data in het Handelsregister verder verbeteren. Binnenlands gebruik Verwachting is dat de laagdrempeligheid, snelheid en lage kosten van oprichting en rechtspersoonlijkheid het gebruik van een SUP voor kleine en middelgrote ondernemingen aantrekkelijk zal maken, niet alleen voor grensoverschrijdende activiteiten maar ook voor puur binnenlands gebruik. Bedacht moet worden dat de lidstaten bij implementatie de keuze hebben om de SUP naast andere bestaande besloten eenpersoonsvennootschappen (die niet conform SUP zijn opgericht) te codificeren, danwel de SUP-regels ook direct van toepassing te verklaren op reeds bestaande eenpersoonsvennootschappen. Denkbaar beeld SUP inschrijving in Nederland  Je logt in bij KvK of Ondernemingsplein om bij het Handelsregister je SUP op te richten en in te schrijven.  Je maakt gebruik van standaard-statuten die je daar kunt downloaden.  Je krijgt er ook je BTW-nummer en KvK bemiddelt op zijn website om je digitale handtekening waarmee je digitaal namens je SUP kunt zakendoen en kunt communiceren met de overheid, aan te schaffen.

5

SWD(2014) 124 final

6

Via de notaris kan dit wel, de notaris doet dan opgave (Notarissen Online)

Pagina 2 van 5



KvK garandeert dat dit hele proces binnen drie dagen is voltooid en het bewijs van registratie wordt verstrekt, zoals in de richtlijn staat

Financiële implicaties De Europese Commissie schat dat de financiële consequenties voor het mogelijk maken van online-inschrijving van de SUP in het handelsregister 100.000 euro of meer zijn. Dit bedrag zal naar inschatting van de KvK beduidend hoger liggen dan 100.000 euro. (o.a. aanpassing van het handelsregistersysteem, mogelijk maken van directe online registratie, controletaken en voorlichting). Het is wel de vraag of deze kosten geheel toegerekend moet worden aan 7 8 deze richtlijn gelet op het eGovernment Action Plan en implementatie van de eIDAS Verordening . Deze kosten zijn verder eenmalig, bedrijven kunnen permanent de vruchten plukken van een eenvoudige registratie van de SUP. Deponering jaarstukken Er wordt in het voorstel voor de richtlijn niet gesproken over deponering van jaarstukken. Jaarrekeningen bevatten informatie waarmee liquiditeits- en solvabiliteitsrisico’s ingeschat kunnen worden en zorgen daarmee voor meer zekerheid bij het zakendoen.. Bedrijven gebruiken deze informatie om het vermogen van hun mogelijke handelspartners om aan toekomstige betalingsverplichtingen te voldoen in te schatten. In de huidige economische situatie is dit alleen nog maar belangrijker geworden. Verder is er grote behoefte aan jaarrekeninginformatie: ze worden jaarlijks ca. 2.000.000 maal bij het Handelsregister opgevraagd (veelal online). Als laatste is het lange tijd niet deponeren van jaarrekeningen een van de gronden voor ontbinding van lege rechtspersonen (zie artikel 2:19a Burgerlijk Wetboek). De KvK pleit daarom voor handhaving van de publicatieplicht voor de SUP door in de tekst van het richtlijnvoorstel 9 de accounting directives op de SUP van toepassing te verklaren en/of door opname van de SUP in bijlage 1 van 10 richtlijn 2013/34/EU . We merken hierbij op dat voor kleine vennootschappen een sterk vereenvoudigd regime geldt (verkorte balans en beperkte toelichting). Uniform ondernemingsbegrip In het handelsregister worden primair ondernemingen ingeschreven. Een onderneming kan worden gedreven in verschillende rechtsvormen, bijvoorbeeld een BV of NV. Aan elke BV of NV wordt ook geacht een onderneming toe te behoren. Naar ons inzicht, is de SUP een nieuwe rechtsvorm waarin een onderneming kan worden gedreven en wordt ook elke SUP geacht een onderneming te drijven. In dit kader pleit de KvK voor een eenduidige definitie van wat onder een onderneming moet worden verstaan. Dit vergemakkelijkt de informatie-uitwisseling, eenduidige interpretaties, e.d. Bijvoorbeeld wanneer een SUP ‘leeg’ is en dus (in Nederland) rijp is voor ontbinding. Terminologie Omwille van de uniformiteit in de registervoering van rechtspersonen in de Europese bedrijvenregisters pleit de KvK er voor niet te spreken van enige vennoot, maar van enig aandeelhouder, niet van directie maar van bestuur en niet van directeur maar van bestuurder. Dit heeft eveneens een drukkend effect op de kosten voor aanpassing van de ICT-systemen bij de bedrijvenregisters.

