Verhaert Space in baan om de aarde

MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER

11-2009

INGENIEURSMAGAZINE

Verhaert Space in baan om de aarde

VIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem jaargang 47, nummer 11, november 2009 maandelijks tijdschrift, verschijnt niet in juli en augustus afgiftekantoor ANTWERPEN X- P2A8632

Wilson De Pril over Agoria Vlaanderen, crisis en toekomst Ing. Phillip Vandervoort, general manager Microsoft België Tara Daerden combineert topvolleybal met ingenieursstudies

Commentaar I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw Lid van World Federation of Engineering Organisations (WFEO) van de UNESCO. Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers (U.P.P.) VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Ing. Bart Demol MSc, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem HOOFDREDACTEUR Ing. Noël Lagast MSc EINDREDACTIE Luc Vander Elst REDACTIERAAD Ing. I. Born MSc - Ing. B. Demol MSc Ing. H. Derycke MSc - Ing. K. De Wever MSc Ing. N. Lagast MSc - Ing. G. Roymans MSc Ing. W. Samyn MSc - Ing. L. Wezenbeek MSc REDACTIESECRETARIAAT Francine Demaret SECRETARIAAT VIK Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem Tel. +32 3 259 11 00 - Fax +32 3 259 11 01 Website: www.vik.be - e-mail: [email protected] Doorlopend open van 08.30 uur tot 17.00 uur LIDMAATSCHAPSBIJDRAGEN rek.nr.: 406-0098501-56 € 61,00 voor technisch en industrieel ingenieurs, die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor geassocieerde leden € 34,00 voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor een samenwonend lid; voor gepensioneerden € 17,00 voor studenten-industrieel ingenieur € 78,00 voor leden woonachtig in het buitenland € 580,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met meer dan 250 werknemers

Internationale erkenning laat op zich wachten Netwerken is een van de activiteiten van de Vlaamse Ingenieurskamer. Het vormen van een net onder gelijk gediplomeerden is van alle tijden. Daaruit ontstonden ooit de gilden, een soort van beroepsvereniging die onder het Frans bewind werden afgeschaft en verboden. Die tijd ligt ruim 250 jaar achter ons. De wereld is inmiddels in nog geen honderd jaar enorm geëvolueerd, zowel op maatschappelijk als op technisch vlak. De technologie deed bij het op gang komen van de Eerste Industriële Revolutie (rond 1750) in Europa haar intrede. Dat leidde tot ingenieurs met een opleiding en vorming die meer op de toepassingen voor de burgers was gefocust, eerder dan op de tot dan toe gangbare militaire toepassingen. Ingenieurs gingen aldus de belangen van de burgers centraal stellen. De individuele kennis werd verzameld in een vereniging of korps. De Engelse ingenieur John Smeaton was de eerste ingenieur die het idee in de praktijk omzette. Hij creëerde zo in 1771 de ‘Society of civil engineers’, aanvankelijk een netwerk voor ingenieurswetenschap(pen). Later werd het netwerk uitgebreid en gedeeltelijk omgevormd tot een verdedigingsnetwerk voor het ingenieursdiploma en het aanverwante beroep. De oorspronkelijke doelstellingen van de ingenieursverenigingen vinden we ook terug in zijn moderne versie. Ons land kent mede door zijn specifieke staatsstructuur vier ingenieursverenigingen: twee in het noorden en twee in het zuiden van ons land, respectievelijk voor industrieel en burgerlijk ingenieurs. Om met één stem naar buiten te kunnen treden werd enkele jaren geleden Cibic (Comité des ingénieurs belges-Belgisch Ingenieurscomité) opgericht, dat de vier verenigingen groepeert. Cibic maakt op zijn beurt deel uit van de Feani, de Europese ingenieursvereniging. In september hield de Feani in Den Haag zijn jaarvergadering. Op zo’n driedaagse bijeenkomst komen in gespecialiseerde werkgroepen onderwerpen aan bod, zoals de onderlinge erkenning van de graad en het diploma. Cibic maakt deel uit van de werkgroep. Dit jaar zette Cibic de situatie van de ingenieursopleiding voor ons land uiteen. De vertegenwoordigers uit de verschillende landen vonden de opleidingsmogelijkheden voor ingenieurs in ons land ongewoon en niet in overeenstemming met wat internationaal gangbaar is. Voor een goed begrip: het betreft niet de opleiding van de burgerlijk ingenieurs in ons land, wel die van de Vlaamse industrieel ingenieurs, waarvoor men het blijft houden bij een studieduur van 4 jaar (3+1), in plaats van vijf (3+2). Hogescholen die de internationale mobiliteit van hun studenten industrieel ingenieur en van hun afgestudeerden hoog in het vaandel dragen, moeten beseffen dat de niet aan de internationaal gangbare norm aangepaste studieduur de belangstelling voor de studies van industrieel ingenieur langzaam zal fnuiken. De VIK heeft daarvoor al bij herhaling gewaarschuwd. Dat zullen we blijven doen, ook bij de nieuwe Vlaamse minister van onderwijs. Het is immers onze taak, als belangenbehartiger van de studenten industrieel ingenieur en van de afgestudeerden.

€ 280,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met minder dan 250 werknemers

Ing. Joseph NEYENS MSc Algemeen voorzitter VIK

DRUKKERIJ & LAY-OUT Drukkerij SLEURS nv, Overpelt Tel. +32 11 80 90 90 - Fax +32 11 80 90 95 Voor de ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk.

4th Strategic Energy Forum

COVER

donderdag 10 december 2009

Proba © VERHAERT SPACE

3

I-mag november 2009

Inhoud Commentaar

03 Inhoudstafel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 04 Phillip Vandervoort is general manager Microsoft België Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05 Modern Times Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 08 Tara Daerden combineert topvolleybal met ingenieursstudies Samenleving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 ir. Erik Meersschaert werd zesde supercrack Samenleving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Van militair ingenieur tot de ingenieur van nu Centrum Onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Drie Vlaamse studenten lopen stage in Tel Aviv Centrum Lucht- en ruimtevaart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Met Verhaert Space in baan rond de aarde Centrum Lucht- en ruimtevaart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Bezoek ondergrondse berging SCK Mol Centrum Senioren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 In de kijker: Acrosoma-Composittrailer Afdeling Waasland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Nieuws van de afdelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Agoria behartigt belangen van technologische industrie Netwerk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Eerste familiedag VIK-afdeling Oost-Vlaanderen Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Activiteiten van de studiegroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Symposium veiligheid en gezondheid in de bouw Studiegroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Puzzelaar: opgave 93 en oplossing 91 Vik Denken & doen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 VIK zoekt ‘Projectmanager van het jaar’ Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Hoe stel ik een correct IT-lastenboek op? Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Planning en scheduling van onderhoudsactiviteiten Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Lean-analysetechnieken / Symposium Veiligheidsventielen Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Cursusagenda Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Internationale erkenning laat op zich wachten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

AFVALVORM

GALERIJBEKLEDING

Project Manager Manage van het jaar

I-mag november 2009

4

technologie TECHNOLOGIE

“Veroordeling van Microsoft is geen goede zaak voor consument” General manager Phillip Vandervoort van Microsoft combineert technologie met peoplemanagement “Onze ‘can do’-politiek is het perfecte antwoord op de vraag hoe je in een bedrijf met 95% marktaandeel toch elk jaar opnieuw elk individu persoonlijk kan laten groeien.” Wereldwijd zijn dat er ongeveer 90.000, van wie er 30.000 in onderzoek en ontwikkeling actief zijn. Daarin wordt jaarlijks ongeveer 9 miljard dollar geïnvesteerd. In dit kleine landje moeten wij niet het grote onderzoek voeren of aan productontwikkeling doen.” Wat is dan de voornaamste opdracht voor Microsoft België? Phillip Vandervoort

ZAVENTEM. Meteen na zijn MBA werd hij assistent van de general manager bij de toen net opgerichte Europese hoofdzetel van Toyota Motor Corporation. Op zijn 31ste werd hij chief information officer bij Union Minière, even later general manager bij Interbrew Frankrijk en business unit president Europe voor Interbrew Centraal-Europa. PhillipVandervoort heeft op zijn 48ste al een indrukwekkend parcours gereden. Nu kijkt de industrieel ingenieur elektromechanica als general manager van Microsoft België vanuit het ‘corporate village’ in Zaventem uit over de tarmac van onze nationale luchthaven.

Hoe bent u bij Microsoft terechtgekomen? “Na mijn vertrek bij Interbrew in 2006 richtte ik een eigen bedrijfje op dat onderhoud en herstelling deed van medische apparatuur. Dat draaide bijzonder goed. Ik was het reizen wat beu en kreeg de vraag of ik deze job bij Microsoft zag zitten. Ik zag erin de kans om te werken met wereldleiderschap in technologie en dat te combineren met general management. Ik ben gepassioneerd door technologie vanuit een businessperspectief. Hoe stuur je een equipe, hoe speel je in op de veranderende demografie, hoe rijm je werk en privé in een hoogtechnologisch

bedrijf als Microsoft? Het is een leuke uitdaging om voor die mensen een stimulerende omgeving te creëren.” Mist u als ingenieur de research niet? “Het productengamma van Microsoft is gigantisch. Iedereen van 6 tot 106 jaar komt dagelijks meermaals in aanraking met tal van producten die van Microsoft zijn. Het zijn niet alleen de games, de keyboards, de muizen, de cd-producten en zo. Elke onderneming bulkt van de Microsoftproducten. Het zou onmogelijk zijn om er in België nog onderzoek en ontwikkeling bij te nemen. Microsoft België werkt met 350 - hoofdzakelijk jonge - mensen.

5

“Wij zijn op ons vlak vooral met visie bezig, met nieuwe creaties, we zoeken nieuwe toepassingen. We moeten de markt vóór zijn, als eerste met nieuwe technologieën komen en er de juiste toepassingen voor vinden in onze maatschappij.” “In België hebben we enkele belangrijke projecten in de mouw zitten. We werken aan een kruispuntbank voor de sociale zekerheid, we werken met de Federatie van Notarissen om een intranetwerk aan te leggen, maar we doen evengoed het computeronderhoud van het sharepoint van de NAVO voor de manschappen in Afghanistan.” “We dragen ook ons steentje bij op het vlak van citizenship: we werken samen met Child Focus, met de Computer Crime Unit van de federale politie, met de Close the Gap-vzw die recuperatiecomputers herverdeelt onder kansarmen. Samen met die vzw geven we jaarlijks aan vijftig- tot zeventigduizend mensen computeropleidingen. Ook voor leraren zijn we een ‘partner in learning’, enzovoort.

Geen ingenieurs (meer) Hoeveel ingenieurs telt Microsoft België? “Bij Microsoft België werken zo goed als geen ingenieurs (meer). Een ingenieursdi-

I-mag november 2009

TECHNOLOGIE

“Tegenover elke euro die Microsoft realiseert staat voor elke partner een economische voetafdruk van 7 à 9 euro.”

doen, is heel strikt gepland. Hoe we dat doen, is heel vrij en flexibel. Het geheel maakt ons al twee jaar op rij ‘beste werkgever’ in België. Onze ‘can do’-politiek is het perfecte antwoord op de vraag hoe je in een bedrijf met 95% marktaandeel, toch elk jaar opnieuw elk individu persoonlijk kan laten groeien. Dat vind ik schitterend.” “We hebben een werknemersverloop van ongeveer vier à vijf procent, dat is Microsoft wordt enorm professioneel gerund. lager dan in de industrie. Bovendien komen degenen die hier verploma is ook geen issue bij een aanwertrekken, hoofdzakelijk terecht bij onze ving. Belangrijker is dat een sollicitant partners.” een brede kijk heeft op de industrie. Wat is “Microsoft België heeft een jaarlijkse belangrijk bij banken, of in onze samenomzet van ongeveer een half miljard dolwerking met justitie? Welke zijn de marktlar. Wij werken hier met ongeveer 4.800 bepalende factoren in de chemische partners, gaande van de Vlaamse overindustrie? Een technische opleiding biedt heid tot de Federatie van Notarissen en ontegensprekelijk voordelen, maar zo. Tegenover elke euro die Microsoft reabelangrijker is te kunnen onderkennen liseert, staat voor elke partner een econowelke de technische uitdagingen zijn voor mische voetafdruk van 7 à 9 euro. Direct allerlei sectoren en hoe Microsoft zijn zijn we een relatief kleine speler, indirect technologie daarop kan doen inspelen. zetten we een behoorlijk grote economiWij moeten dan de complexiteit van een sche activiteit neer.” IT-systeem kunnen herkennen, een vertaalslag maken naar een werkproces en een systeemarchitectuur uittekenen, en Monopolie daar vervolgens met de nodige creativiteit op inspelen. Eén van onze belangrijkste Met 95% marktaandeel heeft Microsoft topmensen is helemaal selfmade.” zo goed als een monopolie? Is het leuk werken voor zo’n groot Amerikaans bedrijf? “Dat Microsoft een Amerikaans bedrijf is, is minder belangrijk dan dat het een beursgenoteerd bedrijf is. Het is een enorm professioneel gerund bedrijf. Het ritme van de business is enorm hoog. Elk jaar opnieuw stellen we strategische plannen op, stellen we onze prioriteiten en gieten we die in een planning. We voeren dat op naar een heel competitief niveau. Alles wordt geanalyseerd, in budgetten gegoten en dan wordt ermee gestart. Een dergelijk niveau van internal benchmarking heb ik nog bij geen enkel ander bedrijf gezien.” “De gemiddelde leeftijd bij Microsoft België is zowat 28-29 jaar. We maken heel duidelijke doelstellingen en gieten de realisaties van het jaarplan in een scorekaart die je live kan volgen op een elektronische display in onze kantoren. Alles wat we

“Een monopolie is nooit goed. Ook al heeft Apple maar vier procent van de markt en zijn er nog enkele andere kleinere spelers, zoals Linux, toch houdt die concurrentie ons scherp. Iedereen is zeer sterk op zijn eigen domein. Sony heeft een magnifieke e-reader. Linux heeft een geniaal besturingssysteem, maar je moet bijna kunnen programmeren om ermee te werken. Apple heeft prachtige hardware en heeft met de I-phone en de Ipod schitterende dingen op de markt gezet. Dat verplicht Microsoft om altijd beter en sneller te worden. De nieuwe Windows 7 zal beter zijn dankzij de concurrentie.” “We trachten telkens te leren van de sterke punten van elke speler. Zo is Google bijzonder sterk in het online zoekwerk. Maar is dat concurrentieel belangrijk? Neen. De advertising markt die erachter zit, is veel belangrijker. Het is voor ons een uitdaging om daar een sterk businessmodel voor te concipiëren.”

7

Wat vindt u van de veroordeling van Microsoft door het Europese Hof van Justitie? “De veroordeling van Microsoft door Europa komt mijns inziens de consument niet ten goede. Als reactie op de veroordeling heeft Microsoft de mediaplayer uit het Office-pakket gehaald. Als ik vandaag een filmpje van mijn kinderen maak en dat mail naar mijn 70-jarige vader, dan kan hij dat filmpje dus niet meer openen, omdat hij geen mediaplayer meer heeft in zijn pakket. Is dat dan goed voor de consument?” “Terwijl wij gigantisch veel software gratis of zeer goedkoop aanbieden. Het Office-pakket kan je voor nauwelijks 77 euro driemaal legaal installeren, dat kan je toch niet duur noemen? Maar goed, de veroordeling is er, hoewel Microsoft natuurlijk een beroepsprocedure lopende heeft, maar in de Windows 8 die er later aankomt, zal wat software in optie aangeboden worden om de knelpunten van de veroordeling te ontwijken.” Welke worden de nieuwe trends op de informaticamarkt? “Iedereen heeft de mond vol van Software as a service als toekomstmodel, maar ik zeg u dat het dat precies niét wordt. De data zullen op het internet zitten, ‘in the cloud’, maar de computing capacity zal ook in de toekomst zitten in het toestel dat voor u ligt of staat: de tv, de pc, maar ook de smartphone of de e-reader. De tijd is heus niet meer zo veraf dat uw auto bij het binnenrijden in uw garage gelinkt wordt aan uw thuisnetwerk, dat er muziek op de autoradio geladen wordt, die begint te spelen een uur voordat uw eerste afspraak in uw elektronische agenda genoteerd staat. De processing zal altijd in het netwerk zitten, de data worden virtueel gestockeerd en uw devices zorgen voor de computing capacity. Een ander voorbeeld? Over afzienbare tijd stapt u met uw vol boodschappenkarretje langs de kassa van de supermarkt en wordt alles automatisch gescand en afgerekend. Dat soort maatschappelijke toepassingen zijn prachtige uitdagingen voor een bedrijf als Microsoft.”

Tekst: Dirk VANDER ELST Foto’s: MICROSOFT

I-mag november 2009

technologie

MODERN TIMES MODERN TIMES Rijden op stroom uit asfalt Medicijnchip

Het is 55 Zuid-Koreaanse wetenschappers van het KAIST (Korean advanced Proteus Biomedical heeft als institute of science and corebusiness technologisch ‘slimtechnology) gelukt om auto’s te laten rijden op energie uit me medicatie’. Medicijnen vergeasfalt. Op een campusterrein konden ze elektriciteit uit ten of verzuimen in te nemen zou kabels in het asfalt overbrengen op een elektrische bus. de maatschappij immers geweldig Eerder was dat al gelukt met golfkarretjes. Het voertuig veel geld kosten op medisch vlak. En wellicht doet het je ook kreeg de welluidende naam OLEV: online electric vehicle. niet goed, als je die pillen vergeet in te nemen. Proteus Als de technologie wordt verfijnd en verbeterd, zou ze op Biomedical begint nu met een proef in hospitalen, waar het termijn een uitweg kunnen bieden voor de grote – en vaak ‘Raisin’ uittest. Raisin gaat na of je de medicijnen, voorzien giftige – batterijen die elektrische auto’s vandaag nog nodig van inslikbare chips, wel op de juiste tijdstippen inslikt. hebben. Gebeurt dat niet, dan word je daaraan herinnerd. Kennelijk Twee decennia terug experimenteerden de Amerikanen al groeit het geloof in de technologie, want de Zwitserse farmamet de techniek, maar omdat het energievraagstuk elektrireus Novartis sloot een alliantie met Proteus Biomedical om sche wagens weer meer op het voorplan brengt, groeit nu het systeem uit te testen. ook weer de belangstelling voor die technologie. Met de http://singularityhub.com nieuwe techniek zouden kleinere en goedkopere batterijen kans maken en zijn snellaadstations minder massaal nodig. Bij de overbrenging overbrugde de elektriciteit uit het asfalt naar de bus 17 centimeter. Daarbij ging slechts 28 procent van de energie verloren. Om het systeem te kunnen gebruiken moeten er wel stroomkabels liggen in het asfalt van minstens 30 procent van de wegen. De afdeling Wegen en Verkeer kan al aan haar langetermijnplanning beginnen.

Einde van Bluetooth?

www.z24.nl

Qatar Airways vliegt op gas Als eerste luchtvaartmaatschappij ter wereld heeft Qatar Airways een lijnvlucht uitgevoerd waarbij de vliegtuigmotoren draaiden op kerosine, vervaardigd uit gas. Dat melden verschillende media. De Airbus A340-600 met vier Rolls Royce-motoren vloog van Londen Gatwick naar Doha. De brandstof die voor de vlucht werd gebruikt bestond voor de helft uit ‘gas to liquid'-kerosine (gtl). De andere helft was gewone kerosine op oliebasis. Qatar Airways spreekt van een ‘belangrijke stap in de zoektocht naar alternatieve brandstoffen’. Grote passagierstoestellen vliegen voorlopig uitsluitend op conventionele kerosine, gemaakt van olie. Gtl biedt nog het voordeel dat een vliegtuig op gtl bij de start minder schadelijke stoffen uitstoot. Qatar wil de belangrijkste producent van gtl worden. Het land heeft daar, behalve ecologisch, ook economisch zeer goede redenen voor: Qatar beschikt immers over de op twee na belangrijkste gasreserves ter wereld. Logisch dat het de nieuwe brandstof de volgende jaren wil commercialiseren. www.zita.be

I-mag november 2009

8

Wordt Bluetooth vanaf midden 2010 overbodig? Bedrijven als Apple, Intel en Cisco slaan de handen in elkaar voor een nieuwe technologie: Wi-Fi Direct. Draadloze gadgets worden hotspots. Wi-Fi Direct maakt het mogelijk om draadloze apparaten rechtstreeks met elkaar te verbinden zonder een modem of router. Gsm's, smartphones, camera's, printers, laptops, die uitgerust zijn met Wi-Fi worden onmiddellijk met elkaar verbonden. Enige voorwaarde is dat ze zich op maximaal 90 meter van elkaar bevinden. Wi-Fi Direct zou tot 30 keer sneller werken dan Bluetooth, verder reiken en veilig zijn dankzij het wpa2protocol. Wellicht vanaf midden 2010 ‘binnen uw bereik’. www.wifidirect.co.za

MODERN TIMES

Bob is niet altijd Bob

Rij krasvrij

Nee, we hebben het niet over onze nietalcoholdrinkende chauffeurs, die tijdens de eindejaarsperiode weer volop de actualiteit zullen halen. We hebben het over Bob van ‘Got the wrong Bob?’, een nieuw programma van Google Labs dat bestemd is voor Gmail. Het programmaatje voorkomt dat dat mailtje voor je hartsvriendin per ongeluk terechtkomt bij de beste vriendin van je vrouw. Tenminste, als hun naam met dezelfde letter begint. Het systeem analyseert groepen mensen die vaak berichten van iemand krijgen en verwittigt die afzender, als er plots een naam opduikt die normaal gezien de e-mails van die groep niet krijgt. Gmail toont, net als andere programma's, de namen van mensen, als je de eerste letters van hun naam intikt. Het is je ongetwijfeld ook al eens overkomen dat je e-mail via dat systeempje bij de verkeerde persoon terechtkwam: in plaats Kathleen krijgt Katrien je vurige mails. Geheel onbedoeld, maar het kan best voor spannende situaties zorgen. ‘Got the wrong Bob?' moet dat nu voorkomen. Voorlopig werkt het systeem wel alleen voor groepen. Je kunt er dus maar best meer dan één hartsvriending op na houden en die allemaal in één mailgroep stoppen. Best wel verzenden via ‘bcc’, zodat ze van mekaar niet weten met hoeveel ze wel zijn… Met 'Undo send' geeft Google je wel nog enkele seconden ademruimte, als je een verzonden e-mail toch nog zou willen terugroepen. Google Labs voegt er meteen ook een ‘Don't forget Bob' aan toe: die suggereert namen van mensen die normaal wel de groepsmail krijgen, maar die je die ene keer vergeten bent. www.gizmodo.com

Jacht maakt jacht op paparazzi Roman Abramovich moet je vooral kennen als eigenaar van voetbalclub Chelsea en steenrijke Rus. Zo’n Rus heeft al eens een eigen jacht en dat van Roman – de Eclipse - zou zelfs het grootste en duurste privéjacht ter wereld zijn. Geen wonder, want Abramovich heeft er zelfs de nieuwste technologische snufjes op geïnstalleerd (laten installeren, vermoeden wij) om paparazzi op afstand te houden. De infrarode lasers herkennen automatisch de elektronische lichtsensoren van digitale camera’s en vuren een geconcentreerde lichtstraal af, waardoor fotograferen onmogelijk wordt. De Eclipse heeft ook een mini-onderzeeër voor noodgevallen aan boord en beschikt over een afweersysteem dat projectielen uit de lucht kan halen. Nu nog de parafix uit Merlina echt laten uitvinden en Roman moet zich helemaal veilig voelen.

