Vergroter Versie 9.0

Supernova Scherm-Lezer/Vergroter Versie 9.0 voor Microsoft Windows besturingssystemen

Auteursrecht ©1998-2008 Dolphin Oceanic Ltd. Technology House Blackpole Estate West Worcester WR3 8TJ United Kingdom Tel: +44 (0)1905 754577 Fax: +44 (0)1905 754559 Alle Rechten wereldwijd voorbehouden. Handleiding versie 031UGUGP901 20/02/2008

Inhoud 1. Introductie

5

1.1 Over deze handleiding .............................................................. 5 1.2 Belangrijkste Functies .............................................................. 8 1.3 Wat is Nieuw?........................................................................... 10 1.4 Sneltoetsen............................................................................... 12 2. Installeren van Supernova

15

2.1 Componenten........................................................................... 15 2.1.1 Supernova ....................................................................... 15 2.1.2 Synthesizer Access Manager (SAM) .............................. 15 2.1.3 Orpheus ........................................................................... 16 2.2 Opwaarderen van een vorige versie (Upgraden).................. 16 2.3 Installatie voor enkele gebruiker............................................ 16 2.3.1 Installatie onder Windows XP ......................................... 17 2.3.2 Het installeren onder Windows Vista .............................. 18 2.4 Product Activeren. ................................................................... 19 2.5 Installatie verwijderen van een enkele gebruiker versie. .... 21 2.5.1 Uw Software Verwijderen onder Windows XP ................ 21 2.5.2 Verwijderen onder Windows Vista .................................. 23 3. Aan de slag

25

3.1 Supernova starten ................................................................... 25 3.2 Supernova Regelpaneel .......................................................... 27 3.2.1 Regelpaneel ontwerp ...................................................... 28 3.2.2 Help opvragen in het regelpaneel ................................... 33 3.2.3 Veranderen van Instellingen............................................ 34 3.2.4 Het Probleem van Voorgrondvensters ............................ 34 3.3 Beginnen met aanpassen van Supernova ............................ 34 3.3.1 Beeld parameters instellen.............................................. 35 3.3.2 Instellen van de spraak parameters ................................ 35 3.3.3 Instellen breedsprakigheid .............................................. 37 3.4 Werken met Visuele instellingen............................................ 37 3.4.1 Kleur Veranderen ............................................................ 37 3.4.2 Focus Markering.............................................................. 40 3.4.3 Overzicht Modus.............................................................. 41 3.4.4 Lichtkrant Modus ............................................................. 41 3.4.5 Schuiven .......................................................................... 43

3.5 Werken met spraak .................................................................. 43 3.5.1 Spreken tijdens het typen ................................................ 43 3.5.2 Spraaktoetsen.................................................................. 44 3.5.3 Document Lezen.............................................................. 44 3.5.4 Meer informatie verkrijgen ............................................... 45 3.5.5 Geavanceerde Spraak Instellingen. ................................ 46 3.6 Werken met een Braille eenheid............................................. 47 3.7 Virtueel Focus: ......................................................................... 50 3.8 Dolphin Lijst Programma ........................................................ 52 3.9 Lijstprogramma met Meervoudige tab................................... 53 3.10 Het gebruik van sneltoetsen ................................................. 53 3.11 Toetsomschrijving Modus..................................................... 54 3.12 Supernova afsluiten............................................................... 55 3.13 Overzicht sneltoetsen............................................................ 56 4. Applicaties

63

4.1 Algemene applicatie tips ......................................................... 63 4.2 Applicatie Notities .................................................................... 63 4.3 HTML Help................................................................................. 64 4.4 Windows Help........................................................................... 65 4.5 Internet Explorer....................................................................... 66 4.6 Snelle Navigatietoetsen voor I E ............................................ 70 4.7 Outlook Express....................................................................... 72 4.8 Microsoft Office ........................................................................ 75 4.8.1 Microsoft Excel................................................................. 77 4.8.2 Microsoft Word................................................................. 81 5. Software licentie en ondersteuning.

85

5.1 Eindgebruiker Licentie Overeenkomst ("ELO").................... 85 5.2 Productondersteuning............................................................. 88 5.3 Uw Serienummer ...................................................................... 89 5.4 Aanbevolen hardware vereisten............................................. 89 5.5 Ondersteunde Besturingssystemen ...................................... 90 6. Index

91

5 HOOF

DSTUK

1

Introductie Dolphin Computer Access heeft een simpele doelstelling: het maken van softwareproducten die het voor mensen met een visueel probleem mogelijk maken om te werken met de moderne informatie-technologie in zijn ongewijzigde vorm. Door het gebruik van dezelfde producten als de mensen zonder visuele problemen, kan iedereen zijn zelfstandigheid behouden bij scholing, op het werk en in de vrije tijd. Aan de andere kant geeft het vooruitstrevende ondernemingen, scholen en universiteiten de kans om gebruik te maken van goede kennis, ervaringen en ideeën van mensen die anders mogelijkerwijs niet meedoen. De Supernova Lezer/Vergroter is uniek in de wereld van de hulpmiddelen omdat het in één enkel programma schermvergroting, uitlezing door spraak en ondersteuning met braille combineert. Hiermee profiteren gebruikers en ondernemingen omdat aan vele gebruikerseisen kan worden voldaan.

1.1 Over deze handleiding De ondersteunende documentatie voor Supernova is beschikbaar in druk, als een Microsoft Word document en als een HTML Help bestand. De gedrukte handleiding bevat de vier eerste hoofdstukken van de handleiding inclusief de Software licentie en het hoofdstuk over de ondersteuning. Het Microsoft Word document en het HTML Help bestand omvatten de complete ondersteunende documentatie. Deze bestanden komen beschikbaar bij het volgen van de installatie van het product. De handleiding bevat de volgende hoofdstukken: 1. Introductie Dit hoofdstuk introduceert de belangrijkste functies van uw Dolphin Supernova en verklaart de structuur van de handleiding. Het biedt aan bestaande gebruikers de gelegenheid om te bekijken wat er is vernieuwd in deze belangrijke versie wijziging.

6

Introductie

2. Installeren van Supernova Dit hoofdstuk bevat de installatie instructies bij de installatie voor een enkele gebruiker. Beheerders die Supernova via een netwerk, een terminal server of Citrix client willen installeren, moeten het Referentie hoofdstuk in de volledige documentatie als instructie gebruiken. Om de toegang te vereenvoudigen is dit beschikbaar als een HTML Helpbestand binnen een \Help map op de Supernova CD. 3. Aan de slag Dit hoofdstuk bevat informatie die kan helpen bij het gebruiken van Supernova. het bevat onder andere een korte omschrijving van de basis functies van Supernova. 4. Applicaties In dit hoofdstuk vindt u algemene tips voor het gebruik van applicaties en een introductie van sommige veel gebruikte programma's. 5. Het gebruik van Supernova In dit hoofdstuk vindt u een uitgebreide gebruikers handleiding. Tevens zijn er een aantal zelfstudies, die eenvoudig te volgen zijn, opgenomen die een introductie geven van de verschillende mogelijkheden van Supernova. 6. Menu structuur van Supernova Dit hoofdstuk beschrijft alle opties die beschikbaar zijn binnen de menu's van Supernova en verklaart hun functie en de gevolgen bij de wijziging ervan. Het hoofdstuk is op dezelfde manier gestructureerd als het menusysteem van Supernova voor een eenvoudige referentie. 7. Sneltoets Tabellen In dit hoofdstuk is een volledige lijst opgenomen met alle Supernova sneltoetsen. De sneltoetsen zijn vermeld in tabellen.

Introductie 7

8. Referentie In dit hoofdstuk staan de netwerk installatie instructies, technische hints voor applicaties van derden en algemene tips om problemen op te lossen. 9. Software licentie en ondersteuning. Dit hoofdstuk bevat de software licentie overeenkomst en informatie over de product ondersteuning. Introductie van Windows Additioneel aan deze handleiding bevat Supernova een aparte handleiding over de "Introductie van Windows". Dit is een overzicht van de Windows Grafische Gebruikers interface, vooral bedoeld voor beginners, waarin de in deze handleiding gebruikte termen nader worden uitgelegd. U kunt "Introductie van Windows" benaderen in HTML Help formaat via het menu Help van Supernova.

8

Introductie

1.2 Belangrijkste Functies Vergroting · Tekst en afbeeldingen zijn vloeiend en helder tot een vergroting van 60 keer. · Instelling van kleur, contrast en helderheid zijn mogelijk. · Keuze uit goed zichtbare muisaanwijzers. · Vloeiend bladeren voor het bekijken van grote documenten. · Gesynchroniseerde Document leesmarkering tijdens het uitspreken van de woorden. · Keuze in vergrotingsmodes: hele scherm, gesplitst scherm; venster; loep; automatische loep en gekoppelde gebieden. · Java focus volgen: volledige vergroter toegang voor Java applicaties die ondersteund worden door Java Access Bridge. · Vergroting van het hele scherm is beschikbaar bij het aanloggen in Windows. · Instellen van het scherm exact volgens uw eisen en/of het eenvoudig schakelen van de ene scherminstelling naar een andere. Spraak · Spraak en Braille bieden toegang tot Windows Terminal Server en Citrix MetaFrame sessies. Beschikbaar via 'thick client' server terminals en 'thin client' terminals op afstand. · Eenvoudig bekijken van Internet webpagina’s en andere toepassingen met het Dolphin Virtueel Focus zelfs als er geen of weinig toegang is via het toetsenbord. · Dolphin producten rollen het scherm ook in Excel, Word, WordPad, NotePad en Internet Explorer, om daarmee te verzekeren dat de schermlezer gebruiker de actieve focus ten allen tijden beschikbaar heeft op het scherm. · Navigeren door internet tabellen per rij of kolom en detecteren van meervoudige of geneste tabellen. · Uitgebreide online help. · Leest of spelt vele tekstsoorten op het scherm: documenten, menu’s, webpagina’s, e-mails.

Introductie 9 · Leest symbolen en Internet grafische etiketten en meldt lettertype- en lettersoort-informatie. · Melden van tekens, woorden, of beiden tijdens het typen. · Werkt met alle lettertypes, inclusief geaccentueerde tekens en symbolen. · Er is keuze uit meer dan 20 Dolphin Orpheus TTS talen, inclusief: Deens, Duits, Engels (GB en VS), Fins, Frans, Grieks, Italiaans, Kantonnees, Katalaans, Mandarijn, Nederlands, Noors, Pools, Portugees, Spaans (Latijn en Kastilliaans) en Zweeds. · Natuurlijke spraak is nu beschikbaar voor Dolphin Orpheus TTS in het Engels (GB en VS) (mannelijk en vrouwelijk). · De intelligente manier van uitspreken binnen Dolphin Orpheus TTS herkent gelijkwaardige woorden via de context. · Orpheus stem bewerken functie maakt het mogelijk om eigen stemmen aan te maken. · Hoger stem intelligentie op hogere snelheden. · Het automatisch herkennen van vele andere hardware en software synthesizers inclusief SAPI 4 en SAPI 5 compatibele synthesizers. · Spraak breedsprakigheid bieden de gebruikers de kans te bepalen hoeveel ze willen horen als melding door te kiezen voor minimale, lage, gemiddelde of hoge breedsprakigheid. · Met het Dolphin Lijst Programma heeft u de mogelijkheid om een lijst te produceren met alle hyperlinks, frames of html koppen met behulp van een sneltoets, en daarna te springen naar hetgeen u wenst. Braille · Snelle en goed reagerende Braille uitvoer. · Tekst en grafische informatie onder uw vingertoppen. · Keuze uit computer- of literatuur Braille (Grade 1 of Grade 2). · Werkt automatisch met een groot aantal Braille-eenheden en persoonlijke assistenten. · Juiste informatie over formaat, stijl en fysiek ontwerp. · Leest op een intelligente manier vooruit zodat dialooginformatie wordt weergegeven in relatie tot de context. · Programmeerbare Braille sneltoetsen, waardoor het werken wordt versneld en vereenvoudigd.

10

Introductie

· De Dolphin software ondersteunt nu meer Braille-eenheden dan welk ander programma dan ook. · Braille breedsprakigheid functie biedt de mogelijkheid om te kiezen hoeveel informatie u wilt hebben en hoe het wordt weergegeven.

1.3 Wat is Nieuw? Supernova 9.0 is ontwikkeld met uitgebreide inbreng van onderzoek en terugkoppeling door gebruikers. Alle nieuwe opties en functionaliteit zijn ontworpen om de software nog gebruikersvriendelijker en intuïtiever te maken Vele nieuwe en krachtige functies zijn toegevoegd om er voor te zorgen dat u het beste uit uw computer kunt halen wat ook uw visueel vermogen is. Wat is nieuw in de 9.0 versie? Internet Explorer Ondersteuning voor het Microsoft Internet Explorer Document Object Model (DOM) is opnieuw ontworpen om een nog betere superieure ervaring met de navigatie door webpagina's te ondervinden met behulp van de virtuele focus modus van Dolphin. Dit omvat mede een sterk verbeterde nauwkeurigheid bij het navigeren, alsmede consistentie en stabiliteit, zelfs bij complexe of slecht geschreven webpagina's. De nieuwe ervaring met het gebruiken van de webbrowser maakt de virtuele focus persistent. Dat betekent dat de virtuele focus positie in een webpagina blijft bestaan tijdens het schakelen tussen meerdere schermen van Internet Explorer of wanneer lezen met behulp van de tabbladen optie wordt gebruikt in Internet Explorer 7. U zult nu ook merken dat een link wordt behandeld als een element op de eigen virtuele regel. Hiermee wordt een meer consistente navigatie ervaring in de virtuele focus modus bereikt, waarbij de TAB, PIJL OMHOOG en PIJL OMLAAG allemaal hetzelfde resultaat geven bij het benaderen van een link. Nieuwe "Snelle Navigatie toetsen" zijn toegevoegd om het nog eenvoudiger te maken om door een webpagina te bladeren. In de virtuele focus modus zijn de nieuwe intuïtieve navigatie sneltoetsen beschikbaar om de focus te verplaatsen tussen de volgende en vorige elementen (voorb. link, tekst, titel, knop, enzovoort) op de webpagina. Kijk voor de lijst van nieuwe sneltoetsen in het hoofdstuk "IE Navigatietoetsen Referentie" in het hoofdstuk "Toepassingen".

Introductie 11 Lijstprogramma met Meervoudige tab Het lijstprogramma met meervoudige tab biedt toegang tot alle bekende mogelijkheden van het Dolphin Lijstprogramma binnen een enkel dialoog met meervoudige pagina's.

De eerste pagina geeft een overzicht van de verschillende beschikbare lijsten en zal de pagina zijn die wordt geopend als het lijstprogramma wordt gestart. Om het Lijstprogramma met meervoudige tab te openen Druk op DOLPHIN toets + TAB. Indien u naar een andere pagina navigeert in het lijstprogramma met meervoudige tab zal dit worden onthouden voor de volgende keer dat u dit programma gebruikt tijdens het werken in uw toepassing. Dit lijstprogramma met meervoudige tab is beschikbaar in Microsoft Word, Microsoft Excel en Internet Explorer. Klembord meldingen Supernova biedt nu een gesproken melding van klembord activiteit. U krijgt informatie als tekst en elementen met succes geknipt, gekopieerd en geplakt zijn. De Instellingen voor de klembord meldingen worden

12

Introductie

gevonden in het Spraak uitvoer instellingen dialoogvenster. Dit dialoog wordt bereikt via het menu "Spraak" en de optie "Voorkeuren". Microsoft Word Ondersteuning voor Microsoft Word is verbeterd op een aantal belangrijke gebieden inclusief een verbeterde positionering van de focus. Wanneer het muiswiel of de rolbalk wordt gebruikt in Microsoft Word om de focus te verplaatsen zal de focus het rollen volgen. Braille uitvoer is ook verbeterd bij het navigeren en selecteren van cellen in Microsoft Word tabellen. De Braille leeseenheid geeft nauwkeurig de geselecteerde cellen aan bij het neerwaarts selecteren in een kolom. Braille tabellen Nieuw en verbeterde Braille tabellen zijn toegevoegd aan Supernova. Dit is inclusief Unified Engelse Braille, Franse, Zweedse en Noorse Braille tabellen.

1.4 Sneltoetsen In deze handleiding zult u overal referenties zien naar sneltoetsen. Een sneltoets is een omschrijving van een combinatie van toetsenbord toetsen die u kunt benutten om Supernova te gebruiken. Alle sneltoetsen in deze handleiding worden op de volgende manier weergegeven: Om iets uit te voeren: Druk op TOETS A + TOETS B. Dit betekent dat u moet drukken op de toets A en deze ingedrukt houden, en dan op toets B moet drukken om de aangegeven functie uit te voeren. Voorbeeld, om het regelpaneel van Supernova te openen. Druk op LINKER CONTROL + SPATIEBALK. Dit betekent dat u op de LINKER CONTROL toets moet drukken en deze ingedrukt houden en daarna op de SPATIEBALK moet drukken om het regelpaneel van Supernova te openen.

Introductie 13 Als u een sneltoets drukt zal Supernova op die toets reageren en de juiste actie inleiden. Dat betekent dat op dat moment de door u gebruikte toepassing die toets niet ziet. U zult ook in het hele document referenties vinden aan een DOLPHIN TOETS. Dat is de zogenaamde Dolphin modificatie toets. Net als de standaard modificatie toetsen zoals Shift en Control, biedt Supernova de mogelijkheid om gewone toetsen te gebruiken als modificatie toetsen. Deze worden aangegeven als "DOLPHIN TOETS" in de toetsenlijst. De toets die is bepaald als DOLPHIN TOETS wordt ingesteld in de instelling in het "Sneltoetsen" dialoogvenster. De standaard DOLPHIN TOETS is de CAPS LOCK toets.

