Programmaplan VAST Jaarplan 2011
Vlieland, Ameland, Schiermonnikoog, Terschelling
1
INHOUDSOPGAVE 1. AANLEIDING
3
2. MISSIE, VISIE EN STRATEGIE
3
3. HET PROGRAMMAPLAN
5
4. PROGRAMMA-INDELING
6
De vijf deelprogramma´s 1. PROGRMMA ECONOMISCHE ZAKEN
11
2. PROGRAMMA ONDERWIJS, WELZIJN EN ZORG
15
3. PROGRMMA MOBILITEIT EN WATER
18
4. PROGRAMMA VOLKSHUISVESTING, RUIMTELIJKE ORDENING EN MILIEU 5. PROGRAMMA DUURZAAMHEID
23 25
6. PROGRAMMA OPENBARE ORDE, VEILIGHEID EN VEILIGHEIDSREGIO
2
27
7. AANLEIDING INLEIDING Per 1 januari 2010 bestaat de Gemeenschappelijke Regeling VAST. Het betreft een samenwerking tussen de vier Friese Waddeneilanden Vlieland Ameland Schiermonnikoog en Terschelling. De gemeenschappelijke regeling heeft een bestuursmodel waarbinnen een Eilander Raad, een Eilander College en Portefeuillehoudersoverleggen een plek hebben gekregen. Ook zijn in bijlagen de werkvelden aangegeven waarbij de samenwerking invulling krijgt of gaat krijgen. Convenant met Texel De Gemeenschappelijke Regeling heeft afzonderlijk een overeenkomst afgesloten met het Waddeneiland Texel. In deze overeenkomst staan de werkvelden waarbij samenwerking tussen VAST en Texel plaatsvindt of plaats gaat vinden. Het doel van het convenant is als volgt geformuleerd: Vanuit respect en erkenning voor de gekozen bestuurlijke paden hebben we als Waddeneilanden een aantal gezamenlijke „opgaven‟ om de belangen van de Waddeneilanden en het Waddengebied te waarborgen en door krachtenbundeling meer te bereiken: gezamenlijke standpuntbepaling en vertegenwoordiging naar andere organen (nationaal en internationaal namens de Waddeneilanden) - beleidsopgaven en kansen die alle Waddeneilanden raken. Het gaat daarbij speciaal om eilandspecifieke of waddenspecifieke dossiers. Op bestuurlijk gebied zal het noodzakelijk blijven om op wadden(eiland)specifieke beleidsvelden gezamenlijk op te trekken. Het gaat hierbij vooral om dossiers binnen de werkvelden: „volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieu (vrom); „mobiliteit‟; `duurzaamheid/ambitiemanifest‟ en „economische zaken‟. MISSIE, VISIE EN STRATEGIE In het traject om te komen tot de notitie „VAST op koers!‟ is een missie voor de samenwerking tussen de vier Friese Waddeneilanden vastgesteld. Deze algemene doelstelling (missie) van de samenwerking tussen de vier Friese Waddeneilanden en daarmee van de Gemeenschappelijke Regeling VAST is: „Versterken van de bestuurskracht van de afzonderlijke gemeenten door onomkeerbare, niet vrijblijvende en doelgerichte samenwerking met behoud van bestuurlijke zelfstandigheid.‟ Als specificatie van deze missie gelden een drietal (sub)doelstellingen voor de VASTsamenwerking: 1. Vermindering kwetsbaarheid ambtelijke organisaties. 2. Vergroting kwaliteit advisering eilandoverstijgende onderwerpen. 3. Pro-actieve inbreng bij totstandkoming Rijks- en Provinciaal beleid. De Gemeenschappelijke Regeling, inclusief het vastgestelde bestuursmodel, en het Programmaplan zijn een hulpmiddel om aan te geven op welke wijze invulling 3
gegeven gaat worden aan deze missie en deze doelstellingen (strategie). De tijd staat niet stil en we doen al werkende weg kennis en ervaring op met de Waddensamenwerking. In 2010 en 2011 zal op basis van deze opgedane kennis en ervaring en actuele ontwikkelingen, een visie over de Waddensamenwerking ontwikkeld worden. Hiermee wordt inzicht verkregen in de mate waarin: de huidige Gemeenschappelijke Regeling, het huidige bestuursmodel en de beoogde effecten en activiteiten zoals verwoord in de diverse Programma‟s, afdoende vorm en inhoud (visie) geven om de missie te realiseren.
4
HET PROGRAMMAPLAN In de Gemeenschappelijke Regeling is aangegeven dat jaarlijks een jaarplan en/of beleidsplan wordt gemaakt. Het presenteren van dit eerste Programmaplan is de eerste aanzet om te komen tot een dergelijk jaarplan. Voor het eerst is met dit plan aangegeven waar de Gemeenschappelijke Regeling inhoudelijk voor staat. Wat wil het samenwerkingsverband VAST de komende periode bereiken. Uiteraard behoeft dit Programmaplan de komende jaren nog verbetering en doorontwikkeling. Zoals gebruikelijk is bij het maken van een Programmaplan bij de lokale overheid, beperkt een plan zich niet tot het verwoorden van beoogde effecten. Beoogde effecten worden immers gerealiseerd door het uitvoeren van allerlei acties, waaruit blijkt wat de Gemeenschappelijke Regeling concreet gaat oppakken? Deze vraag wordt eveneens per deelprogramma beantwoord. Met het vaststellen van een Gemeenschappelijke Regeling, inclusief het bestuursmodel, is de bestuurlijke en ambtelijke verantwoordelijkheid voor de diverse programma‟s en activiteiten op hoofdlijnen geregeld. Met de presentatie van dit Programmaplan is elk lid van het Eilander College verantwoordelijk voor een deelprogramma. De secretaris-directeur fungeert als programmamanager en is daarmee ambtelijk verantwoordelijk voor het gehele programma, inclusief de ontwikkeling en uitvoering daarvan. In de veronderstelling dat een programma nooit een succes zal worden als dit ambtelijk alleen geïnitieerd wordt vanuit de Gemeenschappelijke Regeling, is per deelprogramma vanuit de eilanden een ambtelijk coördinator benoemd. Op deze wijze wordt niet alleen synergie tussen VAST en de Waddeneilanden beoogd, maar zijn verantwoordelijkheden belegd en, nog belangrijker, geborgd. Het Programmaplan heeft daarnaast ook als doel om vooraf de doelstellingen en activiteiten vast te leggen waaraan bestuur en ambtelijke organisaties zich willen binden. Als we dit vooraf vastleggen is dat vervolgens een middel om achteraf verantwoording af te kunnen leggen. Het Programmaplan maakt integraal onderdeel uit van de Programmabegroting. Het Programmaplan is de inhoudelijke context van de Programmabegroting en de financiële keuzes zullen steeds meer gebaseerd zijn op de inhoudelijke keuzes in het Programmaplan. Voorlopig is dit een groeitraject waarbij we op basis van de opgedane ervaringen, elk jaar tot een betere samenhang zullen komen. Het voornemen om het Programmaplan te ontwikkelen en deze in samenhang met de Programmabegroting te beschouwen, is overigens ook conform de wettelijke voorschriften: de regelgeving van de Gemeentewet, de Wet gemeenschappelijke regelingen en het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV).
