Verplanten door BSI Sym biose
tussen natuur & techniek
Index Inleiding
3
Historie bomen verplanten
5
Historie BSI Bomenservice
7
Bomen verplanten een vak apart
8
Voorbereiden verplanting
9
Verplantmethoden
12
Verzorging na verplanting
19
1
Sym biose
tussen natuur & techniek
Het hijsen van de boom (omslag), transporteren (links) en het opnieuw planten (boven) van een boom in Pijnacker.
Inleiding B
omen verplanten is niet alleen
Door in de planvormingsfase BSI te
een vak apart, maar ook een
betrekken, kunnen wij u optimaal
symbiose tussen natuur en techniek.
adviseren
In deze brochure zult u lezen dat wij
resultaat te bereiken. Symbiose is
de technieken om bomen te verplanten
niet voor niets ons sleutelwoord; niet
hebben doorontwikkeld tot de meest
alleen voor de verplanting, maar ook
succesvolle en betrouwbare methoden
in de relatie tussen u en BSI speelt
van de 21 eeuw.
samenwerking een grote rol.
e
Als één van de meest ervaren bedrijven van Nederland zijn wij al ruim 20 jaar marktleider en betrouwbare partner op het gebied van het verplanten van bomen. Door deze ervaring beschikken wij over een uitgebreid aanbod aan verplantmethoden die in deze brochure uiteengezet worden.
om
integraal
het
beste
3
Boom verplanten in 1794
Historie
R
Bomen verplanten eeds in de 18e eeuw werden er bomen
De hedendaagse technieken en kennis hebben
verplant, dit is ook de eeuw dat Carolus
er aan bijgedragen dat het verplanten van bomen
Linaeus en William Withering de classificatie
meestal een succes is, waardoor een tweede leven
van het plantenrijk introduceerden. Toen werd
mogelijk wordt.
het verplanten van bomen nog uitgevoerd middels handkracht en echte paardenkracht. Ook werden allerlei vernuftige hulpmiddelen om bomen te tillen of te kantelen gebruikt. Als we kijken naar de hedendaagse technieken om bomen te verplanten, zien we veel overeenkomsten met de geschiedenis. Ook toen werden bomen verplant om deze te behouden of om te schenken. Gelukkig zien we tot op de dag van vandaag de meerwaarde van het behoud van grote bomen voor het nageslacht.
Boom verplanten in 1904
Boom verplanten in 1930
5
De Koekampkastanje op het Malieveld in Den Haag. Verplant in 1997, waarna de groeiplaats is afgewerkt met meer dan 100 m³ BSI Bomengrond.
Voor de verplanting
Na de voorbereidende werkzaamheden
Tijdens de verplanting
Historie
BSI bomenservice A
Wereldrecord ‘Koekampkastanje’
een van de eerste bedrijven in Nederland schafte
1997 was een bijzonder jaar voor BSI, omdat
BSI een eigen verplantmachine aan, die inmid-
toen onder het toeziend oog van afgezanten
dels duizenden bomen een nieuwe kans heeft ge-
van het World Guinness book of Records de
geven. Door de innovaties van BSI is ook het
grootste (4,5 meter stamomtrek, kluit 10x10
succesvol verplanten van grote bomen mogelijk
meter), zwaarste (250.000 kilo) en oudste (125
geworden. Sinds BSI met de verplanting van de
jaar) boom ter wereld werd verplant. De goede
‘Koekampkastanje’ in Den Haag het wereldrecord
afloop en het innovatieve karakter van de
heeft gevestigd, zijn door ons al meer dan 20
methode van verplanten leverde BSI een
bomen verplant middels de verschuiftechniek.
vermelding op in het World Guinness Book of
Ook internationaal bleef het verplanten van
Records.
l sinds de oprichting van het bedrijf in 1990 verplant BSI met succes bomen. Als
grote bomen door BSI niet onopgemerkt. Zo verplantte BSI in 2003 een grote 140 jaar oude
Na een turbulente historie van de boom die
eik in Stevenage (Engeland), middels de onder-
tijdens de oorlog flink is toegetakeld, vanwege
steunde verplanttechniek .
de behoefte aan kachelhout, werd door de presentatie van deze nieuwe techniek voorkomen dat dit zelfde lot hem 50 jaar later weer stond te wachten. Vanwege de aanleg van de Koningstunnel moest de boom over een afstand van 80 meter verplaatst worden. Door een intensieve voorbereiding van 3 jaar, waarbij een kluit van 10 x 10 meter is geprepareerd, werd in maart 1997 de eerste keer succesvol de verschuiftechniek aan de wereld gepresenteerd, waardoor de ‘Koekampkastanje’ nog vele jaren zorgeloos verder kan leven op het Malieveld.
