Verliefd. a voorbereiding hoorspeltekst d.m.v. fragmenten met opdrachten. a voorbereiding informatieve tekst d.m.v. fragmenten met opdrachten

Verliefd Activiteiten a voorleesverhaal, woordenschat Introductieweek

organisatie etalageles Inrichten leestafel

Materialen

• •

handleiding blz. 24 en 25 lesbeschrijving en voorleesverhaal kopieerbladen 1-8

b vrijlezen of lezen van leestafel

a voorbereiding hoorspeltekst d.m.v.

• •

handleiding blz. 26 en 27 lesbeschrijving werkboek blz. 2 en 3

• •

handleiding blz. 27 lesbeschrijving leesboek blz. 4-7

• •


• •


• •


• •


• •


• •


a voorbereiding etalageles

• •

handleiding blz. 34 lesbeschrijving kopieerbladen 1-9

b uitvoering etalageles

• •

handleiding blz. 34 lesbeschrijving kopieerbladen 1-9

fragmenten met opdrachten Lesweek 1

b samen lezen hoorspeltekst met meerdere rollen/niveaus

a voorbereiding informatieve tekst d.m.v. fragmenten met opdrachten Lesweek 2

b samen lezen informatieve tekst op twee niveaus

a voorbereiding tekst op één niveau d.m.v. fragmenten met opdrachten Lesweek 3

b samen lezen op één niveau nonfictietekst, gedicht en tips

a voorbereiding tekst met leestechnische doelen op één niveau d.m.v. fragmenten met opdrachten. Lesweek 4

b samen lezen fictietekst één niveau incl. tempotoets

Etalageweek

23

Timboektoe HL8_boek.indb 23

28-12-10 08:10

Intro

Verliefd INFORMATIEBLOK introductieles Introductie hele groep

lkg

a

• handleiding • kopieerbladen blz. 1-8 • digibord db

Lesopzet

• • • • • •

introductiegesprek voorleesverhaal – Verliefd, Geert van Diepen woordenschat voorbereiding etalageles (kopieerbladen 1-8) TIP-boek kiezen inrichten leestafel

LESBESCHRIJVING Introductiegesprek (5 min.) db 1 Vertel dat het thema van dit blok verliefd is. Schrijf op het bord: Is het leuk verliefd te zijn? Ja, want … Nee, want … Laat reageren op deze vraag. Sta kort stil bij de ervaringen en gevoelens van de kinderen. Wat doe je als je verliefd bent?

INFORMATIEBLOK introductieles Introductie hele groep

zw

b

vrij-leesboeken van de leestafel en/of van school

LESBESCHRIJVING De tweede les van deze week is bestemd voor vrij lezen, bij voorkeur uit boeken die met het thema te maken hebben. Daarnaast kunnen de kinderen de leestafel verder aanvullen. Suggesties: • Wild verliefd, Ditte Merle • Als jij…, Ben Kuipers (dichtbundel) • Ik ben op jou!, Mieke van Hooft (dichtbundel) • Is liefde besmettelijk?, Izzy love, Manon Sikkel • Hoe overleef ik… de liefde? (tijdschrift) • Hoe overleef ik mijn eerste zoen?, Francine Oomen (ook luisterboek en de musicaleditie bevat een cd met liedjes) • Polleke, Guus Kuijer (ook verfilmd) De groepjes die de etalage verzorgen, kunnen deze les gebruiken voor de voorbereidingen.

Voorleesverhaal (7 min.) Lees het verhaal voor. Bespreek hoe je merkt dat Bas en Kim verliefd zijn. Hoe voelen en gedragen ze zich? Herkennen de kinderen dat bij zichzelf en bij anderen?

Woordenschat (3 min.) db 2

• •

het hangt in de lucht: Het komt eraan, het gaat gebeuren. heimelijk: Iets op zo’n manier doen dat anderen het niet merken. Onopvallend.

Voorbereiding etalageles (3 min.) Spreek af welke kinderen de etalageles verzorgen. Laat hen – onder begeleiding met keuzeschema – een keuze maken uit de werkvormen op de kopieerbladen.

TIP-boek kiezen (7 min.) Kies samen een TIP-boek. Laat een aantal boeken zien (zie suggesties in de kolom hiernaast), vat kort de inhoud samen en vertel iets over de schrijver. Bespreek kort de verwachtingen die de kinderen hebben bij elk boek. Denk aan: titel, omslag, inhoud en onderwerp. Maak samen een keuze. U zult de komende weken uit het TIP-boek voorlezen en de kinderen kunnen het lezen tijdens de vrije leestijd. Een kind maakt een poster: ‘TIP-boek’ (titel, naam van de schrijver, kopie van de voorkant van het boek).

Inrichten leestafel (5 min.) Richt samen de leestafel in bij het thema verliefd. Laat fictie en non-fictieboeken uit de (school)bibliotheek, eigen boeken, tijdschriften, gedichten, krantenknipsels e.d. verzamelen, passend bij het voorleesverhaal. Laat enkele boeken zien, vraag kinderen iets over de meegebrachte materialen te vertellen. 24