5
PROGRAMMA-INDELING Het staat de Gemeenschappelijke Regeling vrij om te kiezen voor de gewenste programma‟s en de programma-indeling. Om tot een zekere keuze te komen hebben in 2009 en in de eerste helft van 2010 enkele bijeenkomsten met de wethouders van de deelnemende eilanden plaatsgevonden. De keuze is vooralsnog gemaakt voor een zestal deelprogramma‟s en bevestigd door het Eilander College: Economische Zaken (inclusief Toerisme en Recreatie) Onderwijs, Welzijn en Zorg Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu Mobiliteit en Water Duurzaamheid Openbare Orde, Veiligheid en Veiligheidsregio De deelprogramma‟s Economische Zaken, Onderwijs Welzijn en Zorg, Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Milieu, Mobiliteit en Openbare orde Veiligheid en Veiligheidsregio, vormen de basis voor het voorliggende Programmaplan. Deze deelprogramma‟s hebben een regulier portefeuilleoverleg waar de verantwoordelijk wethouders van de afzonderlijke eilanden zitting in hebben. Het deelprogramma Duurzaamheid kent een andere bestuurlijke inbedding. De stuurgroep “Duurzame Energie Waddeneilanden” waarin naast de vijf Waddeneilanden ook de provincies Noord Holland en Friesland zitten, is bestuurlijk verantwoordelijk voor het programma “Duurzame Waddeneilanden”. Elk deelprogramma bevat een aantal min of meer samenhangende producten. Deze producten kunnen in deze context gemakshalve het best geïnterpreteerd worden als de thema‟s uit de vastgestelde notitie „VAST op koers!‟. Conform de afspraak dienen deze thema‟s nadere invulling te krijgen en met hun plek in het Programmaplan zijn deze belegd. Na de vaststelling van de notitie „VAST op koers!‟ zijn ook nog andere onderwerpen genoemd die relevant zijn voor de waddensamenwerking. Ook deze onderwerpen hebben een plek in het Programmaplan gekregen. Om misverstanden in de aansturing te voorkomen, kan elk product maar een keer opgenomen worden en valt daarmee slechts onder een deelprogramma.
6
PORTEFEUILLEVERDELING Zoals reeds gezegd hebben alle leden van het Eilander College verantwoordelijkheid voor een of meer portefeuilles. Zij vertegenwoordigen en behartigen daarbinnen het gezamenlijk belang van de Waddeneilanden. Onderwerpen voortkomend uit deze portefeuilles worden ter afstemming besproken in het Eilander College en vinden vervolgens hun beslag binnen de gemeenschappelijke regeling, dan wel binnen gemeentelijke, provinciale en regionale overleggen. In het totaal kent het Eilander College vooralsnog zeven portefeuilles: Economische Zaken (inclusief Toerisme en Recreatie) Onderwijs, Welzijn en Zorg Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu Mobiliteit en Water Duurzaamheid Openbare Orde, Veiligheid en Veiligheidsregio‟s Bestuur en Organisatie Aan de portefeuillehouder overleggen wordt ambtelijk en bestuurlijk geparticipeerd door de vijf Waddeneilanden. De onderwerpen waarop wordt samengewerkt tussen de vier Friese eilanden en Texel , zijn terug te vinden in de portefeuilles VROM, Mobiliteit, Duurzaamheid en EZ. Texel neemt in ieder geval deel aan de portefeuillehouder overleggen die betrekking hebben op de overeengekomen werkvelden van samenwerking: Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM) Natura 2000 en KRW Coördinatie lokale beheersplannen N-2000 en KRW op gemeensch. leest Contacten Rijk en Provincie B&O-plan Inbreng RCW Bestemmingsplan Waddenzee PKB Eilander ruimtelijk beleid i.r.t. provinciaal (structuurvisie)beleid SBB Convenant vaarrecreatie Mobiliteit Kustverdediging (POK) Veerdiensten Bagageafhandeling van de wal Dijkring Baggeren (vaargeulen) OV (p.v.e.) Vuurtorens (toezichtsysteem) Duurzaamheid en Ambitiemanifest 2020 Zelfvoorzienend voor duurzame energie Zelfvoorzienend in watervoorzieningl Economische zaken (EZ) Toerisme en Recreatie WerelderfgoedRelatie 7
Waddenfederatie (VVV‟s)
BEDRIJFSVOERING Naast de bovengenoemde portefeuilles en de deelprogramma‟s uit het Programmaplan zijn er meerdere onderwerpen die door de Gemeenschappelijke Regeling in 2010 zijn opgepakt en in de komende jaren nog een doorwerking zullen hebben. Het zijn thema‟s die in de sfeer liggen van de bedrijfsvoering en een relatie naar alle programma‟s (kunnen) hebben. ICT In 2009 hebben de Friese Waddeneilanden en de gemeente Leeuwarden een intentieverklaring ondertekend om op het gebied van ICT zo veel mogelijk gezamenlijk te doen. In 2010 is daartoe door de Gemeenschappelijke Regeling VAST en de gemeente Leeuwarden een raamovereenkomst opgesteld en zijn diverse deelovereenkomsten in ontwikkeling. Een plan van aanpak met een doorkijk naar de samenwerking op de middellange termijn, is eveneens in ontwikkeling. Mede dankzij het aanstellen en de inzet van een informatiemanager, heeft de samenwerking met Leeuwarden inhoud gekregen