7
Bomen verplanten een vak apart U
een vak apart
it onderzoek blijkt dat 70% van de
• Bij gebruik van verplantmachines is vrijwel
boomverplantingen mislukt. Om dit
geen controle op de schade aan het wortel-
percentage gezamenlijk te verkleinen willen wij u
gestel. Een brede platte kluit moet anders worden
hierbij de meest voorkomende valkuilen noemen.
verplant dan een compacte diepgaande kluit. Bovengronds is niet te zien hoe de boom zich
• Aan een goede voorbereiding wordt vaak niet
ondergronds ontwikkeld heeft.
gedacht of er is geen tijd meer voor. • In de nieuwe situatie wordt vaak te weinig • Het verplanten van bomen wordt vaak gezien als een techniek waarmee je een boom verzet.
aandacht besteed aan de kwaliteit van de nieuwe groeiplaats.
De keuze voor de uitvoering van de verplanting valt vaak op de goedkoopste aanbieder en niet
• Bomen worden vaak te diep of in een te natte
per definitie op de expertise en ervaring van
situatie herplant. Hierdoor sterven wortels als
het bedrijf.
gevolg van zuurstofgebrek af.
• Het verplanten van bomen is moeilijk te
• Vaak wordt geen beluchtingssysteem toege-
omschrijven in een bestek. Op zoek naar de
past, waardoor als gevolg van zuurstoftekort
mogelijkheden om zo goedkoop mogelijk in te
de wortels zich niet kunnen ontwikkelen of
schrijven, wordt de kwaliteit van de aanwezige
zelfs afsterven.
beschrijving vrij geïnterpreteerd. Dit komt de kwaliteit voor de uiteindelijke uitvoering van
• Een intensieve nazorgperiode ontbreekt vaak.
de voorbereiding en verplanting niet ten goede.
In de regel wordt tot 1 jaar na verplanting water geven als voldoende beschouwt. Met
• Vaak worden grote bomen met een te kleine verplantmachine verplaatst.
Mislukte verplanting
onze expertise stellen we vast dat in de meeste gevallen drie jaar het minimum moet zijn.
Voorbereiden
H
verplanting
et voorbereiden van bomen, waarbij de
Zodoende kan vaak in een vroeg stadium
kluit van de boom wordt geprepareerd,
bepaald worden of de bomen op hun huidige
is essentieel voor het slagen van een verplan-
plaats behouden kunnen blijven; eventueel in
ting. Het is van groot belang, dat vóór u de
combinatie met aanpassingen in het ontwerp.
keuze maakt een boom te verplanten, u zich op
Ook kunnen op deze manier bij de keuze voor
de hoogte laat stellen van de vitaliteit van de
behoud door middel van verplanting, de bomen
boom en de kwaliteit en intensiteit van de kluit.
vroegtijdig voorbereid worden.
Op deze manier kunnen wij u helpen te bepalen
Bij de uitvoering van de BEA worden de
of een verplanting zinvol is en een succesvol
bomen visueel beoordeeld. Aan de hand van de
eindresultaat zal hebben. BSI kan u op diverse
conditie, vitaliteit en kwaliteit van de boom
manieren en in diverse stadia adviseren.
wordt de verplantbaarheid bepaald.
BEA
Verplantbaarheidsonderzoek
Vaak komt de noodzaak voor verplanten voort
Als u als opdrachtgever heeft gekozen voor
uit inbreidingen of renovatieprojecten. Om
boombehoud door middel van verplanting,
gevolgen voor de bomen op deze locaties in een
kunnen wij voor u een verplantbaarheidsonder-
vroegtijdig stadium inzichtelijk te maken, kan
zoek uitvoeren.
een BEA (Bomen Effect Analyse) worden uitgevoerd. Het doel van het onderzoek conform de
Bij de uitvoering van dit onderzoek wordt de
BEA is het informeren van u als opdrachtgever
ondergrondse intensiteit en kwaliteit van het
over de consequenties van de gewenste terrein-
wortelgestel beoordeeld. Als uit dit onderzoek
inrichting. Dit door het stellen van de volgende
blijkt dat de boom verplantbaar is, zal aan de
standaard vraag: “Kunnen de bomen, in het
hand van een KLIC-melding worden bepaald of
perspectief van de voorgenomen herinrichting,
er andere beperkingen of belemmeringen zijn.
in hun huidige verschijningsvorm en op deze standplaats, duurzaam behouden blijven?”
Op de nieuwe plantlocatie zal ook onderzocht worden of er groeiplaatsverbetering noodzakelijk
Dit onderzoek wordt bij voorkeur uitgevoerd
is en of er belemmeringen of beperkingen zijn
in de voorbereidende fase van de planvorming.
vanwege kabels, leidingen of andere obstakels.