Over een paar jaren parkeer je je auto gewoon op een zonnig plekje en terwijl je boodschappen doet of gezellig een pint gaat drinken, verdwijnen de krassen op je koetswerk als ijzerlinten voor de zon. Een polyurethane coating kan ervoor zorgen dat krassen op de auto voortaan verdwijnen onder impuls van het zonlicht.

Onderzoekers van de ‘University of Southern Mississippi’ hebben immers een coating in polyurethaan ontdekt, die zichzelf herstelt, als ze wordt blootgesteld aan ultraviolet licht. Marek Urban en Biswajit Ghosh mengden bij het polyurethaan het uv-gevoelige chitosaan en ringvormige oxetaanmoleculen. Bij een kras rijten de oxetaanringen open en ontstaan er zeer reactieve losse eindjes. Bij ultraviolet licht breken ook de chitosaanmoleculen open en die vormen op hun beurt losse eindjes. Beide losse eindjes vinden elkaar en herstellen het materiaal binnen het halfuur. Naargelang er meer zonlicht is, zal het materiaal zich ook sneller herstellen. De coating kan zelfs voor veel meer worden gebruikt dan voor auto’s alleen en kan er zo voor zorgen dat onderhoud en herstelling van heel wat producten voortaan tot een minimum kunnen worden beperkt. Dat werkt uiteraard niet alleen kostenbesparend, maar is ook milieuvriendelijker, want er komt minder afval in circulatie. Je wagen zal dus veel langer meegaan en er op de koop toe ook lange tijd als nieuw uitzien. Enig nadeel: het zelfherstellend aspect werkt maar één keer op dezelfde plaats. Zorg er dus voor dat die krassen op je auto altijd op een nieuwe plek terechtkomen. www.wired.com/wiredscience/2009/03/selfheal

www.ships-info.info/yacht-Eclipse.htm Tekst: Luc VANDER ELST 9

I-mag november 2009

samenleving

Topvolleybal en binnenkort industrieel ingenieur Toekomstig beroep zal volleybalcarrière Tara Daerden ongetwijfeld beïnvloeden HASSELT. Van de hogeschoolbanken via een korte tussenstop thuis in Hasselt meteen naar de volleybaltraining in Tongeren. Halftien weer thuis en dan werken voor de school tot middernacht, soms zelfs later. Tara Daerden (19) zit in het derde jaar industrieel ingenieur biochemie (KHLim) en is een van de sterkhouders van volleybalclub Datovoc Tongeren, subtopper in eredivisie. Van haar topsportstatuut maakt ze nauwelijks gebruik, vandaar haar drukke leven. Tara Daerden

Volgend jaar studeert Tara af als master en ze kijkt nu al uit naar haar toekomstige job, als het even kan in combinatie met haar sport. “Ik doe deze studie doodgraag en of ik nu in een job terechtkom, in een labo of in het onderwijs: ik weet heel zeker dat ik mijn job graag zal doen.”

theoretische fase doen we research naar wat er allemaal in databanken te vinden is. Na Kerstmis gaan we zelf protocols opstellen en in de labo’s testen uitvoeren. We onderzoeken dan hoeveel vitamines er in fruit en fruitbereidingen zitten. Heel boeiend.”

Tara Daerden: “In het middelbaar heb ik wetenschappen-wiskunde gevolgd. Ik wist toen al dat ik zeker iets met wetenschappen zou doen, maar nog niet dat ik ingenieur zou worden. Wat me zo boeit in de wetenschappen? Alles hangt samen: chemie, fysica, en zo meer. En toch is elk vak fundamenteel verschillend. Het boeit me enorm, want eigenlijk verklaren de wetenschappen hoe het leven in elkaar zit.”

Topsportstatuut

Wanneer werd het duidelijk dat je voor industrieel ingenieur zou gaan? “Geneeskunde was mijn eerste keuze. Twee keer heb ik het net niet gehaald in het ingangsexamen. Ik had ook een jaar biomedische wetenschappen kunnen proberen. Na een geslaagd ingangsexamen kun je dan meteen naar het tweede jaar geneeskunde. Maar ik kende te veel mensen die ook dat niet gehaald hebben. Nu heb ik geen spijt meer van mijn keuze. Integendeel zelfs, de vader van een vriendin is chirurg en die is bijna nooit thuis. Ik wil later kinderen en dan vind ik dat je er ook tijd voor moet maken. Nee, ik ben zeer tevreden met mijn studies nu. Ik sta nu voor mijn bachelorproef in het derde jaar. We werken een project uit rond kwaliteitscontrole op fruit en fruitbereidingen. In de

I-mag november 2009

Je speelt volleybal in eredivisie. Dat betekent dat je kunt gebruikmaken van de voordelen van het topsportstatuut? “Ja, als ik op stage of naar een tornooi moet, word ik van de lessen vrijgesteld of kan ik een beroep doen op extra studiebegeleiding. Ik kan ook examens verplaatsen, als dat moet. Maar ik maak er zo weinig mogelijk gebruik van en probeer, net als mijn studiegenoten, het normale traject te volgen. Want onze opleiding is zeer praktijkgericht met labo’s die drie, vier uur in beslag nemen. Komt daarbij nog de theorie. Voor vakken als pakweg fysica en wiskunde moeten we oefeningen maken. We zijn zo’n 24 uur per week op school. Om dat allemaal te kunnen belopen, moet ik heel goed plannen, heel veel inspanningen doen en ja, dat is af en toe erg zwaar.” Hoe ziet je dagindeling eruit? “Opstaan om 7 uur, naar school hier om de hoek rond kwart over 8. Rond 4 of 5 uur thuis, dan heeft mama fruitsla of een boterham klaar. Twee happen, snel omkleden en de auto in. Dat alles in vier minuten. Een klein half uurtje rijden naar Tongeren. Halftien terug thuis, een kwar-

10

tiertje in de zetel wat tot rust komen en dan tot 12 uur, halfeen werken voor school. Uitslapen zit er niet in, want ook op zaterdag sta ik om halfzeven op en begin ik mijn schoolweek te plannen. Bij Datovoc trainen we drie keer per week, ongeveer drie uur. Anderhalf uur voor de wedstrijd moeten we al present zijn en dan worden we geacht om individueel nog een of twee keer te gaan fitnessen of naar de powertraining te gaan. Of ik nog tijd voor hobby’s heb? Ik werk keihard om in juni te slagen, dat is me tot nu toe altijd gelukt. In de schoolvakanties tracht ik dan te tennissen, te zwemmen, kortom: andere sporten te beoefenen.”

Top 3 Je speelt volleybal in eredivisie. Komt er voor je inspanningen op sportief gebied een financiële compensatie? “Tot twee jaar geleden speelden Venezolanen, Russen en Polen in onze ploeg. Die hadden allemaal een loon, een appartement en een auto. Twee jaar geleden is de voorzitter van Datovoc overleden. Het gevolg was dat Datovoc met een krapper budget aan de slag moest. Nu trekken we de kaart van de jeugd met allemaal Belgische speelsters. We verdienen iets, ja, als hobby is dat mooi meegenomen. Enkele Belgische meisjes spelen in Italië, dat zijn de enige echte profs. En ook in het mannenvolley kun je je kost nog verdienen. Clubs als Maaseik en Roeselare hebben buitenlanders en Belgische profs in hun rangen.”

SAMENLEVING

Tara Daerden: volleybal en biochemie Tara Daerden begon pas op haar twaalfde met volleybal. Ze speelde bij Tongeren in tweede provinciale en bij Geetbets in tweede divisie. “Ik had een dubbele aansluiting. BijTongeren stond ik in de basis, bij Geetbets – twee reeksen hoger - kon ik af en toe invallen en ervaring opdoen.” Tegelijkertijd ging ze ook een keer per week trainen bij het profteam van Tongeren, toen topper in eredivisie. Nadien ging Tara volledig over naar Geetbets en drie jaar geleden stapte ze definitief over naar Datovoc. Tara Daerden zit in haar derde jaar industrieel ingenieur biochemie aan de KHLim. WVB

Datovoc Tongeren was tot twee jaar geleden een topploeg, nu is de fakkel overgenomen door andere clubs. Geen ambitie om opnieuw in een topploeg voor de titel te spelen? “Gent, Charleroi en Kieldrecht vormen inderdaad de top drie. Maar ik zie het echt niet zitten om naar Gent of Kieldrecht te rijden. Ik zit goed in Tongeren, de sfeer is er optimaal. Hoe zwaar mijn dagindeling ook is, volleybal moet een hobby blijven. Als ik moet kiezen voor een topclub of een diploma, dan ga ik voor een diploma.” Geselecteerd worden voor de nationale ploeg is geen optie? “Ik was twee jaar lid van de selectie, toen ik nog bij Geetbets speelde. Op woensdagnamiddag trainden we dan samen met de internen van de topvolleybalschool in Vilvoorde. Die internen vormden de ruggengraat van de nationale ploeg. Als externe had ik daar het laatste half jaar geen goed gevoel bij. Je moest je dubbel zo hard bewijzen, ook al had je dezelfde capaciteiten in huis. Wat het me bijbracht en wat ik ervoor moest doen, was niet in evenwicht.” Nog anderhalf jaar en je kunt jezelf master in de biochemie noemen. Je drukke leven is dan in een klap voorbij. Geen schrik om in een zwart gat te vallen? “Dat kan ik me inderdaad nog niet goed voorstellen, zeker omdat ik weet dat ik me snel verveel, als ik niets om handen heb (lacht). Na mijn masterjaar ga ik zeker nog in één jaar de lerarenopleiding volgen.

Dan kan ik in het middelbaar onderwijs alle wetenschappelijke vakken geven. Lesgeven zie ik wel zitten. Anderen zeggen dat ik gezag uitstraal, als ik voor een groep sta, dat ik mensen kan boeien en op een fijne manier dingen kan overbrengen. Dat moet wel, als je in het onderwijs staat. Trouwens, vorige zomer heb ik met een andere speelster en de hulptrainer stage gegeven. Dat is goed meegevallen. Ik ga dan ook de trainerscursus bij het Bloso volgen. Stel dat ik als speelster een stapje moet terugzetten, dan kan ik in het weekend voor mijn plezier aan kleintjes training geven.” Je zegt het zelf: je bent bijna 20 en je houdt er al rekening mee dat je volgend jaar een trapje lager gaat spelen? “Nee, dat niet. Ik weet alleen niet in welke job ik terechtkom. Stel dat ik in het onderwijs ga, dan kan ik dat sowieso combineren met de trainingen bij Datovoc. Maar kom ik bijvoorbeeld in een labofunctie in de farmaceutische industrie terecht, dan weet ik niet hoe de werkuren daar ingevuld worden. Ik ben er me goed bewust van dat ik als pas afgestudeerde geen eisen kan stellen. Ik ga zeker niet alles opgeven om een jaar alleen maar te volleyballen. Nogmaals, volleybal moet een hobby blijven. Ik volg mijn opleiding als industrieel ingenieur met zoveel plezier, dat ik weet dat ik mijn toekomstige job met evenveel plezier zal doen.” Tekst: Wilfried VANDEN BOSSCHE Foto’s: Erik DE WINTER en Willy KORTLEVEN 11

Tara Daerden – met nummer 12 – in volle actie. I-mag november 2009

samenleving

Ingenieurs hebben iets met quizzen ir. Erik Meersschaert werd zesde supercrack bij Canvascrack

OUDENAARDE. “Toen ik eraan begon, was mijn eerste doelstelling: vooral niet afgaan. Geen mal figuur slaan in de ogen van familie en kennissen. Er aan de eerste tafel uitliggen, bijvoorbeeld, dat wilde ik absoluut vermijden. Je begint eraan met wat zenuwen en stress, maar gaandeweg gaat alles vlotter en op de duur verleg je je ambities.” En die heeft hij waargemaakt: Erik Meersschaert uit Oudenaarde heeft het Erik Meersschaert poseert na zijn overwinning naast quizmaster Herman Van Molle.

record van de Supercrack uit de Canvasquiz bijzonder scherp ge-

“Er zijn nu zes supercracks bij Canvas, en zeker drie van hen, misschien zelfs vier, zijn ingenieur.” Burgerlijk werktuigkundig ingenieur elektromechanica met optie energieconversie, zo studeerde Waaslander Erik Meersschaert in 1980 af aan de K.U.Leuven. Maar meteen ging hij aan de slag in de textielsector en daardoor woont hij al sinds jaar en dag in Oudenaarde, niet ver van het Zuid-West-Vlaamse Texas, waar de textielgroepen en toeleveringsbedrijven elkaar verdrongen. “Ik ben mijn loopbaan begonnen als onderhoudsingenieur bij wat nu de Domogroep is”, vertelt Erik Meersschaert. “Nadien werd ik er technisch directeur. In die functie heb ik de expansie van de Beaulieu-groep meegemaakt. Dat was een periode van constante vernieuwing: altijd maar nieuwe technologieën, nieuwe machines. Fantastische periode voor ingenieurs. Ik heb er ook heel wat buitenlandse ervaringen kunnen opdoen.” “Na negen jaar werd ik plantmanager bij de Sofinal-groep, waar ik de operationele leiding had over een bedrijf dat pas was overgenomen door zijn aartsvijand. Dat is

I-mag november 2009

een plezante, maar moeilijke tijd geweest. Vooral menselijk zeer intens: er werd veel management van je verwacht. Die functie was minder technisch gericht.” “In 1992 begon ik in Moeskroen met een bedrijf voor een Italiaanse groep in de niche van synthetische garens. Dat was een heel succesvolle periode. Ik heb er Italiaans kunnen leren. Het hoofdkwartier lag aan het Gardameer: dan weet je het wel. Drie jaar later mocht ik voor de Beaulieu-groep hetzelfde soort bedrijf oprichten in Frankrijk. Het werd de grootste spinnerij in Europa. Dat was een mooie realisatie: van 0 tot 330 werknemers in anderhalf jaar. Zeer intens, op alle gebied.”

Zelfstandige “Sinds 1998 ben ik zelfstandige. Met een kleine fabriek die ik begon met een partner, probeerden we op de nichemarkt van de synthetische garens door te dringen. We produceerden polypropyleengarens

12

steld: hij had slechts 23 tafels nodig om de vereiste 20 duels te winnen.

voor kleding. Die bestonden allang in de markt van de tapijten en zo, maar wij richtten ons op auto-interieur en sportkleding waarmee we bij de eersten waren op wereldvlak. Polypropyleen is heel goed waterafstotend en dus perfect geschikt voor onderkleding voor duursporters of bijvoorbeeld skiërs. We waren aanvankelijk zeer succesvol en werden ook laureaat bij de Koning Boudewijnstichting voor jonge startende bedrijven. Maar ons bedrijfje is afgeblokt, toen de grote spelers zich op die marktniche hebben gegooid, zij het dat ze die markt hebben ingepalmd met een minder goed product, polyester.Tegen die budgetten en die marketingstrategieën konden we niet op. Het bedrijf bestaat nog, maar ikzelf ben er niet meer actief.” “Sindsdien ga ik alleen door als zelfstandige. Voor de Sioen-groep voerde ik in Roubaix een herstructurering door van een ouderwetse vestiging en die activiteit heb ik drie kilometer verder, in Moeskroen, heropgebouwd. Die opdracht is sinds

SAMENLEVING

medio dit jaar afgerond en sinds kort ben ik eindelijk terechtgekomen in de sector waarvoor ik gestudeerd heb: in de energiesector, meer bepaald in warmtekrachtkoppelingprojecten. Ik werk nu in opdracht van een bedrijf dat gasmotoren plaatst om enerzijds stroom te genereren en anderzijds warmte te recupereren: totaalrendementen hoger dan 90%. Helemaal in de sfeer van de nieuwe, groene, hernieuwbare energie.” “Wij doen de volledige engineering rond die gasmotoren. Nu ben ik dus weer helemaal op het technische aspect gericht. Ik hou van afwisseling tussen het peoplemanagement en het puur technische werk. Ik probeer eentonigheid te vermijden. Als iets routine wordt, dan zoek ik een nieuwe uitdaging of neem ik iets extra’s ernaast. Ik hou me graag bezig met alle aspecten naast en rond een technische realisatie.”

“Bescheiden quizzer” “Sinds een jaar of vijf ben ik in de quizwereld gerold, eerder toevallig eigenlijk. Ik doe vrij regelmatig mee aan gelegenheids- en rankingquizzen, maar ik doe er geen speciale moeite voor. Ik ben geen man met een schriftje dat ik nog gauw gauw ga bestuderen voor de quiz begint.

“Ik schenk aan mijn quizranking niet te veel aandacht. Het moet vooral plezant blijven.” Ik lees heel graag en heel veel, ik hou mijn ogen en oren open en dat helpt bij het quizzen.” “Bij de Canvascrack was het niet makkelijk om je concentratie te behouden. Van die quiz worden op één dag vier afleveringen opgenomen en zo zit je snel van 13.30 uur tot 22.00 uur onder stress. Je moet rustig en geconcentreerd blijven. Dat is voor veel kandidaten het grootste struikelblok. Ze antwoorden op de duur te snel of zijn niet bij de zaak en dan lig je eruit.” “Ik geef toe dat ik in de Canvascrack redelijk agressief gespeeld heb, met veel risico’s. In het begin was ik daar heel onzeker over, maar al snel bleek die tactiek te werken. Overigens mag je wel stellen dat ingenieurs iets hebben met quizzen: er zijn nu zes supercracks bij Canvas, en zeker drie van hen, misschien zelfs vier, zijn ingenieur.“ “Ik vind mezelf helemaal geen topper in quizland. Sinds 2004 doe ik mee aan het wereldkampioenschap quizzen; ik werd dit

jaar 200ste, dus daar moet ik niet over opscheppen. Op de wereldranking sta ik ergens als 100ste gerangschikt. Ik was ooit eens zevende Belg op het Europees kampioenschap, denk ik, maar eigenlijk schenk ik daar niet te veel aandacht aan. Het moet vooral plezant blijven.”

25.000 euro Met zijn winst in de Canvascrack won Erik Meersschaert 25.000 euro. “Ik had de familie een citytrip beloofd. Die komt er in het eerste weekend van november aan: dan trekken mijn vrouw en ik, tezamen met de twee kinderen en hun partners naar Londen. Voor de rest zien we wel. Ik hou van kunst, misschien val ik wel op een werk dat ik normaal nooit zou kopen, maar waar ik nu wel wat extra budget voor kan uittrekken.” Tekst: Dirk VANDER ELST Foto’s: VRT © Lies WILLAERT

Erik Meersschaert heeft zijn gezin een citytrip naar Londen beloofd. 13

I-mag november 2009

centra

Van militair ingenieur tot de ingenieur van nu Franstalige ingenieurs krijgen eerste diploma’s na vijfjarige opleiding WOMMELGEM. Volgende maand krijgen zowat vierhonderd industrieel ingenieurs van de Franstalige Gemeenschap voor het eerst hun diploma na een vijfjarige opleiding: drie jaar bachelor en twee jaar master. Daarmee zetten de Franstalige collega’s een belangrijke stap voor een betere internationale erkenning van hun diploma. De Vlaamse industrieel ingenieur moet het nog doen met een vierjarige opleiding (3 + 1), wat de internationale erkenning van de opleiding bemoeilijkt. ! Van onze hoofdredacteur In 1600 kregen Europese ingenieurs voor het eerst een opleiding in een school die geassocieerd was met een universiteit. Tot bij het begin van de ‘Eerste Industriële Revolutie’, rond 1750, werden ze voor militaire toepassingen opgeleid. Men noemde hen dan ook ‘militaire ingenieurs’. De industriële revolutie luidde het begin van het tijdperk in van de ‘civiele’ of ‘burgerlijk ingenieurs’. De geschiedenis van de opleiding van de Europese ingenieur is dus vrij jong, in vergelijking met die van sommige andere opleidingen. Ze leert dat de Europese universiteiten, behalve die van Leiden, lange tijd niet geïnteresseerd waren in ingenieursopleidingen.

I-mag november 2009

Europese ingenieurs In wat volgt geven we een bondig overzicht van de geschiedenis van de Europese ingenieur.

Het woord ‘ingenieur’ was rond 1500 voor het eerst in Italië in gebruik. Het is afgeleid van het Latijn ‘ingenium’, dat ‘krijgsmachine’ betekent. Het woord ingenieur komt voor het eerst voor in een van de belangrijkste vroege encyclopedieën van Europa in 1752. De

14

‘encyclopédie ou dictionnaire raisonnée des sciences, des arts et des métiers’ van de Franse wiskundige, natuurkundige en filosoof Jean le Rond d’Alembert en zijn stadsgenoot, leeftijdsgenoot en schrijver Denis Diderot. D’Alembert en Diderot onderscheiden in de eerste uitgave van de encyclopedie vier soorten van ingenieurs: 1. degenen die de nodige kennis hebben om verdedigingswerken of vestingwerken te bouwen, die nodig zijn bij oorlogsvoering op het land; 2. zij die de kennis hebben om op zee oorlog te voeren; 3. degenen die nieuwe bruggen en wegen bouwen of de bestaande verbeteren of vernieuwen; 4. en ten slotte de ingenieurs die kanalen aanleggen. Het woord ‘ingenieur’ was rond 1500 voor het eerst in Italië in gebruik. Het is afgeleid van het Latijn ‘ingenium’, dat ‘krijgsmachine’ betekent. In de 15de eeuw, begin van de 16de eeuw , was Italië de bakermat van de Europese ingenieurs. Het waren bouwmeesters en vestingingenieurs die

ONDERWIJS

in een tijdperk leefden waarin de kunst, de oorlogswerktuigen en de vestingbouw een grote opgang kenden. In de middeleeuwen waren de versterkingen moeilijk in te nemen, maar de intrede van het kanon rond 1490 keerde het tij. De Italiaanse ingenieurs bedachten het ‘gebastioneerd vestingsfront’. De pijlvormige, hoekige bastions hadden geen ‘dode hoek’ meer, waar de aanvallers veilig waren voor de kogels van de verdedigers. In heel Europa konden gereputeerde Italiaanse vestingbouwers aan het werk. Enkele bekende bouwmeesters en vestingingenieurs uit die tijd zijn Michele Sanmichele (14841559), Francesco de Marchi die onder meer vanaf 1530 de omwalling van Breda bouwde, Donato Boni de Pellizuoli die de citadel van Gent bouwde (vanaf 1540), de stadsomwalling van Antwerpen en het fort van Vlissingen. Over het algemeen wordt de Italiaan Leonardo da Vinci (1452-1519) als de eerste Europese ingenieur beschouwd. Zijn technische veelzijdigheid en kunstenaarschap maakten hem wereldberoemd.

