VERPLICHTINGEN ONDER NATURA 2000

INCAconsult 2007/16 Verplichtingen onder Natura 2000

1

VERPLICHTINGEN ONDER NATURA 2000 Een vergelijking van aanmeldingsgegevens met instandhoudingsdoelstellingen

N.M. Gerrits

ISBN/EAN 978-90-78639-04-6 © INCAconsult 2007 De openbare informatie uit dit rapport mag zonder toestemming van INCAconsult worden gebruikt. Bij gebruik van de tabellarische overzichten, analyses en conclusies wordt bronvermelding op prijs gesteld. Citeren als: N.M. Gerrits (2007) Verplichtingen onder Natura 2000, een vergelijking van aanmeldingsgegevens met instandhoudingsdoelstellingen. INCAconsult, rapport 2007/16, pp 45 Omslagillustratie: Habitatrichtlijngebied in de provincie Drenthe, aangemeld onder Natura 2000 als één van de vijf belangrijkste gebied voor Stuifzand met Kraaihei (H2320) en Jeneverbesstruweel (H5130)


2

Samenvatting en conclusie In dit rapport wordt een analyse gemaakt van Vogel- en Habitatrichtlijngegevens die door Nederland aan de Europese Commissie zijn aangeleverd. Deze gegevens over soorten en habitats worden vergeleken met die waarvoor in Nederland instandhoudingsdoelstellingen zijn geformuleerd in de concept-gebiedsdocumenten en concept-aanwijzingsbesluiten. De analyse heeft betrekking op 161 Natura 2000-gebieden en is beperkt tot twee groepen van gegevens die bij het opstellen en beoordelen van beheerplannen van cruciaal belang zijn, te weten: - de mate van instandhouding van habitattypen en de habitats van soorten, een feitelijke kwaliteitsbeoordeling met daaruit voortvloeiende consequenties, - de activiteiten die van invloed kunnen zijn op de in de gebieden te beschermen doelen, in feite een vaststelling van het sociaal-economische kader waarbinnen gebieden zich bevinden. Mate van instandhouding van habitattypen en habitats van soorten De mate van instandhouding is onderdeel van het pakket met populatiegegevens zoals aantallen, relatief en absoluut oppervlak, mate van isolatie t.o.v. andere populaties enz. De mate van instandhouding is een kwaliteitsoordeel wat zeer bepalend is voor eventueel te nemen beschermingsmaatregelen. Bij vergelijking van de twee soorten gegevens blijkt dat, gesommeerd over alle gebieden, voor 31% van de doelstellingen sprake is van aanmelding en kwalificatie volgens richtlijncriteria. Bij 51% is sprake van aanmelding zonder dat voldaan is aan criteria, terwijl 18% uit nationale doelstellingen bestaat die niet zijn aangemeld bij de Europese Commissie. Het onderstaande diagram geeft de uitsplitsing per soortgroep: 12

Vissen

43

tio na al Na

wa

41

18 %

31 %

Kw

ali

Ongewervelden

38

Nie t-K

fic

Planten

33

51 %

d ere n

Habitattypen

lific ere

33

Vogels

Zoogdieren

nd

19

Amfibieen

Uit de richtlijnen vloeien uitsluitend verplichtingen voort met betrekking tot kwalificerende habitattypen en soorten. Afhankelijk van het in het Standaardgegevensformulier [8] opgegeven kwaliteitsoordeel over de mate van instandhouding (A: uitstekend, B: goed, C: slecht) is sprake van een gunstige staat van instandhouding (A + B) danwel van een ongunstige staat. In het eerste geval geldt een verplichting tot behoud in het tweede geval tot herstel van kwaliteit. De onderstaande tabel toont voor uitsluitend de kwalificerende elementen de procentuele verdeling en het aantal doelen (tussen haakjes) per soortgroep. Bij de vogels is een kwaliteitsoordeel slechts gedeeltelijk beschikbaar. Uit de tabel blijkt dat slechts voor de 73 elementen die in een ongunstige staat van instandhouding verkeren (kwalificatie C), een verplichting tot herstel bestaat. Voor de 571 elementen die zich in een gunstige staat bevinden geldt dat alleen maatregelen nodig zijn ter stabilisatie van de situatie.


3

habitattypen zoogdieren vogels amfibieën vissen ongewervelden planten

A: behoud 35 (92) 43 (34) 20 (47) 63 (5) 47 (9) 18 (5) 27 (4)

B: behoud 57 (151) 40 (32) 66 (152) 25 (2) 47 (9) 64 (18) 73 (11)

C: herstel 8 (19) 18 (14) 14 (33) 12 (1) 6 (1) 18 (5) 0 (0)

totaal

31% (196)

58% (375)

11% (73)

Daarnaast kan van ruim 70% van de in totaal ±2250 onderzochte instandhoudingsdoelstellingen worden vastgesteld dat ze geen relevantie hebben binnen het kader van Natura 2000. Het meest verstrekkend hierbij zijn doelstellingen voor soorten die niet in het desbetreffende gebied voorkomen. Activiteiten en effecten die de beschermingsstatus van een gebied beïnvloeden Een dwingend voorgeschreven onderdeel van de aanmeldingsprocedure voor Natura 2000-gebieden is de vermelding van alle activiteiten en effecten in en om een gebied, die de beschermingsstatus daarvan zouden kunnen beïnvloeden. De opgave van de invloed (positief, neutraal of negatief) diende te geschieden aan de hand van een lijst met 168 items, verdeeld over 9 categorieën. Het voorliggende rapport laat zien dat in 68 van de 161 geanalyseerde gebieden melding is gemaakt van dergelijke activiteiten en effecten. Het aantal gebruikte items bedraagt 48 en heeft merendeels betrekking op activiteiten als bootsport, wandelen, fietsen en paardrijden. Daarnaast wordt vooral melding gemaakt van beheer van waterniveaus en van (landbouw)activiteiten die vermesting en verzuring veroorzaken. Vermelding van bewoning, industrie, landbouw en visserij, wegen, campings, enz is feitelijk afwezig. Zo is bijvoorbeeld slechts éénmaal gebruik gemaakt van het item “havengebied” (gebied Voordelta). Bovendien, hoewel enigszins terzijde, is op de bij de aanmelding ingediende gebiedskaarten geen bebouwing weergegeven. De conclusie is gerechtvaardigd dat de Europese Commissie bij de vaststelling van de definitieve lijst met Nederlandse Natura 2000 gebieden niet de beschikking heeft gehad over voldoende sociaal-economische informatie. De vraag rijst welke invloed dit heeft gehad op de samenstelling van deze lijst.

Van overheidswege is meermalen benadrukt dat het Natura 2000 traject tot nu toe uitsluitend berustte op ecologische gegevens en overwegingen. De suggestie is gewekt dat een afweging tussen de belangen van de geselecteerde doelen en - kort gezegd - de economie (“bestaand gebruik”) eerst aan de orde zou mogen komen bij het opstellen van beheerplannen. Dit is een onjuiste voorstelling van zaken. Het grootste deel van de niet-kwalificerende elementen die in Nederland bij Natura 2000 zijn ondergeschoven bevindt zich, vanzelfsprekend, in een slechte tot zeer slechte staat van instandhouding. Om deze elementen in een gunstige staat te brengen is een zeer grote inspanning nodig die vérstrekkende gevolgen voor het sociaal-economische leven tot gevolg kan hebben. Doelstellingen en maatregelen voor niet-kwalificerende elementen zijn niet nodig om te voldoen aan de eisen van Natura 2000, sterker nog, ze zijn in dat verband volkomen irrelevant. Door de manier waarop in Nederland de richtlijnen in de Natuurbeschermingswet zijn geïmplementeerd en de wijze waarop getracht wordt Natura 2000 uit te voeren is het praktisch onmogelijk om Europese verplichtingen te onderscheiden van “wensnatuur”.


4

Inhoud Samenvatting en conclusie

.

.

.

.

2

1

Inleiding

.

.

.

.

.

.

5

2

Natura 2000

.

.

.

.

.

.

6 6 7

2.1 2.2

3

Doelstelling en uitvoering . . . Verplichtingen die voortvloeien uit de richtlijnen

Activiteiten 3.1 3.2 3.3

.

.

.

.

.

. .

.

Overzicht van activiteiten-categorieen volgens Bijlage E Analyse van de aanmeldingsgegevens . . Tabellarisch overzicht van de gegevens . .

8 8 11 11

4

Leeswijzer bij de habitattypen- en soortentabellen

.

17

5

Habitattypen

.

18 18 19 20

5.1 5.2 5.3

6

7

8

9

.

.

.

.

Zoogdieren

.

.

.

.

.

.

25

.

.

.

25

. .

. .

25 26

6.1

Overzicht van de Natura 2000 soorten

6.2 6.3

Analyse van de aanmeldingsgegevens Tabellarisch overzicht van de gegevens

Vogels

.

.

.

.

.

.

27

.

.

.

27

.

.

.

.

27 29

7.1


7.1 7.2


Amfibieën

.

.

.

.

.

.

35

.

.

.

35

. .

. .

35 36

8.1


8.1 8.2


Vissen

.

.

.

.

.

.

37

.

.

.

37

. .

. .

37 38

9.1


9.1 9.2


10 Ongewervelde dieren 10.1

.

.


.

.

.

39

.

.

.

39

. .

. .

39 40

10.1 Analyse van de aanmeldingsgegevens 10.2 Tabellarisch overzicht van de gegevens

11 Planten 11.1

.

Overzicht van de in Nederland voorkomende habitattypen Analyse van de aanmeldingsgegevens . . Tabellarisch overzicht van de gegevens . .

.

.

.


.

.

.

41

.

.

.

41

. .

. .

41 42

.

.

43

11.1 Analyse van de aanmeldingsgegevens 11.2 Tabellarisch overzicht van de gegevens

12 Relevante publicaties

.

.

.


1

5

Inleiding De voorschriften en maatregelen die vanuit de Habitat- en Vogelrichtlijnen binnen het kader van Natura 2000 aan lidstaten worden opgelegd zijn van een verrassende eenvoud en efficiëntie. Ze zijn afgeleid van de centrale doelstelling: het stoppen van achteruitgang van biodiversiteit en waar mogelijk herstelactiviteiten uitvoeren. Ongelukkigerwijs wordt deze doelstelling veelvuldig verward met “natuurbescherming”. Echter, de richtlijnen vormen een strikt juridisch kader waarbinnen elementen (vegetatietypen en habitats van soorten) worden beschermd, ongeacht of ze aanwezig zijn in ongerepte natuurgebieden danwel in door menselijke activiteiten ontstaan cultuurland. Voor veel betrokkenen bij de uitvoering van het Natura 2000 traject geldt enerzijds een gebrek aan kennis van de juridische context en de daaruit voortvloeiende consequenties, anderzijds ontbreekt feitelijke informatie over de te beschermen doelen. De Natuurbeschermingswet biedt niet de hulp op verduidelijking die men zou mogen verwachten omdat de meeste artikelen uit de richtlijn niet danwel onjuist in deze wet zijn geimplementeerd [2, 3]. Hierdoor is het bijzonder ingewikkeld om te achterhalen wat moet van Brussel en wat niet hoeft van Brussel. Misschien wel het belangrijkste gevolg van de onjuiste en onvolledige implementatie is dat definities, criteria en procedures uit de richtlijn niet in formele wetgeving zijn vastgelegd. Daardoor is de rechtsbescherming van burgers die impliciet vastligt in de richtlijn in ons land niet gewaarborgd. Vergelijkbaar met de onduidelijkheden over het juridische kader is dat beoordeling van de uitvoeringsverplichtingen nauwelijks mogelijk is aangezien de database met daarin van alle gebieden de aanmeldingsgegevens over habitattypen en habitats van soorten niet openbaar beschikbaar is. De habitatrichtlijn verplicht de lidstaten om de nodige instandhoudingsmaatregelen te treffen (artikel 6, lid 1). De lidstaten wordt de keuze gelaten tussen wettelijke, bestuursrechtelijke maatregelen danwel via een privaatrechtelijke overeenkomst. Daarnaast staat het de lidstaat vrij om bij de uitvoering gebruik te maken van een beheerplan. De keuze voor gebruik van een beheerplan is dus - in tegenstelling tot de wettelijke maatregelen vrijblijvend. Desondanks worden zekerheid en duidelijkheid over de aard van de te nemen maatregelen en de gevolgen daarvan, doorgeschoven naar het moment dat de beheerplannen worden vastgesteld. Vaststelling van het beheerplan gebeurt na overleg met grondeigenaren, gebruikers en andere belanghebbenden. Om aan dit overleg deel te kunnen nemen dienen belanghebbenden o.i. te kunnen beschikken over alle relevante informatie over het desbetreffende Natura 2000-gebied. De onvoldoende beschikbaarheid van gegevens is de aanleiding voor dit rapport. Het beperkt zich tot een analyse van een tweetal gegevens van het in Brussel aangeleverde Standaardgegevensformulier [8]. Het gaat daarbij enerzijds om de “mate van instandhouding”, uitgewerkt voor alle soorten en habitattypen en anderszijds om “activiteiten en effecten die de beschermingsstatus van een gebied beinvloeden”. Het eerste gegeven is zeer bepalend voor de instandhoudingsdoelstellingen en eventueel daaruit voortvloeiende maatregelen. De soorten en habitattypen van de aanmelding zijn vergeleken met die waarvoor nationale doelstellingen zijn geformuleerd. Het tweede gegeven fungeerde o.m. als kenschets van het sociaal-economische kader in en om de gebieden, op basis waarvan de Europese Commissie haar definitieve keuze van de gebieden heeft gemaakt. Het rapport geeft een overzicht van de aanmeldingsgegevens, feitelijk een opgave van het “bestaande gebruik” in en om de gebieden.


