V.O.L.S SEVILLA EXTREMADURA CORDOBA TOLEDO

V.O.L.S. 2005

EXTREMADURA SEVILLA CORDOBA TOLEDO

Inhoudsopgave

1 mei 2 mei 3 mei 4 mei 5 mei 6 mei

: : : : : :

7 mei : 8 mei : 9 mei : 10 mei : 11 mei : 12 mei : 13 mei : 14 mei :

Vliegreis – Gulpen – Düsseldorf – Sevilla. Sevilla stadsbezichtiging. Vrije dag Sevilla. Sevilla – Cordoba. Hoge snelheidstrein. Cordoba. Cordoba – stadsbezichtiging. Vrije dag Cordoba. Vertrek naar Mérida. Stadsbezichtiging Zafra. Merida stadsbezichtiging. Mérida. Mérida – Càceres – Trujillo. Wandeling Càceres. Trujillo stadsbezichtiging – Torrejou el Rubio – Nationaal Park Monfrague – Serradille - Placentia. Trujillo. Trujillo – Guadelupe – Toledo. Bezichtiging Kloostercomplex. Toledo stadsbezichtiging. ’s Morgens vrij in Toledo. In de namiddag per bus naar het vliegveld van Madrid. Vlucht Madrid – Keulen. Met de bus naar Gulpen.

1

Extremadura 2005. Zondag 1 mei 2005. Busreis naar Düsseldorf – vliegreis Düsseldorf – Sevilla. Om 8.00 uur uit Maastricht vertrokken met een bus van S churgers Cars. Alles verliep volgens plan en om 8.15 uur was de bus in Gulpen waar de rest van het gezelschap opstapte. Op naar Düsseldorf ! Alles ging van een leien dakje, op het vliegveld Düsseldorf stonden Irene en Margriet al te wachten. Het inchequen ging niet zo vlot maar ja we waren wel op tijd klaar. Het vliegtuig vloog via Mallorca naar Sevilla. Alles precies op tijd met Air Berlin en dus kwamen we ook op tijd in Sevilla aan. Daar stond onze gidse, Arancha, op ons te wachten. Zij was 23 jaar en zag er best goed uit. Zij vertelde wat, maar niet te veel. Bij ons hotel, hotel Hispalis,aangekomen, dat een heel stuk uit het centrum lag, werden de kamers verdeeld. Dit ging tamelijk snel, omdat we natuurlijk maar met 26 personen waren. Onze kamer en zoals we naderhand hoorden ook alle andere kamers, was erg klein. 2.80 – 3.30 meter. ½ Meter plaats aan iedere kant van het bed. Waar moeten we met onze koffers heen ? Eerst een koffer op het bed, uitpakken, in de kast leggen en hangen, eerste koffer rechtop tegen de muur aanzetten, tweede koffer op het bed enz. Eigenlijk belachelijk ! Rob had wel een hotel met grotere kamers uit kunnen zoeken. Arancha vertelt dat bus nummer 22 voor het hotel een halte heeft (klopt) en dat deze bus naar het centrum rijdt tot aan de kathedraal (klopt niet !). Arancha zegt dat ze meegaat naar het centrum maar als ze ziet dat er “slechts”14 personen meegaan zegt ze plotseling dat ze niet mee kan gaan omdat ze op de anderen moet letten (?). De bus gaat dus niet naar de kathedraal maar heeft haar eindhalte in een of andere voor-wijk vanwaar het nog 25 minuten lopen naar de kathedraal is. Dat hebben we dus niet gedaan maar we zijn met een groep van ongeveer 14 personen lekker op een terras in de zon gaan zitten. Om 19.50 uur zijn we met de bus weer terug gegaan naar hotel Hispalis. Het eten was goed en daarna hebben we tot 24.00 uur nog wijn en pils gedronken en zijn toen gaan slapen.

John Pennings.

2

Maandag 2 mei 2005. Sevilla – stadsbezichtiging. 7,8,9 Zei John gisteravond, dat betekent, 7 uur wekken, 8 uur ontbijten en rond 9 uur vertrekken. Het ontbijt hebben we ons goed laten smaken en onze eerste dag in S panje mag beginnen. Zoals gewend ( wij zijn altijd op tijd…) staat iedereen ruim van te voren, voor het hotel op onze gids te wachten. Half tien is half tien nietwaar? S panje heeft de nationale feestdag van 1 mei (Dag van de arbeid) verplaatst naar van daag maandag 2 mei omdat op zondag toch al iedereen vrij heeft. Zodoende is er vandaag nog een extra vrije dag. Na een tijdje verschijnt Arancha ( S u )( zoals we naderhand vernemen) met de lokale gids José (spreek uit Ghosé.) José vertelt dat we beginnen met een korte rondrit door de stad. Op het programma staan Plaza de España, het Casa de Pilatos, de Giralda met kathedraal.( en het Alcázares Reales? ) Tijdens de rit vertelt José wetenswaardigheden over de stad. Sevilla heeft ruim 800.000 inwoners en tot op heden is te zien dat er nog altijd veel Arabische invloed is. Dit uit zich ook in de gastronomie en in de S paanse taal zijn nog steeds meer dan 8000 Arabische woorden te vinden. Veel culturen hebben er een grote bloeitijd gehad zoals in de Romeinse en Westgotische tijd. De Moren hebben van S evilla hun hoofdstad gemaakt tot tenslotte de christenen het roer weer overnamen. Sevilla heeft een niet tropisch klimaat waarbij in mei de aangenaamste temperatuur wordt bereikt. In de zomer kan het ruim 45 graden worden. De stad ligt boven 10 meter, peil Atlantische oceaan, en 100 km. van de Middellandse Zee verwijderd. S evilla is de stad die het grootste, oude stadscentrum binnen de muren, heeft van Europa. Langs de kant van de weg zien we overal sinaasappelbomen staan. Deze vruchten zijn bitter van smaak en worden geëxporteerd naar Engeland. De Engelsen maken hier hun beroemde “ marmelade” van. Naast het Parque de Maria Luisa ligt de Plaza de España waar onze rondleiding begint. Het geheel is gebouwd voor de EXPO in 1929 en vertegenwoordigde het S paanse paviljoen. José vertelt dat in dit gebouwencomplex de vier koninkrijken van S panje verenigd zijn te weten Aragon, Castilla, León en Nevarra. In het halfrond vinden we de 55 provincies van S panje terug in alfabetische volgorde. Elke

3

provincie is uitgedrukt in keramiek tegels met kenmerken van deze provincie en een landkaart waarop de ligging in S panje is aangegeven. Aan het gebouw is 15 jaar gewerkt en het is een mix van Renaissance en Moorse stijl. De galerij binnen is geheel uitgevoerd in mahonie hout, afkomstig uit Cuba. Onze volgende halte is het Casa de Pilatos. Het werd gebouwd in 1540 door een van de hertogen van Medinaceli. Volgens de legende is het een kopie van het echte paleis van Pilatus. Binnen is het heerlijk koel. José zegt dat dit komt door de vele keramiek tegels die op de wanden zijn aangebracht. Daardoor is het binnen zeker 7 graden minder warm dan buiten. Het geheel geeft een mooi en kleurrijk beeld. Ook hier is duidelijk de Arabische invloed te zien in de motieven op de tegels en in de kleuren. Voor de Arabieren is blauw de kleur van de hemel en symboliseert de vrijheid. In de kapel vinden we teksten terug uit de Koran. De deuren zijn gemaakt van cederhout uit Libanon. Op veel deuren kan men nu nog afbeeldingen van mosselen zien wat voor de Arabieren het symbool is voor water en zonder water is er geen leven. De Arabieren beelden heel vaak de natuur af in hun bouwwerken wat ook goed te zien is in de kapel waar de hemel is weergegeven in prachtige blauwe keramiek tegels. In de patio staat een fontein met een zogenaamde “Januskop” het symbool voor toekomst en verleden. In de mooie tuin staan prachtige bougainville en natuurlijk schijnt de zon.

Met José gaan we naar de Giralda en de Kathedraal. De Giralda is het symbool van Sevilla en was vroeger een minaret gebouwd in de 12e eeuw. Nu is de toren verhoogd en hangen er 24 klokken in. De functie is hetzelfde als vroeger, de gelovigen oproepen tot gebed. Boven op de toren staat een bronzen vrou wenfiguur met vlag. In 1184 is begonnen met het bouwen van de moskee en de minaret. In 1248 werd de moskee als kathedraal ingewijd. Vanaf 1434 werd gestart met het bouwen van het Gotische deel van de kathedraal. In 1528 startte men met het Renaissance deel en in 1618 met het Barok gedeelte. Aan de kathedraal is met tussenpozen gebouwd van 1401 tot 1928. Het is de grootste kathedraal in Gotische stijl ter wereld en de derde grootste kerk op onze aarde na de S t. Pieter in Rome en de St. Paul in Londen. Uiteindelijk bestaat het gebouw uit Gotische, Renaissance en Barokstijl. Het totale gebouw heeft een oppervlakte van 23.500 vierkante meter. 4

Op de binnenplaats kan men nog steeds de afwateringskanalen zien uit de Arabische tijd. De gelovigen moesten namelijk eerst zich ritueel reinigen alvorens de moskee in te mogen gaan. In de kerk vertelt José dat het hoofdaltaar het grootste is in de christelijke wereld namelijk 28 m. hoog. Er zijn bijna 70 arbeidsjaren aan besteed. In het altaar is verwerkt, cederhout uit Libanon, ruim 2300 kilo goud uit Amerika en 7000 kilo zilver. 1000 Figuren beelden in 45 scènes het leven van Christus uit. Als je naar het altaar kijkt worden deze figuren steeds groter naarmate je hoger komt. Het prachtige koorgestoelte dat bestaat uit 117 stoelen is gemaakt van mahoniehout uit Cuba. De kerk bevat talrijke kapellen en een orgel met 5000 pijpen.

In de zuidelijke kruisbeuk bevindt zich het graf van Columbus die in 1506 onder armoedige omstandigheden is gestorven. Columbus’kist wordt gedragen door vier soldaten die de vier koninkrijken van S panje symboliseren. Het geheel is uitgevoerd in brons. Het verhaal wil dat S evilla in S panje,en Havana in Cuba beweren het lichaam van Columbus te bezitten. Op 12 oktober, de dag van de ontdekking van Amerika, houden beide plaatsen herdenkingsdiensten. In de sacristie springt vooral de prachtige 800 kilo zware monstrans in het oog die op Corpus Christie dag door de straten van S evilla wordt rondgedragen. Er zijn meerdere schatten te zien waaronder ook de kroon voor het Maria en Jezus beeld versierd met talrijke edelstenen.

5

In de kapittelzaal zien we dat deze ruimte ovaalvormig is zodat iedereen, iedereen kan zien. Dit was de eerste ovaalvormige ruimte in Europa en de wereld. In de zaal hangen prachtige schilderijen met o.a. afbeeldingen van S paanse koningen en koninginnen. Eigenlijk is hiermee onze rondleiding afgelopen. Hoezo afgelopen???? Het is pas middag en morgen hebben we ook vrij!! Door tussenkomst van John is José bereid ook nog een rondleiding in het Reales Alcázares de Sevilla te geven. Want dat mogen we toch niet missen!! Op naar het Alcázares dus. Je waant je in een sprookje uit Duizend-en-één nacht in dit paleizencomplex wat al zeven eeuwen lang het domicilie van keizers, koningen en koninginnen is. De Moren begonnen ermee en in opdracht van Pedro I maakten ambachtslieden uit Granada en Toledo er in 1364 een paleis voor de koninklijke familie van. Latere vorsten (Isabella I, Karel V) lieten het complex verfraaien en voegden er weer nieuwe gebouwen, patio's en tuinen aan toe. Reales Alcázares groeide zo uit tot het meest schitterende voorbeeld van Mudéjar-architectuur in Sevilla en omgeving, met bouwstijlen variërend van Moors tot Neoklassiek. We zien prachtige wandtapijten waarop de oorlog tegen de Turken in Tunesië is afgebeeld. Om een vierkante meter tapijt te knopen had één persoon zes maanden nodig. De huidige S paanse koninklijke familie gebruikt nog steeds de bovenverdieping van het Reales Alcázares. Uitzonderlijk is dat de christelijke heersers de kunstwerken en bouwstijl van de moren niet hebben vernietigd.

Natuurlijk gaan we ook de prachtige tuinen bekijken waar een 400 jaren oude magnoliaboom staat. De tuinen zijn ruim 7ha. groot en hebben prachtige vijvers, beelden en bloem- en grasperken. Dat moet je zien, zoiets kan ik niet beschrijven. We dwalen nog gezellig rond in Sevilla en gebruiken het avondeten in het hotel. Jammer genoeg kunnen we niet buiten zitten. Het hotel heeft geen terras en in de buurt van het hotel is helemaal niets te beleven. Marianne Van de Berg.

