Voedingsleer & Dieetleer

Voedingsleer & Dieetleer Hfst 2: Voedingsstoffen: §2.4: De Nieuwe Schijf van Vijf: De vijf belangrijkste regels voor eten zijn: - Eet gevarieerd, hierbij kun je gebruik maken van de 5 vakken van de schijf van 5: 1) Groente & Fruit: voorkeur: vezelrijk en Vitamine C rijke producten 2) Koolhydraten: voorkeur: veel vezels, weinig vet (bijvoorbeeld brood, rijst) 3) Eiwitten: voorkeur: vis eitwitten, weinig vet 4) Vetten: voorkeur: plantaardig vet, weinig vet, hoog % linolzuur 5) Vocht: voorkeur: 1,5 tot 2 liter per dag, max. 1 glas alcohol, drink ook calciumrijke vochten, zoals melk - Eet niet te veel - Eer minder verzadigd vet - Eet veel groenten, fruit en brood - Eet veilig Of een product “goed” of “slecht” is wordt bepaalt door:  De energetische waarde: hoeveelheid energie per 100 gr.  Het aantal essentiële voedingsstoffen: stoffen die het lichaam zelf niet, of niet genoeg kan aanmaken. Dit zijn vocht, vitaminen en eiwitten.  Toepasbaarheid en bereidingswijze van het product.

Samenvatting Voedingsleer & Dieetleer

~1~

Rick Hendriks

Hfst 5: Alternatieve voedingspatronen: §5.1: Vegetarische Voeding & §5.2: Veganistische voeding: Bij vegetarische voeding maken we een onderscheid tussen:  lacto-(ovo)-vegetariërs: eten geen producten van dode dieren, dus geen vlees en vis.  veganisten: eten geen producten van levende en dode dieren, dus ook geen eieren, kaas en gelatine en dragen geen wol of leer:  Plantaardige olie of margarine I.p.v. boter.  Soja- of amandelmelk i.p.v. koemelk.  Notenmoes, pindakaas, groente, fruit als beleg. De redenen die iemand kan hebben om vegetariër te zijn, zijn:  Ethiek: men vindt dat de mens niet het recht heeft om dieren te doden. Dit is de meest voorkomende reden.  Bio-industrie: afkeer tegen de bio-industrie.  Voedselverspilling: veefokken kost veel voedsel dat beter direct naar de mens kan gaan.  Beter milieu: intensieve veehouderij is erg vervuilend.  Gezondheid: Vegetarische voeding is vitamine, mineralen en vezelrijk en verkleint de kans op BSE. §5.3: Ecologische voeding bij een duurzame leefstijl: Bij ecologische voeding gaat het er om dat je zo goed mogelijk om gaat met het milieu, dus geen verspilling, vervuiling of uitputting van grondstofvoorraden. Kenmerkend zijn: - Voedsel uit eigen omgeving gebruiken. - Groenten en fruit van het seizoen gebruiken. - Zo min mogelijk geraffineerde (witte suiker, witte bloem), gesteriliseerde en diepgevroren producten gebruiken. - Plantaardig voedsel en biologische producten - Zo min mogelijk verpakkingsmateriaal, bij voorkeur recyclebaar §5.4: Biologische Landbouw: Een product mag biologisch worden genoemd als:  Aan strenge milieueisen wordt voldaan  Geen kunstmest of chemische bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt.  De natuurlijke kringloop zo veel mogelijk in stand wordt gehouden.  Geen chemische / synthetische geur, kleur en smaakstoffen en conserveringsmiddelen zijn gebruikt.  de bodem gezond en vruchtbaar wordt gehouden met biologische compost  de dieren goede verzorging krijgen Biologische producten zijn te herkennen aan het EKO-keurmerk dat wordt uitgegeven door het SKAL. Nu is ongeveer 10% van de landbouwbedrijven biologisch.