28-12-10 08:10

Verliefd ‘Ik hou van jou!’ roept Bas in de auto. Hij heeft het raam opengedraaid en kijkt naar Kim. Ze staat met haar fiets en haar moeder op de stoep voor de school, in het licht van een lantaarnpaal. Ze lacht. ‘Ik ook van jou!’ roept ze stralend. Bas grinnikt. Het is september, half twaalf in de avond en donker. Zijn hoofd gloeit en zijn rug is nat van het zweet. Zijn vader start de auto en rijdt de straat in. ‘Was het gezellig?’ ‘Hartstikke,’ zegt Bas. ‘Dit was het tofste schoolfeest ooit.’ Zijn vader glimlacht. ‘Ja, die indruk had ik al.’ Bas zucht. Wat een feest! Hij haalt met zijn vingers druppels zweet van zijn voorhoofd en veegt ze af aan zijn broek. Allemachtig, hij is bekaf. Zijn voeten broeien zijn schoenen uit. Drie uur lang met de leukste meiden gedanst. Hiphop! Een fles cola leeggedronken en… gezoend met Kim. Wauw! Ze kan het goed, zeg! Kim en hij waren trouwens niet de enigen. Roberto zoende met Nadia, Danny met Fleur. En Erik met Stella. Gewoon tijdens het dansen. En af en toe tussendoor in de hoek bij de chips. Alsof het afgesproken was, maar dat was het niet. Het hing gewoon in de lucht, het moest er een keer van komen: zoenen! De hele basisschool lang heeft Bas al een oogje op Kim. En Kim op hem, zoiets voel je. Bas grijnst. Het puntje van zijn tong glijdt over zijn lippen. Mazzel dat ze meester Hans hebben. Hij is dit schooljaar precies 25 jaar meester; daarom had alleen groep acht vanavond feest. De volgende dag begint de school voor groep acht een uur later dan normaal. Kim staat met haar vriendinnen te kletsen in de ochtendzon. Ze giechelt en loert trillend naar Bas, die op het plein met Roberto, Danny en Erik tafeltennist. Ze heeft nauwelijks geslapen en wacht nu vol spanning op de dingen die komen gaan. Bas is op haar, en zij op hem! Ze hebben heel lang samen gedanst en voor het eerst met elkaar gezoend! Wel drie keer en best heftig. Poe, denkt Kim. Maar hoe gaat het nu verder? Met Bas en haar? Ze probeert nu al een minuut oogcontact met hem te krijgen, maar Bas kijkt niet. Nog geen seconde. Raar hoor! ‘Niet doen, Fleur!’ zegt iemand naast haar.

Geert van Diepen

Nieuwsgierig kijkt Kim om. Het is de stem van Nadia, haar ogen staan groot en haar gezicht is rood. ‘Roberto?’ roept Fleur overdreven lief. ‘Kom eens?’ ‘Trut!’ sist Nadia. Ze pakt Fleur beet en slaat een hand voor haar mond. ‘Hou op!’ ‘Roberto?’ kreunt Fleur. Ze stikt van het lachen en trekt de hand van Nadia weg. Ze gilt: ‘Roberto, Nadia wil je iets zeggen!’ Geen van de jongens bij de tafel reageert. Ze hebben alleen maar oog voor het pingpongballetje en rennen joelend achter elkaar aan. ‘Roberto!’ probeert Fleur nog een keer. Flauw, denkt Kim. Echt iets voor Fleur. Even later opent meester Hans de schooldeur, hij lacht en wenkt groep 8 naar binnen. ‘Nogmaals dank voor het geweldige cadeau,’ zegt hij als iedereen zit. ‘Mijn vrouw en ik hebben gisteravond ontzettend genoten!’ Ik ook, denkt Kim. Opgewonden kijkt ze naar de blonde jongen, twee tafels schuin voor haar. Hij praat met Fleur, ze zit naast Bas en lacht. Aanstelster! Toe Bas, kijk even om! Het was toch top, gisteravond? Jammer, hij kijkt niet. Kim zucht. Het blauwe poloshirt staat hem goed, zijn stonewashed broek lijkt wel nieuw. De lessen beginnen, het kost haar ongelooflijk veel moeite de aandacht erbij te houden en ze is niet de enige. Plotseling valt er een papiertje op haar tafel. ‘Lezen en doorgeven,’ klinkt het zacht. Verbaasd vouwt Kim het papiertje open, ze merkt dat haar vingers trillen. Een briefje? Van wie zal het komen? Van Bas? Ze maakt zich klein en werpt een heimelijke blik in zijn richting… Bas kijkt niet op of om. Niemand trouwens, de hele klas lijkt te werken. Oei! Kim schrikt: de enige die haar wel aankijkt, is meester Hans. Braaf buigt ze zich over haar atlas en… de tekst op het uitgevouwen papiertje. Vanmiddag, leest ze, na school zwemmen bij het meer. Allemaal komen! Zwemmen bij het meer? Vanmiddag na school? Wauw! Wie zijn idee is dit? Kim glundert, ze krijgt het er warm van en vouwt langzaam het papiertje dicht. Onbewust trekken haar ogen weer naar Bas….

25


28-12-10 08:10

1

Verliefd INFORMATIEBLOK les 1 zwakke tot gemiddelde lezers

lkg

gemiddelde en goede lezers

zw

1

a

• • • •

handleiding digibord db werkboek blz. 2 en 3 leerlingsoftware

•


1

De tekst in het leesboek is een aflevering uit de soapserie Harten in Vuur en Vlam. Voice-over Maandagavond, acht uur. Tijd voor je favoriete soap: Harten in Vuur en Vlam! In de vorige aflevering kaapte Freya de Feeks, Job (het vriendje van Larissa het Loeder) onder Larissa’s neus weg. Larissa zint op wraak en schakelt de hulp van Harm, de Harten-breker in. Lukt het hen Freya en Job weer uit elkaar te drijven? Larissa Hè hè, daar ben je eindelijk. Weet je eigenlijk wel hoe lang ik heb zitten wachten? Nee, doe maar niet zo onschuldig, dat weet je donders goed! Een uur! Ik zit hier al zestig minuten te wachten, Harm! Harm (schaapachtig): Uh… een uur? Sorry Larissa, ik had helemaal geen idee dat het al zo vreselijk laat was. Ik kreeg je SMS en toen… Larissa (ongeduldig): Ja, ja, láát maar.

Lesdoel

•

•

Lees de gekleurde woorden. Kleur de leestekens waar je even rust bij het lezen. Lees het stukje twee keer, eerst gewoon, dan op de toon die erbij past.

woorddoel: samenstellingen en afleidingen van drie en meer lettergrepen; herkennen van basiswoorden; specifieke (leen)woorden (soap, voiceover). zinsdoel: vloeiend lezen op natuurlijke toon; leesstrategie lange zinnen (leestekens, zinvolle eenheden, moeilijke woorden); melodie (intonatie).