Simon Stevin De in 1548 geboren Simon Stevin had op jonge leeftijd veel in Europa gereisd om er kennis te maken met vestingwerken. Stevin was een wiskundige en ambtenaar bij het Brugse Vrije. Hij had zich door zelfstudie bekwaamd in het ontwerpen van

verdedigingswerken. Enkele grote steden deden een beroep op zijn ervaring en lieten onder zijn leiding vestingen bouwen. Toen hij dertig was, keerde hij naar Brugge terug. Kort daarna zat de katholieke Spaanse koning hem op de hielen om zijn sympathieën voor het protestantisme. Simon Stevin vluchtte in 1599 naar het calvinistische Leiden, waar hij zich een jaar later aan de universiteit liet inschrijven. De universiteit werd in 1575 opgericht en is de oudste van Nederland. Hij geraakte er bevriend met prins Maurits van Oranje (1567-1625), een medestudent en zoon van prins Willem van Oranje (15331584), beter bekend als Willem de Zwijger.

Prins Maurits liet vestingen bouwen en daarvoor nam hij zijn vriend Simon Stevin als militaire ingenieur in dienst. Hij was zich bewust van het nut van een degelijke theoretische opleiding. Die toevallige vriendschap lag aan de basis van de ingenieursopleiding in Europa. Maurits was 17 jaar, toen zijn vader in Delft werd vermoord. Op zijn 18de werd hij benoemd tot stadhouder en admiraal van Holland en Zeeland. Zijn militaire acties waren gericht op de verovering van steden op de Spanjaarden. Prins Maurits liet vestingen bouwen en daarvoor nam hij zijn vriend Simon Stevin als militaire

15

ingenieur in dienst. Hij was zich bewust van het nut van een degelijke theoretische opleiding. Daarom liet hij aan de universiteit van Leiden ‘instructies’ - een basisleerprogramma - opstellen voor een theoretische opleiding van ingenieurs aan de universiteit van Leiden, waar Simon Stevin militaire wetenschappen doceerde en de (eerste) decaan van de ingenieursafdeling was.

Drie componenten De omschrijving van het begrip ingenieur bevatte ten tijde van Simon Stevin drie componenten: 1. de ingenieur verricht ‘technische taken’; 2. hij heeft hiervoor een wiskundige en natuurwetenschappelijke scholing genoten en 3. die scholing heeft hij aan een daarvoor bestemd en erkend opleidingsinstituut gekregen.

Scandinavische ingenieurs De 16de en 17de eeuw werden gekenmerkt door een aaneenschakeling van oorlogen en conflicten. De eeuwen daarna zouden niet anders zijn. In het begin van de 17de eeuw leefden vooral Denemarken en Zweden in een gespannen verhouding met de rest van Europa. De steden hadden

I-mag november 2009

‘Society of civil engineers’, opgericht door John Smeaton, stond van meet af aan in voor de erkenning van het ingenieursberoep, eerder dan voor de opleiding of ‘engineering’ (l’ingénierie). Civiele (burgerlijk) ingenieurs, in de brede betekenis van niet-militair, kwamen tot aan de Eerste Industriële Revolutie (1750) niet voor.

Versnelde opkomst

Civiele (burgerlijk) ingenieurs, in de brede betekenis van niet-militair, kwamen tot aan de Eerste Industriële Revolutie (1750) niet voor.

behoefte aan verdedigingswerken en dus aan ingenieurs. De universiteit van Leiden werd het centrum van de militaire ingenieursopleiding en trok veel Scandinavische studenten aan. Oorlogsvoering lag aan de basis van het succes van de militaire ingenieursopleiding. De geschiedenis zal zich ook op dat vlak blijven herhalen.

Vaklui Gedurende lange perioden in de geschiedenis waren het vooral de ambachtslieden die voor oplossingen van technische problemen zorgden. In tegenstelling tot de ingenieur deed de ambachtsman dat op basis van ervaringskennis, opgedaan door jarenlange ‘scholing’ in een werkplaatssituatie. De ingenieur benadrukte daarentegen het gebruik van natuurwetenschappelijke en wiskundige concepten, van wetten en theorieën om technische problemen op te lossen. In de 18de eeuw was Engeland het centrum van de vaklui. Ze ontwikkelden voor het eerst machines ter vervanging van de meestal uit hout vervaardigde handgereedschappen, zoals boren en schaafmachines. De Engelse industrie vergrootte geleidelijk haar voorsprong op andere Europese landen. De ‘British Empire’ omvatte een vierde van de wereld en een vierde van de wereldbevolking. De koloniale traditie en macht bevorderde de uit-

I-mag november 2009

voer van producten. Veel schrijvers en dichters verfoeiden de industrialisering en ontwikkelden een hetze tegen de vaklui die in hun ogen een struikelblok waren voor de culturele vooruitgang. De fabrieksindustrie heeft de landelijke huisindustrie nochtans niet plotseling verdrongen. Rond 1830 telde de Engelse katoenindustrie nog ongeveer 225.000 huiswevers tegenover 50.000 fabrieksarbeiders.

Korpsen Aan het eind van de 18de eeuw kregen de officieren van de militaire korpsen een wiskundige en natuurwetenschappelijke opleiding aan militaire scholen.

De ‘Society of civil engineers’, opgericht door John Smeaton, stond van meet af aan in voor de erkenning van het ingenieursberoep, eerder dan voor de opleiding of ‘engineering’ (l’ingénierie). De eerste ingenieursverenigingen of korpsen die instonden voor de bouw van vestingswerken, grachten en belegeringswerktuigen en voor de aanleg van loopgraven, bruggen en kanalen, ontstonden in het leger. De eerste vereniging voor burgerlijk (civiele) ingenieurs dateert van 1771. De

16

Vanaf 1750 worden ingenieurs niet langer uitsluitend opgeleid voor militaire toepassingen. Rond die tijd ging in Engeland mechanische drijfkracht de menselijke inspanning bij het productieproces vervangen en hielden ingenieurs zich ook bezig met de ontwikkeling van nieuwe machines en fabrieken. De ingenieurs kwamen in dienst van de burgers. Ze waren de ontwerpers van een nieuwe maatschappij, die men in het begin de ‘machinemaatschappij’ noemde. Het monopolie van de militaire ingenieur had in Europa ongeveer 150 jaar stand gehouden. De toenemende natuurwetenschappelijke en wiskundige scholing van fabrikanten en technici en de opkomst van de machinenijverheid brachten in de 18de eeuw in Engeland de beroepsvorming van de civiele ingenieur op gang. Door de fabricage en de toepassing van mechanische werktuigen en stoommachines ontstond er een nieuw technisch beroep, namelijk dat van werktuigkundige. Het is nauw verbonden met de kennis van natuurwetenschappen en wiskunde. Werktuigkundigen worden in de praktijk van de machinewerkplaats opgeleid.

Emigratie De geldverslindende, aanhoudende oorlogen die Engeland tussen 1793 en 1815 tegen Frankrijk voerde, zorgden voor een enorme inflatie en een forse daling van het welvaartspeil van de Engelse bevolking. Velen emigreerden naar overzeese gebieden. Onder hen ook de werktuigkundige William Cockerill (1759 – 1832), afkomstig uit Lancashire. Eigenlijk heette hij Cockrel, maar de Fransen spraken zijn naam verkeerd uit als ‘Cockeril’ en de administratie voegde er een ‘l’ aan toe. William emigreerde in 1795 naar Rusland en vandaar, in 1797, naar België, waar hij zich in Verviers vestigde. Gedurende tien jaar ontwierp hij textielmachines voor de lakenfirma Simonis en Boily. Daarna ging hij zich in Luik vestigen waar hij met een eigen bedrijf begon voor de productie van textielmachines.

ONDERWIJS

John Cockerill (1790-1840), een van zijn drie zonen, studeerde voor ingenieur in Duitsland en breidde na zijn studies de zaak van zijn vader uit. De Nederlandse koning Willem I gaf hem de gelegenheid om de Luikse staalindustrie te moderniseren. Van de koning kreeg hij voor een spotprijs het voormalige kasteel en de landerijen van de bisschop van Luik in Seraing. Daar bouwde hij een fabriek met de eerste hoogovens op cokes in plaats van de tot dan gebruikelijke houtskool. Het imperium van John Cockerill kreeg een enorme omvang, ook buiten het Luikse, maar rond 1840 kwam het bedrijf in een financiële crisis terecht. Het vertrouwen in de onderneming geraakte zoek en John besloot om opnieuw zijn kans in Rusland te wagen. Onderweg naar zijn bestemming stierf hij op 49-jarige leeftijd in Warschau. De fabrieken van Cockerill bleven als een naamloze vennootschap voortbestaan. Rond 1850 waren ze in hun soort de grootste ter wereld. In 1981 ontstond de groep Cockerill-Sambre. Ze werd in 1999 tot Usinor omgedoopt, in 2002 tot Arcelor en daarna tot ArcelorMittal.

Opkomst ingenieursscholen Tussen 1815 en 1830 vormden het huidige Nederland en België één staat onder het bewind van koning Willem I: het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. De regering zetelde afwisselend in Den Haag en Brussel. Ons land stond dus van 1815 tot 1830 onder Nederlands bewind, dat van 1795 tot 1815 was voorafgegaan door het Frans bewind. Het Frans bewind had het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden inzake onderwijs in een achterlijke toestand achtergelaten. De bevolking was grotendeels analfabetisch. Om die toestand te keren liet koning Willem I meer dan 4.000 lagere scholen openen. In 1817 richtte hij de universiteiten van Gent en Luik op en liet hij die van Leuven opnieuw haar deuren openen. Na de onafhankelijkheid van België ontstonden de ingenieursopleidingen aan de universiteit, niet in een afzonderlijke faculteit, maar in een school die aan de universiteit was gehecht. Ze kreeg als naam ‘speciale school’. Later ging ook de opleiding van technisch ingenieur dezelfde weg op. De instellingen ontstonden uit het middelbaar technisch onderwijs. De afdeling voor technisch ingenieur werd aanvankelijk ‘bijzondere school’ genoemd. In 1835 openden de ingenieursopleidingen

in Gent en Luik hun deuren, in 1864 in Leuven. De studieduur voor de wettelijke graden bedroeg in de beginjaren vier jaar, voor de wetenschappelijke graden drie jaar. In 1890 werden de ‘speciale scholen’ faculteiten en de studieduur werd voor de wettelijke graden van vier op vijf jaar gebracht. In Gent werd de wettelijke graad van ‘ingénieur du génie civil’ uitgereikt. In Luik en Leuven van ‘ingénieur des mines’. Wetenschappelijke graden werden na een studieduur van drie jaar uitgereikt. In Luik gebeurde dat voor de studierichting ‘arts et manufactures’ (chemie). In Gent voor de studierichting ‘arts et manufactures’ (mécaniques).

Nijverheidsonderwijs Het beroepsonderwijs werd volgens een dagleerplan onderwezen. De eerste scholen waren vrije initiatieven. Dat was het geval met de opening van de ‘école industrielle’ in Nijvel in 1818. In 1825 volgde de ‘école de géometrie et de mécanique’ in Luik en de School voor Kunsten en Ambachten’ in 1827 in Gent, gehecht aan de universiteit van Gent. Koning Willem I wilde dat er aan elke rijksuniversiteit een school werd gehecht, waar praktische lessen werden gegeven over mechanica, scheikunde en productietechnieken. Het nijverheidsonderwijs werd ‘s avonds of op zondag onderwezen. De eerste nijverheidsscholen dateren van 1833, in Gent en Luik. De meeste nijverheidsscholen ontstonden in Wallonië met zijn steenkoolmijnen, staalnijverheid en textielindustrie in Verviers. Na 1850 ontstonden de eerste nijverheidsscholen in Vlaanderen: Brugge (1853), Kortrijk (1856), Antwerpen (1862), Hasselt (1864). In 1884 telde ons land 35 nijverheidsscholen.

Tweede Industriële Revolutie De Tweede Industriële Revolutie begint met de introductie van twee nieuwe energievormen: elektriciteit vanaf 1880 en aardoliederivaten vanaf 1885. Er komen nieuwe studierichtingen voor de opleiding van burgerlijk ingenieur in Luik (elektriciteit), Gent, Leuven en Brussel. De Tweede Industriële Revolutie zorgde voor de oprichting van het hoger beroepsonderwijs in ons land dat een dagonderwijs was, terwijl het hoger nijverheidsonderwijs avond- of zondagsonderwijs was. Met het hoger beroepsonderwijs wou men het middenkader voor de industrie opleiden.

17

Het vroegere hoger beroepsonderwijs veranderde in honderd jaar meerdere malen van naam, zoals ‘hoger technisch onderwijs’ in zijn huidige context. De opleiding van technisch ingenieur ressorteerde ooit onder het hoger beroepsonderwijs. Dat was in 1885 het geval bij de oprichting in Gent van de Ecole de Brasserie SaintLiévin en in 1896 van een gelijkaardige school in La Louvière. Beide scholen werden pas in 1902 wettelijk erkend en waren de voorlopers van de scholen voor technisch ingenieur in de gistingsbedrijven. In 1882 ontstond het Institut MeurisseChemie in Charleroi dat in 1884 naar Elsene verhuisde. In 1913 reikte het instituut het diploma uit van ingénieur-chemiste, daarna van licencié en sciences chimiques en ten slotte vanaf 1933 van ingénieur technicien des industries chimiques et biologiques.

In 1977 werd de titel van technisch ingenieur vervangen door die van industrieel ingenieur. De studieduur werd in heel het land uniform op vier jaar gebracht. Het aantal opleidingsinstellingen werd in ons land van 53 op 23 gebracht. Het aantal scholen voor technisch ingenieur groeide voortdurend aan. In de jaren 1960 waren er 53. De studieduur bedroeg drie of vier jaar. In 1977 werd de titel van technisch ingenieur vervangen door die van industrieel ingenieur. De studieduur werd in heel het land uniform op vier jaar gebracht. Het aantal opleidingsinstellingen werd in ons land van 53 op 23 gebracht. In 2003 werd de bachelor-masterstructuur ingevoerd, drie bachelorjaren met een of twee masterjaren. In Vlaanderen geldt een master met een studieduur van een jaar. Voor de Franstalige collega’s geldt twee jaar. Vijf jaar (3+2) is de gangbare internationale studieduur voor ingenieurs. Volgende maand wordt voor het eerst aan de Franstalige collega’s het diploma van industrieel ingenieur uitgereikt dat voor ingenieurs internationaal herkenbaar is. Hopelijk is dat binnenkort ook voor de Vlaamse collega’s het geval.

De uitreiking van de diploma's vindt voor de elf hautes écoles gemeenschappelijk in Brussel plaats. Ing. Noël Lagast is gastspreker. Tekst: Ing. Noël LAGAST MSc

I-mag november 2009

centra

“Zo’n jaar is een geweldige uitdaging!” Drie Vlaamse studenten lopen jaar stage bij luchtvaartbedrijf in Tel Aviv

WOMMELGEM. De Vlaamse Ingenieurskamer biedt elk jaar aan pas afgestudeerden de kans om in een hoogtechnologisch Europees bedrijf een betaalde stage te lopen. Bij het Israëlisch bedrijf Israel Aerospace Industries gebeurde dat vorig jaar voor het eerst. De drie Vlaamse stuVlnr: Bart Pauwels, Kristof Van Cutsem en Thomas Van Hoofstadt.

“Toen we daar toekwamen,” zegt Thomas Van Hoofstadt (26), “mochten we niet door de ‘security clearance’. IAI is een heel streng beveiligd bedrijf dicht tegen de luchthaven van Tel Aviv en was het duidelijk nog niet gewend om externe stagiairs te ontvangen. De bureaucratie draait er nogal traag en uiteindelijk hebben we de eerste twee maanden buiten de ‘security zone’ gewerkt.” Van Hoofstadt, afgestudeerd als industrieel ingenieur elektromechanica aan de Hogeschool Antwerpen (nu Artesis-hogeschool), heeft er de hele tijd gewerkt aan een conceptueel ontwerp voor een onbemand vliegtuig. “Het was een voorbereidend dossier, waarmee IAI een klant wilde binnenhalen. Twee weken voor ons stagejaar afliep, was het conceptdesign helemaal klaar. Mijn opleiding was niet specifiek op de luchtvaart gericht, maar doordat mijn opdracht binnen het project redelijk algemeen bleef, sloot die toch goed aan bij mijn opleiding. Er was een voorstel van ontwerp om van een bestaande helikopter een onbemand toestel te maken en daarvoor moesten de elektrische besturings-

I-mag november 2009

denten Bart Pauwels, Thomas Van Hoofstadt en Kristof Van Cutsem beten de spits af. Ze maakten er een moeilijk begin door.

systemen ontworpen worden, onder meer omdat er geen piloot meer in zit. Mijn taak was die besturingen uit te schetsen. Ik moest niet echt de detailberekeningen maken, maar wel de grote lijnen uitwerken.”

“Het afgelopen jaar in Israel heeft mijn opleiding zeker geüpgraded.” “Doordat we de eerste twee maanden met zijn drieën in die ‘security clearance’ zaten, verliep de communicatie met de projectgroep niet altijd even makkelijk, maar doordat zowat alles bij IAI top secret is, wordt er sowieso niet veel gecommuniceerd, laat staan tegenover drie buitenlandse stagiairs. Zelf kreeg ik dan nog het meest aansturing van ons drieën: ik had frequent overleg en kon ook af en toe dingen doen in het kader van andere projecten. Bart en Kristof stonden er eerder alleen voor.” “Ik wil heel graag doorgaan in deze sector. Dat is de reden waarom ik de kans voor de stage heb gegrepen. Het afgelopen jaar in Israel heeft mijn opleiding zeker geüpgra-

18

ded. Die was te algemeen en ik ben blij dat ik ze heb kunnen aanvullen. Ondanks de logistieke moeilijkheden was de stage absoluut een succes.” “Toen we vertrokken, wist ik helemaal niet wat ik kon verwachten. Ik weigerde te geloven dat Israël alleen maar oorlog en Gazastrook-ellende betekende. Ik had een oosterse sfeer verwacht, maar de streek van Tel Aviv bleek een mengeling te zijn van Europese en Amerikaanse invloeden, met een bevolking die een oosterse mentaliteit aanhangt. Dat was wel even wennen.” “Ik heb nu de keuze tussen twee jobaanbiedingen, niet zozeer in de militaire sector, maar dat is ook geen noodzaak. Er zit toekomst in de lijn van de onbemande toestellen. Nu is het nog een beetje onbekend terrein, maar ik wil die trein absoluut niet missen.”

NAVO-formaat Bart Pauwels (25) las in een vorige uitgave van I-mag over de buitenlandse stages en sprong meteen op de kar. Hij studeerde af als master ICT aan de Katholieke

LUCHT- EN RUIMTEVAART

Hogeschool Kempen en ging bij IAI als software-ingenieur bij de onbemande toestellen aan de slag. “Ik heb er een programma geschreven om items aan te duiden op digitale foto’s die vanuit een onbemand toestel worden gemaakt en verzonden,” zegt Bart. “Dat moest op NAVO-formaat gebeuren, zodat alle NAVO-landen de gegevens zouden kunnen gebruiken. Op een luchtfoto moest ik er bijvoorbeeld voor zorgen dat een militair voertuig kon worden aangeduid, dat nadien voort gemonitord zou worden.” “Die opdracht kwam goed in de buurt van mijn opleiding, hoewel ik voordien nooit zo concreet aan programmatie had gedaan. Het lag mij zo goed dat ik er voort wil in gaan en dat ik mijn nieuwe job nu in die richting aan het zoeken ben. Ik heb vrij vlug na afloop van onze stage, midden september, een goed jobaanbod gekregen en we zijn dat nu aan het afronden.” “Ik heb in dat jaar bij IAI veel bijgeleerd, al heb ik dat hoofdzakelijk aan mezelf te danken: om dat programma te schrijven, moest ik eerst een programmeertaal leren die ik op school niet had gezien. Dat was allemaal zelfstudie en daarbij kon ik maar op weinig begeleiding rekenen. Op het einde van de stage kreeg ik er wel assistentie, maar dat was uiteraard eerder om een overdracht te doen dan wel om mij alsnog bij te staan bij mijn werkzaamheden.” “Mijn bijna-nieuwe job gebruikt dezelfde programmeertaal. Als ik ze dus niet had geleerd bij IAI, was ik wellicht nooit door de jobselectie geraakt. Ik had aan het eind van mijn studies nooit verwacht dat ik in die sector zou terechtkomen. Of die nu gericht is op het militaire, het medische of het commerciële, maakt me niets uit, het is wel dankzij Israël dat ik beseft heb dat ik toch wel graag aan programmatie doe. Ik probeer nu consultant te worden bij een bedrijf en in een latere fase wil ik graag projectleider worden, om een paar mensen in het kader van een volledig project te kunnen aansturen.”

