VIAVIA

VIAVIA

www.via.hu.nl

Woord van de Voorzitter

3

Bestuursoverdracht

4

Afscheid Van Ravenswaaij

4

Lenteborrel VAHU

5

Weekexcursie Duitsland 2008

6

Impressie week Duitsland

7

Cito Benelux

9

Airbus

12

Holsten bierbrouwerij

15

Hannover Airport

17

Bezoek lokale Stube

19

Volkswagen

22

Karten

24

Hannover Messe (1)

25

Hannover Messe (2)

28

Hannover Messe (3)

30

AWL

32

Netwerkdag

34

HU-brede

35

Project ‘Walking Robot’

37

Voor wie is de Via?

38

Colofon:

39

1

VIAVIA

www.via.hu.nl

2

VIAVIA

www.via.hu.nl

Woord van de Voorzitter Beste VIA leden, En opnieuw is hier weer de VIAVIA, helaas de laatste van dit studiejaar. Hopelijk heeft iedereen dit jaar met een goed resultaat afgesloten. Als VIA zijn we van 21 tot en met 25 april 2008 op studiereis geweest naar Duitsland. Tijdens deze excursie zijn we op bezoek geweest bij bedrijven om zo verschillende toepassingen van Industriële Automatisering te kunnen zien. We hebben een bezoek gebracht aan Cito-Benelux, Airbus, Holsten Bier, Hannover Airport, Volkswagen en AWL. Het hoogtepunt van deze excursie was de Industriële Automatisering beurs in Hannover. Verder heeft er op 7 mei weer een Netwerkdag plaatsgevonden, welke we voor de laatste keer op de Grebbeberglaan hebben georganiseerd. De Netwerkdag is georganiseerd door de studieverenigingen Srot, Micros en de VIA. Het was wederom weer een groot succes. Ook heeft het VCA-VOL examen plaatsgevonden en het VIA bestuur wil degene die de VCAVOL cursus behaald hebben van harte feliciteren met dit mooie resultaat. Wij als VIA bestuur wensen u veel leesplezier!

Voorzitter, Jean-Marie Bonnier

3

VIAVIA

Bestuursoverdracht

www.via.hu.nl 20 maart 2008

In de vorige VIAVIA is het nieuwe bestuur al voorgesteld, maar om het helemaal officieel te maken moest er ook nog een bestuursoverdracht plaatsvinden. Dit jaar vond het etentje plaats bij een Chinees restaurant in Lunetten. Samen met een aantal docenten en teamleiders konden we lekker wokken waarbij natuurlijk ook een drankje gedronken moest worden. De meeste bestuurlijke zaken waren vooraf al besproken dus we konden het gezellig en informeel houden. Wel heeft het nieuwe bestuur zich even voorgesteld, en het oude bestuur bedankt voor alle inzet van het afgelopen jaar. Helaas was er dit keer geen overdracht van de voorzittershamer. Vermoedelijk is deze verdwenen tijdens de verhuizing of heeft deze nooit bestaan..?! Vanaf deze plaats willen we nogmaals het oude bestuur bedanken voor alle inzet die ze het afgelopen jaar verricht hebben.

Afscheid Van Ravenswaaij

21 maart 2008

De dag na de bestuursoverdracht konden we als nieuw bestuur meteen aan de slag. We waren namelijk als bestuur uitgenodigd om aanwezig te zijn bij het afscheidsetentje van de heer Van Ravenswaaij. Deze docent is 20 jaar geleden begonnen met het organiseren van excursies en cursussen voor de IA-studenten. Hierdoor heeft hij de studenten gemotiveerd zelf excursies te gaan organiseren, en daaruit is de VIA vervolgens opgericht. Een persoon die dus erg veel mooie verhalen wist te vertellen over het altijd ‘betere’ vroeger. Zo kwamen er meerder verhalen over de excursie naar de Hannover Messe aan bod, en over de legendarische voetbaltoernooitjes die daar georganiseerd werden, waarbij de heer Van Ravenswaaij de scheidsrechtersfluit hanteerde. En het verhaal over de excursieweek naar een aanverwante opleiding in Engeland, waar met de boot heen gegaan werd, en terug ook de bedoeling was. Maar door een klein tijdsverschil tussen de aankomst van de auto en de vertrektijd van de boot, moest er ‘helaas’ iets verzonnen worden om deze tijd te overbruggen. Waardoor er dus ‘noodgedwongen’ maar een Engelse pub bezocht moest worden. Natuurlijk werd er tussen de goede verhalen door ook veel verteld over het verloop van de VIA en wat er was veranderd in alle jaren. Ook werden we er even duidelijk op gewezen dat het een traditie is om de bestuursoverdracht te houden bij restaurant De Chinese Muur aan de Oudergracht. Iets wat we de dag er voor niet in acht hadden genomen. Ook werd de huidige voorzitter van wat goedbedoelde kritiek voorzien. Graag willen we de heer Van Ravenswaaij bedanken voor alles wat hij heeft gedaan voor de vereniging door al de jaren heen. 4

VIAVIA

Lenteborrel VAHU

www.via.hu.nl 21 maart 2008

Zoals bij de meesten misschien wel bekend is, is er ook na het afstuderen aan de opleiding Industriële Automatisering nog de mogelijkheid om je aan te sluiten bij een vereniging, namelijk de VAHU. De VAHU biedt oud-studenten Industriële Automatisering van de Hogeschool Utrecht de mogelijkheid hun contacten met oud-studenten te behouden en uit te breiden. Om dit doel te bereiken organiseren zij jaarlijks activiteiten. Eén hiervan is de jaarlijkse Lenteborrel. Rond een uur of negen kwamen de meeste mensen wel binnen en al snel rolden de bitterballen over de tafel. Samen met Johan de Haas en Gerard van Barneveld hebben we een bedankje voor Van Ravenswaaij uitgesproken. Tevens was de vraag wie kan het beste zijn/haar verhaal bij doen voor Van Ravenswaaij. Oftewel wie kent hem het beste, maar ook vice-versa. Al heel snel kwamen we bij Ruud Welschen, wie anders! Dus zo gezegd zo gedaan heeft Ruud een speach gegeven (voorbereid) over de do and don’t van Van Ravenswaaij. En als klap op de vuurpijl heeft Arend-Jack in opdracht van de VAHU, VIA en HU een portret van ons gepensioneerde gemaakt (dit portret was trouwens erg goed gelukt!). Ondanks de matige opkomst van dit jaar door het Paasweekend kunnen we wel concluderen dat het wederom geslaagd en erg gezellig was. Jan & Victor

5

VIAVIA

www.via.hu.nl

Weekexcursie Duitsland 2008 Op de volgende pagina’s is een impressie te zien van de excursieweek Duitsland. Deze impressie bestaat uit een aantal verslagen welke door studenten zelf zijn geschreven. Onderstaand een korte foto-impressie, want tussen de leerzame excursies was het toch erg gezellig! Dus Prosit!!