6

Dinsdag 3 mei 2005. Vrije dag Sevilla. Vandaag zijn we vrij en kunnen zelf Sevilla gaan verkennen. Volgens Arancha is er om de tien minuten een bus richting stad en omgekeerd ook weer naar het hotel. We hebben goed geslapen en trekken na het ontbijt met een kleine groep richting bushalte. Vandaag is het al veel drukker want gisteren was iedereen vrij. Dit oogt toch gezelliger dan al die dichte winkels. We besluiten eerst een rondtoer te maken met de hop on, hop off bus. Heel gemakkelijk. Je koopt een dagkaart en kunt op vaste punten in de route zo vaak inen uitstappen als je maar wilt.

7

Na wat zoeken vinden we een opstapplaats bij het Parque de Maria Louisa. Er verschijnt een houten bus waar een S paanse dame ons iets vertelt over de stad in het Engels en S paans. Naar mijn mening is haar verhaal in het S paans veel langer dan haar uitleg in het Engels. Maar we rijden en kijken goed rond. Op een gegeven moment zijn we bij de eindhalte en moeten we overstappen in een soort dubbeldekker waarvan de bovenste etage dakloos is. Hier kunnen we uitleg krijgen via de moderne manier met een koptelefoon en kunnen we zelf een taal kiezen. We besluiten de totale rit nogmaals te maken. We hebben tijd, en tenslotte vakantie. We zien het terrein waar in 1929 een Iberische Amerikaanse expositie is gehouden om de S paans Amerikaanse vriendschap te bevorderen. We zien talloze paviljoens die de verschillende landen uit Amerika en Europa vertegenwoordigden.. Nu zijn in deze gebouwen veel kantoren ondergebracht die te maken hebben met de ontwikkeling op het gebied van technologie en industrie. Op het complex is ook een pretpark geopend, Isla Mágica. Het park is ingericht met veel groen en water. Zo te zien is het vandaag gesloten want we zien geen ” pretparkers.” We rijden langs de vroegere tabaksfabriek. Hier werkten ruim 4000 vrouwen die sigaretten maakten, zoals Carmen uit de gelijknamige opera van Bizet. Nu is het de universiteit van S evilla en studeren er ruim 55.000 studenten.

8

We zien de oude stadsmuren, nog heel goed intact op veel plaatsen, en rijden door de oude Joodse wijk. De joden waren zeer rijk en hadden veel invloed. In 1492 zijn de joden verdre ven uit S panje en hebben zich her en der in de omringende landen opnieuw gevestigd. Op het einde van de rit hebben we natuurlijk alweer honger en zoeken een S paanse eetgelegenheid op. We proberen de kaart te ontcijferen en bestellen tapa’s en van alles en nog wat wat achteraf goed te eten is. Als soepliefhebber wil ik natuurlijk de S paanse soep proberen. Ha, die ziet er lekker uit maar… is koud!! Dat is even slikken want soep moet volgens mij goed heet zijn. Enfin, toch gegeten, was best lekker. We wandelen nog heerlijk door het oude centrum en natuurlijk bekijken we ook winkels en pikken een terrasje. Bij de terugreis naar het hotel wordt ons rotsvast vertrou wen in het S paans openbaar vervoer danig op de proef gesteld, want na ruim twintig minuten wachten is er nog steeds geen bus verschenen. Tijdens de rit naar ons hotel worden we vergast op een staaltje S paans temperament. Een S paanse dame stapt in en begint al meteen met veel theatrale gebaren zich koelte toe te wuiven. Zij speurt de bus af op zoek naar frisse lucht. Opeens begint ze tegen de chauffeur te schelden. Die houdt zich bezig met rijden en zegt nog niets. Zij roept nog wat. Opeens draait hij zich om en zegt doodleuk,”Yo no tengo calor” Ikheb het niet warm. De vrouw doet er maar verder het zwijgen toe en kijkt kwaad voor zich uit. In het hotel is er rond negen uur avondeten. Wat goed gesmaakt heeft. Morgen verder naar Cordoba maar eerst nog lekker slapen. Commentaar op hotel: Hotel op zich is netjes en het eten goed verzorgd .Kamer in de gang vind ik minder, want je kijkt alleen maar in die gang en dat voelt niet zo prettig. Heel jammer vind ik de ligging, veel te ver van de stad. Een groot minpunt, bij het hotel is geen enkele accommodatie aanwezig om buiten gezellig bij elkaar te zitten en van het weer te genieten. Marianne Van de Berg.

9

Woensdag 4 mei 2005. Sevilla – Cordoba – hogesnelheidstrein. Een half uur voordat we door de telefoon gewekt worden, loopt om half zeven de wekker af. Doordat de slaapkamer slechts ’n raam heeft dat op de gang uitkomt is het ondanks dat het de hele nacht heeft opengestaan, erg benauwd op de kamer. Nadat wij het koffer hebben ingepakt gaan we ontbijten. In de eetzaal aangekomen zit er nog een groep Japanners die kennelijk geen haast hebben. Er blijkt enig misverstand te bestaan over het tijdstip van het ontbijt. Enkele reisgenoten menen, evenals wij, dat het om kwart voor acht is. Het dringt echter tot ons door dat wij pas om kwart over acht de eetzaal mogen binnen gaan. Wij lopen even naar buiten om een frisse neus te halen. Op een hoge zuil op enige afstand tegenover het hotel blijkt het inmiddels al 20oC te zijn, John is ook al vrij vroeg in de weer en bemerkt dat de lift het weer niet doet. Met een ram op de baliebel verschijnt er een hotelmedewerkster die zich op de hoogte stelt van het euvel. S chijnbaar is er een palletje aan de deur van de lift dat niet goed functioneert. John laat zijn technische kant zien en haalt in de keuken een mes. Met een “mesomdraai” is het mankement verholpen. Mariëtte zal wel blij zijn dat ze niet met het koffer de trap af hoeft te slepen. Na het ontbijt, ruimschoots op tijd, zitten de koffers in de bus en vertrekken wij iets voor negen uur naar het station. Daar aangekomen hebben wij nog wat tijd over, voordat de trein naar Cordoba vertrekt. De koffers worden midden in de stationshal geplaatst en John gaat op zijn zitkruk als bewaker er tussen in zitten.

10

Arancha, onze reisleidster, begeleidt ons iets voor tienen met groepjes van vier door de bagagecontrole. Na wat gehannes met de koffers heeft iedereen de gereserveerde plaatsen in de trein ingenomen. Door het monotone geluid van de trein is John al even in dromenland. Ik kijk geinteresseerd naar buiten en constateer dat het landschap niet veel verscheidenheid vertoont : erg vlak, wat akkerbouw en hier en daar wat lage beplanting. Na een kleine driekwartier komen wij in Cordoba aan. De bus staat al klaar om ons naar hotel Hesperia te brengen. Daar aangekomen, moeten wij nog even geduld hebben, omdat de kamers nog niet klaar zijn. De meeste nemen een kijkje in het hotel en genieten van het mooie weer rondom het zwembad, dat op de binnenplaats is gelegen. Na een half uur zijn de kamers gepoetst en kunnen in gebruik genomen worden. Ze zien er erg mooi uit en ze zijn ruim en comfortabel. Hopelijk kunnen wij hier van een heerlijke nachtrust genieten. De namiddag is vrij. Frans, Lambert en ikzelf spreken af om samen rond twee uur naar de stad te gaan. Het centrum van Cordoba is gelegen aan de overkant van de Rio Guadalquivir, op ongeveer tien minuten loopafstand van het hotel. Wij lopen over de Romeinse brug, langs de “Mezquita-Cathedral”, die morgen met een gids wordt bezocht, het Joodse kwartier in. Hier bevinden zich prachtige kleine straatjes, waar hier en daar de voordeur open staat, die naar de rijk met bloemen versierde hofjes leidt. Er blijkt in de stad een patio-festival te worden gehouden. Je kunt een drietal routes volgen, waaraan in totaal wel 125 binnenhofjes te bezichtigen zijn. Het warme weer noopt ons om onze dorst te lessen en wij gaan bij “Bodega Guzman”naar binnen. Wij lopen onder een poortingang door en komen op een overdekte binnenplaats waar rechts de tap staat en hierachter verschillende vaten wijn zijn opgestapeld. Aan de andere kant is een zitje opgesteld waar wij plaats nemen. Het geheel ademt nog de sfeer van een vroegere boerderij uit. Onder het nuttigen van een biertje worden enige schaaltjes tapa’s besteld. Deze overheerlijke hapjes wekken bij Lambert zo’n zalig gevoel op, dat hij het als volgt omschrijft : “Liebe is sjun, mè dat is lieber”. Het mooie weer trekt ons weer naar buiten. We wandelen nog wat straatjes door en komen uiteindelijk terecht op “Plaza de Colon”. Hier gaan we op een schaduwrijk plekje zitten en genieten van de voorbijgangers, die van het nodige commentaar worden voorzien. Een achttal gemeentewerkers wachten op een sein van de opzichter om een vrachtwagen met steigermateriaal te lossen. Hiermee worden tentjes rondom de aanwezige fontein opgericht. Ondertussen is Frans midden op het grasveld gaan liggen om een dutje te doen. Het pilsje is hem waarschijnlijk wat zwaar gevallen.

11

Uiteindelijk stappen wij op en gaan via een winkelstraat terug naar ons hotel. Onderweg worden nog wat postzegels en telefoonkaarten gekocht. Frans probeert te bellen, maar helaas de kaart is bestemd om een g.s.m. op te waarderen. Terug naar het verkooppunt en daar worden de kaarten, na uitvoerige discussies en misverstanden, geruild. In het hotel aangekomen is het tijd om ons wat op te frissen voor het diner. De tafels zijn mooi gedekt en er staan enkele flessen wijn en water die, zoals naderhand blijkt, inclusief zijn. Wij worden aan tafel bediend en het smaakt mij voortreffelijk. Inmiddels is het half elf en horen we van de voetballiefhebbers onder ons dat P.S .V. met 2-0 voorstaat tegen A.C.Milan. Dit betekent dat zij de finale in de UEFA Champions Leaque hebben bereikt. De eindstand wordt echter, in de laatste minuten, 3 – 1. Met de uitslag van de eerste wedstrijd 0 – 2, is er een gelijke stand van 3 – 3. Aangezien het uitdoelpunt van A.C.Milan de doorslag geeft ligt P.S .V. er uit. Jammer ! ! Mijn kamergenoot heeft het reeds voor gezien gehouden en ik besluit om het bed op te zoeken want de klok gaat richting middernacht. Welterusten ! ! Mathieu Franssen.

12

Donderdag 5 mei 2005. Cordoba - Stadsbezichtiging. Zoals iedere morgen piept de telefoon mij om 7 uur wakker en zeg ik: “Gracias senor, buenos dias, gracias, si alto el amor ..... “Wetende dat ik in een 4-sterren hotel verblijf, heb ik al voorpret als ik douchend denk aan de rijke dis die er klaar staat voor Hollandse Penningsgangers die, na de eentonigheid van Hotel Hispalis in Sevilla, wel toe zijn aan wat variatie en luxe. Mijn voorpret wordt niet beschaamd als ik beneden de rijke buffetten aanschouw die in bonte bloemboeketten keurig gedrapeerd wachten om mijn oog en maag te plezieren. Het kan niet op. Niet één soort jam, nee wel 8 soorten; niet één soort kaas, nee wel 6 soorten; niet één soort sap, nee wel 4 soorten enz.enz. De gegrilde tomaten, de gebakken spekjes, de omeletten, ik laat het allemaal voor wat het is en neem ruim waarvoor ik gekomen ben: overheerlijke Iberico- of Serranoham die, voordat hij voor lange tijd te drogen werd gehangen, nog hing aan de levende hammen van knorrende viervoeters die zich te goed deden aan vruchten en eikels, aan rapen en kruiden in een zonovergoten land met krakend gras, door een overvloed aan zon verschroeid tot beige-bruine stoppels die de wroetende neuzen prikkelen op ontdekking te gaan.

Na een keuze gemaakt te hebben uit de mathematisch geëtaleerde broodsoorten, ruim boter smerend – we zijn immers op vakantie en willen de calorieën voor een paar dagen vergeten – smaakt het als een koning en eet ik als een keizer. 13

Al mijn medegasten genieten met mij mee en de gezichten hebben hier dat blije, verwonderende ochtendstralen en sommigen murmelen tevreden: “Wat hebben wij het toch goed.” Daar kan ik het helemaal mee eens zijn en het is goed om dat af en toe uit te spreken als een niet-vanzelf-sprekendheid. Je zou dit graag aan meerdere mensen gunnen, maar ook ik kan hierin geen verandering brengen. Zelfs met mijn perfect tikkende Rabo-horloge maak ik geen indruk op Theo van Hoven, die waarschijnlijk ook niet bij machte is op een dag als vandaag de minderbedeelden die op de toegangsbrug naar de stad een tukkie doen om de vorige dag te vergeten, onder de arm te nemen en te wijzen op een voor hen speciaal geopende rekening met een eindeloos conto dat slechts verzilverd kan worden voor stevige boterhammen met ham. Voor een tweede keer keer ik terug naar het sprookje in overdaad en neem wat zalm en blauwgeaderde kaas als beleg voor de gezondheidsbroodjes die niet dik maken.