2

Natura 2000

2.1

Doelstelling en uitvoering

6

Natura 2000 is de samenvoeging van de Vogel- en Habitatrichtlijnen en beoogt te komen tot een Europees netwerk van natuurgebieden. De kernopgave van Natura 2000 is het tot staan brengen van achteruitgang van biodiversiteit op communautair niveau. Het gaat daarbij om gebieden met elementen die beschouwd kunnen worden als Europees erfgoed, natuur- en cultuurland dat ondanks en/of dankzij menselijke activiteiten in een gunstige staat van instandhouding verkeert. De selectie en begrenzing van de gebieden door de lidstaten diende te gebeuren op basis van wetenschappelijk onderzoek en uitsluitend op ecologische gronden. De lidstaten dienden op basis van duidelijke criteria te komen tot een lijst met de belangrijkste gebieden voor habitattypen en soorten. In Nederland is afgeweken van voorgeschreven procedures en criteria. Zo is het bijvoorbeeld onduidelijk in hoeverre de selectie van habitattypen en habitats van soorten berust op (recent) wetenschappelijk onderzoek. Duidelijk is dat bij de selectie van vogelrichtlijn-gebieden niet-ecologische criteria zijn geintroduceerd die van grote invloed zijn geweest op de samenstelling van de gebiedenlijst.

De uitvoering van de richtlijnen berust op twee pijlers: enerzijds de directe bescherming van kwalificerende elementen, anderzijds door zekerstelling van de te bereiken doelstellingen. Het uitvoeringskader wordt in belangrijke mate bepaald door verplichtingen ingevolge artikel 6 van de Habitatrichtlijn. In zeer beknopte vorm gaat het om de volgende aspecten: -- Onder artikel 6, lid 1 kunnen op basis van de aanmelding van kwalificerende elementen instandhoudingsdoelstellingen worden geformuleerd. Deze dienen te leiden tot maatregelen die zorgen voor het behouden danwel bereiken van een gunstige staat van instandhouding. -- Kwaliteitsbewaking van de elementen wordt geregeld onder artikel 6, lid 2, waarbij significante achteruitgang t.o.v. de toestand bij aanmelding voorkómen moet worden door preventieve en reactieve maatregelen. Deze dienen te berusten op detectie van veranderingen door middel van monitoring. -- Door ontwikkelingsactiviteiten (projecten) in en om de gebieden, zouden negatieve effecten sneller kunnen optreden dan via een monitoringprogramma zou kunnen worden opgemerkt. Derhalve vraagt de richtlijn via artikel 6, lid 3 en 4, voor dergelijke acitiviteiten een “passende beoordeling” om zodoende vooraf inzicht te krijgen in te verwachten effecten op de instandhoudingsdoelstellingen. Zijn er geen aanwijzingen om significant negatieve effecten te verwachten, dan kunnen de ontwikkelingen gewoon doorgaan. De via lid 2 ingestelde monitoring staat ook hier garant voor detectie van eventuele niet geanticipeerde veranderingen. De grondslag voor het uitvoeringskader van de richtlijnen is gelegen in de gegevens van de gebieden zoals die middels het Standaardgegevensformulier [8] bij de Europese Commissie zijn aangemeld. Niet alleen dienden op het formulier ecologische gegevens te worden ingevuld, maar met name moesten alle activiteiten worden vermeld die in en om een gebied van invloed zouden kunnen zijn op de beschermingsstatus van dat gebied. Het betreft informatie over het gehele scala aan sociaal-economische activiteiten in en rond de geselecteerde gebieden.


7

Het doel van deze informatie was om de Europese Commissie de mogelijkheid te bieden om, aan de hand van een volledig dossier, een objectief oordeel te vormen over een eventuele definitieve Europese aanwijzing. Uit analyse van de Standaardgegevensformulieren van Nederland blijkt dat er onvolledig melding is gedaan van bestaande activiteiten. Zo zijn bijvoorbeeld campings, oester- en mosselteelt, bedrijventerreinen, bewoning, landbouwbedrijven, havengebieden, grote evenementen, etc. niet gemeld. De Commissie heeft dus keuzes moeten maken terwijl zij niet beschikte over de relevante gegevens.

Nationale instandhoudingsdoelstellingen dienen op basis van de aanmeldingsgegevens te worden vastgesteld. Deze gegevens dienen tevens als nulmeting vanwaaruit door middel van monitoring bepaald kan worden of sprake is van veranderingen: verbetering danwel (significante) achteruitgang.

2.2

Verplichtingen die voortvloeien uit de richtlijnen Verplichtingen die voortvloeien uit de Vogel- en Habitatrichtlijnen hebben uitsluitend betrekking op kwalificerende soorten en habitattypen en zijn erop gericht om elementen in een “gunstige”staat van instandhouding te behouden of (terug) te brengen. Indien in een gebied een bepaald habitattype of habitat van een soort in uitstekende staat van instandhouding verkeert en er is sprake van goede lange termijn vooruitzichten (kwalificatie A op het Standaardgegevensformulier), dan bestaat geen andere verplichting dan het voorkomen van achteruitgang in kwaliteit, omdat de staat van instandhouding “gunstig” is. Er bestaat onder de richtlijn geen verplichting tot het opstellen van een beheerplan met maatregelen. Activiteiten in en om het gebied kunnen normaal doorgang vinden. Als uit monitoring zou blijken dat sprake is van een significante verslechtering van kwaliteit ten opzicht van de situatie bij aanmelding dan dienen aan de hand van de oorzaak maatregelen genomen te worden. Voor een element in goede staat van instandhouding waarbij eveneens sprake is van goede lange termijn vooruitzichten (kwalificatie B) geldt hetzelfde. Is de conditie van het element matig of enigszins aangetast maar is herstel gemakkelijk, dan geldt eveneens kwalificatie B. Er hoeft in deze situatie niet anders gehandeld te worden dan bij kwalificatie A. Ook in dit geval is het vaststellen van een beheerplan en maatregelen niet verplicht volgens de richtlijn en kunnen activiteiten in en om het gebied normaal doorgang vinden. Herstelactiviteiten zijn als vanzelfsprekend toegestaan, maar kunnen hier niet dwingend worden opgelegd omdat ook in dit geval de staat van instandhouding “gunstig” is. Ook hier dient monitoring ter bewaking van een gunstig lange-termijn perspectief. Wanneer een habitattype of habitat van een soort aangetast is en herstel tot “gunstig” niet gemakkelijk is, krijgt het de kwalificatie C. Als het gebied ondanks de slechte staat voldoet aan selectiecriteria, bestaat onder de richtlijn een verplichting tot herstel in een gunstige staat van instandhouding. Het is in deze gevallen zeer belangrijk te weten wat de oorzaak is van de slechte staat. Is deze van generieke aard, zoals b.v. een hoge depositie van stikstof als gevolg van verkeer of landbouw, dan lijkt het nemen van maatregelen niet relevant. Is ze het gevolg van gebieds-gerelateerde activiteiten, dan kan wellicht op juiste wijze worden ingegrepen. Het is van belang te weten of dergelijke invloeden en/of activiteiten bij de besluitvorming van de Europese Commissie werden betrokken.


3

8

Activiteiten Teneinde de Europese Commissie in staat te stellen tot een afgewogen oordeel te komen bij de definitieve selectie van Natura 2000 gebieden was het noodzakelijk de gebieden te plaatsen in hun sociaal-economische context. Daartoe is door middel van bijlage E van het Standaardgegevensformulier [8] de mogelijkheid geschapen om alle relevante activiteiten en effecten in en om een gebied te vermelden aan de hand van de codering zoals in de volgende paragraaf is weergegeven.

3.1

Activiteiten en effecten die de beschermingsstatus van een gebied beinvloeden De met geel gemarkeerde items zijn door Nederland in het geheel niet gebruikt bij de aanmelding. Landbouw, bosbouw 100 101 102 110 120 130 140 141 150 151 160 161 162 163 164 165 166 167 170 171 180 190

Cultuur Wijziging in de cultuurpraktijken Maaien/hakken Gebruik van pesticiden Bemesting Bevloeiing (irrigatie) Grazen Verlaten van pastorale systemen Herstructurering van het landbouwareaal, verkavelen Verwijderen van hagen en houtwallen Algemeen bosbeheer Bosaanplanting Kunstmatige aanplantingen Heraanplanting van bos Kaalkap van bos Verwijdering van ondergroei Verwijdering van dode en zieke bomen Exploitatie zonder heraanplanting Kweken van dieren Voedingsgewassen voor vee Afbranden Andere land- en bosbouwpraktijken, hierboven niet vermeld

Visvangst, jacht en verzamelen 200 210 211 212 213 220 221 230 240 241 242 243 244 250 251 290

Aquacultuur van vis en schaaldieren Beroepsvisvangst Vissen op één plaats Vissen met treknetten Vissen met drijfnetten Sportvisvangst Piersteken Jacht Nemen/verwijderen van fauna, algemeen Verzamelen (insecten, reptielen, amfibieën, ...) Verwijderen van het nest (valken) Gebruik van vallen, vergiftigen, stropen Andere wijzen van faunaverwijdering Nemen/verwijderen van flora, algemeen Plundering van floristische sites Andere jacht-, visvangst- of verzameltechnieken, hierboven niet vermeld

Mijnbouw en winning van materialen 300 301 302 310 311

Zand- en grintwinning Groeven Verwijderen van strandmateriaal Veenwinning Manuele veenwinning


312 320 330 331 332 340 390

Mechanische veenwinning Exploratie en winning van olie of gas Mijnbouw Dagbouw Ondergrondse mijnactiviteiten Zoutwinning Mijnbouw-, en winningsactiviteiten, hierboven niet vermeld

Urbanisatie, industrialisatie en gelijkaardige activiteiten 400 401 402 403 409 410 411 412 419 420 421 422 423 424 430 440 490

Geürbaniseerde gebieden, bewoning Aaneengesloten urbanisatie Niet-aaneengesloten urbanisatie Verspreide urbanisatie Andere urbanisatiepatronen Industriële- en handelsgebieden Fabrieksbedrijf Industriële opslagplaats Andere industriële/handelsgebieden Verwijderingen van afval Verwijdering van huishoudelijk afval Verwijdering van industriële afval Verwijdering van inerte materialen Andere verwijderingen Landbouwstructuren Opslaan van materialen Andere urbanisatie-, industriële of gelijkaardige activiteiten