2

Lees eerst rijen 1 en 3. Lees daarna rijen 2 en 4. Lees tot slot van links naar rechts: dus rij 1 en 2, dan rij 3 en 4. 1 soap

2 de wekelijkse soap

make-up relaxen voice-over polar-tabs lipstick idioot

Woordenschat en Leesboektekst (zie digibord en b-les)

de bijgewerkte make-up de vrienden relaxen de luide voice-over de nieuwe polar-tabs de glanzende lipstick de idiote reclame

3 ideale

4 de ideale camera

explosie giechelen complot chagrijnig introductie toilet

Software Vóór de les: zwakkere lezers beluisteren/ lezen de leestekst op de computer. 3

LESBESCHRIJVING Instructieles

de enorme explosie de giechelende dames het ingewikkelde complot de chagrijnige hartenbreker de fantastische introductie het miserabele toilet

Bij elke zin staat een aanwijzing. Lees de zin op die manier. Let op: twee aanwijzingen zijn verwisseld. Welke? Zet een pijl en lees de zinnen op de juiste manier. 1 Freija (beledigd): Oooo, wat een prachtige bos rozen! 2 Larissa (sist): Idioot, dat moet je aan Freya vragen! 3 Freija (vals): Wat gé-wel-dig! Ik ben zo ontzettend blij voor jullie!

Doel van de les (2 min.) Zeg dat de hele groep in de volgende les een hoorspeltekst leest. U bereidt dat met een deel van de groep voor. Introduceer de lesdoelen uit het informatieblok. Laat ze letten op vloeiend lezen: vlot, op natuurlijke toon, met voordracht die past bij de rol in het hoorspel.

Verliefd

4 Voice-over (zwijmelt): Nou ja, belachelijk! 5 Larissa (gilt): Mijn hart! Mijn gestolen HART! Ik heb mijn hart terug! 6 Harm (kucht zenuwachtig en praat onduidelijk): Nou ehm… deze

week is het… hmmm… Freiaashart… (kuch!) Freya’s hart, dus…

2

Introductie leestekst (3 min.) db 1 Lees het fragment voor (werkboekopdracht 1).

Woordenschat (3 min.) db 2 Omschrijf kort de moeilijke woorden: serpent, miserabel, remedie, je hart vasthouden.

Instructie (5 min.) db 3 Zinsdoel 1 Schrijf zonder vinkjes op het bord: Oké, √ maar deze keer √ was het interessant. √ Een hartenkluis… √ Hmmm… √ Harm, √ ik denk √ dat ik een fantastisch idee heb! 2 Markeer de leestekens (ook …), herhaal hoe je daar bij het lezen rekening mee houdt. Zet vinkjes in de zinnen. 3 Lees de zin vlot en vloeiend voor. Laat de kinderen de zin herhalen. 4 Ga kort in op de toon waarop je leest. De uitroeptekens geven aan dat het enthousiast mag klinken. Laat dat horen. Enkele kinderen lezen dit op dezelfde manier.

Woorddoel 1 Schrijf in twee rijen zonder verdeelstrepen op het bord: 1 relax|en, voice|-over, polar|-tabs; 2 toilet|tas, fruit|sapje, ontploffings|gevaar. 2 Lees de eerste rij voor. Wijs op de uitspraak: die verschilt van hoe je de woorden schrijft. Lees de rij in echo. 3 Lees de tweede rij voor. Zet een verdeelstreep in elk woord. Lees de woorden in echo.

Begeleid oefenen / zelfstandig verwerken (15 min.) db 4 1 Lees de gekleurde woorden in echo. Lees dan de zinnen voor, de kinderen kleuren de leestekens en zetten vinkjes waar ze rusten. Bespreek de toon waarop de personen spreken. Laat horen hoe het klinkt als je schaapachtig of ongeduldig praat. Vervolgens lezen enkele kinderen de zinnen op de juiste toon.

26


28-12-10 08:10

INFORMATIEBLOK les 1 Zet verdeelstrepen. Lees de woorden op de juiste toon: lief of gemeen.

te nd iefhar

r tstikkeha

dinne nlie elie fdeliefste veli fsteg s ch ien ngs kleurallerlie att eboutje

ch te r

engek olg

5

• • •

handleiding digibord db leesboek blz. 4-7

ge zw amverraden

Lesdoel Vloeiend lezen op natuurlijke toon; leesstrategie lange zinnen (leestekens, zinvolle eenheden, moeilijke woorden); melodie (intonatie).

En dan nu… reclame! Lees de zinnen fluisterend. Oefen de gekleurde woorden. Zet daarna een streep onder de woorddelen die de klemtoon hebben. Lees de zinnen dan overdreven voor. 1 Voice-over: En nu tijd voor reclame! Breekt uw hart ook zo snel?

Smelt het direct als u een mooie glimlach ziet? Slik dan de nieuwe polar-tabs. De ideale remedie voor smeltende harten!

Leesboektekst blz. 4-7 (hoorspel) De hartendieven, Floortje Zwigtman. AVI M6 (Larissa), E6 (Harm en Job), M7 (verteller, Freya)

2 Voice-over: Zorgt het vurige hart van uw partner voor

ontploffingsgevaar? Houdt u regelmatig uw hart vast? Dit is de oplossing! Word een echte hartendief en berg het hart van uw geliefde veilig op! De onderstrepingen kunnen per kind verschillen.

6

zw

rijs

tploffen on ex plo lijk estookbel verschri kke sie ach gevaarg elij ka

v

h

ar

Samen lezen in groepjes Voorlezen door enkele groepjes

tsv r

4

b

Woordenschat

•

De Hartendief heeft uit elk woord het hart gestolen. Trek een lijn van elk hart naar het juiste woord. Lees de woorden vlot.

ld schu

lever 1

bid

af ing on ig veront igd

2 zo

veel

aan op vriend

ste delijke sing

• •

los

waard

•

lach 3 als

uit harts

je

4 be

achter ont

volg

blieft ben innen

elijk en fingsgevaar

serpent: Iemand die heel gemeen is. Andere woorden met dezelfde betekenis: slang, loeder. miserabel: Slecht, ellendig. remedie: Een middel dat ervoor zorgt dat iets vervelends overgaat. Veel sporten en niet snoepen is een remedie tegen dik worden. je hart vasthouden: Bang zijn dat er iets vervelend zal gebeuren.

plof

LESBESCHRIJVING Samenleesles krab

3

2 Lees de rijen 1 en 3 in echo. Lees dan de rijen 2 en 4 in echo. Lees tot slot in koor, rij 1 met 2 en rij 3 met 4.

3 Lees de zinnen op neutrale toon voor. Bespreek hoe je de zinnen op de aangegeven manieren leest. Vier kinderen lezen de tekst in rollen. Bespreek: welke aanwijzingen zijn verwisseld?