15 HOOF

DSTUK

2

Installeren van Supernova In dit hoofdstuk worden de stappen behandeld die gevolgd moeten worden bij de installatie voor een enkele gebruiker. Beheerders die Supernova via een netwerk, een terminal server of Citrix client willen installeren, moeten het Referentie hoofdstuk in de volledige documentatie als instructie gebruiken. Dit is beschikbaar als een HTML Helpbestand binnen een \Help map op de Supernova CD. Het installeren van Supernova vereist slechts een aantal simpel te volgen stappen. het setup proces neemt u door de installatie van een aantal componenten. In het volgende hoofdstuk zullen we kort de rol van ieder component doornemen, voordat we naar de stappen gaan die nodig zijn voor de installatie voor een enkele gebruiker. Indien u een complete computer (PC en software) direct bij Dolphin heeft aangeschaft, zal Supernova reeds zijn geïnstalleerd en gereed zijn voor gebruik. In dat geval kan dit hoofdstuk worden overgeslagen.

2.1 Componenten Ieder component wordt in volgorde geïnstalleerd en vervult een bepaalde rol. De rol van ieder component wordt besproken in dit hoofdstuk. 2.1.1 Supernova Supernova is het schermlezer en schermvergroter programma. Dit programma levert de gereedschappen en interface voor de aanpassing. Dit moet worden geïnstalleerd. 2.1.2 Synthesizer Access Manager (SAM) SAM levert de automatische en intelligente ondersteuning voor het delen van uitvoereenheden die naast elkaar zijn geïnstalleerd. Dit is een vereist component. SAM moet worden geïnstalleerd alvorens uw Dolphin software kan worden gebruikt.

16

Installeren van Supernova

2.1.3 Orpheus De installatie van de component Orpheus is optioneel. Orpheus is de tekst-naar-spraak eenheid voor meerdere talen van Dolphin, die de uitvoer van spraak via de geluidskaart regelt. De installatie van Orpheus betekent niet dat het als enige of belangrijkste uitvoereenheid moet dienen. Het is op ieder moment mogelijk en simpel om tussen SAM compatibele eenheden te schakelen.

2.2 Opwaarderen van een vorige versie (Upgraden) Als u een eerdere versie van Supernova geïnstalleerd heeft wordt gedurende de installatie aan u gevraagd of u de oude versie wilt upgraden of Supernova als een nieuwe versie wilt installeren. Het installeren van Supernova als een nieuwe versie betekent dat het als een apart product op uw computer bestaat en niet automatisch de bestaande instellingen voor Supernova gebruiken. Als u ervoor kiest te upgraden wordt de nieuwe versie direct over de oude geïnstalleerd. Wanneer u dit op deze manier doet, worden de meeste van uw oude instellingen automatische in de nieuwe versie aangebracht. Het op deze manier opwaarderen betekent dus dat u niet opnieuw uw naam, bedrijf en installatie pad hoeft op te geven.

2.3 Installatie voor enkele gebruiker Installatie voor een enkele gebruiker refereert aan de installatie van Supernova op een PC die wordt gebruikt door een geregistreerd persoon. Supernova moet worden geïnstalleerd onder het gebruiker profiel, om met succes te kunnen worden gebruikt. Een netwerk installatie moet worden gezien als een installatie voor een enkele gebruiker indien: · de enkele gebruiker gaat werken op meer dan één PC. · het enkele gebruiker profiel niet tijdelijk kan worden overgedragen aan de beheerder privileges voor de duur van het installatie proces. · de enkele gebruiker werkt onder beperkte/gelimiteerde gebruiker account waarbij het niet mogelijk is om gegevens te schrijven in naar


17

de "Program Files" map of sub-map, waarbij dus wordt voorkomen dat de instellingen kunnen worden opgeslagen. · meerdere gebruikers, in overeenstemming met de gebruiker licentie overeenkomst, Supernova gebruiken onder verschillende profielen op dezelfde PC. Kijk voor de instructies voor een netwerk installatie in het hoofdstuk Referentie van de on-line documentatie. 2.3.1 Installatie onder Windows XP De installatie van Supernova vereist de assistentie van de Systeem Beheerder of iemand die dezelfde veiligheids bevoegdheden bezit. Dit is nodig omdat de instellingen van de hardware van de machine moet worden aangepast in het Windows register om de video stuurprogramma interceptor te kunnen installeren. Het Dolphin installatie programma kan deze registerinstellingen niet wijzigen tenzij er Beheerderrechten zijn. Om Supernova in Windows XP te installeren: 1. Zet de computer op de normale manier aan en start Windows zoals gebruikelijk. 2. De Systeembeheerder of iemand met dezelfde rechten moet aanloggen en de gebruiker die de software wil gaan installeren beheerderrechten geven. 3. Als gebruiker aanloggen. 4. Plaats de Dolphin installatie-CD in uw CD-ROM station. Na een aantal seconden zal het installatieprogramma automatisch starten. 5. Zodra het installatieprogramma is geladen zal worden gevraagd de taal voor het product dat geïnstalleerd moet worden te kiezen. Daarna zal gevraagd worden welke versie geïnstalleerd moet worden, "Enkele Gebruiker " of "Netwerk". Standaard wordt de enkele gebruiker versie geselecteerd. Als u een netwerk versie gaat installeren kijk dan in Netwerk installatie instructies. 6. Een dialoogvenster zal worden getoond met informatie over het gebruik van het installatieprogramma. Volg de instructies op het scherm om de installatie te vervolgen voor ieder component. 7. Nadat het installatie programma de nodige bestanden heeft gekopieerd EN de gebruiker werkt onder een beperkte/gelimiteerde account, is het nodig om de instructie "dll_reg.cmd" te zoeken en uit te voeren die zich bevindt in de installatiemap van Supernova. Hiermee worden bepaalde bestanden geregistreerd om volledige functionaliteit te waarborgen.

18


8. Schakel de computer uit en start opnieuw. 9. Indien nodig moet de Systeembeheerder of iemand met dezelfde rechten aanloggen en de gebruikerrechten herstellen. De installatie is nu gereed. U kunt aanloggen als de geregistreerde gebruiker. Indien u om welke reden dan ook problemen mocht ondervinden bij de installatie van uw Dolphin software, kijk dan in het Problemen Oplossen hoofdstuk. 2.3.2 Het installeren onder Windows Vista De installatie van Supernova vereist de assistentie van de Systeem Beheerder of iemand die dezelfde veiligheids bevoegdheden bezit. Dit is nodig omdat de instellingen van de hardware van de machine moet worden aangepast in het Windows register om de video stuurprogramma interceptor te kunnen installeren. Het Dolphin installatie programma kan deze registerinstellingen niet wijzigen tenzij er Beheerderrechten zijn. WAARSCHUWING: Windows Vista Gebruiker Toegang Controle (UAC) zal vragen of u de installatie CD wilt gebruiken wanneer het installatieprogramma wordt gestart. Er is op dat moment geen spraak ondersteuning aanwezig. Als er assistentie nodig is raden we aan de Windows Narrator (Verteller, het tekst naar spraak hulpmiddel) te gebruiken. Dit kan worden gestart door te drukken op de WINDOWStoets + U, daarna ALT + N (of "narrator" in te tikken nadat Uitvoeren in het Windowsmenu is geselecteerd).

Het installeren van Supernova in Windows Vista: 1. Zet de computer op de normale manier aan en start Windows zoals gebruikelijk. 2. De Systeembeheerder of iemand met dezelfde rechten moet aanloggen en de gebruiker die de software wil gaan installeren beheerderrechten geven. 3. Als gebruiker aanloggen. 4. Plaats de Dolphin installatie-CD in uw CD-ROM station. 5. Zoek het bestand "Setup.exe" op de Dolphin product CD en voer dit uit. Dit kan gebeuren door in de Windows Verkenner naar het doelbestand


19

te navigeren of door te drukken op de WINDOWStoets + R om het "Uitvoeren" dialoogvenster te openen en in te tikken "x:\setup.exe", waarbij "x" de letter van uw CD ROM station is, en daarna op ENTER te drukken. 6. Er zal een Windows Vista UAC dialoog verschijnen met een melding "Een niet geïdentificeerd programma wil toegang tot uw computer ..." en een referentie naar "ds.exe". Selecteer "Toestaan" (ALT + A) om de installatie te vervolgen. 7. Zodra het installatieprogramma is geladen zal worden gevraagd de taal voor het product dat geïnstalleerd moet worden te kiezen. Daarna zal gevraagd worden welke versie geïnstalleerd moet worden, "Enkele Gebruiker " of "Netwerk". Standaard wordt de enkele gebruiker versie geselecteerd. Als u een netwerk versie gaat installeren kijk dan in Netwerk installatie instructies. 8. Een dialoogvenster zal worden getoond met informatie over het gebruik van het installatieprogramma. Volg a u b de instructies op het scherm om de installatie te vervolgen. 9. Schakel de computer uit en start opnieuw. 10. Indien nodig moet de Systeembeheerder of iemand met dezelfde rechten aanloggen en de gebruikerrechten herstellen. De installatie is nu gereed. U kunt aanloggen als de geregistreerde gebruiker. Indien u om welke reden dan ook problemen mocht ondervinden bij de installatie van uw Dolphin software, kijk dan in het Problemen Oplossen hoofdstuk.

2.4 Product Activeren. Het activeren van het product is vereist om een software licentie voor Supernova te verkrijgen. Zonder een software licentie zal Supernova alleen 30 dagen gebruikt kunnen worden. WAARSCHUWING - bekijk de Eindgebruiker Licentie Overeenkomst zorgvuldig voordat u Supernova activeert. Zodra Supernova geactiveerd is, kan geen teruggave meer plaats vinden. Gedurende het activeren van het product heeft u de keuze tussen "Nu Activeren" of "Herinner mij later".

20


Nu Activeren. Het activeren van het product kan automatisch gebeuren als een Internet verbinding aanwezig is of handmatig als geen verbinding met het Internet mogelijk is. activeren via Internet is een automatische procedure. Handmatig activeren vereist een activering code gebaseerd op uw unieke productsleutel. Als u netwerk versie of een gebruiker licentie versie voor meerdere personen heeft, selecteer dan "Licentie voor meerdere gebruikers" en voer uw licentie code in die op uw software licentie certificaat staat (zie de Netwerk installatie instructies in het hoofdstuk Referentie voor meer detail). · Activeren via Internet. Het activeren via het Internet is het eenvoudigst omdat dit automatisch gebeurt. Het vereist wel een Internet verbinding. Deze procedure verbindt u met de Dolphin server waar Supernova automatisch een activering code krijgt. · Handmatig activeren. Bij het handmatig proces moet u een activering code invoeren die is gebaseerd op uw unieke productsleutel. De waarde van uw productsleutel wordt weergegeven bij het handmatig activering proces. Om dan een activering code te verkrijgen moet u contact opnemen met uw lokale Dolphin vertegenwoordiger en deze uw productsleutel geven. Met deze sleutel kunnen zij u een activering code geven. Indien u een computer gebruikt zonder Internet kunt u als alternatief de volgende stappen volgen: 1. Start de handmatige activering en noteer uw productsleutel. 2. Plaats uw Supernova CD in de PC met Internet toegang. Hierbij moet u de SHIFT toets ingedrukt houden om te voorkomen dat het installatie programma automatisch opstart. 3. Zoek met Windows Verkenner de instructie "dol_activate.exe" en voer het uit. Dit vindt u in de map "dol_auth" op de CD. 4. Voer uw productsleutel in die u in stap 1 heeft gevonden en selecteer "Nu Activeren". Hiermee wordt het activering proces begonnen. Het maakt een verbinding met de Dolphin server en u krijgt daarna uw activering code.


21

5. Noteer de activering code en voer deze in op uw computer zodra daarom gevraagd wordt bij het handmatig activeren. Herinner mij later. Als u voor "Herinner mij later" kiest wordt u regelmatig geïnformeerd dat het activeren nog moet plaats vinden met het aantal dagen dat nog ter beschikking staat om dit te doen. Om het activeringsproces opnieuw te beginnen moet u ofwel Supernova opnieuw starten of de optie "Activeren" in het menu "Help" van het Supernova regelpaneel selecteren. Als deze optie niet beschikbaar is in het menu "Help" betekent het dat Supernova reeds is geactiveerd. Het verwijderen en opnieuw installeren van Supernova op dezelfde computer heeft niet tot gevolg dat Supernova opnieuw moet worden geactiveerd. Indien een extra licentie nodig is neem dan contact op met uw Dolphin leverancier. Gedurende het activeringsproces verzamelt Dolphin geen enkele persoonlijke informatie van uw computer, naast het ophalen van de product licentie sleutel.

2.5 Installatie verwijderen van een enkele gebruiker versie. Voordat Supernova kan worden verwijderd moet het worden afgesloten. Om dit te bereiken: 1. Druk op LINKER CONTROL+SPATIEBALK om het regelpaneel te openen. 2. Druk op ALT+F4 om Supernova af te sluiten. 3. U krijgt een dialoogvenster met de vraag of u het afsluiten van Supernova wilt bevestigen. Bevestig dit met het drukken op Enter, of keer terug naar Supernova met het drukken op Annuleren. Als alternatief kunt u Supernova afsluiten door te selecteren Supernova Verlaten vanaf de Bestand menu in the regelpaneel. 2.5.1 Uw Software Verwijderen onder Windows XP 1. De Systeembeheerder of iemand met dezelfde rechten moet aanloggen om de gebruiker die de software wil gaan installeren beheerder rechten geven.

22


2. Als gebruiker aanloggen. 3. Druk op de WINDOWS toets (of CONTROL+ESCAPE) om het Windows Startmenu op te roepen en ga met de pijltoetsen naar de "Uitvoeren" optie en druk dan op ENTER. 4. Type "c:\program files\dolphin\snova\dolcfgnt" -r en druk op ENTER. (Vervang de letter en/of directory naam indien van toepassing). U moet een boodschap krijgen met de melding "Interceptie stuurprogramma met succes verwijderd". Indien u een andere boodschap krijgt heeft u waarschijnlijk niet voldoende bevoegdheden. 5. Als de gebruiker als beperkte/gelimiteerde client werkt en de instructie "dll_reg.cmd" was uitgevoerd gedurende de installatie procedure, moet de instructie "dll_unreg.cmd" die zich bevindt in de installatiemap van Supernova uitgevoerd worden. Hiermee worden bepaalde bestanden die nodig zijn voor Supernova uit het register verwijderd. 6. Druk op de WINDOWS toets (of CONTROL+ESCAPE) om het Startmenu van Windows op te roepen. 7. Druk op I om naar de optie van het Startmenu "Instellingen" te gaan. 8. Druk op C om in het Instellingen submenu de optie "Configuratiescherm" op te roepen. 9. Druk op toets T en ga met de pijltoetsen door de opties om de optie "Toevoegen/Verwijderen" te selecteren en druk op ENTER. 10. Druk een keer op de TAB toets om in de lijst met de, op uw computer geïnstalleerde, software te komen. 11. Ga met de pijltoetsen omlaag totdat u de naam van de Dolphin software tegenkomt die u wilt verwijderen. 12. Druk daarna weer op de TAB toets om naar de knop "Toevoegen/Verwijderen" te gaan en druk dan op de SPATIEBALK om het te activeren. Wanneer het verwijderen van een Dolphin programma draait zal het automatisch een oude installatie ontdekken, indien aanwezig, en uw de optie geven deze ook te verwijderen. (Indien u ook SAM en Dolphin Orpheus TTS heeft geïnstalleerd op uw PC dan kunt u deze ook verwijderen, aangenomen dat ze niet door een ander product worden gebruikt zoals bijvoorbeeld Cicero.) 13. Start de computer opnieuw nadat is uitgelogd. 14. Aanloggen als beheerder of iemand met dezelfde rechten en herstel de gebruikerrechten.


23

Opmerking, indien Windows XP niet is ingesteld zodanig dat het klassiek thema gebruikt wordt dan kunnen de stappen hierboven enigszins anders zijn met betrekking tot het lokaliseren van de Toevoegen / Verwijderen optie.

2.5.2 Verwijderen onder Windows Vista 1. De Systeembeheerder of iemand met dezelfde rechten moet aanloggen en de gebruiker die de software wil gaan installeren beheerderrechten geven. 2. Als gebruiker aanloggen. 3. Druk op de WINDOWStoets + R om het "Uitvoeren" dialoogvenster te openen. 4. Type "c:\program files\dolphin\snova\dolcfgnt" -r en druk op ENTER. (Vervang de letter en/of directorynaam indien van toepassing). U moet een boodschap krijgen met de melding "Interceptie stuurprogramma met succes verwijderd". Indien u een andere boodschap krijgt heeft u waarschijnlijk niet voldoende bevoegdheden. 5. Druk op de WINDOWS toets (of CONTROL+ESCAPE) om het Startmenu van Windows op te roepen. 6. Druk op I om naar de optie van het Startmenu "Instellingen" te gaan. 7. Druk op C om in het Instellingen submenu de optie "Configuratiescherm" op te roepen. 8. Druk op toets T en ga met de pijltoetsen door de opties om de optie "Toevoegen/Verwijderen" te selecteren en druk op ENTER. 9. Druk een keer op de TABtoets om in de lijst met de op uw computer geïnstalleerde software te komen. 10. Ga met de pijltoetsen omlaag totdat u de naam van de Dolphin software tegenkomt die u wilt verwijderen. 11. Druk daarna weer op de TABtoets om naar de knop "Toevoegen/Verwijderen" te gaan en druk dan op de SPATIEBALK om het te activeren. Wanneer het verwijderen van een Dolphin programma draait zal het automatisch een oude installatie ontdekken, indien aanwezig, en uw de optie geven deze ook te verwijderen. (Indien u ook SAM en Orpheus heeft geïnstalleerd op uw PC dan kunt u deze ook verwijderen, aangenomen dat ze niet door een ander product worden gebruikt zoals bijvoorbeeld Cicero.)

24


12. Start de computer opnieuw nadat is uitgelogd. 13. Aanloggen als beheerder of iemand met dezelfde rechten en herstel de gebruikerrechten. Opmerking, indien Windows Vista niet zodanig is ingesteld dat het klassiek thema gebruikt wordt, kunnen de stappen hierboven enigszins anders zijn met betrekking tot het lokaliseren van de Toevoegen / Verwijderen optie.