Kabel door de kluit
9
Intensieve beworteling
Advies De onderzoeksgegevens worden gebundeld in
- het, indien nodig, aanbrengen van een laagje
een rapportage, waar mogelijk ondersteund
compost op de kluit ten einde het bodemleven
door tekeningen en visuele informatie, om u en
te stimuleren en daarmee de hergroei van wor-
uw collega’s optimaal te informeren. Naast het
tels te bevorderen;
vermelden van de basisgegevens van de boom, zoals omtrek, soort, kwaliteit en vitaliteit, zal
- het watergeven van de boom, om vochtstress te voorkomen;
ook het ondergrondse beeld en de periode van
- het, indien nodig, injecteren van de kluit met
voorbereiding worden beschreven. In de rappor-
meststoffen of middelen om bodemleven te
tage wordt ingegaan op:
stimuleren.
- het rondgraven van de boom; - het wegnemen van wortels; - het afzagen/afknippen van de wortels om zodoende een gladde snoeiwond te krijgen die snel overgroeit; - het inpakken van de kluit met een wortelwerend folie. Nieuwe wortels zullen zo de kluit verstevigen;
Boombeoordeling
Profielsleuf
Profielboring
Verplantmethode In de rapportage zal aan de hand van de inten-
• Verplanten met behulp van de klassieke hijs-
siteit, kwaliteit, de dimensies van de boom en
methode: voor bomen met een stamdiameter
kluit en eventuele omgevingsfactoren bepaald
van 30-60 cm en/of voor bomen met een kluit-
worden welke verplantmethode het meest
diameter van max. 400 cm, gewicht 40 ton.
geschikt is. Een van de belangrijkste uitgangs-
• Verplanten met behulp van de ondersteunde
punten bij de keuze van de verplantmethode
verplanttechniek: voor bomen met een diame-
is de vorm en de maat van de benodigde kluit.
ter groter dan 60 cm en/of voor bomen met
Standaard wordt bij het bepalen van de kluit-
een kluitdiameter van maximaal 700 cm,
grootte uitgegaan van 8x de stamdiameter. Wij
gewicht 100-120 ton.
onderscheiden de volgende verplantmethoden:
• Verplanten met behulp van de horizontale
• Verplanten met behulp van een verplant-
verplanttechniek: geen beperkingen, be-
schop: voor bomen tot een stamdiameter van
houdens technische factoren of omgevings-
circa 30 cm en/of voor bomen met een kluit-
beperkingen.
diameter van maximaal 250 cm.
11
Bomen verplanten
verplantmethoden O
m u en vooral de boom optimaal van dienst te zijn maken wij gebruik van
diverse methoden die wij de afgelopen jaren hebben (door)ontwikkeld.
Verplantschop Bij gebruik van deze methode wordt de boom verplant met behulp van een machine die met 2, 4 of 6 schoepen de kluit steekt. Deze machine is bevestigd aan een shovel of een hydraulische graafmachine die de boom zelfrijdend kan verplaatsen.
Geschikt voor: - bomen tot een diameter van circa 30 cm; - bomen met een kluitdiameter van maximaal 250 cm.
Klassieke hijsmethode Bij de toepassing van deze methode worden één of meerdere hijsbanden, afhankelijk van het gewicht, rond de stam onder de eerste takkrans aangebracht. Daarna worden de kettingen van de telescoopkraan door de kroon van de boom geleid, om deze vervolgens aan de hijsbanden te bevestigen. Aan deze banden wordt de boom dan in zijn geheel opgetild. De boom wordt binnen draaibereik herplant of op een transportmiddel geplaatst.
Geschikt voor: - bomen met een diameter van 30-60 cm; - bomen met een kluitdiameter van maximaal 400 cm, gewicht 40 ton.
13
Pen-verplanting Deze methode is in grote lijnen gelijk aan de klassieke hijsmethode. In dit geval wordt echter een pen door de stam van de boom geboord, waaraan de banden worden bevestigd. Deze methode wordt alleen toegepast in het voorjaar als de sapstroom op gang is gekomen en daarmee het risico op bastbeschadiging toeneemt.
Geschikt voor: - verplaatsen van bomen in het voorjaar; maart/april.
Ondersteunde verplantmethode De ondersteunde verplanttechniek wordt toe-
worden buizen of binten onder de kluit aange-
gepast bij bomen met een gewicht groter dan
bracht, waarna gecertificeerde hijsbinten onder
40 ton. Dit heeft te maken met het feit dat door
deze constructie worden geperst. Het geheel
het eigen gewicht van de kluit wortels kunnen
wordt dan aan de hijsbinten opgetild, waar-
bezwijken en daardoor uiteindelijk de kluit
door de kluit gelijkmatig ‘ondersteund’ wordt.
onherstelbaar beschadigd kan raken. Om bo-
Vervolgens wordt de boom binnen draaibereik
men met zware kluit te verplanten passen wij
herplant of verticaal op een transportmiddel
de ondersteunde verplanttechniek toe. Hierbij
geplaatst.