Instructie (5 min.) 1 Vertel dat de kinderen samen een hoorspel gaan lezen. Vat het verhaal nog eens kort samen. 2 Wijs de kinderen erop dat ze duidelijk en vloeiend lezen. Dus op natuurlijke toon en met de intonatie die bij de rol past. 3 Controleer of alle kinderen de woordenschat-woorden kennen. 4 Maak heterogene groepjes (a- en b-niveau).

Samen lezen (20 min.) 1 De kinderen lezen de tekst voor zichzelf door. (5 min.)

Opdrachten 1 t/m 3 worden begeleid gedaan. Opdrachten 4 t/m 6 worden zelfstandig gemaakt.

2 De groepjes lezen de tekst zelfstandig en geven zelf een beurtwissel aan. (10 min.)

3 Enkele groepjes lezen een fragment aan de Terugblik en afsluiting (2 min.) db 5 Laat de antwoorden zien op het digibord. Neem ze eventueel kort door en bespreek de moeilijkheden.

hele groep voor. (5 min.)

Terugblik en afsluiting (5 min.) Bespreek het lezen: geef aan wat bij het samen oefenen en het voorlezen aan de groep, goed ging en wat een volgende keer beter kan.

27


28-12-10 08:10

2


lkg


zw

2

a

• • • •


•


1

De tekst in het leesboek gaat over hoe vogels elkaar versieren en verliefd op elkaar worden. Een mooi, groot cadeau imponeert: dat is ook zo bij de dieren. Zij geven een vrouwtje geen flutcadeaus maar altijd iets buitengewoon nuttigs, bijvoorbeeld een fraaie steen voor het nest, zoals sommige pinguïns doen. Of iets wat de maag vult. Sterns, dat zijn een soort meeuwen, geven degene op wie ze best verliefd zouden willen worden, visjes cadeau. Lees eerst de gekleurde woorden. Kleur de leestekens. Lees dan de tekst vloeiend. Let op de intonatie!

2

Zet verdeelstrepen om de basiswoorden aan te geven. Lees de rijtjes van links naar rechts. Doe dat steeds sneller.

Lesdoel

• •

Verliefd

woorddoel: samenstellingen en afleidingen; specifieke woorden (plastic, pinguïn). zinsdoel: vloeiend lezen op natuurlijke toon; melodie (intonatie); leesstrategie lange zinnen (leestekens, zinvolle eenheden, moeilijke woorden).

Woordenschat en Leesboektekst

3

(zie digibord en b-les)

Software

1

roman buiten uit luid sier

2

romantisch buitengewoon uitgestrekt luidruchtig sierlijk

3

romantische buitengewone uitgestrekte luidruchtige sierlijke

4

zeker maanden razend vrij zorg

5

verzekerd maandenlang razendsnel vrijgezel zorgvuldig

6

zelfverzekerd maandenlange razendsnelle vrijgezelle zorgvuldige

Teken de melodie: een golf betekent met nadruk lezen, geen golf betekent vlak lezen. Lees daarna de zinnen vloeiend en met intonatie.

Na een paar van die vrouwtjes baalt de stern als een stekker

Vóór de les: zwakkere lezers beluisteren/ lezen de leestekst op de computer.

en zakt de moed in zijn vogelpootjes. Hij loopt maar met zijn vis te leuren. Straks begint dat stomme cadeau nog te rotten ook!


Jullie kunnen me wat, denkt hij op een gegeven moment. Als jullie mijn lekkernij niet willen, eet ik hem zelf op.

Doel van de les (2 min.)

Hij slokt de vis op en vliegt weg.

Zeg dat de hele groep in de volgende les een informatieve tekst leest en dat u dat met een deel van de groep voorbereidt. Introduceer de lesdoelen uit het informatieblok.

Nu heeft hij wel een volle maag, maar geen vriendin.

4

Introductie leestekst (3 min.) db 1 Lees het fragment voor (werkboekopdracht 1). Let daarbij op vloeiend lezen en melodie. Vertel dat leestekens helpen lange zinnen handig te verdelen in zinvolle eenheden.

Woordenschat (3 min.) db 2 Omschrijf kort de moeilijke woorden: imponeert, bling bling, leuren, pirouettes.

Instructie (5 min.) db 3 Zinsdoel 1 Zet op het bord: Sterns, dat zijn een soort meeuwen, geven degene op wie ze best verliefd zouden willen worden, visjes cadeau. 2 Lees de zin voor. Wijs op de leestekens: de pauzes helpen bij het vloeiend lezen. 3 Lees nog eens en wijs op de melodie. Zet golfjes boven de zin om de melodie duidelijk te maken. Laat een kind de zin herhalen.

Woorddoel 1 Zet drie rijen zonder verdeelstrepen onder elkaar op het bord: 1 luid|ruchtige, maanden|lange, sier|lijke; 2 zelf|verzekerd, kunst|stof, winter|vakantie; 3 cadeau, pinguïns, cirkelt, type, accepteert, romantische, pirouettes, plastic, dierentuindirecteur. 2 Lees rij 1 en 2 in echo en laat daarbij de afzonderlijke woorden horen. Zet verdeelstrepen om basiswoorden te markeren. 3 Lees rij 3 in echo. Vertel dat deze woorden in de tekst voorkomen. Bespreek kort de kenmerken van deze woorden (cadeau: c = k, eau = oo enz.)

Begeleid oefenen / zelfstandig verwerken (15 min.) db 4 1 Lees de gekleurde woorden in echo. Laat de structuur duidelijk horen. Lees de tekst in echo, met aandacht voor intonatie en leestekens. De kinderen kleuren de leestekens. Enkele kinderen lezen de tekst voor.