25 HOOF

DSTUK

3

Aan de slag Dit hoofdstuk geeft een introductie van Supernova. Het doel is u te voorzien van deze initiële instructies zodat u zo snel mogelijk met Supernova kunt gaan werken. Latere hoofdstukken geven meer gedetailleerde informatie over de functionaliteit van Supernova inclusief een behandeling van alle menu opties, een volledige lijst met sneltoetsen en tips om problemen op te lossen. Opmerking: Deze handleiding gaat ervan uit dat uw kopie van Supernova nieuw is geïnstalleerd en de instellingenbestanden voor applicaties gebruikt die origineel door Dolphin zijn geleverd. Als u veranderingen heeft aangebracht aan de instellingen van het toegangssysteem (zoals de sneltoetsen), dan kan het zijn dat de handleiding niet geheel overeenkomt met uw systeem. Dit kan ook het geval zijn als u een oudere versie heeft vervangen door een nieuwere waarbij de instellingen van de oude versie zijn overgenomen. Omdat de meeste oude instellingen worden overgenomen door de nieuwere versie zijn eventuele veranderingen nog in gebruik.

3.1 Supernova starten Belangrijk: Zorg ervoor dat uw Spraaksynthesizer of Braille-eenheid aan staan voordat u Supernova start. Supernova kan op drie verschillende manieren worden opgestart: Automatisch Starten Het installatie programma bevat een optie om Supernova in de Windows Opstartmap te plaatsen waardoor het automatisch start zodra Windows wordt geladen. Dit is de aanbevolen methode om Supernova te starten op een systeem dat door een enkele gebruiker wordt gebruikt

26

Aan de slag

Sneltoets gebruiken Het installatie programma maakt ook een sneltoets aan om Supernova te starten. U kunt Supernova op ieder moment starten in Windows door het drukken op SHIFT+CONTROL+S. Vanuit het Windows Startmenu De derde manier om Supernova te starten is vanuit het Windows Startmenu: 1. Druk op de WINDOWS toets (of CONTROL+ESCAPE) om het Startmenu van Windows op te roepen. 2. Druk op P om naar de menu optie "Programma’s" te gaan. 3. Druk PIJL OMLAAG totdat u het Supernova submenu tegenkomt. 4. Druk PIJL naar RECHTS om in het submenu te komen en druk dan PIJL OMLAAG totdat u de optie Supernova bereikt. 5. Druk tenslotte op ENTER om te starten. Belangrijk: Zet nooit uw Spraaksynthesizer of Brailleleesregel uit wanneer u Supernova gebruikt!

De Dolphin Pen Versie van Supernova Als u de Dolphin Pen versie van Supernova gebruikt kan dit eenvoudig worden opgestart door gewoon de Pen in uw USB poort te plaatsen. Zodra de Dolphin Pen is geplaatst hoort u een oplopend belgeluid om aan te geven dat de Dolphin Pen is herkend waarna Supernova automatisch zal starten. Als de Dolphin Pen reeds is geplaatst bij het aanloggen in Windows zal Supernova automatisch starten. Opmerking: het ingedrukt houden van de LINKER SHIFT toets zal voorkomen dat de Dolphin Pen versie automatisch start als de pen wordt geplaatst.

Aan de slag

27

3.2 Supernova Regelpaneel Het regelpaneel is de naam van het dialoogvenster, die we in de hele handleiding gebruiken, en dat alle instellingen bevat voor Supernova. Er zijn twee manieren om het regelpaneel van Supernova te benaderen als het nog niet is geopend of als het niet het actief focus bevat. Om het regelpaneel te openen: Druk op LINKER CONTROL + SPATIEBALK. Of klik met de muis op het programma symbool in de taakbalk. Als het regelpaneel reeds is geopend kunt u er met behulp van ALT+TAB heen gaan, of u drukt op LINKER CONTROL + SPATIEBALK om het in de voorgrond te plaatsen. Er is een aanvullend regelpaneel voor Supernova dat kan worden benaderd met behulp van het toetsenbord. Dit oproep regelpaneel geeft alle menu opties weer op een eenvoudig te benaderen manier, als oproep menu. Voor het openen van het oproep regelpaneel: Druk op DOLPHIN TOETS + SPATIEBALK. Standaard wordt als Dolphintoets de CAPS LOCK toets gebruikt. Het Regelpaneel bevat de complete configuratie instellingen voor Supernova en werkt met een menusysteem. Aanvullend kunnen de meeste algemene instellingen benaderd worden via drie eigenschappenbladen in het hoofdvenster van het regelpaneel. Om het regelpaneel te verlaten drukt u op ESCAPE of klikt op de minimaliseren knop. Als u het regelpaneel sluit zal Supernova gewoon blijven draaien. Kijk in Supernova Verlaten om te zien hoe Supernova wordt afgesloten. Tip: U kunt vermijden dat er nog een applicatieknop op de taakbalk terecht komt bij het afsluiten van het regelpaneel in (Configuratie menu > Regelpaneel > Verberg indien geminimaliseerd). U kunt er echter nog heen gaan met ALT+TAB als het geopend is.

28

Aan de slag

Verwar het regelpaneel van Supernova a u b niet met het Windows configuratiescherm dat kan worden benaderd via het Startmenu. 3.2.1 Regelpaneel ontwerp Het regelpaneel bevat een menubalk en een aantal eigendommenbladen. De menubalk biedt toegang tot alle beschikbare instellingen van Supernova terwijl de eigendommenbladen een snelle en eenvoudige methode bieden om de meer algemene instellingen te benaderen. Om te schakelen naar een ander eigendommenblad: Druk op CONTROL+TAB. Ieder eigendommenblad heeft hetzelfde ontwerp. In het hoofdgebied van het blad treft u eenvoudige toegang tot de algemene instellingen, terwijl aan de rechterkant een aantal knoppen geplaatst zijn die dialoogvensters openen die meer geavanceerde instellingen bevatten. Het menusysteem bevat alle instellingen die kunnen worden gevonden op de eigenschappenbladen, plus enkele aanvullende instellingen. Het menusysteem wordt benaderd door pop de ALT toets te drukken. Hiermee wordt de focus op de eerste optie van de menubalk geplaatst. Om te schakelen naar andere opties in de menubalk gebruikt u de PIJLTOETSEN NAAR LINKS EN RECHTS. Voor het openen van een menu drukt u op ENTER of PIJL OMLAAG. Tip: De verschijningsvorm van het regelpaneel is te wijzigen. In Configuratie menu > Regelpaneel dialoogvenster kunt u kiezen uit de klassieke stijl, de zwevende menubalk stijl of de knoppenbalk stijl. Alle opties van het regelpaneel worden in detail in latere hoofdstukken behandeld.

Aan de slag

29

Beeld eigendommenblad Het Beeld eigendommenblad levert een snelle en eenvoudige toegang tot de meeste algemeen gebruikte instellingen voor het beheer van de vergroter. Dit kan vooral bij het beginnen met Supernova zeer nuttig zijn.

Het Beeld eigendommenblad bevat de volgende eenvoudig te benaderen instellingen. Vergrotingsfactor veranderen Vergrotingsfactor verhogen Door meerdere malen te klikken op deze knop zal de vergrotingsfactor in stappen verhoogd worden (tot en met 60x vergroot). Vergrotingsfactor verlagen Door meerdere malen te klikken op deze knop zal de vergrotingsfactor in stappen verlaagd worden (tot 2x vergroting). Standaard Vergrotings modes

30

Aan de slag

Volledig scherm modus. In de volledig scherm modus wordt het hele scherm gevuld door het vergroot gedeelte van het "echte" Windows scherm. Venster modus. Venster modus vergroot een gebied van het werkelijke Windows scherm op dezelfde manier als bij de volledig scherm modus, met de uitzondering dat de vergroting in een vast venster staat afgebeeld. Loep modus. De Loep modus werkt als de Venster modus (hierboven) met het verschil dat nu het vergroot venster mee verplaatst. Automatische Loep modus. Automatische Loep modus werkt net als de Loep modus, met het verschil dat het vergroot venster automatisch wordt aangepast aan de grootte van het actieve Focus Gesplitst Scherm Modes Bij de gesplitst scherm modus wordt het scherm verdeeld in twee rechthoekige gebieden waarvan er één het vergroot gebied is en de andere het niet vergroot deel. Tussen de gebieden staat een dikke lijn. Links gesplitst: vergroot scherm links. Boven gesplitst: vergroot scherm boven. Rechts gesplitst: vergroot scherm rechts. Onder gesplitst: vergroot scherm onder. Kleur Veranderen Het Beeld eigendommenblad bevat tevens het Kleur Veranderen aankruisvak en kleur instellingen. Dit kleur veranderen biedt de mogelijkheid om de kleur te veranderen op het scherm. U kunt kiezen uit een vooraf bepaald kleuren schema of een eigen kleurenschema aanmaken.

Aan de slag

31

Deelvergroting. Met dit aankruisvak geselecteerd komen extra vergroter factoren beschikbaar. Dat zijn de 1.2x, 1,33x, 1.5x, 1,66x, 1.8x, 2,25x, 2.5x, 2.7x en 3.5x vergrotingen. Deze factoren kunnen worden benaderd via de Factor optie in het Beeld menu, met de vergroter knoppen in het Beeld eigendommenblad of via de sneltoetsen die het vergroter niveau regelen. Opmerking: Als de vergroting is uitgeschakeld zullen de meeste instelmogelijkheden grijs zijn gekleurd (niet actief). U moet de vergroting weer aanzetten voordat u enige wijzigingen kunt aanbrengen aan de vergroter instellingen. Kleur veranderen werkt onafhankelijk van de vergroter instellingen en kan worden gebruikt met de vergroter niet ingeschakeld.

Spraak eigendommenblad Het Spraak eigendommenblad biedt een snelle en eenvoudige manier om de meeste algemene spraakfuncties te benaderen. Dit kan vooral nuttig zijn bij het beginnen met Supernova. Het Spraak eigendommenblad bevat de volgende eenvoudig te benaderen instellingen: Spraak Aan Met deze optie wordt de spraak aan of uitgezet. Breedsprakigheid Breedsprakigheid schema's bieden een manier om precies te bepalen wat Supernova meldt in relatie tot het actieve element. Hoe hoger het niveau van de breedsprakigheid, hoe meer informatie over het element en de status ervan wordt gemeld. Kies het niveau van breedsprakigheid waar u het beste mee werkt. Monitor Markeringen Met deze optie kan worden aangegeven of alle Monitor Markeringen aan of uitgezet moeten zijn. Het doel van de monitor markeringen is bepaald door de schrijver van de map en moet zijn gedocumenteerd in de Applicatie Notities van de map. Volume Met deze optie kan het luidheid van de synthesizer worden ingesteld.

32

Aan de slag

Snelheid Met deze optie kan het snelheid van de spraak van de synthesizer worden ingesteld. Braille eigendommenblad Het Braille eigendommenblad biedt een snelle en eenvoudige manier om de meeste algemene Braillefuncties te benaderen. Dit kan vooral nuttig zijn bij het beginnen met Supernova. Het Braille eigendommenblad bevat de volgende benaderbare instellingen: Braille Inschakelen Met deze optie wordt de Braille uitvoer in of uitgeschakeld. Cursor Zichtbaar Deze instelling bepaalt of de cursor op de Braille eenheid wordt weergegeven of verborgen blijft. Literatuur Braille Met deze instelling wordt geschakeld tussen de computer Braille tabel (grade 0) en de literatuur Braille tabel (grade 1 of grade 2). Braille tabellen worden geselecteerd in het Braille Uitvoer dialoogvenster (benaderbaar via het Braille menu). Als het "Literatuur Braille" aankruisvak niet is geselecteerd zal de computer Braille tabel de Braille uitvoer verzorgen. Uitgebreide Tekenset Indien deze optie is geselecteerd zullen de speciale tekens gemarkeerd worden op de Braille eenheid. U kunt kiezen welke uitgebreide tekens in het "Tekens" dialoog komen, voorbeelden van beschikbare opties zijn vet, cursief, enzovoort. Koppelingen Met deze optie wordt de mogelijkheid geboden om de Braille koppelingen aan of uit te zetten. Het doel van een koppeling wordt bepaald door de schrijver van de map en moet zijn gedocumenteerd in de Applicatie Notities van de map. Brailletoetsen Invoer

Aan de slag

33

Als deze optie is geselecteerd dan kunt u de toetsen op de braille-eenheid gebruiken voor het typen van tekst. Opmerking: Deze instelling is alleen beschikbaar op bepaalde braille-eenheden. Fysieke Modus Deze optie biedt de gelegenheid te schakelen tussen de Fysieke modus en de Logische modus. De Fysieke modus geeft de mogelijkheid om het fysieke ontwerp van elementen pop het scherm te bepalen. Logische modus geeft de logische associatie weer van een incidentele tekst met de focus. Dit is gelijk aan de spraakuitvoer. Volgen Als volgen aan staat zal de braille-eenheid de focus volgen. Als het uit staat zal de informatie op de braille-eenheid niet veranderen wanneer de focus veranderd wordt, u moet het scherm zelf handmatig navigeren. Breedsprakigheid Breedsprakigheid mogelijkheden bieden een manier om aan te geven hoeveel informatie Supernova zal melden in relatie tot het actieve element. Hoe hoger het niveau van de breedsprakigheid hoe meer informatie over de status van het element wordt gegeven. Kies het niveau waarmee u het prettigst werkt. Rolmarge Bepaalt hoeveel tekens de braille-eenheid verplaatst wanneer er wordt gedrukt op de Voorwaarts of Terug knoppen. Standaard zal de brailleeenheid de volledige lengte verplaatsen. Cicero eigendommenblad Gebruikers van Cicero versie 3.02 of later zullen een extra eigendommenblad vinden voor Cicero. Dit eigendommenblad levert een eenvoudige manier om de O C R functies van Cicero te benaderen. Zo zal bijvoorbeeld het selecteren van de "Scan" knop, binnen dit eigendommenblad, Cicero starten en een document automatisch gaan scannen. 3.2.2 Help opvragen in het regelpaneel Ieder dialoogvenster in het Regelpaneel bevat een Helpknop. Het drukken op deze knop zal de online help van Supernova voor het

34

Aan de slag

gevraagde onderwerp openen. Het drukken op F1 bij het werken in een dialoog zal ook de online help van Supernova op hetzelfde punt openen. 3.2.3 Veranderen van Instellingen Wanneer u het aanpassingssysteem naar uw eigen wensen aan het instellen bent kunt u het Regelpaneel open laten. Verander simpelweg de gewenste instelling en druk op de knop Toepassen en ga met ALT+TAB terug naar uw toepassing. De veranderde instelling werkt direct door het kiezen van de "Toepassen" knop. U kunt zonder problemen schakelen tussen de applicatie en het Regelpaneel met ALT+TAB. Als u een instelling verandert met een toetsenbord sneltoets zal de instelling in het Regelpaneel direct worden aangepast als het relevante dialoogvenster open staat. Veranderingen via de sneltoets hebben altijd voorrang op de verandering van de instelling in het dialoogvenster. Een sneltoets zal de instelling veranderen en direct toepassen. 3.2.4 Het Probleem van Voorgrondvensters Microsoft heeft in Windows een functie ingebouwd die voorkomt dat toepassingen (zoals Supernova) op verzoek vensters openen (zoals het regelpaneel) op de voorgrond. Wij zijn erin geslaagd om dit 'nieuwe gedrag' te omzeilen, maar helaas zijn er nog omstandigheden waarbij het Regelpaneel wel wordt geopend maar niet op de voorgrond gezet. Een voorbeeld hiervan is het moment dat u het startmenu heeft geopend. Wanneer dit het geval is, weliswaar het Regelpaneel geopend, maar niet op de voorgrond gezet. Mogelijk moet u het menu waar u in werkt sluiten en met ALT+TAB naar het Regelpaneel gaan. Tip: Dit nieuwe gedrag kan ook andere applicaties beïnvloeden. U denkt dat u een venster heeft geopend maar er is niets gebeurd. Probeer met ALT + ESCAPE door de actieve vensters te lopen.

3.3 Beginnen met aanpassen van Supernova Hoewel, zoals eerder vermeld, vele instellingen via het regelpaneel kunnen worden benaderd zullen de volgende instructies de belangrijkste instellingen van Supernova benaderen via hun eigen sneltoetsen. Zodra u goed bekend bent met de toetscombinaties die gebruikt worden om bepaalde taken uit te voeren, zult u merken dat deze benadering de voorkeur heeft bij het maken van veranderingen binnen Supernova.

Aan de slag

35

3.3.1 Beeld parameters instellen Wanneer Supernova voor de eerste keer wordt geïnstalleerd is de vergrotingsfactor 4 ingesteld, staat volledig scherm modus met vloeiend beeld aan, en is kleur melden uitgeschakeld. Vergroter aan / uit schakelen Druk op LINKER CONTROL + NUMERIEK ENTER Vergroting verhogen Druk op LINKER CONTROL + NUMERIEK PLUS Of druk DOLPHIN TOETS + MUISWIEL OMHOOG Vergroting verlagen Druk op LINKER CONTROL + NUMERIEK MINUS. Of druk DOLPHIN TOETS + MUISWIEL OMLAAG. Standaard wordt de CAPS LOCK toets als Dolphintoets gebruikt. De verschillende vergroter modes doorlopen (volledig scherm, gesplitst scherm, venster, loep en auto loep) Druk op LINKER CONTROL + NUMERIEK 7 kleur veranderen aan / uit schakelen Druk op LINKER CONTROL + NUMERIEK 0 3.3.2 Instellen van de spraak parameters Spraak uitvoer zal normaal automatisch starten als u Windows applicaties gaat gebruiken. Er zijn een aantal basis spraakinstellingen die u misschien nuttig vindt bij het beginnen met het gebruik van Supernova. Ze kunnen op elk moment worden veranderd met behulp van de volgende sneltoetsen. Spraak aan en uitschakelen. Druk op LINKER CONTROL + 0

36

Aan de slag

Volume verhogen: Druk op LINKER CONTROL + IS GELIJK Volume verlagen: Druk op LINKER CONTROL + MINUS Het volume van de spraak wordt stap voor stap gewijzigd iedere keer als de toetscombinatie wordt ingedrukt. Dit is een softwarematige volume instelling. Vele computers hebben ook een eigen volume instelling die invloed kan hebben op het volume van de stem. Indien de Spraak te hard staat ingesteld of te zacht, kijk dan naar de volumeregeling op de luidsprekers, hardware synthesizer of computerscherm. Snelheid verhogen: Druk op LINKER CONTROL + LINKER SHIFT + IS GELIJK Snelheid verlagen: Druk op LINKER CONTROL + LINKER SHIFT + MINUS Het Spreken stoppen: Druk op LINKER CONTROL Het stoppen van het Spreken stopt de spraak direct, totdat er iets nieuws te melden valt. Indien u een synthesizer met meerdere talen heeft is het mogelijk om op elk moment van taal te veranderen. Taal veranderen: Druk op LINKER CONTROL + KOMMA Er zijn meerdere commando’s en vele andere wegen om de synthesizer parameters te regelen. Deze worden in detail besproken in het hoofdstuk "Supernova gebruiken". Spraaksynthesizer veranderen: Indien u over meerdere Spraaksynthesizers beschikt kunt u op een snelle manier naar een andere overschakelen.