en is de inzet van ICT voor de Waddeneilanden effectiever (kwaliteit) en efficiënter (geld). Secretariaatsfunctie De Gemeenschappelijke regeling vervult de secretariaatsfunctie en coördinatie van de agendavoorbereiding voor diverse overlegplatforms en overlegorganen waar de eilanden gezamenlijk aan deelnemen en ondersteunt de portefeuillehouder die namens het Eilander College of de gezamenlijke Waddeneilanden zitting heeft in deze overleggen. Het betreft bijvoorbeeld de deelname in het RCW, “Euregio De Wadden” , de Wadden Sea Bord, het Wadden Sea Forum, de Regiekamer “naar een rijke Waddenzee” , het Regionaal College, etc. etc. Bij de voorbereiding van deze vergaderingen worden de eilanden betrokken . Rekenkamercommissie Na een inventariserend onderzoek is in 2010 besloten om te komen tot een gezamenlijke Rekenkamer. Realisatie hiervan vindt nog in 2010 plaats. In 2011 is de rekenkamer operationeel en kunnen in de nieuwe setting de eerste onderzoeksonderwerpen geselecteerd en ter hand genomen worden. Bezwarencommissie AWB Na een inventariserend onderzoek is in 2010 besloten om te komen tot een gezamenlijke Bezwarencommissie. Realisatie vindt nog in 2010 plaats, zodat de uitvoering in 2011 ter hand genomen kan worden. Subsidiestromen Een structureel overleg is gestart met vertegenwoordigers van de Waddeneilanden en het Projectbureau Waddeneilanden, om te bezien op welke wijze subsidies verkregen kunnen worden. Vooralsnog is de aandacht gericht op het Waddenfonds, maar gezocht wordt naar andere mogelijkheden
8
Gezamenlijke inkoop Na een inventariserend onderzoek in 2010 is eveneens besloten om te starten met gezamenlijk inkopen van diensten en producten. Het eerste succes in inmiddels geboekt door de accountantsdiensten gezamenlijk in te kopen. Het contract voor de jaren 2010 tot en met 2012 is gesloten door de gemeenten Vlieland, Ameland, Terschelling en het samenwerkingsverband VAST. De volgende trajecten voor 2011 betreffen o.a. mobiele telefonie, copiers en printers. Huisvesting De Gemeenschappelijke Regeling VAST is tijdelijk gehuisvest aan de Waddenpromenade in Harlingen. Gezocht wordt naar een definitieve huisvesting die passend is voor het waddenkantoor. Het waddenkantoor biedt dan niet alleen afdoende huisvesting voor het personeel, maar is dan tevens een gastvrije ruimte voor de medewerkers en bestuurders van de Waddeneilanden: het waddenkantoor als marktplaats voor de intergemeentelijke samenwerking. Personeel en Organisatie In 2010 hebben Terschelling en Vlieland een dienstverleningsovereenkomst afgesloten. Daarin zijn afspraken gemaakt over de wijze waarop Terschelling P&Odiensten aan Vlieland verleend. Periodiek worden de ervaringen hiermee geëvalueerd en mogelijk kan deze vorm van samenwerking zich gedurende 2011 in breder verband tussen de eilanden doorontwikkelen. Werving & selectie De procedures met betrekking tot de werving & selectie van een informatiemanager, een beleidsmedewerker, een medewerker secretariële en administratieve ondersteuning en de secretaris-directeur zijn succesvol afgerond en allen zijn inmiddels in dienst. De werving & selectie van een medewerker Duurzaamheid is inmiddels gestart. Conform de afspraken in „VAST op koers!‟ is nog ruimte voor een nadere invulling van de personeelsformatie. Deze zal echter pas worden benut nadat meer duidelijkheid is verkregen over de exacte behoefte en daarmee samenhangende functie-eisen. De praktijkervaring van de Gemeenschappelijke Regeling wordt in deze context afgewacht. Gemeenschappelijke Regeling VAST en Bestuursmodel Op basis van de opgedane ervaringen met de Gemeenschappelijke Regeling en het Bestuursmodel wordt eind 2010 bekeken in hoeverre aanpassingen wenselijk en/of noodzakelijk zijn. Mogelijk leidt dit tot een aangescherpt Bestuursmodel, zodat de samenwerking tussen de Friese Waddeneilanden nog effectiever en efficiënter vorm en inhoud krijgt.
9
De vijf deelprogramma’s
10
1. PROGRAMMA ECONOMISCHE ZAKEN Portefeuillehouder: Jurrit Visser Programmamanager: Janny-Gerda de Jonge Programmacoordinator: Robert Lanting A.
Maatschappelijk effect 1. Toerisme blijft de belangrijkste drager van de economie op de eilanden. 2. Werkgelegenheid in andere sectoren (buiten het toerisme) is op de eilanden aanwezig. 3. De status van Werelderfgoed is een belangrijke drager voor de promotie en bijzondere positie van het Waddengebied. Ondernemers hebben veel baat bij deze status die een bredere economische basis biedt. Het vermarkten van de status moet o.a. leiden tot een aanwas van toeristen die thans de eilanden nog niet bezoeken. 4. Terreinbeheerders en agrariërs / landschapbeheerders werken samen en zorgen voor een gevarieerd landschap dat past bij het karakter van de eilanden ten behoeve van toerisme en economie.