6

VIAVIA

www.via.hu.nl

Impressie week Duitsland Al vanaf het vertrek werd het al snel duidelijk dat het een gezellige studiereis ging worden. Er waren veel bekenden van de opleiding en onder leiding van het toch al iets gekke bestuur van de VIA vertrokken we op maandag om 8 uur. Voor de meeste studenten normen is dit best vroeg dus de meeste waren ook iets te laat. De busreis naar de eerste excursie bij Cito Benelux was best rustig omdat de meeste nog even een dutje deden. Maar daar aangekomen waren we dolenthousiast. Uit de grote stilte en de vele vragen bleek ook de grote belangstelling voor de gegeven cursus. Na de cursus kregen we nog een goed verzorgde lunch aangeboden. De busreis naar de jeugdherberg was zeer leuk er werd volop genoten en gezongen. Het gezang werd naarmate de week vorderde wel wat heviger, maar het repertoire veranderde niet echt. Toen we aankwamen in de jeugdherberg haastte iedereen zich naar een bord spaghetti om daarna een lange voetreis naar het centrum van het dorpje Verden te maken om daar vervolgens een café in te duiken. Door het volgen van een TOMTOM van een niet nader te noemen persoon is de eerste groep meer dan een kilometer omgelopen. Na de nachtrust verstoord te hebben van het eerst zo vredige dorpje, zijn we vrij vroeg terug naar huis afgedwaald om de volgende dag weer vroeg op te staan. Op dinsdagochtend waren de meeste mensen nog aardig rustig, dit omdat ze nog niet gewend waren aan het vroege schema en studenten kunnen nou eenmaal niet zo snel acclimatiseren. De groep werd op deze dag in tweeën gesplitst omdat er maar een beperkt aantal mensen mocht deelnemen aan de excursie naar Airbus. Maar wanneer je bij de gelukkige behoorde mocht je al voor de laatste excursie aan het bier, omdat zij naar de bierbrouwerij HOLSTEN gingen. Maar doordat het tijdschema van deze dag erg strak was gepland, hadden we na de rondleiding nog maar tijd voor één enkel biertje. Nadat we de andere groep hadden opgepikt gingen we veder naar Hannover Airport waar we een rondleiding over het gehele terrein kregen. We zijn met name bij de brandweer van het vliegveld geweest met hun te gekke zware rode machines. Na dit alles moesten we ons haasten om op tijd terug te zijn voor het eten. Na het eten stond er eigenlijk karten op het programma maar dat hebben we verplaatst en we zijn met z`n allen naar de kroeg gegaan waar we werden geholpen door een hele vriendelijke dame die overigens wel heel veel interesse bleek te hebben in een van onze reisgenoten. Nadat nog een paar jongens een duik hadden genomen in het zwembad zijn we gaan slapen. Of sliep iedereen toen al?

7

VIAVIA

www.via.hu.nl

Woensdagochtend begon voor iedereen veel beter. We hoefden pas om 10 uur op te staan en het was stralend weer. We zijn meteen naar Wolfsburg gereden en ze lieten ons los in die mooi stad daar. We vertrokken in groepjes maar we kwamen elkaar weer tegen in de plaatselijke McDonald`s. Na de McDonald`s zijn we de terrasjes afgegaan ook al was dit eigenlijk verboden (we mochten pas aan het bier als de laatste excursie van die dag had plaatsgevonden). Na een paar biertjes zijn we met z`n allen teruggegaan naar de bus om naar Volkswagen toe te gaan. Na de excursie Volkswagen zijn we snel in de jeugdherberg wat gaan eten om vervolgens terug in de bus te stappen om te gaan karten. Hier was de keuze vrij simpel; of bier drinken of karten! Als afsluiter zijn er nog een paar mensen naar de stamkroeg gegaan, maar de meesten zijn toch naar bed gegaan. Donderdag stond iedereen op tijd naast zijn bed, ook al moesten we vroeg op. Blijkbaar begonnen we eindelijk aan het vroege opstaan te wennen. Na het ontbijt zijn we de bus ingestapt om richting de grootste IA-beurs te gaan die ik ooit gezien heb. Na daar een hele dag rondgelopen te hebben, op een terrein dat net zo groot is als Lunetten, kwam iedereen in kleine groepjes vermoeid van het vele lopen terug bij de bus. Als afsluiter van deze dag zijn we met z’n allen de hele biervoorraad van de jeugdherberg gaan leegdrinken. Ik heb de lege kratten de volgende dag proberen te tellen maar dat viel tegen. Er zijn deze avond ongeveer 14 kratten doorheen gegaan, wat niet slecht is voor IA. Vrijdag zijn we weer teruggereden naar Nederland om daar ons laatste bedrijfsbezoek te gaan doen bij AWL in Harderwijk. Helaas ging het door de uitputtende week die achter ons lag ,allemaal niet zo snel meer en waren toch wel weer blij dat we aankwamen waar we in het begin van de week waren vertrokken. Als laatste wil ik onze buschauffeur bedanken, omdat hij heel de week met ons zat opgescheept en het niet alleen volgehouden heeft maar ook zeer zeker meegedeeld heeft in de gezelligheid. Ik denk dat hij een reis heeft gehad die hij niet snel meer zal vergeten Ben Kin

8

VIAVIA

www.via.hu.nl

Cito Benelux Na om 8.30 te zijn vertrokken uit Utrecht, kwamen we om ongeveer 9.30 aan in Zevenaar, bij het bedrijf Cito Benelux. Hier zijn we allen persoonlijk welkom geheten door onze gastheer J.Dijsselhof en voorzien van een kop koffie of thee. Vervolgens werd ons het programma van deze dag voorgelegd. 10.00 10.20 11.20 11.50 12.20 12.50 13.00 14.00

Introductie E-plan Koffie Clipproject/Bluemark Therm Afsluiting Lunch Einde

Introductie Dhr. J.Dijsselhof heeft ons tijdens de introductie wat verteld over het bedrijf Cito Benelux. Cito Benelux bestaat uit de bedrijven Rittal, E-Plan en Phoenix. Dit geheel concentreert zich alleen op de verkoop en support van technische producten. In totaal bezit het bedrijf een magazijn van 13000 m2, 15000 artikelen en heeft het 500 orders per dag te verwerken. Phoenix biedt o.a. klemstroken, connectoren en printplaataansluitingen aan. De meeste van deze aangeboden producten zijn voorzien van een IP codering. Deze IP codering zegt iets over de stofbestendigheid en waterbestendigheid van producten. Er is op dit moment een nieuwe trend zichtbaar, welke schakelkastloze automatisering wordt genoemd. Hiervoor zijn hoge IP waarden voor producten vereist. Rittal voorziet afnemers in schakelkasten, stroomverdelingstechnieken en IT-solutions. E-Plan staat voor electric plan en is sofware voor het maken van elektrische tekeningen, fluid tekeningen, P&ID´s en tekeningen voor de kast lay-out. Verder verzorgt het bedrijf E-Plan trainingen en support aan bedrijven die gebruik maken van E-Plan.

9

VIAVIA

www.via.hu.nl

10

VIAVIA

www.via.hu.nl

E-plan Deze presentatie werd verzorgd door de dhr. F. Ribourdouille. We hebben tijdens dit uur een korte uitleg gekregen over de werking en de vele mogelijkheden van het programma E-Plan. Gezien de vele vragen die werden gesteld tijdens deze presentatie, is deze als zeer interessant ervaren. Clipproject/Bluemark Na de koffiepauze hebben we een presentatie gekregen van dhr. E. Bolderman over Clipproject en de Bluemark. Zo hebben wij kunnen zien dat het Clipproject een software pakket is waarmee je een schakelkast in kan delen en visualiseren. Hiernaast kun je met het programma direct de benodigdheden op een rijtje laten zetten om een eventuele bestelling te plaatsen. Verder is het programma de ´slave´ van E-Plan wat zeggen wil dat als je wat in EPlan wijzigt, dit automatisch mee verandert in het programma Clipproject. De Bluemark is een coderingsapparaat die werkt met behulp van een UV-lamp. Je kunt hier voorwerpen mee bedrukken die je vervolgens om een kabel kunt bevestigen. Zo kun je elke kabel een aparte codering geven. Daarnaast is het ook mogelijk je schakelkastklemmen te voorzien van bedrukte ´labels´. Therm Om de componenten in de schakelkasten van Rittal onder optimale omstandigheden te laten werken, moet de temperatuur in de kast geregeld worden. De eerste mogelijkheid is door ventilatoren te plaatsten zodat je een overdruk creëert. Het nadeel hiervan is dat er stofdeeltjes mee kunnen komen. Hiervoor is het “climate control system” bedacht. Dit is een unit op de kast die buitenlucht langs de kast laat stromen. In de binnenkant van de kast circuleert de warmte lucht langs de wand met de koude buitenlucht. Verder heeft Rittal ook een watergekoeld systeem. Hierdoor kunnen kasten met hoge temperaturen gekoeld worden. Ook kan met dit systeem de grondplaat gekoeld worden waar de componenten op staan. Hierdoor koel je direct op component niveau. Afsluiting Ter afsluiting van deze interessante excursie werden we ontvangen in de hal met een broodje en wat te drinken. Hier kregen we ook de kans om even te praten met de werknemers. Sjoerd Boersma Bart van Dam