Transport en communicatie 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 520 530 590

Communicatie netwerken Paden allerhande (voet-, fiets-, ruiterpaden e.d. Wegen en autowegen Spoorlijnen, HST Havengebieden Luchthaven Helikopterluchthavens, andere landings- en vertrekplaatsen Bruggen, viaducten Tunnels Andere communicatienetwerken Energietransport Electriciteitslijnen Pijplijnen Andere vormen van energietransport Scheepvaart Verbeterde bereikbaarheid van de site Andere vormen van transport en communicatie

Vrije tijd en toerisme (sommige hierboven onder andere titels vermeld) 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 620 621 622 623 624 625

Sport- en vrijetijdsinstallaties Golfterrein Skicomplexen Stadions Atletiekloopbanen Paardenloopbaan Attractiepark Sportvelden Kampeer- en karavanterreinen Andere sport- en vrijetijdsinstallatie Informatiecentra Buitensport en vrijetijdsactiviteiten Bootsport Wandelen, paardrijden en niet-gemotoriseerde voertuigen Gemotoriseerde voertuigen Alpinisme, speleologie Delta-planing, ballonvaart, para-gliding

9


626 629 690

Skien, buiten de piste Andere buitensport- en vrijetijdsactiviteiten Andere effecten van toerisme en vrije tijd, hierboven niet vermeld

Vervuiling en andere menselijke effecten/activiteiten 700 701 702 703 709 710 720 730 740 790

Vervuiling Watervervuiling Luchtvervuiling Bodemvervuiling Andere vormen van vervuiling of gemengde vormen van vervuiling Geluidsoverlast Betreding, overgebruik Militaire manoevres Vandalisme Andere vervuilingen of menselijke effecten/activiteiten

Antropogene wijzigingen in de hydrologie (waterrijke gebieden en mariene milieus) 800 801 802 803 810 811 820 830 840 850 851 852 853 860 870 871 890

Landfill, terugwinning van land, uitdrogen, in het algemeen Inpoldering Terugwinning van land op zee, estuarium of moeras Opvullen van grachten, meren, dijken, poelen, moerassen, putten Drainering Beheer van water- of oevervegetatie voor draineringsdoeleinden Verwijdering van sedimenten (modder, ....) Kanalisatie Overstroming Wijziging van hydrologische functies, algemeen Wijziging van zeestromen Wijziging van de structuur der rivieren Beheer van waterniveaus Storten, plaatsen van baggermateriaal Dijken, oevers, kunstmatige stranden, algemeen Verdediging tegen de zee en kustbescherming Andere antropogene wijzigingen van de hydrologische voorwaarden

Natuurlijke processen (biotisch en abiotisch) 900 910 920 930 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 960 961 962 963 964 965 966 967 969

Erosie Dichtslibben Uitdroging Onderdompeling (overstroming) Natuurrampen Inundatie Lawines Grondverschuivingen, grondverzakkingen Stormen, cyclonen Vulkanische activiteiten Aardbevingen Vloedgolf Branden (natuurlijke -) Andere natuurrampen Biologische processen Opstapeling van organisch materiaal Eutrophicatie Verzuring Invasie door soorten Intersoortelijke relaties fauna Competitie (voorbeeld: meeuw, haring) Parasitisme Introductie van ziekten Genetische vervuiling Predatie Antagonismen t.g.v. de introductie van soorten Antagonisme met huisdieren Andere of gemengde vormen van fauna competitie

10


970 971 972 973 974 975 976 979 990

3.2

11

Intersoortelijk relatie flora Competitie Parasitisme Invoer van ziekten Genetische vervuiling Gebrek aan bestuivers Schade door wild Andere vormen of gemengde vormen van flora competitie Andere natuurlijke processen

Analyse van de aanmeldingsgegevens Uit de aanmeldingsgegevens blijkt dat activiteiten die van invloed kunnen zijn op een gebied in 68 gevallen zijn vermeld. Voor de overige 93 gebieden (tabel pag. 12 e.v., geel in de kolom gebiedsnamen) is geen informatie aan de Europese Commissie verstrekt. Uit de lijst met 168 mogelijkheden zijn in totaal 48 items gebruikt. De meest favoriete items zijn (aantal gebieden): Eutrophicatie (38) Wandelen, paardrijden, fietsen (35) Beheer van waterniveaus (24) Verzuring (17) Watervervuiling (13) Grazen (12) Bootsport (12) Luchtvervuiling (10) De overige 40 items zijn gemiddeld 2-3 maal gebruikt. Er is slechts één gebied (de Veluwe) waar (auto)wegen en spoorlijnen (items 502, 503) van invloed worden geacht op de Natura 2000 doelstellingen. Er is slechts éénmaal sprake van een havengebied (item 504): de Voordelta. Het tabellarisch overzicht van de gegevens spreekt voor zich. Nederland heeft de Europese Commissie niet in staat gesteld om een afgewogen beslissing te nemen over opname van de gebieden op de Europese lijst. Tenzij de bijlage E alsnog wordt ingevuld zal de Commissie ook bij toekomstige beslissingen over de Nederlandse Natura 2000 gebieden geen rekening (kunnen) houden met de sociaaleconomische context daarvan.

3.3

Tabellarisch overzicht van de gegevens In het tabellarisch overzicht betekent een gekleurd gebiedsnummer (1e kolom) dat het een gebied betreft waarvoor een concept-aanwijzingsbesluit is gepubliceerd; voor de overige gebieden bestaan alleen concept-gebiedsdocumenten. Een gebiedsnaam in een geel vak betekent dat geen gegevens zijn verstrekt. Aangemelde activiteiten zijn weergegeven met een groengekleurd vakje.

055h 151h 047h 013hv 056v 017h 033hv 063h 156h 065h 046h 112hv 052h 041h 106v 044h 144h 083h 128hv 104hv 155h 069h 153h Aamsveen Abdij Lilbosch en Achter de Voort, Alde Feanen Arkemheen Bakkeveense Duinen Bargerveen Bekendelle Bemelerberg en Bennekomse Meent Bergvennen en Biesbosch Boddenbroek Boetelerveld Boezems Kinderdijk Borkeld Boschhuizerbergen Botshol Brabantse Wal Broekvelden, Vettenbroek Brunssummerheide Bruuk Bunder- en Elsloerbos

aantal meldingen

habitatrichtlijn activiteiten

5 5 1 12 9 2 1 1 4 1 1 3 1 1 6 3 2 1 1 1 1 1 5 1 1 1 12 35 2

100 Cultuur 102 Maaien/hakken 120 Bemesting 140 Grazen 160 170 190 200 210 220 221 230 301 320 390 400 419 420 502 503 504 506 520 601 604 608

Algemeen bosbeheer Kweken van dieren Andere land- en bosbouw Aquacultuur vis, schaaldieren Beroepsvisvangst Sportvisvangst Piersteken Jacht Groeven Exploratie/winning olie en gas Andere mijnbouw/winning Bewoning Andere industrie/handel Verwijderen afval Wegen en autowegen Spoorlijnen, HST Havengebieden Helikopterhaven Scheepvaart Golfterrein Atletiekloopbaan Kampeer en caravanterrein

621 Bootsport 622 Wandelen, paardrijden, fietsen 623 Gemotoriseerde voertuigen

1 13 10 1

629 Andere sport en activiteiten 701 Watervervuiling 702 Luchtvervuiling 703 Bodemvervuiling

1

710 Geluidsoverlast

4

730 Militaire manoevres

2

802 Landaanwinning

5

810 Drainering

1

811 Beheer voor drainering

2

820 Verwijderen sediment

2

850 Wijziging hydrologische functie

1 24 6

851 Wijziging zeestromen 853 Beheer waterniveaus 870 Dijken, oevers, stranden

6

871 Kustbescherming

9

890 Andere wijzigingen hydrologie

1 38 17

951 Opstapeling organisch materiaal 952 Eutrophicatie 953 Verzuring


12

053h 125h 096h 102v 014v 049h 107v 025h 027hv 026h 005hv 084h 101hv 006hv 004hv 002hv 086h 003hv 030hv 077v 089hv 028h 040hv 023hv 067hv 154h 157h 152h 115hv 080h 124h 136hv 140hv 009hv 109hv 029h

Buurserzand en Canisvlietse Kreek Coepelduynen De Wilck Deelen Dinkelland Donkse Laagten Drentsche Aa Drents-Friese wold en Drouwenerzand Duinen Ameland Duinen Den Helder Duinen Goeree en Kwade Duinen Schiermonnikoog Duinen Terschelling Duinen Texel, Waal en Duinen van Schoorl Duinen Vlieland Dwingelderveld Eemmeer en Gooimeer Eilandspolder Elperstroom Engbertsdijkvenen Fochteloërveen en Gelderse Poort Geleenbeekdal Geuldal Grensmaas Grevelingen Groot Zandbrink Groote Gat Groote heide - de Groote Peel Groote Wielen Haringvliet Havelte-Oost

activiteiten

INCAconsult 2007/16 Verplichtingen onder Natura 2000 13

953

952

951

890

871

870

853

851

850

820

811

810

802

730

710

703

702

701

629

623

622

621

160 170 190 200 210 220 221 230 301 320 390 400 419 420 502 503 504 506 520 601 604 608

140

100 102 120

111hv 072hv 092hv 133hv 135h 088h 075v 081h 116h 061h 114hv 158h 058h 050h 130h 008v 019v 048h 079v 147h 021h 071h 051h 131h 145hv 117h 031h 032h 139hv 073hv 127v 097h 149hv 094hv 103hv 161h

Hollands Diep IJsselmeer(Friese kust) Ilperveld, Oostzanerveld, Kampina en Oisterwijkse Kempenland West Kennemerland Zuid Ketelmeer en Vossemeer Kolland en Overlangbroek Kop van Schouwen Korenburgerveen Krammer Volkerak Kunderberg Landgoederen Brummen Landgoederen Oldenzaal Langstraat bij SprangLauwersmeer Leekstermeer Lemselermaten Lepelaarsplassen Leudal Lieftinghsbroek Loevestein, Pompveld en Lonnekermeer Loonse en Drunense Maasduinen Manteling van Walcheren Mantingerbos Mantingerzand Mariapeel en Deurnese Markermeer en IJmeer Markiezaat Meijendel en Berkheide Meinweg Naardermeer Nieuwkoopse plassen en Noorbeemden en

activiteiten


953

952

951

890

871

870

853

851

850

820

811

810

802

730

710

703

702

701

629

623

622

621

160 170 190 200 210 220 221 230 301 320 390 400 419 420 502 503 504 506 520 601 604 608

140

100 102 120

087h 007hv 022h 141h 037h 095hv 118hv 078v 108h 010hv 110v 091h 134h 150h 018h 042hv 146h 160h 012v 099h 045h 142h 159h 060h 137hv 148h 059h 038hv 082h 066hv 068hv 129h 015hv 039h 119v 057hv

Noordhollands Noordzeekustzone Norgerholt Oeffeltermeent Olde Maten en Oostelijke vechtplassen Oosterschelde Oostvaardersplassen Oude Maas Oudegaasterbrekken, Oudeland van Strijen Polder Westzaan Regte heide en Rielse Roerdal Rottige Meenthe en Sallandse heuvelrug Sarsven en de Banen Savelsbos Sneekermeer Solleveld Springendal en Dal van St. Jansberg St. Pietersberg en Stelkampsveld (Beekvliet) Strabrechtse Heide en Swalmdal Teeselinkven Uiterwaarden IJssel Uiterwaarden Lek Uiterwaarden Neder-Rijn Uiterwaarden Waal Ulvenhoutse Bosch Van Oordt's Mersken Vecht en Beneden-regge Veerse Meer Veluwe

activiteiten


953

952

951

890

871

870

853

851

850

820

811

810

802

730

710

703

702

701

629

623

622

621

160 170 190 200 210 220 221 230 301 320 390 400 419 420 502 503 504 506 520 601 604 608

140

100 102 120

076hv 132h 126h 113hv 100hv 001hv 034hv 138hv 098h 122hv 035hv 043h 016h 062h 011v 054h 024h 064h 090hv 121v 093v 143h 120v 105hv 070h 020v 085hv 074hv 036hv 123hv

