JAARGANG 11 - MAART 2014
KENNISMAGAZINE VOOR DE INDUSTRIËLE MARKT
INZICHT EN VERTROUWEN
veiligheid Training redundante besturingssystemen
Meer inzicht en vertrouwen
Veiligheid Niet zo ingewikkeld
28
Cultuur en het nieuwe veiligheidsdenken
VOORWOORD Waar gehakt wordt vallen spaanders. En dat gebeurt veel in werkend Nederland. Het CBS definieert een arbeidsongeval als ‘een ongeval of een voorval tijdens het werk, waardoor de werknemer lichamelijk letsel of geestelijke schade heeft opgelopen’. Volgens datzelfde CBS liepen in 2012 maar liefst 478 duizend werknemers zulke schade op. Bijna de helft van die werknemers verzuimde hierdoor tenminste één dag. Bij een derde duurde het ziekteverzuim vier dagen of langer. Arbeidsongevallen leiden dus, naast persoonlijk leed, ook tot kosten voor werkgevers en de maatschappij.
Een ongeluk zit in een klein hoekje. Zoals in de foodindustrie waar micro-organismes in die hoekjes, gleufjes en gaatjes kruipen op pagina 10 van deze Signaal. Gelukkig is Nederland koploper in voedselveiligheid. Brede toepassing van veiligheidskennis zorgt daarom niet alleen voor betrouwbaar eten en drinken, maar ook voor toonaangevende posities van Nederlandse machinebouwers. Dat onderstrepen TLS en Matco. Zij stellen op pagina 14 zelfs dat de extra veiligheid van hun palletwikkelaars, samen met hun eigen kennis van veiligheid, vaak de doorslag geeft in de verkoop van hun machines.
De beste stuurlui staan aan wal. Maar wij niet. Wij vinden - net als u dat voorkomen beter is dan genezen. Daarom komen we graag bij u aan boord voor uw veiligheid, zoals Carl Welling bij scheepswerf Slob op pagina 8. Voor Slob is toepassing van de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen geen luxe. Carl maakt trouwens deel uit van de jury van de Safety Maintenance Award Benelux die op 27 maart op de beurzen Maintenance en Pumps & Valves in Antwerpen wordt uitgereikt.
itsme Industrial Automation biedt u het zelf ontwikkelde trainings programma Machineveiligheid op pagina 12. Of kiest u voor een training op maat die zorgt voor veiligheid door redundantie, zoals energiebedrijf EEW uit Delfzijl deed op pagina 18? En komt u ook naar onze TIA Portal Roadshow? Van 18 tot en met 28 maart kunt u hands on kennis maken met Advanced Safety V12 binnen TIA Portal V13. Een veilig gevoel. Kijk op itsme.eu voor de data en we zien u graag in Groningen, Apeldoorn, Sliedrecht of Venlo!
Henk Oude Brunink
28 004
Cultuur en het nieuwe veiligheidsdenken
008
PBM op de scheepswerf veiligheid overal
014
Veiligheid? Niet zo ingewikkeld
004 Cultuur en het nieuwe veiligheidsdenken
023
Nieuwe cursussen
008 PBM op de scheepswerf: veiligheid overal
024
Een nieuw tijdperk voor verlichting NJ700 LED
0 1 0 Het belang van hygiënische reiniging voor voedselveiligheid
025
Machineveiligheidstoepassingen Siemens introduceert SIRIUS failsafe motorstarters
026
Nieuwe I/O-modulen uitgebreide functionaliteit in het SafetyBridge-systeem
027
Honeywell safety products
028
Versimpeling aanbod noodknoppen
Meer inzicht en vertrouwen
029
Betere verlichting, betere prestaties
020 Veiligheid voldoet u aan de norm?
030
MCB 140 of MCB 150 veiligheidsoptie verhoogt de veiligheid
0 2 1 Een veilige industriële omgeving scheppen
031
ABB Jokab Safety veiligheidssystemen Innovatieve producten en oplossingen voor machineveiligheid
schoon, schoner, schoonst
0 1 2 Machineveiligheid zeker weten 0 1 4 Veiligheid? Niet zo ingewikkeld 0 1 6 Wat is acceptabel? 0 1 8 Training redundante besturingssystemen
022 Cursusnieuws
Cultuur en het Veiligheid googlen, moet u maar eens doen.
De Nederlandse Vereniging voor Veiligheids-
Wat eerste indrukken: borden (waarschuwingsborden),
kunde deelt haar aandachtsgebied op in vijf
slogans (‘Safety first’, ‘Veilig is hier heilig’, ‘Voor alles
heid, transportveiligheid, zorgveiligheid en
veiligheid’), cartoons (vaak met onhandige ‘bouwvakkers’), foto’s van beveiligingscamera’s (‘Voor uw veiligheid… U wordt gefilmd’), persoonlijke beschermingsmiddelen (vooral veel helmen, maar ook schoenen en brillen), politie (blauw). Veiligheid is alomtegenwoordig.