~2~

Rick Hendriks

§5.5: Macrobiotiek: Bij macrobiotiek streeft men naar een lang intensief leven vol gezondheid en geluk. Hierbij streeft men naar het evenwicht tussen Yin en Yang. Dit is ook terug te vinden in de voeding:  50% zijn graanproducten  25% zijn groenten, waarvan: 1/3 gekookt, 1/3 rauwkost, 1/3 zeegroenten  25% zijn peulvruchten De Yin-Yang-verhouding van producten wordt bepaalt door de teeltwijze, groeiwijze, welk deel van het gewas je gebruikt en speciale verwerkingen. Producten mogen niet extreem Yin zijn, zoals:  Producten met suiker of honing  Azijn  Tropische vruchten  Voedingsmiddelen met toegevoegde stoffen  Vele dranken, waaronder koffie en thee (beter zijn: kruidenthee en granenkoffie) Ook producten met extreem veel Yang mogen niet, zoals:  Vlees  Schelpdieren  Zuivelproducten  Keukenzout (beter: zeezout) Wel goed volgens de macrobiotiek is: - Biologische of biologisch-dynamische voeding. - Producten van het eigen halfrond. - Bij bereiding geen magnetron, roestvast staal, elektriciteit, aluminium en emaillen pannen gebruiken. - Groenten niet schillen of pellen, alleen schoonborstelen - Groenten snijden in de groeirichting, wortelgroente altijd diagonaal. - Groenten voor het koken, stomen of smoren kort roosteren of aanbakken en zouten. §5.6: Antroposofie: De antroposofie is een levensvisie die is bedacht door Rudolf Steiner, waarbij de verhouding tussen mens, natuur en kosmos centraal staat. Producten die bij zijn visie aansluiten hebben het Demeterkeurmerk. Deze visie is de basis geweest voor de biologisch-dynamische landbouw. Kenmerkend is:  Geen kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen.  Goede verhouding akkerbouw, tuinbouw en veeteelt: er moet genoeg mest zijn om als compost te kunnen gebruiken.  Stimuleren van kosmische krachten bij de ontwikkeling van de plant.  Vee houden op diervriendelijke wijze.  Geen chemische producten bij de teelt gebruikt.  Geen kunstmatige geur-, kleur- en smaakstoffen en conserveermiddelen. De antroposofie verdeelt de mens en natuur in vier rijken:  mineralenrijk  plantenrijk  dierenrijk  mensenrijk


~3~

Rick Hendriks

§5.7: Het orthodox joodse geloof: De spijswetten van het joods geloof staan in het Oude Testament, de Tora, de belangrijkste zijn: - Eten dat koosjer is: reine dieren, dieren die je wel mag eten. - Verbod op eten van bloed - Verbod op het vermengen van vlees met melk. Er is apart servies voor melkgerechten en vleesgerechten. Melk mag niet na vlees worden gegeten, vlees wel na melk, mits de handen zijn gewassen, de mond is gespoeld en er iets hards tussendoor is gegeten. - Verbod van eten van vlees tegelijk met vis. - Slachtdieren zo vlug en pijnloos mogelijk slachten. - Alleen eten van geheel gezonde dieren. Koosjere dieren zijn:  Herkauwers met gespleten hoeven: rund, schaap, geit en hert.  Vissen met schubben en vinnen.  Kip, eend, gans en kalkoen. Gevogelte valt bij Joden ook onder vleesgerechten. Frefa zijn producten die verboden zijn voor joden, zoals:  Dieren die niet herkauwen, zoals varkens.  Paarden  Vissen met kraakbeen, zoals aal, rog, zeewolf en steur.  Schaal en schelpdieren.  Kruipende dieren, zoals slakken, haas en konijn.  insecten §5.8: Hindoestaanse voedingsvoorschriften: Bij Hindoes is de koe een heilig dier. Daarom wordt er geen rund- en kalfsvlees gegeten. Omdat men gelooft in reïncarnatie, kan de ziel van je voorouders in dieren voorkomen, en eet men helemaal geen vlees of vis. Ook bestek, drank of voedsel dat in aanraking is geweest met een koe wordt als onrein gezien. Om meer van het eten te genieten, eet een Hindoe vaak met zijn handen. Voor godsdienstige feesten vast een Hindoe vaak. Dat wil zeggen, niets eten dat gezouten, gebakken of gekruid is en geen vlees, vis, kip of ei eten. §5.9: Islam: De Koran bevat enkele richtlijnen voor het eten van moslims. Absoluut verboden zijn:  Varkensproducten  Niet volgens islamitische wet geslacht vlees  Alcohol Aanbevolen in de Koran zijn: - honing en zoetigheden - dadels - zeevoedsel (met uitzondering van krab, kreeft, garnalen en paling) - melk - vlees - plantaardige producten - ¾ deel van de maaltijd te nuttigen - het eten te delen met anderen Tijdens de 9de maand van het Islamitisch jaar wordt er gedurende 30 dagen van zonsopgang tot zonsondergang gevast, de Ramadan. Tijdens deze periode wordt er niet gegeten en gedronken, met uitzondering van kinderen, ouderen, zwangeren, menstruerende vrouwen, reizigers en mensen die zwaar werk verrichten. Zij moeten als het kan de Ramadan later wel inhalen. Na de Ramadan vindt het Suikerfeest plaats.