28


28-12-10 08:10

INFORMATIEBLOK les 2 4

a Verdeel de lange woorden in twee woorden. Lees de lange woorden van boven naar beneden en van links naar rechts. 1

visjesvanger fregatvogel ballonnetjeswedstrijd allermooiste stadsduiven liefkozing

2

trapzwanen pretparken trapboten kunststof zwanenboot dierentuin

3


zomerverblijf buitengewoon maandenlange wintervakantie waddenzee vogelpootjes

b Zet verdeelstrepen. Maak de woorden zo lang mogelijk. Laat geen stukjes over. Lees dan de woorden vlot.

• • •


Lesdoel

1 cadeaupinguïnspirouettesaccepteerttype

Vloeiend lezen op natuurlijke toon; melodie (intonatie); leesstrategie lange zinnen (leestekens, zinvolle eenheden, moeilijke woorden).

2 plasticdierentuindirecteurcirkeltromantische

5

zw

b

Trek een lijn tussen de tekst en het plaatje dat er bij hoort.

Leesboektekst blz. 8-11 (combi-tekst)

1 Toen zwarte Petra de witte zwanenboot ontmoette, was ze

meteen verkocht. Zo’n indrukwekkende grote zwaan had ze nog nooit gezien! Sindsdien zijn ze onafscheidelijk.

Uitslover met vis: de stern, Ditte Merle. AVI E6 en AVI M7. Dit is een informatieve tekst op twee niveaus. De alinea’s zijn wisselend eenvoudig (zwart) en moeilijker (blauw).

Woordenschat

• •

2 Hij buigt en buigt en buigt. Loopt het vrouwtje weg, dan

huppelt hij achter haar aan en hij danst ook pirouettes.

• •

3 Jullie kunnen me wat, denkt hij op een gegeven moment. Als

jullie mijn lekkernij niet willen, eet ik hem zelf op. Hij slokt de vis op en vliegt weg. Nu heeft hij wel een volle maag, maar geen vriendin.

imponeert - imponeren: Indruk maken. bling bling: Iets wat opvallend glimt en glinstert. leuren: Iets telkens weer (te koop) aanbieden, maar niemand wil het hebben. pirouettes: Snel om je eigen as draaien op één been. Balletdansers en kunstschaatsers maken pirouettes.

LESBESCHRIJVING Samenleesles 5

2 Lees het eerste woorddrietal voor: roman – romantisch – romantische. Laat de structuur horen. Zet samen een verdeelstreep na roman. Vertel: als je een basiswoord herkent, lees je lange woorden makkelijker. Doe hetzelfde met de overige drietallen. Lees de woorden in koor. 3 Lees de eerste zin met de aangegeven melodie voor. Teken een andere melodie erboven. Zeg dat de melodie van een zin kan verschillen. Vraag of een kind de zin nog weer anders zou lezen. Laat de volgende zinnen lezen, bespreek mogelijke verschillen in melodie. 4 Lees de woorden voor. Laat de structuur horen. Deze opdracht wordt verder zelfstandig gemaakt. Opdrachten 1 t/m 3 worden begeleid gedaan. Opdracht 4 wordt na uitleg zelfstandig afgemaakt. Opdracht 5 wordt zelfstandig gemaakt.

Terugblik en afsluiting (2 min.) db 5 Laat de antwoorden zien op het digibord. Neem ze eventueel kort door en bespreek de moeilijkheden.

Instructie (5 min.) 1 Vertel de kinderen dat ze samen een tekst lezen over hoe dieren aan elkaar laten merken dat ze ‘verliefd’ zijn. 2 Wijs de kinderen erop dat ze duidelijk en vlot lezen. Dat betekent dat ze tevoren kijken naar moeilijke woorden, naar zinvolle eenheden en leestekens. 3 Controleer of alle kinderen de woordenschat-woorden kennen. 4 Maak heterogene groepjes (a- en b-niveau).

Samen lezen (20 min.) 1 De kinderen bereiden de tekst individueel voor: de zwakkere lezers de a-gedeelten, de goede lezers de hele tekst. (5 min.) 2 De groepjes lezen de tekst zelfstandig en geven zelf een beurtwissel aan. Bij een beurt leest een kind op eigen niveau. (10 min.) 3 Enkele groepjes lezen een fragment aan de hele groep voor. (5 min.)

Terugblik en afsluiting (5 min.) Bespreek het lezen: geef aan wat bij het samen oefenen en het voorlezen aan de groep, goed ging en wat een volgende keer beter kan.

29


28-12-10 08:10

3


lkg


3

a

• • • •


•


1

•

De teksten in het leesboek gaan over verliefdheid. Er is ook een gedicht bij. Alle meisjes√zijn verliefd op mijn broer.√ Hij heeft geen meisje.√Hij hoeft geen meisje.√ Hij heeft liever een zus√dan een meisje.√ De meeste meisjes√zijn trouwens toch stom.√ En zeker meisjes√die geen broer hebben√ want dat komt√omdat ze geen broer hebben.√ De vinkjes kunnen per kind verschillen. Lees het gedicht. Zet vinkjes waar je even rust. Onderstreep woorden waar je nadruk op legt. Draag het gedicht dan mooi voor.

2

Lesdoel

•

Verliefd

Lees de tips voor als je pas verkering hebt. Onderstreep de stukjes die gesproken worden. Kleur de uitroeptekens en het vraagteken. Lees de tekst dan vlot voor.

woorddoel: samenstellingen en afleidingen; herkennen van basiswoorden en woorddelen. zinsdoel: vloeiend lezen/voordracht; zinvolle eenheden; melodie (intonatie).

1 Wees royaal met complimentjes (‘O, liefje, wat een schattige

flapoortjes heb jij!’). 2 Zit elkaar niet te veel op de lip (letterlijk & figuurlijk!). Een beetje

afstand maakt het spannender! (‘Even in mijn agenda kijken… Volgend jaar maart heb ik nog een plekje vrij, kun jij dan?’).

Woordenschat en Leesboektekst (zie digibord en b-les) 3

Software Vóór de les: zwakkere lezers beluisteren/ lezen de leestekst op de computer.

Oefen de gekleurde woorden. Zoek bekende stukken. Als je de uitspraak niet kent, zoek die dan op in een woordenboek. Lees daarna de zinnen. 1 2 3 4 5 6


Je lichaam produceert een stofje, dat heet: dopamine. Als iets spannend is, maakt je lichaam adrenaline. Mijn oom heeft op zijn bovenarm een stoere tatoeage. Ik spaar postzegels en heb al een hele collectie. Wij hebben geen verkering maar een vriendschapsrelatie. Die achtbaan is doodeng en heeft vier loopings.