11

VIAVIA

www.via.hu.nl

Airbus Dinsdag 22 april hebben wij het bedrijf “Airbus” bezocht. Toen wij daar aankwamen moesten we ons legitimeren en kregen we een bezoekerspas waarna we voorgesteld werden aan onze excursieleider. Vervolgens stapten we in de bus om naar het eerste onderdeel te gaan van de excursie. Tijdens de busrit verbaasden we ons over de grootte van het terrein van Airbus. Op het terrein staan niet alleen de fabrieken maar het is een complete stad met appartementen, kantoren en winkels. Na een busrit van ongeveer vijf minuten kwamen we aan bij het eerste onderdeel van de excursie en kregen we een presentatie over het ontstaan van Airbus en een uitleg van de verschillende werkzaamheden die in Hamburg plaatsvinden. Even kort over het ontstaan; Airbus is een vliegtuigbouwer die ontstond in de jaren 70 in een samenwerkingsverband tussen de Franse vliegtuigbouwer Aérospatiale en de Duitse vliegtuigbouwer Deutscher Aerospace, later volgde nog de Spaanse vliegtuigbouwer CASA en het Britse Aerospace. In 1972 werd het eerste vliegtuig de Airbus A300 gefabriceerd en al gauw werden er meerdere types gefabriceerd voor zowel de burgerluchtvaart, cargodoeleinden en het leger. In het afgelopen jaar heeft Airbus 453 vliegtuigen gefabriceerd en men doet dit nogal op een speciale manier. De verschillende onderdelen worden in verschillende fabrieken in Europa gefabriceerd en in twee steden (waaronder Hamburg) worden de vliegtuigen uiteindelijk in elkaar gezet. Voor het vervoeren van de verschillende vliegtuigonderdelen tussen de fabrieken heeft Airbus speciaal de Beluga ontwikkeld. Tijdens de presentatie kregen we nog een 3D animatie te zien van de opties die allemaal mogelijk zijn aan de binnenzijde van een Airbus vliegtuig, we denken hierbij aan luxe vertrekken, werkruimtes en verlichting. Het bijzondere van de Airbus is dat de opbouw van de cockpit bij alle types hetzelfde is. Dit maakt het allemaal een stuk gemakkelijker voor de piloot van het vliegtuig. Verder kregen we ook nog een korte uitleg over de verschillende types Airbus, namelijk de series A320 tot en met de A380. Deze laatstgenoemde is op dit moment het paradepaardje van Airbus. De grote voordelen van dit type toestel zijn: • • • •

Zowel de gangen als de stoelen zijn ruimer in vergelijking met andere vliegtuigen Het kan meer passagiers in één keer vervoeren Het is geluidloos Het kan ook meer vracht vervoeren als dit nodig is

12

VIAVIA

www.via.hu.nl

Na de presentatie konden we met een verrekijker een blik werpen op het terrein van Airbus en werd er nog wat verteld over de eigenschappen van de verschillende kunststoffen en metalen die worden gebruikt bij het productieproces. Na lange tijd luisteren kunnen we dan eindelijk een blik gaan werpen in een van de fabriekshallen, de eerste hal die we bekijken houdt zich bezig met aan elkaar koppelen van de verschillende hoofdonderdelen, dit geeft een duidelijk beeld van de opbouw van een Airbus vliegtuig. De volgende hal die we zien houdt zich bezig met het aanleggen en het testen van de bekabeling en de leidingen in het vliegtuig. De laatste hal die we bezoeken laat de productie zien van het plaatwerk van het vliegtuig, het plaatwerk (maar 2.5mm dik) wordt in deze hal aan elkaar gemonteerd en in de juiste vorm gebracht. Het werd ons tijdens de excursie ook duidelijk dat er erg nauwkeurig gewerkt wordt op de werkvloer. Want wanneer een monteur bezig was een onderdeel te monteren en hij liet per ongeluk een schroef vallen moest deze schroef persoonlijk worden vernietigd. Het was een buitengewoon interessante excursie. We hebben veel gezien en ook geleerd dat nauwkeurig werken in de vliegtuigindustrie erg belangrijk is. Arnold Beekman Elwin Staal Maarten Kok Harrie Bruinenberg Antonietta Kroon

13

VIAVIA

www.via.hu.nl

14

VIAVIA

www.via.hu.nl

Holsten bierbrouwerij Op de tweede dag van de excursieweek werd de groep in twee groepen verdeeld. De ene groep ging een bezoek brengen aan Airbus en de andere groep een bierbrouwerij. Deze brouwerij staat midden in het centrum van Hamburg en het is de brouwerij waar Holsten Bier gebrouwen wordt. In het jaar 1879 is deze brouwerij in Hamburg begonnen en is in de loop der tientallen jaren steeds groter geworden, en inmiddels uitgegroeid tot één van de grootste brouwerijen in Duitsland. Toen het bedrijf in 2004 zijn 125-jarig jubileum vierde, werd het een dochterbedrijf van de internationale Carlsberg brouwerij. Carlsberg staat op nummer vijf van de grootste bierbrouwerijen van de wereld. De Holstengroep brouwt natuurlijk Holsten Pilsener, maar ook Lübzer Pils, Feldschlösschen Pilsner en Duckstein. Holsten heeft in Duitsland vier brouwerijen en één centraal distributiecentrum in Duitsland. Vanuit dat distributiecentrum wordt het bier geëxporteerd naar vele landen over de wereld. De brouwerij in Hamburg heeft ongeveer een capaciteit van 3,2 miljoen hectoliter per jaar. De tour begon met een bezoek aan een zaal waar we een video te zien kregen over alle soorten bier van de Carlsberg groep en Holsten, over sponsoring en de verschillende brouwerijen in Duitsland. Na deze video zouden we door de gehele fabriek gaan, van het brouwproces tot aan het vullen van de flesjes en het plaatsen in kratten. En natuurlijk kan je een bierbrouwerij niet verlaten zonder een biertje te hebben geproefd in de bar. We begonnen in een ruimte waar een grote koperen ketel stond waar vroeger het bier in werd gebrouwen. Tegenwoordig wordt dat allemaal in grote RVS ketels en vaten gedaan. Achter twee grote glazen deuren was de controleruimte zichtbaar waar het gehele brouwproces in de gaten gehouden werd. Dit was voor ons als automatiseerders met een voorliefde voor techniek natuurlijk geweldig om te zien. Allemaal beeldschermen waar SCADA-systemen op draaiden om alles in de gaten te houden. Al deze schermen werden maar door twee personen in de gaten gehouden, voor de rest was alles geautomatiseerd. Tot onze grote verbazing gingen we door de deuren heen en konden we even wat dichterbij het controlecentrum komen. Door de controlekamer heen lopen we de fabriek in. In deze ruimte stonden grote tanks waar het eerste deel van het brouwproces begon, zoals het mengen van de natuurlijke ingrediënten met water enz. We kregen hier een duidelijke uitleg van de gids over het gehele brouwproces en de tijd die daarvoor nodig was.

