verwerking : wat is een bos? Leven vestigt zich op plaatsen waar het goed is om te leven. Er zijn verschillende factoren die de leefomgeving vorm geven : levende factoren, niet-levende factoren en menselijke factoren.
Bekijk goed onderstaand schema en beantwoord de begeleidende vragen.
Schrijf in eigen woorden op wat dit schema voorstelt.
1
2
3
Zoek van elke pijl een voorbeeld. 1 : Bomen zijn een voedselbron voor rupsen. 2 : Verlichtingssterkte bepaalt waar schaduwminnende planten moeten groeien. 3 : Mensen leggen wegen aan, hangen nestkasten, laten dood hout liggen,…
Levende, niet-levende en menselijke invloeden bepalen de leefomgeving van organismen. De leefomgeving zelf heeft ook een invloed op de factoren.
Waarom gebruikt men hier een dubbele pijl? De leefomgeving bepaalt ook de factoren.
biotoopstudie : bos
wat is een bos
Pagina 1 van 12
niet-levende factoren
het microklimaat van het bos
(= abiotisch)
onderzoekskaart verlichtingssterkte
algemene gegevens : Na meting is de verlichtingssterke in het bos ten opzichte van het open veld : hoger lager meting niet gedaan verklaring : hoger : Dit zal niet voorkomen. lager : Bladeren van bomen en struiken houden licht tegen. In het bos zal je dus schaduwplanten of voorjaarsbloeiers tegenkomen. Alle planten in het bos concurreren met elkaar voor licht.
Bekijk goed onderstaande kruinen.
Leg het verband tussen verlichtingssterkte en de kruinvorm van de twee foto's. bos : Bomen hebben een lange stam en relatief dunne kruin. Ze groeien minder uit in de breedte, maar worden langer. Ze reiken naar het licht. alleenstaand : Mooie kruin die uitgegroeid is in de breedte en in de lengte.
Pagina 2 van 12
biotoopstudie : bos
wat is een bos
onderzoekskaart temperatuur
algemene gegevens : Na meting is de temperatuur in het bos ten opzichte van het open veld : hoger lager meting niet gedaan verklaring : hoger : Bij een meting 's morgens of een koude dag, kan de temperatuur in het bos hoger zijn, dan in open veld. Een bos werkt isolerend en koelt dus minder vlug af. lager : Een bos werkt isolerend en warmt niet zo snel op. Bomen en struiken houden direct zonlicht tegen.
onderzoekskaart relatieve vochtigheid
algemene gegevens : Na meting is de relatieve vochtigheid in het bos ten opzichte van het open veld : hoger lager meting niet gedaan verklaring : hoger : Aangezien er geen direct zonlicht op de bodem kan in het bos, zal de verdamping minder snel gaan. De aanwezigheid van een strooisellaag houdt de grond ook vochtig. Waterdamp is een bijproduct van fotosynthese. lager : Na een regenbui, dauw, natte periode verdampt het water in open veld sneller en krijg je tijdelijk een hogere relatieve vochtigheid.
biotoopstudie : bos
wat is een bos
Pagina 3 van 12
onderzoekskaart windkracht
algemene gegevens : Na meting is de windkracht in het bos ten opzichte van het open veld : hoger lager meting niet gedaan verklaring : lager : De wind wordt sterk afgeremd door bomen en struiken. Daardoor wordt windschade of uitdroging aan planten sterk gereduceerd.
Wat is een microklimaat? Klimaatomstandigheden van een specifieke, kleine plaats noemen we een microklimaat. Het klimaat wordt mede bepaald door vochtigheid, warmte en wind. vb : de bodem van het bos heeft een ander microklimaat dan de bodem van een akker
Vergelijk het microklimaat van een open veld met dat van het bos. In het bos zijn de schommelingen in temperatuur, relatieve vochtigheid en windsterkte kleiner dan in open veld. Het microklimaat in een bos is dus milder ( = minder extreem) dan in open ruimtes.
Pagina 4 van 12
biotoopstudie : bos
wat is een bos
niet-levende factoren
bodemeigenschappen van het bos
(= abiotisch)
onderzoekskaart bodemvochtigheid
algemene gegevens : Na meting is de bodemvochtigheid in het bos ten opzichte van het open veld : hoger lager meting niet gedaan verklaring : hoger : De strooisel- en humuslaag zorgen ervoor dat water slechts traag kan wegsijpelen. Het bladerdek houdt direct zonlicht tegen zodat de verdamping ook traag gaat.
onderzoekskaart bodemtemperatuur
algemene gegevens : Na meting is de bodemtemperatuur in het bos ten opzichte van het open veld : hoger lager meting niet gedaan verklaring : lager : Bladeren houden direct zonlicht en warmte tegen. Door de bodemvochtigheid blijft de bodem ook kouder. hoger : De bosbodem isoleert en koelt trager af dan de bodem van open ruimtes.
biotoopstudie : bos
wat is een bos
Pagina 5 van 12
onderzoekskaart bodemhardheid
algemene gegevens : Na meting is de bodemhardheid in het bos ten opzichte van het open veld : harder zachter meting niet gedaan verklaring : zachter : In het bos zorgt de strooisel- en humuslaag ervoor dat het water langer vastgehouden wordt. Hierdoor zal de bodem zachter zijn. De bodem houdt ook meer lucht vast door de werking van micro-organismen op het organisch materiaal.