Doel van de les (2 min.) De volgende les leest de groep een informatieve tekst, een gedicht en een aantal tips. Dat wordt deze les voorbereid. Introduceer de lesdoelen uit het informatieblok.

dopamine

adrenaline

adrenaline

Introductie leestekst (3 min.) db 1 Lees het fragment voor (werkboekopdracht 1). Let daarbij op het ritme.

6

Woordenschat (3 min.) db 2 Omschrijf kort de moeilijke woorden: chemische, kettingreactie, collectie, royaal.

Instructie (5 min.) db 3 Zinsdoel 1 Schrijf zonder vinkjes op het bord: Hij heeft geen meisje. √ Hij hoeft geen meisje. Hij heeft liever een zus √ dan een meisje. 2 Vraag de kinderen waar gerust wordt en zet daar een vinkje. Vraag ook waar de klemtoon kan liggen en onderstreep die woorden. 3 Laat enkele kinderen de regels ritmisch voorlezen.

Woorddoel 1 Schrijf op het bord: tijdelijke, kriebelig, ongezond, geschaafd. Lees de woorden in echo, laat de structuur duidelijk horen. 2 Laat de kinderen vertellen welke woorden ze in de lange woorden herkennen. Lees de lange woorden voor, laat de structuur weer horen. Zet verdeelstrepen. (Dat kan op verschillende plaatsen). 3 Lees daarna in koor, steeds sneller. 4 Schrijf vervolgens op het bord: heksenketel, hersenkenner, vertrouwensband, hartstikke. Bespreek en lees die woorden op dezelfde manier.

Begeleid oefenen / zelfstandig verwerken (15 min.) db 4 1 Lees zin voor zin in echo. Laat rusten en klemtonen duidelijk horen. Zet samen vinkjes en onderstreep de woorden die nadruk krijgen. Laat het gedichtje door enkele kinderen voorlezen. 2 Lees de eerste tip in echo. Laat de uitroeptekens en het vraagteken kleuren. Vraag welk deel van de tekst door iemand uitgesproken wordt. Laat dit onderstrepen. Herhaal dit bij de tweede tip. Lees daarna beide tips in koor. 30


28-12-10 08:10


Zet een verdeelstreep in elk lang woord. Lees de lange woorden daarna vlot voor. 1

5

2

heksenketel voetballen postzegels soortgenoten achtbaan rondvliegen

theedoeken flapoortjes bindingshormonen hersenkenner tegelijkertijd kettingreactie

3


vertrouwensband doorspoelmiddel paartijd verkeringstips supermooi zakdoeken

Lees de lange zinnen. Zet vinkjes waar je even rust. Oefen de stukjes tussen de vinkjes. Lees de briefjes daarna vlot voor.

zw

• • •

b handleiding digibord db leesboek blz. 12-15

Lesdoel Vloeiend lezen/voordracht; zinvolle eenheden; melodie (intonatie).

Lieve Cas √ ik ben verliefd op jou √ en ik hoop dat jij mij ook leuk vindt √ ook al praat ik heel de dag √ zonder even stil te zijn √ eigenlijk net zoals ik schrijf dus.

Leesboektekst blz. 12-15 (informatieve tekst, gedicht en tips) Wat is verliefdheid, Suzanne Rethans - AVI M7; Alle meisjes zijn verliefd op mijn broer, Tjikske Jansen; Verkeringstips voor beginners, Francine Oomen. De teksten zijn op één niveau.

1 Door de dopamine√zie je allee

n nog maar de leuke kante n van iemand,√je vindt dat diege ne alleen maar geweldige dingen doet√ en zegt,√heel erg slim is,√grap pig en√natuurlijk ook nog eens supermooi.

in je komt er een bepaald hormoon √waardoor je vatbaar bent voor lichaam vrij√(dat heet cortisol) ziektes.

√ 2 Als je heel verdrietig bent,

Woordenschat

•

3 Dat mensen veel langer bij elkaar

blijven√ , komt doordat er tijdens die verliefde fase√tegelijkertijd ook een bindingshormoon wordt aangemaakt in de hersenen.

De vinkjes kunnen per kind verschillen.

6

Trek een lijn tussen het basiswoord en het woord dat erbij hoort. Lees de lange woorden daarna vlot voor. tijd chemie bioloog slaaf vol

chemische biologische vriendschap lijfelijk uithuilen volledige verliefdheid tijdelijke letterlijk verslavend

• verliefd

• •

letter vriend

chemische - chemie: stoffen die op elkaar reageren. Bijvoorbeeld: buskruit is een mengsel van brandbare stoffen. Als je dat mengsel aansteekt, geeft het een knal. Dat is een chemische reactie. kettingreactie: Elke gebeurtenis zorgt voor de volgende, bijvoorbeeld een rij omvallende dominostenen. collectie: Verzameling. royaal: Gul, vrijgevig. Niet zuinig, gierig.

huilen

LESBESCHRIJVING Samenleesles

lijf

7

3 Lees de gekleurde woorden in echo. Bespreek zo nodig bekende delen en bijzonderheden of zoek de uitspraak op (bijvoorbeeld: looping: oo = oe). Lees de zinnen in koor. 4 Lees drie woorden voor als voorbeeld en laat de opbouw duidelijk horen. Laat de rest van deze opdracht zelfstandig maken. Opdrachten 1 t/m 3 worden begeleid gedaan. Opdracht 4 wordt na uitleg zelfstandig afgemaakt. Opdrachten 5 en 6 worden zelfstandig gemaakt.

Instructie (5 min.) 1 Vertel de kinderen dat ze samen een informatieve tekst, een gedicht en een tekst met tips lezen. 2 Bij het lezen van de informatieve tekst, het gedicht en de tips gaat het om duidelijk lezen met aandacht voor rusten, zinvolle eenheden. Bij het gedicht gaat het bovendien om ritme. 3 Controleer of alle kinderen de woordenschat-woorden kennen. 4 Maak heterogene groepjes (a- en b-niveau).