Simulaties Kristof Van Cutsem (25) studeerde aan de Universiteit Gent af als burgerlijk ingenieur Werktuigkunde, met als specialiteit ‘elektrische energietechnieken’. Bij IAI is hij op zoek gegaan naar een programma dat de simulaties kon doen van het elektrische netwerk van de businessjets. “Door mijn achtergrond ben ik niet bij de militaire divisie bij IAI terechtgekomen”, zegt Kristof. “IAI deed nog maar weinig simulaties van hun elektrische netwerken en zag in mijn komst een uitstekende kans

om op zoek te gaan naar een programma dat voldeed aan hun eisen voor simulaties.” “Het was een heel algemene opdracht. Ik mocht veel vereenvoudigingen maken, moest niet tot in het uiterste detail gaan en mijn werk moest gaan over alles was aan basiselektriciteit in zo’n toestel zit. Hoeveel stroom verbruikt dat apparaat, hoe zwaar is de belasting van dat onderdeel, enzovoort.” “Mijn opleiding was vrij algemeen en had helemaal niets te zien met vliegtuigen. Bij IAI was het dus wel even aanpassen. Ik moest om te beginnen het elektrisch plan van een vliegtuig grondig bestuderen. Ik kon gelukkig wel uitleg vragen, waar nodig.” “Ik heb uiteindelijk drie à vier programma’s gevonden die voldeden aan de eisen van IAI, maar toch denk ik dat er meer uit mijn studie te halen was. Eén van de programma’s die ik aanbracht, Matlab, was bij IAI al ergens in gebruik. De Israëliërs zagen een kans om zonder al te veel extra kosten datzelfde programma voort uit te bouwen voor hun simulaties door er enkele toolboxen bij te bouwen. Het was een goed systeem, maar het had ook zijn beperkingen en misschien waren er andere programma’s die meer voordelen boden. Na mijn stagejaar blijf ik daar een beetje met vragen zitten.” “Uiteindelijk heb ik maar zeven maanden van het jaar echt op het project kunnen werken. Het heeft twee maanden geduurd, eer de nodige programma’s op mijn laptop geïnstalleerd werden en toen we na de kerstvakantie niet meteen de nodige arbeidsvisa vernieuwd kregen, is er nog eens een tijdje verloren gegaan. Misschien zat er meer in mijn stageproject dan er door al die beslommeringen is uitgekomen.” “Toch blijft het een geweldige werkervaring; het was niet ‘zomaar’ een stage, het was een echte uitdaging. De stage staat heel mooi op je cv, als eerste werkervaring is het tevens een toffe levenservaring. Je moet niet alleen een heel nieuw takenpakket zelfstandig uitvoeren, dat moet ook nog eens gebeuren in een niet-alledaagse werkomgeving in een ver land.” “Niettemin blijft het mijn voorkeur om voor de energiesector te gaan werken. Ik mik op bedrijven als Electrabel, Tractebel of studiebureaus of zo. Daarom ben ik opnieuw gaan studeren: ik volg nu een interuniversitaire ManaMa ‘nuclear engineering’ in het SCK in Mol.”

Tekst: Dirk VANDER ELST Foto’s: EIGEN FOTO’S

19

Militair en commercieel Israel Aerospace Industries is een overheidsbedrijf dat in 1948, vijf jaar na het ontstaan van de Israëlische staat, is opgericht als ‘Bedek Aviation Group’. Het moest toen een ‘bijdrage leveren aan de verdediging van het nieuwe land tegen vijandige Arabische staten’. Het bedrijf doet hoofdzakelijk aan militaire, maar ook aan commerciële luchtvaarttechnologie en ontwikkelt vandaag zakenjets, onbemande luchtvoertuigen, radars, raketten, smart weapons, navigatiesystemen, … Het is gevestigd nabij de luchthaven Ben Gurion van Tel Aviv. Meer info: ww.iai.co.il DVE

Interesse om na je opleiding met de VIK op buitenlandse stage te gaan? Info: www.vik.be/lenr of eem contact op met Manuella Goyvaerts op telefoonnummer 03 259 11 06 e-mail: [email protected].

Weinig arbeidsstress “We stonden ginds op om halfzes ’s morgens, namen om zessen de bus en begonnen om zeven te werken. Tegen ten laatste halfzes ’s avonds waren we weer in ons appartementje. Onze vijfdagenweek liep van zondag tot donderdag; het weekend is er vrijdag en zaterdag. Maar op vrijdagavond begint er al de ‘sabbat’en gaan de meeste gelegenheden dicht.” “We waren vooral verwonderd over de arbeidsmentaliteit”, zegt Kristof Van Cutsem. “In zo’n groot bedrijf had ik toch wel een efficiëntere manier van werken verwacht. Als je zo’n bedrijf zou overplaatsen naar onze kant van de wereld, dan was dat mijns inziens allang failliet. Iedereen doet het er rustig aan, er is niet te veel arbeidsstress. Dat mag ook niet echt verbazen, als je weet dat IAI heel erg aanleunt tegen de militaire organisatie van de staat Israël. Zolang het land de knowhow van dat bedrijf nodig heeft voor zijn oorlogsvoering, ligt er weinig druk op de werkefficiëntie bij IAI.” DVE

I-mag november 2009

centra

Met Verhaert Space in baan rond de aarde Belgische kmo produceert eerste kleine satellieten voor ESA KRUIBEKE. Als alles volgens plan verloopt, is op 2 november de Proba 2 met een Rockot-raket naar de ruimte gelanceerd via de Russische basis Plessetsk. De Proba 2 is de tweede kunstmaan die de merknaam ‘Made in Belgium’ draagt, met dank aan kmo Verhaert Space uit Kruibeke en de ondersteuning van het Belgisch Federaal Wetenschapsbeleid via het ESAtechnologieontwikkelingsprogramma. “De Proba 1 was in 2001 de eerste kleine satelliet die door ons in een baan rond de aarde werd gebracht, een primeur voor Verhaert Space, voor België én voor het Europese ruimtevaartagentschap ESA”, benadrukt ingenieur Jo Bermyn van Verhaert Space.

De Belgische ruimtevaartsector beleeft vandaag de dag hoogdagen. Niet enkel is Frank De Winne op dit moment de eerste niet-Russische of niet-Amerikaanse gezagvoerder van het internationale ruimtestation ISS, als alles volgens plan verloopt, wordt op 2 november ook een kleine satelliet van Belgische makelij naar de ruimte gelanceerd: de Proba 2 van Verhaert Space. “Eindelijk”, zucht marketing & performance director Jo Bermyn. “De lancering is namelijk al enkele keren uitgesteld. Doordat het over een kleine meereissatelliet of piggyback gaat – de Proba 2 is niet groter dan een wasmachine en weegt slechts 130 kilogram – is het afhankelijk van de beschikbare raketten op de markt. Wij beslissen dus niet zelf wanneer onze satelliet de ruimte wordt ingeschoten.”

Bermyn. “Toen de ESA in de jaren negentig haar Proba-programma voorstelde, hebben wij daarin de ideale match gevonden om ons te profileren op systeemniveau als kmo. De Proba 1 werd in 2001 naar de ruimte gelanceerd met een Indische PSLV-raket. Oorspronkelijk werd hij ontwikkeld voor een levensduur van twee jaar, maar na acht jaar blijkt hij nog perfect te werken. We leverden dus eigenlijk ‘te’ goed werk af. Naast een tiental experimenten om nieuwe technologieën

Proba 2 De Proba 2 is de opvolger van de succesvolle Proba 1. Dat bewijst dat ons land op het vlak van de ruimtevaart meer in zijn mars heeft dan alleen maar het toeleveren van onderdelen voor raketten en satellieten. “De Proba 1 was zowel voor Verhaert Space als voor België én het European Space Agency (ESA) het eerste small space system dat in een baan rond de aarde werd gebracht”, benadrukt Jo

I-mag november 2009

“De Proba 1 had oorspronkelijk een levensduur van twee jaar, maar levert na acht jaar nog perfecte beelden van het aardoppervlak.” 20

uit te testen werden er ook camera’s voor aardobservatie aan boord geplaatst. Die gebruikt de ESA nog dagelijks voor onder meer vegetatieonderzoek, vulkaanonderzoek en voor ‘disaster monitoring’. Door het grote succes van de Proba 1 haalden we ook het contract binnen voor de bouw van de Proba 2. Naast een vijftiental technologiedemonstratie-experimenten zullen deze keer twee instrumenten mee worden gestuurd voor de observatie van de zon.”

LUCHT- EN RUIMTEVAART

“In Europa is ons project uniek. Wij doen op een andere manier aan ruimtevaart.”

Ing. Jo Bermyn MSc.

Uniek project Met de twee Proba-satellieten scheert Verhaert Space hoge toppen binnen de ESA. Bermyn: “In Europa is ons project uniek. Wij doen op een andere manier aan ruimtevaart. Vroeger werd er alleen maar over heel grote programma’s gepraat. Zo heeft de ESA met de Envisat een gigantische satelliet in huis, waar maar liefst tien jaar aan was gewerkt, die acht ton weegt, twaalf meter hoog is en een budget heeft dat de pan uitvliegt. Die satellieten zijn zeker nodig, maar niet altijd handig. Met een tiende van het budget en in een tijdspanne van twee tot drie jaar bouwen wij onze Proba’s. Daardoor kunnen de wetenschappers sneller beschikken over hun data.” “Proba staat voor ‘Project for on-board autonomy’. Speciaal voor die satellieten ontwierpen wij de krachtigste computers die beschikbaar zijn in de Europese ruimtevaartsector. Dankzij die computers moeten de wetenschappers zo weinig mogelijk ingrijpen. Het grondcentrum in Redu, dat we samen met het Luxemburgs bedrijf SES Astra uitbaten voor ESA, staat dagelijks in contact met de satelliet om commando”s door te sturen. Proba is dan in staat om zelf een planning op te stellen en de opdracht uit te voeren. Dankzij een gps-systeem aan boord kan hij zelf zijn positie bepalen en zijn baan berekenen.”

New products & services Als kleine Belgische kmo met een beperkt team en budget heeft Verhaert Space zich als waardevolle partner geprofileerd binnen de internationale ruimtesector. “Nochtans zijn wij eerder toevallig in de ruimtevaart terechtgekomen”, vertelt Jo Bermyn, die als industrieel ingenieur mee aan de wieg staat van Verhaert Space.

“Paul Verhaert begon in 1969 met Verhaert New-Products & Services als productontwikkelingsbedrijf voor industriële toepassingen. In 1983 begon Paul met een tweede bedrijf: Verhaert Space. Naast de kleine satellieten en platforms specialiseerden wij ons ook in het ontwerpen van wetenschappelijke instrumentatie voor micrograviteitsonderzoek. Het recentste voorbeeld daarvan is het ‘Foam stabilityexperiment’ dat Frank De Winne uitvoert in het ISS. Dat experiment bestaat uit vijf ‘arrays’ waarin in totaal zestig speciale vloeistofmengsels opgesloten zitten. De Winne zal die vloeistoffen aan boord van het ISS opschudden tot er zich schuim vormt, waarna hij de stabiliteit van het schuim, in afwezigheid van de zwaartekracht, in beeld brengt.”

Qinetiq Om verdere groei van de firma op Europees niveau te waarborgen, werd Verhaert Space in 2005 onderdeel van de Engelse groep Qinetiq. “De bedoeling daarvan is om voldoende financiële backing te krijgen om grotere projecten binnen te halen. Met een jaarlijkse omzet van 15 miljoen euro en een personeelsbestand van 110 werknemers bezorgen wij België heel wat visibility in de ruimtevaartsector. Voor 95 procent voeren we opdrachten voor ESA uit. De knowhow die we daarmee binnenhalen, gebruiken we in een tweede stadium voor productontwikkeling die niet voor de ESA zijn bestemd. Dat is naast de werkgelegenheid ook de return on investment die de Belgische overheid verwacht van haar dotaties, want de ESA opereert volledig dankzij nationale financiering van de Europese lidstaten. Met een bijdrage van ongeveer 190 miljoen euro bezet België als klein land de vijfde plaats binnen alle EU-landen.”

21

“Hoewel Verhaert Space en Verhaert New-Products & Services gescheiden firma’s zijn, is er toch een samenwerkingsakkoord waarbij technologie van de ene naar de andere wordt getransfereerd. Zo ontwikkelde VPS met onze ruimtevaartkennis de ‘pedestrian navigation’, een soort pak waarmee een persoon kan worden gevolgd op plaatsen waar een gps geen bereik heeft. Het pak werd in de ruimtevaart ontwikkeld om de bewegingen van astronauten in gewichtloosheid te meten, maar werd perfect omgebouwd voor brandweerlui die zo kunnen worden gevolgd in een brandend huis.”

Mars Nog voor de Proba 2 wordt gelanceerd, is het team ingenieurs van Verhaert Space al druk bezig diens opvolgers klaar te stomen voor een reis naar de ruimte. “De Proba 3 en de Proba V worden onze toekomstige paradepaardjes. De laatste moet tijdelijk het vegetatie-instrument van de SPOT-satellieten vervangen en zal de eerste volledig operationele aardobservatiesatelliet worden die als doel heeft de vegetatie op aarde te onderzoeken. Dat is een sterk Vlaams project: OIP uit Oudenaarde bouwt de telescopen en Vito, de Vlaamse instelling voor technologisch onderzoek, zal de data bewerken en de beelden verdelen. Begin 2012 moet de satelliet worden gelanceerd.” Naast het ontwerp van nieuwe satellieten is Verhaert Space ook nauw verbonden bij studies voor een ruimtereis naar Mars. “We hebben bijvoorbeeld een ‘Short arm human centrifuge’ (SAHC) ontworpen, die de negatieve gevolgen van gewichtloosheid op het menselijk lichaam nabootst op aarde. Daardoor kunnen we ‘counter measurements’ ontwikkelen die menselijke degradatie met betrekking tot de bloedsomloop en botontkalking zoveel mogelijk minimaliseren. Daarnaast investeren we ook fors in systemen voor afvalrecyclage in ons het Biorat-project. Het International Berthing and Docking Mechanism zal worden gebruikt om in de ruimte grotere structuren samen te koppelen, zodat missies naar Mars mogelijk worden gemaakt. U hoort het, als we ooit een voet op Mars willen zetten, moeten we daar op tijd mee beginnen. En we zullen er geraken. Maar eerst reizen we opnieuw naar de maan om enkele zaken te onderzoeken.”

Tekst: Florian VANDE WALLE Foto’s: VERHAERT SPACE en Florian VANDE WALLE

I-mag november 2009

centra SENIOREN

Bezoek ondergrondse berging SCK Mol dinsdag 24 november 2009

Huidige situatie In 1974 begon het SCK•CEN met onderzoek naar de geologische berging van hoogactief en langlevend afval in klei. De Boomse klei, 180 tot 280 meter onder de terreinen van het SCK•CEN in Mol, werd en wordt nog altijd beschouwd als een mogelijk geschikte geologische formatie.

In 1980 begon het SCK•CEN met de bouw van een ondergrondse faciliteit op een diepte van ongeveer 225 meter: Hades (high-activity disposal experimental site). Dat laboratorium werd stap voor stap uitgebreid. In elk stadium deed men nieuwe technologische en bouwkundige expertise op. Sinds 2000 beheert het ‘European underground research infrastructure for disposal of nuclear waste in clay environment’ (ESV Euridice) Hades volledig. Euridice is een economisch samenwerkingsverband (ESV) tussen het Studiecentrum voor Kernenergie (SCK•CEN) en de nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen (Niras). Euridice onderzoekt de haalbaarheid van berging van hoogactief en langlevend afval in diepe kleilagen. Op die manier dragen zij bij tot het nationaal bergingsprogramma van Niras.

25 jaar onderzoek De bouw van Hades is een stapsgewijs proces van voortdurende vooruitgang. Het bevestigt dat het technologisch en economisch mogelijk is om schachten en galerijen in de Boomse klei te bouwen. Een bergingsinstallatie met een netwerk van

galerijen die samen verscheidene kilometers lang zijn, kan binnen een redelijke termijn en met een minimale verstoring van de kleilaag gebouwd worden. De wetenschappelijke programma’s versterken het vertrouwen in de Boomse klei als natuurlijke barrière. De Boomse klei is een geschikte geologische formatie voor de diepe berging van radioactief afval, omdat: • hij over een groot gebied aanwezig is als een dikke, homogene laag; • het om een stabiele, geologische laag gaat op een geschikte diepte; • hij plastisch is en dus een sterke neiging heeft om zichzelf weer te sluiten na fysische verstoringen, zoals uitgraving; • hij zeer weinig waterdoorlatend is, zodat het water in de klei praktisch onbeweeglijk is en elk transport erin beperkt is tot een traag diffusieproces; • hij gunstige geochemische eigenschappen heeft en een sterk vermogen om de meeste van de langlevende radionucliden vast te houden, waardoor die zich maar heel weinig kunnen verplaatsen; • hij geen voorkeurswegen voor de snelle migratie van radionucliden heeft.

In afwachting van een definitieve oplossing wordt het radioactief afval tussentijds bovengronds opgeslagen. De bouw van Hades toont aan dat het technologisch mogelijk is om een bergingsinstallatie in de Boomse klei te bouwen. De wetenschappelijke programma’s versterken het vertrouwen in de Boomse klei als natuurlijke barrière. De haalbaarheid van diepe berging als definitieve oplossing voor het hoogactief en langlevend afval is niet alleen een technisch, wetenschappelijk en economisch vraagstuk. Wanneer het over een mogelijke realisatie gaat zijn sociale, politieke en ethische aspecten zeker even belangrijk. In België is nog geen beslissing genomen over het technisch concept of de plaats van diepe berging. Er moeten nog belangrijke stappen gezet worden, vooraleer een diepe bergingsinstallatie een plaats kan krijgen en vooraleer ze kan worden gebouwd en uitgebaat. Zo moet bijvoorbeeld het grote publiek nog geraadpleegd worden. De huidige onderzoeks- en ontwikkelingsprogramma’s bieden ondersteuning aan het besluitvormingsproces inzake het langetermijnbeheer van radioactief afval in België.

• PRAKTISCH Plaats: SCK-CEN, Boeretang 200, Mol. Datum: dinsdag 24 november 2009 om 14 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBSEN11109.

AFVALVORM

GALERIJBEKLEDING

OPVULMATERIAAL

KLEI BERGINGSCONTAINER

I-mag november 2009

22

afdelingen ACTIVITEIT IN DE KIJKER

>

WAASLAND

ACROSOMA-COMPOSITTRAILER donderdag 26 november 2009

Acrosoma-Composittrailer nv is van een constructeur van voertuigen uitgegroeid tot een wereldleider op het vlak van het gebruik van structurele composieten. Gedurende de laatste twee decennia heeft Acrosoma-Composittrailer nv zich omgeturnd van een trailerbouwer (Carrosserie Stevens) naar een specialist in composietvoertuigen, beter bekend onder de naam Composittrailer. Gaandeweg heeft het project zich uitgebreid naar structuren in composiet algemeen. De ruggengraat van de nieuwe technologie is een driedimensionaal gestikt paneel dat met een eigen ontworpen productieproces gemaakt wordt. De naam van het paneel Acrosoma® is nu sinds 1 september ook de naam van het bedrijf geworden. Hoewel nog trailers gebouwd worden, richt AcrosomaComposittrailer nv zich ook op transportcontainers, structurele componenten voor de vliegtuigbouw, rotorbladen voor windturbines en ‘blast proof-panelen’.

en maakt gebruik van een eigen ontwikkelde berekeningsmethodiek. De eindige-element enanalyse steunt op Abaqus en ESAComp en is uniek in de wereld. Eigen testbanken zorgen voor een onmiddellijke link met de praktijk. Dankzij die mogelijkheden is er binnen het bedrijf een continue aangroei van kennis rondom zwaar dynamisch belaste structurele composieten. Vandaar de slagzin ‘structural composites engineering’.

Bij Acrosoma-Composittrailer nv werken twintig arbeiders en tien bedienden. Het aandeel van engineering is vrij groot voor een kmo: drie burgerlijk en twee industrieel ingenieurs. Het wordt dit jaar nog uitgebreid, omdat naast de engineering van eigen producten, een zeer groot deel van de activiteiten naar onderzoek en ontwikkeling gaat. De laatste twee jaren worden ontwerpen gemaakt voor frames, bestemd voor de bouw van de Airbus A350. Het volledige studiebureau ontwerpt met Catiav5

De productieafdeling heeft een zelfontworpen en zelfgebouwde panelenmachine, die recent omgebouwd werd om de Acrosoma-Composittrailer®-panelen te vervaardigen volgens de kwaliteit die volgens luchtvaartnormen wordt vooropgesteld. Een vierassige NC-gestuurde ‘filament winding-machine’ kan zeer complexe stukken aan. Andere composietcomponenten worden in house met het VaRTM-proces aangemaakt. Tot slot is er in house een grote ervaring opgebouwd rondom assemblage van grote composietstructuren, vooral gesteund op lijmen.

• PRAKTISCH Plaats: Acrosoma-Composittrailer, Wolfsakker 2, Lokeren. Datum: donderdag 26 november 2009 om 19 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBWLD21109.

23

I-mag november 2009

afdelingen

ANTWERPEN 24-jan-10 11-jun-10

Muziekconcert zaterdag 21 november 2009

AKO-nieuwjaarsconcert en -receptie, Antwerpen, 11 uur Regionale ledenvergadering

De 111-jarige Koninklijke Harmonie ‘De Vriendenkring’ uit Gierle geeft dit jaar haar 40ste muziekconcert. Elk jaar is dat steeds een absoluut hoogtepunt, maar dit jubileumjaar wordt het nog specialer. De gebrachte muziekuitvoeringen zijn stuk voor stuk absolute toppers in hun muziekgenre. Zo voeren zij zowel klassieke stukken uit als ‘Tritsch-Tratschpolka’ of ‘ballet Egyptien’ als filmmuziek, zoals ‘Batman’ en ‘Terminator’, concertmarsen, pop, modern en zelfs symfonische rock, zoals Queen en Genesis. Een echte aanrader voor elke muziekliefhebber en voor elk wat wils!

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

AKO-nieuwjaarsconcert met receptie zondag 24 januari 2010 Het Antwerps Kultureel Overleg (AKO), waarbij ook de VIK is aangesloten, organiseert op zondag 24 januari 2010 in de Singel in Antwerpen voor de 30ste keer zijn traditioneel nieuwjaarsconcert met bijbehorende receptie. Het concert vangt aan om 11 uur en vanaf 12.15 uur volgt de receptie.

Voor meer info zie website: www.khdevriendenkring.be

• PRAKTISCH Plaats: Parochiezaal, De Nefstraat, Gierle. Datum: zaterdag 21 november 2009 om 19.30 uur. Kostprijs: 5 euro per persoon. Inschrijving vereist: eerst inschrijven via het secretariaat, daarna de betaling doen. De inschrijving is pas definitief na betaling voor 17.11.2009 op rekening 789-5076950-85 van Ing. Geert Geens MSc, 2275 Lille, met de vermelding ‘muziekconcert’. Uw kaarten liggen dan aan de inkom klaar en er wordt een plaats gereserveerd aan de voorbehouden VIK-tafel(s). Referte: CAKPN11109.