Ik verander van kleur sap en drink, genietend van een zee aan tijd, van mijn ochtendthee die ik als brildrager moeizaam kon vinden in het ruime assortiment. Bij het kiezen van de thee voelde ik me net zo’n vogeltje dat op jaarmarkten en braderieën in Djakarta op zoek is om het voor jou meest gunstige gelukskaartje te trekken. Wat een zaligheid!!!! Lekker ontbijten in een wereld die 15 dagen geen weet heeft van krijsende moeders, gestresste collega’s, elleboogoppoetsende bestuurders, zeurende conciërges die je iedere morgen om kwart over acht ontvangen met: “Was het al maar half vijf.” Om zo te kunnen genieten moet je blijkbaar af en toe met Johny mee en dat terwijl hij misschien tevreden zou zijn met een goed gevulde kitspuit vol gemalen boterhammen met leverworst. 14

Het zou niet eerlijk zijn om onze Johny geen talent toe te dichten voor smaaknuances: er is waarschijnlijk niemand in ons reisgezelschap die zo gedetailleerd de verschillende smaken van Kölsch, Bittburger, Duvel, Palm, Alfa, Warsteiner, enz.enz., weet te analyseren. Trouwens van ‘gooi schink ’weet John alles af: ik heb ze vaker bij hem thuis geproefd, begeleid door een stevig drankje uit de steeds uitpuilende en gastvrije koelkast in de Dr.Poelsstraat op nummer 12. Na het ontbijt keer ik met mijn Moniekske terug naar het pluche van kamer 312, een kamer niet ver vandaan bij de kamer van Hans en Els S tevens. Die twee hadden geen badkamer maar een Romeins badhuis-renbaan. Ze sliepen niet ver van mij vandaan en in de vroege morgen werd ik dan ook wakker van de wagenrennen die er plaats vonden. Gelukkig was het niet zo gehorig dat ik alles kon verstaan, maar ik begreep uit het enthousiasme van Els’oproep: “Kom op Caesar, laat de teugels vieren”dat er belangrijke dingen stonden te gebeuren. Nee, onze slaapkamer was wat bescheidener, maar het uitzicht was hemels. Vanuit het geopende raam dronk ik in gulzige teugen aan de schoonheid van een wachtende stad, de Romeinse brug er naar toe en de licht bewolkte lucht. Ik had het idee dat de rivier ietwat gezwollen was, een idee dat oude mannetjes hebben nadat ze een kwartier van te voren een Viagra innamen. Toch zou er wel eens een druppeltje kunnen vallen vandaag en dan bedoel ik niet bij de oude mannetjes uit de vorige zin. De buitenloggia van de Mezquita kijkt me in ronde bogen aan en roept mij een welgemeend “Bien venido”toe. In de bomen midden in de rivier gaan vogels in witte jurken glijvluchtend van tak naar tak. De klok wijst inmiddels 5 voor negen aan: tijd om naar beneden te gaan om onze gids van vandaag te plezieren met op tijd komen. Als ik de deur achter me dicht trek zie ik Hans Stevens met hangende oren onder een geruit petje de lift ingaan, mij hinnikend een goedemorgen wensend als was hij nog op de renbaan. S pijtig genoeg is zijn hoofd niet gesierd door een lauwerkrans als teken dat de overwinning hem ten deel was gevallen. Maar ja een petje staat ook leuk.

Om 9 uur is de hele groep keurig op appél en dat is maar goed ook. Immers vandaag gaan we op stap met S turmführer Gemma en die windt er geen doekjes om. Zij praat met haar ogen en als zij zichzelf voorstelt en sommigen onder ons nog iets willen melden aan zijn of haar buurman spreken haar ogen een taal die overduidelijk is.

15

Ik had de neiging om nog gauw een Duitse helm uit mijn koffer te halen maar Monique vond beter dat ik “gefügig “zou zijn. Al gaande de rit zou ik dat streng over die bril kijken ervaren als amusant, waarschijnlijk ook als waardering voor haar kennis en humor. Castagnetten zouden beter bij haar passen als het ‘Krupstahl’ dat ik haar vanmorgen toedichtte. Wandelend over “el Puente Viejo “, de oude Romeinse brug die in het midden boven de rivier bewaakt wordt door de engel Rafaël, de beschermengel van Cordoba. Voor de niet zo Bijbelvaste mensen: Rafaël kwam op het lumineuze idee gal van een vis op de blinde ogen van Tobias’vader te smeren om hem te genezen. Vlakbij slaapt de artiest die ik daags te voren wat ‘dinero’in zijn pet gegooid had zijn roes uit, dromend van het kabbelend water der Guataquilvir onder hem.Hij ligt er vrij geschaard bij en een van zijn ongewassen voeten steekt de straat in als het bekende paaltje dat veel auto’s in Holland een deuk bezorgt. De kunstig bewerkte bodems van limo- , cola- en bierblikjes liggen als een sereen stilleven om hem heen ter bescherming tegen Hollandse platvoeten die in de maten 48-49 op te grote voet leven. Blijkbaar zit de engel H.Rafaël niet in het bestuur van een S paanse Rabobank en maakt hij het geld niet over op de rekening van deze arme sloeber, maar naar het uitpuilende conto van Josemaría Escriva’s geesteskind Opus Dei. Toch zie ik een lichte, angstige vibratie van zijn rechtervleugel als hij de strenge blik van Lambert ontmoet en ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat Rafaël vreest in die man met de rode broek en pet Lucifer te herkennen. Zelfs de gebrande kaarsen aan zijn voeten vinden dit een zwak argument en laten slap hun vet lopen.

16

De brug over wandelend, op gepaste afstand van de roze broek, in roze gelint onder een roze t-shirtje, praat Gemma met naar de mondhoeken toe overspannen lippen, een beetje “zackig” over de romantiek die Cordoba ’s avonds als vriend in haar armen sluit. Het heeft in de stad al meer dan een maand niet meer geregend en dat is aan de zuchtende bomen te horen. Gemma heeft er blijkbaar geen last van want de waterval aan woorden giet ze als een culturele douche over ons uit. Cordoba is een Iberisch woord en komt van Cor = bergen en doba = rivier. De stad telt 5 bruggen en de brug van Rafaël verlaten we bij een poort uit de 16e eeuw. Momenteel telt de stad zo’n 180.000 inwoners. We wandelen langs het VVV-gebouw dat vroeger dienst deed als ziekenhuis. ook begroeten we Juda Levi, een joods dichter die zwijgt als het graf, waarschijnlijk omdat zijn geschiedenis en die van zijn volk te schrijnend is om te verhalen. De goede tijden van verdraagzaamheid tussen Christenen, Moslims en Joden werden immers om zeep geholpen door de H.Inquisitie, die met gezegende zwaarden en met gewijde knuppels de Joden verdreef om zodoende hun eigen superioriteit en machtswellust te bevredigen en de geschiedenis te bevestigen in het steeds weer slachtofferen van hetzelfde volk, een volk dat naast de S jabbat de dagen 24 uren lang invulde met werken, werken dat rijkdom en dus afgunst bracht. In Cordoba van voor de In quisitie waren de pijpelokken beter geaccepteerd dan in het Antwerpen van 2005. Leve het Vlaamse Blok!!!! Van de 200.000 Joden die er woonden in Cordoba zijn er nog slechts 60.000 over in héél S panje. Als Jozef Ratzinger zich dat maar blijvend herinnert. Olé zou ik willen roepen, maar als ik bedenk dat “Olé” in het Andalusisch klinkt als “Allah” slik ik dit verlangen maar in. Benedicto XVI zal dat ook beter vinden en zo zal zijn rechterhand niet verleid worden gestrekt in de hoogte zegenend mijn wrok te temmen.

17

We verlaten het Plaza de Juda Levi nadat Gemma uitnodigend aandacht schonk aan een beroemd specialiteitenrestaurant , een plek waar daags erna enkele Penningsgangers op de koffie kwamen. Lekkere koffie voor een lekker prijsje!! In de Joodse wijk houden we even stil om Maimónides te eren, een gevierd dokter en theoloog, geboren in Cordoba, samensteller van de Thora en sleutelfiguur in de joodse denkwijze tijdens de Middeleeuwen . Verder slenterend, ik loop steeds korter bij Gemma, passeren we de uitbundige etalages van propvolle winkeltjes waar Don Quijote te vermoeid is zijn paard aan te sporen tot vertrek en hij met gepaste trots zijn ogen neerslaat om ze te laten rusten op gele bordjes met zijn beeltenis, neergelegd in wazig, maar intrigerend gekras door S alvador Dali. S ancho Panza heeft hem verlaten en zal zich waarschijnlijk in de achterkeuken met Miguel de Cervantes te goed doen aan een kruik tinto, genietend van een S paanse dikke die bereid is mee te drinken. Na enkele kruikjes geleegd te hebben zal hij de Molinas voor de tweede keer in zijn leven aanzien voor reuzen. Of het komt door de andere kijk op Gemma maar het is net of de zon zonniger schijnt en dwalen mijn ogen soms af naar S paanse schonen die ik, naar goed S paans gebruik, murmelend voorbij ga, mijn vingertoppen licht met mijn lippen beroerend. In de synagoge, in 1315 opgericht, wijst Gemma ons op een tekst die luidt: “God helpt ons terug te keren naar Jerusalem. “Blijkbaar is het verlangen terug zo grondig in de genen opgetekend dat zulke teksten steeds weerkeren in alle tempels van de Joden waar ook ter wereld. De diaspora zal echter nooit ten einde zijn. Op het einde van ‘het Jodenviertel’ maakt Gemma haar verhaal af over de oogarts Mohammed Gafloul. Het opnemingsvermogen is zwaar op de proef gesteld en velen onder ons hebben meer oog voor een doffer in blauwgrijs die de dame in bruine bruidstooi het hof maakt en zorgt voor een snelle en aangename bevruchting. Gemma ziet het niet ondanks haar verhaal over de oogarts. Goed gemutst – kalende mannen proberen verbran ding en verkleuring van de hoofdhuid te voorkomen – sjokken we naar de moskee, de Mezquita. Voor de moskee vraagt Gemma ons, en dat was knap van haar, ons niet te laten leiden door verontwaardiging over wat er binnen is gebeurd, maar haar verhaal stapsgewijs te volgen. En dat doen we. Met heel veel aandacht en bewondering gaan onze koppen van links naar rechts, van beneden naar boven. Fysiotherapie met een moslimrandje. Het zou te ver voeren om alles gedetailleerd te beschrijven, zeker als je veel informatie

18

terug kunt vinden in het rode boek van onze doktor-ingenieur. Wel wil ik beschrijven hoeveel indruk de moskee gemaakt heeft. Als een oase van rust bedekken de kleurige bogen mijn gevoel van wrok over wat de christenen uit de hoed hebben getoverd, met respectloosheid de hemelse architectuur der Moren met voeten tredend.