Samen lezen (20 min.) 1 De kinderen bereiden de teksten individueel voor. (5 min.)

2 De groepjes lezen de tekst zelfstandig met Terugblik en afsluiting (2 min.) db 5 Laat de antwoorden zien op het digibord. Neem ze eventueel kort door en bespreek de moeilijkheden.

aandacht voor voordracht. Ze geven zelf beurtwissels aan. Een gedicht kan door meerdere personen voorgelezen worden, als het in delen wordt gesplitst. (10 min.) 3 Presentaties van de teksten in groepjes of individueel. (5 min.)

Terugblik en afsluiting (5 min.) Bespreek het lezen: het samen oefenen en het voorlezen aan de groep. 31


28-12-10 08:10

4


lkg

4

a

• • • •


•


1

Verliefd

De leestekst gaat over een nijlpaard dat zichzelf lelijk en dik vindt. ‘Ik wil vermageren,’ zei Barbara, verlegen haar grote voorpoten bestuderend. Myra schoof onmiddellijk haar maaltijd terzijde, smakkend nagenietend van de laatste happen. ‘Dat willen we allemaal.


zw

De vraag is: kunnen wij het?’ ‘Ik denk het wel,’ fluisterde het nijlpaard. ‘Met denken komen we niet verder,’ was het kordate antwoord, ‘we moeten sterk zijn. Vermageren is een kunst en niet iedereen is een kunstenaar.’

Lesdoel

• •

Lees eerst de gekleurde woorden. Onderstreep de zinnen die je zacht leest. Lees de tekst dan voor.

woorddoel: samenstellingen en afleidingen van drie of meer lettergrepen. zinsdoel: dynamiek (afwisseling luid – zacht) passend bij leestekens en inhoud; tempo.

Woordenschat en Leesboektekst (zie digibord en b-les)

Software Vóór de les: zwakkere lezers beluisteren/ lezen de leestekst op de computer.

2

Lees de tekst. Zet verdeelstrepen in lange woorden om het lezen makkelijker te maken. Lees beide fragmenten voor. 1

Myra, de miereneetster, had slagvaardig de strijd aangebonden tegen haar overtollige vetlagen en gewonnen. Inmiddels was ze slank als een den, bewoog zich met ranke gratie en werd bedolven onder de hulpkreten van dikke woudbewoners.

2

Daarom richtte Myra een slankheidsvereniging op, die uitgroeide tot een grote club met een hard regime. Voor dag en dauw stonden de leden op en deden gymnastiekoefeningen. Op een stille plek in het woud maakten wilde zwijnen koprollen, probeerden olifanten veerkrachtig te huppelen, liepen apen zwaarwichtig op hun handen en trachtte een enkele leeuw rechtopstaand met zijn voorpoten zijn teennagels te bereiken.

LESBESCHRIJVING Instructieles Doel van de les (2 min.) De hele groep leest in de volgende les dezelfde tekst over een nijlpaard dat wil afvallen. Dat wordt deze les voorbereid. Introduceer de lesdoelen uit het informatieblok.

De verdeelstrepen kunnen per kind verschillen.

Introductie leestekst (3 min.) db 1 Lees het fragment (werkboekopdracht 1) vlot en vloeiend voor. Let daarbij op de afwisseling tussen luid en zacht voorlezen.

8

Woordenschat (3 min.) db 2 Omschrijf kort de moeilijke woorden: krokodillentranen, gratie, regime, imposante.

Instructie (5 min.) db 3 Zinsdoel 1 Schrijf zonder onderstrepingen op het bord: ‘Ik kan er niet meer tegenop,’ zuchtte Barbara. O, ik schrok omdat ik niets aan hoorde komen,’ giechelde ze bedeesd. ‘Eten?’ riep Barbara geschrokken. 2 Vraag welke zinnen luid en welke zacht worden gelezen. Aan welke woorden kun je dat zien? Onderstreep die. 3 Lees de zinnen in echo, laat verschil in dynamiek horen.

Woorddoel 1 Schrijf zonder verdeelstrepen op het bord: krokodil|len|tranen, mieren|eet|ster, slank|heids|vereniging, kuur|leid|ster. Lees de woorden in echo, laat de structuur duidelijk horen. 2 Laat de kinderen vertellen welke woorden ze in de lange woorden herkennen. Lees de lange woorden voor, laat de structuur weer horen. Zet verdeelstrepen. (Dat kan op verschillende plaatsen). 3 Lees daarna in koor, steeds sneller.

Begeleid oefenen / zelfstandig verwerken (15 min.) db 4 1 Lees de gekleurde woorden in echo, laat de structuur horen. Lees het fragment voor en laat het verschil tussen luid en zacht duidelijk horen. De kinderen onderstrepen de zinnen die je zacht leest. Wijs op woorden die zacht aangeven: verlegen, fluisterde (zacht); kordate (luid). Lees het fragment in koor.

32


28-12-10 08:11


Lees de lange zinnen. Zet een vinkje waar je even rust. Lees de zinnen voor.


1 Maar het zien van die peilloze roze vlakte,√de vier grote tanden,√

die schots en scheef stonden√en het gapende gat van haar keel,√ maakte haar nog bedroefder.

zw

• • •

b


2 Schuchter verborg ze zich in het struikgewas√en keek in de verte

naar een kudde grazende gazellen,√die geen enkele moeite met hun lijn schenen te hebben.

Lesdoel

3 Op een stille plek in het woud maakten wilde zwijnen koprollen,√

Dynamiek (afwisseling luid – zacht) passend bij leestekens en inhoud; tempo.

probeerden olifanten veerkrachtig te huppelen,√liepen apen zwaarwichtig op hun handen√en trachtte een enkele leeuw rechtopstaand met zijn voorpoten zijn teennagels te bereiken.

4

Leesboektekst blz. 16-19 (niveautekst)

Nog meer lange woorden. Zet verdeelstrepen om het lezen makkelijker te maken. Lees de woorden vlot voor. 1

spiegelbeeld krokodillentranen kilometer gezelschap belangstelling

2

voorpoten hardlopen hongerlijden kuurleidster hulpkreten

3

Het mooiste nijlpaard van de wereld, Harro Roos - AVI PLUS. Een deel wordt op tempo gelezen (tempotoets).

onaantrekkelijk struikgewas denkbeeldig echtgenoot oogopslag

Woordenschat

De verdeelstrepen kunnen per kind verschillen.