Waarom is het beter om op een bospad te blijven? Meer betreding zorgt voor een hardere bodem. Daardoor kan het water niet meer gemakkelijk in de bodem sijpelen. De leefomgeving verandert zo voor planten. Alleen tredplanten (weegbree, grassen,…) houden van een harde bodem. Om die reden zijn bospaden vaak kaal.
Pagina 6 van 12
biotoopstudie : bos
wat is een bos
Vergelijk de bodemeigenschappen van een open veld met dat van het bos. In het bos werken bladerdek en strooisellaag isolerend. De bodemeigenschappen blijven daarom vrij constant in het bos. In open ruimte zijn de verschillen groter. Open ruimtes zoals akkers worden bewerkt zodat de bodemeigenschappen drastisch veranderen op korte termijn.
biotoopstudie : bos
wat is een bos
Pagina 7 van 12
levende factoren (= biotisch)
over eten en gegeten worden
Een leefomgeving van een bepaalde diersoort (of plantensoort) is niet enkel afhankelijk van niet-levende factoren zoals bodem en lucht. Er moet ook voldoende voeding aanwezig zijn.
Alleen groene planten zijn in staat om uit licht energie te halen voor zichzelf. Naast water en mineralen kunnen zij overleven zonder "andere organismen". Ze zijn autotroof. Het zijn de producenten in de voedselketen. Dieren die enkel planten eten, heten herbivoren. De omnivoren eten planten en dieren. Aan de eind van de voedselketen staan dieren die enkel andere dieren eten : carnivoren. Zowel herbivoren, omnivoren als carnivoren zijn consumenten. Organismen die opruimen en organisch opruimen, worden reducenten genoemd.
Pagina 8 van 12
biotoopstudie : bos
wat is een bos
Naargelang het menu van een soort, bestaan er een aantal soorten en begrippen. Vul onderstaand schema aan met de volgende begrippen : producent, consument, afbrekers (reducent), planteneter (herbivoor), alleseter (omnivoor), vleeseter (carnivoor), planten (autotrofen)
planten
producent
alleseter (omnivoor)
consumenten
planteneter (herbivoor)
afbrekers (reducent)
vleeseter (carnivoor)
biotoopstudie : bos
wat is een bos
Pagina 9 van 12
functies van het bos
menselijke factoren (= humaan)
Mensen gebruiken bossen om allerhande redenen. Zoek vijf zaken waar mensen bossen voor nodig hebben :
ontstpanning / spelen
hout
zuurstofgas
landschap
…
functies van een bos : 1. Bossen zorgen met hun veelheid aan groene planten voor zuurstofgas. Het zijn de longen van de wereld. 2. Bossen hebben een recreatieve functie voor de mens. We vinden er rust en ontspanning. 3. Bossen hebben een economische functie. Bomen worden gekweekt voor de houtproductie. 4. Bossen hebben een ecologische functie. Het zijn huizen van biodiversiteit. Er leven m.a.w. heel veel soorten omdat de leefomstandigheden goed zijn.
Pagina 10 van 12
biotoopstudie : bos
wat is een bos
Zoek de betekenis op van volgende symbolen en schrijf kort op wat ze betekenen voor het milieu en voor bossen in het algemeen. Je kan het opzoeken bij www.labelinfo.be .
Label voor hout afkomstig uit bossen die duurzaam worden beheerd (bvb : bomen vervangen na kap)
Toont aan dat een product mag gecomposteerd worden en thuishoort bij GFT-afval (groenten- en fruitafval)
Door dit product te kopen, steun je projecten financieel die het behoud van het regenwoud voor ogen hebben. Het zegt niets over de productie van het product zelf.
De vezeld van het textielproduct zijn van natuurlijke oorsprong.
Label voor biologische producten. Er worden geen chemische producten gebruikt.
Dit is een recycleerbaar product. Het product kan herbruikt worden en wordt geen direct afval.
Bloemen en planten die duurzaam worden geteeld.
Producten gemaakt met hout (bvb papier) dat komt uit bossen met een duurzaam beheer.
biotoopstudie : bos
wat is een bos
Pagina 11 van 12
definitie van een bos
Zoek samen met de leerkracht naar een goede definitie van een bos. Gebruik zeker volgende begrippen (je zou ze nu allemaal moeten kennen). :
leefomgeving niet-levende factoren levende factoren menselijke factoren microklimaat voedselketen biodiversiteit
mijn definitie : Een bos is een leefomgeving (biotoop) die door de niet-levende factoren een zacht microklimaat heeft en daardoor een grote biodiversiteit kent. Het voornaamste kenmerk van een bos zijn de bomen en de gelaagdheid.
Pagina 12 van 12
biotoopstudie : bos
wat is een bos