Gelukkig mocht ik in de Torre de la Calahorza op het eind van de brug in miniatuur beleven hoe het echt geweest was. Het gebod om afbeeldingen van mensen en dieren uit te bannen maakt de Moorse-Moslim-architectuur zo uniek en indrukwekkend. De wet der herhaling krijgt hier alle kansen om in de eenvoud zo bijzonder te zijn. Minimalisme is niet het goede woord, maar het geen kansen bieden aan overdadige franje herbergt de openbaring van ‘les beaux arts’. Als moslim gedoopt verliet ik de Mezquita. Hoefijzerbogen in rode en witte bakstenen waren mijn peetouders die mij als geschenk één ritme, één perspectief en één harmonie meegaven. Terug kijkend kan ik slechts meegaan met wat Karel V zei na de verbouwing: “Jullie hebben gebouwd wat men overal ter wereld kan zien, maar verwoest wat enig ter wereld was. “Heel spijtig, maar je kunt de geschiedenis niet terug draaien. Was de mezquita maar een boek waar je een paar bladzijden uit kon scheuren. Maar dat is ze niet. Of toch??? Ja hoor! Het is een uniek boek, geschreven in een taal die mij het hele leven zal heugen! Met de 400-500 nog aanwezige Moslim-Cordobaren wil ik zingen: “Allah is groot! “En met de christenen: “En Jezus kwam per ezel! Na afloop van de rondleiding was ik een stuk rijker geworden. Dat zou niet lang duren want de “vrije” uren, de uren van winkeltje in winkeltje uit stonden eraan te komen. 19

We hoefden niet lang na te denken want daags ervoor hadden we reeds ‘ons’ winkeltje ontdekt. Het was een kunstwinkel die prachtig werk van diverse kunstenaars etaleerde. Van sieraden, kralen, schilderijen, tegeltableau’s tot kaarsenhouders verbogen tafelzilver. We konden er onze lol op maar zonder het te zeggen wisten Monique en ik precies van elkaar wat we wilden. In een nabij gelegen galerij woonden en werkten enkele plaatselijke kunstenaars. We hadden geluk! Onze kunstenaar was er ook. Hij maakte de prachtigste poppen en maskers in papier-maché. Geweldig om hem bezig te zien. De maskers werden – als de marmers van Michelangelo geschuurd en gepolijst, om daarna in kleurige, soms in eenvoudige tonen geschilderd te worden. S teeds weer voltrok zich hetzelfde ritueel: van de winkel, trap op naar de kunstenaar en omgekeerd. Maar we bleven bij het werk van ons hart: 2 maskers, geïnspireerd op Afrika, maar getoonzet in Andalusische sfeer: een flamenco-danser en danseres die onze woonkamer nu sieren en ons steeds weer zullen herinneren hoe heerlijk Cordoba was en hoe bezield, erudiet en kunstzinnig hun schepper was. Met genegenheid en uit bewondering schrijf ik zijn naam neer: Blas Perez Aranda Wie ooit bij mij op bezoek komt zal het met mij eens zijn, zal ook begrijpen dat kunstenaars als Picasso, Corneïlle en vooral de kubisten zo geïnspireerd werden door de Afrikaanse kunst. Graag wil ik nog verhalen over de H.Mis die de zigeuners vieren voordat ze op pelgrimstocht naar El Rosio gaan. Ik moet eerlijk bekennen dat het toch wel wat tegenviel. De processie was wel erg kort! Maar ......... het was een kleurrijk gebeuren. Al die opgedirkte zigeunervrouwen hadden zich in veel te nauwe rokken gehesen en dat mochten en mogen pastores graag zien. Het leken wel flamencodanseressen maar dan met te veel kilo’s. Maar uit de gezichten, uit hun houding sprak de trots om zigeunervrouw te zijn. Dat clangevoel maakte toch wel indruk en ik liet mijn fototoestel dan ook ruim baan. De viering in de kerk duurde wel wat lang en ik zocht dan ook voortijdig de zon op. Het bezoek aan de Torre de la Calahorza werd met gemengde gevoelens aanvaard. Onze begeleidster Arancha, een zus van Iwan de Verschrikkelijke, ging niet mee naar binnen, iets wat op niet veel goeds zou moeten duiden, maar het zou veel positiever uitpakken dan gedacht. Het was in één woord geweldig. De perfecte aansluiting van beeld en geluid was buitengewoon. Ook de keuze van de muziek was perfect. Ik had het niet willen missen en iedereen was na afloop aangenaam verrast. Het “Museo de Bellas Artes”was daarentegen een flop. Om op zo’n zonnige dag in een donker Jerusalem van de ene kruisafname naar de volgende te schrijden was niet mijn intentie. Arancha gaf “Seen Minute “als richttijd en dat was de enige keer dat ze gelijk had. Tot slot bezochten we het Alcazar. In één woord: verbijsterend mooi. Ik had de Engelstalige gids niet nodig om te genieten van superieur vakwerk. De beste kantklossers ter wereld waren hier aan het werk geweest om in wit stucwerk te verwezenlijken wat niet meer van deze tijd is. Als buitenmensen kwamen Monique en ik volledig aan onze trekken in de tuinen. Ik zag een heleboel

20

zaken die ik wilde toepassen in een eventuele grondaankoop die onze tuin zal verlengen met zo’n 20 meter. Water is belangrijk in Moorse tuinen omdat het het nieuwe leven symboliseert. Een tuin is het spiegelbeeld van de hemel, volgens de moslims. Voor mij was heel Cordoba een spiegelbeeld van de hemel. Ik heb geprobeerd een beetje te beschrijven wat ik op deze prachtige dag mocht aanschouwen. Ik ben er dankbaar voor!! Ieder keer weer zeg ik : “John ik schrijf niet meer.”Is het klaar dan denk ik : “Goed dat ik heb geschreven. Malpertuus, mei-juni 2005-06-10 Dan J.C.G.Lumey.

Vrijdag 6 mei 2005. Vrije dag Cordoba. Vandaag zullen we Córdoba weer moeten verlaten. Maar eerst hebben we nog een hele ochtend om afscheid te nemen. Afscheid van het voortreffelijke hotel Hesperia de Córdoba, afscheid van de oude Romeinse brug over de Guadalquivir , afscheid van de prachtige oude vestingstad. Nog een keer de talloze smalle straatjes, het Alcàzar, de paleizen, de tuinen, de vestingmuren. Nog een keer de onder bloemen bedolven kleine patio’s en last but not least de onvergelijkelijke mezquita-moskee-kathedraal. Adieu Córdoba, ik zal je niet licht vergeten.

21

Om 2.00 uur vertrekken we dan toch met de bus voor een drie uur lange rit naar onze volgende verblijfplaats : Mérida. Ondanks de voor het jaargetijde langdurige droogte is het landschap verrassend groen. Onafzienbare olijfbomenplantages worden afgewisseld door graan velden, weilanden of braakliggende stukken. De hitte zindert over het land. Slechts weinigen in de bus die dit in zich opnemen. Buiten het monotone geronk van de motor hangt er een diepe rust, de rust van wat men ook wel een middagdut noemt. Dan, na twee uur, duikt uit het niets van het landschap het witte stadje Zafra op. We rijden, ondanks een inrijverbod voor bussen en vrachtwagens, met enige moeite het oude centrum binnen. Het stoffige plaatsje lijkt totaal uitgestorven ( zoals alle S paanse plaatsjes tussen 2 en 5 uur !). Het enige wat beweegt op straat dat zijn wij, een bus losgelaten Hollandse toeristen ! We lopen in de hitte naar het vroegere Alcàzar, tegenwoordig getransformeerd tot een prachtige Parador (= een hotel in een oud paleis of kasteel ). De stralend witte marmeren patio is met zijn witte doeken en zijn koelte van een werkelijk adembenemende serene schoonheid.Met een heerlijk koud glas S paans bier is het leven volmaakt. Aansluitend een kleine rondleiding in het oude stadscentrum door onze reislijdster (leidster ?) Arancha waarom dit plaatsje Klein-Sevilla genoemd wordt, ontgaat mij ten enen male. We bezichtigen en paar mooie witte pleinen, een oude stadspoort met uitgehouwen voetafdruk (stad van schoenmakers ) en dat is het dan wel. De rondleiding wordt gered door het onverwachte aanbod voor een rondleiding in de plaatselijke Bodegas Medina, een wijnproducent gevestigd in een vroeger 16e eeuws Dominicaner klooster. Heel veel kelders, heel veel vaten, een werktuig-museum etc. 22

Maar ook een kleine arena voor de training van stierenvechters en voor stierenvechtdemonstraties; heel bijzonder. En dan natuurlijk de onvermijdelijke wijnproeverij : een kwart glaasje, of twee… ( en natuurlijk sommigen wat meer !). Al met al werd er ook nog aardig wat gekocht. Kennelijk in de veronderstelling dat we niet meer in staat waren om te lopen, kwam de bus ons ter plekke ophalen. Het is inmiddels toch al 19.00 uur geworden…. Nog een uurtje naar ons einddoel, het hotel Nova Roma in Mérida; een plaatsje dat ons nog zeer aangenaam zal verrassen. Frans S ouren.

23

24

25

Vrijdag 7 mei 2005. Merida. Het ritme van 7 – 8 – 9. We verblijven in hotel Nova Roma, een 3-sterren hotel in het centrum van Mérida. (www.novaroma.com) Het verblijf is goed, het ontbijt zeer sober, maar de ligging van het hotel is uitstekend. In het centrum, de bus kan niet tot aan de deur komen en alles is op loopafstand. Om 7 uur worden we gewekt, want het ontbijt is om 8 en om 9 uur is het begin van de excursies gepland. Door onze charmante reisleidster wordt aan het ontbijt medegedeeld dat de excursies pas om 10 uur beginnen. Weg ritme. Mérida: Enkele geschiedkundige gegevens. Mérida is ontstaan in het jaar 25 v. Chr. In dat jaar vestigde Publius Carisius zich met zijn legioen, op bevel van keizer Octavius Augustus, in het strategisch gunstig gelegen gebied in het midden van Extremadura en aan de oever van de Rio Guadiana. Tijdens de Romeinse heerschappij was het Iberisch schiereiland verdeeld in 3 provincies: Baetica, Tarraconensis en Lusitania. De hoofdstad van Lusitania was Mérida en droeg destijds de naam “Emerita Augusta”. Tot de val van het West Romeinse imperium was Mérida gedurende vele eeuwen een belangrijk politiek, economisch, militair en juridisch centrum voor de Romeinen in het westen van het schiereiland. In de 5e eeuw (440 – 448) maakten de Sueben (een Germaans volk) Mérida tot hoofdstad van hun koninkrijk, zoals ook later de Visigoten (de Westgoten). In het jaar 585 werden de Sueben onderworpen door de Visigoten. Mérida behield zodoende haar politieke, economische en culturele betekenis. De naam Sueben leeft voort in het huidige S chwaben (Duitsland).

26

In de 6e eeuw verankerde het Christendom zich onder de bewoners van Mérida en was Mérida tot 1119 zetel van de aartsbisschop. Daarna werd de zetel verplaatst naar S antiago de Compostela. De komst van de Moren op het Iberisch schiereiland (711) en de snelle bezetting van de hoofdstad van de West Goten leidde tot de ondergang van de stad Mérida. In het begin van de 13e eeuw heroverden de Christelijke troepen van koning Alfonso IX de stad (1230). In de periode van de Katholieke Koningen kreeg Mérida opnieuw politieke betekenis, mede omdat de zijde van Isabella I in haar strijd om de troon werd gekozen. Isabella I won en trouwde met Ferdinand II van Aragon in 1469. Zodoende werd de basis voor de S paanse nationale staat gelegd. Door het huwelijk van hun dochter Johanna kwam het koninkrijk in Habsburgse handen. Gedurende de Habsburgse en Bourbon dynastie was Mérida, als gevolg van haar ligging aan de grens met Portugal, voortdurend toneel van ruzies en slagvelden.

27

In de loop van de 20e eeuw beleeft Mérida een economische opbloei en wordt een belangrijk industrieel centrum. Deze ontwikkeling wordt bevorderd door de toenemende belangstelling van archeologen en regering om de archeologische rijkdommen van de stad te exploiteren. In december 1993 werden alle archeologische vondsten door de UNES CO tot werelderfgoed verklaard. Sinds februari 1983 is Mérida de hoofdstad van Extremadura. Geografisch is Mérida gelegen aan de Zilverstraat (Ruta de la Plata). Deze Ruta komt vanuit het bekken van de Guadalquivir (Andalusie), doorsnijdt de groten vlakten en heuvels met kurk- en steeneiken van Extremadura om aan de voet van de S ierra de Gredos de Castilische hoogvlakte te bereiken. Het Parque Natural de Monfrague maakt onderdeel uit van deze Zilverstraat. De excursie. Om 09.30 uur vertrekken we vanuit het hotel naar het plein waar het amfitheater, het theater en het museum liggen. Het plein is nog leeg, in tegenstelling tot de avond tevoren. Toen was het plein en omgeving vol terrassen en slenterende jeugd. Onze gids vandaag is opnieuw (ook in Cordoba) mevrouw Maria Evangelina Pérez Martinez (met Joodse voorouders). Wederom geeft ze blijk van haar deskundigheid en enthousiasme. Het eerste deel van de ochtend brengen we een bezoek aan het “Teatro y Anfiteatro” (Edificios de espectáculos de época romano). Het Teatro is door de Romeinen in gebruik genomen tussen 16 en 15 v. Chr. en het Anfiteatro in het jaar 8 v. Chr. Daarnaast bouwden de Romeinen in de beginperiode van de kolonisatie (35 n. Chr.) een 792 m. lange brug over de Rio Guadiana. Deze brug is thans nog in gebruik (overigens alleen voor voetgangers) en vormde lange tijd de verbinding van het hart van Extremadura naar Portugal.

28

In de beginjaren van onze jaartelling bouwden de Romeinen ook nog een circus in Mérida. De bezoekerscapaciteiten van deze 3 vormen van ontspanning/entertainment waren: -Teatro: 6.000 plaatsen, -Anfiteatro: 14.000 plaatsen en -Circus: 34.000 plaatsen. Ter vergelijk: het Parkstad Limburg S tadion bevat 19.500 en het Parkstad Limburg Theater in Heerlen 800 plaatsen. Mérida had in de Romeinse tijd 60.000 en Parkstad Limburg nu 250.000 inwoners. Ondanks de ligging aan de Rio Guadiana bouwden de Romeinen uit strategische overwegingen ook nog 2 grote aquaducten en waterreservoirs en uiteraard diverse tempels ( o.a. de tempel van Diana), openbare ruimten met regeringsgebouwen (forums) en stadsomwalling met poorten. De archeologische opgravingen in Mérida zijn gestart in 1919. Teatro/Anfiteatro.