5

1

6

•

Trek een lijn tussen woorddelen die bij elkaar horen. Lees de lange woorden voor.

mysteri afschuw veerkracht peil slag nageniet zenuw

2

vaardig achtige euze end ige elijke loze

• • •

LESBESCHRIJVING Samenleesles

Zet een verdeelstreep achter elk dier. Lees de woorden voor.

nijlpa

odille nmieren eets krok terh ard indeo li

krokodillentranen: Dat zeg je als iemand heel zielig doet, maar het verdriet niet echt is gemeend. gratie: Een elegante, sierlijke houding. regime: Hier: strenge regels. imposante: Indrukwekkend.

Instructie (5 min.) 1 Introduceer de tekst uit het leesboek kort.

n ape ijnen fantleeuw zw

9

Wijs op de titel en de afbeeldingen en vraag waar de tekst over zal gaan. Typeer kort de inhoud. 2 Vertel de kinderen dat ze de tekst in groepjes lezen en dat ze zelf aan het eind kunnen nagaan of ze de tekst voldoende snel lezen (tempotoets). 3 Controleer of alle kinderen de woordenschat-woorden kennen. 4 Maak heterogene groepjes (a- en b-niveau).

2 Lees de fragmenten in echo. Zoek samen lange woorden, zet verdeelstrepen. Het doel is: het lezen makkelijker maken. Lees de fragmenten in koor. 3 Lees de zinnen in echo, laat de rusten horen. De kinderen maken de opdracht daarna zelfstandig.

Samen lezen (20 min.) 1 De kinderen lezen de tekst voor zichzelf door.

Opdrachten 1 en 2 worden begeleid gedaan. Opdracht 3 wordt na uitleg zelfstandig afgemaakt. Opdrachten 4, 5 en 6 worden zelfstandig gemaakt.

3 Eén of twee groepjes lezen een fragment

(5 min.)

2 De groepjes lezen de tekst zelfstandig en geven zelf een beurtwissel aan. (5 min.)

Terugblik en afsluiting (2 min.) db 5 Neem kort de antwoorden door. Bespreek eventuele moeilijkheden.

aan de hele groep voor. (5 min.)

4 Zelfevaluatie/tempotoets: (5 min.). Een fragment uit de tekst (227 woorden) is gemarkeerd. Na het startsein door de leerkracht lezen de kinderen de tekst hardop zelfstandig in maximaal 2 minuten. Ze noteren hun behaalde tijd. U kunt desgewenst zelf van enkele kinderen het tempo toetsen. Gebruik eventueel de klok van het digibord.

Terugblik en afsluiting (5 min.) Vraag naar de resultaten van de tempotoets: wie las binnen de tijd? Wie is vooruit gegaan na de vorige toets Bespreek zo nodig extra oefenmogelijkheden. 33


28-12-10 08:11

Etalage

Verliefd

INFORMATIEBLOK etalageles Voorbereiding etalage / vrij lezen

lkg zw

• • •

a

handleiding kopieerblad 1-8 vrij-leesboeken van de leestafel en/of school

INFORMATIEBLOK etalageles Etalage hele groep

lkg

LESBESCHRIJVING

LESBESCHRIJVING

•

Introductie (5 min.)

• • • •

Een of twee groepjes kinderen bereiden een etalage voor. Dit is opgestart in Introductieles a. Deze kinderen kiezen onder begeleiding van de leerkracht een presentatievorm en het daarbij behorende kopieerblad (evt. met het keuzeschema). De leerkracht begeleidt (waar nodig). Eén of twee zwakke lezers bereiden zich voor op het voorlezen van de werkboektekst. De overige kinderen lezen vrij uit boeken van de leestafel en/of school.

• •

b

handleiding kopieerblad 9 evaluatie

Zeg dat deze les het thema verliefd afsluit. Lees het gedicht voor (zie kolom hiernaast). Bespreek na afloop kort of kinderen zichzelf herkennen in de dichtregel Ik ben verliefd op jou, maar durf het je niet te vertellen. Wat doen kinderen als ze verliefd zijn? Vertel welke kinderen de etalage verzorgen. Voor elk groepje vullen drie tweetallen het evaluatieblad in. Spreek af wie dat zijn en welk groepje ze evalueren. Laat het blad op het digibord zien, bespreek de onderdelen kort.

Etalage door groepjes 1 en 2 (15 min.) Liefdesblaasbrief Ik ben verliefd op jou, maar durf het je niet te vertellen en blaas in blinkende zeepbellen de letters van je naam door jouw open raam. gedreven door de wind, blaas ik zo hele zinnen je kamer binnen: ‘ook als er af en toe een letter openspat, blijf jij mijn allerliefste sch…’ verdikke zeg, dat is pech, mijn zeepsop is op.

De groepjes hebben een werkvorm gekozen. Na afloop vullen de tweetallen het evaluatieblad in. Enkele duo’s vertellen wat ze van de desbetreffende etalage vonden en geven sterren. Laat goede punten en tips noemen. Enkele andere kinderen geven hun mening. Geef tot slot zelf een reactie.

Voorlezen van de werkboektekst (5 min.) Een zwakkere lezer leest een zelf gekozen tekst uit het werkboek voor. Benadruk na afloop vooral wat het kind goed deed.

Afronding van het thema (5 min.) Bespreek samen de leestafel na. Welke tekstsoorten spraken de kinderen het meest aan? Wat was erg leuk, grappig, interessant om te lezen? Wat misten ze? De duo’s vertellen wat ze hebben opgeschreven bij het laatste punt van het evaluatieblad. Enkele andere kinderen geven daarna hun mening. Lees tot slot het laatste fragment van het TIP-boek voor.

Marc de Bel, uit: I love you so muts! Uitgeverij Tingel, 2003

34


28-12-10 08:11

Verliefd. a voorbereiding hoorspeltekst d.m.v. fragmenten met opdrachten. a voorbereiding informatieve tekst d.m.v. fragmenten met opdrachten

Recommend Documents