Aan de slag

37

Spraaksynthesizer veranderen: Druk op LINKER CONTROL + LINKER SHIFT + VIERKANTE HAAK SLUITEN. 3.3.3 Instellen breedsprakigheid Indien u teveel of juist te weinig informatie krijgt kunt u de Breedsprakigheid niveau's veranderen van laag tot hoog. We raden hoog aan voor mensen die nog niet veel ervaring hebben met een computer. Laag is daarentegen aan te bevelen voor mensen die hun toepassing al goed kennen. Om het spraak breedsprakigheid niveau in te stellen: Druk op DOLPHIN TOETS + IS GELIJK. De hoeveelheid informatie die u op een Braille eenheid krijgt kan ook op dezelfde manier worden ingesteld. Om het Braille breedsprakigheid niveau in te stellen: Druk op LINKER SHIFT + DOLPHIN TOETS + IS GELIJK. Standaard wordt als Dolphintoets de CAPS LOCK toets gebruikt.

3.4 Werken met Visuele instellingen Supernova bevat een aantal geavanceerde opties die helpen bij het werken in een omgeving met een vergroting. Vanaf de basis van het vloeiend beeld en de kleur verandering tot focus markering, schuiven, overzicht modus en lichtkrant modus. In dit hoofdstuk wordt elke functie kort uitgelegd. 3.4.1 Kleur Veranderen Het is aan te bevelen om enige tijd te spenderen aan het experimenteren met de verschillende kleurcombinaties aangezien de juiste kleurinstelling kan voorkomen dat u te veel extra achter de computer moet doorbrengen. Vaak kan het juiste kleurenschema een enorm verschil maken voor mensen die leesmoeilijkheden ondervinden. De kleur verandering kan worden gebruikt, zelfs als de vergroter uitgezet is. Zodra u Supernova afsluit zullen de systeem kleuren ingesteld worden op de gebruikelijke Windows instellingen. Zodra u meer bekend raakt met

38

Aan de slag

Supernova kunt u applicatie instellingen bestanden gebruiken om aparte kleuren schema's te maken voor verschillende applicaties. Supernova bevat een aantal vooraf bepaalde kleuren schema's en de mogelijkheid om een eigen kleuren schema aan te maken. De Kleur Veranderen mogelijkheid is een optie van het "Beeld" eigendommenblad, hier volgt echter een korte introductie van deze mogelijkheid via de menubalk. De optie Kleur Veranderen Mogelijk activeren. Om de optie Kleur Veranderen Mogelijk te activeren opent u het "Beeld" menu en selecteert de optie "Kleur veranderen mogelijk". Hiermee wordt automatisch het actuele kleuren schema toegepast. Veranderen van het geselecteerde kleuren schema. Om het geselecteerde kleuren schema te veranderen opent u het "Beeld" menu en gaat naar het "Kleuren Schema" submenu. Hier selecteert u een kleuren schema uit de lijst met beschikbare schema's. Het gekozen kleuren schema wordt automatisch toegepast. Aanmaken van een eigen kleuren schema. Het aanmaken van een eigen kleuren schema kan zinvol zijn als u problemen heeft met bepaalde kleuren, zoals rood of groen, of als u specifieke voorkeur heeft ten aanzien van kleurencombinaties. Voor het aanmaken van een eigen kleuren schema moet u eerst "Persoonlijk schema" selecteren als gewenste "kleuren schema" in de kleuren schema lijst. Nadat dit is geselecteerd kiest u "Instellen..." in dezelfde schema lijst en dit zal u in een dialoog "Persoonlijk kleurschema Instellen" brengen.

Aan de slag

39

Er zijn een aantal keuzemogelijkheden binnen dit dialoogvenster. Start met het selecteren van het keuzerondje Klassiek.

Het aankruisvak Helderheid Omkeren zal eenvoudig alle kleuren omschakelen van licht nar donker en andersom. De Contrast en Helderheid schuiven bieden de gelegenheid om de schermglans af te stellen. Probeer dit zelf ook eens. De schuif Kleur geeft de mogelijkheid om te schuiven tussen de grijsschaal en hoge kleur. De schuif Kleur bijstellen geeft de mogelijkheid om in het kleurenspectrum te veranderen. Experimenteer met deze schuiven terwijl u naar het kleuren palet kijkt dat zich rechts in het dialoogvenster bevindt om de effecten van de veranderingen te zien. Zoals in het klassieke schema kunt u ervoor kiezen om het scherm in twee of drie kleuren in te kleuren door gebruik te maken van de dubbele tint of drievoudige tint. Wanneer deze opties zijn geselecteerd, verschijnt er onderin het dialoogvenster een aantal keuzelijsten met kleuren. Als u de kleur niet vindt die u zoekt, kunt u onderin de lijst de keuze Persoonlijk vinden, selecteer deze optie. Hiermee opent u een volgend dialoogvenster waarbinnen u elke willekeurige kleur kunt kiezen uit het Windows kleurpalet. De laatste optie Kleur Vervanger biedt de mogelijkheid om een individuele kleur op te pakken en deze door een andere te vervangen. U kunt een kleur vervangen, de veranderingen uitvoeren, dan een andere kleur

40

Aan de slag

oppakken en vervangen, enzovoort, net zolang totdat u een eigen kleurenschema heeft samengesteld. Om terug te keren naar de originele kleurinstelling drukt u eenvoudig op de knop Standaard herstellen. Kleur Vervangen opties worden hieronder vermeld:

Zodra u uw kleuren voorkeur heeft gekozen kunt u de kleur veranderen mogelijkheid aan en uitschakelen met de sneltoetsen LINKER CONTROL + NUMERIEK NUL. 3.4.2 Focus Markering De "Focus Markering" functie biedt de mogelijkheid om de actieve focusposities aan te geven. U kunt kiezen uit een grote selectie aan verschillende markeer stijlen en kleuren voor ieder van de verschillende focussoorten. Gebruik het dialoogvenster “Focus Markering” om uit te kiezen welke soort focus u gemarkeerd wilt hebben en kies dan de grootte en kleur voorkeuren.

Aan de slag

41

Het dialoogvenster heeft verschillende eigenschappenbladen voor de verschillende soorten focus. Dit bevat een muis, cursor (tekstcursor), regel (in werkgebieden) en focus (voor de focus buiten werkgebieden). Ieder focus eigenschappenblad biedt de mogelijkheid om de markeerstijl te selecteren en te veranderen in een reeks verschillende vormen en kleuren. Deze worden geselecteerd uit een oproepkeuzelijst. 3.4.3 Overzicht Modus Overzicht modus geeft de gelegenheid om te zien waar het vergroot scherm staat in verhouding tot het "gewone" scherm. Het vergroot gebied wordt weergegeven door een gebied in omgekeerde kleur op het scherm. Overzicht modus aan / uit schakelen Druk op LINKER CONTROL + \. 3.4.4 Lichtkrant Modus In de Lichtkrant modus kunt u door de inhoud van een Venster lopen, of een gedeelte van een document dat actueel op het scherm staat, in een horizontaal rollende regel. Dit bespaart u het bewegen van de muis over het scherm omdat de tekst zich voor u verplaatst! Wanneer u de lichtkrant verlaat kunt u terug gaan naar het startpunt of naar het punt gaan waar u in de lichtkrant modus terecht bent gekomen. Dit is onder andere nuttig wanneer u een fout ontdekt die u wilt wijzigen. Probeer deze sneltoetsen uit tijdens het werken met de lichtkrant. Functie Lichtkrant document (start boven) Lichtkrant document (start op de actieve focus) Lichtkrant hele venster Start / stop het rollen. Regel de snelheid. Verplaats terug / voorwaarts.

Toetsdruk Linker Control + Numeriek Del Linker Control + Linker Shift + Numeriek 2 Linker Control + Numeriek 9 Spatiebalk Pijltoets omhoog / omlaag Pijltoets links / rechts

42

Aan de slag

Stop en ga naar originele positie Stop en ga naar actieve positie

ESCAPE Numeriek Enter

Ook de manier waarop de Lichtkrant verschijnt kunt u in het Supernova Regelpaneel door middel van instellingen bepalen. Mogelijkheden zoals tonen van beelden, veranderen van lettertype, lettergrootte, kleur, vloeiend beeld, regel en alinea markeringen, enzovoort, zijn allen zelf in te stellen. Om deze opties te wijzigen opent u het Supernova regelpaneel door drukken op LINKER CONTROL + SPATIEBALK, waarna u het eigenschappenblad "Beeld" selecteert. In het eigenschappenblad Beeld selecteert u de knop "Lichtkrant".

Mogelijk wilt u hier experimenteren met de verschillende opties die beschikbaar zijn in dit dialoogvenster. Vergeet niet dat het drukken op F1 een contextuele help voor deze optie oproept. Opmerking, er zijn meerdere sneltoetsen beschikbaar in de Lichtkrant modus. Deze worden allen in detail behandeld in het online ondersteunings document.

Aan de slag

43

3.4.5 Schuiven Schuiven biedt de mogelijkheid om in het scherm rond te gaan met behulp van het toetsenbord in plaats van de muis en omvat de volgende sneltoetsen: Functie Inhoud Schuiven Verplaatsen Verplaats naar Ga naar beneden, links, rechts, boven

Toetsdruk Rechter Control + Pijltoetsen Rechter Control + Rechter Shift + Pijltoetsen Rechter Control + Numeriek 1 - 9 Linker Control + DOLPHIN TOETS + Numeriek 2, 4, 6 en 8

Probeer deze toetsen eens uit en kijk wat het effect is!. U zult bij het verplaatsen ondervinden dat als u de Rechter Control en de Pijltoetsen gebruikt, herhaald drukken op dezelfde pijltoets de verplaatsing zal versnellen in die richting. Tip: Gebruik bij het verplaatsen RECHTER CONTROL + NUMERIEK NUL om de schermpositie op te slaan en RECHTER CONTROL + NUMERIEK DEL om terug te komen op dezelfde plaats.

3.5 Werken met spraak Supernova bevat een aantal geavanceerde spraak opties die helpen om de juiste informatie, die u nodig heeft, aan u door te geven tijdens het werken. Vanaf het regelen van wat er wordt gemeld tijdens het typen, spraaktoetsen die herhalen wat er is gezegd en op het scherm staat tot een document leesfunctie die de gelegenheid biedt om een heel document te beluisteren met een enkele druk op een toets; ze worden allen behandeld in verdere hoofdstukken. 3.5.1 Spreken tijdens het typen Als u en tekst invoert in een werkgebied kan Supernova ieder teken dat wordt aangeslagen uitspreken. Als u het toetsenbord niet goed kent dan is dit de aanbevolen instelling. Supernova biedt echter meer dan alleen het melden van ieder teken dat wordt ingetoetst!

44

Aan de slag

Er zijn 4 tekenmelding instellingen: · Tekens - Ieder teken wordt gemeld. · Woorden - Ieder woord wordt gemeld. · Tekens en Woorden - Ieder teken wordt gemeld en ieder woord. · Geen - niets wordt gemeld. Hoe beter u kunt typen hoe minder u waarschijnlijk wilt horen tijdens het typen. Dit is speciaal waar voor mensen die snel kunnen typen, omdat de spraak in dat geval mogelijk geen gelijke pas houden kan met de invoer. In dat geval is veranderen in bijvoorbeeld het melden van elk woord tijdens het typen meer dan genoeg. U kunt door de verschillende tekenmelding opties heen lopen: Druk op DOLPHIN TOETS + PUNTKOMMA. Standaard wordt de CAPS LOCK toets als Dolphintoets gebruikt. 3.5.2 Spraaktoetsen Supernova Bevat een aantal sneltoetsen die op ieder moment gebruikt kunnen worden om gegevens vanaf het scherm te lezen. Sneltoetsen die iets melden vanaf het scherm staan bekend als Spraaktoetsen. Spraaktoetsen worden normaal gebruikt om iets te herhalen of om meer informatie te krijgen over een actief element of regel waarop de Focus op is. Functie Invoer toetsen: Teken Lezen NUMERIEK 4 Woord Lezen NUMERIEK 5 Regel Lezen NUMERIEK 6 Focus Lezen NUMERIEK 0

3.5.3 Document Lezen Een belangrijke sneltoets die het melden nog waard is de "Document Lezen" toets. Met deze functie kunt u achterover leunen en gewoon het document aan u laten voorlezen.

Aan de slag

45

Voor het starten en pauzeren van het Lezen van het Document: Druk op NUMERIEK PLUS. In een tekstgebied zal de cursor, wanneer tijdens document lezen wordt gepauzeerd, op het laatste woord worden gezet dat is gelezen, een handig gereedschap in het geval u een fout heeft gehoord en moet stoppen om de fout te herstellen. Om door te gaan met lezen drukt u eenvoudig weer op NUMERIEK PLUS Bij document lezen zal tevens ieder woord dat wordt gemeld worden gemarkeerd. En document lezen is er niet alleen voor documenten. Het kan worden gebruikt in menu's, dialoogvensters, eigenschappenbladen en zelfs in gebieden waar geen cursor aanwezig is, zoals web pagina's of Windows Help bestanden. 3.5.4 Meer informatie verkrijgen Supernova is in staat meer informatie te geven omtrent de tekst die u aan het invoeren bent en de Windows instellingen die u gebruikt. Zo kunnen bijvoorbeeld woorden gespeld worden en informatie gegeven over het lettertype, kleur en stijl van de tekst op het scherm. Probeer ook meerdere malen op een spraaktoets, zoals in vorig hoofdstuk bekeken, te drukken. U zult vinden dat een tweede keer drukken op de sneltoets voor het lezen van een woord, het woord gespeld zal worden, terwijl een derde keer drukken het woord fonetisch zal spellen. Herhaal drukken op de sneltoets teken lezen zal enigszins andere informatie melden. Bij de eerste keer drukken wordt het teken gewoon gemeld, een tweede keer drukken zal het teken fonetisch aangeven, terwijl een derde keer drukken de kenmerken van dat teken zal melden zoals lettertype, stijl en grootte. De vierde keer drukken zal de Unicode waarde van het teken melden. Opmerking: Indien u simpel de eerste optie wilt herhalen drukt u op een modificatie toets zoals de LINKER CONTROL om opnieuw te starten. tenslotte zijn er nog twee nuttige toetsen om sneller door Windows te lopen. Vele toepassingen hebben eigen "snelkoppeling" toetsen (zoals B voor Bestand, W voor Bewerken, D voor Beeld, enzovoort). Deze worden meestal aangegeven in de menu opties met een onderstreept teken.

46

Aan de slag

Om een snelkoppeling te melden: Druk op LINKER SHIFT + NUMERIEK DEL. Als u niet meer precies weet wat uw positie is bestaat er een sneltoets die het antwoord kan geven, de sneltoets "Waar Ben Ik?". Deze spraaktoets vermeld de titel van het venster waarin u zich bevindt met het soort gebied en de actieve focus. Om de optie "Waar Ben Ik?" te laten melden: Druk op NUMERIEK 7. De volgende tabel geeft een lijst met enkele spraaktoetsen die minder gebruikt worden: Functie Lezen tot cursor Lezen vanaf cursor Lezen selectie Lezen statusbalk Lezen tijd en datum

Toetsdruk LINKER SHIFT + NUMERIEK 1 LINKER SHIFT + NUMERIEK 2 NUMERIEK 1 NUMERIEK 2 Linker Control + Linker Shift + Numeriek /

3.5.5 Geavanceerde Spraak Instellingen. Hier volgt een korte uitleg van de geavanceerde spraak instellingen die beschikbaar zijn in het "Spraak" eigendommenblad en het "Spraak" menu. · Toetsenbord Melding biedt de gelegenheid om de tekenmelding automatisch of handmatig in te stellen. Hiermee kunt u Supernova aangeven wat het moet doen bij bepaalde categoriën toetsen die op het toetsenbord worden aangeslagen. U kunt bijvoorbeeld Supernova de navigatie en functietoetsen laten uitspreken zodra ze worden ingedrukt. Deze meldingen zullen voorafgaan aan nadere spraakmeldingen die veroorzaakt worden door de schermveranderingen. · Spraak Stijl regelt wat er wordt gemeld, bijvoorbeeld de hoeveelheid interpunctie en hoe getallen worden uitgesproken. U kunt ook bepalen of verschillende attributen worden uitgesproken tijdens het werken, zoals kleuren, font stijlen, font grootte, titels, enzovoort.

Aan de slag

47

· Tekenmelding bepaalt wat wordt gemeld tijdens het typen (zie ook het vorig onderwerp "Spreken tijdens het typen" voor meer details). · Breedsprakigheid schema's bieden de gelegenheid om te bepalen hoeveel informatie wordt gegeven om elementen te beschrijven. · Stem en Taal instellingen die mogelijkheid geven om te veranderen van synthesizertaal en stem binnen Supernova. · Persoonlijke stemmen Dit biedt u de mogelijkheid om bestaande steminstellingen te veranderen en unieke eigen stemmen aan te maken. · Monitor Markeringen laten u de individuele monitor markeringen aan of uit zetten. Monitor markeringen zijn ontworpen voor specifieke applicaties en moeten worden gedocumenteerd in de Applicatie Notities.

3.6 Werken met een Braille eenheid Supernova kan met een verscheidenheid aan verversbare Braille eenheden werken. Deze kunnen samen met een Spraaksynthesizer gebruikt worden of afzonderlijk.

48

Aan de slag

Over het algemeen zal de Brailleleesregel een deel van de actieve schermregel weergeven. De knoppen van de Braille leesregel worden gebruikt voor het navigeren over het beeldscherm, het activeren van diverse Braille functies en om toetsen van het toetsenbord te simuleren.