Anfiteatro: Het anfiteatro (amfitheater) werd gebruikt voor gevechten tussen mensen (gladiatoren), voor ge vechten tussen dieren (leeuwen en tijgers) en voor gevechten tussen mens en dier. Ook werd de arena onder water gezet om zeeslagen na te bootsen. In 325 n. Chr. werden de spelen in het amfitheater, onder invloed van de Christenen, verboden. Het amfitheater heeft een ellipsvorm en is in de aanwezige heuvel S an Albin gesitueerd waardoor op natuurlijke wijze de oplopende tribunes konden worden aangelegd. Men kende rangen en standen. De sponsors en de rijken hadden de beste plaatsen, het gewone volk en de slaven zaten bovenin. Het geheel was opgebouwd met natuursteen (graniet) en de balustraden waren voorzien van fresco’s. Een aantal van de balustraden is later gebruikt als grafsteen. Hierdoor zijn veel fresco’s bewaard gebleven en thans in het museum te zien. 29

Het dak van het amfitheater werd gevormd door grote zeildoeken. De huidige bodem van de arena ligt 15 m. boven de oorspronkelijke en is in de loop der eeuwen opgevuld met puin en brokstukken. Teatro: Het teatro (theater) is ongetwijfeld het belangrijkste monument in Mérida. In opdracht van consul Marcus Agrippa, schoonzoon van Octavius Augustus, werd het theater kort na het begin van de vestiging van Mérida gebouwd, eveneens tegen de heuvel S an Albin. Gebruikmakend van de helling ontstonden in hoogte oplopende tribunes, onderverdeeld in drie secties, overeenkomstig de toenmalige sociale standen. Voor de tribunes bevindt zich het halfronde “orchestra” ten behoeve van het koor. Een lage muur scheidt het “orchestra” van het “pulpitum” (de toneelvloer). De toneelwand (“scaenae frons”) is, zowel artistiek als bouwkundig, het meest bijzonder deel van het theater en wordt gevormd door een rij van 28 zuilen. De originele zuilen (26 stuks) bestaan uit een stuk. De ontbrekende nagemaakte zuilen bestaan uit 3 stukken. De toneelwand is 70 m. breed en 12 m. diep.

De akoestiek van het theater is uitstekend. Om dat te bewijzen draagt John Pennings een gedicht van Vondel voor en als toegift vanuit zijn broek: “Jantje zag eens pruimen hangen”. Achter de toneelwand bevindt zich het “peristyle”, een ontspanningsruimte ingericht als tuin omgeven door kolommenrijen (tegenwoordig zouden we zeggen: de wandelgangen). Helemaal achter in het “peristyle”, in het verlengde van de centrale toegang van het toneel, bevindt zich de keizerlijke ruimte.

30

Daarachter, op een hoger niveau, zijn nog de resten van de latrines te zien. 25 jaar na de start van de opgravingen, dus in 1934, vond de eerste nieuwe uitvoering plaats in het theater. Nu vinden er ’s zomers avonduitvoeringen plaats voor 2.000 toeschouwers. We vervolgen ons bezoek met een bezichtiging van het naast het theater, ten westen van het “peristyle”, gelegen huis. Dit huis is gebouwd na het verval van het theater en met gebruikmaking van materialen uit dit theater. We beëindigen ons bezoek aan het terrein van het “Teatro y Anfiteatro, steken het plein en de weg over (Paseo de D. José Álvarez y Saénz de Buruaga, 1916-1995, Arqueologo) en gaan op bezoek naar het Museo National de Arte Romano. Museo National de Arte Romano. Het besluit om dit museum te bouwen werd genomen bij de viering van het bimillenium van Mérida, dus in 1975. Van 1979 tot 1986 werden onder leiding van architect Rafael Moneo Vallés de plannen gemaakt en de bouw gerealiseerd en door José Maria Alvarez Martinez ingericht. Het museum staat op een terrein met zeer veel archeologische vondsten en is als het ware over deze opgravingen gebouwd. Het gebouw kenmerkt zich door de hoge wanden van metselwerk in dunne stenen en zeer smalle voegen en door de boogvormige plafonds. Deze bouwwijze herinnert aan de klassieke Romeinse bouwwijze. Het museum bestaat uit een crypte, een begane grond en 2 verdiepingen.

In de crypte bevinden zich de Romeinse archeologische resten, zoals ter plekke aangetroffen. Duidelijk zichtbaar zijn wanden van huizen versierd met fresco’s en er bevinden zich graffragmenten (sarcofagen). In de patio aan de voorzijde van de crypte is een deel van een Romeinse weg nagebouwd.

31

Op de begane grond valt onmiddellijk de indeling van de plattegrond op. Deze is opgebouwd in een centrale gang met aan weerszijden 10 ruimten, waarin thematisch de vondsten zijn tentoongesteld. In de eerste 3 ruimten zijn vondsten uit het theater, het amfitheater en het circus ondergebracht, veelal beelden. In de ruimten 4 en 5 vondsten over godenverering en tempels. In ruimte 6 zijn begrafenisriten, gedenkstenen en urnen te zien. De rijke Romeinen werden verbrand, terwijl de overigen werden begraven in een sarcofaag. De overledenen werden begraven met een muntje onder de tong, omdat ze moesten betalen om in het dodenrijk binnen te kunnen treden. Vandaar dat bij opgravingen vele Romeinse munten zijn teruggevonden. In ruimte 7 zijn vondsten van Romeinse huizen ondergebracht met prachtige mozaïekvloeren en muurbeschilderingen. In de ruimten 8, 9 en 10 wordt een indruk gegeven van de openbare ruimten (straten, pleinen en parken) en de twee forums in Augusta Emerita. Zowel de eerste als de tweede verdieping van het museum zijn gelijkvormig aan de begane grond. Op de eerste verdieping zijn munten, goud- en zilverwerk, glaswerk, nijverheidsspullen, lampjes, sieraardewerk en huishoudelijk aardewerk tentoongesteld. Op de tweede verdieping bevinden zich vondsten over het stadsbestuur en de kolonisatie en van medische instrumenten, Romeinse borstbeelden en uitingen van kunst en cultuur. Vooral het ontbreken van de neuzen bij vele borstbeelden ontlokte bij een van de deelneemsters van ons reisgezelschap de verzuchting: “Hier staan wel heel veel Michael Jacksons”. Om ± 13.00 uur verlaten we het museum en hebben vrij tot 15.30 uur. Met ons gezelschap bezoeken we een door onze reisleidster georganiseerde proeverij op een terras nabij het museum. De proeverij bestaat uit de lokale producten: ham, worst en olijven. Er is gelegenheid tot koop maar er wordt nauwelijks of geen gebruik van gemaakt. Ondertussen wordt op democratische wijze (keuze uit 2) het programma voor de volgende dag bepaald en het middagprogramma van van daag medegedeeld.

32

Ons middagprogramma is als volgt: -15.30 uur bezoek aan Casa del Mitreo en Columbario -16.45 uur bezoek aan Alcazaba -17.15 uur bezoek aan de Zona Arqueológica de Moreria -18.00 uur bezoek aan het museum voor Westgotische kunst. Uit ervaring hebben we twijfels over deze door onze reisleidster aangegeven tijden, maar we hebben moed. Casa del Mitreo en Columbario. Na een korte wandeling en 10 minuten wachten (het museumterrein is pas om 16.00 uur weer open) begint de bezichtiging. John Pennings geeft ter plaatse een kort referaat over de god Mithras en het bijbehorend heiligdom. Op grond van von dsten, zoals een kosmologisch mozaïek en ondergrondse ruimten, denkt een aantal onderzoekers dat het complex te maken heeft gehad met het heiligdom van Mithras. Evenwel, het gebrek aan deze veronderstelling ondersteunende gegevens leidt tot de meer algemene veronderstelling dat de plek een “domus” is geweest; een residentie van een gegoede familie. De opgraving bestaat uit drie patio’s, een groot aantal vloeren, gangen en ommuurde ruimten en geeft een prachtig beeld van de totale ruimtelijkheid van deze “domus”. Het geheel is overdekt met een eigentijdse dakconstructie.

33

Iets verderop ligt het Columbarium. Evenals Casa del Mitreo lag deze begraafplaats buiten de Romeinse stadsmuur. Diverse grafkelders en vitrines geven een beeld van de toen heersende begrafeniscultuur. Met spoed begeven we ons vervolgens naar het Alcazaba. De zon schijnt onbarmhartig en de frisdrankenautomaat wordt geplunderd. Eenieder bezoekt het Alcazaba op zijn eigen wijze. Het eerste verval in de groep treedt op. Alcazaba.(Moorse citadel) De ommuurde vesting, gelegen naast de Romeinse brug over de Rio Guadiana, werd in het jaar 835 n. Chr. in gebruik genomen door emir Abd al Rhaman II. Mérida was sinds het jaar 713 bezet door de Moren. Het Alcazaba, zijnde een militair domein, moest de stad beschermen. De vesting is bijna vierkant met zijden van 550 m. lang en muren 2,7 m. dik en 10 m. hoog. Deze muren zijn gebouwd met materialen van vervallen/verwoeste Romeinse en Westgotische gebouwen. Hergebruik van bouwmaterialen is dus al eeuwenoud. In het jaar 1230 werd het Alcazaba heroverd op de Moren door koning Alfonso IX. Aan het begin van de 14e eeuw werd de vesting omgebouwd tot klooster, maar verviel in de loop der eeuwen. Thans is het klooster weer herbouwd en dient als zetel van de president van de “Junta de Extremadura” In verband met tijdgebrek, of te lang oponthoud bij de eerder bezochte locaties, is het bezoek aan de “Zona Arqueológica de Morería” er bij ingeschoten. Misschien in een volgende reis. Ook het bezoek aan het museum voor Westgotische kunst is niet gehaald. Klokslag 18.00 uur waren we ter plekke (conform het programma) maar, u raadt het al: de deuren waren dicht. Foutje. Vervolgens op het nabije gelegen Plaza de Espana een terrasje gepikt en onder het genot van een glas wijn gekeken naar communiefeestvierende S panjaarden.

34

Om 21.00 uur diner in het hotel en vervolgens tot 0.30 uur op een terrasje nabij de schitterend verlichte “Templo de Diana” gezeten. Het leven is toch verrukkelijk. Literatuurlijst: *Keizers sterven niet in bed. Auteur: Fik Meyer. *Wagenrennen. Auteur: Fik Meyer. *Gladiatoren. Auteur: Fik Meyer. *Mérida. World Heritage Site. IS BN. 84-7671-559-5. *Museo Nacional De Arte Romano. IS BN.84-8156-299-8. *Referaat Mithras. Auteur: John Pennings (zie ook onder www.google.nl : Mithras) *S panje. Capitool Reisgidsen. IS BN.90-410-3352-1. *www.google.nl : Merida S panje

Hans Deckers.

35

Zondag 8 mei. Merida – stadsbezichtiging. Onze S paanse vakantiereis. Na de informatieavond over de vakantiereis, werd vol ongeduld gewacht op de dag, dat zou worden vertrokken. Maar ik had nooit gedacht, dat ik ook nog mijn literaire talenten moest bewijzen met dit verslag. HET VERS LAG MERIDA Tijdens de reis naar Merida zagen wij veel ooievaartsnesten. Deze nesten riepen bij Gerrie en mij heel verschillende gevoelens op. In de stad bezochten wij de opgravingen uit de Romeinse tijd en een museum. Onze gids was een, in Heidelberg studerende, studente. Haar studierichting was onbekend. Maar vermoedelijk urologie, want allereerst wees zij ons de weg naar de toiletten, welke met mooie zuilen waren uitgevoerd. Nog een nalatenschap uit de Romeinse tijd, maar ik zou liegen, als ik zou zeggen, dat nog Romeinen aanwezig waren. Echter je mag nooit, nooit zeggen ! ’s Avon ds heb ik Cis nog, met succes, therapeutisch aangevallen”en Marlies heb ik ook nog kunnen helpen. Mijn declaraties volgen nog ! Tot zover Merida. Nog twee opmerkingen moeten mij van het hart : De eerste en tevens mooiste : de veilige tochten, ook voor Hans, in en met Mercedes bussen. De tweede : nou ja, alleen de wind hoort alles, wat er gebeurt. Voor het lieve vakantiegezelschap van Lambert.