Veluwemeer en Vlijmens Ven, Moerputten Vogelkreek Voordelta Voornes duin Waddenzee Weerribben Weerter- en Westduinpark en Westerschelde Wieden Wierdense veld Wijnjeterperschar en Willinks Weust Witte en Zwarte Brekken Witte Veen Witterveld Wooldse Veen Wormer- en Jisperveld en Yerseke en Kapelse Moer Zeevang Zeldersche Driessen Zoommeer Zouweboezem Zuider Lingedijk - Diefdijk Zuidlaardermeergebied Zwanewater en Zwarte meer Zwarte water Zwin

activiteiten


953

952

951

890

871

870

853

851

850

820

811

810

802

730

710

703

702

701

629

623

622

621

160 170 190 200 210 220 221 230 301 320 390 400 419 420 502 503 504 506 520 601 604 608

140

100 102 120


4

17

Leeswijzer bij de tabellen voor habitattypen en soorten - Soortnamen en namen van habitattypen worden voorafgegaan door het desbetreffende Natura 2000 nummer. - De gebiedsnamen worden voorafgegaan door het Nederlandse gebiedsnummer, aangevuld met h en/of v om de status als habitat- of vogelrichtlijn gebied aan te geven. Een gekleurd gebiedsnummervak betekent dat de gegevens afkomstig zijn van de conceptontwerpbesluiten uit november 2006. De gegevens van de overige gebieden zijn gebaseerd op de concept-aanwijzingsbesluiten uit 2005. - Gebiedsnaamkolom: geel het gebied bevat geen kwalificerende habitattypen groen het gebied is niet aangewezen voor habitattypen maar uitsluitend voor één of meerdere habitatrichtlijn (bijlage II) soorten - Kleurcodering van de gegevenshokjes: groen kwalificerende soort of type, aangemeld bij de Europese Commissie geel niet-kwalificerende soort of type, aangemeld bij de EC rood nationaal toegevoegd, niet bekend bij de EC paars kwalificerende soort, niet opgenomen in de instandhoudingsdoelstellingen blauw niet-kwalificerende soort of type, niet opgenomen in de instandhoudingsdoelstellingen - Lettercodering van de gegevenshokjes: betreft de mate van instandhouding zoals vermeld op het Standaardgegevensformulier: A: uitstekend B: goed C: slecht ofwel de aanmeldingscategorie populatieomvang: D: aanwezig in het gebied maar verwaarloosbaar (voor dit soort elementen was geen opgave vereist van verdere gegevens) N.B. de overige categorieën met betrekking tot habitattypen en habitats van soorten (zoals b.v. aantallen, oppervlak of mate van isolatie van de populatie [8]) worden niet in dit rapport behandeld of besproken.


5

Habitattypen

5.1

Overzicht van de in Nederland voorkomende Natura 2000 habitattypen Het met geel gemarkeerde habitattype kwalificeert in geen van de gebieden.

18

Mariene wateren en getijdengebieden H1110 H1130 H1140 H1160

Permanent met zeewater van geringe diepte overstroomde zandbanken Estuaria Bij eb droogvallende slikwadden en zandplaten Grote, ondiepe kreken en baaien

Atlantische en continentale kwelders H1310 H1320 H1330

Eénjarige pioniersvegetaties van slik- en zandgebieden met Salicornia ssp. en andere zoutminnende soorten Schorren met slijkgrasvegetatie (Spartinion maritimae) Atlantische schorren (Glauco-Puccinellietalia maritimae)

Kustduinen van de Atlantische Oceaan, de Noordzee en de Oostzee H2110 H2120 H2130 H2140 H2150 H2160 H2170 H2180 H2190

Embryonale wandelende duinen Wandelende duinen op de strandwal met Ammophila arenaria ('witte duinen') *Vastgelegde kustduinen met kruidvegetatie ('grijze duinen') *Vastgelegde ontkalkte duinen met Empetrum nigrum *Atlantisch vastgelegde ontkalkte duinen (Calluno-Ulicetea) Duinen met Hippophae rhamnoides Duinen met Salix repens ssp. argentea (Salicion arenariae) Beboste duinen van het Atlantische, continentale en boreale gebied Vochtige duinvalleien

Oude ontkalkte landduinen H2310 H2320 H2330

Psammofiele heide met Calluna en Genista Psammofiele heide met Calluna en Empetrum nigrum Open grasland met Corynephorus- en Agrostis-soorten op landduinen

Stilstaande wateren H3110 H3130 H3140 H3150 H3160

Mineraalarme oligotrofe wateren van de Atlantische zandvlakten (Littorelletalia uniflorae) Oligotrofe tot mesotrofe stilstaande wateren met vegetatie behorend tot de Littorelletalia uniflorae en/of Isoeto-Nanojuncetea Kalkhoudende oligo-mesotrofe wateren met benthische Chara spp. vegetaties Van nature eutrofe meren met vegetatie van het type Magnopotamion of Hydrocharition Dystrofe natuurlijke poelen en meren

Stromende wateren H3260 H3270

Submontane en laagland rivieren met vegetaties behorend tot het Ranunculion fluitantis en het Callitricho-Batrachion Rivieren met slikoevers met vegetaties behorend tot het Chenopodietum rubri p.p. en Bidention p.p.

Heide- en struikvegetaties van de gematigde klimaatzone H4010 H4030

Noord-Atlantische vochtige heide met Erica tetralix Droge Europese heide

Submediterraan en gematigd struikgewas H5130

Juniperus communis-formaties in heide of kalkgrasland

Natuurlijke graslanden H6110 H6120 H6130

*Kalkminnend of basofiel grasland op rotsbodem behorend tot het Alysso-Sedion albi *Kalkminnend grasland op dorre zandbodem Grasland op zinkhoudende bodem behorend tot het Violetalia calaminariae

Halfnatuurlijke droge graslanden met struikopslag H6210 H6230

Droge halfnatuurlijke graslanden en struikvormende facies op kalkhoudende bodems (Festuco-Brometalia) (*gebieden waar opmerkelijke orchideeën groeien) *Soortenrijke heischrale graslanden, op arme bodems van berggebieden (en van submontane gebieden in het binnenland van Europa)

Halfnatuurlijke vochtige graslanden met hoge kruiden H6410 H6430

Grasland met Molinia op kalkhoudende, venige, of lemige kleibodem (Eu-Molinion) Voedselrijke zoomvormende ruigten van het laagland, en van de montane en alpiene zones

Mesofiele graslanden H6510

Laaggelegen schraal hooiland (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis)


19

Hoogveen H7110 H7120 H7140 H7150

*Actief hoogveen Aangetast hoogveen waar natuurlijke regeneratie nog mogelijk is Overgangs- en trilveen Slenken in veengronden met vegetatie behorend tot het Rhynchosporion

Laagveen H7210 H7220 H7230

*Kalkhoudende moerassen met Cladium mariscus en soorten van het Caricion davallianae *Kalktufbronnen met tufsteenformatie (Cratoneurion) Alkalisch laagveen

Bossen van het Europees gematigd gebied H9110 H9120 H9160 H91D0

Beukenbossen van het type Luzulo-Fagetum Zuurminnende Atlantische beukenbossen met ondergroei van Ilex of soms Taxus (Quercion robori-petraea of Ilici-Fagion) Sub-Atlantische en midden-Europese wintereikenbossen of eiken-haagbeukenbossen behorend tot het Carpinion betuli Oude zuurminnende eikenbossen op zandvlakten met Quercus robur

*Veenbossen H91E0 H91Fo

*Alluviale bossen met Alnus glutinosa en Fraxinus excelsior (Alno-Padion, Alnion incanae, Salicion albae) Gemengde bossen langs grote rivieren met Quercus robur, Ulmus laevis, Fraxinus excelsior of Fraxinus angustifolia (Ulmenion minoris)

* Prioritaire habitattypen volgens de Habitatrichtlijn

Een uitgebreid overzicht en beschrijvingen van de habitattypen is te vinden op: http://www.synbiosys.alterra.nl/natura2000/

5.2

Analyse van de aanmeldingsgegevens Het aantal in de doelstellingen opgenomen habitattypen bedraagt 51, waarvan het type, H1320 Schorren met slijkgras (geel in het overzicht), in geen enkel gebied kwalificeert. Er zijn doelstellingen voor habitattypen geformuleerd in 142 gebieden. Daarbij zijn 16 gebieden zonder kwalificerende habitattypen. Elf daarvan zijn HR-gebieden die uitsluitend voor HR-soorten zijn aangewezen (gebiedsnaam in groen vak), vier daarvan zijn VR-gebieden (gebiedsnaam in geel vak), terwijl in één HR-gebied noch een kwalificerend habitattype noch een kwalificerende soort voorkomt (gebied 043 Wierdense veld). -- In 33% van de instandhoudingsdoelstellingen wordt voldaan aan criteria voor kwalificatie, 43% kwalificeert niet maar is wel gemeld bij de EC, terwijl 24% uitsluitend nationaal van karakter is. -- De mate van instandhouding van de kwalificerende habitattypen is als volgt: A - 35%, B - 57%, C - 8%. -- Voor 243 kwalificerende (A: 92 + B: 151) doelen is sprake van een gunstige staat van instandhouding en derhalve verplichting tot behoud van de mate van instandhouding. -- Voor 19 kwalificerende (C) doelen is sprake van een uit Natura 2000 voortvloeiende verplichting inzake herstel van de kwaliteit van het habitattype vanwege de ongunstige staat van instandhouding. -- Er is sprake van 537 instandhoudingsdoelstellingen die niet relevant zijn voor Natura 2000. -- In één gebied (Zwanewater en Pettemer Duinen) wordt type H2190 Vochtige Duinvalleien als kwalificerend opgevoerd. Bij de EC is het type aangemeld als aanwezig maar verwaarloosbaar, waardoor de mate van instandhouding niet-relevant is.

055h 047h 013hv 017h 033hv 063h 156h 065h 046h 112hv 052h 041h 044h 144h 083h 128hv 104hv 155h 069h 153h 053h 096h Aamsveen Achter de Voort, Alde Feanen Bakkeveense Duinen Bargerveen Bekendelle Bemelerberg en Bennekomse Meent Bergvennen en Biesbosch Boddenbroek Boetelerveld Borkeld Boschhuizerbergen Botshol Brabantse Wal Broekvelden, Brunssummerheide Bruuk Bunder- en Elsloerbos Buurserzand en Coepelduynen

habitattypen

B B B D B B

B

B

B

C

B

B B B

B

B

D

B B

B B

B

B A

A

A B

B

B B

B

B B B D B A B B

C

B B B

B A

D

B B

A

A

A B

B B

A B

D A

B

B

B B A

D

A A

A

B

C

B B

B

B

B

B

B

B B

B

B B

A

C

D

B

B D B A

B

A

C

H1110 H1130 H1140 H1160 H1310 H1320 H1330 H2110 H2120 H2130 H2140 H2150 H2160 H2170 H2180 H2190 H2310 H2320 H2330 H3110 H3130 H3140 H3150 H3160 H3260 H3270 H4010 H4030 H5130 H6110 H6120 H6130 H6210 H6230 H6410 H6430 H6510 H7110 H7120 H7140 H7150 H7210 H7220 H7230 H9110 H9120 H9160 H9190 H91D0 H91E0 H91F0

Overstroomde zandbanken Estuaria Slikwadden en zandplaten Ondiepe kreken en baaien Pioniervegetaties met Zeekraal Schorren met Slijkgras Atlantische schorren Embryonale wandelende duinen Witte duinen Grijze duinen Duinheiden met Kraaihei Duinheiden met Struikhei Duindoornstruwelen Kruipwilgstruwelen Duinbossen Vochtige duinvalleien Stuifzandheiden met Struikhei Stuifzandheiden met Kraaihei Zandverstuivingen Zeer zwak-gebufferde vennen Zwak-gebufferde vennen Kranswierwateren Krabbescheer en Fonteinkruid Dystrofe poelen en meren Stromen met waterplanten Slikkige rivieroevers Vochtige heide Droge Europese heide Jeneverbes struweel Pionierbegroeiingen op rotsbodem Stroomdalgraslanden Zinkweiden Kalkgraslanden Heischrale graslanden Blauwgraslanden Zoomvormende ruigten Glanshaver-vossenstaarthooiland Actieve hoogvenen Herstellende hoogvenen Overgangs- en trilveen Pioniervegetaties met snavelbies Galigaanmoerassen Kalktufbronnen Alkalisch laagveen Veldbies-beukenbossen Beukenbossen met Huls Eiken-Haagbeukenbossen Zuurminnende eikenbossen Veenbossen Alluviale bossen met Els Gemengde rivierbossen