Het Vlaams Symfonisch Orkest o.l.v. Bart Van Casteren speelt voor ons volgend programma: • De Vlaamse Leeuw, K. Mire • Luitenant Kijé opus 60, Sergej Proko Kijés geboorte - Romance - Kijés huwelijk Troika - Kijés begrafenis • Jazz suite n° 1, Dimitri Shostakovich • Uit het Zwanenmeer, Peter Ilich Tchaikovksy Csardas – Hongaarse dans Spaanse dans Napolitaanse dans Mazurka • The Walzing Cat, Leroy Anderson • Plink Plank Plunk, Leroy Anderson • Egyptische Mars, Johann Strauss jr.

Myrrha en generatie IV-kernreactoren donderdag 3 december 2009 Alternatieve energiebronnen, zoals zonne-energie, wind, waterkracht en biomassa zullen nooit volstaan om volledig te voldoen aan de groeiende vraag naar energie in het algemeen en naar elektriciteit in het bijzonder. Daarom blijft kernenergie een onderdeel van de toekomstige energiemix.

• PRAKTISCH Plaats: De Singel, Desguinlei, Antwerpen. Datum: zondag 24 januari 2010 om 11 uur. Kostprijs: 25 euro voor deelnemers boven 15 jaar; 15 euro voor deelnemers tot 15 jaar. Te betalen op rek. nr. 406-0098501-56 van de VIK met de vermelding ‘AKO-concert’. Eerst inschrijven bij het secretariaat, nadien betalen. De toegangskaarten worden begin januari 2010 verstuurd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: CAAWN10110.

De huidige vermogenreactoren van de tweede en de derde generatie hebben nog grote beperkingen, zoals het lage effectieve gebruik van uranium als brandstof (0,7%) en het hoogradioactief afval, waarvoor een technologisch en maatschappelijk aanvaarbare oplossing noodzakelijk is. De kernreactoren van de vierde generatie brengen oplossingen voor die gangbare problemen. AFVALVORM

GALERIJBEKLEDING

OPVULMATERIAAL

KEMPEN 21-nov-09 3-dec-09 5-feb-10 24-mrt-10 21-apr-10 24-mei-10 16-jun-10

Muziekconcert, Gierle, 19.30 uur Myrrha en generatie IV-reactoren: kernenergie van de toekomst,Geel, 19.30 uur Gezellig samenzijn, Turnhout, 19.30 Bezoek waterzuiveringsinstallatie Aquafin, Hoogstraten, 14 uur Bezoek BIO-installatie, Merksplas, 14 uur Familiewandeling, 10 uur Bezoek renovatie en nieuwbouw ziekenhuis, Turnhout, 14 uur

Sinds 1998 werkt het studiecentrum voor kernenergie (SCK•CEN) in Mol in het kader van het Myrrha-project aan de ontwikkeling en de realisatie van een onderzoeksfaciliteit die de weg moet effenen voor de technologie, die nodig is voor de bouw van snelspectrumreactoren. Tijdens de voordracht gaan we in op het ontwerp en het R&D-programma van Myrrha en bekijken we enerzijds het belang van het project op de ontwikkeling KLEI

BERGINGSCONTAINER

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

I-mag november 2009

24

ACTIVITEITEN

LIMBURG

van kernreactoren van de vierde generatie in het algemeen en op transmutatiemachines in het bijzonder en anderzijds de impact van Myrrha op de Kempen als regio.

16-nov-09

• PRAKTISCH

26-nov-09 5-dec-09 5-dec-09 25-jan-10 11-feb-10 27-feb-10 8-mrt-10 2-apr-10 17-mei-10 27-jun-10

Plaats: Katholieke Hogeschool Kempen, Kleinhoefstraat 4, Geel. Datum: donderdag 3 december 2009 om 19.30 uur Spreker: Paul Schuurmans, SCK•CEN. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOKPN11209.

Lezing: Passiefhuizen en lage-energiewoningen, Heusden-Zolder, 19.45 uur Bezoek drukkerij Concentra, Beringen, 20.30 uur Karting Toneel: geen lijk zonder Lily, Hasselt, 20 uur Lezing 'Elektriciteit' Nacht van de ingenieur, Diepenbeek Pokeravond Workshop 'assertief communiceren' Reis naar Peru (tot 18 april 2010) Workshop 'How to think like Leonardo Da Vinci' 20° editie fiets- en wandeldag, Diepenbeek, 07 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Passief- en lage-energiewoningen

LEUVEN-HAGELAND 4-dec-09 27-feb-10 9-mrt-10

dinsdag 16 november 2009

Bowlingavond met eten, Keerbergen, 20 uur Winterwandeling, Averbode Lezing: geldigheid en privacy e-mail

Het energieverbruik van een gebouw wordt steeds belangrijker. Wie bouwplannen heeft, denkt best niet alleen aan zijn ‘portemonnee’ nú, maar ook aan de energiekosten in de komende jaren.

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Het economisch optimum ligt bij een klassieke lage-energiewoning, waar alle meer gangbare technieken voor een goed energiebeheer worden toegepast. Vooral een goede bouwschil is belangrijk: geïsoleerd, luchtdicht afgesloten en geventileerd. Tijdens de lezing gaan we in op de verschillende alternatieven en hoe men technisch een en ander op elkaar kan afstemmen. Ook gaan we in op het passiefhuisconcept, dat zich meer en meer verspreidt in Vlaanderen en waarvoor ook al heel wat subsidies bestaan.

Gezellig samenzijn: bowlingavond vrijdag 4 december 2009 Naar jaarlijkse traditie organiseert de afdeling LeuvenHageland een gezellig samenzijn met eten en bowling. Elk jaar wijzigen we van locatie en deze keer gaan we naar Keerbergen. Opnieuw zijn er prijzen voor de eerste mannelijke en uiteraard ook de eerste vrouwelijke ingenieur. Maar we vergeten ook de troostprijs voor de voorlaatste niet.

Na de lezing volgt een korte rondleiding in het centrum duurzaam bouwen.

• PRAKTISCH

Wie wenst andere ingenieurs en vrienden uit te dagen in een spannend partijtje bowling: graag een seintje!

Plaats: Centrum Duurzaam Bouwen (aan de oude mijngebouwen), Industrieterrein De Schacht 1112, Schachtplein parking, Heusden-Zolder. Datum: maandag 16 november 2009 om 19.45 uur. Spreker: dr. To Simons. Kostprijs: gratis voor studenten industrieel ingenieur, VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOLBG11109.

• PROGRAMMA 20.00 uur: 20.15 uur: 21.15 uur: 23.15 uur:

samenkomst aan de bowling eten (steengrill met 6 vleessoorten) we gaan van start met de bowling gezellig nog even napraten met een glas

• PRAKTISCH Plaats: Bowling Berkerijs, Putsebaan 198, Keerbergen. Datum: vrijdag 4 december 2009 om 20 uur. Kostprijs: 23 euro voor VIK-leden en partner voor eten en bowling, 10 euro enkel bowling; 28 euro voor VIK-bedrijfsleden voor eten en bowling, 13 euro enkel bowling; 33 euro voor niet-leden eten en bowling, 16 euro enkel bowling. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot en met 20 november met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig te verwittigen via telefoon VIK-secretariaat. Maximum 20 inschrijvingen. Wees er tijdig bij! Referte: SALVN11209.

Drukkerij nv Concentra donderdag 26 november 2009 Hoe wordt een krant gemaakt? Wil je graag meemaken hoe een moderne krant tot stand komt, dan is dit bezoek zeker iets voor jou! Een drukpers van 90 meter lengte waar de papierrollen automatisch vervangen worden zonder het drukken te onderbreken. Het verzamelen van de verschillende katernen tot één krant. Het verzendklaar maken van de benodigde exemplaren per distributeur. Er wordt gewerkt tegen een hels tempo: je zult ervan te kijken staan!

25

I-mag november 2009

• PRAKTISCH

Hyperbare kamer Antwerpen

Plaats: drukkerij van nv Concentra, Industrieterrein Ravenshout, Industrieweg 147, Beringen, Paal. Datum: donderdag 26 november 2009 om 20.30 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 10 euro. Deelnemers: maximum 50. Inschrijving vereist: op het VIK-secretariaat en te bevestigen door overschrijving van het juiste bedrag op rekening nummer 451-8527851-34 van de VIK-afdeling Limburg met de vermelding ‘bezoek Concentra’. Referte: BBLBG11109.

donderdag 19 november 2009 De Eenheid voor Hyperbare Geneeskunde van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA) heeft met meer dan 4.000 behandelde patiënten een ruime expertise op het vlak van hyperbare zuurstoftherapie. De eenheid groeide de afgelopen tien jaar uit tot een referentiecentrum voor hyperbare zuurstoftherapie. In de hyperbare kamer ademen patiënten zuivere zuurstof in bij een druk van 2,5 bar. Dat is vergelijkbaar met de druk die duikers ondervinden bij een duik naar vijftien meter onder de zeespiegel. De combinatie van zuivere zuurstof en verhoogde omgevingsdruk zorgt voor een rijkelijke aanvoer van zuurstof in het bloed en in zuurstofarme weefsels. Daardoor versnelt onder andere de wondheling, terwijl bij CO-vergiftiging hyperbare zuurstoftherapie zorgt voor een snellere ontgifting van de weefsels. Voor patiënten met een luchtbel in de bloedbaan (gasembolie) is de verkleining van die bel onder hyperbare druk levensreddend.

Toneel: geen lijk zonder Lily zaterdag 5 december 2009 Suspens, dolkomische situaties en een vuurwerk van spetterende dialogen, dat zijn de ingrediënten van de productie! “Geen lijk zonder Lily” zal u boeien van de eerste tot de laatste minuut en de gulle lach zal de zaal niet uit zijn. Iets over de inhoud prijsgeven zou uiteraard slechts de pret van onze toeschouwers bederven. Laat het dus volstaan met aan te stippen dat Lily een schoonmaakster is, die in het kantoor van haar baas plots oog in oog staat met een lijk. De commissaris die de zaak zal uitpluizen is niet alleen snipverkouden, maar blijkt ook nog een vroegere kennis van Lily te zijn: twee factoren die zijn onderzoek erg belemmeren. Er verdwijnt bovendien aardig wat, zelfs het bewuste lijk! Hoe bazige Lily iedereen de baard af doet en het raadsel ontsluiert, houden we liever geheim.

Sinds de start van de hyperbare kamer kregen meer dan 4.000 patiënten in het UZA een behandeling met hyperbare zuurstoftherapie. Het UZA geniet bij duikers grote faam voor een snelle en correcte opvang en behandeling van duikongevallen. Er werden al meer dan driehonderd duikers behandeld.

Met als enige bedoeling het gebeuren dicht bij het publiek te brengen, wordt het verhaal in Hasselt gesitueerd en worden situaties en personages conform gemaakt aan de lokale geplogenheden. Het resultaat is een brok zeer herkenbaar ‘theater voor het volk’!

Volledige tekst in I-mag augustus-september en op www.vik.be.

• PRAKTISCH Plaats: Universitair Ziekenhuis Antwerpen, Wilrijkstraat 10, Edegem. Datum: donderdag 19 november 2009 om 19.30 uur. Kostprijs: 5 euro 'inschrijvingswaarborg' voor VIK- en KVIM-leden. Voor de aanwezige VIK- en KVIM-leden wordt de 5 euro waarborg terugbetaald via overschrijving. Niet-leden betalen 5 euro, Vam-leden betalen 2,50 euro. Alle betalingen vinden plaats bij de inschrijving via overschrijving op rekening 405-0106331-50 van de VIK-afdeling Mechelen met vermelding van de referte. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBMLN11109.

• PRAKTISCH Plaats: Zaal Centrum, Hollandsveldlaan 32, Hasselt. Datum: zaterdag 5 december 2009 om 20 uur. Kostprijs: 10 euro per persoon. Eerst inschrijven op het secretariaat, daarna betalen op rekeningnummer 451-8527851-34 van de VIK-afdeling Limburg, met de vermelding ‘toneel 5/12/2009’. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: CALBG11209.

MECHELEN 15-nov-09 19-nov-09 24-jan-10 2-mrt-10

OOST-VLAANDEREN

Brunch KVIM, Langdorp Bezoek hyperbare kamer, UZ Antwerpen, 19 uur Nieuwjaarsreceptie / aperitiefconcert VIK/KVIM Bezoek Arsenaal Mechelen

9-nov-09 17-jan-10 10-feb-10

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

I-mag november 2009

VikaFee over alternatieve energie, Gent, 20 uur Nieuwjaarsconcert en -aperitief, Gent, 10 uur Bezoek Ivago, Gent

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

26

ACTIVITEITEN

WAASLAND 5-nov-09 19-nov-09 26-nov-09 3-dec-09

7-jan-10

Eandis woensdag 9 december 2009

Bestuursvergadering + presentatie 'brandveiligheid', Sint-Niklaas, 20 uur Bezoek aan het milieulabo van de gemeente Beveren-Waas, 19 uur Bezoek Acrosoma-Composittrailer, Lokeren, 19 uur Bestuursvergadering + presentatie 'Consequenties bij de keuze voor een digitale media provider', Sint-Niklaas, 20 uur Bestuursvergadering + lezing 'Kosten-batenanalyse', Sint-Niklaas, 20 uur

Onder het motto “Enterprise… where VIKj has not yet gone before…” brengen we een bezoek aan Eandis. Eandis is een onafhankelijk dienstverlenend bedrijf, dat werkt voor de Vlaamse gemengde distributienetbeheerders Gaselwest, Imea, Imewo, Intergem, Iveka, Iverlek en Sibelgas. Eandis vervult een unieke rol in het energielandschap. Neutraal ten opzichte van alle energieverkopers is Eandis de belangrijkste exploitatiemaatschappij voor distributienetbeheer in Vlaanderen. Een belangrijke component in de exploitatie van energie is de dispatching, waar het net wordt bewaakt en interventies worden uitgestuurd. Inhoud van het bezoek:

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Milieulabo Beveren-Waas donderdag 19 november 2009

• • • •

De groeipool van de haven van Antwerpen ligt duidelijk op de Linkerscheldeoever en meer specifiek op het grondgebied van de gemeente Beveren-Waas. Door de vele Sevesobedrijven die daar gevestigd zijn, is de gemeente niet alleen sterk betrokken bij de milieuvergunningsproblematiek, maar moet er ook veel aandacht besteed worden aan veiligheid en volksgezondheid. Om die taak te volbrengen heeft de gemeente een uitgebreid laboratorium opgericht en beschikt ze over de nodige mobiele apparatuur om metingen ter plaatse te kunnen uitvoeren. Tijdens de rondleiding in het laboratorium krijgen we informatie over de analyses die er uitgevoerd worden en over de evolutie door de jaren heen van de gemeten waarden naar luchtkwaliteit, waterkwaliteit en geluid. Ook wordt stilgestaan bij belangrijke aandachtspunten in zo’n uitgebreid haven- en industriegebied.

Met andere woorden, een bedrijfsbezoek dat u zeker niet mag missen!

• PRAKTISCH Plaats: Eandis, President Kennedypark 12, Kortrijk. Datum: woensdag 9 december 2009 om 19 uur stipt. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot maandag 30 november 2009 met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Referte: BBZWV11209.

• PRAKTISCH Plaats: Dienst milieubescherming, Gravendreef 5a, Beveren-Waas. Datum: donderdag 19 november 2009 om 19 uur. Kostprijs: gratis voor leden en partner, niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBWLD11109.

VIK-ingenieurshappening zondag 13 december 2009 Op zondagavond 13 december 2009 organiseren de regionale West-Vlaamse afdelingen van de Vlaamse Ingenieurskamer VIK en de Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging K VIV samen de 9e Ingenieurshappening. Die vindt, zoals ieder jaar, plaats in het cultureel centrum ‘De Guldenberg’ in Wevelgem. De voorstelling begint om 19.30 uur. Na een culturele voorstelling nodigen beide verenigingen de sponsors en alle aanwezigen uit op een champagnereceptie met hapjes.

ZUID-WEST-VLAANDEREN 9-dec-09 13-dec-09 23-jan-10 6-feb-10 22-feb-10 28-mei-10 10-jul-10

Eandis en de uitdagingen in het energielandschap: 15 min. Netexploitatie uitdagingen en praktijken: 30 min. Bezoek aan dispatching: 45 min. Afsluitend drankje: 30 min.

Bezoek Eandis, Kortrijk, 19 uur Ingenieurshappening met Piv Huvluv Cabaret en variété: D'irque & Fien, Wevelgem, 20.15 uur IJsschaatsen, Finlandia, Gullegem, 19.30 uur Bezoek Deba nv, Nevele, 18.30 uur Stadswandeling, Brugge Barbecue

Dit jaar staat de stand-up-comedian ‘Piv Huvluv’ op het programma. Piv is bekend door enkele comedyprogramma’s op radio en tv. In elke reeks van Comedy Casino op Canvas slaagde hij erin een gesmaakte doortocht te maken. Piv Huvluvs eerste bijdrage is ook te zien op de eerste Comedy Casino-dvd die in 2007 werd uitgegeven. In 2008 stond Piv tien jaar op de planken als comedian.

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

27

I-mag november 2009

ACTIVITEITEN

In januari 2009 is Piv gestart met zijn derde avondvullende voorstelling Bed, bad, brood. In Bed, bad, brood trekt Piv weer álle registers open. Vanuit een hoogst persoonlijke SWOT-analyse graaft hij ongegeneerd in zijn eigen leven en blijft hij hondstrouw aan zijn eigen idioom. Piv playbackt, zingt de blues, trotseert een stalker, bezoekt rommelmarkten, toont zijn buurt, beklimt een col en pleegt ten slotte zinloos geweld. Hanneke Paauwe fungeert daarbij even als steun en toeverlaat.

Inschrijving vereist: VIK-secretariaat en uiterlijk tot woensdag 20 januari met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Referte: CAZWV10110.

De opbrengst van de avond gaat integraal naar de Vlaamse vereniging Bloemenstad vzw. Die dynamische vereniging van jonge vrijwilligers organiseert kampen en activiteiten voor mensen met een verstandelijke beperking en ze staat zelf ook in voor de vorming van haar animatoren en hoofdanimatoren.

Begin februari is iedereen al bekomen van het vele eten en de vele nieuwjaarsrecepties. Eindelijk kunnen de studenten weer ademhalen na het overleven van hun eerste examenperiode. In die periode willen we jullie een activiteit aanbieden die niet al te vermoeiend is, maar eerder ontspannend na al dat studeren. Op zaterdag 6 februari 2010 gaan we ijsschaatsen. Kom met ons over het ijs scheuren en dat met discomuziek op de achtergrond. Na het vallen, het opstaan, het vele lachen en het pure amusement blazen we uit in de cafetaria, waar iedereen een consumptie aangeboden krijgt.

IJsschaatsen zaterdag 6 februari 2010

http://www.pivhuvluv.be/

• PRAKTISCH Plaats: CC Guldenberg, Acaciastraat 1, 8560 Wevelgem Datum: zondag 13 december 2009 om 19.30 uur (ontvangst vanaf 19 uur) Kostprijs: 12 euro voor VIK-leden, 15 euro voor niet-VIK-leden Inschrijving vereist: VIK-secretariaat; uw bestelling van kaarten beschouwen wij als definitief na ontvangst van het verschuldigde bedrag op het rekeningnummer 743-0284884-09 of 466-5561799-24 van respectievelijk VIK en K VIV West-Vlaanderen. Referte: CAZWV11209.

Handschoenen moeten, een muts mag! Tot op het ijs!

• PRAKTISCH Plaats: Finlandia, Driemastenstraat, Gullegem. Datum: zaterdag 6 februari 2010 om 19.30 uur. Kostprijs: 4 euro voor VIK-leden, zonder huur ijsschaatsen; 6 euro voor VIK-leden, met huur ijsschaatsen; 5 euro voor niet-leden, zonder huur ijsschaatsen; 7 euro voor niet-leden, met huur ijsschaatsen. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot woensdag 3 februari met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Referte: SAZWV10210.

Cabaret en variété: D'irque & Fien zaterdag 23 januari 2010 'Oh Suivant' is een intieme voorstelling die aantoont dat woorden overbodig zijn om een publiek sprakeloos te maken. U zult genieten van deze fantastische circusartiesten, die over de hele wereld succes oogsten met hun voorstellingen. Ze speelden het voorbije jaar in Zuid-Korea, Ile de Réunion, Jordanië, Canada en heel Europa. D'irque en Fien vinden het hoog tijd voor een goed gesprek met hun publiek. Maar dan wel één zonder woorden, met circusimprovisatie en acrobatie. Verbazend hoe D'irque via een tafel, een stoel en botsballen met het publiek communiceert. Ondertussen begeleidt Fien het spektakel op haar piano, waardoor poëzie en circustechnieken op harmonieuze wijze in elkaar overvloeien. Een humoristische voorstelling voor de hele familie.

Deba nv maandag 22 februari 2010 Onder het motto “Enterprise… where VIKj has not yet gone before…” brengen we een bezoek aan Deba nv. Deba nv is al 30 jaar een snelgroeiende, onafhankelijke, Belgische producent van middenspanningsborden (hoogspanningscabines), bijbehorende schakelapparatuur en betoncabines voor de nationale en de internationale markt. Die markt bestaat hoofdzakelijk uit projecten voor een zeer uitgebreide klantenportfolio: van nutsvoorzieningsmaatschappijen over private ondernemingen tot installateurs.

Slechts 20 kaarten ter beschikking. Vlug inschrijven is dus de boodschap.

Het bedrijf is ISO9001-gecertificeerd en bestaat uit volgende divisies, verdeeld over twee vestigingen, nl:

• PRAKTISCH Plaats: Cultureel centrum Wevelgem, Acaciastraat 1, Wevelgem. Datum: zaterdag 23 januari 2010 om 19.45 uur (voorstelling begint om 20.15 uur). Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; niet-leden betalen 12 euro.

I-mag november 2009

28

ACTIVITEITEN

Wat kunt u verwachten van dit twee uur durend bedrijfsbezoek?

Met andere woorden, een bedrijfsbezoek dat u zeker niet mag missen!