15

VIAVIA

www.via.hu.nl

We stonden met de hele groep tussen allemaal grote tanks en overal liepen leidingen dwars door en langs elkaar heen. Op een bord aan één van de tanks was schematisch weergeven hoe het brouwproces in zijn werk ging en bij welk punt je nu stond. Deze borden vond je overal terug in alle hallen van de brouwerij, zodat je precies kon zien in welke fase het bier op dat moment zat. De volgende stop was de hal waar het bier moest koelen en bezinken. Hier was het dan ook een stuk kouder dan in de andere hal. Het bier zit enige tijd in deze grote RVS tanks, zodat alle stoffen die niet in het bier horen rustig kunnen bezinken en er een schoon product naar de volgende fase kan, namelijk het vullen van de flessen. Een leuk detail vonden we allemaal dat op één van de grote tanks een typeplaatje zat met daarop o.a. de technische gegevens en de fabrikant en daar stond op: Emmen, the Netherlands. Met een kleine wandeling over de binnenplaats van de brouwerij liepen we naar de hal waar het bier in flesjes wordt gedaan. De geur van het vloeibare goud overheerste enorm in deze ruimte. Helemaal in het begin kwamen alle lege flessen binnen. Deze werden hier schoongemaakt en gekeurd. De nog bruikbare flessen werden hergebruikt en de rest werd vernietigd. Daarnaast werden alle kratten gespoeld. Deze worden ook weer gebruikt om nieuwe, gevulde flessen in te doen. Alle schone flessen kwamen netjes achter elkaar te staan en gingen door een “carrousel”. Hierin werden ze gevuld en gedopt. Vervolgens gingen ze door een machine waar de etiketten erop geplakt werden. Uiteindelijk gingen de flesjes de kratten in en werden ze naar de consument gebracht. Natuurlijk hadden wij van al dit kijken en luisteren heel veel dorst gekregen. Dus snel naar het proeflokaal. Hier kregen we brood met abraham. Dit brood was niet zomaar brood. Het was het afvalproduct van het bier dat gebakken werd. Een stevig zwartbrood was het resultaat. Dit met een lekker koud glas bier was een perfecte afsluiting van de middag. Totdat de mensen van de VIA vonden dat we naar huis moesten, terwijl we nog 1 consumptie tegoed hadden. Uiteindelijk heeft de VIA dit goed kunnen maken door een rondje te geven in café Litfaß. Al met al een geslaagde middag. Roy Lambrechts Sebastiaan Mulder 16

VIAVIA

www.via.hu.nl

Hannover Airport Eenmaal aangekomen in Hannover, na een rit van 200 km had de chauffeur het moeilijk om naar de goede plek te rijden. Gelukkig waren er enkele Duitse luchthavenmedewerkers die de ‘oude’ man wel even wilde helpen. Binnen werden we opgevangen door een mevrouw die ons eerst “VIP-pasjes” overhandigde zodat we op plekken mochten komen waar de gemiddelde bezoeker van de luchthaven niet mag komen. We begonnen met het bekijken van een maquette van het vliegveld. Hier kregen we een goed overzicht van de luchthaven en zijn faciliteiten. Hier kregen we het een en ander aan informatie over het gehele vliegveld. Hieronder enkele feiten over de luchthaven.

Oppervlakte: Operatie Tijd: Capaciteit passagiers per jaar: Aantal parkeerplaatsen: Maximaal aantal vluchten: Aantal landingsbanen: Noord landingsbaan: Zuid landingsbaan: Aantal incheckbalies: Personeel:

±10,8 km2 24uur per dag ± 8 miljoen 13000 50 per uur 2 3800 x 45 meter 2340 x 45 meter 88 5300 mensen bij 135 bedrijven

Na de uitleg moesten we met zijn allen door een metaaldetector. Dit omdat we achter het afgesloten deel van het vliegveld gingen. Nadat meer dan de helft van de groep als crimineel bestempeld werd, en daardoor handmatig gefouilleerd moest worden, konden we uiteindelijk verder. Hier zijn we door de gate gelopen, richting de vertrekhal.

17

VIAVIA

www.via.hu.nl

Vervolgens hebben we een rondrit gemaakt per bus over het vliegveld, en zijn we een kijkje wezen nemen bij de brandweer. Allereerst kregen we uitleg over de brandweer in het algemeen, hoe vaak ze uitrukken per jaar en wat de ergste calamiteiten waren welke ze ooit hebben meegemaakt. Daarna kregen we uitleg over de brandweervoertuigen die ze gebruiken. Dit zijn geen brandweerauto’s, maar ‘brandweertanks’. Ze wegen 40 ton, en hebben een capaciteit van 12000 liter, die ze binnen 2,5 minuut over een brandhaard heen kunnen spuwen. Verder zijn alle acht de wielen aangedreven, en hebben ze een topsnelheid van 120 km/h. Na de ronde door de brandweerkazerne gingen wij naar de bagageafhandeling. Dit is zogenaamd achter de schermen en hier mochten dus ook geen foto’s van gemaakt worden. Eenmaal daarbinnen wist niemand eigenlijk waarom hier geen foto’s gemaakt mochten worden, omdat het een systeem was zoals tegenwoordig op elk modern vliegveld gebruikt wordt. Aan de bagage wordt een barcode gehangen, deze wordt gescand, en de bagage wordt naar het goede deel “geflipperd”. Zo geheimzinnig was het dus niet. Na in de bagageruimte geweest te zijn gingen we terug naar de jeugdherberg. Cor Aalbers Ardjan van Ravenhorst Erwin Voortman Bart van der Hoorn

18

VIAVIA

www.via.hu.nl

Bezoek lokale Stube Bij aankomst in het schilderachtige dorpje Verden (Duitsland) werd al snel duidelijk dat na een lange, warme busrit en natuurlijk veel stilzitten vanaf Cito Benelux (Zevenaar) iedereen behoorlijk zin had in wat beweging en wat te drinken. Zo werd besloten om vanuit de jeugdherberg te voet richting het centrum van het dorp te gaan. Het doel was om een gezellige gelegenheid te zoeken waar we een paar lekkere koude Duitse biertjes konden nuttigen. We kwamen aan bij de Litfaβ stube en eenmaal binnen werden we hartelijk verwelkomd door de eigenares. Deze laatstgenoemde stelde onze komst zeer op prijs en heeft ons de gehele avond hoffelijk bediend. Tijdens het nuttigen van de nodige biertjes ( 0,5L ) begonnen ook onze maagjes lichtelijk te knorren, en zo werd Fraulein Müller omgetoverd tot keuken prinses. De tosti’s en de soep vlogen over de toonbank en smaakten beter dan Herman den Blijker ooit zou kunnen wensen. Na een paar uurtjes te hebben doorgebracht in de Litfaβ werd besloten om terug te gaan naar de jeugdherberg, om de volgende dag weer op en top fit te zijn voor de excursies. Eenmaal aangekomen in de jeugdherberg konden we concluderen dat het vastgestelde doel van de avond zeer goed was geslaagd. De tweede dag was aangebroken en na een aantal zeer interessante excursies zaten we weer in de bus terug naar Verden. Met vrijwel dezelfde reden als de voorgaande dag, was iedereen weer zeer dorstig, en zo werd, na het nuttigen van de overigens goed smakende maaltijd, weer koers gezet richting het dorp. Met de voorgaande avond nog vers in ons geheugen was de keuze niet al te moeilijk, en werd er wederom richting de Litfaβ gelopen. Er was deze avond alleen één verschil. Zo waren we de voorgaande avond nog met een groep van 10 studenten, deze avond waren we er met een groep van rond de 30 studenten.