36

Maandag 9 mei 2005. Merida- Càceres- Trujillo. De snelle busrit vanuit Merida naar Càceres liep door een savanne-achtig landschap. De rotsachtige, onvruchtbare bodem van dit gebied dankt zijn voortbestaan voornamelijk aan de inzet van de grootgrondbezitters. Zij lieten de lokale bevolking op feodale wijze werken op hun landerijen en in hun huizen; deze nederzettingen worden finca’s genoemd. De ongelimiteerde exploitatie van de eiken in die tijd heeft zijn spoor getrokken en een eerste kaalslag veroorzaakt. Het klimaat kenmerkt zich door relatief koude winters en gortdroge hete zomers. De rivieren Taag en Almonte begrenzen het gebied en vormen de levensaders ervan. Tezamen met een aantal kleinere riviertjes en de vele spaarbekken/ stuwmeren, embalse genaamd, leveren ze de hun bijdrage aan de waterhuishouding. In de jaren 1960/ 1970 heeft de overheid het aanleggen van eucalyptusplantages gestimuleerd en de bijbehorende irrigatie aangelegd; dit met name om de economie, door de export van papier, op een hoger peil te brengen. Het gevolg was een verstoring van het natuurlijke evenwicht binnen dit toch al verarmde en uitgestrekte gebied; ♦ Het kappen van eiken beroofde de varkens van hun natuurlijke voedsel, de eikels. Deze varkens, donker van kleur en wat ranker van gestalte zijn beroemd om de heerlijke Iberische ham van die beesten, die we vaker hebben mogen proeven op een boccadillo of als tapas. ♦ Het gebruik van bestrijdingsmiddelen vormde een bedreiging voor de vogelstand. Deze oorspronkelijke opruimers van kadavers, zoals de keizerarend en de monniksgier, stierven in grote getalen. De fauna bestaat verder uit wilde katten, Iberische wolven en marters, geen van hen hebben we gezien, waarschijnlijk laten ze zich ’s morgens vroeg of ’s avonds laat pas bewonderen. ♦ Wel zagen we kuddedieren zoals schapen en geiten. De ezels lieten verstek gaan evenals de fokstieren. Deze laatste, nu nog een bron van inkomsten, worden bedreigd door de Europese regelgeving. De dierenliefhebbers willen het stierenvechten namelijk aan banden leggen en daarmee wordt het fokken overbodig gemaakt. Mogelijk komen hiervoor andere runderen in de plaats, maar of dit een positieve bijdrage zal geven aan de landschappelijke ontwikkeling wordt betwijfeld. Wie denkt het landelijke leven achter zich te laten wanneer men Càceres binnenrijdt, vergist zich; dit is een stad vol ooievaars, soms wel vijf nesten op één gebouw, maar minimaal een op elk hooggelegen punt van de stad.

37

Op het Plaza Mayor werden we verwelkomd door een Duits “klapperende” gids. Ze zou de stad in “vogelvlucht” beschrijven, echter voor mij als niet Duitstalig getraind persoontje, bleek het schier onmogelijk om haar gedetailleerde beschrijvingen te volgen. Ze “klapperde” over ♦ stadsmuren uit 1300, ♦ de arcade (architect Lana S uzzerieda) op de Plaza Mayor (buiten de muren gelegen), die de namen dragen van de handelswaar, die verkocht werd op deze oorspronkelijke marktplaatsen, ♦ de stadstuin uit het tijdperk van de paaleolieten (even Romeins als in Merida), ♦ de 24 torens die onderdeel uitmaakten van de stadswal of door middel van aanliggende paleizen ermee verbonden werden, door de west-gothen of visigothen gebouwd op de overblijfselen uit de Romeinse tijd, ♦ de pekneuzen die vele bouwwerken sieren, ♦ en het gemeentehuis als centrum van muziekfestivals (o.a. met Pinksteren). Càceres, zoals het nu is, kreeg zijn vorm in de 13e eeuw, toen talrijke aristocratische families uit het noorden hier neerstreken en hun paleizen en huizen begonnen te bouwen op het kruispunt van twee belangrijke handelswegen. In het Càceres van vandaag worden de meeste paleizen en huizen nog steeds bewoond door familie en nakomelingen van de Abrantes, Carvajals, Camarenas en Godoys. Vele familiewapens sieren de muren, sommige zijn samengestelde wapens, bestaande uit de wapens van huidige- en vroegere (aangetrouwde) bewoners. De leeuw geldt als schutspatroon voor de adellijke heren. Door hen ontstond er een gunstig cultureel klimaat en de stad kent nu dan ook een universiteit met een regionale functie. Onze gids Maria Evangelina {nooit geweten dat er ook een vrouwelijke evangelist bestond die luisterde naar de naam Maria}, preekte weer verder over kerken, kathedralen en het bisschoppelijk paleis. Kathedraal S anta Maria had een altaar van cederhout en een zwarte crucifix als bijzonderheid. Tevens was er een extra “hangplek” gecreëerd voor de priesters opzij van het koor. In de S martstraat (inpandig kerkhof) zie je de enorme ringen afhangen langs de muren om de paarden mee vast te zetten. Romeinse-, Moorse-, en Christelijke invloeden, Romaanse, Gothiese en Barok stijl de hele (vaderlandse) geschiedenis en kunstgeschiedenis trekt voorbij in deze stad: Trajanus, Columbus, Pizarro, Philips de S chone, Karel de Vijfde en Isabella Catholica. Eindigend met een recenter gegeven uit de vorige eeuw namelijk: Plaza S an Pablo werd bekend in 1936 toen Franco hier werd uitgeroepen tot president van S panje. Naast pekneuzen sieren de hoefijzervormige ramen en de porseleinen dakranden de gebouwen. Alle torens in de stad zijn in de tijd van Isabella en Ferdinand afgeplat, behalve die van Casa- Palacio de las Ciguëňnas.

38

Leerbewerking, streekmutsen, pottenbakken, keramiek en filligrainwerk zijn vormen van handenarbeid, die veelvuldig worden beoefend. Half verhongerd en met zin in koffie moesten we dit gezellige stadje al weer verlaten; graag waren we hier nog wat langer gebleven op het gezellige met terrasjes bezaaide plein. De plicht riep ons naar een kaasboerderij, alwaar we, als aapjes (die van dat paleis) achter glas, het verpakkingsproces (linnenbandage) van de “torta del Cesar” gade konden slaan. Proeven was niet inbegrepen, kopen voor ons geen optie, dus zaten we al snel weer in de bus. En dan eindelijk mochten de provinciaaltjes zich te goed doen aan een S paanse lunch boven op de berg. Cultuur- of gewoonte verschil, helaas voor onze onervaren en piepjonge reisleidster Arancha, die het goed bedoeld had, werd er gekozen voor boccadillos. Paniek achter het buffet en veel te vroeg stonden we boven op de winderige berg te wachten. Ondertussen konden we genieten van het fenomenale uitzicht op Càceres, tot aan het moment waarop de koster van het barokke 17e eeuwse kapelletje, overdadig bekleed met wit en goud zoals het betaamd, voor ons de deuren opende. De weg werd vervolgd naar het veel kleinere stadje Trujillo, waar hotel Las Cigüeňas zich bevond aan de rand van het stadje. Een redelijk verzorgd uitziende aanblik van buiten zowel als van binnen, helaas zonder terras, maar gelukkig wel kamers met daglicht. Sloffende, in zwart- wit gestoken obers voerden hier een streng regime. De overdaad aan calorieën werden deze avond telkenmale met een flinke doch smakelijke klap op tafel gezet. In elk geval bleef je hierdoor wakker tot het laatste moment, na deze dag boorde vol gevarieerde indrukken. Margriet Kager- Allard.

Dinsdag 10 mei 2005. Stads wandeling Trujillo – Torrejou el Rubio – Se rradille – Plancentia – natuurpark. Om 7.00 uur worden we telefonisch gewekt en de verwachting is dat we om 8.45 uur beneden aan het ontbijt verschijnen. Het ontbijt bestaat uit een stokbroodje en een delicatesse broodje, heel bijzonder een fijn broodje met pudding. Een glaasje jus d'orange en voor ieder een kop thee of koffie. 39

De bediening vind ik niet erg vriendelijk er kan nauwelijks een woord of een lachje af. Een tweede kopje koffie of een kopje thee is haast niet te krijgen en als de erge hongerigen onder ons nog een broodje vragen , is het antwoord van de ober zeer beslist : no – no. Na het ontbijt maken we een wandeling door de binnen stad van Trujillo en bij aankomst op het grote plein maken we kennis met onze Engelstalige gids Maria. Trujillo is niet alleen de geboorteplaats van de twee grote veroveraars Francisco de Pizarro en Francisco de Orellana maar hier stond ook de wieg van andere grote ontdekkingsreizigers zoals : Fray Jerónimo de Loaísa, de eerste bisschop van Cartagena de Indias en Nuflo de Chaves de ontdekker van Bolivia.

Trujillo heeft een enorme Plaza Mayor en een groot aantal paleizen, zoals die van de Hertogen van Conquista , Ballesteros en Piedras Albas. De kerken van S antiago, S an Martin en S anta Maria la Mayor. Een korte geschiedenis van de stad. In de tijd van de Arabieren was deze stad bekend onder de naam “Torgiela” en het leven van deze stad vond plaats rond de Alcazaba, een ommuurde vesting op het hoogst gelegen punt. Twee maal probeerden de christenen deze stad te veroveren. In 1186 lukte dit voor korte duur door Koning Alfonso de V111 en in januari 1232 veroverden de Christelijke

40

troepen deze stad en zoals de legende het heeft overgeleverd met de hulp van de Maagd Virgen de la Victorie, zij is daardoor de schutspatroon van Trujillo geworden. De rondwandeling begint op de Plaza Mayor. Hier komen we bij een standbeeld van Francisco Pizarro, geboren in Trujillo 1475 en gestorven in Lima 1541, Pizarro ging met 62 paarden en 106 soldaten te voet op verkenning uit en na een voettocht over het Andesgebergte wordt eerst Peru veroverd en daarna Lima . Paleis van Justitie, voorheen was dit het Paleis van Pizarro, dit is nog te zien aan het wapen dat zich op de gevel bevindt. Het wapen van Pizarro bestaat uit 2 beren. Paleis van Piedras Albas. Gebouwd in Renaissance stijl uit de 17de eeuw, gevelsteen is een wapen en voorzien van kruizen. Op de eerste verdieping is een galerij te zien ,deze heeft gotische ornamenten. De architect van dit gebouw was Pedra S uarez. Paleis van Quintanilla. Dit gebouw heeft ramen met ijzeren balkons, die gotisch zijn. Paleis van Juan Pizarra de Orellana. Juan was een neef van Francesco,van beroep was hij schrijver. Dit paleis wordt ook wel het juweel van S panje genoemd om zijn schoonheid. Het werd gebouwd om een deel van de muur te bewaken . Tegenwoordig beheren de zusters van de orde “Dochters van Maria Dolores”en zij hebben er o.a. een school in gevestigd , colegio del S agroda Corazon. We mogen de binnen plaats bezoeken. Voor de toeristen is er een boekenhalletje ingericht en zij verkopen boeken over Trujillo en Extramadura. Zij doen hier goede zaken , de opbrengst van deze boeken gaat naar een project in de derde wereld , Angola, waar deze orde ook een klooster heeft. De gids vertelt over de schoolplicht in S panje. Vroeger waren de kinderen leerplichtig tot 14 jaar nu is deze verhoogd tot 16 jaar. Ondertussen zijn we buiten de stadsmuur gekomen en hier bevinden zich veel conventen en kerken, o.a. de kerk van S t. Franciscus. Deze kerk wordt in 1502 gebouwd door de

41

orde van S t. Franciscus op de plaats waar eerst een moskee heeft gestaan. De kerk werd bezocht door vooraanstaande families zoals: Hermando, Pizarro. Poort van S an Andrés. Boven de poort bevindt zich een schild , voorstellend de rekwisitie van Granada. In verschillende andere plaatsen van S panje zijn deze schilden ook geplaatst. We gaan verder en lopen een klein stukje door de oude stad en belanden bij de calle de la Alberga en gaan naar Plaza de los Descalzos. Dit gebouw is de oude kerk van S an Andrés en is nu een privé woning. Het is een gebouw uit de middeleeuwen te zien aan de kleine ramen. Dit gebouw wordt ook wel genoemd het paleis van de Escobars.Verder bevindt er zich een groot waterbekken, waarschijnlijk eens een Romeins bad. Het heeft een diepte van 11 meter. De Arabieren hebben dit opnieuw in gebruik genomen en tot 1935 heeft dit gediend als algemeen bad. De vrouwen namen ’s morgens een bad en de mannen in de namiddag. We lopen verder en komen in de Calle de las Palomas en hier is het huis van Chaves Calderon. Het is het geboortehuis van Francesco de Orellana , hij ontdekte de Amazonerivier. Het meest opvallend aan dit huis zijn de hoeken, zowel de ramen als de houten deur hebben de vorm van een hoek. Kerk van de S anta Maria la Mayor. Voordat deze kerk een christelijke kerk werd was hier eerst een moskee. De kerk is gebouwd in de 13de en 14de eeuw in gotische stijl. Het is de grootste en belangrijkste kerk in Trujillo. Na de rekwisitie, zo rond de 15de eeuw leefde men rond de kerk. In deze kerk liggen veel belangrijke mensen begraven. Achter het oksaal liggen de belangrijkste personen begraven zoals; Bejanos, Vargos, Paedes, Hinojasas, Torres Cervantes, Pizarro en Carvajals. Achter het altaar staat een houten ornament met allemaal afbeeldingen van de verschillende hoogte punten uit het leven van Maria. Zeer fraai en artistiek, het werd geschilderd door de S panjaard Fernardo Callego. De restauratie van deze kerk heeft 188.500 euro gekost. Ieder zondag wordt hier nog de H. Mis opgedragen. Toren La Coria. Dit gebouw had 2 torens, Romaanse stijl uit de 13de eeuw maar door verval is het in 1970 helemaal gerestaureerd. Bij de opbouw van deze toren ,die uit 3 delen bestaat , zijn de eerste 2 delen gerestaureerd in hun oorspronkelijke stijl en het derde deel is opgebouwd naar eigen inbreng van de restaurateur. We lopen weer een stukje verder en komen in het nationaal museum. Een kleine woning zoals het vroeger was. Een keuken, een voorraad kamer ,