20

049h 107v 025h 027hv 026h 005hv 084h 101hv 006hv 004hv 002hv 086h 003hv 030hv 089hv 028h 040hv 023hv 072hv 067hv 154h 157h 152h 115hv 080h 124h 136hv 140hv 009hv 109hv 029h 111hv 092hv 133hv 135h

Dinkelland Donkse Laagten Drentsche Aa Drents-Friese wold en Drouwenerzand Duinen Ameland Duinen Den Helder Duinen Goeree en Duinen SchiermonnikDuinen Terschelling Duinen Texel, Waal en Duinen van Schoorl Duinen Vlieland Dwingelderveld Eilandspolder-Oost Elperstroom Engbertsdijkvenen Fochteloërveen en (Friese) IJsselmeerGelderse Poort Geleenbeekdal Geuldal Grensmaas Grevelingen Groot Zandbrink Groote Gat Groote heide - de Groote Peel Groote Wielen Haringvliet Havelte-Oost Hollands Diep Ilperveld, Kampina en Kempenland West

habitattypen

D

B

D

A

A

B D B A A A A A

B B A B B B B B B A B B A B B A C B B A D A A B A

A B

A

A B

B

B C B A B A D B A B B D A A B

A D B A A A

A A

B B D

B

B

A A

A A B

D

B

A

B B B B A A B B A A A A

C

C

A

B

A

D

B

B B A A

A

B B B

C

C C C

B

B B B

A

A B B

C

B B A

B B C

A

D

B

B

B A B

A

D

D

B B B

C B

B

B

B

B

C

B A B

A

A

C

B B

B

B

B

B

B

C

B

C B

A

B

C

B A A B B A D B

A

D

A

B A B A

B B B

B

C C

A A B B B

A

B

H1110 H1130 H1140 H1160 H1310 H1320 H1330 H2110 H2120 H2130 H2140 H2150 H2160 H2170 H2180 H2190 H2310 H2320 H2330 H3110 H3130 H3140 H3150 H3160 H3260 H3270 H4010 H4030 H5130 H6110 H6120 H6130 H6210 H6230 H6410 H6430 H6510 H7110 H7120 H7140 H7150 H7210 H7220 H7230 H9110 H9120 H9160 H9190 H91D0 H91E0 H91F0 B


088h 075v 081h 116h 061h 114hv 158h 058h 050h 130h 019v 048h 147h 021h 071h 051h 131h 145hv 117h 031h 032h 139hv 073hv 097h 149hv 094hv 103hv 161h 087h 007hv 022h 141h 037h 095hv 118hv

D

A B D B

B

B B D B C

C A

B

A A B D

B A

D A A

A C

D B

B

B C

B B D B C

B B B

A B

A B A

A B

C A C

A

B

B

A B B

B A B A

B

B

B B

B

C

A

B

B B B B

B A C C

C C B B

B

B

B

B

B

B

A B

B B

C C D

A D B B

B

B

B

B

B B C

B B

B

B

B

B

D

A

B

A

B

B

B

A B B

B

A

B

B

B

B

A B B

B

B A D

B

C

H1110 H1130 H1140 H1160 H1310 H1320 H1330 H2110 H2120 H2130 H2140 H2150 H2160 H2170 H2180 H2190 H2310 H2320 H2330 H3110 H3130 H3140 H3150 H3160 H3260 H3270 H4010 H4030 H5130 H6110 H6120 H6130 H6210 H6230 H6410 H6430 H6510 H7110 H7120 H7140 H7150 H7210 H7220 H7230 H9110 H9120 H9160 H9190 H91D0 H91E0 H91F0

Kennemerland Zuid Ketelmeer en Kolland en Kop van Schouwen Korenburgerveen Krammer Volkerak Kunderberg Landgoederen Landgoederen Langstraat bij SprangLeekstermeer Lemselermaten Leudal Lieftinghsbroek Loevestein, Pompveld Lonnekermeer Loonse en Drunense Maasduinen Manteling van Mantingerbos Mantingerzand Mariapeel en Markermeer en IJmeer Meijendel en Meinweg Naardermeer Nieuwkoopse plassen Noorbeemden en Noordhollands A Noordzeekustzone Norgerholt Oeffeltermeent Olde Maten en Oostelijke Oosterschelde

habitattypen


108h 010hv 091h 134h 150h 018h 042hv 146h 160h 099h 045h 142h 159h 060h 137hv 148h 059h 038hv 082h 066hv 068hv 129h 015hv 039h 057hv 076hv 132h 113hv 100hv 001hv 034hv 138hv 098h 122hv 035hv

Oude Maas Oudegaasterbrekken, Polder Westzaan Regte heide en Rielse Roerdal Rottige Meenthe en Sallandse heuvelrug Sarsven en de Banen Savelsbos Solleveld Springendal en Dal St. Jansberg St. Pietersberg en Stelkampsveld Strabrechtse Heide en Swalmdal Teeselinkven Uiterwaarden IJssel Uiterwaarden Lek Uiterwaarden NederUiterwaarden Waal Ulvenhoutse Bosch Van Oordt's Mersken Vecht en BenedenVeluwe Veluwemeer en Vlijmens Ven, Voordelta Voornes duin Waddenzee Weerribben Weerter- en Westduinpark en Westerschelde Wieden

habitattypen

A

B

B A B

A

B D B C D

B

B A A D A B B B

B D B

D B

B

A A B

B C

A A A A A

B B

B

B

B

A

B B

C B

B D B

B B

D B B B

B B A B A

B

B

B

B

B B

B

B

B

B

C

B A C B B B B C

B A

B B B

B B B

B C A B

C B

B

D

C

B

D

D

B

A

B B

B B

B

D

A B C A B A A B B C

A A B

A

?

B B B

B

C

B

C

C C

B

B B

A

A

A

B

B

A

B

B B

B

B

A C

B B

B C

A B

B B

A B B

C B A

A

H1110 H1130 H1140 H1160 H1310 H1320 H1330 H2110 H2120 H2130 H2140 H2150 H2160 H2170 H2180 H2190 H2310 H2320 H2330 H3110 H3130 H3140 H3150 H3160 H3260 H3270 H4010 H4030 H5130 H6110 H6120 H6130 H6210 H6230 H6410 H6430 H6510 H7110 H7120 H7140 H7150 H7210 H7220 H7230 H9110 H9120 H9160 H9190 H91D0 H91E0 H91F0 B


043h 016h 062h 054h 024h 064h 090hv 121v 143h 105hv 070h 085hv 074hv 036hv 123hv

Wierdense veld Wijnjeterperschar en Willinks Weust Witte Veen Witterveld Wooldse Veen Wormer- en Jisperveld Yerseke en Kapelse Zeldersche Driessen Zouweboezem Zuider Lingedijk Zwanewater en Zwarte meer Zwarte water Zwin

habitattypen

A D A A A A

A B

A

B

D

B B

B

B A

B B B

B

A A A A

B B A A

B

B

B B C

C

B

C

A B C A C

C

B

A

D

H1110 H1130 H1140 H1160 H1310 H1320 H1330 H2110 H2120 H2130 H2140 H2150 H2160 H2170 H2180 H2190 H2310 H2320 H2330 H3110 H3130 H3140 H3150 H3160 H3260 H3270 H4010 H4030 H5130 H6110 H6120 H6130 H6210 H6230 H6410 H6430 H6510 H7110 H7120 H7140 H7150 H7210 H7220 H7230 H9110 H9120 H9160 H9190 H91D0 H91E0 H91F0 B B B A B A C B B



25

6

Zoogdieren

6.1

Overzicht van de in de Nederlandse doelstellingen opgenomen Natura 2000 soorten H1318 H1321 H1324 H1337 H1340 H1351 H1364 H1365

Meervleermuis Ingekorven vleermuis Vale vleermuis Bever *Noordse woelmuis Bruinvis Grijze zeehond Zeehond

Myotis dasycneme Myotis emarginatus Myotis myotis Castor fiber Microtus oeconomicus arenicola Phocoena phocoena Halichoerus grypus Phoca vitulina

*Prioritaire habitatrichtlijnsoort

6.2

Analyse van de aanmeldingsgegevens Het aantal in de doelstellingen opgenomen zoogdiersoorten bedraagt 8. Er zijn doelstellingen voor habitats van soorten geformuleerd in 54 gebieden. Daarvan zijn 4 VR-gebieden en 27 HR-gebieden zonder kwalificerende soorten (geel in het overzicht). -- In 43% van de instandhoudingsdoelstellingen wordt voldaan aan criteria voor kwalificatie, 40% van de gevallen kwalificeert niet maar is wel gemeld bij de EC, terwijl 18% uitsluitend nationaal van karakter is. -- Deze laatste groep heeft ondermeer betrekking op 4 Vogelrichtlijngebieden waarvoor aanmelding van HR soorten geen enkele relevantie heeft -- De mate van instandhouding van de habitats van de kwalificerende soorten is als volgt: A - 47%, B - 50%, C - 3%. -- Voor 33 kwalificerende (A: 16 + B: 17) doelen is sprake van een uit Natura 2000 voortvloeiende verplichting tot behoud van de mate van instandhouding. -- Voor één kwalificerend (C) doel is sprake van een uit Natura 2000 voortvloeiende verplichting inzake herstel van de kwaliteit van het habitat van de betreffende soort. -- Er is sprake van 46 doelen die niet relevant zijn voor Natura 2000.

H1365 Zeehond

H1340 Noordse woelmuis

H1337 Bever

H1324 Vale vleermuis

H1364 Grijze zeehond

Abdij Lilbosch en voormalig Klooster Mariahoop Alde Feanen Bemelerberg en Schiepersberg Biesbosch Boezems Kinderdijk Botshol Duinen Goeree en Kwade Hoek Duinen Texel, Waal en Burg, Dijkmanshuizen en De Bol Dwingelderveld Eilandspolder Gelderse Poort Geuldal Grensmaas Grevelingen Groote Wielen Haringvliet Hollands Diep (oeverlanden) IJsselmeer(Friese kust) Ilperveld, Oostzanerveld, Varkensland Kop van Schouwen Krammer Volkerak Leudal Loevestein, Pompveld en Kornsche Boezem Maasduinen Markermeer en IJmeer Meijendel en Berkheide Naardermeer Nieuwkoopse plassen en de Ha Noordzeekustzone Oostelijke vechtplassen Oosterschelde Oude Maas Oudegaasterbrekken, Gouden Bodem en Fluessen Polder Westzaan Roerdal Rottige Meenthe en Brandemeer Savelsbos Sneekermeer St. Pietersberg en Jekerdal Swalmdal Uiterwaarden IJssel Uiterwaarden Waal Vecht en Beneden-regge Veluwe Veluwemeer en Wolderwijd Voordelta Voornes duin Waddenzee Weerribben Westerschelde Wieden Witte en Zwarte Brekken Wormer- en Jisperveld en Kalverpolder Zeevang Zwarte meer

H1351 Bruinvis

151h 013hv 156h 112hv 106v 083h 101hv 002hv 030hv 089hv 067hv 157h 152h 115hv 009hv 109hv 111hv 072hv 092hv 116h 114hv 147h 071h 145hv 073hv 097h 094hv 103hv 007hv 095hv 118hv 108h 010hv 091h 150h 018h 160h 012v 159h 148h 038hv 068hv 039h 057hv 076hv 113hv 100hv 001hv 034hv 122hv 035hv 011v 090hv 093v 074hv