domeinen: externe veiligheid, arbeidsveiligsociale veiligheid. Ons Google-resultaat gaat voornamelijk over de eerste twee en de laatste. Zorgveiligheid en sociale veiligheid zijn trouwens twee betrekkelijk nieuwe gebieden. Veiligheidskunde
houdt
zich
traditioneel
vooral bezig met arbeidsveiligheid. Arbeidsveiligheid is al honderd jaar onderwerp van studie. Het lijkt er op dat zowel oorzaken als maatregelen om de arbeidsveiligheid te beheersen zich afwisselend richtten op de mens of op zijn omgeving. Werden ongevallen aanvankelijk
gezien
als
‘Acts
of
God’
(omgeving), daarna deed de ‘accident-prone
004
Frank Guldenmund werkt bij de Safety & Security Science Group van de Technische Universiteit Delft. Hij heeft diverse weten schappelijke en professionele artikelen over veiligheidscultuur gepubliceerd en promo veerde in 2010 cum laude op dit onderwerp met
het
proefschrift
‘Understanding
and exploring safety culture’. Sinds eind 2012 maakt hij deel uit van het bestuur van
de
Nederlandse
Vereniging
voor
Veiligheidskunde en beheert daar onder Frank Guldenmund (Dirk Jansen Photography)
andere de portefeuille Wetenschap.
nieuwe veiligheidsdenken individual’ (mens) zijn intrede. Maatregelen
begrippen een subjectieve kant, een kant
Zowel audits als VMS zijn nu niet meer weg
als training (mens), ergonomie (omgeving) en
van beleving. Toch wordt het begrip risico
te denken uit het veiligheidsdenken. Veilig-
persoonlijke beschermingsmiddelen (mens)
vaker geassocieerd met een meer objectieve,
heidsmanagement en geïntegreerde manage-
werden ingevoerd om arbeidsongevallen
want cijfermatige, wereld. Foutenbomen,
mentsystemen zijn ‘in’; de almaar lerende
terug te dringen. Met enig succes, want het
plaatsgebonden risico, groepsrisico en faal
organisatie waarin incidenten ‘cadeautjes’ zijn.
aantal arbeidsongevallen daalt gedurende
kansen, het zijn allemaal begrippen uit de
decennia. Althans, in West-Europa en de
kwantitatieve risicoanalyse of QRA. Veiligheid
Grote ongevallen waren vaak aanleiding om
Angelsaksische landen. Acts of God doen
heeft niet echt een kwantitatieve kant, of het
het veiligheidsdenken grondig te herzien.
zich elders ter wereld nog dagelijks voor en
moet risico of het aantal ongevallen zijn.
Zo leidde het ongeval op het olieproductie platform Piper Alpha in 1988 tot een nadruk
de accident prone individual is daar ook nog Het veiligheidsdenken, zo noem ik het maar
op veiligheidsmanagementsystemen, het
even voor het gemak, is de laatste jaren
bijna-ongeval
Veiligheid, maar hoe zit het nu met risico?
steeds
de
Harrisburg in 1979 tot meer aandacht
Veiligheid en risico zijn niet los van elkaar te zien
jaren 70 deed de eerste veiligheidsaudit zijn
voor het ontwerp van bedieningspanelen
en zijn in sommige opzichten complementair.
intrede, een doorlichting van het veiligheids
(ergonomie) en de kernramp in Tsjernobyl
Veiligheid gaat over het hier-en-nu, risico over
managementsysteem (VMS) geïnitieerd door
in 1986 tot een grote belangstelling voor het
mogelijke gebeurtenissen in een onzekere
Amerikaanse verzekeraars (arbeidsveiligheid
begrip veiligheidscultuur.
toekomst. Interessant genoeg hebben beide
is een particuliere aangelegenheid in de VS).
steeds actief.
geavanceerder
geworden.
In
in
de
kerncentrale
van
005
BETEKENISGEVEN
UITWISSELEN
FORMALISEREN
VERSTERKEN
OPLEIDEN
Cultuurkenmerken
Ook het woord ‘complexiteit’ valt steeds
ging men op zoek naar ‘excellente culturen’
van onderlinge afstemming en afspraken,
vaker, alle management systemen ten spijt.
en vergeleek daarbij succesvolle bedrijven
formeel of informeel, tussen de mensen in een
Want het wordt alsmaar complexer en
met minder succesvolle. Op grond hiervan
groep. Voor veiligheid is dit bijzonder relevant,
veiligheid dient gewogen te worden naast
hoopten zij de werkzame bestanddelen in de
want veiligheid is niet ‘iets’ dat je kunt zien.
andere belangen als productie, winstgevend
organisatiecultuur te kunnen identificeren,
Je zult met elkaar overeen moeten komen wat
heid en concurrentiepositie.
‘The way we do things around here’. Ook keek
veilig is en wat niet, wat aanvaardbare risico’s
men nadrukkelijk naar Japan, waar alles voor de
zijn en wat niet, wat juist is en wat onjuist.
Organisaties worden steeds meer beschouwd
wind leek te gaan. 'Wat hebben die Japanners
als complexe systemen. Complexe adaptieve
toch dat wij niet hebben', vroeg men zich
Het ontwikkelingsmodel van cultuur bestaat
systemen wel te verstaan. Het ‘gedrag’ van
toen af. In het licht van de gebeurtenissen in
uit vijf stappen: betekenisgeven, uitwisselen,
een complex systeem kan niet gereduceerd
Fukushima denkt men daar inmiddels wel wat
formaliseren,
worden tot de som van de gedragingen
anders over.