Compatibele Braille eenheden hebben als mogelijkheden: 1. Cursor Routing Ondersteuning Dit geeft de mogelijkheid om een cursor te positioneren door middel van de toetsen op een Braille-eenheid. Dit kan zeer nuttig zijn om bijvoorbeeld snel op een link in een webpagina te klikken. 2. Navigatie Windows toetsen benaderen met de Braille-eenheid. Onafhankelijk van de spraak en cursor navigeren, door met behulp van knoppen vooruit of achterwaarts te rollen alsmede regels omhoog of omlaag gaan. De Rolmarges (m a w de hoeveelheid tekens die per keer wordt verplaats naar links of rechts) kunnen worden ingesteld in het Braille Uitvoer Instellingen dialoogvenster van het Dolphin Regelpaneel. 3. Samentrekking Supernova ondersteunt zowel Computer Braille (Grade 0) als Literatuur Braille (Grade 1 en Grade 2). Supernova levert tevens ondersteuning voor alternatieve Braille talen.

Aan de slag

49

4. Sneltoetsen Uw Braille eenheid kan zodanig worden ingesteld dat de eenheid werkt als de sneltoetsen van Supernova, om meer te bieden dan alleen de standaard navigatie en lees functionaliteit. 5. Statuscellen Lettertype, stijl, kleur en element informatie kan permanent in de statuscellen worden weergegeven – indien er geen statuscellen op uw eenheid beschikbaar zijn, kunt u gewone cellen bestemmen om element informatie weer te geven. 6. Logische Modus In deze modus wordt op een intelligente manier bij elkaar horende dialoog tekst en knoppen weergegeven op dezelfde Braille regel. Het Afsluiten dialoogvenster in Word wordt bijvoorbeeld als volgt weergegeven: Wilt u de gemaakte veranderingen opslaan? "Ja" knop. 7. Fysieke Modus Deze modus geeft een fysieke weergave van wat er op de actieve regel op het scherm staat, inclusief de spaties. Het Afsluiten dialoogvenster in Word wordt bijvoorbeeld als volgt weergegeven: "Ja" spatie "Nee" spatie "Annuleren" Dit kan zeer nuttig zijn bij het controleren van het schermontwerp van een tekst en de opstelling ervan! 8. Braille Invoer Sommige Braille-eenheden en notitie-opnemers hebben een groep van 6 of 8 knoppen zodanig opgesteld dat het lijkt op een Braille schrijver. Deze kunnen dan worden gebruikt om het typen op het computer toetsenbord te simuleren. Voor een meer gedetailleerde kijk op de ondersteuning voor Braille eenheden inclusief de Braille navigatie functies, Regel instelling, Schakelen van Logische en Fysieke mode, Ontwerp en notities weergeven op individuele Braille modellen, kunt u naar de Supernova on-line help.

50

Aan de slag

3.7 Virtueel Focus: De Focus die in een applicatie wordt getoond staat bekend als de werkfocus. Het is een knipperende cursor, markering of gestippeld venster die door de applicatie wordt weergegeven, om aan te geven waar u zich bevindt. Supernova volgt normaal gesproken uw werkzaamheden in de applicatie in de werkfocus. Soms is er echter geen werkfocus beschikbaar. In een webpagina of een applicatie statusbalk is er bijvoorbeeld geen werkfocus aanwezig om u te begeleiden door de inhoud van dat venster. In deze gevallen brengt de Virtuele Focus uitkomst. De Virtuele Focus is te gebruiken om: · Eenvoudig te kunnen surfen op het Internet. · Links te activeren en formulieren in te vullen. · Automatisch vensters van documenten laten rollen tijdens het lezen. · Muisfuncties kopiëren zoals klikken, rechts klikken, slepen & plaatsen. · Snel door elementen van uw applicatie lopen die normaal niet bereikbaar zijn met het toetsenbord. · Het volledige scherm bekijken. · Tekst zoeken en daar dan heen springen. · Een positie in een venster of toepassing onthouden om er snel heen te kunnen springen. De virtuele focus modus kent vele sneltoetsen om vele taken uit te voeren, maar om u een introductie te geven van de virtuele focus modus nemen we een aantal van de meer gebruikelijke instructies door. Functie Virtuele focus modus aan/uit Auto virtuele focus aan/uit Verplaats virtueel focus naar werkfocus Activeer indrukken verplaats naar vorig/volgend teken

Sneltoets NUMERIEK MINUS LINKER CONTROL + 4 Numeriek sterretje Spatiebalk PIJLTOETS NAAR LINKS / RECHTS

Aan de slag Naar vorige / volgende regel verplaatsen Verplaats naar begin regel Verplaats naar einde regel Naar volgend object verplaatsen Naar vorig object verplaatsen Naar de bovenkant verplaatsen

Naar de onderkant verplaatsen

51

PIJLTOETS OMHOOG / OMLAAG Home END Tab LINKER SHIFT + TAB LINKER CONTROL + HOME LINKER CONTROL + END

Zoals uit de bovenstaande tabel blijkt zijn vele sneltoetsen die worden gebruikt in de virtuele focus modus gelijk aan de toetscombinaties die worden gebruikt om in de werkfocus modus te navigeren. Dit maakt een vloeiende overgang van de ene modus naar de andere mogelijk. De rol van de virtuele focus modus wordt in latere hoofdstukken in meer detail besproken.

52

Aan de slag

3.8 Dolphin Lijst Programma Het Dolphin Lijst Programma is een dialoogvenster dat een lijst van elementen bevat. Deze elementen kunnen worden gesorteerd en er kunnen acties op worden uitgevoerd, als voorbeeld kan op een gevonden link in de lijst met links een actie uitgevoerd worden door erop te klikken met de linker of de rechter muisknop. De volgende lijsten zijn geprogrammeerd: Links Lijst. De Links lijst geeft alle links die zijn gevonden in de actieve pagina weer. Openen van de Link Lijst Druk op DOLPHIN TOETS + 1. Koppen Lijst. De Koppen lijst is een lijst van koppen die zijn gevonden op de actieve pagina. Openen van de Koppen Lijst Druk op DOLPHIN TOETS + 2. Frames Lijst. De Lijst van Frames is alleen beschikbaar in Internet Explorer en sommige andere HTML vensters. Het geeft een lijst met alle gevonden frames op de actieve pagina. Openen van de Frames Lijst Druk op DOLPHIN TOETS + 3. Lijst van opties in de Systeemlade. De systeemlade lijst geeft de opties weer die zichtbaar zijn in de systeemlade. Als de taakbalk is verborgen zal het lijst programma "niet gevonden" aangeven. Openen van de Systeemlade Lijst Druk op DOLPHIN TOETS + 4.

Aan de slag

53

Eigen Lijst Aanvullend op de voorgeprogrammeerde lijsten zoals hierboven vermeld zijn er bepaalde mapbestanden die eigen lijsten kunnen bevatten. Als dit het geval is zullen de Applicatie Notities van het mapbestand meer informatie, over deze eigen lijsten of veranderingen in de standaard lijsten, verschaffen.

3.9 Lijstprogramma met Meervoudige tab Het lijstprogramma met meervoudige tab biedt toegang tot alle bekende mogelijkheden van het Dolphin Lijstprogramma binnen een enkel dialoog met meervoudige pagina's. De eerste pagina geeft een overzicht van de verschillende beschikbare lijsten en zal de pagina zijn die wordt geopend als het lijstprogramma wordt gestart. Om het Lijstprogramma met meervoudige tab te openen Druk op DOLPHIN toets + TAB. Indien u naar een andere pagina navigeert in het lijstprogramma met meervoudige tab zal dit worden onthouden voor de volgende keer dat u dit programma gebruikt tijdens het werken in uw toepassing. Dit lijstprogramma met meervoudige tab is beschikbaar in Microsoft Word, Microsoft Excel en Internet Explorer.

3.10 Het gebruik van sneltoetsen Als u een sneltoets drukt zal Supernova op die toets reageren en de juiste actie inleiden. Dat betekent dat op dat moment de door u gebruikte toepassing die toets niet ziet. Soms kunnen de toetsen die u heeft gekozen voor Supernova in conflict raken met de toetsen die voor de applicatie zijn bedoeld. Indien dit het geval is zijn er diverse manieren om dit probleem op te lossen. Aan- en uitzetten van sneltoetsen. U kunt alle Supernova sneltoetsen aan of uit schakelen, met uitzondering van de toets die ze weer aan moet zetten! Wanneer de toetsen uitgezet zijn, werken ze direct met de toepassing.

54

Aan de slag

Aan- en uitzetten: Druk op LINKER CONTROL + 8. Indien ze aanstaan (standaard), zullen ze uitgezet worden. Indien ze uitstaan worden ze weer aangezet. Dat is de manier waarop een schakeltoets werkt, net als een gewone schakelaar, het aan of uitzetten van een optie. Sneltoetsen tijdelijk uitzetten. Deze functie doet hetzelfde als het uitzetten van alle sneltoetsen, met de uitzondering dat ze automatisch weer aangezet worden na de volgende toetsdruk. Hiermee laat u de volgende toetsdruk passeren naar de toepassing. Passeren van de volgende sneltoets: Druk op LINKER CONTROL + 7. De eerstvolgende toetsdruk, wat deze ook is, zal doorgegeven worden aan de actieve toepassing, waarna de sneltoetsen weer aangezet worden. Sneltoetsen veranderen. Het laatste wat u kunt doen is het veranderen van één of meer van de sneltoetsen van Supernova. U kunt kiezen om een sneltoets te verwijderen of het te veranderen naar een andere functie. Veranderingen bij de sneltoetsen vinden plaats in het "Sneltoetsen" dialoogvenster dat wordt geopend via het "Configuratie" menu.

3.11 Toetsomschrijving Modus Het doel van de toetsomschrijving modus is het leveren van informatie over de gedrukte toets. In deze modus worden er geen toetsen doorgegeven aan de applicatie. Deze modus biedt de gelegenheid om de sneltoetsen van Supernova te leren kennen en meer te weten te komen over het algemene ontwerp van het toetsenbord. Voor de Toetsomschrijving modus: Druk op DOLPHIN TOETS + /. Standaard wordt voor de DOLPHIN TOETS de (CAPS LOCK) toets gebruikt.

Aan de slag

55

Wanneer een sneltoets van Supernova wordt gedrukt zal de toetsomschrijving modus er voor zorgen dat u de naam van de sneltoets, de categorie, en de gedrukte sneltoets gemeld zal krijgen. Als u bijvoorbeeld in de toetsomschrijving modus drukt op LINKER CONTROL + SPATIEBALK zal worden gemeld "regelpaneel openen, actie, linker control spatiebalk". Toetsomschrijving modus kan ook worden geactiveerd terwijl u werkt in verschillende modus van Supernova.

3.12 Supernova afsluiten Normaal hoeft u Supernova niet af te sluiten aangezien aan het einde van de Windows sessie dit automatisch gebeurt. Het kan echter zijn dat u in het midden van een Windows sessie toch Supernova wilt verlaten, dan het afsluiten op de volgende manier gebeuren. 1. Druk op LINKER CONTROL+SPATIEBALK om het regelpaneel te openen. 2. Druk op ALT+F4 om Supernova af te sluiten. 3. U krijgt een dialoogvenster met de vraag of u het afsluiten van Supernova wilt bevestigen. Bevestig dit met het drukken op Enter, of keer terug naar Supernova met het drukken op Annuleren. Als alternatief kunt u Supernova afsluiten door te selecteren Supernova Verlaten vanaf het Bestand menu in the regelpaneel. Aanvullend kan het zijn dat u ook SAM wilt afsluiten. Supernova kan zodanig worden ingesteld dat bij het afsluiten SAM automatisch wordt afgesloten. Indien dit niet zo is volg dan de onderstaande stappen om SAM af te sluiten. 1. Druk op de WINDOWS toets (of CONTROL+ESCAPE) om het Startmenu van Windows op te roepen. 2. Druk P om naar de menu optie "Programma’s" te gaan. 3. Druk S om naar de eerste toepassing te gaan in het Programma’s submenu die met de letter S begint. Als die eerste optie niet "SAM" is, ga dan met PIJL OMLAAG totdat de optie "SAM" gevonden is. 4. Druk PIJL naar RECHTS om in het "SAM" sub-menu te komen. 5. Zoek met PIJL OMLAAG de optie "SAM Verlaten" en druk ENTER.

56

Aan de slag

De Dolphin Pen Versie van Supernova Als u de Dolphin Pen versie gebruikt zal, als u Supernova afsluit, getracht worden om de Dolphin Pen uit te werpen Dit is niet altijd mogelijk, maar als het met succes is uitgevoerd zult u een afnemend belgeluid horen. Is het proces niet gelukt dan moet u de Dolphin Pen handmatig uitwerpen met behulp van de "hardware ontkoppelen of uitwerpen" dialoog, voordat u de Dolphin Pen fysiek uit de USB poort verwijdert.

3.13 Overzicht sneltoetsen In dit hoofdstuk Aan de slag zijn een aantal sneltoetsen gedocumenteerd. Deze sneltoets zijn verdeeld in categoriën en in tabellen opgenomen voor een eenvoudige referentie. Kijk a u b in de on-line ondersteuning documentatie voor de volledige sneltoets lijst. Opmerking: Supernova bevat een verscheidenheid aan sneltoets sets. De standaard sneltoets set is gebaseerd op het numerieke toetsenblok van het toetsenbord en het is deze set die in dit hoofdstuk wordt gebruikt. Een set gebaseerd op de functietoetsen is ook beschikbaar voor laptop gebruikers. In de overzicht tabellen wordt ook gerefereerd aan de functietoets sneltoetsen.

Actietoetsen: Functie Regelpaneel Openen

Open regelpaneel pop up menu Regelpaneel contextuele help Sneltoetsen aan en uitschakelen Passeren van de volgende sneltoets: Toetsomschrijving aan en uitschakelen

Numerieke Sneltoets LINKER CONTROL + SPATIEBALK DOLPHIN TOETS + SPATIEBALK F1 LINKER CONTROL + 8 LINKER CONTROL + 7 DOLPHIN TOETS +/

Functietoets Sneltoets LINKER CONTROL + SPATIEBALK DOLPHIN TOETS + SPATIEBALK F1 LINKER CONTROL + 8 LINKER CONTROL + 7 DOLPHIN TOETS +/

Aan de slag

Visuele instellingen sneltoetsen: Functie Numerieke Sneltoets Vergroter aan / uit schakelen Linker Control + Numeriek Enter Vergroting verhogen Linker Control + Numeriek Plus (of DOLPHIN TOETS + Muiswiel omhoog) Vergroting verlagen Linker Control + Numeriek Minus (of DOLPHIN TOETS + Muiswiel omlaag) Linker Control + De verschillende vergroter Numeriek 7 modes doorlopen (volledig scherm, gesplitst scherm, venster, loep en auto loep) kleur veranderen aan / uit Linker Control + schakelen Numeriek 0 Overzicht modus aan / uit Linker Control + \ schakelen Lichtkrant Modus Functie Lichtkrant document (start boven) Lichtkrant document (start op de actieve focus) Lichtkrant hele venster Start / stop het rollen.

Numerieke Sneltoets Linker Control + Numeriek Del Linker Control + Linker Shift + Numeriek 2 Linker Control + Numeriek 9 Spatiebalk

57

Functietoets Sneltoets Rechter Control + F1 Linker Control + F11 (of DOLPHIN TOETS + Muiswiel omhoog) Linker Control + F10 (of DOLPHIN TOETS + Muiswiel omlaag) Rechter Control + F2

Rechter Shift + F1 Linker Control + \

Functietoets Sneltoets Linker Control + F12 Rechter Control + Rechter Shift + F12 Linker Control + F9 Spatiebalk

58

Aan de slag

Regel de snelheid. Verplaats terug / voorwaarts. Stop en ga naar originele positie Stop en ga naar actieve positie

Pijltoets omhoog / omlaag Pijltoets links / rechts Escape

Pijltoets omhoog / omlaag Pijltoets links / rechts Escape

Numeriek Enter

F11

Numerieke Sneltoets Rechter Control + Pijltoetsen Rechter Control + Rechter Shift + Pijltoetsen Rechter Control + Numeriek 1 - 9 Linker Control + DOLPHIN TOETS + Numeriek 2, 4, 6 en 8 Rechter Control + Numeriek 0 Rechter Control + Numeriek Del

Functietoets Sneltoets Rechter Control + Pijltoetsen Rechter Control + Rechter Shift + Pijltoetsen Rechter Control + Numeriek 1 - 9 Linker Control + DOLPHIN TOETS + Numeriek 2, 4, 6 en 8 Rechter Control + Numeriek 0 Rechter Control + Numeriek Del

Numerieke Sneltoets LINKER CONTROL + 0 LINKER CONTROL + IS GELIJK

Functietoets Sneltoets LINKER CONTROL + 0 LINKER CONTROL + IS GELIJK

Schuiven Functie Inhoud Schuiven Verplaatsen

Verplaats naar Ga naar

Positie opslaan Positie herstellen

Spraak instelling sneltoetsen: Functie Spraak aan en uitschakelen. Volume verhogen:

Aan de slag Volume verlagen:

Snelheid verhogen:

Snelheid verlagen:

Het Spreken stoppen: Veranderen van taal (bij een synthesizer met meerdere talen) Spraaksynthesizer veranderen: U kunt door de verschillende tekenmelding opties heen lopen:

LINKER CONTROL + MINUS LINKER CONTROL + LINKER SHIFT + IS GELIJK LINKER CONTROL + LINKER SHIFT + MINUS LINKER CONTROL LINKER CONTROL + KOMMA Linker Control + Linker Shift + Vierk haak open DOLPHIN TOETS + PUNTKOMMA

Breedsprakigheid instelling sneltoetsen: Functie Numerieke Sneltoets Om het spraak DOLPHIN TOETS breedsprakigheid niveau in te + IS GELIJK stellen Om het Braille LINKER SHIFT + breedsprakigheid niveau in te DOLPHIN TOETS stellen + IS GELIJK