H1321 Ingekorven vleermuis

habitatrichtlijn soorten zoogdieren

26

H1318 Meervleermuis


B

A

B

A B A

C A

A B

B

A A C A B B A

B A

A B B B C B B B B

B

B A

D D C B B A

B

B

C C B B B

A A

C

B

A

A

A

A

A

C A C A C A

A

A C A B B

B


27

7

Vogels

7.1

Overzicht van de in de Nederlandse doelstellingen opgenomen Natura 2000 soorten De met geel gemarkeerde soorten kwalificeren in geen enkel Natura 2000-gebied. A001 A002 A004 A005 A007 A008 A017 A021 A022 A026 A027 A029 A034 A037 A038 A039 A040 A041 A042 A043 A045 A046 A048 A050 A051 A052 A053 A054 A056 A058 A059 A061 A062 A063 A065 A067 A068 A069 A070 A072 A075 A081 A082 A084 A094 A103 A107 A119

7.2

Roodkeelduiker Parelduiker Dodaars Fuut Kuifduiker Geoorde fuut Aalscholver Roerdomp Woudaap Kleine zilverreiger Grote zilverreiger Purperreiger Lepelaar Kleine zwaan Wilde zwaan Rietgans Kleine rietgans Kolgans Dwerggans Grauwe gans Brandgans Rotgans Bergeend Smient Krakeend Wintertaling Wilde eend Pijlstaarteend Slobeend Krooneend Tafeleend Kuifeend Toppereend Eidereend Zwarte zee-eend Brilduiker Nonnetje Middelste zaagbek Grote zaagbek Wespendief Zeearend Bruine kiekendief Blauwe kiekendief Grauwe kiekendief Visarend Slechtvalk Korhoen Porceleinhoen

Gavia stellate Gavia arctica Tachybaptus ruficollis Podiceps cristatus Podiceps auritus Podiceps nigricollis Phalacrocorax carbo Botaurus stellata Ixobrychus minutus Egretta garzetta Egretta alba Ardea purpurea Platalea leucorodia Cygnus columbianus Cygnus cygnus Anser fabalis Anser brachyrhynchus Anser albifrons Anser erythropus Anser anser Branta leucopsis Branta bernicla Tadorna tadorna Anas penelope Anas strepera Anas crecca Anas platyrhynchos Anas acuta Anas clypeata Netta rufina Aythya ferina Aythya fuligula Aythya marila Somateria mollissima Melanitta nigra Bucephala clangula Mergus albellus Mergus serrator Mergus merganser Pernus apivorus Haliaeetus albicilla Circus aeruginosus Circus cyaneus Circus pygargus Pandion haliaetus Falco peregrinus Tetrao tetrix Porzana porzana

A122 A125 A127 A130 A132 A137 A138 A140 A141 A142 A143 A144 A147 A149 A151 A153 A156 A157 A160 A161 A162 A164 A169 A176 A177 A183 A190 A191 A193 A194 A195 A197 A222 A224 A229 A233 A236 A246 A249 A255 A272 A275 A276 A277 A292 A295 A298 A338

Kwartelkoning Crex crex Meerkoet Fulica atra Kraanvogel Grus grus Scholekster Haematopus ostralegus Kluut Recurvirostra avosetta Bontbekplevier Charadrius hiaticula Strandplevier Charadrius alexandrinus Goudplevier Pluvialis apricaria Zilverplevier Pluvialis squatarola Kievit Vanellus vanellus Kanoet Calidris canutus Drieteenstrandloper Calidris alba Krombekstrandloper Calidris ferruginea Bonte strandloper Calidirs alpina Kemphaan Philomachus pugnax Watersnip Gallinago gallinago Grutto Limosa limosa Rosse grutto Limosa lapponica Wulp Numenius arquata Zwarte ruiter Tringa erythropus Tureluur Tringa totanus Groenpootruiter Tringa nebularia Steenloper Arenaria interpres Zwartkopmeeuw Larus melanocephalus Dwergmeeuw Larus minutus Kleine mantelmeeuw Larus Reuzenstern Sterna caspia Grote stern Sterna sandvicensis Visdief Sterna hirundo Noordse stern Sterna paradiaea Dwergstern Sterna albifrons Zwarte stern Chlidonias niger Velduil Asio flammeus Nachtzwaluw Caprimulgus europaeus IJsvogel Alcedo atthis Draaihals Jynx torquilla Zwarte specht Dryocopus martius Boomleeuwerik Lulula arborea Oeverzwaluw Riparia riparia Duinpieper Anthus campestris Blauwborst Luscinia svecica Paapje Saxicola rubetra Roodborsttapuit Saxicola torquata Tapuit Oenanthe oenanthe Snor Locustella luscinioides Rietzanger Acrocephalus schoenobaenus Grote karekiet Acrocephalus arundinaceus Grauwe Klauwier Lanius collurio

Analyse van de aanmeldingsgegevens Een gedeelte van de VR-gebieden is het gevolg van aanwijzingsbesluiten daterend van voor 2003, waarbij geen gebruik is gemaakt van voor de EC acceptabele criteria. Voor deze gebieden ontbreekt ook de vermelding van de mate van instandhouding in de categorieën A-D in het tabellarisch overzicht. Op basis van onderzoek naar de belang-


28

rijkste vogelgebieden in Nederland (IBA 2000) [7] zijn kwalificatie-criteria toegepast bij de herijking van VR-gebieden die in combinatie met HR-gebieden in 2003 zijn aangemeld bij de EC. Het gevolg van toepassing van deze criteria is dat in een aantal VRgebieden geen kwalificerende soorten blijken voor te komen (geel in het overzicht). In algemene zin dient daarnaast te worden opgemerkt dat de selectie en begrenzing van VR-gebieden diende te geschieden op basis van uitsluitend vogelkundige criteria. Nederland heeft deze eis uit de richtlijn niet toegepast maar een extra criterium toegevoegd (een VR-gebied moet ten minste 100 ha bestaand natuurgebied omvatten) waardoor een aanzienlijk aantal van de belangrijkste vogelgebieden werd uitgesloten [2, 3, 7] Het aantal in de doelstellingen opgenomen vogelsoorten bedraagt 96. Hierbij zijn 22 soorten waarvoor in geen enkel gebied wordt voldaan aan criteria voor kwalificatie. Er zijn doelstellingen voor soorten geformuleerd in 84 gebieden. In twaalf gebieden ontbreken kwalificerende soorten; daarvan zijn 7 HR-gebieden waarin als “aanvullend doel” één of meerdere vogelsoorten zijn opgenomen in de concept-besluiten en 5 VRgebieden zonder kwalificerende soorten (030-Dwingelderveld, 121-Yerseke en Kapelse Moer, 133-Kampina en Oisterwijkse bossen en vennen, 137-Strabrechtse Heide en Beuven en 149-Meinweg) (geel in het overzicht). -- In 33% van de doelen wordt voldaan aan criteria voor kwalificatie, 55% van de soorten kwalificeert niet maar is wel gemeld bij de EC, terwijl 12% uitsluitend nationaal van karakter is. -- De mate van instandhouding van de habitats van de kwalificerende soorten is als volgt: A - 20%, B - 66%, C - 14%. (N.B. van 111 doelen is geen kwalificatiecode beschikbaar) -- Voor 199 kwalificerende (A: 47 + B: 152) doelen is sprake van een gunstige staat van instandhouding en een de richtlijn voortvloeiende verplichting tot behoud van de mate van instandhouding. -- Voor 33 kwalificerende (C) doelen in een ongunstige staat is sprake van een uit Natura 2000 voortvloeiende verplichting inzake herstel van de kwaliteit van het habitat van de betreffende soort. -- Er is sprake van 713 doelen die niet relevant zijn voor Natura 2000.

013hv 056v 033hv 112hv 106v 083h 128hv 104hv 102v 014v 107v 025h 027hv 005hv 084h 101hv 006hv 004hv 002hv 003hv 085hv 030hv 077v 089hv 028h 040hv 023hv 067hv Alde Feanen Arkemheen Bargerveen Biesbosch Boezems Kinderdijk Botshol Brabantse Wal Broekvelden, De Wilck Deelen Donkse Laagten Drentsche Aa Drents-Friese wold en Duinen Ameland Duinen Den Helder Duinen Goeree en Duinen Duinen Terschelling Duinen Texel, Waal en Duinen Vlieland Duinen Zwanenwater Dwingelderveld Eemmeer en Gooimeer Eilandspolder Elperstroom Engbertsdijkvenen Fochteloërveen en Gelderse Poort

vogelrichtlijn A001 Roodkeelduiker A002 Parelduiker

B

B B

A004 Dodaars A005 Fuut A007 Kuifduiker C C

C

C

A008 Geoorde fuut

A B

A A B

A

A B

A017 Aalscholver A021 Roerdomp A022 Woudaap A026 Kleine zilverreiger A027 Grote Zilverreiger

B

A A A

B A B B A B B A

B

B

B B

C B

A029 Purperreiger A034 Lepelaar A037 Kleine zwaan A038 Wilde zwaan

A

A

A039 Rietgans A040 Kleine rietgans

A A

A

A

A041 Kolgans A042 Dwerggans

A

A A

A A

A043 Grauwe gans A045 Brandgans A046 Rotgans A048 Bergeend

B

B

B B B B

B

B

B

B B B

B B B

A050 Smient A051 Krakeend A052 Wintertaling A053 Wilde eend

B B B B?

B B B

B

B B

A054 Pijlstaart A056 Slobeend A058 Krooneend

B B

B B

A059 Tafeleend A061 Kuifeend A062 Toppereend

A A A A

C

C C

A C

C

A063 Eidereend A065 Zwarte zeeeend A067 Brilduiker

B

B

B

A068 Nonnetje A069 Middelste zaagbek

B

A070 Grote zaagbek

B

A072 Wespendief A075 Zeearend A

A

A081 Bruine kiekendief

C C C C

C

A082 Blauwe kiekendief A084 Grauwe kiekendief

B B

B

B B

A094 Visarend A103 Slechtvalk A107 Korhoen

C C

C

C C

C

A119 Porceleihoen


29

013hv 056v 033hv 112hv 106v 083h 128hv 104hv 102v 014v 107v 025h 027hv 005hv 084h 101hv 006hv 004hv 002hv 003hv 085hv 030hv 077v 089hv 028h 040hv 023hv 067hv Alde Feanen Arkemheen Bargerveen B Biesbosch Boezems Kinderdijk Botshol Brabantse Wal Broekvelden, De Wilck Deelen Donkse Laagten Drentsche Aa Drents-Friese wold en Duinen Ameland Duinen Den Helder Duinen Goeree en Duinen Duinen Terschelling Duinen Texel, Waal en Duinen Vlieland Duinen Zwanenwater Dwingelderveld Eemmeer en Gooimeer B Eilandspolder Elperstroom B Engbertsdijkvenen B Fochteloërveen en B B Gelderse Poort

vogelrichtlijn A122 Kwartelkoning A125 Meerkoet A127 Kraanvogel A130 Scholekster

B

A132 Kluut A137 Bontbekplevier

C

C C

A138 Strandplevier

B

A140 Goudplevier A141 Zilverplevier

B

B

B

B

A142 Kievit A143 Kanoet A144 Drieteenstrandloper A147 Krombekstrandloper A149 Bonte strandloper C

A151 Kemphaan A153 Watersnip

B

B

A156 Grutto A157 Rosse grutto

B

B

B

A160 Wulp A161 Zwarte ruiter

B

A162 Tureluur A164 Groenpootruiter A169 Steenloper A176 Zwartkopmeeuw A177 Dwergmeeuw

A A B

A183 Kleine mantelmeeuw A190 Reuzenstern A191 Grote stern A193 Visdief A194 Noordse stern

C

A195 Dwergstern

C

C

A197 Zwarte stern

C C C

C

C C

A222 Velduil A224 Nachtzwaluw

B

B

A229 IJsvogel

B B

C B B

A233 Draaihals A236 Zwarte specht A246 Boomleeuwerik A249 Oeverzwaluw A255 Duinpieper