19

VIAVIA

www.via.hu.nl

20

VIAVIA

www.via.hu.nl

Fraulein Müller was deze avond wederom onze gastvrouw, maar had het met deze grote groep zowaar te druk. Één van de redenen hiervoor was dat de druk op de tap in Duitsland zó laag is dat het bier uit de tap drupt, en ze elk biertje in twee à drie keer moeten tappen. Een andere reden was dat de mensen die de voorgaande avond niet mee waren onze aanbevelingen hoorden wat betreft het lekkere eten in deze stube, dus moest onze keuken prinses zich ook nog eens volop uitleven in de keuken. Na nogmaals een zeer geslaagde avond te hebben ervaren in deze zeer gastvrije en gezellige kroeg, werd het tijdperk Litfaβ afgesloten. Wietse Bremer Bart Holtermans

21

VIAVIA

www.via.hu.nl

Volkswagen Geavanceerd staat voor zeer moderne techniek. Een woord dat zeer toepasselijk is op de auto-industrie. Want in de auto-industrie zien we geavanceerde machines auto’s produceren die uiteraard weer met de modernste technieken worden uitgerust. VW is de grootste autofabrikant in Europa, en de 4de van de wereld. Het heeft 44 fabrieken in 18 landen. De hoofdvestiging bevindt zich in Wolfsburg. Ze produceren jaarlijks meer dan 6 miljoen auto’s. Op woensdag 23 april tijdens de excursie naar Duitsland hebben we bij volkswagen, in Wolfsburg, dit geavanceerde proces mogen aanschouwen. Om gelijk maar met de deur in huis te vallen het was werkelijk indrukwekkend. Om 14:00 uur arriveerden we bij Volkswagen waar we vervolgens een korte film bekeken. Film De film liet in het kort zien hoe de auto’s gemaakt worden en ook hoe de auto`s worden gespoten. Het mooie hier aan is dat groen, wit, zwart alles achter elkaar wordt gespoten. Ook liet de film een impressie zien van Autostad. Dit is een bezoekerscentrum waar de geschiedenis van Volkswagen te zien is. Ook zijn er twee grote autotorens waar de geproduceerde auto’s kort worden opgeslagen. Iedere 40 seconden komt er een nieuwe auto uit de fabriek de toren in. Ook bestaat de om je gekochte auto zelf af te halen bij de fabriek. Rondleiding Na de film bekeken te hebben kregen we de 1,5 uur durende rondleiding met een lengte van 8 kilometer door de fabriek. Deze hoefden we uiteraard niet met de voet af te leggen. We mochten plaatsnemen in karretjes die voortgetrokken werden door een VW. En wat voor één. Een omgebouwde Golf R36 met onder de kap een 3,6-liter V6 motor met 300 pk. In de fabriek in Wolfsbrug maken ze de volgende typen VW’s. De Touran, Tiquan, Golf en de Golf Plus. Wij hebben een gedeelte van de productielijn van de Tiguan gezien. Tijdens de rondleiding hebben we eigenlijk alleen nog maar aanschouwd hoe de carrosserie gebouwd wordt en hoe deze bevestigd wordt op het onderstel “the marriage”. Natuurlijk hebben we ook het eindresultaat gezien.

22

VIAVIA

www.via.hu.nl

Persstraat We begonnen de rondleiding bij de persen. Hierbij wordt een coil afgerold en in platen gesneden. Vervolgens worden deze platen in een persstraat in de juiste vorm geperst. Voor de vele verschillende onderdelen, te denken valt aan portieren, motorkap etc. zijn verschillende mallen nodig. Deze gigantische mallen worden automatisch gewisseld. Dit wisselen duurt maar 15 minuten. Lasrobots Ook staan er overal lasrobots. Het lassen van het bodywork hebben we niet gezien. Wel het lassen van kleinere onderdelen, dit alles ging volgens het “just in time” principe. The Marriage Wanneer de carrosserie geassembleerd is wordt deze bevestigd op het onderstel. Dit onderstel wordt op de begane grond gefabriceerd. Het onderstel bestaat uit het gehele motorische gedeelte, wielophanging remschijven en uitlaat. Het is mooi om te zien dat het onderstel uit de grond komt en vervolgens de carrosserie er op bevestigd wordt, de zgn. marriage, en dat dit allemaal naadloos past. Ook hebben we gezien dat Volkswagen nu bezig is met het opzetten van een nieuwe productielijn voor de Tiquan. De levertijd voor deze auto bedraagt nu nog 8 maanden en dit willen ze met de nieuwe productielijn terug brengen naar 3 maanden. Al met al was dit een zeer geslaagde excursie en zeker een aanrader voor volgende excursies!! Leendert Uithoven Peter Vlooswijk Roelof Bosma

23

VIAVIA

www.via.hu.nl

Karten Na een tijdje in de bus, waar we deel 1 van de spetterende film Dirty Dancing in hoogstaande kwaliteit bekeken, kwamen we aan bij het kartcentrum. Door een stukje tijdgebrek, omdat de buschauffeur niet te veel mag doen op een dag (rijtijdenwet), kon niet iedereen meedoen met het karten. Een geluk voor hun dat zij wel meteen aan het bier mochten. De rest werd onderverdeeld in 3 groepjes van 10, voor een heat van 8 of 20 minuten. Toen de baan eindelijk vrij was, konden wij beginnen met de ozonlaag te slopen en werden de drie verschillende heats snel achter elkaar afgewerkt. Degenen die het laatst aan de beurt waren hadden de pech dat zij niet aan het bier konden, omdat er met alcohol op, niet gereden mocht worden. Vanuit het cafeetje en langs de baan werd vrolijk toegekeken hoe de eerste 10 man de eerste heat uitzitten. Al snel bleek dat klein zijn ook zo zijn voordelen heeft want Sebas, die overigens dacht dat hij aan het Mario-karten was, bleek al vanaf het eerste begin de snelste te zijn. Snel zijn heeft helaas ook zijn nadelen, want wanneer je met een stel onervaren ‘coureurs’ aan het rijden bent, dan zit er weleens iemand voor je die je dan weg moet drukken… Hier was de wedstrijdleiding niet altijd even blij mee! De tweede ronde was voor de mensen die de korte heat, 8 minuten, voor hun rekening namen. Zij waren zo coulant om i.p.v. 20 minuten te racen, maar 8 minuten te racen, zodat de buschauffeur niet in de problemen kwam. Deze heat begon vrij rustig. Frankie-2000 ging eerst eens op zijn gemak de baan verkennen en had zijn kart op cruisecontrol gezet. De blauwe lampjes (blauwe vlaggen) schenen wel iets vaker, maar voor de rest verliep deze heat prima. De derde heat verliep ook wat rustiger dan de eerste heat. Want in de eerste heat werden de snelste ronden verreden. Sebastiaan bleek dan ook voor de tweede maal op rij, hij was namelijk vorig jaar met excursie Veghel ook al de snelste, de onbetwiste winnaar te zijn. Op de terugweg werden de laatste biertjes opengetrokken en genoten we van de mooie film, afgespeeld in HD kwaliteit, Dirty Dancing deel 2 Cedric Molthof 24

VIAVIA

www.via.hu.nl

Hannover Messe (1) De HANNOVER MESSE blijft ‘s werelds belangrijkste beurs voor industriële technologie. Het Motto van de beurs van Hannover Messe: Beter, sneller, efficiënter: te overleven en te bloeien in aanwezigheid van de globale behoefte van de concurrerende bedrijven hun prestatiepotentieel constant te handhaven en te verbeteren. De HANNOVER MESSE is de ideale plaats om een indruk te krijgen van de industriële Automatisering. In de loop van de jaren is de nadruk van stand-alone componenten naar begin tot eind oplossingen verschoven. De technische innovatie is een zeer belangrijk element op de beurs van HANNOVER MESSE. Een andere belangrijk element is de creatieve toepassing van bestaande kennis.