~4~

Rick Hendriks

Hfst 6: Diëten: §6.1: Diabetes mellitus: We kennen twee soorten diabetes:  Diabetes type I: Jeugddiabetes: Hierbij zijn de eilandjes van Langerhans zo beschadigd dat ze niet in staat zijn insuline te produceren. Daarom moet er insuline worden ingespoten. Zonder insuline wordt er geen glucose opgenomen en moet de glucose worden uitgescheiden. Dit kost veel vet en vocht, wat kan leiden tot uitdroging en verzuring van de spieren. Bij een te lage bloedsuikerspiegel (< 3,5 mmol/l) spreek je van hypo: Er is dan teveel insuline ingespoten, te weinig of te laat gegeten of een te zware inspanning geleverd. Bij een te hoge bloedsuikerspiegel (< 10 mmol/l) spreek je van hyper. Er is dan te veel koolhydraten gegeten of te weinig of geen insuline gespoten.  Diabetes type II Ouderdom diabetes: De alvleesklier produceert wel insuline, maar niet voldoende. Dit effect wordt versterkt bij overgewicht. De meeste diabetici hebben type II. Bij voeding is het belangrijk om te streven naar een normaal gehalte van glucose, cholesterol en andere vetten in het bloed. Een goede leidraad is de nieuwe schijf van vijf, met als belangrijkste:  Beperking vetten, vooral dierlijke.  Beperking koolhydraten.  Zo veel mogelijk gewichtsafname nastreven. §6.2: Dieetvoeding: Iemand is pas op dieet, als dit ook daadwerkelijk door een arts is voorgeschreven. Als je zelf gaat diëten, telt dat officieel niet als dieet. §6.3: Energiebeperkend dieet: Dit dieet wordt voorgeschreven voor mensen met overgewicht, obesitas. Naast meer bewegen en operaties kun je het ook met de voeding bestrijden: - minder dierlijke vetten - beperk suiker, alcohol en suikerhoudende frisdranken - let op ‘ onzichtbare vetten’ , zoals gebak, koekjes, snacks, vet vlees / vis / kaas en noten - regelmatige verdeling van voeding over de dag - rijk aan voedingsvezels §6.4: Dieet bij verhoogd cholesterolgehalte: Een hoog cholesterolgehalte verhoogt de kans op hart en vaatziekten. Belangrijk zijn:  speciale broodsmeersels als Becel pro activ  vis met gezonde vetzuren, n-3 omega vetzuren  beperken alcohol  bij overgewicht: afvallen  In geval van diabetes: extra goed opletten  niet roken  voldoende bewegen  let op bereidingswijze: bij voorkeur grilleren, bakken in een pan met antiaanbaklaag, stomen, pocheren of bak- en braadfolie  beperk cholesterol: zo min mogelijk eidooiers, schaal & schelpdieren, orgaanvlees  zo min mogelijk zout, bij voorkeur zeezout  eet gevarieerd


~5~

Rick Hendriks

§6.5: Natriumbeperkt dieet: Wordt voorgeschreven bij een hoge bloeddruk en ziekten met oedeemvorming: bij een te veel aan natrium gaat dit vocht vasthouden wat vochtophopingen veroorzaakt. Belangrijk is dat er zo min mogelijk zout wordt gegeten. Af te raden zijn producten als: kant-en-klaar producten, blikgroenten, vlees- en visproducten, kaas, smaakversterkers (bouillon), mosterd, mayonaise en ketchup. Om het eten toch smaak te geven kun je gebruiken:  rauwkost  ui, knoflook, tomaat, paprika, champignons en verse kruiden  lichte zuren, zoals citroensap en wijn  bereidingstechnieken die smaak behouden: roerbakken, stomen en grilleren. §6.6: Dieet bij lactose intolerantie: Dit wordt voorgeschreven wanneer het enzym lactase ontbreekt. Hierdoor kan lactose in het lichaam niet worden gesplitst in glucose en galactose. Dit komt veel voor bij Antilliaanse en Aziatische kinderen. Het eten of drinken van melk, melkproducten, brood, gebak, koekjes, margarinesoorten, soepen, sauzen en enkele medicijnen kan leiden tot: - darmgisting - misselijkheid - buikpijn, opgezette buik - winderigheid / diarree §6.7: Glutenvrij dieet: Dit dieet is er voor mensen die gluten slecht verteren. Gluten kunnen dan het darmslijmvlies aantasten waardoor voedingsstoffen minder goed worden opgenomen. Producten die goed te gebruiken zijn in een glutenvrij dieet zijn:  boekweit  maïs  rijst  sago  tapioca  johannesbroodpitmeel  melk  yoghurt  kaas  ei  groenten  aardappelen  fruit §6.8: Koemelk eiwitvrije dieet: Als het afweersysteem afweerstoffen maakt tegen eiwitten die in koemelk voorkomen, geeft het lichaam een allergische reactie op deze eiwitten. Het kan storingen veroorzaken in het maagdarmkanaal, luchtwegen of huid. Vaak zijn deze mensen ook overgevoelig voor andere producten. Wat je niet kunt eten bij dit dieet is:  eieren  noten en pinda’ s  vis  schaal & schelpdieren  zaden en pitten


~6~

Rick Hendriks

Voedingsleer & Dieetleer

Recommend Documents