Alles begint met betekenisgeven. Mensen
opleiden
en
versterken.
observeren hun omgeving, interpreteren de
van de individuele componenten van het systeem. De actoren binnen zo’n systeem
Organisatiecultuur werd destijds beschouwd
zaken of situaties die zij hierin waarnemen,
kunnen met een zekere vrijheid hun acties
als een kneedbaar begrip. Kneedbaar door
kennen eigenschappen toe aan zaken, aan
kiezen en beïnvloeden daarmee hun eigen
de managers van de organisatie. Het is niet
mensen.
omstandigheden en die van anderen op een
verwonderlijk dat cultuurbobo Edgar Schein
manier die vaak niet volledig te voorspellen
een relatie legt tussen het creëren van een
Maar mensen werken doorgaans niet alleen,
valt. Vandaar dat het systeem niet samenvalt
organisatiecultuur
zij
met de som der delen (actoren) maar veel meer
van Amerikaanse krijgsgevangenen in de
Samenwerking dwingt om concessies te doen,
dan dat behelst. De actoren opereren vanuit
Koreaanse oorlog. Iedereen met een gezin
concessies aan persoonlijke interpretaties.
een gemeenschappelijke basis die bestaat uit,
weet dat je een groep, hoe klein ook, niet
En het werkt een stuk gemakkelijker als
onder andere, gemeenschappelijke belangen
volledig naar je hand kunt zetten en dat er altijd
iedereen op dezelfde manier naar de wereld
of doelen, kennis, historie en wereldbeelden.
sprake is van een compromis dat voor niemand
kijkt en dezelfde betekenissen hanteert.
Een groot deel van deze gemeenschappelijke
ideaal is. Daarom propageer ik tegenwoordig
Als mensen dat maar lang genoeg zo met
basis zouden wij de organisatiecultuur kunnen
het ‘ontwikkelingsmodel van cultuur’ en
elkaar doen, dan kunnen zij het op den duur
noemen.
maak gebruik van het sociaal constructivisme,
niet anders meer zien, of het niet anders
en
het
hersenspoelen
moeten
samenwerken,
uitwisselen.
een wetenschapsopvatting die stelt dat
meer doen, want het werkt nu eenmaal en ze
De organisatiecultuur is een object van studie
mensen hun eigen werkelijkheid scheppen.
hebben er succes mee. ‘This is the way we do
sinds de 80-er jaren. In die tijd verschenen de
‘Tuurlijk is dat zo, zullen velen beamen.
things around here’.
eerste boeken over dit onderwerp. In de VS
In deze opvatting is cultuur het product
006
Als alles op elkaar is afgestemd dan breekt de
De roestdeeltjes waren afkomstig, naar later
fase van formaliseren aan. Dit klinkt misschien
bleek, van het reactorvat. Daar was een gat
gewichtig maar formaliseren kan ook heel
in gevreten ter grootte van een basketbal en
informeel gebeuren. Het komt erop neer dat
de wereld was nog maar een duimbreedte
mensen als groep een bepaalde zienswijze,
verwijderd van een kernramp.
een bepaalde werkwijze als de juiste aan vaarden, de enige juiste. In opleidingen of
Een menselijke fout hoor je dan vaak.
trainingen dragen mensen deze zienswijzen
Natuurlijk, wat anders? Mensen maken on-
of werkwijzen vervolgens aan elkaar over.
herroepelijk fouten, denkfouten, ontwerp-
Dit kan wederom formeel en informeel
fouten, bedieningsfouten, beslissingsfouten.
gebeuren. In het laatste geval spreekt men
Ook ‘Human error’ of de ‘Human factor’
van enculturatie.
heeft zijn intrede gedaan in het veiligheids denken. Wat weten wij precies over het de
functioneren van mensen en hoe kunnen
gezamenlijke zienswijze of werkwijze plaats
wij deze kennis gebruiken in het veiligheids
door deze te bekrachtigen of corrigerend
denken? Zijn mensen rationele wezens?
op te treden als dat nodig is. ‘Hé, wat doe
Vergeet
je nou? Zo hebben we dat toch niet met
situaties van hoge druk nog helder denken?
elkaar afgesproken!’ De cultuurcirkel is rond.
Vergeet het maar. Maar vlak het improvisatie-
Met versterkte zienswijzen en werkwijzen
vermogen van mensen niet uit. Mensen staan
treden mensen de wereld andermaal tegemoet
wellicht aan de wortel van grote ongevallen,
en geven er betekenis aan.
zij weten ook rampen af te wenden. De mens
Tenslotte
vindt
de
versterking
van
het
maar.
Kunnen
mensen
in
kan een fout maken en deze corrigeren, Veiligheidscultuur is nog steeds ‘in’ en velen
techniek doorgaans niet.
staren zich blind op een ladder, de cultuur
“Als alle neuzen dezelfde kant op staan, dan missen we de ‘zwakke signalen’, de voorbodes van onheil, rampen.”
ladder van veiligheid. Het is een prachtige metafoor, een ladder die tot in de wolken reikt. Waar bevinden wij ons nu en hoe komen we een treetje hoger? De werkelijk heid is een stuk weerbarstiger. Zoals gezegd, een cultuur is het resultaat van ervaringen, van overeenstemming, van vallen en opstaan. Niet het beoogde resultaat van bedoelde acties, de visie van een bevlogen leider. Het is iets dat werkt, soms niet meer dan dat.