Afbeelding van de plattegrond:

25

VIAVIA

www.via.hu.nl

We zijn met het doel door de beurs gegaan om meer te weten te komen over sensoren. We kwamen in hal 3 binnen. Hier zijn we snel door gelopen, dit ging veel over het uitbesteden van product fabricatie. Doorgelopen naar hal 6 waar het interessant begon te worden. Het onderwerp waar we voor kwamen is Industriële Automatisering. In de hallen 6 tot en met 17 hebben we ons vooral bezig gehouden met het inwinnen van informatie over sensoren geschikt voor ons project de ‘container carrier’. Deze sensoren moeten geschikt zijn voor verschillende weersinvloeden. Te denken valt aan regen sneeuw en verschillende temperaturen. Als we ons richten op de sensoren dan denken we aan de merken Sick, Leuzen en Turck. Als eerste zijn we begonnen met het organiseren van een gastspreker voor ons projectcollege (helaas is dit uiteindelijk op niets uitgelopen in Nederland.) Rond de middag kwamen we in hal 26. Hier konden wij onze verbazing niet onder stoelen of banken steken. Hoeveel dit land (Duitsland) doet aan het interessant maken van techniek voor kinderen. Deze hal is geheel gericht op het werven van de harten van kinderen voor techniek. De kinderen waren ingedeeld in verschillende leeftijdscategorieën en vervolgens ingedeeld in groepjes van 8. In deze hal werden dan verschillende spellen en proeven uitgevoerd die ze, dan wel gezamenlijk, als zelf uit mochten voeren. Vervolgens zijn we door gelopen naar hal 25, en hier kwamen we de TU Eindhoven tegen die daar meedeed aan een competitie robotvoetbal. De wedstrijd word gespeeld door 10 robots die kunnen voetballen. Toen Nederland aan de beurt was moesten ze het opnemen tegen Zweden, dit hebben ze gewonnen met 2-1. De beurs van Hannover is iets waar je een keer moet zijn geweest als Industrieel Automatiseerder. Zo veel te zien, zo veel te leren, ja een hele ervaring. Tot slot, dit hadden we niet willen missen. Een mooie dag gehad en veel gezien, geleerd en ja wat eigenlijk nog meer…. Te veel om te vertellen. Bas-Jan Hoogendoorn Edwin Elbertse

26

VIAVIA

www.via.hu.nl

27

VIAVIA

www.via.hu.nl

Hannover Messe (2) We vertrokken deze morgen alweer vroeg om richting de beurs van Hannover Messe te gaan. Na een gezellige reis van anderhalf uur kwamen wij aan bij de beurs van Hannover Messe. Deze dag hadden wij van 10.30 tot 16.30 de tijd om de beurs te bezoeken. Met een fitte geest en een stel fitte benen begonnen wij vol goede moed aan de eerste van de 10 hallen vol met Industriële Automatisering. De eerste 3 hallen die we door moesten om bij ons uiteindelijke doel te komen stonden vol met bedrijven die zich richten op de werktuigbouw. Eenmaal aangekomen in de eerste hal van de Industriële Automatisering waren we een uurtje verder. Maar het was de moeite waard. We werden gelijk al geconfronteerd met veel, voor ons nieuwe technieken. Hier waren de bedrijven vertegenwoordigd op het gebied van de microtechnologie. Het was erg boeiend om te zien, hoe robots zeer precies en ook nog met een erg hoge snelheid chips konden verplaatsen en bewerken. In de volgende 3 hallen troffen we fabrikanten aan zoals; Sick sensoren, Siemens, Phoenix contacts en Beckhoff. Bij de firma Beckhoff kregen we een zeer uitgebreide uitleg over de IPC het Embedded System en Twincad. Met het programma Twincad is het mogelijk om assen aan te sturen en motioncontrol, programmeersystemen op 1 PC en het ondersteunt alle veldbussystemen. Bij de firma Sick was een groot aantal sensoren te zien uit hun assortiment. Hier konden wij gelijk wat informatie opvragen die wij toe konden passen op ons project. Het betrof hier voornamelijk veiligheidssensoren en omgevingsdetectie. Daarna hebben wij nog een spetterende show gezien bij Phoenix Contact. Ze lieten hier zien hoe gemakkelijk het is verschillende stekkers kabels etc. met elkaar te verbinden. Achterin de laatste van de 3 hallen kwamen wij aan bij de grote stand van Siemens. Siemens liet hier weer even zien dat het maar al te graag de grootste en beste wil zijn. Ze hadden 2 productielijnen vanuit de Volkswagen fabriek nagebouwd. Dit gaf echter wel een vertekend beeld van de werkelijkheid. De dag ervoor waren wij namelijk zelf bij Volkswagen geweest en hebben we daar gezien dat het anders gaat dan wat Siemens demonstreerde.

28

VIAVIA

www.via.hu.nl

Het was ondertussen al middag geworden. De benen lieten hun eerste tekenen van vermoeidheid al blijken. We hadden besloten om eerst naar de mobiele robots en autonome systemen te gaan. Dit was al snel weer een 20 minuten lopen. We vielen hier gelijk met onze spreekwoordelijke neus in de boter. Hier was een voetbalwedstrijd aan de gang tussen volledig geautomatiseerde robots. Hierin speelde het Nederlands team van de TU Eindhoven tegen een team uit Stuttgart. Nederland verloor alleen kansloos met 5-0. In deze hal waren ook nog andere robots te zien. Zo was er een auto die zonder bestuurder kon rijden, er was een robot die je drankjes kwam brengen etc. Met nog 5 hallen te gaan en nog 2 uur op de klok was het noodzaak om een beetje op te schieten. In de laatste 5 hallen stonden bedrijven op allerlei gebieden van Industriële Automatisering. Doordat er voor de laatste 5 hallen niet veel tijd meer over was moesten we deze snel doorlopen maar we zagen hier toch enkele leuke dingen. Zo zagen we een robot die automatisch biertjes kon tappen en daarna nadat het bier natuurlijk opgedronken was de glazen weer schoon spoelde. Na een dag van 7 uur op de beurs te hebben gelopen hadden we heel veel gezien, veel nieuwe indrukken opgedaan en natuurlijk de nodige kilometers in de benen. Maar al met al was het toch een leuke en leerzame dag. Niels Schaap Bart de Graaf