59

LINKER CONTROL + MINUS LINKER CONTROL + LINKER SHIFT + IS GELIJK LINKER CONTROL + LINKER SHIFT + MINUS LINKER CONTROL LINKER CONTROL + KOMMA Linker Control + Linker Shift + Vierk haak open DOLPHIN TOETS + PUNTKOMMA

Functietoets Sneltoets DOLPHIN TOETS + IS GELIJK LINKER SHIFT + DOLPHIN TOETS + IS GELIJK

60

Aan de slag

Spraaktoetsen Functie Teken lezen (meervoudige toets) Woord lezen (meervoudige toets) Regel lezen (meervoudige toets) Focus lezen (meervoudige toets) Document lezen starten stoppen Waar ben ik? Melden van een sneltoets:

Numerieke Sneltoets NUMERIEK 4

Functietoets Sneltoets F6

NUMERIEK 5

F7

NUMERIEK 6

F8

NUMERIEK 0

F5

NUMERIEK PLUS F11

Lezen selectie

NUMERIEK 7 LINKER SHIFT + NUMERIEK DEL LINKER SHIFT + NUMERIEK 1 LINKER SHIFT + NUMERIEK 2 NUMERIEK 1

Lezen status

NUMERIEK 2

Lezen tijd en datum

Linker Control + Linker Shift + Numeriek /

Lezen tot cursor Lezen vanaf cursor

Virtuele focus sneltoetsen: Functie Virtuele focus modus aan en uit

Numerieke Sneltoets NUMERIEK MINUS

F10 LINKER SHIFT + F5 LINKER SHIFT + F7 LINKER SHIFT + F8 LINKER SHIFT + F6 LINKER SHIFT + F12 RECHTER CONTROL + F9

Functietoets Sneltoets F4

Aan de slag Auto virtuele focus aan en uit Verplaats virtueel focus naar werkfocus Activeer indrukken verplaats naar vorig/volgend teken

61

LINKER LINKER CONTROL + 4 CONTROL + 4 Numeriek sterretje F3 Spatiebalk PIJLTOETS NAAR LINKS / RECHTS PIJLTOETS OMHOOG / OMLAAG Home END Tab

Spatiebalk PIJLTOETS NAAR LINKS / RECHTS PIJLTOETS OMHOOG / OMLAAG Home END Tab

Zoeken in virtuele focus

LINKER SHIFT + TAB F3

Zoek vorige

F2

Zoek volgende

F4

LINKER SHIFT + TAB LINKER CONTROL + F3 LINKER CONTROL + F2 LINKER CONTROL + F4

Naar vorige / volgende regel verplaatsen Verplaats naar begin regel Verplaats naar einde regel Naar volgend object verplaatsen Naar vorig object verplaatsen

Dolphin Lijst Programma Functie Openen van de Link Lijst Openen van de Koppen Lijst Openen van de Frames Lijst Openen optielijst systeemlade

Numerieke Sneltoets DOLPHIN TOETS +1 DOLPHIN TOETS +2 DOLPHIN TOETS +3 DOLPHIN TOETS +4

Functietoets Sneltoets DOLPHIN TOETS +1 DOLPHIN TOETS +2 DOLPHIN TOETS +3 DOLPHIN TOETS +4

63 HOOF

DSTUK

4

Applicaties In dit hoofdstuk vindt u algemene tips voor het gebruik van applicaties en een introductie van sommige veel gebruikte programma's. In de volledige on-line documentatie zijn verdere technische notities beschikbaar die gerelateerd zijn aan de toegankelijkheid van sommige specifieke programma's. Kijk a u b in het Referentie hoofdstuk voor deze aanvullende notities.

4.1 Algemene applicatie tips Als u zoveel mogelijk onderstaande algemene tips toepast, zal de toegang tot de toepassingen met uw aanpassingssoftware optimaal zijn. · Gebruik alle toepassingen in een gemaximaliseerd venster. Hiermee wordt zoveel mogelijk voorkomen dat tekst wordt afgeknepen bij de randen van vensters. · Zet nooit de optie voor vensters "Altijd op voorgrond" aan. · Gebruik het bureaublad niet zonder dat u eerst alle vensters heeft geminimaliseerd. · Gebruik uw tekstverwerker met een zoom factor van 100% (indien van toepassing). Hiermee kan de lettergrootte van de tekst accuraat worden bepaald. · Gebruik geen "achtergrond verwerking" functies in uw toepassing. Dit kan namelijk de reactietijd van Supernova beïnvloeden omdat Supernova ook een achtergrond proces is, en geforceerd wordt om procestijd te delen met alle andere achtergrond processen.

4.2 Applicatie Notities Supernova gebruikt zogenaamde "map" bestanden om werken met applicaties te vereenvoudigen. Ieder mapbestand kan applicatie notities bevatten. Applicatie notities leveren informatie over het actieve mapbestand en de bijbehorende basis mappen. Deze notities zijn gemaakt door de schrijver van een mapbestand en zullen meestal vertellen hoe het bestand optimaal te gebruiken is voor de applicatie.

64

Applicaties

Aanvullend moet het de aangepaste applicatie toetsen bevatten, nuttige applicatie sneltoetsen en algemene hints en tips. Openen van de applicatie notities van de actieve map: Druk op RECHTER CONTROL + RECHTER SHIFT + /.

4.3 HTML Help Bijna elke toepassing in Windows heeft een Help menu of bevat één of andere vorm van on-line help. De Helpinformatie is een uitstekende bron om de toepassing te verkennen. Sommige instructies echter zijn speciaal voor muisgebruikers. De on-line help voor Supernova wordt geleverd in het Windows HTML Help formaat. Windows HTML Help Windows HTML Help bestaat uit een enkel venster dat bestaat uit twee deelvensters. Het linker deelvenster meestal het navigatie venster genoemd, bevat de inhoud, de index en een zoek eigenschappenblad, terwijl het rechter venster het actueel geselecteerde onderwerp bevat. Dit onderwerp venster is een HTML venster. De volgende tabel biedt een lijst met de belangrijkste Windows HTML Help sneltoetsen. Functie Toetsdruk Navigeren door onderwerpen Pijl omlaag en omhoog Openen en sluiten van Pijl naar rechts en links deelonderwerpen Selecteren van onderwerp Enter Naar Inhoud eigenschappenblad ALT+I Naar Index eigenschappenblad ALT+N Naar Zoeken eigenschappenblad ALT+S Navigeren binnen Tab eigenschappenbladen Openen menu Opties ALT+O Schakelen tussen onderwerpen F6 en navigeren deelvensters Volgende/vorige pagina PAGINA OMLAAG en OMHOOG Volgende/vorige onderwerp ALT+PIJL NAAR RECHTS en ALT+PIJL NAAR LINKS

Applicaties 65 Het moet opgemerkt worden dat vele opties niet zelf helpinformatie leveren. Ze maken echter een lijst aan met deelonderwerpen. Een tweede keer selecteren doet de lijst met subonderwerpen weer verdwijnen.

4.4 Windows Help Microsoft beschouwt dit bestandsformaat als een veiligheids risico. Windows Helpbestanden worden onder Windows Vista niet ondersteund. Windows Help bestaat uit een hoofdvenster met mogelijk drie eigenschappenbladen. Dat zijn de bladen voor Inhoud, Index en Zoeken, een systeem dat een lijst oplevert met onderwerpen die bekeken kunnen worden. Ieder onderwerp dat wordt geselecteerd wordt gepresenteerd in een apart venster. Een aantal vensters kan tegelijkertijd worden geopend. Nuttige Windows Help Sneltoetsen – Hoofdvenster Functie Sneltoetsen Navigeren door onderwerpen Pijltoets omhoog / omlaag Openen en sluiten van Pijltoets links / deelonderwerpen rechts Selecteren van onderwerp Enter Navigeren tussen de Control + Tab (of eigenschappenbladen Control + Shift + Tab) Navigeren door opties in Index TAB en Zoeken bladen Het moet opgemerkt worden dat vele opties niet zelf helpinformatie leveren. Ze maken echter een lijst aan met deelonderwerpen. Een tweede keer selecteren doet de lijst met subonderwerpen weer verdwijnen. Nuttige Windows Help Sneltoetsen – Onderwerp venster Functie Ga naar vorige / volgende pagina Volgend onderwerp bekijken in inhoud

Sneltoetsen Pagina omhoog en omlaag Alt + Punt

66

Applicaties

Vorig onderwerp bekijken in Inhoud Ga naar vorig onderwerp Ga naar Inhoud Ga naar Index Ga naar Zoeken Ga naar menu Opties Onderwerp Afdrukken Onderwerp afsluiten

Alt + Komma Alt + B Alt + C Alt + I ALT + B ALT + O Alt + P ESCAPE

Soms blijft het onderwerp venster geopend, terwijl u naar het hoofdvenster terug gaat. Dat betekent, dat als u drukt op ESCAPE om het hoofdvenster te sluiten, u terug gat naar het onderwerp.

4.5 Internet Explorer Door het Wereld Wijde Web navigeren. We bevelen Internet Explorer 6.0 of later aan, om de beste toegang van het wereld wijde web te verkrijgen. Dit komt door de ingebouwde toegangsmogelijkheden die worden geboden. Om bijvoorbeeld moeilijke kleurcombinaties te vermijden die worden gepresenteerd in sommige webpagina's, kiest u het menu Extra en hierin de Internet opties. In het dialoogvenster dat verschijnt zoekt u, in het tabblad Algemeen, de Toegankelijkheid knop en selecteert "In webpagina's opgegeven kleuren negeren". Ook kunt u hier lettertype stijlen en teken groottes negeren. Een nieuwe webpagina openen: Druk op LINKER CONTROL + O Als alternatief drukt u op ALT + D of F6 om naar de Adresbalk te gaan waar een adres van de nieuwe website, die u wilt bezoeken, kunt invoeren. Bevestig het nieuwe adres met ENTER. Als de webpagina wordt geladen kunt u de toets voor het melden van de status gebruiken (NUMERIEK 2) om de actieve status van de download te lezen. Als de download gereed is zal Supernova enige informatie over de pagina geven, bijvoorbeeld, het aantal links, titels en frames die zijn gevonden op de pagina en automatisch de virtuele focus modus inschakelen.

Applicaties 67 Door het gebruik van de virtuele focus modus is het mogelijk om logisch en zoals u dat wenst, door de pagina te lopen . Net als bij een tekstverwerker. U kunt elke regel lezen, de spraaktoetsen van Supernova gebruiken, meer nog, u kunt langs verschillende elementen lopen en zelfs zoekopdrachten uitvoeren. Als de pagina wordt doorlopen in de virtuele focus modus zal de webpagina automatisch rollen, kolommen en tabellen op een zinvolle wijze benaderd en links die zich op de pagina bevinden herkend en gemeld. Tip: De virtuele focus verschijnt als een gemarkeerd gebied op de pagina. De manier waarop de virtuele focus verschijnt, kunt u wijzigen via het "Focus Markering" dialoog in het regelpaneel van Supernova. Supernova regelt de focus voor u! Wanneer het HTML venster bijvoorbeeld de focus bevat staat u in de automatische virtuele focus modus en bent in staat door dit venster te navigeren. Als de focus zich in de adresbalk of menu's bevindt wordt automatisch overgeschakeld naar de werkfocus. Als u ervoor kiest niet in de automatische virtuele focus te werken kan deze uit of aangeschakeld worden via de sneltoets LINKER CONTROL + 4. De keuze is aan u. Activeren van een link: Plaats de virtuele focus op de link en druk op de INSERT toets. Drukken van SPATIEBALK of ENTER zal eveneens de link activeren. Formulieren invullen. Webpagina's kunnen ook formulieren bevatten. De term “formulieren” relateren gewoon aan werkgebieden, aankruisvakken, keuzerondjes, keuzelijsten en ander soorten elementen die u in een webpagina kunt tegenkomen. In het algemeen worden formulieren op een webpagina geplaatst om enige informatie te verzamelen. Dit kan eenvoudig een tekst zijn in een zoekmachine, een on-line vragenlijst of misschien persoonlijke gegevens die nodig zijn voor het on-line aankopen.

68

Applicaties

Het activeren van knoppen, keuzerondjes en aankruisvakken gebeurt rechtstreeks. Selecteer het element dat u wilt activeren en druk vervolgens op de SPATIEBALK. Om interactief te werken met een werkgebied of keuzelijst is een enigszins andere aanpak nodig. Bedenk dat u zich in de virtuele focus modus bevindt en dus naar een modus moet waarbinnen gegevens kunnen worden ingevoerd. Dit gebeurt door op ENTER te drukken op het moment dat met de virtuele focus over het werkgebied of keuzelijst wordt gegaan. Dit wijzigt de modus naar de "interactieve modus" waarbinnen u de gegevens in kunt voeren, of een keuze kunt maken uit een keuzelijst. Druk op TAB en de modus wordt weer op de virtuele focus modus gezet en verplaatst naar het volgende element op de webpagina. Druk op NUMERIEK MINUS en u komt terug in de virtuele focus op de actieve positie: Als u binnen een gedetailleerd formulier werkt die een serie werkgebieden, keuzelijsten of andere elementen bevat dan zal het omschakelen naar de "Formaat modus" betekenen dat u automatisch in de interactieve modus in het werkgebied of de keuzelijst wordt geplaatst zonder dat u op ENTER hoeft te drukken. Formaat modus aan en uitschakelen Druk op DOLPHIN TOETS + ENTER. Standaard wordt de CAPS LOCK toets als Dolphintoets gebruikt. Bedenk dat Supernova werkelijk het schakelen van de focus voor u regelt! Sneller werken. Als u de muis gebruikt kunt u de virtuele focus naar de actuele muis aanwijzer verplaatsen door op de middelste muisknop te drukken. U kunt dan op de bekende manier navigeren. U kunt echter nog verder gaan door het selecteren van de optie "Klik en Document Lezen" in het menu "Spraak" van het Supernova regelpaneel. Wanneer dit is geselecteerd zal het klikken op de middelste muisknop de virtuele focus verplaatsen naar de aanwijzer positie en automatisch het lezen van het document vanaf die locatie beginnen. Hiermee heeft u een eenvoudige manier om door de artikelen te lopen van een webpagina. Voor gebruikers van het toetsenbord bestaat er een grote hoeveelheid aan toetsinstructies voor het helpen bij het navigeren van webpagina's. Deze zijn gedocumenteerd in het IE Navigatietoetsen Referentie" onderwerp.

Applicaties 69 De Zoekoptie Één van de nuttigste functies binnen de virtuele focus modus is de zoek mogelijkheid. In de virtuele focus modus is het mogelijk om een zoekactie te starten binnen de actieve HTML pagina. De toetsen die dit bewerkstelligen zijn de F3 om het zoeken te starten, waarna u de zoektekst invoert, en de ENTER toets drukt om het zoeken te beginnen. Het drukken op F2 zal naar het vorige resultaat gaan terwijl F4 naar het volgende resultaat gaat. Zodra een overeenkomst is gevonden zal de spraak de actieve regel lezen en als u van dat punt wilt navigeren kan dat op de gebruikelijke manier. Het is ook zinvol op te merken dat de zoek criteria die ingevoerd is wordt opgeslagen totdat nieuwe gegevens zijn ingevoerd of totdat Supernova wordt afgesloten. Dit betekent dat de gegevens die u heeft willen zoeken dezelfde is op diverse pagina's en alleen F2 en F4 hoeven te worden gebruikt om verder te zoeken. Aanvullende informatie verkrijgen. In sommige gevallen kan het zijn dat u van een webpagina meer informatie wilt hebben dan alleen het simpele lezen van de tekst op de pagina. In Supernova is het mogelijk een verscheidenheid aan stijlen en attributen in te stellen zodanig dat u wordt geïnformeerd over wat u wilt weten. De uitvoer van Supernova wordt mede bepaald door het geselecteerde breedsprakigheid schema, de spraakstijl meldingen en de geselecteerde document instellingen. In elk van de gevallen heeft u de complete controle over hetgeen u gemeld wilt hebben. Nuttige Internet Explorer Sneltoetsen Internet Explorer bevat ook een aantal nuttige sneltoetsen die kunnen helpen om snel en eenvoudig door het wereld wijde web te navigeren. Hier zijn een aantal algemene instructies. Functie Ga naar vorige pagina Ga naar volgende pagina Vernieuwen huidige pagina Pagina downloaden Stoppen Ga naar startpagina

Sneltoetsen Alt + Pijl naar links Alt + Pijl naar rechts F5 ESCAPE Alt + Home

70

Applicaties

En vergeet niet dat toegang tot de Supernova applicatie notities slechts een sneltoets is verwijderd RECHTER CONTROL + RECHTER SHIFT + /. De applicatie notities levert een overzicht van de belangrijkste instructies die in Supernova beschikbaar zijn voor deze applicatie. Opmerking:Als u meer wilt weten over het navigeren binnen het wereld wijde web met behulp van Supernova bezoek dan eens onze on-line zelfstudie. Deze is beschikbaar op de ondersteuning pagina van de Dolphin website (http://www.yourdolphin.com/support)

4.6 Snelle Navigatietoetsen voor I E Supernova bevat snelle navigatietoetsen om te helpen bij het navigeren door webpagina's. Deze sneltoetsen zijn beschikbaar in de virtuele focus modus voor het verplaatsen van de focus tussen specifieke elementen op de webpagina. In de volgende tabel staan de toetsen en de elementen en indien nodig ondersteunende tekst. Toetscombinatie: Voorwaartse navigatie Druk op DOLPHIN toets + toets Toetscombinatie: Achterwaartse navigatie Druk op SHIFT + DOLPHIN toets + toets Standaard wordt de CAPS LOCK toets als Dolphintoets gebruikt. Snelle Navigatietoetsen Toets. Element B knop. A Aankruisvak D Verschillend E F G H L

Tekstgebied Flash Afbeelding Koppen Link

Commentaar

Elk element verschillend van het actieve

Applicaties 71 N

Tekstblok

P R S T X

Alinea Keuzerondje keuzelijst. Tabel Element

Verplaats focus naar tekst gevonden na vorige of volgende element zonder tekst.

Elke vorm van element dat links uitsluit. Hardwarematige beperkingen van het toetsenbord betekenen dat navigeren naar het vorige element niet mogelijk is.