Adaptieve complexe systemen, risicomanage ment, hoog-betrouwbaar organiseren, human
Wat bevindt zich in de wolken aan het einde
factors en veiligheidscultuur; het zijn de
van de ladder? Eigenlijk een soort ‘anti-
concepten waarmee de veiligheidskunde
cultuur’, de hoog-betrouwbare organisatie
vandaag
waar diversiteit juist het streven is. Als alle
construeert. Ik hoop dat als u over vijf jaar
neuzen dezelfde kant op staan, dan missen
weer googlet, deze begrippen wat vaker in de
we de ‘zwakke signalen’, de voorbodes van
zoekresultaten voorkomen.
de
dag
het
veiligheidsdenken
onheil, rampen. Zo moesten de luchtfilters in de Davis-Besse kerncentrale in Ohio om de dag vervangen worden omdat ze vol zaten met roestdeeltjes. Een zwak signaal zou je zeggen, maar de kerncentrale stilzetten was niet aan de orde. Dan maar de filters vervangen.
007
PBM op de scheepswerf
Veiligheid overal Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) en veiligheidswerkkleding zijn er om veilig
Scheepswerf
Slob
bouwt
stalen
casco’s
voor de meest luxe jachten ter wereld. Bij de werf in Papendrecht werken 120 vakmensen
te kunnen werken. Zij moeten uiteraard aan
– en in drukke periodes soms wel 400 man –
de juiste EN-veiligheidsnormen voldoen
rompen. Naast de bouw van het casco wordt
aan de vervaardiging van stalen scheeps
maar ook handig zijn in het gebruik én lekker
ook het leidingwerk op de schepen aangelegd
zitten. Scheepswerf Slob in Papendrecht nam
van de exclusieve droomjachten vindt plaats in
en worden de motoren geplaatst. De afbouw
daarom ruim de tijd om een zorgvuldige
Aalsmeer, waar het moederbedrijf Koninklijke
keuze te maken voor een nieuw merk overalls.
Corné de Jong van Scheepswerf Slob:
Hoogland-Mennens hielp daarbij.
de Vries Scheepsbouw is gevestigd. Inkoper “Hier in Papendrecht verzorgen we het ‘warme’ werk, dus slijpen, lassen en branden. In Aalsmeer gaan ze aan de slag met houtwerk, verf, inrichting en bekleding. Doordat we op twee locaties verschillende werkzaamheden uitvoeren, kunnen we elkaar niet in de weg zitten.” Super-de-luxe jachten voor de rijksten der aarde Alleen een beperkte internationale klanten groep van de rijksten der aarde kan zo’n super-de-luxe jacht betalen. Ieder jacht is custom-built; ontwerp en bouw nemen zo’n drie jaar in beslag. “Wat de klant ook wil, wij maken het”, vertelt inkoper Joop Versluis. “Jachten met zwembaden met waterval en glazen bodem, helikopterplatforms die als een lift naar beneden kunnen zakken, ledverlichting waarmee de zee in alle kleuren van de regenboog verlicht kan worden en uitklapbare
zijwanden
voor
bijboten
of
waterscooters. De een wil het nog mooier dan de ander. Maar ook aan de afwerking worden zeer hoge eisen gesteld. Dat begint al bij het laswerk. Het moet strak en nauwkeurig zijn, er mogen geen naden te zien zijn. Dat vraagt om precisie en vakwerk van onze mensen.”
008
Het draait om vertrouwen Corné vult aan: “De basis is vertrouwen. Hoogland-Mennens levert veel materiaal aan ons, van persoonlijke beschermingsmiddelen tot gereedschap. We hebben een goede en open band. Zo kunnen we erop vertrouwen dat eventuele prijsverlagingen naar ons doorberekend worden, zonder dat we daar zelf achteraan moeten. Maar naast prijs zijn ook service en advies belangrijk. v.l.n.r.: Corné de Jong, Richard van de Graaf, Carl Welling, Joop Versluis
We profiteren van de specialistische kennis die bij Hoogland-Mennens aanwezig is.
Veiligheidsrisico’s op de scheepswerf
de medewerkers en de directie van Slob en
Deze ondersteuning bij de aanschaf van
Op de werf in Papendrecht werkt men
toetste die aan de richtlijnen van de Arbowet.
veiligheidwerkkleding is daar een mooi voor
voornamelijk met staal. Men last, brandt,
Carl: “Er was een aantal zaken waar we
beeld van.”
snijdt en slijpt. Zwaar lichamelijk werk met
rekening mee moesten houden. De overall
veiligheidsrisico’s. Richard van de Graaf is
moest, na inventarisatie, voldoen aan de
Bron: www.arboportaal.nl van het ministerie
hoofd facilitair, arbo en milieu bij Slob. Hij
ENISO 11611, ENISO 11612 bescherming bij
van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
vertelt wat de grootste risico’s zijn die uit de
lassen en snijden en bescherming bij hitte
risico-inventarisatie en evaluatie naar voren
en vlammen, uiteraard goed zitten en veel
Wettelijke eisen PBM
komen: “Vallen van hoogte, gehoorschade,
bewegingsvrijheid
Werkgevers moeten persoonlijke bescher
snijwonden van de slijptollen en vuiltjes
kwamen we terecht bij een tweetal merken.”
bieden.