42

een huiskamer en een slaapkamer. In de keuken is veel vlees te vinden, de gids vertelt dat in de maanden januari en februari een varken wordt geslacht en het vlees wordt bewerkt om het houdbaar te maken o.a. te drogen gehangen. We lopen de trap naar de eerste verdieping, deze is er later opgebouwd en hoorde er oorspronkelijk niet bij en is nu ingericht als museum. Hier staat o.a. de stamboom van Gonzales Pizarro ‘El Largo ‘getrouwd met Francisca. Hiervan heb ik kunnen opschrijven: 1478 geboren in Trujillo 1502 soldaat 1508 gediend in het leger onder bevel van Fernardo de Encisco 1515 expeditie naar Las Perlas Helaas moesten we dit museum verlaten want enkele schoolklassen kinderen kwamen ook dit museum bezoeken . We beëindigen de rondleiding met een bezoek aan de kerk van S an Martin. Met de bouw van deze kerk is men begonnen in de XVde eeuw en ze werd afgebouwd in de XV1 de eeuw. Deze kerk bestaat uit een deel. De zijkapel is in renaissance stijl en in de doopkapel bevindt zich een Romaanse doopvont. Verder zie je nog een barokke orgel. We lopen nu over de markt en op dit plein vinden we winkels voor de dagelijkse levensbehoeften. Lunchpauze en siësta van 12.30 – 15.30 uur.

43

Vertrek met de bus uit Trujillo om 15.40 uur. Onze reisleidster heeft verder voor een programma gezorgd. We rijden naar Torrejou el Rubio, een heel klein stadje, witte huizen, geen kip op straat en daar gaan we een kerk bezoeken. Helaas is deze gesloten . Na dit korte verblijf gaan we verder met de bus en rijden door het Nationaal park Monfrague, dit park is zeer bekend om zijn vele legenden.

We rijden naar S erradille. Hier bezoeken we het klooster van Christo de La Victoria. Dit klooster is gebouwd 1000 jaar na Christus, het interieur is versierd met veel schilderijen o.a van Rubens en de school van Rubens. Het schilderij van Rubens hebben we niet gezien want de plek was leeg, weg om gerestaureerd te worden.

44

Dit klooster wordt nu nog bewoond door 10 slotzusters. We hebben even mogen kijken in de ruimte waarin zij gaan zitten als zij willen bidden of een dienst bijwonen. Hoofdplaats van dit stadje : Plaza de la Constitucion met natuurlijk het gemeentehuis. Het wapen van deze plaats is een kruis met 4 wolvenkoppen. Midden op het plein is een zuil met ook het wapen, een kruis en 4 wolvenkoppen. Onze reis gaat verder naar Placentia. Placentia ligt aan de rivier de Jerte en werd gesticht in de 12de eeuw door Alfonso de 8ste. De stad is door zijn erfgoed van groot historisch en cultureel belang.

45

Wij bezoeken de kathedraal La Vieja. Deze oude kathedraal uit de 13de eeuw is het werk van Juan Francés. In het gebouw bevindt zich het altaarstuk van Gregorio Fernandez en het notenhouten koorgestoelte van maestro Rodrigo Alemán. In het museum Catedralicio ,kathedraals museum wordt een 15de eeuws manuscript van de bijbel bewaard. Na een bezoek aan deze kerk is er geen tijd meer voor een koffiepauze. Het is 19.00 uur en we moeten nog 1 ½ uur rijden naar ons hotel. Onderweg is er nog een korte fotostop bij een stuwmeer. Zittenblijvers in de bus, observeren goed de omgeving en ze nemen groene punten waar op de rotsen. Wat stelt dit voor ? Er worden enkele suggesties gedaan, misschien insteekpunten voor de parasols. Leo en Hans D. worden wel erg nieuwsgierig en gaan kijken of ze hierover iets te weten komen. Leo gaat als een klipgeit naar boven om te bekijken wat dit nu voorstelt. Wat blijkt? S talen pijpen om de rotsen vast te houden. Later passeren we de hoogste top van dit natuurpark en we zien hier veel toeristen met verrekijkers staan. Wat is er te zien ? Onze reisleidster vertelt dat dit het woongebied is van de koningsadelaar. De bus stopt en er wordt uitgestapt om te kijken. De koningsadelaars worden waargenomen en aan de andere kant van de weg zitten hoog op de top gieren. Dit is toch wel een heel interessant intermezzo. We vervolgen onze weg en komen om 20.45 uur aan in het hotel. We krijgen 30 minuten om ons op te frissen en worden om 21.15 uur aan tafel verwacht. Na het diner praten we nog even na en dan zoekt bijna iedereen, na een lange vermoeide dag zijn kamer op. Els S tevens.

46

Donderdag 12 mei 2005. Trujillo – Guadelupe – Toledo. 12 mei 2005, dag twaalf van onze vakantie op het Iberisch schiereiland. Het veel gebruikte ochtendpatroon tijdens deze reis, ook deze ochtend, was 7-8-9 uur hetgeen staat voor wekken, ontbijt, vertrek. In ons, overigens voortreffelijke, 3 sterren + hotel “Ciguenas” (hetgeen staat voor “ooievaar”) weer een beperkt brood- en cakeontbijt en vervolgens (om 9.10 uur) het vertrek richting Toledo, via de tussenstop Guadeloupe. Het regent, is (in vergelijking met de eerder ervaren warmte en zonneschijn) kil en het S paanse weerbericht geeft voor deze dag geen gunstige vooruitzichten. Enigszins vertrouwd is te horen dat onze reisbegeleidster Arancha in rap S paans ratelt, ofwel in haar mobiele telefoon of tegen de chauffeur. Het gaat kennelijk een enkele medevakantieganger een beetje op de zenuwen werken want ik teken de opmerking op: “lèg dem eens get op d’r schnavel, dan is ’t stil”. Wij reizen door het heuvelachtiger en bergachtigere gedeelte van Extremadura vandaag richting Guadeloupe waar wij ruim een uur na vertrek uit Trujillo arriveren. Er is even tijd voor een kopje koffie. Guadeloupe is maar een klein bergdorpje in Extremadura (nog geen 3000 inwoners). Het dankt zijn naam en faam aan de maagd van Guadeloupe, de schutspatroon van alle S paans sprekende landen. Deze heilige wordt vooral ook in LatijnsAmerika vereerd omdat het geloof door de ontdekkingsreizigers in dit werelddeel is verspreid. Guadeloupe is met S antiago de Compostela en Zaragoza een van de drie belangrijkste pelgrimsoorden in S panje en Columbus heeft als eerbetoon een van de ontdekte eilanden naar haar vernoemd. Volgens de legende vond een veeboer in de veertiende eeuw het verbrande houten beeld van Maria nabij het riviertje de Guadeloupe. De bouw van de imposante en grote gotische kerk en het hieraan gebouwde klooster werd geïnitieerd door Alfonso XI. De kerk moest groots worden om de overwinningen op de Moren te vieren. Door de lange 47

bouwtijd van het complex heeft het aangebouwde kloostergedeelte ook Mudejar, Gotische en Renaissance kenmerken. Terwijl de hemelsluizen openstaan treffen wij om 10.30 uur voor de kerk onze prima gids Maria Evangelina die ons eerder in Caceres en Mérida al rondleidde. S teeds is een plaatselijke priester/begeleider aanwezig die zorgdraagt dat de vertrekken worden geopend en gesloten. Er wordt op toegezien dat onverlaten geen schade toebrengen aan de waardevolle kunstschatten. Vroeger voerde een Hieronymieten-orde de scepter, maar na een donkere periode in de geschiedenis van de kerk en het klooster met plunderingen en enig verval nam een Franciskaner-orde het bewind over. Naar verluid leven in het klooster nog steeds 7 monniken.

Voor de rondleiding staat maar beperkte tijd (1 uur). Achtereenvolgens zien wij de kruisgang (met een recent schilderij van de onlangs overleden Johannes Paulus II en de grafstenen van de prioren) en het refertorium (vroegere eetkamer) waar nu vele priestergewaden in vitrines tentoongesteld staan. Enkele pronkstukken hier zijn een priestergewaad met het wapen van Hieronymus en een altaarplaid met 1000 edelstenen. In de kapittelzaal zien wij tientallen gebedsboeken en een grote “pult” (lessenaar). Op deze pult kunnen de grote gebedsboeken, waarvan enkelen wel 60 kg wegen, met miniaturen worden gelegd. Er zijn enkele zeer kostbare manuscripten vervaardigd van leder van de koe, brons en hout voor de bladzijden en de omslag. Indrukwekkend is vervolgens de schilderijen- en beeldenzaal waar onder andere houten beelden staan, Jezusfiguren (bijvoorbeeld een van Cristo Yacente uit de vijftiende eeuw) en diverse schilderijen uit de Hollandse school, Rubens maar ook werken van Goya. Heel mooi is het plafond van deze ruimte bestaande uit mudejar reliëfs. Een van de vele pronkstukken is voorts een ivoren kruis uit een stuk van Michelangelo. Helaas is de tijd 48

maar beperkt. Vervolgens zien wij het koor van de kloosterkerk (op verdieping met meerdere kerkorgels en prachtige houten koorstoelen) de relikwieënkamer en de sacristie (met schilderijen van Zuberan). Tevens komen wij in de “camarin” ( de ruimte achter het altaar) waarin de acht vrouwen (acht beelden van sterke vrouwen uit het Oude Testament, de bijbelse symbolen van Maria) en het beeld van de virgin met het zwarte gelaat, scepter, mantel en met Jesuskind worden getoond. De priester/begeleider draait het draaiplateau waarop de beeltenis van de maagd is geplaatst, zodat wij het aangezicht van de maagd van nabij (even) kunnen zien en degenen die dat wensen de beeltenis kunnen kussen. Tijdens de H.Mis is het beeld gedraaid naar de kerk en de kerkgangers. Om ongeveer twaalf uur is er tijd om de souvenir-winkel te bezoeken. Een informatief boek en of een rozenkrans zijn populaire koopwaren. Ook is er tijd om nog even de kerk binnen te gaan.

Vervolgens lopen wij, nu de eerste zonnestralen door het wolkendek breken, een stuk van de processieweg. Om 12.30 uur nemen wij afscheid van Maria Evangelina en hebben wij een uur pauze. Op een overdekt terrasje aan het plaza mayor met uitzicht op de kerk, in zonlicht met een mooie goud-gele gevel, drinken wij een kop koffie. Tijdens deze pauze onderscheidt Wil Brepoels zich. Wil haalt de hotelcake van Ceguenas, waar hij voor heeft gezorgd, uit de bus die zich op de ongeveer 500 meter van het centrum gelegen parkeerplaats bevindt. Een lekker hapje. Even na 13.30 uur vertrekken wij naar de op de route naar Toledo gelegen stad Talavera de la Reina. In het oorspronkelijke programma is deze tussenstop niet voorzien, maar ik begrijp dat Arancha dit heeft ingelast omdat dit de lange reis naar Toledo breekt. Het blijkt echter dat zij een kantoor van haar reisbureau “El Corte 49

Inglés” gaat bezoeken ! ? (waarom ?). De route voert met uitzicht langs een prachtige bergketen (Sierra de Biviubelcas) voordat wij nabij de Rio Tajo de autoweg nemen en om 15.15 uur Talavera bereiken. Het is voor chauffeur en reisbegeleidster niet meteen duidelijk waar de goede uitstapplaats is. Uiteindelijk stappen wij uit in de buurt van de moderne kerk (20e eeuw) van Talavera. Eerste prioriteit is het stillen van de honger. Met een aantal mensen stellen wij niet zo’n hoge culinaire eisen en daarom smaakt het eten bij de plaatselijke Burger King prima. Vervolgens verkennen wij het centrum en werpen een blik in de kerk (met veel tegelwerk) en kan om 17.00 uur de tocht naar Toledo worden vervolgd. We verlaten Extremadura en de provincie Caceras en arriveren om 18.15 uur in ons hotel. Hotel Abaceria is gelegen buiten het oude ommuurde centrum. Wel hebben wij vanaf de kamers en het terras een prachtig uitzicht op de oude stad. Om 18.45 uur gaan wij voor een eerste kennismaking naar de stad en worden wij door de bus bij de Poort van S an Martin “uitgezet”. Een aantal markante plaatsen in de oude stad herken ik nog (zoals de Plaza Zocodover) van de eerdere VOLS -reis Madrid-S alamanca enige jaren geleden toen wij ook een dag in Toledo verbleven. Om 21.00 uur is het diner in het hotel. Vanaf ongeveer 22.30 uur is het goed slapen na een indrukwekkend bezoek aan Guadeloupe, het minder spannende stadje Talavera en een hernieuwde eerste kennismaking met Toledo. Frank Hendrikx.