B.
Ontwikkelingen
Toerisme Het toerisme op de eilanden is de belangrijkste bron van inkomsten. Bijna de helft van de overnachtingen in Friesland zijn op de wadden. Ondanks de concurrentie van goedkope bestemmingen is het toerisme de afgelopen jaren op peil gebleven. De erfpachtkwestie op de eilanden vormt een bedreiging voor het behoud van diversiteit in het toerisme. De uitvoering van het convenant vaarrecreatie heeft hoge prioriteit. De eilanden hebben samen met de andere partners de verantwoordelijkheid voor het verbeteren van het vaargedrag van de vaarrecreant. Bewust gedrag leidt tot een kwalitatief beter gebruik van de capaciteit en het aantal ligplaatsen in de jachthavens. De Wadden VVV‟s werken al nauw samen, op provinciaal niveau wordt de samenwerking met Frieslandmarketing steeds belangrijker. De trend is om vooral op grotere afstand de Wadden als merk in de markt te zetten waarbij elk eiland haar eigen identiteit heeft. De eilanden hebben allemaal een andere (financiële) relatie met hun VVV´s. Het behoud van diversiteit is een speerpunt voor de meeste eilanden, de afhankelijkheid van één groep toeristen moet worden voorkomen.
11
Werkgelegenheid De eilanden zijn economisch vrijwel volledig afhankelijk van het toerisme. Een enkele uitzondering daargelaten (zeevaartschool, agrarische sector) is veel werkgelegenheid in de diensten sector ook afhankelijk van het toerisme. Het behoud van andere vormen van werkgelegenheid is daarom een speerpunt voor de eilanden. Daarnaast zijn eilanden actief op zoek naar alternatieve vormen van werkgelegenheid. Werelderfgoed De status werelderfgoed geeft waardering aan de natuurwaarde van het gebied en biedt mogelijkheden tot het aantrekken van meer toerisme. Duitsland en Nederland hebben gezamenlijk de kaders bepaald voor het stimuleren van het toerisme en de bewustwording van de status van het gebied. Ondermeer door een gezamenlijke marketing, het verbinden van de natuurcentra en het combineren van bestaande promotie programma‟s. Het is niet de bedoeling dat de promotie van het wereld erfgoed leidt tot hogere promotiebijdragen van de eilanden. Landschapsbeheer De beheerplannen N-2000 voor de eilanden en de Waddenzee zijn in ontwikkeling en moeten kansen bieden voor zowel de terreinbeheerders als de agrariërs/ landschapbeheerders. Ieder heeft een eigen manier van beheer die past binnen een gevarieerd en typisch eilands landschap. Binnen de beheerplannen is ruimte voor historisch medegebruik. C. Beleidkaders en bestuurlijke afspraken Binnen het beleidsveld van economische zaken ligt de aandacht op: Waddenfederatie (= 4 Friese VVV`s) / Fryslan Marketing.
Inbreng Regio Commissie Waddenfonds.
Natura-2000 beheerplannen
D.
Producten
12
Economie Erfpacht Toerisme en recreatie Werelderfgoed Veehouderij Strandovergangen Toeristenbelasting
E.
Programmadoelen
Programma- doelen
Resultaatindicatoren
werkgelegenheid buiten de toeristische sector vergroot
Planologische kaders bieden ruimte voor `alternatieve werkgelegenheid`
toeristische sector kan inspelen op ontwikkelingen
planologische kaders bieden ruimte voor nieuwe ontwikkelingen eilanden krijgen evenredig deel van de ondersteuning (subsidie) van de provincie Eilanden hebben zelfde beleid en benadering ten opzichte van de VVV‟s marketing en provincie. Wadden nemen deel in grensoverschrijdende toeristische projecten Kennis en netwerk toerisme gedeeld door de eilanden
twee gezamenlijke projecten gefinancierd door het waddenfonds
Erfpacht op de eilanden belemmert de ontwikkeling niet
maatschappelijk belangrijke gronden niet langer onder erfpacht
erfpachtsommen op een niveau dat de eilanden toegankelijk houdt voor een divers publiek eilander stem wordt duidelijk gehoord door de beslissers
nieuwe doelgroepen bezoeken de eilanden vanwege werelderfgoedstatus.
eilanden vertegenwoordigt in adviserende en besluitvormende fora met betrekking tot werelderfgoed. Promotie werelderfgoed richt zich (mede) expliciet op de eilanden.
Eilander ondernemers direct vertegenwoordigt in relevante werelderfgoedprojecten Agrarische sector behouden op de eilanden
Uitvoering natura 2000 houdt rekening met het belang van de agrarische sector voor de eilanden planologische kaders adequaat om de ontwikkeling van de landbouw te faciliteren Eilanden en provincie faciliteren inkomensverbreding binnen de agrarische sector
13
Nulmeting
Begr. T
Begr. T+2
Begr. T+4
Landschap op de eilanden mede drager van het toerisme
terreinbeheerders zijn zich bewust van hun rol in het behoud van het karakter van de eilanden terreinbeheerders acceptereren de wederzijdse afhankelijkheid van het toerisme
14
2. PROGRAMMA ONDERWIJS, WELZIJN EN ZORG Portefeuillehouder:
Teun de Vries
Programmamanager:
Janny-Gerda de Jonge
Programmacoordinator: Siep van der Zwaag
A.
Maatschappelijk effect 1. Eilander kinderen kunnen op de Friese eilanden tot hun 16e jaar passend onderwijs genieten terwijl ze op het eiland wonen 2. Ouderen kunnen zo lang mogelijk op de eilanden blijven waarbij ze passende zorg ontvangen. 3. Voorzieningenniveau (welzijn) op de eilanden geen reden om niet op de eilanden te wonen.
B.