29

VIAVIA

www.via.hu.nl

Hannover Messe (3) Woensdag zijn we naar de beurs Hannover Messe geweest. Zeker als je hier nog nooit geweest ben, dan weet je niet wat je ziet. Elk merk uit de automatiseringswereld waar je ooit wel eens iets van heb gehoord is daar vertegenwoordigd. Op deze beurs hebben we veel nieuwe dingen gezien en producten en technologieën bekeken waardoor onze materiaalkennis een stuk groter is geworden. Ook was het erg leuk dat we overal op de beurs erg goed ontvangen werden. Beckhoff Op de Hannover Messe stond een grote stand van Beckhoff. Een groot deel hiervan was besteed aan de producten die zij leveren op het gebied van IPC’s. Wat wij erg interessant vonden bij Beckhoff was de Embedded PC. Hier een stukje daarover. Modulaire Industriële PC's voor DIN-railmontage De embedded-PC's uit de CX-serie van Beckhoff combineren op een bijzondere manier PCtechniek en de mogelijkheid om modulaire I/O modules aan te sluiten in één apparaat. De werelden van industriële PC's en die van de hardware PLC's waren tot nog toe gescheiden. Nu worden deze twee in de schakelkast en op een DIN-rail met elkaar verenigd. De industriële PC's uit de CX-serie zijn met name geschikt voor besturingstaken in het middensegment. Dankzij de modulaire opbouw is het mogelijk een CX te bouwen naar eigen voorkeur die altijd past in een schakel- of klemmenkast. De CX-serie kent verschillende CPU's met processoren, passend bij uiteenlopende besturingstaken: • • • • • •

CX1030: high-performance CX with Intel® Pentium® M CPU, 1.8 GHz processor CX1020: high-performance CX with Intel® Celeron® M ULV CPU, 1 GHz processor CX1010: basic CX with Pentium® MMX-compatible CPU, 500 MHz processor CX1000: basic CX with Pentium® MMX-compatible CPU, 266 MHz processor CX9010: Ethernet controller with Intel® IXP420 XScale® technology, 533 MHz processor CX9000: Ethernet controller with Intel® IXP420 XScale® technology, 266 MHz processor

De verschillende modellen binnen de CX-serie onderscheiden zich behalve door hun CPU, ook door de beschikbare interfaces en voedingsmodules. De series CX1030, CX1020, CX1010, CX9010 en CX9000 kunnen behalve busklemmen, ook EtherCAT-klemmen aansturen.

30

VIAVIA

www.via.hu.nl

Het System De CX-serie omvat alle mogelijkheden die de Beckhoff besturingstechniek u te bieden heeft. Hierdoor komen applicaties binnen handbereik waarvoor een hoge rekencapaciteit vereist is, maar waar tot nog toe de prijs van de IPC een struikelblok vormde. De gebruiker hoeft namelijk alleen die componenten te selecteren die in zijn applicatie ook echt gebruikt worden. Wie wil kan bijvoorbeeld de CX ' headless' gebruiken, dus zonder display en keyboard. De interface, die anders noodzakelijk was geweest, vervalt en dit levert de gebruiker een aanzienlijke besparing op. Componenten De CX-Serie vormt één compleet systeem waarvan de modules onderling via de genormaliseerde PC104-bus (16 bit) worden aangesloten. Elke component van het systeem kan gekoppeld worden, hetzij in een enkele (19 mm), hetzij in een dubbele uitvoering (38 mm). De CX1020- en CX1000-serie bestaan uit een basiseenheid, inclusief een CPU-module en een voedingsmodule. Bij de CX9000 zijn de CPU en de voedingsmodule in één apparaat geïntegreerd. Afhankelijk van de CX-variant is het mogelijk de besturingen aan te vullen met extra interfaces. Het pallet van optionele modules wordt gecompleteerd door veldbusaansluitingen voor PROFIBUS, CANopen, DeviceNet, SERCOS interface en Lightbus; zowel in master- als in slaveuitvoering. Software Wanneer de gebruiker de CX uitrust met TwinCAT heeft deze de beschikking over een zeer krachtige IEC 61131-3-PLC. Daarbij komt dat ook Motion-Control taken met gemak uitgevoerd kunnen worden. Zo is het mogelijk verscheidene servo-assen gelijktijdig aan te sturen, afhankelijk van de gewenste cyclustijd. Voor de CX1000 en de CX1020 zijn ook speciale functies beschikbaar, zoals "vliegende zaag", "elektronische tandwielkast" en "nokkenas". De CX is zodoende een besturing, die PLC-, Motion-Control- én visualiseringstaken combineert. In hogere taal geschreven applicaties kunnen onder Windows CE realtime afgehandeld worden, parallel aan TwinCAT. Deze mogelijkheid is te danken aan het realtime-karakter van het operating-system. Mark Haanstra Robin van der Veeken

31

VIAVIA

www.via.hu.nl

AWL Aarding Weerstand Lassen AWL-Techniek is een van de grote spelers op de vooral Europese markt, gericht op joining technieken doormiddel van robots. Het is een bedrijf dat verschillende soorten robot systemen ontwerpt en produceert, gericht op het verbinden van verschillende soorten materialen. 90% van AWL’s producten gaat de grens over en is bedoeld voor landen zoals GrootBrittannië, Duitsland, België, Frankrijk, Oostenrijk en Zwitserland maar ook landen in het Midden- en Oost-Europa en Noord-Amerika. AWL levert zijn producten vooral aan bedrijven in de auto, meubel en bouwindustrie. Het bedrijf heeft het hoofdgebouw en productie in Nederland en diverse kantoren en bedrijven waar ze mee samenwerken in het buitenland. Het bedrijf viel met hun presentatie meteen met de deur in huis; wat verwachten wij van het bedrijf en wat het doel is van ons bezoek? Aan de andere kant willen zij laten zien wie ze zijn en wat ze doen. De presentatie en rondleiding moeten samen een wederzijdse vraag beantwoorden: is het doel van deze ontmoeting bereikt? De werkwijze van AWL is als volgt; AWL ontwerpt een nieuwe machine voor een klant. Alle wensen worden opgenomen in een tweedimensionale tekening. Dit wordt de offerte. Na de goedkeuring van de klant wordt er een driedimensionale tekening en animatie gemaakt van de opstelling. Hiermee worden verschillende processen gesimuleerd. Vervolgens wordt de machine opgebouwd. Daarna wordt de machine getest en bedrijfsklaar gemaakt. Als dit voldoet aan de eisen wordt de machine gedemonteerd en naar de klant vervoerd. Hier wordt de machine weer geassembleerd en afgetest. De afdeling Aftersales verzorgt eventuele hulp via de telefoon of stuurt een monteur bij ernstige problemen. Omdat alle apparaten eerst in de computer gecreëerd zijn, biedt een VPN-tunnel (Virtual Private Network) een veel betere hulp bij ongeregeldheden. De mensen van AWL kunnen het probleem achterhalen op afstand alsof ze naast de opstelling staan.

32

VIAVIA

www.via.hu.nl

Op het moment dat wij een rondleiding kregen waren ze een aantal machines aan het opbouwen en testen: Er stond een MIG-lasrobot. Deze was bedoeld voor een autofabrikant. De machine last het metalen frame af van rugleuningen van een autostoel. Daarnaast stond er een MIG- lasrobot compleet met conveyor belt bedoeld voor het lassen van liggers en staanders voor een magazijn-stellage fabrikant. Ook was er een lasersnijder aanwezig. Het was niet duidelijk waar deze voor bedoeld was, wat ons wel duidelijk werd is dat dit één van de laatste trends binnen de techniek is. Dit vanwege de snelheid en nauwkeurigheid plus beperking van het afvalmateriaal.