B

D

C

C B C C

C B C

C

C B C C

B C B

A272 Blauwborst A275 Paapje A276 Roodborsttapuit A277 Tapuit

C

A292 Snor A295 Rietzanger

C

A298 Grote karekiet D

C C

C

A338 Grauwe klauwier


30

115hv 136hv 140hv 009hv 109hv 029h 111hv 072hv 092hv 133hv 075v 114hv 008v 019v 079v 145hv 139hv 073hv 127v 149hv 094hv 103hv 087h 007hv 095hv 118hv 078v 010hv 110v 018h 042hv 012v 137hv 038hv 066hv 068hv

Grevelingen Groote heide - de Groote Peel Groote Wielen Haringvliet Havelte-Oost Hollands Diep IJsselmeer Ilperveld, Kampina en Ketelmeer en Krammer Volkerak Lauwersmeer Leekstermeer Lepelaarplassen Maasduinen Mariapeel en Markermeer en IJmeer Markiezaat Meinweg Naardermeer Nieuwkoopse plassen Noordhollands Noordzeekustzone Oostelijke Oosterschelde Oostvaardersplassen Oudegaasterbrekken, Oudeland van Strijen Rottige Meenthe en Sallandse heuvelrug Sneekermeer Strabrechtse Heide en Uiterwaarden IJssel Uiterwaarden NederUiterwaarden Waal

vogelrichtlijn

A017

A008

A007

A005

A004

A021

A029

A027

A043

A022

A A A

B B

B

B

B

B C

B

B

D

C B B

B

B B

A

A A

A

A

A

A054

A053

A052

B B

A A

A

B

B

A B B A A B B B B B

A

A A B B B B B

A

A061

A059 B B

B B

A062

A058

B B B

B

B B

B

B B B B B

B B

B

B B B B B B B B

B B B

A038

A

A040

B B

A042

B

B

B

A

A045

B

A A A

A056

A A B B B B B B B B

A046

B

C B C

A034 B B

A039 A

A041 A

A048

B B

B

A037

B B

A050

A

B B

A026 B

A051

B

C

B B B B B

A069

A068

A067 B

B

B

B B

B

B B B

A070 B

A072 D

A081 D

A

D

A

A A

A

A

A103

A094 B

B

B B

B B

B

A107 C

A119 B

C

C

C

C C


A084

A082

A075

A065

A063

A002

A001

115hv 136hv 140hv 009hv 109hv 029h 111hv 072hv 092hv 133hv 075v 114hv 008v 019v 079v 145hv 139hv 073hv 127v 149hv 094hv 103hv 087h 007hv 095hv 118hv 078v 010hv 110v 018h 042hv 012v 137hv 038hv 066hv 068hv

Grevelingen Groote heide - de Groote Peel Groote Wielen Haringvliet Havelte-Oost Hollands Diep IJsselmeer Ilperveld, Kampina en Ketelmeer en Krammer Volkerak Lauwersmeer Leekstermeer Lepelaarplassen Maasduinen Mariapeel en Markermeer en IJmeer Markiezaat Meinweg Naardermeer Nieuwkoopse plassen Noordhollands Noordzeekustzone Oostelijke Oosterschelde Oostvaardersplassen Oudegaasterbrekken, Oudeland van Strijen Rottige Meenthe en Sallandse heuvelrug Sneekermeer Strabrechtse Heide en Uiterwaarden IJssel Uiterwaarden NederUiterwaarden Waal

vogelrichtlijn

A125

B

B

B

B

B

B

B

A127

B

B

A141

A140

A138

A137

A132

A130

C B

B B B B B B

B B B

B

B B C C B B

A142 B

A144

A143 B B

A149 B

A151 B

C

C

A156 B

B

B B

A160

A157

A162 B

B

B

A176

A177

B

B A

B B

B B

A169

A164

A161

B B B B B B B

B

B

B B

A183 B

B

A193

A191 D

B

B

B C

B

B B

A195 B

C

B

C

A197 B

C

C C

A224 B

B

B C

B

A229 B

A246

A236 D B

B

B A

B

A272 D

D

B

B

B

A276 B

B

B B

A292 C

C C

C

A298 C

C

A338 C


A295

A277

A275

A255

A249

A233

A222

A194

A190

A153

A147

A122

119v 057hv 076hv 113hv 100hv 001hv 034hv 138hv 122hv 035hv 011v 090hv 121v 093v 120v 105hv 020v 074hv 036hv 123hv

A001

Veerse Meer Veluwe Veluwemeer en B Voordelta Voornes duin Waddenzee Weerribben Weerter- en Westerschelde Wieden Witte en Zwarte Wormer- en Jisperveld Yerseke en Kapelse Zeevang Zoommeer Zouweboezem Zuidlaardermeergebied Zwarte meer Zwarte water Zwin

vogelrichtlijn

A007

A005

B

B B

B

B B B

A017

A008

B

B

A021

B B B

B

A B

B B B A A

A022 C

A027

A026 B

B

A B

A029 B

B B B

B A A B

A034

C B B B

B

C

C

A037 B

A039

A041

A040 A A

A A A A

A

A043

A050

A048

A046

A045

A

A A

A054

A053

B B B B

B B B B

A056

A051

B B B B

B

B B B B

B

B B B B B B B B B B

A A B B B

A

A052

B B B B B

A061

A059 B B

B B

B B

A069

A068

A067

A065

A063

A062 B C

A070

B

B B

B B B B B

B B B B B B

A072 B

A082

A081 A A

A C

A094 B

B

A103 B

B

A119 C C

C C

C


A107

A084

A075

A058

A042

A038

A004

A002

119v 057hv 076hv 113hv 100hv 001hv 034hv 138hv 122hv 035hv 011v 090hv 121v 093v 120v 105hv 020v 074hv 036hv 123hv

A125

A122

Veerse Meer C Veluwe B Veluwemeer en Voordelta Voornes duin B Waddenzee KWAL Weerribben Weerter- en Westerschelde Wieden Witte en Zwarte Wormer- en Jisperveld Yerseke en Kapelse Zeevang Zoommeer Zouweboezem Zuidlaardermeergebied B Zwarte meer B B Zwarte water Zwin

vogelrichtlijn

A137

A132

A130

A141

A140

A138

C

B B

B

A142

C B B C B B

A143

B

A144

C C B C B B B B B

A147 B

B

A149

B

B B B

A151 C

A160

A157

A162 B

B

A169

A164

A161

A156 B

B

B

B B B B

A176

B B B

B B B B B B B

B B

A177 B

A183 B

A

A222

A197

A195

A194

A193

A191 B C

C

B C

C

B B A C B C C

A246

A236

A233

A229

A224 B B C B A

A255 C

A272 B

A275 C

A277

A276

C C

A292 C

C

A298 C C

C

C

A338 C


A295

A249

A190

A153

A127


35

8

Amfibieën

8.1

Overzicht van de in de Nederlandse doelstellingen opgenomen Natura 2000 soorten H1166 H1193

8.2

Kamsalamander Geelbuikvuurpad

Triturus cristatus Bombina variegata

Analyse van de aanmeldingsgegevens Het aantal in de doelstellingen opgenomen habitats van soorten amfibieën bedraagt 2. Er zijn doelstellingen voor habitats van soorten geformuleerd in 40 gebieden. -- Voor de Geelbuikvuurpad is de situatie overzichtelijk, 2 kwalificerende gebieden en één gebied geel in het overzicht) zonder relevantie onder Natura 2000. -- Voor de Kamsalamander zijn 40 gebieden aangewezen waarvan er 34 niet kwalificeren (geel in het overzicht). -- In 19% van de doelen wordt hier voldaan aan criteria voor kwalificatie, 63% van de doelen kwalificeert niet maar is wel gemeld bij de EC, terwijl 19% uitsluitend nationaal van karakter is. -- Voor 7 kwalificerende (A: 5 + B: 2) doelen is sprake van een uit Natura 2000 voortvloeiende verplichting tot behoud van de mate van instandhouding. -- Voor 1 kwalificerend (C) doel is sprake van een uit Natura 2000 voortvloeiende verplichting inzake herstel van de kwaliteit van het habitat van de betreffende soort. -- Er is sprake van 35 doelen die niet relevant zijn voor Natura 2000.

055h 047h 063h 156h 046h 041h 128hv 155h 053h 025h 027hv 030hv 067hv 154h 157h 136hv 029h 133hv 061h 058h 050h 147h 071h 131h 149hv 141h 095hv 134h 150h 042hv 160h 045h 038hv 082h 066hv 068hv 039h 057hv 138hv 062h 054h 064h 105hv 070h 123hv

Aamsveen Achter de Voort, Agelerbroek en Volterbroek Bekendelle Bemelerberg en Schiepersberg Bergvennen en Brecklenkampse Veld Boetelerveld Brabantse Wal Brunssummerheide Buurserzand en Haaksbergerveen Drentsche Aa Drents-Friese wold en Leggerlerveld Dwingelderveld Gelderse Poort Geleenbeekdal Geuldal Groote heide - de plateaux Havelte-Oost Kampina en Oisterwijkse bossen en Vennen Korenburgerveen Landgoederen Brummen Landgoederen Oldenzaal Leudal Loevestein, Pompveld en Kornsche Boezem Loonse en Drunense duinen, de Brand en de Leemkuilen Meinweg Oeffeltermeent Oostelijke vechtplassen Regte heide en Rielse laag Roerdal Sallandse heuvelrug Savelsbos Springendal en Dal van de Mosbeek Uiterwaarden IJssel Uiterwaarden Lek Uiterwaarden Neder-Rijn Uiterwaarden Waal Vecht en Beneden-regge Veluwe Weerter- en Budelerbergen Willinks Weust Witte Veen Wooldse Veen Zouweboezem Zuider Lingedijk - Diefdijk Zuid Zwin

H1193 Geelbuikvuurpad

habitatrichtlijn soorten amfibieën

36

H1166 Kamsalamander


A A B D

C C A B A C D C C A B A B A B B A A C D D C D D A D C C B C A A A A C


37

9

Vissen

9.1

Overzicht van de in de Nederlandse doelstellingen opgenomen Natura 2000 soorten De met geel gemarkeerde soorten kwalificeren in geen enkel Natura 2000-gebied. H1095 H1096 H1099 H1102 H1103 H1106 H1134 H1145 H1149 H1163

9.2

Zeeprik Beekprik Rivierprik Elft Fint Zalm Bittervoorn Grote modderkruiper Kleine modderkruiper Rivierdonderpad

Lampetra marinus Lampetra planeri Lampetra fluviatilis Alosa alosa Alosa fallax Salmo salar Rhodeus sericeus Misgurnus fossilis Cobitis taenia Cottus gobio

Analyse van de aanmeldingsgegevens Het aantal in de doelstellingen opgenomen habitats voor soorten vissen bedraagt 10, waarvan 5 soorten in geen enkel gebied kwalificeren (geel in het overzicht). Er zijn instandhoudingsdoelstellingen voor soorten geformuleerd in 59 gebieden. Daarvan zijn 42 gebieden, waaronder 2 VR-gebieden, zonder kwalificerende soorten (geel in het overzicht). -- In 12% van de doelen wordt voldaan aan criteria voor kwalificatie, 77% kwalificeert niet maar is wel gemeld bij de EC, terwijl 11% uitsluitend nationaal van karakter is. -- De mate van instandhouding van habitats van de kwalificerende soorten is als volgt: A - 44%, B - 50%, C - 6%. -- Voor 18 kwalificerende (A: 9 + B: 9) doelen in gunstige staat is sprake van een uit Natura 2000 voortvloeiende verplichting tot behoud van de mate van instandhouding. -- Voor 1 kwalificerend (C) doel is sprake van een uit Natura 2000 voortvloeiende verplichting inzake herstel van de kwaliteit van het habitat van de betreffende soort. -- Er is sprake van 140 doelen die niet relevant zijn voor Natura 2000.