Na het onthaal en korte introductie van de verschillende vestigingen volgt een technische videopresentatie over hoe Deba zijn hoogspanningscellen explosieveilig ontwerpt. Daarna gaan we een kijkje nemen in de plaatafdeling waar een volautomatische dubbele ponsstraat, gerobotiseerde plooibanken, lasermachines en gerobotiseerde lasmachines staan. Vervolgens gaan we naar de afdeling cellenbouw, waar u ziet hoe de personalisatie per project verloopt. Daarna is de afdeling componenten aan de beurt, waar de mechanische aandrijvingen en schakelaars gemonteerd en getest worden. De rondleiding wordt afgesloten met een bezoek aan de showroom, waar wat kan nagepraat worden met een drankje tussen de verschillende afgewerkte producten.

• PRAKTISCH Plaats: Deba, Moorstraat 24, Nevele (Tip: voor GPS typ in: Houtstraat). Datum: maandag 22 februari 2010 om 18.30 uur (tot 20.30 uur). Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot maandag 15 februari 2010 met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Maximum 30 deelnemers. Referte: BBZWV10210.

29

I-mag november 2009

Randstad Professionals lanceert Martifer Solar in België Anderhalf jaar geleden begon het Portugese Martifer Solar, ontwerper en installateur van industriële systemen voor zonne-energie, zijn activiteiten in België. Samen met Randstad Professionals bouwt general manager Ricardo Meireles een vast team van ingenieurs en techniekers uit. ‘‘Gespecialiseerd personeel vinden was het grootste probleem toen we hier aankwamen’, vertelt Ricardo Meireles. Omdat we meteen een aantal projecten moesten afwerken, zijn we gestart met een sterk team uit het moederbedrijf in Portugal. Via Randstad Professionals begonnen we ondertussen een zoektocht naar geschikte Belgische medewerkers. In eerste instantie waren we op zoek naar ingenieurs die de werven konden begeleiden. Al heel snel voelden we echter ook de behoefte om een designer aan te trekken die de installaties op maat van de klant kon uittekenen. Sinds kort bouwen we ook een eigen commercieel team uit, zodat we, naast onze opdrachten als onderaannemer, stelselmatig meer eigen projecten kunnen verwerven.’ ‘Het was niet makkelijk om de juiste mensen te vinden’, beaamt senior account manager Steven Baczkowski van Randstad Professionals. ‘In tijden van crisis zijn herstructureringen vaak de enige reden waarom mensen beschikbaar worden. Ook al zijn er momenteel ongetwijfeld een pak zeer geschikte mensen ontevreden in hun job, ze durven de stap naar verandering slechts zelden te zetten. Bedrijven in moeilijkheden proberen hun high potentials bovendien zo lang mogelijk aan zich te binden. Het is ook wat dit betreft wachten tot de economie terug helemaal aantrekt. Maar ik zie de toekomst rooskleurig in. De sector van de hernieuwbare energie is tenslotte voor jonge mensen bijzonder aantrekkelijk.’

Ook al vestigde Martifer zich in ons land op het ogenblik dat de wereldwijde financiële ellende nog moest losbarsten, toch heeft Meireles weinig van de crisis gemerkt. ‘Eigenlijk kwam het ons wel goed uit’, zegt hij. ‘Was de crisis er niet geweest, dan hadden we dit jaar voor een berg opdrachten gestaan die we als opstartend bedrijf amper hadden aangekund. Door de financiële malaise hebben veel van die opdrachten vertraging opgelopen. Daardoor konden we de opdrachten netjes spreiden over dit en volgend jaar. Het voorkomt dat we in 2009 hadden gekampt met een groot personeelstekort.’ Al blijven er natuurlijk pieken opduiken. ‘In oktober en november zullen we het aantal mensen die voor ons aan de slag zijn zien verdubbelen. Die tijdelijke opstoten kunnen we opvangen via subcontractors. Dat kan gaan over heel gespecialiseerde mensen maar het zijn vaak ook installateurs.’ Intussen zijn er bij Martifer Solar vijf mensen via Randstad Professionals aan de slag. ‘Momenteel stellen we 26 mensen rechtstreeks tewerk. Dat zijn nog in hoofdzaak Portugezen maar het is de bedoeling dat het Belgische team hun taken systematisch overneemt. Omdat Randstad Professionals erin slaagde om mensen van hier te vinden met dezelfde capaciteiten, zullen tegen het einde van dit jaar al een belangrijk deel van de Portugezen naar huis kunnen terugkeren.’

[email protected] www.randstadprofessionals.be kantoren in Antwerpen, Brussel, Gent, Hasselt en Namen

Steven Baczkowski van Randstad Professionals hielp Ricardo Meireles van Martifer Solar aan technisch personeel met de juiste competenties.

PUBLIREPORTAGE

Steven Baczkowski: ‘De sector van de hernieuwbare energie is voor jonge mensen bijzonder aantrekkelijk.’

Technisch tekenaar Lieven Claerbout ‘Kruisbestuiving is goed voor de klant’ Met zijn jarenlange ervaring bij Randstad Professionals kan Lieven Claerbout (43) zijn passie voor tekenen verder uitdiepen. ‘Bij Martifer Solar sta ik in voor het fijne tekenwerk’, vertelt Lieven. ‘Het gaat onder meer over stabiliteitsstudies, vei-

Ricardo Meireles: ‘Tegen eind dit jaar zijn al een belangrijk deel van de Portugese werknemers vervangen door Belgen.’

ligheidstekeningen en de sterkteberekeningen van de gebouwen waarop de zonnepanelen zullen geplaatst worden. Een belangrijk deel van de opdracht bestaat in het bepalen van de juiste locaties voor de panelen, afhankelijk van de hindernissen op het dak. Het heeft immers geen zin om zonnepanelen te plaatsen op een plek waar gedurende driekwart van de dag de slagschaduw van een schoorsteen valt. Mijn detailtekeningen dienen ook voor het verkrijgen van groene stroom-certificaten.’ ‘Dankzij Randstad Professionals is mijn professioneel netwerk enorm uitgebreid. Het gebeurt dat ik voor een probleem sta waar niet meteen een oplossing voor is. In dat geval kan ik altijd contact opnemen met mensen die ik tijdens eerdere opdrachten heb leren kennen. Het is een soort kruisbestuiving waar de klant alleen maar beter kan van worden.’ Lieven (derde van rechts) werkt samen met zijn collega’s aan een goed gevuld orderboek van Martifer Solar.

Ingenieur Stijn Verhellen

‘Deze opdracht kruist precies op tijd mijn pad’ Randstad Professional Stijn Verhellen (25) wordt bij Martifer Solar klaargestoomd als sitemanager. ‘De voorbije jaren was ik vooral actief in engineering maar ik zie mijn toekomst eerder in een organiserende en leidinggevende rol.’ ‘Eigenlijk had ik er tijdens mijn studies geen idee van wat ik precies met mijn ingenieursdiploma wou doen’, vertelt Ing. Stijn Verhellen. ‘Toen ik studeerde kregen we nog niet de kans om stages te lopen en dan is het heel moeilijk om je een beeld te vormen van de arbeidsmarkt. Ik ging aanvankelijk zelfs in een klein metaalconstructiebedrijf aan het werk, waar ik veelal als mechanieker werd ingeschakeld. Ik heb daar vooral veel praktijkervaring opgedaan, die pure designingenieurs al eens moeten ontberen.’ ‘Na verloop van tijd begon ik uit te kijken naar een job die beter bij mijn capaciteiten aansloot, en reageerde ik op een online advertentie van Randstad Professionals en kon ik aan de slag als typetoolingenieur bij een autoconstructeur. Een heel fijne opdracht waar na twee jaar echter een einde aan kwam door de financiële crisis. Zo kon ik meteen kennismaken met een van de grote voordelen van Randstad Professionals. De consultant van Randstad Professionals hebben er alle belang bij om voor hun medewerkers zo snel mogelijk een nieuwe opdracht te vinden. De kans dat je via Randstad Professionals zonder tijdverlies aan een geschikte job geraakt, is veel groter dan wanneer je op eigen initiatief solliciteert. Bovendien hoef je ook niet tel-

Ing. Stijn Verhellen: ‘De kans dat je via Randstad Professionals zonder tijdverlies aan een geschikte job geraakt, is veel groter dan wanneer je op eigen initiatief solliciteert.’

kens alle proeven en procedures te doorlopen aangezien je dat voor je aanwerving door Randstad Professionals al hebt gedaan.’ ‘Ik ging na het beëindigen van mijn eerste opdracht snel in op een aanbieding als testingenieur, maar uiteindelijk bleek dat dit niet echt mijn ding was. Na enkele maanden kon ik dan instappen in het project van Martifer Solar. Momenteel ben ik mij nog aan het inwerken, maar het is de bedoeling dat ik binnenkort sitemanager word en het mechanische gedeelte van de werven ga begeleiden, in nauwe samenwerking met collega’s die instaan voor het elektrische gedeelte van een project.’ ‘Werken met de nieuwe technologie is voor een ingenieur altijd opwindend. Voorbereidingen treffen om een werf op te starten lijkt mij bovendien heel goed te liggen. Ook de combinatie van mensen aansturen, zorgen dat het materiaal op tijd beschikbaar is en dat alles en iedereen op een efficiënte manier op elkaar inspeelt, spreekt mij bijzonder aan. In mijn vorige opdrachten voor Randstad Professionals lag de nadruk eerder op engineering terwijl in deze functie eerder mijn leiderschapscapaciteiten worden aangesproken. Ik denk dat deze opdracht precies op tijd mijn pad kruist.’

netwerk

Agoria behartigt belangen van technologische industrie Wilson De Pril: “Instroom van ingenieurs verhogen is gezamenlijk strijdpunt met VIK.” BRUSSEL. Agoria vertegenwoordigt de technologische industrie in dit land. Agoria Vlaanderen zet in deze crisisperiode vooral in op innovatie, een dynamischere en flexibelere arbeidsmarkt, kostenvermindering voor de ondernemingen en een grotere in- en uitstroom van ingenieurs en technische beroepen. “Want zij zijn essentieel voor de industrie, omdat ze zinvol werk creëren voor morgen en overmorgen, ook voor lagergeschoolden”, aldus Wilson De Pril, directeur-generaal van Agoria Vlaanderen.

Het vroegere Fabrimetal nam enkele jaren geleden een nieuwe naam aan: Agoria. Agora was de (markt)plaats in oudGriekse steden waar de mensen samenkwamen en de ‘i’ die er werd tussengevoegd, staat voor ‘industrie’ of ‘innovatie’. Wilson De Pril: “Dat weerspiegelde meer de organisatie. Wij stonden eigenlijk voor de metaalverwerkende nijverheid, maar geleidelijk aan is dat uitgebreid met elektrotechniek, ICT, engineering, enz. Sectoren die met metaalverwerking ‘pur sang’ nog weinig te maken hebben. Daarom hebben we geopteerd voor een andere naam.” Heeft die nieuwe naam ook geleid tot een verbreding van de activiteiten? “Die verbreding was al een tijdje aan de gang. Precies daarom wilden we een andere, meer neutrale naam, zodat alle sectoren zich daar ook beter konden in terugvinden. Bij dat debat hebben we ervoor geopteerd om het woord industrie een nieuwe inhoud te geven. Heel wat mensen hebben nog altijd een negatief denkbeeld bij het woord industrie, maar de industrie is een ander soort industrie geworden. We doen ook moeite om dat aan iedereen duidelijk te maken.”

I-mag november 2009

Kenniscomponent “Als wij de industriële activiteiten in de moderne betekenis van het woord hier willen houden, dan moeten wij de kenniscomponent uitspelen. Ingenieurs, maar ook mensen uit de exacte wetenschappen of uit technologische richtingen of ICT zijn daarbij zeer belangrijk. Om aan de zeer grote internationale concurrentie het hoofd te

Wilson De Pril, directeur-generaal van Agoria Vlaanderen.

kunnen bieden, hebben we die kennis nodig. Onze welvaart hangt daarvan af. De welvaart in Vlaanderen komt van wat we exporteren en meer dan 80% van onze export komt van de industrie. Met die export betalen we onze import en met de rest betalen wij ons onderwijs, onze ambtenaren, onze infrastructuur, enz. Maar dat moeten we dus verdienen door te exporteren. Wie zegt dat de industrie hier geen

Technologische industrie Agoria vertegenwoordigt de technologische industrie, die ze indeelt in 13 sectoren: automobiel, bouwproducten, contracting & maintenance, elektrotechniek, ICT, industriële automatisatie, kunststoffen en composieten, lucht- en ruimtevaart, mechatronica, metaalbewerking, metalen & materialen, montage & kranen en tot slot veiligheid & defensie. Agoria komt vandaag op voor de belangen van zowat 1.650 ondernemingen. De Pril: “Het gaat om meer dan een derde van de industrie in België en in Vlaanderen. De industriële ondernemingen zijn goed voor 40% van de welvaartscreatie, voor 80% van de totale export, voor 80% van de privé-investeringen in onderzoek en ontwikkeling en voor vier jobs op tien.” Agoria is georganiseerd volgens de staatsstructuur: er is een federale en een gewestelijke component. De bevoegdheden zijn gelijklopend met die van ons staatsbestel. “Dat is duidelijk en efficiënt zowel voor de interne werking, als voor de communicatie met onze leden en met de respectievelijke overheden. Backoffice werken we om efficiëntieredenen uiteraard wel zeer goed en in optimale omstandigheden samen.” De leden van Agoria zijn bedrijven en ondernemingen met activiteiten in de 13 opgesomde activiteitsdomeinen. LVE

32

toekomst meer heeft, moet mij een alternatief kunnen geven, waarmee we dezelfde resultaten kunnen boeken. Welvaart komt niet uit de lucht gevallen.” Agoria heeft berekend dat elke persoon die in een onderneming aan onderzoek en ontwikkeling doet, rechtstreeks of onrechtstreeks werk geeft aan zeven ongeschoolden of minder geschoolden. Wilson De Pril: “Als de industrie zich permanent wil blijven aanpassen en innoveren, dan hebben we daarvoor meer toegevoegde waarde, meer kennis nodig. Ingenieurs hebben die kennis in zich. Een maatschappij bestaat uit een veelheid van mensen: het zijn niet allemaal Einsteins of ingenieurs en dus moeten we ook in werk voorzien voor mensen met lagere kwalificaties. Een lagergeschoolde geeft geen werk aan een ingenieur. Het is de ingenieur die werk geeft aan een lager- en middengeschoolde. Als we dus voldoende ingenieurs hebben – wat vandaag niet het geval is –, dan creëren die werk voor morgen en overmorgen. Het is een belangrijk kenmerk van de industrie dat ze in grote mate werk geeft aan minder geschoolde mensen. En het gaat daarbij om solide, zinvolle en volwaardige tewerkstelling.” Agoria en VIK hebben in vele gevallen gelijklopende belangen? “Waar mogelijk, werken we samen. De VIK verdedigt de belangen van zijn mensen. Agoria die van de technologische industrie. Maar we mogen daarbij niet corporatistisch tewerk gaan. Dat betekent dat we de belangen van de industrie in een breder maatschappelijk perspectief proberen te plaatsen. Ook ingenieurs vervullen een maatschappelijke rol en het is belangrijk dat ook dat wordt onderstreept en uitgedragen. Elke organisatie moet zijn leden goed verdedigen, maar moet ook de maatschappelijke relevantie ervan goed belichten, want daardoor worden we ook maatschappelijk aanvaard, gewaardeerd en gerespecteerd.”

gelijk bleef. Wij pleiten eerder voor een soort van toelatingsproef. Op basis daarvan kunnen de mogelijke studenten feedback krijgen over hun sterke en zwakke punten. VIK en K VIV zouden bijvoorbeeld cursussen kunnen organiseren om ervoor te zorgen dat die mensen goed aan de start komen bij de start van het academiejaar. Zo’n screening zou erg nuttig kunnen zijn en ze zou er kunnen voor zorgen dat de uitstroom toch verhoogt, terwijl de instroom misschien niet direct verhoogt. Zo’n audit over de sterke en zwakke punten van de toekomstige ingenieursstudenten zou de mensen ook meer vertrouwen geven en hen in een vroeg stadium al in contact kunnen brengen met de ingenieursverenigingen.”

Zorgsector “Als het aantal ingenieurs blijft afnemen, krijgen we een serieus probleem, want die daling wordt slechts marginaal gecompenseerd door mensen uit het buitenland. Wij vragen aan de Vlaamse overheid dat ze systematisch op een objectieve manier de bevolking informeert over die noden. Ook ‘Vlaanderen in Actie’ is geënt op kennis, op nieuwe concepten, nieuwe richtingen, nieuwe producten. We moeten de bevolking – en dan vooral de jongeren – duidelijk maken wat we daarvoor nodig hebben en waar hun toekomst kan liggen. Laten we hen duidelijk maken dat ze veel meer kans op werkgelegenheid hebben, als ze bijvoorbeeld voor ingenieur gaan studeren.” “Een tijd geleden is er iets gelijkaardigs gedaan voor de zorgsector en wat later kwam er daar meer instroom en meer uitstroom. Dat werkt en dus kunnen we iets gelijkaardigs opzetten voor ingenieurs en technologische beroepen. Ik denk dat het hoog tijd is dat we dat allemaal samen doen: Agoria, academisch milieu, overheid, research, VIK, K VIV, enz. Dat probleem rijst niet alleen in Vlaanderen, maar in alle landen met eenzelfde welvaarts-

graad. De kans dat we ons vergissen is bijgevolg zeer gering.” “Vergeet ook niet: als de instroom nu zou verhogen, dan verhoogt de uitstroom pas over vier of vijf jaar. Vijf jaar is tegenwoordig een eeuwigheid. De technologie en de concurrentiepositie veranderen zodanig snel dat een tekort aan dergelijke mensen gedurende vijf jaar zeer verregaande gevolgen kan hebben.”

Doelstelling De Europese doelstelling om het aantal afgestudeerden technologie – en onder hen de ingenieurs – tussen 2000 en 2010 te laten stijgen met 15%, wordt in Vlaanderen niet gehaald. Het aantal studenten aan het hoger onderwijs nam toe tegenover tien jaar geleden, maar het aantal studenten in technologische richtingen daalde inmiddels met een kwart. De Pril: “We moeten op korte termijn ageren in het secundair onderwijs, maar op langere termijn moeten we nog eerder beginnen. We moeten bijna in de kleuterklas beginnen. Kinderen zijn speels, hebben natuurlijke aanleg en willen alles experimenteren. Die fase wordt te vroeg gefnuikt. Kinderen worden te vlug in het gelid gebracht. In elk kind zit talent en we moeten dat eerst laten naar boven komen. Laat de kinderen eerst ontbolsteren, zodat we zien waar het natuurlijke talent zit. Er zijn natuurlijk ook structurele aanpassingen in het onderwijs nodig om ervoor te zorgen dat mensen met talent doorstromen naar de juiste richtingen. Alleen zo kan Vlaanderen de welvaart behouden die we nu kennen.” Wat als we de instroom niet kunnen verhogen? “Nu al gaan ondernemingen met hun nieuwste producten en hun nieuwste investeringen naar landen met een groei-

Instroom

Netwerking en stimuli

Agoria wil ook de instroom van ingenieurs in het onderwijs bevorderen. Die instroom bepaalt immers finaal ook de uitstroom. Begin van de jaren ’90 zaten we nog aan een instroom van 5.000 generatiestudenten. Nu zijn er dat geen 3.000 meer – burgerlijk en industrieel samen. “Dat is veel te weinig. Toen het ingangsexamen voor burgerlijk ingenieur werd afgeschaft, kregen we een lichte stijging van de instroom, maar het slaagpercentage zakte, waardoor de uitstroom ongeveer

Agoria moedigt het technologisch onderwijs aan met verschillende initiatieven. In het hoger onderwijs zijn dat onder andere Go2work (bedrijfsbezoeken voor studenten), de Agoria-prijs (toegankelijke krantenartikels op basis van eindwerken) en ‘energie-audits voor studenten’. In het secundair onderwijs loopt onder andere een sensibiliseringsproject voor ICT (IlovIT), een communitysite voor technologieliefhebbers (technolovers.be) en een wedstrijd conventioneel draaien en frezen (Mecatrophy). Voor het lager onderwijs springen de techniekexcursies voor meisjes (Girls days) en het educatief pakket in samenwerking met RVO-society (Experia) in het oog. Agoria brengt in Vlaanderen ook de kmo’s, de multinationals en de familiale ondernemingen met elkaar in contact. Flanders DRIVE, Flanders in shape, Tink, enz. zijn doelgerichte innovatienetwerken, die interessant zijn voor bedrijven. LVE

33

I-mag november 2009

ende markt. Daar heb je bovendien veel lagere kosten en ingenieurs bij de vleet. Waarom zouden ze dan niet naar ginder uitwijken? In West-Europa, met zijn stagnerende markten en zijn verouderende bevolking, is er veel geld, maar het wordt niet meer besteed of geïnvesteerd. Het wordt louter nog geconsumeerd en men neemt geen risico’s meer. Als we zelfs voor het normale werk niet de nodige ingenieurs vinden, hoe zouden we dan ingenieurs vinden om in nieuwe projecten te investeren?”

Life is fun, maar life moet ook fun blijven. Als de volgende generatie de welvaart voort wil blijven opbouwen, dan mag ze dat niet volledig overlaten aan de oudere generaties, maar dan moet ze zelf het initiatief nemen en uit haar schelp komen! Jongeren moeten initiatief nemen en hun visie verkondigen. Macht krijg je niet. Macht moet je nemen. De jongeren moeten mee deelnemen aan het maatschappelijk debat.”

Groen Revolutie Zijn we niet te laat om die trend te breken? “We mogen het verleden niet naar de toekomst extrapoleren. Als je het verleden lineair doortrekt, dan kom je in een soort van catastrofescenario terecht. We moeten hopen op een soort van nivellerende krachten die dat op een of andere manier compenseren, maar we passen ons te weinig aan om de uitdagingen te kunnen aangaan.” U pleit voor een revolutie? “Een revolutie? Ik vrees dat er iets moet gebeuren. We zitten in de langste periode ooit zonder oorlog. Let wel: ik pleit niet voor een oorlog, maar na elke oorlog volgt wel een periode van vernieuwing, waarin de bevolking schouder aan schouder staat om het tij te keren. We zitten nu in de derde of de vierde generatie na de oorlog, met alle kenmerken vandien. Misschien hebben we een serieuze economische crisis nodig? U zult zeggen: we zitten nu toch in een crisis? Het enige verschil is dat de collectiviteit, de overheid die crisis nu opvangt, maar het individu niet. Vroeger hadden crisissen onmiddellijke impact op de individuen en die moesten zich schrap zetten om te overleven. Elk individu zou de verarming door de crisis nu zo vlug mogelijk aan den lijve moeten ondervinden. Pas dan kan iemand beseffen dat er dringend verandering nodig is. Als je alles bij het oude laat, is het te laat om de achterstand in te halen.”