Ontwikkelingen
Onderwijs Voor de beleidsterreinen onderwijs, zorg en welzijn geldt dat andere overheden taken afschuiven richting gemeenten. Voor de eilanden wordt het steeds moeilijker om deze taken alleen uit te voeren, samenwerking is hiervoor een veelal noodzakelijk. Bestuurlijke schaalvergroting is nog steeds gaande in de onderwijswereld. Op de eilanden zijn de besturen kwetsbaar doordat ze voor een kleine organisatie toch aan dezelfde eisen moeten voldoen als grotere besturen. De bekostiging van de scholen is dan ook een constante uitdaging. Het vinden van geschikte directies is eveneens een probleem. Lokaal onderwijsbeleid wordt steeds complexer, opschaling en samenwerking is hiervoor vereist. Sport Sport is bij uitstek een onderwerp dat lokaal geregeld kan worden. Het gemeentelijk welzijnsbeleid is onder andere gericht op stimulering van breedtesport. De bekostiging van de sportaccommodaties is voor veel gemeenten problematisch. Getracht wordt om in gezamenlijkheid gebruik te maken van mogelijkheden en regelingen die het rijk bied. Zorg De zorg op de eilanden is gezien de schaal altijd problematisch. Voor de samenwerking speelt ook nog mee dat er verschillen zijn per eiland, de één heeft een verpleegafdeling en de andere eigenlijk geen echte zorginstelling. Een bestaande inventarisatie van de knelpunten op de eilanden wordt momenteel geactualiseerd.
15
C. Beleidkaders en bestuurlijke afspraken Binnen het beleidsveld welzijn ligt de aandacht op:
een goede afstemming en gezamenlijke “eilanderinbreng” ten behoeve van het overleg met HVD. Met de provincie is overleg over de verschillende onderdelen van Welzijn. Beleid en uitvoering van de WMO is op alle eilanden anders geregeld. Er zijn verschillende samenwerkingsverbanden met partners aan de vaste wal.
Met de zorg zijn bestuurlijke afspraken gemaakt:
D.
16
Voor de zorg wordt gezamenlijk gesproken met de Friesland zorgverzekeraar in de hoedanigheid van zorgkantoor. De Friesland is tevens de organisatie die de thuiszorg op de eilanden regelt.
Producten Onderwijs Sport Zorg WMO AWBZ
E.
Programmadoelen
Programma- doelen
Resultaatindicatoren
Schoolbesturen in staat de scholen adequaat te besturen
Elk eiland heeft een plan voor bestuursontwikkeling van primair en secundair onderwijs Externe ondersteuning voor bestuursontwikkeling
Gemeenten zijn in staat Lokaal onderwijsbeleid vorm te geven binnen wettelijke kaders.
lokale onderwijstaken gezamenlijk uitgevoerd (
Landelijk en provinciaal beleid houdt rekening met de speciale situatie op de Waddeneilanden
Één bestuurlijk aanspreekpunt voor onderwijs richting Den Haag en provincie Bekostiging Onderwijs houdt rekening met speciale Eilander situatie
Lokale sportvoorzieningen worden beter benut.
Elk Eiland heeft een breedtesport functionaris
Financiering zorg op de eilanden passend bij de kleinschaligheid
Op Bestuurlijk en op beleidsniveau één aanspreekpunt voor de eilanden Op alle eilanden is passende dagopvang
17
Nulmeting
Begr. T
Begr. T+2
Begr. T+4
3. PROGRAMMA MOBILITEIT en WATER Portefeuillehouder: Albert de Hoop Programmamanager: Janny-Gerda de Jonge Programmacoordinator: Sjon de Haan
A.
Maatschappelijk effect 1. Eilanders, bezoekers en toeristen leven achter een zeewering die minimaal voldoet aan de wettelijke normen. De zeewering wordt beïnvloed door het type gebied dat het beschermt en het begrenst. 2. Vaargeulen zijn goed bevaarbaar voor veerdiensten en beroepsvaart, ongeacht het getij. Voor de pleziervaart zijn er gemarkeerde vaarverbindingen tussen eilanden. 3. De veerdiensten naar de eilanden zijn het gehele jaar door gegarandeerd. 4. De zee en het strand zijn schoon, afval wordt snel opgeruimd 5. Op en naar de eilanden is goed openbaar vervoer. De openbaar vervoer verbindingen sluiten goed aan op boottijden. Op drukke dagen is voldoende openbaar vervoer beschikbaar. Bussen wachten op de boot. 6. De eilanden hebben een goede balans in het watersysteem( opvang van zoetwater, het opvangen van pieken op momenten van overmatige neerslag en de afvoer van vuilwater) 7. De eilanden zijn zelfvoorzienend met drinkwater.
B.