INCAconsult 2007/16 Verplichtingen onder Natura 2000 H1149 Kleine modderkruiper

H1163 Rivierdonderpad

H1106 Zalm

H1103 Fint

H1102 Elft

H1099 Rivierprik

H1096 Beekprik

H1145 Grote modderkruiper

Alde Feanen Arkemheen Bekendelle Bennekomse Meent Biesbosch Botshol Broekvelden, Vettenbroek en Polder Stein Buurserzand en Haaksbergerveen Dinkelland Drentsche Aa Eilandspolder Gelderse Poort Geuldal Grensmaas Groote heide - de plateaux Groote Wielen Haringvliet Hollands Diep (oeverlanden) IJsselmeer(Friese kust) Ilperveld, Oostzanerveld, Varkensland Kampina en Oisterwijkse bossen en Vennen Kempenland West Krammer Volkerak Langstraat bij Sprang-Capelle Loevestein, Pompveld en Kornsche Boezem Maasduinen Markermeer en IJmeer Meinweg Naardermeer Nieuwkoopse plassen en de Haeck Noordzeekustzone Oeffeltermeent Olde Maten en Veerslootlanden Oostelijke vechtplassen Oudegaasterbrekken, Gouden Bodem en Fluessen Polder Westzaan Roerdal Rottige Meenthe en Brandemeer Springendal en Dal van de Mosbeek Swalmdal Uiterwaarden IJssel Uiterwaarden Neder-Rijn Uiterwaarden Waal Van Oordt's Mersken Vecht en Beneden-regge Veluwe Veluwemeer en Wolderwijd Vlijmens Ven, Moerputten en Bossche Broek Voordelta Waddenzee Weerribben Weerter- en Budelerbergen Westerschelde Wieden Wijnjeterperschar en Terwispeler Gro Wormer- en Jisperveld en Kalverpolder Zouweboezem Zuider Lingedijk - Diefdijk Zuid Zuidlaardermeergebied Zwanewater en Pettemerduinen Zwarte meer Zwarte water

H1134 Bittervoorn

013hv 056v 063h 065h 112hv 083h 104hv 053h 049h 025h 089hv 067hv 157h 152h 136hv 009hv 109hv 111hv 072hv 092hv 133hv 135h 114hv 130h 071h 145hv 073hv 149hv 094hv 103hv 007hv 141h 037h 095hv 010hv 091h 150h 018h 045h 148h 038hv 066hv 068hv 015hv 039h 057hv 076hv 132h 113hv 001hv 034hv 138hv 122hv 035hv 016h 090hv 105hv 070h 020v 085hv 074hv 036hv

H1095 Zeeprik

habitatrichtlijn soorten vissen

38

A

A

B

A

B B

B

D D B

C B

B

A A A D A

D D A A A A D

B C C B C D B A B

D

B

D B

D B B B B C

A B

B B

B

B

B A

B

A

A A B

B B

A A B D B B D D C C B A B C D B A A

B A B B

B

A B

B A A B D B C A

B B

D B B B B B A C

B C C C C

C C C B B B B B A B C C

A

B B

B B

B

B B

B B

D

C

B

B

A

B

B A

A C B B C A B B

B C C B C B B

D C B

C B C B


39

10 Ongewervelde dieren 10.1 Overzicht van de in de Nederlandse doelstellingen opgenomen Natura 2000 soorten De met geel gemarkeerde soort kwalificeert in geen enkel Natura 2000-gebied. H101X H1014 H1016 H1037 H1042 H1059 H1060 H1061 H1078 H1082

Platte schijfhoorn Nauwe zeggekorfslak Zeggekorfslak Gaffellibel Leucorrhinia pectoralis Pimpernelblauwtje Grote vuurvlinder Donker pimpernelblauwtje Callimorpha quadripunctaria Gestreepte waterroofkever

Anisus vorticulus Vertigo angustior Vertigo moulinsiana Ophiogomphus cecilia Gevlekte witsnuitlibel Maculinea teleius Lycaena dispar Maculinea nausithous Spaanse vlag Graphoderus bilineatus

10.2 Analyse van de aanmeldingsgegevens Het aantal in de doelstellingen opgenomen habitats voor soorten ongewervelde dieren bedraagt 10, waarvan één soort in geen enkel gebied kwalificeert (geel in het overzicht). Er zijn instandhoudingsdoelstellingen geformuleerd in 41 gebieden. Daarvan zijn 23 gebieden, waaronder twee VR-gebieden, zonder kwalificerende soorten (geel in het overzicht). -- In 41% van de doelen wordt voldaan aan criteria voor kwalificatie, 23% kwalificeert niet maar is wel gemeld bij de EC, terwijl 36% uitsluitend nationaal van karakter is. -- De mate van instandhouding van habitats van de kwalificerende soorten is als volgt: A - 18%, B - 64%, C - 18%. -- Voor 23 kwalificerende (A: 5 + B: 18) doelen met een gunstige staat is sprake van een uit Natura 2000 voortvloeiende verplichting tot behoud van de mate van instandhouding. -- Voor 5 kwalificerende (C) doelen is sprake van een uit Natura 2000 voortvloeiende verplichting inzake herstel van de kwaliteit van het habitat van de betreffende soort. -- Er is sprake van 41 doelen die niet relevant zijn voor Natura 2000.

047h 013hv 155h 153h 096h 014v 101hv 004hv 002hv 086h 067hv 154h 157h 152h 136hv 133hv 088h 116h 019v 048h 051h 145hv 117h 097h 094hv 103hv 161h 087h 095hv 150h 018h 160h 099h 045h 142h 159h 148h 059h 057hv 132h 100hv 034hv 122hv 035hv

Achter de Voort, Agelerbroek en Volterbroek Alde Feanen Brunssummerheide Bunder- en Elsloerbos Coepelduynen Deelen Duinen Goeree en Kwade Hoek Duinen Terschelling Duinen Texel, Waal en Burg, Dijkmanshuizen en De Bol Duinen van Schoorl Gelderse Poort Geleenbeekdal Geuldal Grensmaas Groote heide - de plateaux Kampina en Oisterwijkse bossen en Vennen Kennemerland Zuid Kop van Schouwen Leekstermeer Lemselermaten Lonnekermeer Maasduinen Manteling van Walcheren Meijendel en Berkheide Naardermeer Nieuwkoopse plassen en de Haeck Noorbeemden en Hoogbos Noordhollands duinreservaat Oostelijke vechtplassen Roerdal Rottige Meenthe en Brandemeer Savelsbos Solleveld Springendal en Dal van de Mosbeek St. Jansberg St. Pietersberg en Jekerdal Swalmdal Teeselinkven Veluwe Vlijmens Ven, Moerputten en Bossche Broek Voornes duin Weerribben Westerschelde Wieden

H1082 Gestreepte waterroofkever

H1078 Spaanse vlag

H1061 Donker pimpernelblauwtje

H1060 Grote vuurvlinder

H1059 Pimpernelblauwtje

H1042 Gevlekte witsnuitlibel

H1037 Gaffellibel

H1016 Zeggekorfslak

H1014 Nauwe zeggekorfslak

H101X Platte schijfhoorn

habitatrichtlijn soorten ongewervelde dieren

H1083 Vliegend hert

40


D D A D D D B B

D

B B

B C B

B D B

B D

C C B

B

B

B D

D

C B

B

D B B

B B B B D

A B

B

A A

C

C

A

C

D

B


41

11 Planten 11.1 Overzicht van de in Nederland voorkomende Natura 2000 soorten H1387 H1393 H1614 H1831 H1903

Tonghaarmuts Geel schorpioenmos Kruipend moerasscherm Drijvende waterweegbree Groenknolorchis

Orthotrichum rogeri Drepanocladus vernicosus Apium repens Luronium natans Liparis loeselii

11.2 Analyse van de aanmeldingsgegevens Het aantal in de doelstellingen opgenomen habitats voor soorten planten bedraagt 5. Er zijn doelstellingen voor soorten geformuleerd in 38 gebieden. Daarvan zijn 23 gebieden, waaronder 1 VR-gebied, zonder kwalificerende soorten (geel in het overzicht). -- In 38% van de doelen wordt voldaan aan criteria voor kwalificatie, 58% kwalificeert niet maar is wel gemeld bij de EC, terwijl 5% uitsluitend nationaal van karakter is. -- De mate van instandhouding van habitats van de kwalificerende soorten is als volgt: A - 27%, B - 73%. -- Voor 23 kwalificerende (A: 4 + B: 11) doelen is sprake van een verplichting tot behoud van de mate van instandhouding. -- Er is sprake van 24 doelen die niet relevant zijn voor Natura 2000.


112hv 041h 128hv 125h 049h 027hv 005hv 006hv 004hv 002hv 003hv 115hv 124h 136hv 072hv 133hv 135h 088h 116h 058h 130h 008v 131h 145hv 149hv 094hv 103hv 095hv 018h 146h 045h 137hv 057hv 132h 126h 100hv 034hv 138hv 122hv 035hv

Biesbosch Boetelerveld Brabantse Wal Canisvlietse Kreek Dinkelland Drents-Friese wold en Leggerlerveld Duinen Ameland Duinen Schiermonnikoog Duinen Terschelling Duinen Texel, Waal en Burg, Dijkmanshuizen en De Bol Duinen Vlieland Grevelingen Groote Gat Groote heide - de plateaux IJsselmeer(Friese kust) Kampina en Oisterwijkse bossen en Vennen Kempenland West Kennemerland Zuid Kop van Schouwen Landgoederen Brummen Langstraat bij Sprang-Capelle Lauwersmeer Loonse en Drunense duinen, de Brand en de Leemkuilen Maasduinen Meinweg Naardermeer Nieuwkoopse plassen en de Haeck Oostelijke vechtplassen Rottige Meenthe en Brandemeer Sarsven en de Banen Springendal en Dal van de Mosbeek Strabrechtse Heide en Beuven Veluwe Vlijmens Ven, Moerputten en Bossche Broek Vogelkreek Voornes duin Weerribben Weerter- en Budelerbergen Westerschelde Wieden

H1903 Groenknolorchis

H1831 Drijvende waterweegbree

H1614 Kruipend moerasscherm

H1393 Geel schorpioenmos

H1387 Tonghaarmuts

habitatrichtlijn soorten planten

42

B C B B B B

B

A A B A A A

B B D A A B B D B B B C B B B B B A B C B B B C B

B B


12

43

Relevante publicaties Alle hieronder vermeldde publicaties zijn (tevens) te downloaden van www.incaconsult.com

[1]

Gebiedendocument. Overzicht van habitattypen en soorten waarvoor gebieden zijn aangemeld en begenzing van gebieden. Ministerie van LNV, mei 2003, februari 2004

[2]

Gerrits, N.M. & de Groot, T.T.M. Natura 2000 in Nieuwkoop (Analyse van de implementatie van de Vogel- en Habitatrichtlijnen met een analyse van de aanwijzing van de Nieuwkoopse Plassen en De Haeck als Speciale Beschermingszone). INCAconsult, 2006, pp 76

[3]

Gerrits, N.M. & de Groot, T.T.M. Natura 2000 in Nieuwkoop - Gebiedsanalyse (Analyse van de aanwijzing van de Nieuwkoopse Plassen en De Haeck als Speciale Beschermingszone). INCAconsult, 2006, pp 65

[4]

Lijstdocument. Overzicht van gebiedsselectie voor de Habitatrichtlijn, Ministerie van LNV, mei 2003

[5]

Richtlijn 79/409/EEG van de Raad van 2 april 1979 inzake het behoud van de vogelstand.

[6]

Richtlijn 92/43/EEG van de Raad van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna.

[7]

Roomen, M.W.J. van, Boele A., van der Weide M.J.T., van Winden E.A.J. & Zoetebier D. 2000. Belangrijke vogelgebieden in Nederland, 1993-97. SOVONinformatierapport 2000/01.

[8]

Standaardgegevensformulier. Beschikking van de Commissie inzake het informatie-formulier voor als Natura 2000-gebied voorgestelde gebieden (97/266/EG) Publicatieblad der Europese Gemeenschappen L 107/1, dd. 24-041997

[9]

Verantwoordingsdocument. Selectiemethodiek voor aangemelde Habitatrichtlijngebieden, Ministerie van LNV, mei 2003

------

VERPLICHTINGEN ONDER NATURA 2000

Recommend Documents