Supernova bevat altijd sneltoetsen om te helpen bij het navigeren door webpagina's. Vele worden nu vervangen door de snelle navigatie toetsen zoals hierboven besproken, waarbij moet worden opgemerkt dat er nog enige zijn die nuttig kunnen zijn. De onderstaande tabel geeft een lijst van de sneltoetsen die hierboven niet genoemd zijn maar toch nog nuttig kunnen zijn. Eigen Virtuele Focus Navigatietoetsen Functie Sneltoetsen Focus in eerste werkgebied LINKER plaatsen (in Interactieve Modus) CONTROL + LINKER SHIFT + HOME Naar vorig element springen LINKER (knop of werkgebied) CONTROL + PAGINA OMHOOG Naar volgend element springen LINKER (knop of werkgebied) CONTROL + PAGINA OMLAAG Ga naar vorige tekst (links LINKER overslaan) CONTROL + LINKER SHIFT + PIJL NAAR LINKS

72

Applicaties

Ga naar volgende tekst (links overslaan)

Ga naar vorige linktekst

Ga naar volgende linktekst

LINKER CONTROL + LINKER SHIFT + PIJL NAAR RECHTS LINKER CONTROL + LINKER SHIFT + PIJL OMHOOG LINKER CONTROL + LINKER SHIFT + PIJL OMLAAG

Om historische redenen zullen alle eerder gedefinieerde toetsen ondersteund blijven. Kijk in de "Toepassingen notities" in de mappen of op de Dolphin website voor een volledige lijst van de eigen virtuele focus navigatietoetsen.

4.7 Outlook Express Outlook Express is een Microsoft product dat toegang geeft tot de elektronische mail en nieuwsgroepen en is opgenomen in alle door Supernova ondersteunde versies van Microsoft Windows. Als u Outlook Express gebruikt krijgt u het Outlook Express "Welkom" scherm. Hier wordt u automatisch in de virtuele focus modus gezet om te helpen bij het navigeren door de inhoud. U zult echter naar uw Postvak In venster willen gaan om te zien of email boodschappen zijn. Outlook Express bevat een nuttige sneltoets die u helpt naar uw Postvak te gaan. Ga naar Postvak In map: Druk op Control + I. Ook is het mogelijk het Postvak te openen via de "Ga naar Map" lijst. Dit kan bereikt worden door drukken op CONTROL + Y of selecteren van de optie "Ga naar" van het menu "Beeld" in Outlook Express. Tip: In het opties dialoog in Outlook Express is het mogelijk om Outlook Express zo in te stellen dat het direct na het starten naar uw

Applicaties 73 Postvak In gaat. Het Opties dialoog is te benaderen via het menu Extra. Eénmaal in het Postvak beland wilt u waarschijnlijk weten hoeveel berichten er voor u zijn, en of Outlook nog bezig is om boodschappen te downloaden of dat het gereed is. Lezen van de actieve status: Druk op NUMERIEK 2. U zult horen hoeveel boodschappen er voor u zijn, hoeveel er nog niet gelezen zijn, alsmede elke activiteit waar Outlook Express mee bezig kan zijn, zoals het downloaden van boodschappen, controleren van mail, enzovoort. Een boodschap kan worden gelezen door op ENTER te drukken om het te openen of met de tab naar voorbeeldweergave venster te gaan als dit is geopend. We raden aan een bericht te openen aangezien u nuttige Supernova instructies kunt gebruiken als u het bericht leest. Als u binnen een boodschap bent zijn de volgende Eigen sneltoetsen beschikbaar. Om de verkorte titel te lezen zoals de afzender van de boodschap, hoe urgent het is en het onderwerp van de boodschap: Druk op LINKER SHIFT + NUMERIEK 7 (dit is de toets eigen applicatie 1) Om de titel in detail te lezen: Druk op LINKER SHIFT + NUMERIEK 8 (dit is de toets eigen applicatie 2) Tijdens het lezen van de boodschap is de automatische virtuele focus actief omdat er geen werkfocus bestaat in het boodschappen venster. Druk op ESCAPE om uit de boodschap te gaan, of als u in het voorbeeldweergave venster bezig bent drukt simpel op SHIFT + TAB om naar de lijst met boodschappen te gaan. Opmerking: De eigen applicatietoetsen 1 en 2 werken niet als u aan het werk bent in het voorbeeld venster. Om een nieuwe boodschap aan te maken kunt u in het "Bericht" menu de optie "Nieuwe bericht" selecteren van het menu "Bestand" of de in Outlook Express bepaalde sneltoets gebruiken.

74

Applicaties

Een bericht samenstellen. Druk op CONTROL + N. In het nieuw bericht venster komt u op het Aan veld te staan. Type het adres in van de ontvanger van het bericht en druk op tab om naar het CC veld te gaan waar u eventueel een adres kunt typen voor een ontvanger van een zogenaamde carbon kopie van het bericht: Een verdere druk op de tabtoets brengt u naar het onderwerp veld waar u het onderwerp van het bericht kunt typen, waarna een volgende druk u naar het tekstgebied van het bericht brengt, waarin u het bericht kwijt kunt: Als u in de velden Aan, CC, enzovoort staat kunt u gebruik maken van een extra sneltoets die uw adresboek opent zodat u een ontvanger van de email kunt selecteren. Openen van uw adresboek vanuit de boodschap titel velden gaat als volgt: Druk op LINKER SHIFT + NUMERIEK 4. Bij het gebruiken van de spelling controle in Outlook Express kunt u gebruik maken van een extra sneltoets die het foutief gespelde woord leest. Standaard wordt in Outlook Express geen focus geplaatst in het "Niet in de woordenlijst" werkgebied dus is het zinvol om deze sneltoets goed te onthouden. Om het foutief gespelde woord te lezen in de spelling controle van Outlook Express (meervoudige toets): Druk op LINKER SHIFT + NUMERIEK 5. Dat is alles wat u moet weten van het starten en gebruiken van Outlook Express. Outlook Express bevat een grote hoeveelheid aan sneltoetsen en hieronder staan een aantal vermeld: Functie Navigeren door Mappen, Berichten, Voorbeschouwing venster en Contactpersonenlijst. Openen van een geselecteerd bericht Bericht afsluiten

Sneltoets Tab

Enter (of Control + O) ESCAPE

Applicaties 75 Alle berichten selecteren Een geselecteerd bericht afdrukken Verzenden en ophalen post Een postbericht verwijderen Openen of maken nieuw bericht Handtekening invoegen Bericht verzenden Het adresboek openen Bericht beantwoorden Bericht doorsturen Allen beantwoorden Volgende bericht in lijst Vorig bericht in lijst Volgende ongelezen bericht

CONTROL + A CONTROL + P CONTROL + M Del (of Control + D) CONTROL + N CONTROL + SHIFT + S CONTROL + ENTER CONTROL + SHIFT + B CONTROL + R CONTROL + F CONTROL + SHIFT + R Control + > (of Control + Shift + >) Control + < (of Control + Shift + <) Control + U

En vergeet niet dat toegang tot de Supernova applicatie notities slechts een sneltoets is verwijderd RECHTER CONTROL + RECHTER SHIFT + /. De applicatie notities geven een overzicht van alle belangrijke Supernova commando's die beschikbaar zijn in deze applicatie.

4.8 Microsoft Office Supernova ondersteunt de belangrijkste Microsoft Office componenten. Supernova werkt het best met Microsoft Office 2000 en alle versies daarna. Supernova leest automatisch de menubalk opties, dialoogvensters werkbalken en berichten vensters tijdens het werk. Het navigeren door de Microsoft Office 2000, XP en 2003 taakbalken. De Microsoft Office werkbalken zijn te benaderen door op de ALT toets te drukken en daarna op CONTROL + TAB. Dit brengt de focus op de eerste werkbalk, meestal de standaard werkbalk. Daarna kunt u met de TAB en SHIFT + TAB door de verschillende knoppen lopen die zich op de werkbalk

76

Applicaties

bevinden. Met het drukken op de ENTER toets wordt de knop waarop u zich actueel bevindt geactiveerd. Het weer drukken op CONTROL + TAB zal u naar de volgende set met werkbalk opties brengen, zoals de formatteren werkbalk. Net als bij de andere werkbalk kan er worden genavigeerd door deze werkbalk. Sommige opties van de opmaak werkbalk zoals stijl en lettertype bevatten een keuzelijst waardoorheen kan worden genavigeerd zoals bij iedere keuzelijst, met behulp van de pijltoetsen omhoog en omlaag. Herhaald drukken op de CONTROL + TAB toetsen zal u verplaatsen tussen de menubalk en de verschillende werkbalken die op het scherm staan. Dit zijn ingebouwde Microsoft Office commando's. Navigeren door het Office 2007 lint. In Microsoft Office 2007 wordt nu gebruik gemaakt van het lint. Dit vervangt de werkbalken en menu's die kenmerkend waren voor de vorige versies van Office. Toegang tot het lint via het toetsenbord is beschikbaar. De meest gangbare aanpak is het verplaatsen van de focus tussen de tabbladen en instructies totdat u die functie tegenkomt die u wilt gaan gebruiken. De volgende tabel geeft een lijst van enkele toetsenbord toetsen die handig zijn bij het werken met het lint. Toegangstoetsen voor het lint. Functie Selecteren van de actieve tab in het lint. Naar een ander tabblad verplaatsen in het lint. Minimaliseren of herstellen van het lint Het snelmenu weergeven Verplaats de focus om een van de volgende gebieden te selecteren: het actieve tabblad van het lint, bekijken van de statusbalk onderin het venster en het document.

Sneltoetsen ALT of F10. Druk nogmaals op een van deze toetsen om terug te gaan naar het document ALT of F10 om het actieve tabblad te selecteren en gebruik dan de Pijltoetsen naar links en rechts. CONTROL + F1 SHIFT + F10 F6

Applicaties 77 Verplaats de focus naar iedere instructiegroep in het lint. Verplaats de focus naar iedere instructie in het lint. Omhoog, omlaag, naar links of rechts verplaatsen door de opties van het lint. Activeren van de geselecteerde instructie, menu of element in het lint. Activeren van een instructie of element in het lint om de waarde te wijzigen Eindig het wijzigen van de waarde in een element van het lint en verplaats de focus terug naar het document Helpinformatie verkrijgen voor de geselecteerde instructie of element in het lint. (Indien er geen Help verbonden is met de geselecteerde instructie zal in plaats daarvan de inhoudstabel voor dat programma worden weergegeven.)

SHIFT + PIJL naar LINKS of PIJL naar RECHTS ALT of F10, en daarna TAB of SHIFT+TAB PIJL OMHOOG, PIJL OMLAAG, PIJL naar LINKS, OF PIJL naar RECHTS SPATIEBALK of ENTER

ENTER

ENTER

F1

Microsoft Office bevat een veelheid aan sneltoetsen en een studie van de on-line help is zeker de moeite waard. 4.8.1 Microsoft Excel Werken met werkbladen. Het lezen en bewerken van werkbladen kan niet eenvoudiger dan met Supernova. Tijdens het navigeren door een werkblad meldt Supernova de inhoud van de cel, de coördinaten, een eventuele formule, of het een kader heeft, of het gearceerd is in kleur, een commentaar bevat, en vele zaken meer. Wat er exact wordt gemeld wordt geregeld door het spraak breedsprakigheid niveau. Hoe hoger het breedsprakigheid niveau hoe

78

Applicaties

meer informatie u verkrijgt bij het verplaatsen tussen de cellen. Het spraak breedsprakigheid niveau kan worden ingesteld door te drukken op de DOLPHIN TOETS + IS GELIJK, of als u een Braille eenheid gebruikt, te drukken op LINKER SHIFT + DOLPHIN TOETS + IS GELIJK om de instellingen van de Braille uitvoer in te stellen. Tip: U kunt de bestaande breedsprakigheid schema's aanpassen of zelfs eigen persoonlijke schema's aanmaken om ervan verzekerd te zijn dat u de uitvoer krijgt die u van Supernova wenst te horen. Supernova is geheel naar wens in te stellen. Wilt u meer informatie? Naast het aanpassen van een breedsprakigheid schema, en u wilt meer informatie over een cel hebben, bijvoorbeeld welke formule of commentaar zich binnen een cel bevinden, drukt u gewoon op de sneltoets "Extra focus informatie". Voor het lezen van extra focus informatie: Druk op LINKER SHIFT + NUMERIEK 0. En vergeet niet dat de andere basis sneltoetsen zoals het lezen van de focus meervoudige toets (NUMERIEK 0) die de inhoud van de cel leest, spelt, fonetisch spelt. En de toets "Waar ben ik?" (NUMERIEK 7) die zal melden waar u momenteel staat inclusief de titel van het actuele werkblad. Om de cel coördinaten opnieuw te horen, druk op de leestoets voor de koppen. Dat is NUMERIEK 3. Dit is ook een meervoudige toets die zelfs meer biedt! De eerste keer drukken zal de cel coördinaten melden. Een tweede keer drukken meldt de coördinaten fonetisch. Wordt een derde keer gedrukt dan wordt de rij en kolom informatie gegeven. Een vierde maal drukken zal de rij en kolom koppen fonetisch melden. Opmerking: een rij en kolom kop word beschouwd als een cel met vetgedrukte tekst aan de linker kant en boven de actuele focus. Werken met de spellingcontrole. Tijdens het gebruik van de spelling controle in Microsoft Excel komt u in de lijst met suggesties terecht. Dit is de plaats waar Microsoft Excel de focus neerzet in de spelling controle. U kunt door de spelling controle heen navigeren met behulp van de TAB toets en, zoals dat in Microsoft Word het geval is, bestaat er een verscheidenheid aan snelkoppelingen in dit dialoog

Applicaties 79 dus als u beter bekend bent met het gebruik van de spelling controle kan het selecteren of afwijzen van opties een enkele toetsdruk verwijderd zijn. Om Supernova de snelkoppeling toets voor een element te laten uitlezen, bijvoorbeeld van een knop, drukt u op LINKER SHIFT + NUMERIEK DELETE. Informatie verkrijgen via het Lijst programma. Er is een hoeveelheid aan applicatie lijsten gedefinieerd in Supernova waarmee u een snelle en eenvoudige manier heeft om gegevens in uw werkblad te benaderen. De volgende applicatie lijsten zijn beschikbaar in Microsoft Excel. Lijst van elementen: Druk op LINKER SHIFT + DOLPHIN TOETS + 1. Lijst van grafieken: Druk op LINKER SHIFT + DOLPHIN TOETS + 3. Lijst informatie over de actieve grafiek: Druk op LINKER SHIFT + DOLPHIN TOETS + 4. Lijst met zichtbare cellen met een formule: Druk op LINKER SHIFT + DOLPHIN TOETS + 5. Lijst met zichtbare cellen met inhoud / gegevens: Druk op LINKER SHIFT + DOLPHIN TOETS + 6. Lijst met zichtbare cellen met commentaar: Druk op LINKER SHIFT + DOLPHIN TOETS + 7. Lijst van werkbladen: Druk op LINKER SHIFT + DOLPHIN TOETS + 8. En vergeet niet de standaard lijst met links (DOLPHIN TOETS + 1) die ook kan worden gebruikt in Microsoft Excel.

80

Applicaties

Opmerking: De informatie over de actieve grafiek is alleen beschikbaar wanneer de focus staat op de grafiek. U kunt de lijst van grafieken gebruiken om de focus op de grafiek te plaatsen. Microsoft Excel sneltoetsen Hier staan een aantal Microsoft Excel sneltoetsen die kunnen helpen bij het gebruik, maar bedenk dat een uitgebreid bekijken van de Microsoft Excel help nuttig kan zijn als u regelmatig met deze applicatie gaat werken. Functie Een nieuw werkblad toevoegen Ga naar volgende blad in werkboek Ga naar vorige blad in werkboek

Ga één cel omhoog, omlaag, links of rechts Ga naar de zijkant van actie gebied Ga naar het begin van de rij Ga naar het begin van een werkblad Ga naar de laatste cel van het werkblad, in de onderste meest gebruikte rij van de meest gebruikte rechtse kolom. Verplaats een scherm omlaag. Verplaats een scherm omhoog. Verplaats een scherm naar rechts. Verplaats een scherm naar links. Geef het Ga naar venster weer. Geef het Zoeken venster weer Herhaal de laatste zoekactie (hetzelfde als volgende zoeken) Autosom activeren

Sneltoets Alt + Shift + F1 CONTROL + PAGINA OMLAAG CONTROL + PAGINA OMHOOG Pijltoetsen Control + Pijltoets Home Control + Home Control + End

PAGINA OMLAAG PAGINA OMHOOG Alt + Pagina omlaag Alt + Pagina omhoog F5 Shift + F5 Shift + F4 Alt + Is gelijk

Applicaties 81 Een actieve cel bewerken

F2

En vergeet niet dat toegang tot de Supernova applicatie notities slechts een sneltoets is verwijderd RECHTER CONTROL + RECHTER SHIFT + /. De applicatie notities geven een overzicht van alle belangrijke Supernova commando's die beschikbaar zijn in deze applicatie. 4.8.2 Microsoft Word Werken met documenten. Het lezen en bewerken van documenten kan niet eenvoudiger dan met Supernova. Bij het navigeren door de tekst zal Supernova de tekst met de cursor per teken, woord of regel hardop lezen afhankelijk van de navigatie sneltoets die wordt gedrukt. Verplaats de tekstcursor naar links of rechts en ieder teken zal worden gemeld. Verplaats per woord door te drukken op CONTROL + PIJL LINKS of RECHTS en ieder woord zal worden gemeld. En bij het verplaatsen per regel met PIJL OMLAAG of OMHOOG wordt iedere regel gemeld. Wilt u meer informatie? Supernova bevat een veelheid aan spraaktoetsen die verder gaan dan alleen het melden van het teken, woord of de regel. Dit zijn allemaal meervoudige toets commando's. Om het teken te lezen onder de tekstcursor drukt u NUMERIEK 4. Om dit teken te laten melden met het fonetisch alfabet drukt u een tweede keer op NUMERIEK 4. Druk een derde keer op NUMERIEK 4 en u hoort de kenmerken van het teken zoals de naam, grootte, stijl enzovoort van het gebruikte lettertype. En tenslotte zal de laatste keer drukken op NUMERIEK 4 de unicode waarde van het teken melden. Als u nogmaals op NUMERIEK 4 drukt komt u weer terug bij de eerste functie van deze toets en wel de melding van het teken. Om een woord te lezen, te spellen en fonetisch te melden drukt u NUMERIEK 5 éénmaal, tweemaal of drie maal in. Om een regel te lezen, breedsprakig te melden en te spellen drukt u NUMERIEK 6 het nodige aantal keren in. Om de status regel te lezen, waarin de informatie over uw positie staat zoals kolom, rij en pagina, drukt u simpel op de statusregel lezen toets, Dat is NUMERIEK 2. Om de geselecteerde tekst op het scherm te lezen drukt u gewoon op NUMERIEK 1. Nogmaals, dit zijn meervoudige toets commando's!