Ontwikkelingen
Kustbescherming Voor het Waddengebied en de kustzones ligt een plan van aanpak Deltaprogramma. De komende jaren worden diverse verkenningen uitgevoerd. De oplossingen voor de kustbescherming zijn in balans met het gebied dat beschermd moet worden, hard waar het nodig is en zacht waar het kan. De primaire waterkering dient voor een aantal eilanden nog te worden vastgesteld. Het baggeren en suppleren van de kust wordt gecombineerd met andere programma's zoals Rijke Waddenzee en het Deltaprogramma. De Provinciale Overleggen Kust (POK) functioneren als een goed regionaal platform. Scheepvaart De eilanden liggen aan één van de drukst bevaren scheepvaartroutes van de wereld. Dagelijks komen er schepen langs met gevaarlijke en minder gevaarlijke ladingen. Ongelukken op zee kunnen grote gevolgen hebben voor de eilanden. Het effect van een chemische ramp kan, behalve ecologische gevolgen, ook betekenen dat economie van het gebied in één klap vernietigd wordt. Het toezicht op de scheepvaart verandert sterk, steeds meer vuurtorens zijn onbemand. De eilanden maken zich zorgen over de gevolgen hiervan voor de veiligheid. Een gebrek aan verkeersleiding voor schepen kan in het geval van een ramp grote gevolgen hebben. 18
De groei van havens betekent ook dat er steeds meer schepen door het waddengebied gaan. Voor de eilanden is het convenant dat in 2004 is afgesloten met Rijkswaterstaat leidend bij het maken van afspraken en toekomstige ontwikkelingen. Bereikbaarheid De eilanden zijn momenteel goed bereikbaar. Er zijn echter problemen met het op diepte houden van de vaargeulen, er gaan zelfs geluiden op om in sommige gevallen weer op tij te gaan varen. De bereikbaarheid voor passagiers wordt de komende tijd vastgelegd door de gunning van de concessie voor de veerdiensten. Het probleem daarbij is echter dat goederenvervoer geheel aan de markt wordt overgelaten. De eilanden zijn ook afhankelijk van de infrastructuur en het openbaar vervoer aan de vaste wal, de invloed hierop is beperkt. Ook het parkeren aan de vaste wal is een aandachtspunt. Wat betreft de infrastructuur zijn in sommige gevallen de veerdammen of kades te laag, waardoor bij hoog water de veerboten niet bereikbaar zijn. Het openbaar vervoer op de eilanden is de laatste jaren slechter geworden vanwege bezuinigingen van de rijksoverheid. Steeds vaker moeten gemeenten of bedrijfsleven inspringen om ontstane gaten op te vullen. Ook het vervoer van en naar de Friese eilanden is de afgelopen jaren verslechterd. Voor Texel speelt de zorg betreffende de aanlanding in Den Helder. Water Het bestuursakkoord waterketen is ondertekend. Daarin wordt gesproken over doelmatiger leveren van waterketendiensten tegen een zo goed mogelijke prijs/prestatieverhouding, een inspanning op het gebied van een duurzamere waterketen (waterkwaliteit en waterkwantiteit van het oppervlaktewater die geen belemmering vormen voor de verschillende functies), en een betrokken burger voor een laagdrempelige en transparante levering van waterdiensten.
C.
Beleidkaders en bestuurlijke afspraken
Kustbescherming Met verschillende organisaties wordt samengewerkt aan de kustbescherming, zowel op regionaal als nationaal en internationaal niveau. Van belang zijn o.a.: KIMO Provinciaal Overleg Kust (POK) Beheerraad RCW Voor de kustbescherming zijn verschillende grote projecten en programma's van belang waaronder: Kustbeschermingsprogramma Delta programma's Programma Naar een Rijke Waddenzee Scheepvaart Binnen het thema Scheepvaart ligt de aandacht op: In KIMO verband besteden de eilanden veel aandacht aan de veiligheid van het goederenvervoer. Zowel verkeersleiding als het overboord slaan van 19
containers zijn aandachtspunten. Ook is hierover direct contact met Den Haag. Daarnaast is er in het kader van KIMO ook aandacht voor het scheepsafval, onder ander binnen het project Fishing for litter. Over de bemensing van de vuurtorens zijn bestuurlijke afspraken, momenteel wordt gekeken of cameratoezicht het menselijke oog daadwerkelijk kan vervangen. De eilanden hebben altijd gepleit voor het bemannen van de vuurtorens.
Bereikbaarheid Op het gebied van bereikbaarheid zijn de volgende onderwerpen en thema's van belang: Concessie verlening waddenveren, er is goed contact tussen de eilanden. Concessie openbaar vervoer op de waddeneilanden, er is goede afstemming tussen de eilanden. Concessies openbaar vervoer aan de vaste wal. Brede doel uitkering, dit betreft de uitkering van de provincie ten behoeve van infrastructuur. Veerdammen zijn overgedragen aan de eilanden, nog niet in alle gevallen is het formeel eigendom van de gemeenten geregeld. Water Binnen het onderwerp water spelen de volgende grote programma's: De voorbereidingen voor het nieuwe Deltaprogramma zijn in volle gang. De plannen van aanpak voor het nieuwe Deltaprogramma, inclusief de bijbehorende deelprogramma's, zijn inmiddels afgerond. De komende jaren worden gebruikt om verkenningen uit te voeren ten behoeve van kennisontwikkeling. Het programma Naar een Rijke Waddenzee richt zich op de ecologische diversiteit in de Waddenzee. Regionaal zijn de eilanden, provincie, RWS en waterschappen vertegenwoordigd in het POK. Rijkswaterstaat gaat een oplossing vinden in het vastleggen van de primaire waterkering op de eilanden. De eilanden hebben mede het Bestuursakkoord Water ondertekend in het kader van de nieuwe Waterwet.
D. Producten In het uitvoeringsprogramma VAST zijn destijds een aantal producten aangewezen die in gezamenlijkheid worden opgepakt. De onderstaande producten vallen onder het programma "Mobiliteit en Water" 20
Deltaprogramma Vaargeulen Dijkversterking (buitendijks) Dijkverzwaring Openbaar vervoer Concessieverlening Kustveiligheid
E.
Waterwet
Programmadoelen
Programma- doelen
Resultaatindicatoren
Eilanden en Zeeën aantrekkelijk
24 uur toezicht op scheepvaart van de waddenzeekust tot en met de TE route Structureel aandacht voor externe effecten zoals scheepvaartcalamiteiten, afval uit zee en vervuiling van de stranden.
Behoud van de eilanden
De zeewering voldoet aan de wettelijke minimale norm Dijkverzwaring en versterking moet buitendijks gevonden worden Al het bebouwd gebied op de eilanden ligt binnen de legger Stranden worden gehandhaafd op minimaal huidige breedte Havens en veerdammen goed ontsloten voor Openbaar vervoer Havens en veerdammen ontsloten via gebiedontsluitingsweg naar een stroomweg op maximaal 10 minuten rijden Havens en veerdammen beschikken over voldoende en betaalbare parkeervoorzieningen Vaargeulen tussen de havens en veerdammen op diepte die geschikt is voor de toekomstige vervoersvraag Veerdammen en havens voldoen aan de veiligheidsnormen Veerdiensten voor passagiers en hun vervoermiddelen zijn langdurig gegarandeerd Goederenvervoer naar de eilanden is gegarandeerd
Eilanders en gasten kunnen zich veilig, plezierig en in passend tempo bewegen over de eilanden
Verkeersinfrastructuur passend bij het karakter van de eilanden en berekend op de capaciteit in het hoogseizoen
Bij elke aankomst en afvaart is
21
Nulmeting
Begr. T
Begr. T+2
Begr. T+4
openbaar vervoer beschikbaar. De eilanden hebben een gesloten waterkringloop
Transport op de eilanden is duurzaam.