Uiteindelijk
mingsmiddelen gratis beschikbaar stellen en zorgen voor goede voorlichting over
in ogen. Veiligheid is binnen ons bedrijf erg belangrijk en niet alleen omdat we het
Zorgvuldige keuze voorkomt klachten
het gebruik en onderhoud ervan. Dit geldt
wettelijk verplicht zijn. We willen dat onze
Twintig medewerkers van Slob gingen deze
ook in de gevallen waarbij het gebruik van
medewerkers
gezond
twee merken overalls testen. Zij letten daarbij
persoonlijke beschermingsmiddelen niet
naar huis gaan en fit en vitaal door kunnen
op zaken als draagcomfort, bewegingsvrijheid,
wettelijk verplicht is.
werken tot hun 67ste. Hierin worden we ook
slijtvastheid, plaats en diepte van de zakken en
ondersteund door onze ergotherapeut Judith
afwerking. Op basis van de testresultaten koos
In de risico-inventarisatie en evaluatie
van Altena van Workemotion. Maar ook voor
Slob uiteindelijk voor de HaVeP-overall die
(RI&E) dienen de benodigde persoonlijke
het bedrijf heeft veilig werken voordelen. Het
een extra normering heeft voor antistatisch
beschermingsmiddelen beschreven te zijn.
ziekteverzuim daalt, dus de kosten zijn lager en
en
vlamboog.
De werkgever draagt de kosten voor de
we voorkomen imagoschade.”
Joop is blij met de aanpak van Carl: “Bij de
persoonlijke beschermingsmiddelen, maar
keuze van de nieuwe overalls speelde de prijs
de keuze ervan maken werknemer en
iedere
dag
weer
bescherming
tegen
een
een ondergeschikte rol. Veel belangrijker
werkgever samen. Medewerkers kunnen
zijn
waren de eisen op het gebied van veiligheid,
met hun kennis en ervaring uit de praktijk
daarom goed geregeld bij Slob. Medewerkers
materiaal en pasvorm. We namen de tijd om
een belangrijke bijdrage leveren aan de
droegen tot vorig jaar de overalls van het
zorgvuldig een keuze te maken. Een keuze
aanschaf van de juiste middelen.
merk KLM. Tot volle tevredenheid. KLM
waar iedereen ook achter staat. Hoewel het op
stopte echter met produceren en Slob moest
het eerste gezicht een duurdere overall is, gaan
Er zijn persoonlijke beschermingsmiddelen
overstappen op een ander merk. “Een lastige
we dit terugverdienen doordat de kwaliteit
in drie categorieën: lage risico’s, middelhoge
keuze”, zegt Richard. “Onze mensen zijn op
en slijtvastheid een stuk beter zijn. Carl heeft
risico’s en hoge risico’s.
het gebied van kleding veeleisend. En terecht.
kennis van zaken en is ook nog eens een heel
Zij moeten er dag in dag uit in werken. We
enthousiaste man met oprechte belangstelling
schakelden Carl Welling, productmanager
voor ons bedrijf en de mensen. Hij heeft
PBM
Hoogland-
bijvoorbeeld ook een aantal collega’s die
Mennens, in om ons te adviseren.” Carl deed
voetproblemen hadden geholpen met andere
onderzoek, inventariseerde de wensen van
sokken en andere veiligheidsschoenen.”
Nieuwe overalls Persoonlijke
en
beschermingsmiddelen
werkkleding
van
009
Het belang van hygiënische reiniging voor voedselveiligheid
schoon, schoner, schoonst Asbest in ons brood, met salmonella besmette
Michael Evers EHEDG staat voor European Hygienic Engineering & Design Group.
zalm en gesjoemel met vlees. Zomaar een paar
Een begrip binnen de voedingsmiddelenindustrie. De stichting is in de
voedselschandalen uit de afgelopen tijd.
delen en te borgen binnen de hele branche en keten. Inmiddels heeft de
Slecht voor de consument én voor de
jaren tachtig opgericht door Unilever om kennis van voedselveiligheid te stichting meer dan duizend leden, waaronder alle grote multinationals op voedingsmiddelengebied, onderzoeksinstituten, machinebouwers
producent. Die laatste heeft te maken
en leveranciers. EHEDG stelt richtlijnen op voor voedselveiligheid die
met gigantische kosten en onherstelbare
worden (waaronder het Nederlandse TNO), adviseert de toezichthouder
imagoschade. “Voedselveiligheid in de
door internationale onderzoeksinstituten wetenschappelijk getoetst en organiseert seminars voor fabrikanten en trainingen en workshops voor machinebouwers.
voedingsmiddelenindustrie mag daarom nooit een sluitpost zijn”, stelt Michael Evers, bestuurslid bij EHEDG en accountmanager food & beverage bij Rittal.