Volgende generatie “De komende generatie beseft blijkbaar niet goed dat het over haar toekomst gaat. Zij zouden nu moeten meediscussiëren en zelf hun toekomst in handen nemen in plaats van dat over te laten aan de ‘oude rakkers’. Maar er is te veel onverschilligheid. Men is niet bewust, men heeft daar geen visie over. Life is fun en voor de rest zien we wel. Ik neem ze dat niet kwalijk.

I-mag november 2009

Agoria maakt ook van groene energie een strijdpunt en mikt daarbij dan vooral op jongeren. De Pril: “Wij merken dat jongeren wel gemotiveerd zijn voor en bezorgd om milieu- en energie. De meeste van de daarmee gepaard gaande problemen kunnen we oplossen via technologie. Daar liggen kansen om jongeren warm te maken voor technologie. Zij beschouwen technologie an sich doorgaans als koud, koel. Maar als we aantonen waarvoor de technologie kan dienen – bijvoorbeeld voor milieu en energie -, dan wordt dat warm, dan wordt dat anders gepercipieerd. Die groene technologie is voor ons enorm belangrijk. In de nabije toekomst kan ze zowat 40.000 jobs opleveren.” Agoria splitst zijn werking op in twee grote activiteiten: dienstverlening en belangenverdediging. De federatie staat daar natuurlijk niet alleen en werkt ook samen met bijvoorbeeld Voka en Unizo. “Wij geven onze bedrijven de service waarvoor ze betalen: individuele en collectieve diensten. En daarnaast verdedigen we inderdaad hun belangen bij de vakbonden, bij de overheden, enz. Die belangenverdediging richt zich ook almaar vaker op Europa, dat meer en meer impact heeft op de regelgeving. In België willen we de Europese regels vaak sneller of strenger toepassen dan de andere lidstaten, maar dat is vaak nadelig voor onze concurrentiepositie.” “Beleidsmakers hebben zelf ook baat bij onze informatie. Zij moeten onze argumenten mee in overweging kunnen nemen. Dat is een wisselwerking. We werken ook samen met bijvoorbeeld Voka en Unizo, maar die samenwerking kan natuurlijk

altijd beter. Vergeet niet dat 75% van onze leden ook kmo’s zijn. Overleg over gezamenlijke standpunten is er wel, maar vaak is het beter dat ieder zijn eigen stem gebruikt. Als je vooraf tot een consensus wil komen, werk je minder snel, krijg je vaker een ‘grijze muis’ en kun je je boodschap maar één keer geven. Iedereen wil zijn ideeën kwijt en dus zwak je je standpunt af. Wij geloven dat het beter is om, na overleg, dezelfde boodschap diverse keren via verschillende kanalen naar voor te brengen, omdat je dan een repetitief effect hebt.” Met de VIK ziet Agoria samenwerkingsmogelijkheden, maar eerst is afstemming met de nieuwe Vlaamse regering nodig. “We zouden kunnen samenwerken rond de instroom of rond initiatieven voor de brede bevolking. Maar zonder de overheid moet je daar eigenlijk niet aan beginnen. Als de Vlaamse overheid wil instappen, dan zouden we daarrond moeten proberen samen te werken en dan zal de impact veel groter zijn.”

Vlaanderen in Actie De huidige tendensen leggen een hypotheek op de doelstellingen van Vlaanderen in Actie. Met te weinig ingenieurs en te weinig sterke ondernemingen en innovatie haalt Vlaanderen die doelstellingen niet. De Pril: “Vlaanderen heeft ondernemingen nodig met een cultuur van ‘fighting spirit’. Dat brengt kracht in een onderneming. Ook Vlaanderen zelf is een onderneming en we zouden dat moeten kunnen enthousiasmeren. Daarvoor is er veel communicatie nodig, informatie, dialoog met de jeugd. Moesten we daar nu mee starten, dan zou je Vlaanderen over drie, vier jaar niet meer herkennen. Het zou een bolwerk van dynamisme zijn. Volgens mij kun je in Vlaanderen een positieve ‘fighting spirit’ creëren van ‘yes, daar gaan we voor’. Een crisis zoals we die vandaag beleven, is misschien het moment om die dynamiek te creëren. Het is nu dat we ons juist moeten positioneren voor de toekomst.” Tekst: Luc VANDER ELST Foto’s: AGORIA

Projectmanager van het jaar Eén van de initiatieven waar Agoria en de VIK momenteel rond samenwerken, is de zoektocht naar de ‘Projectmanager van het jaar’. De award beloont de hardwerkende en vaak ondergewaardeerde projectmanager. Kandidaturen kunnen worden ingediend tot 15 december 2009. Zie aankondiging pagina 44 in deze I-mag.

34

netwerk

Vertier voor jong en oud Eerste familiedag VIK-afdeling Oost-Vlaanderen BEERVELDE. Na jarenlang gepalaver over het al of niet organiseren van een familiedag kregen we de gelegenheid om de faciliteiten van de windsurfvereniging LochristiBeervelde te gebruiken. Zaterdag 5 september 2009 werd vastgelegd in de agenda. Na maandenlange voorbereiding en een prachtige zomer was het dan eindelijk zo ver: de beruchte familiedag was aangebroken.

Kort na de middag komen vol spanning de eerste familieleden aan bij het wateroppervlak, benieuwd naar wat de namiddag brengen zou. Wegens de grote interesse worden de surfers in drie groepen ingedeeld. Na een korte initiatie trekken we ons surfpak aan en buiten staat de instructeur ons al op te wachten. Na wat watergewenning en pogingen om ons evenwicht op de plank proberen te vinden, gaat het zeil erop. Twee à drie beaufort is niet niks voor een beginneling en regelmatig gaat er dus eentje kopje-onder. Voor wie absoluut niet terug aan wal geraakt, is er natuurlijk de boot die de onfortuinlijke surfer komt oppikken of is het de knappe lesgever die vooral de meisjes moet opvissen uit het water. Onder het goedkeurende oog van onze nieuwe voorzitster en haar kleinste spruit hebben de meesten al vrij vlug de knepen van het windsurfen te pakken. Ondertussen genieten de kleinsten van de kunstjes van clown ‘Aardbei’, leven ze zich uit in het springkasteel of gaan ze even schommelen in de speeltuin. En de ouders? Ja hoor. Zij vinden hun gading bij petanque, waarbij de scheidsrechters het oordeel vellen wie er gewonnen heeft. Van al dat surfen, springen en veel vertier krijg je natuurlijk reuzenhonger. We zijn dan ook wild enthousiast over de barbecue met frietjes. Na nog een gezellig samenzijn is iedereen er volop van overtuigd dat er volgend jaar een nieuwe editie komt. Al is het maar om de afwezigen een tweede kans te bieden. Tekst: Ing. Ludo VERHEGGHE MSc Foto’s: VIK-AFDELING OOST-VLAANDEREN

35

I-mag november 2009

studiegroepen

BEDRIJFSBELEID

Daarna heeft Susanne de stap gezet naar de consultancywereld en heeft zij een jaar gewerkt voor Eiffel, waar zij actief is geweest als projectleider voor het vervangen van warmtemeters bij Essent Warmte in heel Nederland. Daarnaast heeft zij een financieel plan opgesteld en actief geparticipeerd aan het opzetten van ‘Asset breakdown structure’ in SAP. Sinds begin 2008 is zij actief voor Mainnovation, waar zij is ingezet in verschillende projecten zoals: toepassing van Maximo bij de haven van Antwerpen en toepassing van Infor bij HMC, bij het Assetmanagement-project bij waterschap De Dommel en operational excellence traject bij Akzo Nobel.

Value driven maintenance - control panel dinsdag 17 november 2009 Niets mis met de ‘balanced scorecard’, … maar hoe stelt u gericht een doelen voorop? Welke Key performance indicators (KPI’s) zijn belangrijker dan andere? En verlangt u er ook niet naar om in een oogopslag de status van de performance van bv. uw onderhoudsorganisatie te kunnen zien? Waarbij u kunt zoeken naar afwijkingen en oorzaken, waarbij u beschikt over honderden standaardgrafieken, drill downs en detailrapporten die u helpen tijdig te kunnen sturen? Want daarmee bent u in staat om de prestatie van uw (onderhouds-) organisatie te meten en te verbeteren.

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: dinsdag 17 november 2009 om 20 uur. Sprekers: Peter Decaigny en Susanne Peters Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Annuleren van een inschrijving kan tot 48 uur voor de aanvang van de activiteit zonder kosten. Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOBED11109.

Wel, met de ‘Value driven maintenance’ ofwel VDM - control panel bent u daartoe in staat. Want is continu verbeteren niet meer dan alleen een cultuur? Welke tools leiden nu echt tot versnelling? Welke tools zijn er ter beschikking voor ‘Shopfloormanagement’? Aan de hand van een praktijkcase zullen wij een antwoord geven op bovenstaande vragen en laten wij zien dat performancemanagement mogelijk is op alle niveaus binnen de organisatie. Het blijft dus niet enkel bij een theoretische benadering…

Grenzeling, het geheim van bedrijfsinnovatie dinsdag 15 december

De sprekers van de avond zijn: Peter Decaigny, industrieel en bedrijfskundig ingenieur, heeft 14 jaar ervaring in diverse functies binnen het onderhoudsproces. Hij begon zijn loopbaan als onderhoudsingenieur in de spuitfabriek van Volvo Cars Gent en werd daar later verantwoordelijk voor de energiecentrale, het centraal magazijn, de afvalwaterbehandeling en kreeg daarna de coördinatie tussen de diverse onderhoudsafdelingen. De laatste opdracht bij Volvo Cars Gent was een staffuncti.e met als doel de onderhoudsprocessen van de vijf productievestigingen (vier in Zweden en een in België) op één lijn te brengen en de TPMfilosofie van de Gentse vestiging over te brengen naar de andere fabrieken. In 2006 richtte Peter een maintenance- & energyconsultancyafdeling op binnen Siemens België. Daar werden opdrachten uitgevoerd in uiteenlopende sectoren (metaal, papier, voeding, glas, infrastructuur, automobiel, …) en in diverse landen. Daarnaast was hij managing director van een joint venture tussen Siemens en Smurfit Kappa in Duitsland (SIEKap GmbH). Dat bedrijf is verantwoordelijk voor het totale onderhoud van een kartonfabriek in het Zuiden van Duitsland. In oktober 2009 vervoegde hij zich bij Mainnovation om het Belgische maintenance consultancyteam te versterken.

p41 bedenkt technologische verbeteringen P41 is een relatief klein bedrijf met een heel specifieke aanpak om de technologieën en processen in uw bedrijf te optimaliseren. Meer en meer klanten zijn gecharmeerd door de formule “U betaalt een basisbedrag voor de geleverde arbeid en pas als p41 uw doelstellingen haalt, een bonus”. Zo mag p41 onder meer Johnson Controls, Case New Holland of Volvo Trucks tot z’n klanten rekenen. Ives de Saeger Welke relatie hebben begrippen als ‘grenzeling’ en ‘Bricooplossingen’ met “ innovatie”? Hoe maakt p41 gebruik van een database met 3.000 alternatieve technologieën om de volgende innovatie te bedenken? Op een uiterst eenvoudige wijze en met praktische voorbeelden wordt het geheim van bedrijfsinnovatie ontrafeld. Ives de Saeger (40) is licentiaat fysica en burgerlijk natuurkundig ingenieur. In 2001 richtte hij p41 op, dat inmiddels tien mensen tewerkstelt. De Saeger is er managing director.

• PRAKTISCH

Susanne Peters heeft handelswetenschappen gestudeerd aan de universiteit van Brussel. Tijdens haar studie heeft zij zich gespecialiseerd in algemeen bedrijfsmanagement. Als afstudeerproject is Susanne met een familieonderneming begonnen en heeft ze die succesvol uitgebouwd tot een stabiele onderneming. Na afronding van haar studie in 2005 kreeg Susanne het aanbod om als managementtrainee van start te gaan bij Acerta (Belgische onderneming voor sociaal/juridische personeelsondersteunende activiteiten), waar zij enkele uitdagende projecten heeft uitgevoerd, zoals het opzetten en in praktijk brengen van de ‘balanced score card’ en ‘activity based costing’.

I-mag november 2009

Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: dinsdag 15 december 2009 om 20 uur. Spreker: ir. Ives De Saeger. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Annuleren van een inschrijving kan tot 48 uur voor de aanvang van de activiteit zonder kosten. Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOBED11209.

36

ACTIVITEITEN

PIJPLEIDINGEN EN LASTECHNIEKEN

Total riskmanagement als toepassing van het Karaf-model dinsdag 19 januari 2010

Keuringen van pijpleidingssystemen dinsdag 17 november 2009

Vandaag is ‘excellence’ een belangrijk doel voor veel ondernemingen en organisaties. Maar, hoe bereik je dat doel? De uitmuntendheid van vandaag is immers de middelmatigheid van morgen. Je mikt dus steeds op een evoluerend gegeven en dat is niet altijd gemakkelijk. Daarom is het nuttig om het proces te bekijken dat streeft naar ‘excellence’, hetgeen je in staat stelt om voortdurend op de bewegende schietschijf te mikken, namelijk ‘verbeteren’.

Welke keuringen zijn verplicht wanneer u een pijpleidinginstallatie ontwerpt, bouwt of uitbaat? Veiligheidsaspecten en criteria, toepasbare wetgeving en normen, geïllustreerd aan de hand van ervaringen op het terrein.

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: dinsdag 17 november 2009 om 20 uur. Spreker: Ing. Guy Franssens MSc, SGS Statutory Services Belgium. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Annuleren van een inschrijving kan tot 48 uur voor de aanvang van de activiteit zonder kosten. Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOPPL11109.

Het ‘Karaf-model’ is een holistisch, heuristisch, eclectisch en recursief model dat het proces ‘verbeteren’ beschrijft. Karaf is een metamodel (overkoepelend), dat alles over ‘verbeteren’ omvat, waardoor je ‘verbeteren’ globaal benadert (holistisch). Het model bevat zelf geen ‘waarheden’ en zet je aan om zelf de nodige regels en processen te vinden (heuristisch). Je gaat daardoor voortdurend op zoek naar de beste invulling (eclectisch) en je kan het daarenboven ook op jezelf toepassen (recursief). Net zoals je een karaf telkens van een verschillende inhoud kunt voorzien, afhankelijk van wat je wenst uit te schenken, kun je ook het Karaf-model invullen Peter Blokland naar wens, afhankelijk van wat je wil verbeteren. Bovendien kun je het model altijd opnieuw gebruiken met een andere inhoud!

AGENDA BIJEENKOMSTEN

Een mogelijke invulling van het model om ‘Excellence’ te bekomen is bijvoorbeeld het concept ‘total risk management’ (TRM). TRM is tegelijkertijd een filosofie, een strategie en een proces en steunt op inzichten uit ‘operational risk management’, ‘enterprise risk management’ en het ‘accident causation’-model van dr. James Reason.

Studiegroep Bedrijfsbeleid 17-nov-09 Lezing: Value driven maintenance - control panel, VIK-huis, 20 uur 25-nov-09 Lezing: Value driven maintenance - control panel, VIK-huis, 20 uur 15-dec-09 Lezing: Grenzeling, het geheim van bedrijfsinnovatie, VIK-huis, 20 uur 19-jan-10 Lezing: Total risk management als toepassing van het Karaf-model, VIK-huis, 20 uur 16-maa-10 Lezing: Fiscale bescherming van uw vermogen en financiële planning, VIK-huis, 20 uur

Total risk management is heel goed vergelijkbaar met ‘Total quality management’. Het is zeer belangrijk dat alle medewerkers de filosofie begrijpen, dat de strategie vanuit de bestuurskamer ontwikkeld en ondersteund wordt en ten slotte dat het proces consequent wordt uitgevoerd.

Studiegroep Information technology management 9-nov-09 Hoe stel ik correct een IT-lastenboek op, VIK-huis, 20 uur 17-nov-09 Hoe stel ik correct een IT-lastenboek op, Gent, 20 uur 25-nov-09 Hoe stel ik correct een IT-lastenboek op, Lummen, 20 uur

Wanneer je alle voorwaarden correct invult, zal dit systeem je steeds het hoogst mogelijke niveau van veiligheid, kwaliteit, efficiëntie en effectiviteit opleveren en dat zal morgen hoger liggen dan vandaag.

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: dinsdag 19 januari 2010 om 20 uur. Spreker: Peter Blokland. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Annuleren van een inschrijving kan tot 48 uur voor de aanvang van de activiteit zonder kosten. Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOBED10110.

Studiegroep Piping, pijpleidingen en lastechnieken 17-nov-09 Lezing: Verplichte keuringen van pijpleidingssystemen, VIK-huis, 20 uur 1-dec-09 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 19.30 uur 5-jan-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 19.30 uur Studiegroep Regeltechniek 3-nov-09 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur 1-dec-09 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur

37

I-mag november 2009

studiegroepen

Symposium

veiligheid en gezondheid in de bouw © M.Vanhulst

NAVB is gastheer voor ISSA-C van 23 tot 25 november BRUSSEL. Van 23 tot 25 november 2009 vindt in hartje Brussel het Internationaal symposium van ISSA-C plaats over veiligheid en gezondheid in de bouw, met als thema’s vergrijzing en globalisering, twee belangrijke tendensen in de bouwsector vandaag. Het NAVB, het preventie-instituut van de bouw, treedt op als gastheer.

Wat is het NAVB? Het NAVB is het preventie-instituut van de bouwnijverheid en heeft als doel om het welzijn in de bouw te bevorderen, met de nadruk op het voorkomen van arbeidsongevallen en beroepsziekten. De 20 adviseurs van het NAVB doen werfbezoeken en verschaffen raadgevingen en inlichtingen over welzijn om een dynamisch preventiebeleid binnen bedrijven te bevorderen.

De thema's van dat symposium zijn de belangrijkste hedendaagse en toekomstige sociaaleconomische tendensen, die een grote weerslag hebben op het welzijn: vergrijzing en globalisering. Het symposium staat onder de hoge bescherming van Zijne Majesteit de Koning en wordt mede mogelijk gemaakt door de sponsoring van Federale Verzekering en van de federale overheidsdienst Werkgelegeheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD WASO).

NAVB-info is het driemaandelijkse infoblad over welzijn in de bouw, het leven op de bouwplaats en de evolutie van techniek en wetgeving. Het NAVB brengt ook meer gespecialiseerde publicaties uit, zoals de driemaandelijkse NAVB-dossiers, die gratis downloadbaar zijn op www.navb.be of de NAVB-vademecums, die besteld kunnen worden via de website.

Internationaal vermaarde keynote speakers zullen beide thema’s inleiden, waarna de thema's tijdens workshops worden uitgediept. Een rondetafelgesprek met onder meer de top van de internationale bouwvakbond, de aannemersvertegenwoordigers en de overheid zorgt voor de synthese, die zal uitmonden in de ‘Verklaring van Brussel’. Die slotverklaring zal de start inluiden van acties op lokaal vlak over heel de wereld. Voor de Belgische bouwnijverheid zal het NAVB het voortouw nemen bij de coördinatie en de ondersteuning van die acties.

De waarden van het NAVB: de mens voorop, multidisciplinair, realistisch, kwaliteitsvol. Het NAVB is actief betrokken bij verschillende welzijnsopleidingen en examenmogelijkheden en geeft ook specifieke begeleiding aan ondernemingen, arbeiders, scholen en iedereen die betrokken is bij veiligheid en gezondheid in de bouw.

VIK-leden kunnen zich inschrijven via de VIK ([email protected]) en genieten het voordeeltarief van 450 euro per persoon (ipv 600 euro). All-inpakketten kunnen worden uitgewerkt op maat, inclusief hotelovernachtingen, transfers, restaurant, nevenactiviteiten en eventuele andere noden.

Sinds 2002 voeren het NAVB en de sociale partners uit de bouw de veiligheidscampagne ‘De bouw: ons werk, ons leven’ om het aantal arbeidsongevallen en beroepsziekten in de sector voort te doen dalen. Vanaf 2006 werden doelgroepgerichte campagnes gevoerd, achtereenvolgens voor dakwerkers, wegenwerkers en afwerkingsberoepen.

Voor eventuele begeleiders en partners van de deelnemers wordt een parallel programma aangeboden in de vorm van een uitgelezen tweedaagse in Brussel en omgeving rond de thema’s chocolade en art nouveau, twee Belgische paradepaardjes.

Internationaal Symposium ISSA-C Van 23 tot 25 november 2009 vindt in Brussel het XXIXe Internationaal Symposium van ISSA-C plaats, de sectie Bouw van de ‘International Social Security Association’. Het NAVB treedt daarbij op als organisator.

I-mag november 2009

Raadpleeg de symposiumwebsite voor meer informatie en voor het volledige programma: www.safety2009brussels.be.

38

denken & doen PUZZELAAR

Puzzelaar 93

Rabbijn Ben Moses

De joodse spijswetten verdelen etenswaren in ‘koosjer’ en ‘niet-koosjer’. Maar een zeer geringe toevoeging van niet-koosjer eten aan koosjer eten mag wel. Daaruit volgt dat een kookpan waarvan de bodem en de wanden in het verleden minieme hoeveelheden niet-koosjer eten hebben geabsorbeerd veilig gebruikt kan worden voor de bereiding van koosjer voeding, als de verhouding tussen de inhoud van de kookpan en de totale oppervlakte van de binnenkant voldoende groot is. Daarom waren het vaak joodse theologen die veel problemen analyseerden die te maken hebben met de verhouding tussen inhoud en oppervlakte. Rabbijn Ben Moses heeft in de achttiende eeuw het probleem opgelost van de doos met een vierkante bodem en een open bovenkant waarvan de inhoud in verhouding tot de totale oppervlakte van de binnenkant maximaal is. Kunt u dat ook? Bijvraag: Hoeveel juiste antwoorden zullen we ontvangen? Stuur uw antwoorden naar Roland Mebis, Tabaartstraat 23, 3740 Bilzen of mail naar [email protected] voor 15 december 2009. Ook nu weer zullen we twee boekenbonnen ter waarde van elk 25 euro schenken aan de winnaars.

y

Oplossing VIK-puzzelaar 91 De vliegende vis

f(x)=tan(pi/9)*((-1/7)*x^2+(7/4)) y=0.364x+1.2739

(Ik heb de oplossing met dankbaarheid overgenomen van collega Bart Laeremans, vermits zijn redenering zeer klaar en duidelijk is).