Na de rondleiding rest ons nog de vraag “Is het doel bereikt van de presentatie en rondleiding van AWL?” We hebben het idee van wel. Ze hebben duidelijk laten zien wie ze zijn en wat ze doen. Het meeste valt binnen ons vakgebied en hier is veel te leren wat betreft robotica, installatietechniek, simulatie en het toepassen van inventieve oplossingen. De belangstelling was groot te noemen, gezien het aantal vragen richting de presentatoren. Erik Elskamp Rick Flierman Tom schaap Gert Lozeman

33

VIAVIA

Netwerkdag

www.via.hu.nl

7 mei 2008

Afgelopen woensdag 7 mei 2008 heeft opnieuw de netwerkdag plaatsgevonden, waarop studenten kennis konden maken met bedrijven en vice-versa. Door het schitterende weer trok de netwerkdag dit jaar iets minder studenten aan als in het verleden. Toch was het wederom een groot succes. Natuurlijk was het na afloop, op de gebruikelijke borrel, een stuk drukker!!! Bedrijven troffen over het algemeen geïnteresseerde studenten aan, die gewoon een praatje kwamen maken of alvast een stageplek wilden regelen. Vrijblijvende gesprekken of concrete afspraken konden op deze dag prima gemaakt worden. In totaal waren er 16 bedrijven vertegenwoordigd, welke evenredig verdeeld waren over de drie studierichtingen te noemen: Operationele Techniek (SROT), Industriële Automatisering (VIA) en Integrated Product Development (MICROS). Alle mensen die hebben bijgedragen, om deze dag mogelijk te maken willen wij vanaf deze plaats hartelijk bedanken.

34

VIAVIA

HU-brede

www.via.hu.nl

28 juni 2008

Dit jaar organiseerde de roeiploeg van de HU weer de roeiwedstrijd HU-brede, in de veilinghaven. Een wedstrijd waaraan verschillende teams hebben deelgenomen. Deze teams bestonden uit studieverenigingen, docenten, disputen en andere fanatiekelingen. Met een afgetraind team van acht personen kwamen we, na onze laatste les welke om 18.00 afgelopen was, voorzien van voldoende veiligheidsmaatregelen aan, om als laatste team een schitterende tijd neer te zetten. Ook al was de coördinatie niet bij iedereen even goed, toch wisten we een dermate snelle tijd neer te zetten dat we door mochten naar de kwartfinales. In deze kwartfinale hebben we het opgenomen tegen het gemengde team van de SROT en Micros, de studieverenigingen van respectievelijk de AOT en IPD. Ook deze wedstrijd wonnen we op onze sloffen. Vervolgens mochten we het in de finale opnemen tegen het vrouwendispuut van Cabo Bianca zijnde de “De Amazones”. Omdat deze vrouwen vaak onderschat worden, hebben we ons tijdens de finale 100% gegeven, en na een zinderende finale was het na een fotofinish nog niet duidelijk welk team er gewonnen had. Gelukkig hadden wij, de VIA, vanuit onze sloep duidelijk zicht op de finishlijn en konden wij eerlijk zeggen dat wij gewonnen hadden. Na de prijsuitreiking van de wisseltrofee was er een gezellige BBQ en konden wij de overwinning gaan vieren.

35

VIAVIA

www.via.hu.nl

36

VIAVIA

www.via.hu.nl

Project ‘Walking Robot’ Dit project is een paar jaar geleden opgestart door een aantal IA-studenten die op dat moment begonnen aan hun minor. Zij hebben toen een aankoopvoorstel gedaan en zijn begonnen met het programmeren van de robot. Uiteindelijk zijn zij niet in staat geweest de robot ook daadwerkelijk te laten lopen. Dat is dan ook de taak die wij als projectgroep hebben meegekregen. Projectomschrijving: “Onderzoek de aangekochte delen en laat de robot over ongelijke ondergrond lopen van maximaal 30mm.” Zoals een goede IA-student betaamt zijn we direct in het naslagwerk van afgelopen projectgroep gedoken. Helaas bleken de door ons gestelde vragen maar nauwelijks beantwoord te worden. Daarom hebben we snel besloten om vanaf scratch te starten en alles opnieuw te onderzoeken. We zijn begonnen met het helder krijgen van de projectomschrijving. De robot moest dus in staat zijn om autonoom over een ongelijke ondergrond te lopen. Om dit succesvol uit te voeren werd de robot uitgevoerd met 5 servomotoren per been. Te weten: 2 in de heup, 1 in de knie, 2 in de enkel en de daarbij behorende besturing. Zo creëren we dus hele sterke overeenkomsten met een menselijk been. Hierdoor bleken we in staat te zijn om de robot in evenwicht te houden bij het verplaatsen van een been en konden we al een sequentiële loopbeweging genereren. Echter was hierbij nog geen rekening gehouden met eventuele obstakels en oneffenheden die de robot gaandeweg tegen kon komen. De vragen die we ons moesten stellen waren de volgende. Hoe reageert de robot op een obstakel, of hoe gaat hij om met het naderen van een afgrond. Om dit programmatechnisch in orde te krijgen hebben we een voet ontwikkeld met 2 zolen die voor de benodigde input signalen zorgen. Op het moment van schrijven bevinden we ons 3 weken voor de opleverdatum. We zijn druk aan het testen en proberen de door ons uitgezochte ‘reverse kinematics’ toe te passen op de robot. Naar verwachting leveren we een lopende robot op, die in staat is autonoom te kunnen lopen over de gestelde ongelijkheid in de ondergrond. Dit is bijvoorbeeld te gebruiken bij open dagen om de opleiding Industriële Automatisering te promoten. Jeroen te Brake Martin Dokter Luuk de Leeuw (auteur) Corstiaan Verbeek Henk-Jan van Voorthuijsen Albert Moes (projectbegeleiding) 37

VIAVIA

www.via.hu.nl

Voor wie is de Via? De VIA is er voor alle studenten van de Opleiding IA. Als je op deze opleiding zit ben je automatisch lid van de VIA en mag je deelnemen aan de activiteiten die worden georganiseerd door de VIA. VIA is op zoek naar nieuwe bestuursleden. Heb je wat tijd over en zie je het zitten om meer vaardigheden op te doen en je netwerk te vergroten?! Meld je dan aan per email [email protected]. Wat is de VIA? Deze studievereniging hoort bij de opleiding Industriële Automatisering, en wordt bestuurd door studenten van deze richting. Op dit moment bestaat het bestuur uit 5 leden, elk met hun eigen taak. Heb je wat te melden of een vraag aan de VIA, dan kun je altijd een mail sturen naar [email protected]. Wat doet de VIA voor de studenten? De VIA is in principe een studieverenging, maar er is ook tijd voor gezelligheid natuurlijk. Daardoor zijn de activiteiten sterk uiteenlopend. Hieronder zie je een opsomming van al onze activiteiten. Excursie(weken): Twee maal per jaar gaan we er als vereniging een week tussenuit om opleidingsgerelateerde bedrijven te bezoeken en natuurlijk voor de gezelligheid. Een van deze weken is in Duitsland, en we zullen dan o.a naar de Hannover Messe gaan. In februari hebben we ook een binnenlandse excursieweek. Netwerkdag: Tweemaal per jaar wordt de netwerkdag georganiseerd. Op deze dag kun je, je alvast oriënteren op wat je leuk lijkt als functie na deze opleiding of als (afstudeer)stage. Misschien staat het nog ver van je vandaan op dit moment, maar je kunt niet vroeg genoeg beginnen met netwerken.

38

VIAVIA

www.via.hu.nl

Grove planning van de VIA Cursusjaar 2008/2009 26 september • Seminar Siemens, georganiseer door Van den Pol Elektrotechniek Exacte data nog niet bekend • Excursie NAM • Excursie binnenland • Excursie Duitsland • Netwerkdagen

Excursies & workshops Weet jij een interessant bedrijf voor een dagexcursie of wil jij meer weten van een bepaald onderwerp of technologie, Mail dan de VIA op [email protected]. Colofon: Redactie:

Evert Jan Bouwheer

Tekstbijdrage:

VIA bestuur & VIA leden

Opdrachtgever:

Vereniging Industriële Automatisering Oudenoord 700 3513 EX Utrecht www.via.hu.nl [email protected]

39

VIAVIA

www.via.hu.nl

40