Nederland is koploper in voedselveiligheid Michael Evers wordt gezien als trusted advisor in de foodindustrie. Hij is als bestuurslid en secretaris van EHEDG goed op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op het gebied van voedselveiligheid. “Nederland loopt voorop in voedselveiligheid”, zegt hij. “We voldoen aan de wettelijke regelgeving en de eisen vanuit de specifieke auditsystemen. Daarnaast zie ik dat er binnen de voedselverwerkende industrie een groot eigenverantwoordelijkheidsgevoel is. EHEDG moedigt dit aan en ondersteunt dit graag.” EHEDG organiseert sinds kort themamiddagen rondom onderwerpen als ziekteverwekkende huisflora in de voedselindustrie, grootkeukens en operatiekamers en voedselveiligheid in industriële projecten. In januari vond het seminar ‘Bekabeling in de voedingsmiddelenindustrie’ plaats. Michael: “We kregen bij EHEDG steeds vaker vragen over bekabeling. Wat is een goede keuze in materiaal, ophangsysteem en doorvoer, hoe hang ik de bekabeling en/of slangen hygiënisch op,
010
gelegd. Machinebouwers moeten dus weten voor welke branche zij ontwerpen en wat de eigenschappen van het voedingsmiddel zijn. Voor broodmachines gelden heel andere eisen dan voor machines voor de vleesindustrie bijvoorbeeld.” Speciaal voor hygiënisch reinigen In het dagelijks leven is Michael accountmanager bij Rittal. Hij bezoekt voedselverwerkende bedrijven en machinebouwers actief in de voedingsmiddelenindustrie in heel Nederland en geeft daarnaast adviezen op het gebied van voedselveiligheid. Onder de naam Hygienic Design produceert Rittal behuizingen voor de voedingsmiddelen- en farmaceutische industrie. Deze behuizingen zijn specifiek ontworpen om hygiënisch te kunnen worden gereinigd. Zowel in vorm als in materiaal. Michael legt uit: “Traditionele behuizingen hebben randen en scharnieren aan de buitenkant. In de rubberen afdichting gaat vuil en ongedierte zitten. Hygienic Design-behuizingen hebben een blauwe naadloze siliconenafdichting die beter schoon te maken is en ook vervangen kan worden. Scharnieren zitten aan de binnenkant. Hierdoor zijn deze behuizingen niet alleen beter maar ook sneller te reinigen, waardoor kostbare productietijd bespaard wordt. Er zijn minder reinigings- en desinfecteringsmiddelen nodig en risico’s worden geminimaliseerd.” Rvs met oppervlaktebehandeling welke eisen gelden in droge of natte omgevingen, welke mate van
Daarnaast speelt ook het materiaal een rol. In de voedingsmiddelen
reinigbaarheid is vereist? Tijdens dit seminar stelden we een werkgroep
industrie wordt voornamelijk roestvast staal toegepast. Een nieuwe,
samen met vertegenwoordigers uit de hele keten. Zij gaan onderzoek
recentelijk gepatenteerde oppervlaktebehandeling zorgt voor een
doen en zullen een nieuwe Nederlandse praktijknorm hygiënische
aanzienlijke verbetering van de reinigbaarheid tot op eiwitniveau:
bekabeling opstellen. Deze wordt aan het werkveld gepresenteerd op de
de ViwateQ™-behandeling. “In het kort komt het hierop neer: het roest
terugkomdag op 9 december. Dan zullen ook leveranciers hun passende
vast staal wordt zo behandeld dat de hechtingskracht van bepaalde
en nieuwste oplossingen tonen.” Meer informatie hierover is te vinden
micro-organismen op het oppervlak afneemt. Het oppervlak voelt zijde
op www.safefoodfactory.nl.
zacht aan en poeder vertoont beter rolgedrag. Rittal wil voorop blijven lopen met de nieuwste ontwikkelingen, daarom kunnen we de Rittal
Hygiënisch ontwerpen is een voorwaarde
HD rvs-behuizingen ook, met deze ViwateQ™-oppervlaktebehandeling
Een belangrijk onderdeel van voedselveiligheid is het hygiënisch reinigen
voorzien. Een waardevolle aanvulling op ons assortiment.”
van machines en onderdelen. Reiniging moet tot op microbieel niveau plaatsvinden; zelfs het laatste micro-organisme dat aanwezig is, moet
Tot slot
verwijderd kunnen worden. Het ontwerp van de installatie speelt hierbij
“Voedselveiligheid is in de maatschappij en de branche een belangrijk
een belangrijke rol, vertelt Michael. “Zijn er dode ruimtes waar men
thema. En terecht. We willen allemaal eten en drinken zonder het risico
niet bij kan? Gleufjes, gaatjes, hoekjes waar bacteriën in achter kunnen
dat we ziek worden. Voorwaarde is dat het goed gaat in de gehele keten:
blijven? Het gaat echt om de kleinste details. Hygiënisch ontwerpen is
van machinebouwer tot verpakkingsleverancier. Op dit moment wordt
een absolute voorwaarde om een installatie tot op microbieel niveau te
er in Nederland veel geïnvesteerd in industrie,
kunnen reinigen. Gelukkig worden machinebouwers zich daar meer en
met name in de zuivelindustrie. Voedselveiligheid
meer bewust van. De steeds mondigere consument en de claimcultuur
speelt bij die investeringen een belangrijke rol.
die uit Amerika richting Europa komt, dragen hieraan bij. Bij een recall
Daar ben ik blij om. Als bestuurslid van EHEDG
maakt de producent veel kosten en loopt risico op imagoschade. Hij zoekt
draag ik graag mijn steentje bij aan bewustwording,
naar de oorzaak van het falen. Als dit te herleiden is naar een ontwerpfout
regelgeving en kennisdeling.”
in de installatie, wordt de claim net zo makkelijk bij de machinebouwer
011
Machineveiligheid
Zeker weten Weet u wat de minimale veiligheidseisen zijn van de machines die u gebruikt?
Er is steeds meer aandacht voor machineveiligheid in ons land.
Wat het verschil is tussen SIL- en PL-normen?