Voldoende water beschikbaar op de eilanden voor drinkwater, natuur en recreatie. Kwaliteit van het oppervlaktewater en grondwater op hoogste niveau
22
4. PROGRAMMA VOLKSHUISVESTING, RUIMTELIJKE ORDENING EN MILIEU Portefeuillehouder: Bert Swart Programmamanager: Janny-Gerda de Jonge Programmacoordinator: Tjibbe van der Valk A.
Maatschappelijk effect 1. Ontwikkelingsruimte voor inwoners en bedrijven binnen de beperkingen van natuurlijke, cultuurhistorische, landschappelijke en ecologische kwaliteiten gemaximaliseerd. 2. Ruimtelijke balans tussen mens, natuur en cultuurhistorie behouden en hersteld, rekening houdend met de toeristische recreatieve kwaliteit die hier van uitgaat. 3. Voldoende passende woningen beschikbaar voor economisch en sociaal gebonden inwoners. 4. De natuur in de Waddenzee wordt vitaler en is in balans met menselijke activiteiten.
B.
Ontwikkelingen
In de afgelopen jaren is op diverse beleidsterreinen nieuwe wet- en regelgeving ontwikkeld. Voor de eilanden betekende dit dat andere overheden in toenemende mate zeggingskracht ontwikkelen op de Waddeneilanden en het Waddenzeegebied. De invloed van de eilanden op deze processen dreigt onder te sneeuwen en de nieuwe beleidsregels staan in toenemende mate op gespannen voet met de realiteit van het leven op de eilanden. Discussies gaan over het Waddengebied en de Waddeneilanden en niet meer samen met de bewoners van de Waddeneilanden.
C. Beleidkaders en bestuurlijke afspraken Op het gebied van VROM hebben de eilanden te maken met een veelvoud aan wetten, regelingen, convenanten en plannen. Onderstaand overzicht geeft aan met hoeveel beleidskaders en wetgeving rekening moet worden gehouden : Planologische Kernbeslissing Waddenzee. Wro/Bro en digitalisering ruimtelijke plannen AMvB ruimte Streekplan Provinciale verordening Ruimte Natuurbeschermingswet. Natura-2000 Convenant vaarrecreatie. Deltaprogramma‟s Programma Naar een Rijke Waddenzee MZI en duurzame visserij WABO Kader richtlijn water 23
Waterwet Kustfundament Dynamisch kustbeheer Fries bestuursakkoord waterketen
D. Producten In het uitvoeringsprogramma VAST is destijds een aantal producten aangewezen die in gezamenlijkheid worden opgepakt. De onderstaande producten vallen onder het programma "Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu" :
E.
Meer invloed en een proactieve insteek voor en van de eilanden als geheel op lopende beleidsprocessen Bestemmingsplan Waddenzee Landschapsontwikkelingsplannen, Beeldkwaliteitsplannen en Bouwen en cultuurhistorie Provinciale ruimtelijke verordening Regionale uitvoeringsdienst/WABO (Gemeenten blijven het bevoegd gezag) Beleidsadvisering Milieu. MAD is preferente partner Handhaving mogelijk gezamenlijk oppakken (Gemeenten houden eigen verantwoordelijkheid) Programmadoelen
Programma- doelen
Resultaatindicatoren
de eilanden en Waddenzee hebben een goede ruimtelijke regeling
Gezamenlijk bestemmingsplan Waddenzee is vastgesteld in 2012 regelgeving Natura 2000 houdt rekening met eilander situatie. alle eilanden hebben beeldkwaliteitplannen
externe ruimtelijke- en natuur plannen of programma´s hebben een positieve invloed op de eilanden
eilander belangen behartigt in programma `naar een Rijke Waddenzee`. andere externe ontwikkelingen houden rekeinng met het eilander geluid
eilanden hebben de planologische ruimte om de woningvoorraad aan te passen aan de behoefte
volkshuisvestingsbeleid afgestemd tussen eilanden en passend bij de eilander situatie Woningcontingent is aangepast aan de economische betekenis
Kaders gesteld en gehandhaafd
24
Eilanden hebben gezamenlijk handhavingsbeleid
Nulmeting
Begr. T
Begr. T+2
Begr. T+4
5
PROGRAMMA DUURZAAMHEID
Portefeuillehouder: Yorick Haan Programmamanager: Janny-Gerda de Jonge Programmacoördinator: vacature
A. Maatschappelijk effect De Waddeneilanden zijn in 2020 volledig zelfvoorzienend voor duurzame energie- en watervoorziening. Bestaande plannen worden de komende drie jaar uitgewerkt en gerealiseerd. Dit heeft een spin-off tot gevolg dat duurzaam denken algemeen wordt en dat de voorbeelden enthousiastmerend werken. B. Ontwikkelingen De vijf Waddeneilanden hebben in september 2007 het ambitiemanifest „Waddeneilanden, de energieke toekomst‟ vastgesteld, met als doel in 2020 volledig zelfvoorzienend te zijn voor duurzame energie- en watervoorziening. Een actueel streven in deze tijd van klimaatdiscussies en maatregelen gericht op reductie van CO2-uitstoot. De uitvoering van het ambitiemanifest kan een goede impuls gebruiken. Individuele eilander initiatieven zijn zeer de moeite waard, maar vraagt wel een gecoördineerde aanpak. Het Ambitiemanifest is alom bekend en heeft inmiddels grote verwachtingen gewekt. We hebben ervoor gezorgd dat er in het nieuwe Uitvoeringsplan Waddenfonds prominent plaats is voor initiatieven die uit het Ambitiemanifest voortvloeien. Het is nu zaak spoedig de gecoördineerde aanpak van het Ambitiemanifest zo vorm te geven dat dergelijke initiatieven snel van de grond komen. Er wordt inmiddels een coördinator geworven voor de duur van 2 jaar. Een van de eerste opdrachten zal zijn het opstellen van een plan van aanpak met gerichte acties voor de komende jaren. Een programma om de ambities van de Waddeneilanden op het gebied van duurzame energie in 2020 ook daadwerkelijk gerealiseerd te hebben.