7

COM(2010) 743 final

8

Verordeningsvoorstel betreffende elektronische identificatie en vertrouwensdiensten (COM(2012) 238), akkoord bereikt tussen EP en Raad. In

afwachting van formele adoptie in Raad. 9

Dit werd ook gedaan in de richtlijn eenpersoonsvennootschappen 2009/102/EC, zie overwegingen 3 met van toepassing verklaring van richtlijnen

68/151/EEG, 78/660/EEG, 83/349/EEG, 77/91/EEG, 78/855/EEG 10

Richtlijn 2013/34/EU van het Europees Parlement en van de Raad van 26 juni 2013 betreffende de jaarlijkse financiële overzichten, geconsolideerde

financiële overzichten en aanverwante verslagen van bepaalde ondernemingsvormen, tot wijziging van Richtlijn 2006/43/EG van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van Richtlijnen 78/660/EEG en 83/349/EEG van de Raad Pagina 3 van 5

Specifieke artikelsgewijze opmerkingen Formaliteiten m.b.t. de inschrijving Artikel 13, lid 1 Aan de lijst met gegevens zouden de volgende gegevens moeten worden toegevoegd:  De handelsnaam  De feitelijke bedrijfsomschrijving. (en niet alleen het ondernemingsdoel)  De communicatiegegevens: tel. nr, email en website Inschrijving Artikel 14, lid 5 Dit artikel stelt: “De lidstaten kunnen regels vaststellen voor de controle van de identiteit van de oprichtende vennoot, en enige andere persoon die de inschrijving namens hem uitvoert, alsook voor de controle van aanvaardbaarheid van de aan de inschrijvingsinstantie verstrekte documenten en andere gegevens. Elk identificatiebewijs dat in een andere lidstaat is uitgegeven door of namens de overheid van die lidstaat, met inbegrip van elektronisch uitgegeven identificatiebewijzen, wordt erkend en, aanvaard ten behoeve van de controle door de lidstaat van inschrijving”. Ter voorkoming van fraude, stelt de KVK voor hier aan toe te voegen: ”mits de te aanvaarden bewijzen van een zelfde of hoger betrouwbaarheidsniveau zijn als vereist in de lidstaat van inschrijving.’ ”mits de te aanvaarden 11 bewijzen van een zelfde of hoger betrouwbaarheidsniveau zijn als vereist in de lidstaat van inschrijving” . Voor legitimatie/ identificatiebewijzen geldt in het elektronisch Europese domein de eis van een ‘elektronisch gekwalificeerde handtekening erkend in alle lidstaten’, zoals deze momenteel wordt gerealiseerd binnen eID”. Aandelenkapitaal Artikel 16, lid 5 Hier staat “de lidstaten schrijven voor dat op briefpapier en bestelformulieren, in papieren of andere vorm, het geplaatste en gestorte kapitaal wordt vermeld. Indien de vennootschap een website heeft, is de informatie ook daarop beschikbaar”. Deze bepaling zou geschrapt kunnen worden omdat hij niet erg zinvol lijkt (onnodige administratieve last) Uitkeringen en crediteurenbescherming Artikel 18, lid 4 Artikel 18 (lid 4) stelt: “De solvabiliteitsverklaring wordt openbaar gemaakt. Indien de vennootschap een website heeft, wordt deze informatie ook daarop beschikbaar gesteld”. De KvK pleit ervoor om de solvabiliteitsverklaringen via het online handelsregister openbaar te maken, net als alle andere stukken. Hier is het register immers voor bedoeld. Daarbij heeft niet elke onderneming een internetsite. Artikel 18 (lid 4) wordt dan: “De solvabiliteitsverklaring wordt openbaar gemaakt via het handelsregister in de lidstaat van inschrijving. Indien de vennootschap een website heeft, wordt deze informatie ook daarop beschikbaar gesteld”.

11

Zoals bepaald in de aan te nemen eIDAS verordening betreffende elektronische identificatie en vertrouwensdiensten

Pagina 4 van 5

Uitvoeringshandelingen voor standaardinschrijvingsformulier en uitvoeringshandelingen Overweging 25, Artikel 11, lid 3 en artikel 13, lid 2 De Commissie stelt voor om twee uitvoeringshandelingen (via onderzoeksprocedure) vast te stellen – ten aanzien van het standaardinschrijvingsformulier en het model voor de statuten (artikel 11, lid 3 en artikel 13, lid 2). Bij het opstellen van de formulieren wordt de Commissie bijgestaan door het Comité voor het Vennootschapsrecht (vertegenwoordigers van de lidstaten). De Commissie stelt dat formulieren in de uitvoeringshandelingen eenvoudiger kunnen worden aangepast aan veranderingen in de bedrijfsomgeving dan formulieren die worden vastgesteld via de gewone wetgevingsprocedure (ergo via wijziging van de richtlijn, omdat het dan in de richtlijn zelf opgenomen staat). De KvK kan zich in principe vinden in de argumentatie van de Commissie om het standaardinschrijvingsformulier en het model van de statuten via uitvoeringshandelingen (onderzoeksprocedure) te regelen.

Meer informatie m.b.t. deze paper: Jan Leerling, Stafafdeling Handelsregister, Kamer van Koophandel Tel. +31 885853440 E-mail: [email protected]

Remco de Bruijn, EU Public Affairs, Kamer van Koophandel Tel. +31 885853409 E-mail: [email protected]

Kamer van Koophandel De Kamer van Koophandel is een modern publieke dienstverlener die ondernemers in staat stelt veilig zaken te doen en hun start- en groeiambities waar te maken. De Kamer van Koophandel beheert het Nederlandse handelsregister dat betrouwbare informatie biedt over ieder bedrijf. Met de data, kennis en netwerken van de KVK worden ondernemers ondersteunt bij het succesvol starten, innoveren en ondernemen, in binnen- en buitenland.

Pagina 5 van 5