(0,0.6369) 20°

De baan van een projectiel is in goede benadering een parabool. Men kan de vraag dus beantwoorden door te controleren of de data van de opgave passen bij de vergelijking van een nog te bepalen parabool. Die moet aan de volgende eisen voldoen:

-4.5

De plaatsen waar de vis het water raakt, zijn de nulpunten van de parabool: (-3.5, 0) en (3.5, 0). De top van de parabool is (0,0.5). De richtingscoëfficiënt van de raaklijn aan de parabool bij het punt (-3.5,0), waar de vis uit het water springt is tg(20°).

-3.5

-3

x -2.5

-2

-1.5

-1

-0.5

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

4.5

De baan die de vis volgt is dus geen parabool, waaruit volgt dat de vis op een of andere manier heeft gevlogen. Dertien collega’s hebben de oplossing gevonden, het zijn: Erik Van Cleemput, Wetteren (20); Kilian De Volder, Melsele (25); Koen Matthijsen, Stekene(16); Peter Nicolai, Antwerpen; Theofiiel Demets, Evergem (15); Lieven Hautekeete, Ooigem(16); Jeroen Verhoeve, Zwijnaarde(19); Jozef Ooms, Stekene (8) en de winnaars: Jan Doornaert, Bremstraat 9, 9032 Wommelgem (13) goed voor een boekenbon van 25 euro en Erik Janssens, Kardinaal Cardijnplein 4, 2950 Kapellen (14); Bart Laeremans, Kapellenlei nr 2, 2840 Rumst (12); Bart Wittewrongel, Puursesteenweg 289 A, 2880 Bornem (12) en Jan Baeyens, Pieter Hoelmanstraat 35, 9660 Brakel (14). Zij delen de boekenbon van 25 euro en ontvangen dus elk een boekenbon van 6 euro.

De vergelijking y = a.x^2 + b.x + c, bevat drie te bepalen parameters. Bij de top van de parabool (x=0) loopt de raaklijn horizontaal: dy/dx = 2.a.x + b = 0, dus b=0. De te zoeken vergelijking wordt dus y = a.x^2 + c. Bij het punt (-3.5,0) is de coëfficiënt van de raaklijn tg(20°): dy/dx = 2.a.x = tg(20°), dus a=-tg(20°)/7. De te zoeken vergelijking wordt dus y = -(1/7).tg(20°).x^2 + c. Y=0 bij x=3.5 waar de vis weer in het water valt: -(1/7).tg(20°).(7/2)^2 + c = 0, dus c=(7/4).tg(20°). De parabool is daarmee volledig bepaald: y = -(1/7).tg(20°).x^2 + (7/4).tg(20°) = tg(20°).(-1/7.x^2 + (7/4)). Die vergelijking levert juiste waarden voor de nulpunten en helling op, maar de coördinaten van de top bij x=0 zijn niet juist: y = tg(20°)(7/4) = 0.6369 > 0.5 (zie tekening).

I-mag november 2009

-4

Proficiat aan allen.

Ing. Roland MEBIS MSc

40

VIK V orming VIK V orming

VIK zoekt ‘Projectmanager van het jaar’ Kandidaturen tot 15 december 2009, proclamatie tijdens nieuwjaarsreceptie WOMMELGEM. VIK Vorming is het academiejaar gestart met een nieuw initiatief: de 'Projectmanager van het jaar'. Bedoeling is niet om de ‘zoveelste’ wedstrijd te organiseren, wel om hardwerkende en (te) vaak ondergewaardeerde projectmanagers de erkenning te gunnen die ze méér dan verdienen.

Project Manager

Precies omwille van hun opleiding krijgen ingenieurs vaak de taak van projectmanager toebedeeld. Wie uitblinkt in zijn projectwerk door de juiste technieken en van het jaar procedures toe te passen, willen we even in de kijker zetten. Want het mag gezegd worden: projecten succesvol managen is geen sinecure. De faalkans ligt vandaag nog altijd behoorlijk hoog. De huidige productieprocessen moeten immers soepel en flexibel zijn en tegelijk moeten de teams het stellen met kleinere budgetten, kortere tijdsbestekken en minder Geïnteresseerd? Bezoek dan vlug de VIK-website waar u de deelmedewerkers. En al te vaak wordt er dan plots - zonder al te veel nemingsvoorwaarden kunt downloaden, evenals een volledig dosvoorbereiding - een gedreven medewerker tot ‘projectmanager’ sier met inschrijvingsformulier. U dient uw persoonlijk dossier in gebombardeerd. Niet verwonderlijk dat projecten dan mislukken. vóór 15 december 2009. In de week van 4 januari vernemen de kandidaten of zij al of niet tot de vijf deelnemers behoren, die de jury De taak van een projectmanager is complex. Hij heeft de verantheeft geselecteerd. Die vijf zullen in de week van 11 januari uitgewoordelijkheid om zijn project binnen de gestelde randvoorwaarnodigd worden om hun dossier te verdedigen tijdens een gesprek den zo succesvol mogelijk te laten verlopen. Van hem wordt naast met de jury. De ‘Projectmanager van het jaar’ en zijn bedrijf krijbekwaamheid en inzicht in de materie ook een juiste aanpak en gen naamsvermelding in verschillende media. We overhandigen gedrevenheid verwacht. Maar succesvol projectwerk is meer dan hen ook een trofee tijdens de VIK-nieuwjaarsreceptie op vrijdag technisch professionalisme. Als 'manager' is hij niet alleen tech22 januari 2010. nisch onderlegd. Net als andere managers heeft hij ook heel andere vaardigheden in huis, zoals delegeren van bevoegdheden, Dit initiatief wordt gesteund door technologiefederatie Agoria en samenstellen en motiveren van het team, omgaan met verandeonze mediapartner Mainpress, uitgever van Control&Automation ringen en conflicten, beslissingen nemen en zorgen dat ze woren van de nieuwssites Engineeringnet.be en Engineeringnet.nl den nageleefd, … Succes hangt af van de voorbereiding, de organisatie, de structurering en de beheersing van het project. Ook de Tekst: Ing. Karel DE WEVER MSc manier waarop er gecommuniceerd wordt in het projectteam, is belangrijk.

Verloop wedstrijd

Om te onthouden!

VIK Vorming wil met dit initiatief projectmanagement in het bedrijfsleven promoten. Goede projectmanagers zijn bekwaam, energiek, toegewijd aan hun functie en leveren een directe bijdrage tot onze economische groei. De prijs is niet in het leven geroepen om het gerealiseerde project te bekronen, hoe groots of indrukwekkend het dan ook moge zijn. Wél is het de bedoeling om de manier te bekronen waarop de projectmanager in kwestie zijn of haar projecten tot een goed einde brengt.

n Projectmanager van het jaar: ‘inschrijven’ of ‘deelnemen’ kan tot 15 december 2009 n Bekendmaking tijdens de VIK-nieuwjaarsreceptie op 22 januari 2010 n Start zesde promotie van de Fellow in projectmanagement op 2 maart 2010 n Voor alle informatie: www.vik.be/pmvanhetjaar Dien uw dossier voor de ‘Projectmanager van het jaar’ in vóór 15 december 2009!

41

I-mag november 2009

VIK V orming VIK V orming

Hoe stel ik een correct IT-lastenboek op? Drie informatieavonden over de cursus in drie provincies Wat zijn de klachten?

Heb je ooit al eens een huis gebouwd zonder een lastenboek en zonder een plan dat duidelijk en begrijpbaar is?

De opdrachtgevers klagen dat de IT-mensen een vakjargon gebruiken dat ze niet begrijpen, dat een IT-project altijd te laat klaar is en steeds meer kost dan afgesproken. Bovendien is er geen overeenstemming tussen wat de gebruiker verwacht en wat er uiteindelijk afgeleverd wordt.

Neen, waarom past men dan wel software toe, gebaseerd op onduidelijke vereisten? Informatiestromen en -systemen zijn de ruggengraat van een bedrijf en de connectie van het bedrijf met de buitenwereld. Als er iets faalt in die systemen, dan is het bedrijf

De IT-mensen daarentegen klagen dat de gebruikers een eigen vakjargon hebben, dat gebruikers van verschillende afdelingen andere dingen begrijpen onder eenzelfde term, dat ze tijdens het project van idee veranderen.

verlamd en kan het zelfs faliekant aflopen.

Die problemen kunnen allemaal samengevat worden tot onderstaande prent:

How the customer explained it.

How the Project Leader understood it.

How the Analyst designed it.

How the Programmer wrote it.

How the Business Consultant described it.

How the project was documented.

What operations installed.

How the customer was billed.

How it was supported.

What the customer really needed.

I-mag november 2009

42

VIK V orming VIK V orming

nieurs die aan een project moeten beginnen als eindgebruiker, sleutelfiguur of opdrachtgever.

Enkele cijfers uit een enquête uitgevoerd door het magazine ‘Computerworld’: • “Ongeveer één op drie projecten falen” • “Meer dan 50% van de projecten overschrijdt het budget” • “16% van alle projecten is op tijd en binnen budget”

In die cursus wordt de theorie uitgelegd aan de hand van praktijkvoorbeelden. Daarbij krijgt u de kans om die toe te passen op een voorbeeld uit uw omgeving. De cursus duurt 4 lesdagen (combinatie van een namiddag- en avondsessie), gespreid over één lesdag per maand, zodat u optimaal de tijd krijgt om de theorie toe te passen in de praktijk en voor te leggen aan de lesgever. De cursus is gepland in het voorjaar van 2010.

De basisredenen voor die mislukkingen zijn hierboven al aangehaald. Gebrekkige communicatie en het gegeven dat enkele sleutelfiguren (‘Key users’) niet beschikbaar zijn, zorgen ervoor dat er geen duidelijk afgelijnd lastenboek is. Op basis van een vaag dossier worden er foute inschattingen gemaakt op het vlak van kostprijs en doorlooptijd. Die vaagheid zorgt ervoor dat er tijdens het project steeds bijsturingen komen. Die brengen extra kosten en extra vertragingen mee. En vooral veel frustratie bij beide partijen.

In dit cursustraject nemen wij u mee aan de hand van een rodedraadverhaal, waaraan we telkens de theorie ophangen om zo tot een formele methode (framework) te komen die u zal helpen om gewenste desiderata van business/IT-systemen op een pragmatische én navolgbare manier vast te leggen. Hierbij maken we o.a. gebruik van een eenduidige syntax om: • te automatiseren processen te beschrijven (BPML of Business process modelling language) • leesbare domeinmodellen van het speelveld op te stellen (UML of Unified modelling language) • testbare systeemeisen vast te leggen

Enkele maatregelen liggen voor de hand en zijn gemakkelijk in te voeren: men moet een uitgebalanceerd team samenstellen met duidelijke taken en verantwoordelijkheden. Vertegenwoordigers van de gebruikerskant moeten voldoende vrijgemaakt worden. De beschrijving van het gewenste resultaat is een contract, dat voor beide partijen duidelijk en finaal moet zijn. Het kan enkel worden aangepast na nieuwe onderhandelingen. Gedurende het project moeten het management, de sleutelfiguren en de eindgebruikers op de hoogte worden gehouden van de beslissingen, die het projectteam neemt.

Voordat u zich ertoe verbindt om een cursus te volgen met een doorlooptijd van vier maanden, bieden wij u de kans om op een avond een voorproefje te krijgen wat u mag verwachten tijdens deze cursus. Na de uiteenzetting is er nog gelegenheid tot netwerking.

Bij de bouw van een huis hoort een plan, dat voor iedereen duidelijk leesbaar is. Ook is er een lastenboek waarin de details beschreven worden. Voor IT-projecten is het dan ook nodig om zo een hulpmiddel te hebben, zodat de vereisten voor beide groepen leesbaar en eenduidig zijn.

Deze voordracht vindt plaats op drie plaatsen in Vlaanderen telkens om 20 uur: • In Antwerpen op 9 november 2009 • In Oost-Vlaanderen op 17 november 2009 • In Limburg op 25 november 2009

De studiegroep IT Management wil hier samen met de studiegroep Bedrijfsbeleid en VIK Vorming op inspelen door een cursus te organiseren, waarin men leert om duidelijke vereisten op te stellen. De cursus is geschikt voor iedereen die bij IT-projecten betrokken is, dus niet enkel voor IT'ers, maar zeker ook voor inge-

Meer informatie vindt u via www.vlaamseingenieurskamer.be of neem contact op met VIK Vorming via [email protected] of 03 259 11 06. Inschrijven kan via de website.

43

I-mag november 2009

VIK V orming VIK V orming

Planning en scheduling van onderhoudsactiviteiten vanaf 1 december 2009 • • • • • • • •

Deze opleiding reikt u bewezen en degelijke handleidingen, procedures en methodes aan om uw werkvoorbereidingsproces op te stellen en te verbeteren. Dat gebeurt aan de hand van talrijke praktische voorbeelden. Onderhoudsactiviteiten gedegen voorbereiden is immers de basis van een degelijk en efficiënt onderhoud. Met deze opleiding willen we enerzijds de basisvorming meegeven hoe onderhoudsactiviteiten best kunnen worden voorbereid. Anderzijds gaan we in deze opleiding verder in op de randaspecten van werkvoorbereiding. De opleiding is zeer praktisch opgevat met een grote interactie tussen de deelnemers en het veelvuldig uitwerken van praktijkvoorbeelden. U krijgt gratis het boek ‘Managing maintenance planning & scheduling’ van Michael V. Brown

I-mag november 2009

PROGRAMMA Inleiding tot de onderhoudsorganisatie Werkvoorbereidingstechnieken Werkinstructies Preventief onderhoud en standaardonderhoud Risicoanalyse Planning Werkvoorbereidingsanalyse

• PRAKTISCH Dinsdagen 1, 8, 15 december 2009; 12, 19 en 26 januari 2010 telkens van 9 uur tot 17 uur, VIK-huis, Wommelgem. Lunch is inbegrepen.

44

VIK V orming VIK V orming

Lean-analysetechnieken voor administratieve en ondersteunende processen vanaf 4 december 2009 De cursist kan op het einde van de cursus: • Een eenvoudige ‘value stream map’ opmaken van de huidige situatie binnen zijn organisatie • De ‘procedure process chart’ gebruiken om deelprocessen in kaart te brengen en te analyseren • De nodige stappen zetten om te komen tot een ‘future state map’ • Een toepassingsplan opstellen om de nodige veranderingen tot stand te brengen

Lean is al vele jaren een begrip in moderne bedrijven. Het besef is inmiddels beginnen te groeien dat de strategie niet alleen noodzakelijk is bij het pure productiegedeelte. In een administratieve omgeving, gekoppeld aan een productiebedrijf of een pure administratieve of dienstenomgeving, is de ‘value stream map’ een onmisbare tool geworden.

• • • • • • • •

PROGRAMMA Inleiding lean in administratieve omgeving Value stream mapping Hoe op basis van een huidige toestand een toekomstige toestand uittekenen en concrete verbeterinitiatieven bepalen Procedure process chart Schriftelijke communicatieanalyse Contactogrammen Variable factor programming

De cursist is op het einde van de cursus: • bij machte om elementen binnen zijn organisatie naar voor te brengen met het oog op bewustmaking • zich bewust van ’waste’ in de businessprocessen • in staat die ‘waste’ te herkennen en aan te pakken – het maakt deel uit van zijn/haar leefwereld

• PRAKTISCH Vrijdagen 4 en 11 december 2009 van 9 uur tot 17 uur, VIK-huis, Wommelgem.

Symposium veiligheidsventielen: wat, hoe en waarom? 10 december 2009 Veiligheidsventielen moeten in uw proces de installatie beschermen tegen overdruk. Welke eisen moeten er gesteld worden aan dergelijke ventielen en zijn die eisen haalbaar? Hoe kunnen we voldoen aan de vigerende regelgeving en waar moeten we vooral rekening mee houden? In dit symposium overlopen we met u de huidige stand van zaken omtrent aanbod en gebruik van veiligheidsventielen. Zowel de interessante toepassingen als de valkuilen komen uitgebreid aan bod. Het volledige programma vindt u via www.vik.be/veiligheidsventielen.

• PRAKTISCH Donderdag 10 december, VIK-huis in Wommelgem. Ontvangst vanaf 9 uur, het symposium begint stipt om 9.30 uur. Het einde is voorzien om 16 uur.

45

I-mag november 2009

VIK V orming VIK V orming

Cursusagenda november - december 2009 CURSUS

STARTDATUM

EINDDATUM

UREN

AANTAL SESSIES*

LEDENLEDENTARIEF TARIEF ONDERW. & OVERH.

TECHNOLOGIE Praktische business intelligence voor de kmo

16/11/2009

30/11/2009

NA

6

840

710

Integration (SSIS) en analysis (SSAS)

16/11/2009

16/11/2009

NA

2

380

320

EC7 bij het ontwerp van ondiepe en diepe funderingen

16/11/2009

30/11/2009

A

3

390

330

Praktijk van de geotechniek

17/11/2009

26/01/2010

AV

8

960

820

Persoonlijke organisatie met Outlook

17/11/2009

17/11/2009

D

2

230

200

Verwarmingstechnische calculaties: basis

18/11/2009

16/12/2009

A

5

580

490

Verwarmingstechnische calculaties

18/11/2009

10/02/2010

A

10

1050

890

Drukvaten, warmtewisselaars en opslagtanks

18/11/2009

25/11/2009

D

4

560

480

Pompen, het kwetsbare hart van de installatie

19/11/2009

26/11/2009

D

4

650

550

Correct lezen van plannen en lastenboeken voor de beginnende bouwprofessional

21/11/2009

21/11/2009

D**

2

200

170

Reporting services (SSRS)

23/11/2009

23/11/2009

NA

2

380

320

Meet- en regeltechniek in de praktijk

25/11/2009

30/01/2010

N****D***

8

1240

1050

Regeltechniek in de praktijk

25/11/2009

16/12/2009

N****D***

6

760

650

Generieke methodologie voor plc-programmatie

27/11/2009

4/12/2009

D

4

650

550

Slim interpreteren van plannen en lastenboeken voor de gevorderde bouwprofessional

28/11/2009

28/11/2009

D**

2

200

170

Performance point services

30/11/2009

30/11/2009

NA

2

380

320

Geluid in en onderhoud van ventilatiesystemen

01/12/2009

15/12/2009

A

3

390

330

Energiebesparing in de procesindustrie

04/12/2009

4/12/2009

D

2

380

320

Symposium veiligheidsventielen

10/12/2009

10/12/2009

D

1

220

190

BEDRIJFSKUNDE Veiligheidsmanagement voor leidinggevenden

16/11/2009

23/11/2009

A*

2

240

200

Reach voor downstream users

16/11/2009

16/11/2009

D

2

340

290

Maintenance strategy in one day

17/11/2009

17/11/2009

D*

2

470

470

Projectplanning en -management gevorderden

17/11/2009

24/11/2009

D

4

650

550

Validatie, kwaliteitscontrole en meetonzekerheid in laboratoria (ISO/IEC 17025)

18/11/2009

2/12/2009

D

6

880

750

Basisopleiding EEx

19/11/2009

19/11/2009

N**

1

220

190

Business-to-business marketing

20/11/2009

20/11/2009

NA

2

340

290

Productinnovatie

25/11/2009

25/11/2009

D

2

480

410

Hoe grote ondernemingen strategisch te benaderen?

26/11/2009

3/12/2009

A

2

330

280

Planning en scheduling van onderhoudsactiviteiten

01/12/2009

26/01/2010

A

6

680

580

IPMA-D projectmanagement certificatie: begeleiding en voorbereiding

01/12/2009

8/12/2009

D

4

650

550

Intellectuele eigendom

02/12/2009

9/12/2009

N

2

390

330

MS-project: werken met het softwarepakket

03/12/2009

10/12/2009

D

4

680

580

Gevorderden cursus Atex-richtlijn

03/12/2009

3/12/2009

N*

1

220

190

Lean-analysetechnieken voor administratieve en ondersteunende processen

04/12/2009

11/12/2009

D

4

650

550

Clear English in technical reports

17/11/2009

1/12/2009

D

4

400

340

Met charme netwerken

19/11/2009

19/11/2009

A

1

140

120

Inkoop negotiatietechnieken

04/12/2009

11/12/2009

NA

4

540

480

Mindmapping

18/12/2009

18/12/2009

D

2

350

300

VAARDIGHEDEN

A = 19 tot 22 uur A*= 18.30 tot 22 uur D = 9 tot 17 uur

D* = 8 tot 18 uur D**= 9 tot 16 uur D***= 9 tot 16.30 uur

I-mag november 2009

N = 14 tot 17 uur N** = 13 tot 17 uur N***= 13.30 tot 17.30 uur

N****= 14 tot 18 uur NA= 14 tot 21 uur V= 9 tot 12 uur

46

* 1 deel = 3 uur

VIK V orming VIK V orming

Fellow in integraal onderhoudsmanagement Het programma vertrekt vanuit een totaalvisie op de onderhoudsfunctie en haar relatie met de diverse afdelingen van het hele bedrijf. Praktijkvoorbeelden en casestudies verhogen de onmiddellijke bruikbaarheid van de opleiding.

Programma: 1. Strategisch onderhoudsmanagement (5 sessies) 2. Basisaspecten onderhoud (29 sessies) 3. Toegepast onderhoudsmanagement (8 sessies) 4. Perifere aspecten van onderhoudsmanagement (7 sessies)

I n f om e di n s d a e t i ng op g1 om 19 de c e m b e r uur i V I K-h u is i n W n he t omme l Vo o raf ge m . a a nme l m a n ue d e n v ia l l a .g oy v a e r t s o f 03 259 1 @ v i k .b e 1 06.

Praktisch Vanaf vrijdag 29 januari 2010, telkens op vrijdag van 14.30 tot 17.30 uur en op zaterdag van 9 tot 12 uur. Tijdens de opleiding is er een residentieel weekend voorzien: locatie en tijdstip zal tijdig worden meegedeeld. De theoretische lessen vinden plaats in de Hogeschool Gent, de praktische lessen vinden plaats in het VIK-huis Wommelgem.

Meer informatie? Kijk op de website

www.vik.be/fio VIK Vorming - Herentalsebaan 643 - 2160 Wommelgem

Of neem contact op met [email protected] of via 03 259 11 06