Niet alleen omdat de toezichthouder strenger optreedt – de boetes
Wie verantwoordelijk is voor de CE-markering
bewustwording bij (eind)klanten groter wordt. Veiligheid is een hot
als u zelf een machine of productielijn aanpast? Signaal praat met Nick de With, auteur van het Handboek Machineveiligheid en eigenaar van Fusacon B.V.
bij nalatigheid zijn onlangs verdubbeld – maar ook omdat de item op de werkvloer vanuit arbo-oogpunt, daarnaast speelt ook het bedrijfsimago een belangrijke rol. Veel bedrijven zijn bezig met de beoordeling van risico’s van de machines en het implementeren van risicoreducerende maatregelen. Het blijkt echter niet altijd mee te vallen om de wettelijke eisen en normen te vertalen naar de praktijk. Onduidelijkheid rondom machineveiligheid Nick de With schreef het Handboek Machineveiligheid en is eigenaar van Fusacon. Hij adviseert bedrijven op het gebied van functionele veiligheid en machineveiligheid. “Ik zie in de praktijk dat er veel onduidelijkheid is over de machineveiligheid. Technici hebben vaak verouderde kennis over de stappen om te komen tot een CE-markering, eindklanten weten niet welke normen machinebouwers zouden moeten toepassen en fabrikanten zijn terughoudend omdat ze bang zijn voor hogere kosten. Dat is jammer. De machinebouwer moet de juiste kennis in huis hebben om aan alle voor zijn machine geldende EU-richtlijnen en EN-normen te voldoen. Dat geeft hem een streepje voor op zijn concurrenten. Bovendien is degene die het ontwerp heeft gemaakt aansprakelijk als er hierdoor ongelukken plaatsvinden.” Hoe zit het met wet en normen? Vanaf 29 december 2009 geldt de nieuwe Machinerichtlijn met nummer 2006/42/EG. Alle nieuwe voltooide machines geleverd op Europees grondgebied moeten voldoen aan de essentiële veiligheids- en gezondheidseisen uit Bijlage I van deze Machinerichtlijn en moeten worden voorzien van een CE-markering. Deze verplichte CE-markering geldt ook voor een ‘samenstel’ van machines, zoals een productielijn. Nick: “De Machinerichtlijn is opgenomen in de Nederlandse Warenwet en daarmee dus wet. Hierin staat waar je qua veiligheid wettelijk aan moet voldoen. De Europese EN-normen geven aan welke technische aspecten er nodig zijn om tot het juiste veiligheidsniveau te komen. Belangrijk dus om die ook te kennen. Veel machinebouwers zien echter op tegen het lezen van dikke documenten en weten niet goed waar ze moeten beginnen. Als er dan ook nog productielijnen worden aangepast
012
Leg uw vraag over machineveiligheid neer bij itsme itsme Industrial Automation werkt samen met Fusacon (Functional Safety Consultants Nederland). Wilt u weten hoe het met de machineveiligheid in uw bedrijf is gesteld? Voor een nieuw project, uitbreiding of een bestaande situatie? Wij geven u graag een duidelijk, onafhankelijk en onderbouwd advies. Zo weet u zeker dat u aan alle wettelijke eisen en de juiste normen voldoet. Neem contact op met uw technisch commercieel adviseur in de regio of met Henk van Roon: 076-578 28 60. Henk van Roon en Nick de With is het lastig om te bepalen of de veiligheid nog wel gewaarborgd wordt.
met Fusacon. Bij itsme hebben we veel kennis van de verschillende
Want geldt de CE-markering alleen voor de losse machines of ook voor
componenten en systemen; daar waar onze kennis stopt gaat Fusacon
de hele productielijn?”
verder. We vullen elkaar heel goed aan. Onze klanten kunnen hierdoor rekenen op een goed en onafhankelijk advies op het gebied van
SIL en PL
machineveiligheid. Wij zijn als technisch distributeur niet aan één
De verschillende normeringen maken het er niet eenvoudiger op.
leverancier gekoppeld en ook Fusacon werkt geheel onafhankelijk.”
Wat is bijvoorbeeld het verschil tussen SIL en PL? Nick legt uit: “SIL staat voor safety integrity level, hiermee wordt aangegeven hoe betrouwbaar
Doe het in één keer goed
een besturingstechnische veiligheidsfunctie is volgens de EN-IEC
Nick benadrukt dat er voor een CE-traject altijd een aantal stappen
62061-norm. Ongeveer gelijktijdig kwam ook ISO met een eigen norm:
nodig is. “We starten met een risicobeoordeling en het opstellen van de
de EN-ISO 13849-1, hier wordt het veiligheidsniveau geclassificeerd
benodigde documenten. Zeker bij complexe samengestelde machines
in een performance level (PL). Beide normen mogen gebruikt worden en
is het belangrijk om van tevoren goed te bekijken wat je wilt en hoe je
hebben hetzelfde doel: het doorrekenen van een veiligheidsketen om
dat wilt bereiken. Ik kan advies geven over de veiligheidsnorm. itsme kan
zo de faalkans te bepalen. Want de keten is zo sterk als de zwakste schakel.
vervolgens op basis van het dossier uitstekend adviseren bij de keuze
Allebei de normen hebben een verschillende methodiek. Zelf ben ik er
van componenten en systemen.” Henk vult aan: “Door dit vanaf het
voorstander van om SIL-levels te hanteren omdat de SIL-norm kwalitatief
begin in één keer goed te doen bespaar je kosten en een hoop gedoe.
betere eisen stelt, ook als het gaat om bijvoorbeeld toepassing van
Als je als bedrijf op een later moment machines moet aanpassen, is dat
software in veiligheidssystemen.”
zeer kostbaar. Zeker als de productie moet worden stilgelegd. Bovendien is de veiligheid van medewerkers iets waar je niet op mag bezuinigen.”