50

Vrijdag 13 mei. Toledo. Aangezien we gisteren zijn aangekomen hebben we de stad al een beetje kunnen verkennen. Ons Hotel ABACERIA biedt een prachtig uitzicht op de goud-gele historische stad. De gotische toren domineert, het lijkt wel een hoogteburcht, omgeven door de rivier de Taag die in de bergen ontspringt en uitmondt in Lissabon. S tadsbezichtiging. Om 9,00 u worden we opgehaald door onze perfect Duits sprekende gidse Maria. John maakt al de opmerking:’het kalt wie het löpt’. Niks mis mee, rustig aan......we hebben immers vakantie!

De 14e eeuwse San Martin brug is alleen toegankelijk voor voetgangers. Even een fotostop langs de Rio Tajo, voor een blik op de dam en de ruines van de Arabische baden. Wij steken met de bus de Rio Tajo over via de Puente de la Cava om de stadsrondrit te maken. Intussen vertelt Maria dat de stad 75.000 inwoners telt waarvan 10.000 binnen de stadsmuur. De Romeinen bouwden een fort op de plaats van het huidige Alcazar. Tegenwoordig in gebruik als museum en bibliotheek. In de 6e eeuw na Chr. kozen de Vieze Goten (grapje:Visigoten) Toledo als hun hoofdstad, ze lieten die vieze kerken (diverse kerken) na. Toledo was een smeltkroes van Christelijke,

51

Islamitische en Joodse religie en cultuur. Ook na de verovering in 1085 van Alfonso VI bleven deze drie culturen gehandhaafd. In 1461 werd Madrid de hoofdstad van S panje. We rijden langs enkele van de negen stadspoorten. De prachtige Alfonso VI poort met zijn hoefijzervormige bogen in mudéjar stijl. Via de Bisagra poort rijden we naar het grootste plein, de Plaza de Zocodover, genoemd naar de markt die hier in de Moorse tijd werd gehouden. Uit de levendigheid op het plein blijkt dat Toledo een zeer geliefde toeristische stad is. Het is nog te vroeg voor een kopje koffie, dus lopen we (langzaam) door de smalle Arabische straten richting de Kathedraal. Maria regelt eerst de entreekaarten en gelukkig is er op dit tijdstip nog niet zoveel publiek. De Kathedraal Dit bouwwerk is gebouwd op de plaats van een 7e eeuwse Visigotische Kathedraal en een moskee. Het is een van de grootste Kathedralen van S panje. De bouw begon in 1226 en besloeg 3 eeuwen, in 1493 zijn de laatste gewelven voltooid. De langdurige bouwperiode verklaart de verschillende stijlen: pure Franse gotiek, mudéjar en platereske stijl.

De eerste indruk is overweldigend en groots: 88 pijlers, 22 kapellen en in het midden de hoofdkapel en het koor voor de kanunniken. De versieringen op de 15e eeuwse notenhouten koorbanken stellen scènes voor uit de val van Granada. Rodrigo Alemán, een S panjaard heeft hier 6 jaar aan gewerkt . Het middelpunt is Virgin Blanca, een prachtig marmeren 14e eeuws Mariabeeld. Opvallend is hier het schattige gebaar van het kindje Jezus, dat moeders gezicht liefkoost, het lijkt te dragen zelfs. Op het 52

indrukwekkende hoofdaltaar retabel zijn scènes uit het leven van Christus afgebeeld. Je komt ogen tekort, wat een pracht en praal. Heel bijzonder in de kooromgang is wel het marmeren zuiver barokke altaarstuk, door het daglicht omstraald. Enorme effecten van fantasie en realiteit. De Kapittelzaal De Kapittelzaal is vooral bekend om zijn veelkleurige mudéjar cassetteplafond. Rondom op de wan den vele portretten van overleden aartsbisschoppen uit heel S panje. S peciaal voor de Kathedraal geschilderd is het altaarstuk de ontkleding van Christus in de sacristie door El Greco, evenals de vele portretten van de apostelen. Het schilderij van Petrus is mij nog het meest bijgebleven. Ook hingen er schilderijen van Goya, Caravaggio, Van Dijck en Titiaan.

De Schatkamer Intussen is het al veel drukker ge worden en we moeten bij de schatkamer e ve n wachten, want vele Japanne rs he bben ook belangstelling. He t pronkstuk is de mee r dan 3 mete r hoge gotische monstrans uit de 16 e eeuw. Onze huidige Paus Ratzinger Bene dictus XVI hee ft in 1993 de schatkame r bezocht, waarvan zijn handtekening getuigt. Alhoe wel we natuurlijk nie t alles he bben bezichtigd ve rlaten we de Kathe draal om 11.30u. O p straat worden ook in de Ne de rlandse taal boekjes aange boden.

Bij het VVV kantoor even een pauze waarna iedereen weer opgelucht adem haalt. Op ons dooie gemak lopen we naar de kerk Santo Tomé met zijn moorse toren. Bij de

53

grafkapel moeten we even in de rij staan, waar John ons zijn stoutste dromen kenbaar maakt. Het beroemdste schilderij van El Greco de begrafenis van de graaf van Orgaz heeft hier zijn permanente plek. In vele kunstboeken afgebeeld, maar nu met de uitleg van Maria spreekt het veel meer tot je verbeelding. De synagoge Twee straten verder komen we aan bij de synagoge S anta Maria. Het 13e eeuwse moorse interieur met zijn vijfbeukige witte hoefijzeren bogen ziet uit als een moskee. In 1492 werden vele Joden verdreven. De meesten weken uit naar Portugal en Marokko. De traditie van de oude taal Lavino, Hebreeuws-S paans bleef behouden. Het Monasterio de S an Juan de los Reyes Om 12.50u gaat onze gids Maria onvermoeibaar door naar het Monasterio de San Juan de los Reyes. Dit kloostercomplex, gebouwd in opdracht van de katholieke koningen Ferdinand en Isabella is een dankbetuiging aan hun overwinning op de Portugezen in 1476. Oorspronkelijk zouden ze hier begraven worden, maar dat gebeurde uiteindelijk in Granada. De schitterende gotische kloostergang met zijn Arabische decoraties lijkt wel van kant gemaakt. De spreuk monto tanto-tanto monto (een voor allen-allen voor een) siert het plafond. Aan de buitenmuur hangen kettingen van Christenen als symbool van de gevangenen. 13.30u, nu is het wel tijd voor een pauze, veel gezien, veel geluisterd, dorstig en hongerig. Maria neemt afscheid van de groep en complimenteert ons met de motivatie, dus, we zijn heel braaf geweest. Heerlijk voor een gids, alles in de greep. De middag is vrij ter beschikking. De groep valt uiteen en Hans, Marlies, Margriet en ik gaan eerst op zoek naar een plekje om de benen rust te geven... Restaurantjes volop. Het beste is een Tapasbar waar veel S panjaarden zitten. Margriet neemt een tapa, Marlies en ik een bocadillo tuna. Hans smulde van zijn geliefde bordje calamares. Ik geloof dat we wel zo’n anderhalf uur gerust hebben om bij te komen. Maar ja, je bent nu in Toledo, dus wil je optimaal gebruik maken van het vele dat zo’n stad te bieden heeft. Zonder plattegrond is het onmogelijk je doel te bereiken. Het is een echt doolhof.

54

Gelukkig hebben we Hans bij ons als navigator. S anta Cruz Via het hoofdplein Zocodover gaan we door de Torre de S angua naar het provinciale museum S anta Cruz. Prachtig door el Greco gedecoreerde kruizen en veel ceramique uit verschillende streken. Onder andere uit Sevilla, Talavera de la Reina, Toledo en zelfs uit Nederland. Ook hier weer een prachtige kruisgang met moorse deuromlijstingen. In de bovenzaal het Theatro een tentoonstelling over de wereldberoemde Don Quichotte. S tripverhalen door verschillende kunstenaars karikaturistisch uitgebeeld. Ons plan is als laatste de Mezquita del Christo de la Luz. De enige moskee van de tien die in Toledo nog is overgebleven. In de koepel romaanse fresko’s van Christus met zijn evangelisten. Genoeg cultuur opgezogen . Voor morgen staat op ons programma • S ynagoga de Transito, nu museo Sefardi • Museo del Greco, want je bent niet in Toledo geweest als je dit museum niet hebt bezocht. Opzij van het hoofdplein is de bushalte. De hele vakantie goed weer gehad. Maar goed dat we een paraplu bij de hand hebben, het begint me toch te plenzen... Langs de vele prachtige cigaralles (de benaming in Toledo voor landhuizen tegen de heuvel met uitzicht op de stad) rijden we richting hotel. Zitten we in Nederland? In onze bus horen we alleen maar Nederlands, vast een camping in de buurt. 21.00u Even voor het laatste avondmaal een aperitiefje in de lounge. Heerlijk en gezellig getafeld zonder de kwetterende Franse groep. Het was weer een fantastische, maar vermoeiende dag. De koffers nog pakken voor de thuisreis en........geen slaapproblemen. Toledo is terecht als cultuurerfstad in het jaar 2000 opgenomen in de UNES CO lijst. Hasta Luego. Cis Kleijn.

55

Zaterdag 14 mei 2005. Toledo – vliegveld Madrid – Keulen – Gulpen. Ondanks dat ik aan de receptie van het hotel gevraagd had om ons de volgende dag niet te wekken ging de wektelefoon om 7.00 uur af ! Dus draaien wij ons nog eens om en doezelen heerlijk weg. Om 9.00 uur krijgen wij een goed ontbijt en daarna gaan we terug naar onze kamer om verder te gaan met het inpakken van de koffers. Om 10.00 uur gaan we samen met Monique en Dan met een taxi naar het centrum van Toledo want dat is echt veel te ver om te lopen. We slenteren nog eens door Toledo, dat schitterend gelegen is op een heuvel boven de Taag ( Rio Tajo). We gaan nog eens naar de kathedraal waar we in de sacristie nog eens de ontkleding van Christus van El Greco bewonderen. Dan lopen we door de straatjes van Toledo. Bewust om van alles te kopen. Overal komen we kooplustige medereizigers tegen. S ommigen zijn al voorzien, anderen moeten niet te lang treuzelen want de meeste winkels gaan om 14.00 uur dicht. We kopen : een koe, Don Quichotte, een Massaikrijger, rokken , bloesjes en een hele mooie tas. Om 13.00 uur eten we op een klein pleintje, in een echte S paanse Bodega een baguette met tonijn en gebakken paprika met wijn en natuurlijk bier. s’Middags lopen we nog wat rond en gaan op plein Zocodover lekker in de zon een drankje nuttigen en de voorbijgangers bekijken. We krijgen grote problemen met onze terugkeer naar het hotel. Bus 7 komt maar niet, terwijl Arancha gezegd had dat deze ieder uur zou rijden. Ook de taxistandplaats blijft leeg. Maria houdt een politieauto aan : geen resultaat. Maria belt vanuit een winkel naar de taxicentrale. In Toledo is een groot taxiprobleem. Er zijn veel te weinig taxi’s. Uiteindelijk komt bus 7 om 16.00 uur en zijn we nog net op tijd bij ons hotel, want de bus zou om 16.30 uur vertrekken. Zelfs onze “begeleidster”Arancha zit in dezelfde bus en is dus ook maar net op tijd. Onze bus vertrekt precies om 16.30 uur. Grote, maar geen mooie, bus. Slechte chauffeur, hij remt heel veel tijdens het rijden. We hebben geen verkeershinder dus we schieten heel goed op en zijn al om 17.45 uur bij het vliegveld van Madrid. Arancha vertelt onderweg in de bus weer helemaal niets ! Hier volgt het afscheid van Arancha , zij moet al direct vertrekken naar Sevilla want haar schoonvader is erg ziek. Het vliegtuig vertrekt op tijd en we komen ook op tijd in Keulen aan. Daarna is de rit naar Gulpen nog maar een peulenschilletje en om 23.30 uur zijn we weer thuis. Een mooie reis is weer ten einde. John Pennings.

56

58

59

60