C.
Beleidkaders en bestuurlijke afspraken
D.
Producten
25
Ambitiemanifest “Waddeneilanden, de energieke toekomst”.
Ambitiemanifest “Waddeneilanden, de energieke toekomst” Energieakkoord Lokale projecten DE (duurzame energie) Stilte en duisternis Programma plan duurzaamheid
E. Programmadoelen De vijf eilanden hebben het ambitiemanifest samen gepresenteerd; het ligt voor de hand dat de vijf eilanden dat ook samen uitvoeren. Het eilander college heeft daarom het initiatief genomen om de aansturing en organisatie van de uitvoering van het Ambitiemanifest te vernieuwen. De provincie Friesland is bereid om via het provinciaal Meerjarenprogramma Plattelandsontwikkeling (pMJP) de uitvoering van het Ambitiemanifest op de Friese Waddeneilanden te ondersteunen. Noord-Holland is bereid Texel te steunen in duurzame ontwikkeling. Daarom is nu ook de bestuurstructuur voor de aansturing van het Ambitiemanifest 'opgeschaald', waarbij provincies en het ministerie van VROM deelnemen.
De onderstaande tabel wordt nader ingevuld na het in dienst treden van de coördinator Duurzaamheid per 1 januari 2011, in samenspraak met de portefeuillehouder Duurzaamheid en de ambtelijk vertegenwoordigers.
Programmadoelen
Resultaatindicatoren
organisatie
De Waddeneilanden nemen het initiatief om de projectorganisatie vorm te geven en activiteiten coördineren. De Duurzame Energieteams (DE) worden verder verankerd op de eilanden.
projecten
Benutten en stimuleren van financieringsvormen en samenwerkingsverbanden. Kennis en kunde is centraal beschikbaar en eenvoudig toegankelijk op de eilanden zelf. Energievisie voor alle eilanden + generieke oplegger.
Bronvermelding
26
NulMeting
Begr. T
Begr. T+2
Begr. T+4
6. PROGRAMMA OPENBARE ORDE, VEILIGHEID en VEILIGHEIDSREGIO Portefeuillehouder: Jurrit Visser Programmamanager: Janny-Gerda de Jonge Programmacoordinator: Vacature
A. Maatschappelijk effect (Wat wil de raad bereiken?) De brandweerzorg, politiezorg en hulpverlening op de eilanden is voldoende toegerust om de taken op het gebied van openbare orde, veiligheid en hulpverlening na behoren uit te kunnen oefenen, gelet op het aantal toeristen, bezoekers en inwoners. De eilandgemeenten kunnen hun verantwoordelijkheid bij rampenbestrijding en crisisbeheersing op het eiland na behoren uitvoeren, waarbij ook invulling is gegeven aan de specifieke omstandigheden van een eilandgemeente en eilandgemeenschap. De eilandgemeenten kunnen hun verantwoordelijkheid bij rampenbestrijding en crisisbeheersing op de Waddenzee naar behoren uitvoeren, waarbij ook invulling is gegeven aan de specifieke omstandigheden van de Waddenzee Noordzee en de externe invloeden op de Waddenzee en de Noordzee. Effectindicatoren
Nulmeting
Begr. T
Begr. T+2
Begr. T+4
<effectindicator 1> <effectindicator 2> Bronvermelding B.
Ontwikkelingen
Nieuwe landelijke dekking met 10 politieregio‟s . Evaluatie van het bekostigingstelsel en de extra bekostiging Waddeneilanden Verbetering en doorontwikkeling van de Veiligheidsregio‟s Overdracht zorgtaken Luchtmacht naar MLD C. Beleidkaders en bestuurlijke afspraken Driehoeksoverleggen tussen eilandgemeenten, OM en politie(3/jr) Inbreng in het Regionaal College en SEPH Inbreng in Hulpverleningsdienst Fryslân Integraal Veiligheidbeleid. D. Producten
Rampenplannen Rampenbestrijding Waddenzee Calamiteitenzorg/ ambulancezorg/ Helicopterzorg Interne en externe veiligheid Sociale Veiligheid Brandweerzorg 27
Politiezorg Hulpverleningsdiensten
E. Programmadoelen (Wat doet het dagelijks bestuur hiervoor?)
Aanspreekpunt/liaison van politie, op het terrein van openbare orde en veiligheid, en regie functie (= voorwaardenscheppend als ook vanuit financieel perspectief ). Aanspreekpunt/ liason voor de eilanden in de Veiligheidsregio Advisering op het brede terrein van veiligheid in samenhang met onderwerpen van politie en OM Periodiek overleg Hulpverleningsdienst Periodiek overleg met relevante diensten die betrokken zijn bij rampenbestrijding. Deelname aan overleggen en werkgroepen Bewaken landelijke/regionale ontwikkelingen Vertalen landelijke en regionale richtlijnen naar lokale organisatie Deelname aan werkgroepen ter bevordering van gemeentelijke rampenbestrijding en Inbrengen van de eiland-specifieke situatie, (werkgroep regionaal crisisplan/ Waddex )
Programm Resultaatindicator Nula- doelen en meting <doel1>
<doel2> Bronvermelding
28
Begr. T
Begr. T+2
Begr. T+4
Prod. Nr.
Accenten Raad