82

Applicaties

Hieronder staan nog enkele nuttige spraaktoetsen die u graag zal willen gebruiken als u in Microsoft Word werkt: Het lezen van de actieve regel tot aan de cursor: Druk op LINKER SHIFT + NUMERIEK 1. Het lezen van de actieve regel vanaf de cursor: Druk op LINKER SHIFT + NUMERIEK 2. Lezen van de zin: Druk op DOLPHIN TOETS + NUMERIEK 4. Lezen van een alinea: Druk op DOLPHIN TOETS + NUMERIEK 5. En wat te denken van het verplaatsen per zin of alinea en daarbij de zin of alinea hardop te laten lezen terwijl u dat doet! Verplaats naar vorige zin: Druk op DOLPHIN TOETS + KOMMA. Verplaats naar volgende zin: Druk op DOLPHIN TOETS + PUNT. Verplaats naar vorige alinea: Druk op DOLPHIN TOETS + VIERKANTE HAAK OPENEN. Naar volgende alinea: Druk op DOLPHIN TOETS + VIERKANTE HAAK SLUITEN. Standaard wordt de CAPS LOCK toets als Dolphintoets gebruikt. Werken met tabellen. Als u een tabel tegenkomt in uw document zal Supernova automatisch de tabel per cel gaan lezen, waarbij de kolom en rij nummers waarop u zich bevindt worden vermeld.

Applicaties 83 Werken met de spellingcontrole. Tijdens het gebruik van de spelling controle in Microsoft Word zal bij het ontdekken van een foutief gespeld woord door Supernova de hele regel met het foutief gespelde woord worden gelezen. Dit is op die manier gedaan om direct de context aan te geven waarin het fout gespelde woord is opgetreden. Om het foutief gespelde woord zelf te lezen drukt u op LINKER SHIFT + NUMERIEK 4 (eigen toets 4). Om het foutief gespelde woord te laten spellen drukt u gewoon een tweede keer op de toets. Het drukken op TAB zal u naar de lijst met suggesties brengen en met PIJL OMLAAG gaat u door de lijst. Om de geselecteerde suggestie opnieuw te horen drukt u op NUMERIEK 0 en om dat woord te laten spellen drukt u een tweede keer op NUMERIEK 0. U kunt met de TAB naar de verschillende spelling controle knoppen die de mogelijkheid bieden om een correctie door te voeren of te negeren. Ieder van deze knoppen heeft een bijbehorende snelkoppeling toets, dus als u eenmaal bekend bent met het gebruik van de spelling controle zullen de opties voor het negeren of verbeteren slechts een toetsdruk verwijderd zijn. Om Supernova de snelkoppeling toets voor een element te laten uitlezen, bijvoorbeeld van een knop, drukt u op LINKER SHIFT + NUMERIEK DELETE. Microsoft Word sneltoetsen. Hieronder staan een aantal sneltoetsen vermeld die u kunnen helpen bij het opstarten en gebruiken van Microsoft Word maar bedenk dat het regelmatig doornemen van de help informatie van de applicatie heel nuttig kan zijn. Functie Maak de letters vetgedrukt Maak de letters cursief Maak de letters onderstreept Verlaag de font grootte Verhoog de font grootte Verwijder alinea of teken formattering Geselecteerd element kopiëren Geselecteerd element knippen Plakken

Sneltoets Control + B Control + I Control + U Control + Shift + < Control + Shift + > Control + Spatiebalk Control + C Control + X Control + V

84

Applicaties

Laatste actie ongedaan maken Laatste actie opnieuw uitvoeren Zoeken Herhaal zoeken (na afsluiten van Zoeken en Vervangen venster). Regelafbreking invoegen Pagina einde invoegen Hoofdstuk einde invoegen Een alinea centreren Alinea uitvullen Alinea links uitlijnen Alinea rechts uitlijnen Alinea links inspringen Alinea links inspringen verwijderen Verkeerd om inspringen Verkeerd om inspringing vekleinen Alinea opmaak verwijderen Opmaakprofiel standaard toepassen Opmaakprofiel kop 1 - 3 toepassen

Control + Z Control + Y Control + F Alt + Control + Y Shift + Enter CONTROL + ENTER CONTROL + SHIFT + ENTER CONTROL + E Control + J Control + L CONTROL + R CONTROL + M Control + Shift + M CONTROL + A Control + Shift + T Control + Q Control + Shift + N Alt + Control + 1 3

En vergeet niet dat toegang tot de Microsoft Word Applicatie Notities simpel kan worden bereikt via RECHTER CONTROL + RECHTER SHIFT + / De applicatie notities bieden u een overzicht van alle belangrijke Supernova commando's die beschikbaar zijn in Microsoft Word.

85 HOOF

DSTUK

5

Software licentie en ondersteuning. Dit hoofdstuk bevat de software licentie overeenkomst en informatie over de product ondersteuning. Het is belangrijk de software licentie zorgvuldig door te lezen, omdat na de activering van het product er geen mogelijkheid is tot teruggave van de koopsom.

5.1 Eindgebruiker Licentie Overeenkomst ("ELO") Deze ELO (in het Engels EULA) is een legale overeenkomst tussen u, de eindgebruiker (in het vervolg “U”) en Dolphin Computer Access Ltd (“Dolphin”). Lees deze overeenkomst zorgvuldig door. Indien u de termen niet accepteert moet u het hele product met het aankoopbewijs in de originele verpakking binnen dertig dagen retourneren aan uw Dealer voor het terugkrijgen van uw geld. WAARSCHUWING - Zodra het product is geactiveerd is teruggave niet meer mogelijk.

1. Eigendom. Dit Product bevat computer software ("Software"), gedrukt materiaal en eventuele elektronische documentatie. Het Product wordt aan u in licentie gegeven en niet verkocht. Het Product is beschermd door auteursrechten, internationale auteursovereenkomsten alsmede intellectuele eigendomswetten. 2. Licentie. A Desktop/Laptop Versie - Dit Product is in licentie gegeven aan een enkele persoon. U mag het alleen installeren en gebruiken op computers die uw eigendom zijn en die u zelf gebruikt. Indien een netwerk of meervoudige gebruikers overeenkomst is aangeschaft, is het aantal gelijktijdige gebruikers beperkt tot het aantal aangeschafte licenties. Aanvullende licenties moeten worden aangeschaft zodra meer gebruikers dit product gaan gebruiken.

86

Software licentie en ondersteuning. B Dolphin Pen Versie - Dit product kan worden gebruikt op elke computer aangenomen dat u de toestemming heeft van de eigenaar. Let op: als u de Dolphin pen verliest kunnen we de licentie niet vervangen. A Hand-eenheid Versie - Dit Product is in licentie gegeven aan een enkele hand-eenheid en aan een enkele persoon. Als een netwerk site-licentie of een site-licentie voor meerdere gebruikers is aangeschaft wordt het aantal hand-eenheden die gelijktijdig mogen worden gebruikt en gebruikers die gelijktijdig ermee werken, beperkt tot het aantal licenties dat is aangeschaft: Aanvullende licenties moeten worden aangeschaft indien er meer handeenheden/gebruikers zijn.

3. Beperkingen. U mag geen kopie maken van de Software, anders dan één enkele kopie voor backup of archivering, met dien verstande dat de kopie in uw bezit blijft. U mag de Software niet wijzigen, vertalen, décompileren, of op een andere wijze reverse engineering plegen. U mag de Software niet uitlenen, verhuren, leasen, onder sub-licentie geven of kopiëren voor derden voor welk doeleinde dan ook. 4. Overdracht. U mag het Product aan een andere gebruiker overhandigen op een permanente basis onder voorwaarde dat de ontvanger akkoord gaat met de termen in deze ELO (EULA) en u geen kopieën achterhoudt van de Software. 5. Beëindiging. U kunt deze ELO (EULA) op elk moment beëindigen. Als deze overeenkomst is beëindigd bent u verplicht het Product te vernietigen tezamen met alle kopieën van de Software in welke vorm dan ook. 6. Algemeen. Indien u zich niet aan de termen van deze overeenkomst houdt, kan Dolphin deze ELO (EULA) overeenkomst beëindigen en heeft Dolphin het recht actie te ondernemen om te voorkomen dat u de Software verder gebruikt of het gebruik te beperken.

Auteursrecht Notitie Auteursrecht ©1998 - 2008 Dolphin Oceanic Limited en Dolphin Computer Access Limited. Alle rechten wereldwijd voorbehouden.

Software licentie en ondersteuning.

87

Informatie in dit document is onderhevig aan verandering zonder aankondiging. Ondernemingen, namen en gegevens die in voorbeelden worden gebruikt zijn fictief, tenzij anderszins vermeld. Geen onderdelen van dit document of de geleverde software mag worden gereproduceerd of verspreid in enige vorm of wijze, elektronisch nog mechanisch, voor welk doeleinde dan ook, zonder de uitdrukkelijke toestemming van Dolphin Computer Access Ltd of Dolphin Oceanic Ltd. Hal, Supernova, Lunar, LunarPlus, SAM en Orpheus zijn allen handelsmerken van Dolphin Oceanic Ltd. Windows, Windows NT, Windows ME, Windows 2000 en Windows XP zijn handelsmerken van Microsoft Corporation. Alle andere producten zijn handelsmerken van hun respectievelijke eigenaren. Garantie en Aansprakelijkheid Dolphin garandeert dat de media waarop het product wordt gedistribueerd vrij zijn van defecten en dat ze kosteloos vervangen zullen worden indien er desondanks defecten zijn opgetreden. Dolphin aanvaardt geen verantwoordelijkheid met betrekking tot fouten of problemen in de software of audio informatie, of voor de volledige werking bij speciale toepassingen. Elke mogelijke aansprakelijkheid is beperkt tot het bedrag dat is betaald voor het product Informeer ons indien u problemen of fouten vindt en we zullen ons best doen ze te verbeteren. (Opmerking: · We raden u aan om regelmatig uw werk op te slaan en backups te maken, zeker voordat u nieuwe software of hardware gaat installeren. · Door de vele configuratie-mogelijkheden en daardoor complexe structuren van de software kunnen fouten voorkomen. Zorg voor uw compactdisc (CD) · Plaats de schijven nooit in direct zonlicht. · Voorkom hoge temperaturen en vochtigheid. · Behandel uw schijf met beleid om krassen te voorkomen. · Plak nooit etiketten op uw schijf. · Schrijf nooit op uw schijf. · Bewaar uw schijf in de bijbehorende cassette.

88


5.2 Productondersteuning Voor alle geregistreerde gebruikers is een volledige Dolphin productondersteuning beschikbaar voor de levensduur van uw product. Ga voor ondersteuning van uw product via het web naar de Dolphin website (http://www.dolphinuk.co.uk/) waar u een verscheidenheid aan technische hulp kan krijgen, dat is vooral buiten de werkuren erg nuttig. Onder andere: · Een on-line Kennis database met zoekmogelijkheden. · Productinformatie. · Links naar mailinglijsten waar artikelen voor de gebruikers, vragen, tips en trucs staan die u met elkaar kunt delen. · Productnieuws en ondersteuning. · Informatie over beschikbare verbeteringen. · Bij tijd en wijle verbeteringen die zijn te downloaden. Voor ondersteuning in Engeland voor de Dolphin Producten kunt u direct contact opnemen via: · E-mail: [email protected] · Telefoon: Ondersteuningsdesk : +44 (0)1905 754765 · Telefoon: Ondersteuningsdesk (lokaal tarief) : 0845 130 5454 · Telefoon: Dolphin Telefoniste : +44 (0)1905 754577 · Telefoon: Dolphin Telefoniste (lokaal tarief) : 0845 130 5353 · Fax: +44 (0)1905 754559 Telefonische ondersteuning vanuit Engeland is normaal beschikbaar tijdens de werkuren van 9 uur ‘s-morgens tot 17,30 uur van Maandag tot en met Vrijdag. E-mail en Faxen die buiten deze uren zijn verzonden, worden indien mogelijk de volgende dag beantwoord. Voordat u de helpdesk belt zoek eerst Uw Serienummer (pagina 89). · Post adres: Technische Ondersteuning Dolphin Computer Access Ltd. Technology House Blackpole Estate, West Worcester


89

United Kingdom WR3 8TJ

5.3 Uw Serienummer Indien u ondersteuning wilt hebben kan het zijn dat men het serienummer van uw product vraagt om zeker te zijn dat uw product is geregistreerd. Uw serienummer vindt u op de volgende plaatsen: · Gedrukt op een etiket boven op de doos. · Gedrukt op de product-CD. · Gedrukt op uw registratiekaart. · In het Info venster van uw software (Menu Help > Info).

5.4 Aanbevolen hardware vereisten De hardware vereisten die hieronder vermeld staan dienen slechts als gids. De werkelijke prestatie van uw PC zal verschillen afhankelijk van de gebruikte toepassingen alsmede de videokaart die het systeem bevat. Aanbevolen hardware eisen De computer apparatuur die u wilt gaan gebruiken moet voldoen aan de Microsoft hardware compatibiliteit lijst voor het besturingssysteem dat u wilt gaan gebruiken. De Microsoft Hardware Compatibiliteit Lijst (HCL) voor Windows Vista kan worden gevonden op http://winqual.microsoft.com/HCL De aanbevolen PC specificatie voor Supernova is: · Processor - Intel® Core 2 Duo™ 2.1Ghz, of Intel® Pentium™ D Processor 925 3.0Ghz, of Intel® Centrino Duo™ Mobile 1.66, of AMD® Athlon™ 64 X2 Dual Core Processor 3600+, of vergelijkbaar of hoger. · Geheugen - 1Gb of groter · Grafische kaart - "inbouw" AGP of PCI Express of PCI kaart met 256 MB geheugen of groter. · Geluidskaart - "op het board" of "inbouw". · Harde schijf - 500 MB vrije ruimte, indien meerdere Tekst naar Spraak systemen (TTS) moeten worden geïnstalleerd zal meer vrije ruimte nodig zijn.

90


· Internet aansluiting

5.5 Ondersteunde Besturingssystemen De volgende besturingssystemen worden door Supernova ondersteund: · Windows XP Home Editie met Service Pack 2 of later. · Windows XP Professioneel met Service Pack 2 of later. · Windows Vista Home Basic. · Windows Vista Home Premium. · Windows Vista Business. · Windows Vista Enterprise. · Windows Vista Ultimate. Opmerking: de 64-Bit Uitvoeringen van deze besturingssystemen worden op dit moment nog niet ondersteund.

Andere Besturingssystemen Controleer de comptabiliteit eerst door contact op te nemen met Dolphin of uw Dolphin Leverancier voordat u dit product gaat installeren op een besturingssysteem anders dan de bovengenoemde. Talen Deze software ondersteunt een aantal verschillende Windows talen, inclusief maar niet beperkt tot Amerikaans, West en Oost Europees en het Verre Oosten. Het kan echter zijn dat het product niet is vertaald in de taal die u wenst te gebruiken. Neem contact op met Dolphin om uit te vinden welke talen momenteel ondersteund worden.

91

Index

Internet Explorer, 66 Introductie, 5

K Kleur Veranderen, 37

A

L

Aan de slag, 25 Aanbevolen hardware vereisten, 89 Algemene applicatie tips, 63 Applicatie Notities, 63 Applicaties, 63

Lichtkrant Modus, 41 Lijstprogramma met Meervoudige tab, 53

B Beeld eigendommenblad, 29 Beeld parameters instellen, 35 Beginnen met aanpassen van Supernova, 34 Belangrijkste Functies, 8 Braille eigendommenblad, 32

C Cicero eigendommenblad, 33 Componenten, 15

D Document Lezen, 44 Dolphin Lijst Programma, 52

M Meer informatie verkrijgen, 45 Microsoft Excel, 77 Microsoft Office, 75 Microsoft Word, 81

O Ondersteunde Besturingssystemen, 90 Opwaarderen van een vorige versie (Upgraden), 16 Orpheus, 16 Outlook Express, 72 Over deze handleiding, 5 Overzicht Modus, 41 Overzicht sneltoetsen, 56

P

E

Product Activeren., 19 Productondersteuning, 88

Eindgebruiker Licentie Overeenkomst (, 85

R

F

Regelpaneel ontwerp, 28

Focus Markering, 40

S

G Geavanceerde Spraak Instellingen., 46

H Help opvragen in het regelpaneel, 33 Het gebruik van sneltoetsen, 53 Het installeren onder Windows Vista, 18 Het Probleem van Voorgrondvensters, 34 HTML Help, 64

I Installatie onder Windows XP, 17 Installatie verwijderen van een enkele gebruiker versie., 21 Installatie voor enkele gebruiker, 16 Installeren van Supernova, 15 Instellen breedsprakigheid, 37 Instellen van de spraak parameters, 35

Schuiven, 43 Serienummer, 89 Snelle Navigatietoetsen voor I E, 70 Sneltoetsen, 12 Software licentie en ondersteuning., 85 Spraak eigendommenblad, 31 Spraaktoetsen, 44 Spreken tijdens het typen, 43 Supernova, 15 Supernova afsluiten, 55 Supernova Regelpaneel, 27 Supernova starten, 25 Synthesizer Access Manager (SAM), 15

T Toetsomschrijving Modus, 54

92

Index

U Uw Serienummer, 89 Uw Software Verwijderen onder Windows XP, 21

V Veranderen van Instellingen, 34 Verwijderen onder Windows Vista, 23 Virtueel Focus:, 50

W Wat is Nieuw?, 10 Werken met een Braille eenheid, 47 Werken met spraak, 43 Werken met Visuele instellingen, 37 Windows Help, 65

Vergroter Versie 9.0

Recommend Documents