15
Geschikt voor: - bomen met een diameter groter dan 60 cm; - bomen met een kluitdiameter van max. 700 cm, gewicht 100-120 ton.
Klassiek met moderne ondersteunde kantelmethode Deze methode wordt toegepast bij verplanting
ningsframe aangebracht. Onder deze constructie
van voorbereide bomen die in de winter met
worden balken geperst, die op hun beurt be-
de klassieke hijsmethode verplant worden. Het
vestigd worden aan het kantelframe. Door in
unieke van dit systeem is, dat het nu mogelijk
de telescoopkraan een extra lier te bevestigen
wordt om bomen in de zomer te verplanten.
kan de boom na het lichten gekanteld worden
Omdat in de zomer niet aan de stam getild kan
met behulp van deze lier en horizontaal op het
worden, wordt onder de kluit een ondersteu-
transportmiddel worden geplaatst.
Geschikt voor: - ondersteund verplanten met horizontaal transport.
Verschuiftechniek De verschuiftechniek wordt toegepast bij bomen
maaiveld. De constructie die onder de boom
die een kluit nodig hebben van minimaal
wordt aangebracht bestaat uit stalen platen die
7 meter. Bij de toepassing van dit systeem is het
onderling worden verbonden. Vervolgens wordt
noodzakelijk dat de doorgang niet wordt belem-
aan het centrale punt de staalkabel van de lier
merd door kabels, leidingen en andere obstakels.
bevestigd waarna de boom aan zijn reis naar
De boom wordt namelijk op een slede geplaatst,
zijn nieuwe plek kan beginnen.
waarna de boom wordt verschoven over het
Geschikt voor: - geen beperkingen, behoudens technische of omgevingsfactoren.
17
Rijdend kantelen (om obstakels te vermijden) Bij het transport van bomen moet vaak rekening worden gehouden met een groot aantal obstakels zoals lantaarnpalen, verkeersborden e.d. Dit brengt vaak een flinke kostenpost met zich mee. Het vervoeren van bomen met behulp van een platformwagen stelt ons in staat, om in geval van het verticaal vervoeren van een boom, deze tijdens het rijden tot 12 graden te kantelen. Hierdoor wordt het aantal obstakels op de route dat verwijderd moet worden flink gereduceerd.
Geschikt voor: - transport in hoogstedelijk gebied - route met veel obstakels.
Verzorging
N
na de verplanting
adat investeringen in de voorbereiding
- het beoordelen van de vochtbalans in de bodem;
en verplanting zijn afgerond, is het meest
- het beoordelen van de watergift;
essentiële onderdeel van de investering de nazorg van de boom. Het hele jaar door hebben wij een
Visuele beoordeling
- indien een computer is geïnstalleerd, wordt de watergift indien nodig direct aangepast;
team van specialisten dat onze projecten bezoekt
- indien er geen irrigatiecomputer aanwezig is,
en de bomen controleert. Tijdens deze controle-
zal in overleg met de verantwoordelijke voor het
bezoeken worden de volgende handelingen
water geven, de watergift worden aangepast.
uitgevoerd: - het beoordelen van bladkleur, bladbezetting en bladgrootte;
De controle en uitvoering van alle bovengenoemde zaken draagt bij aan een succesvolle
- het beoordelen van scheutlengte;
verplanting en een optimaal herstel en functio-
- het beoordelen van stamschot en indien nodig
neren van een verplante boom.
verwijdering ervan; - het beoordelen van snoeiwerkzaamheden en indien nodig uitvoering hiervan; - het beoordelen van de ontwikkeling van het wortelgestel; - het beoordelen van de ontwikkeling van het bodemleven en de belangrijke schimmels; - het oogsten van bladeren voor bladsapanalyses om optimale bemesting toe te kunnen dienen; - het beoordelen van de verankeringen en indien nodig aanspannen; - het beoordelen van het Airo-Tec beluchtingssysteem en zo nodig reinigen; - het beoordelen van de waterwallen en indien nodig herstellen; - het onkruidvrij houden van de boomspiegel
19
i.v.m. concurrentie; Profielboring voor beoordeling wortelontwikkeling en bodemvocht
Telefoon: Fax: E-mail: Internet:
BSI Bomenservice Wildenburglaan 4 3744 MK Baarn 035 - 548 58 88 035 - 548 58 77
[email protected] www. bsi-bomenservice.nl