Onafhankelijk advies op het gebied van machineveiligheid
Nick: “Iedereen wordt geacht de wet te kennen. Als ontwerper van een
Vanuit de markt groeit de vraag naar goede ondersteuning, advies en
machine ben je zelfs aansprakelijk als blijkt dat je aantoonbaar nalatig
scholing over machineveiligheid. Ook itsme Industrial Automation
bent geweest. Een onveilige machine kan mensenlevens kosten, ik denk
bemerkte dit. Henk van Roon, head of Industrial Automation:
dat technici én werkgevers zich dat heel goed moeten realiseren.”
“We
ontwikkelden
daarom
een
eigen
trainingsprogramma
machineveiligheid, dat we zowel hier in Raamsdonksveer geven als in-company bij bedrijven. Daarnaast werken we sinds 2013 samen
013
Veiligheid? Niet zo ingewikkeld
TLS (Technical Logistic Solutions) uit Waalwijk en Matco uit Deventer zijn beide zelfstandige machinebouwers gespecialiseerd in pallet wikkelaars. Marktleider Matco heeft ongeveer 6600 werkzame machines, alleen al in de Benelux. In 2011 ging Matco failliet. TLS nam het bedrijf over. Sindsdien werken de bedrijven
De zusterbedrijven TLS en Matco bouwen
waar het kan samen, maar behouden zij
palletwikkelaars. Van standaard modellen tot complexe
directeur van beide bedrijven: “Zowel TLS
eindverpakkingssystemen inclusief transportbanen.
ook hun eigen klanten. Simon van Soelen is als Matco levert uitstekende machines van hoogstaande kwaliteit en besteedt veel
Wordt er ergens een pallet omwikkeld met folie, dan is de kans
aandacht aan service. Toch zijn er verschillen.
groot dat dit met een palletwikkelmachine van TLS of Matco
Audi. Topmerken, maar beide werkzaam in een
gebeurt. Voor de veiligheid van de machines kiest men vol overtuiging voor Leuze electronic.
Je kunt het vergelijken met Volkswagen en ander segment. Matco richt zich met name op het hogere segment; complexere systemen voor de grotere bedrijven.” Groeiende markt In iedere industrie worden pallets met producten omwikkeld met folie. De markt voor de palletwikkelmachines is dan ook heel breed. “Dat gaat van een agrariër die zijn aardappelen wil verpakken tot de grote multinationals zoals Coca Cola en Unilever. Onze machines staan overal. Onze markt groeit omdat ook ons afzetgebied groeit. Leverden we vroeger voornamelijk in de Benelux, nu gaan onze machines de hele wereld over. We verkopen de machines over het algemeen aan systeemintegratoren die de installaties bij de eindklant opleveren. De meeste palletwikkelaars gaan zo’n 15 tot 20 jaar mee, maar er zijn ook machines in het veld die al meer dan 25 jaar uitstekend functioneren. Goed onderhoud doet wat dat betreft wonderen.” Veiligheid is leidend Iedere
palletwikkelmachine
wordt
uitgebreid
getest
van
Matco
voordat
de
machine wordt gedemonteerd en vervoerd naar de eindklant. Dat geldt voor de volautomatische wikkelstraten maar ook voor de standaardmodellen. Aan veiligheid van v.l.n.r.: Eric Leenards, Raymond Leerintveld, Jorn van der Schans, Simon van Soelen
014
de machine wordt veel aandacht besteed.
“Veiligheid is tegenwoordig leidend”, zegt
Een productspecialist uit Duitsland gaf uitleg
van het systeem detecteren het verschil tussen
Simon. “Daar kan en wil je niet meer onderuit.
over de werking van de Leuze electronic-
een persoon en een pallet. Als een persoon het
Al onze machines hebben uiteraard een
producten en de softwareprogrammering.
systeem in stapt, zal de machine automatisch
CE-certificaat; een garantie dat de machine
Hierdoor hebben de engineers bij Matco en
stoppen.
veilig is. Was het zo’n vijftien jaar geleden
TLS nog meer inzicht in wat het systeem kan
ongelukken. De zuil is bovendien bestand
voor ons nog lastig om veiligheid te verkopen,
en doet.”
tegen trillingen en stoten.”
veilig zijn geeft vaak de doorslag. Wij hebben
Voordelen van de programmeerbare
Driehoek met toegevoegde waarde
bovendien de juiste kennis van veiligheid in
veiligheidsbesturing
ES Elektro is vaste distributeur van de
huis, dat is een meerwaarde voor de klant.”
Veiligheidscomponenten die gebruikt worden
elektrische componenten van Leuze aan
Hiermee
voorkom
je
ernstige
nu is het andersom. Dat onze machines extra
in de palletwikkelaar zijn onder andere
Matco
Producten, advies en scholing
deurschakelaars,
fotocellen
technisch vertegenwoordiger bij ES Elektro:
Matco en TLS kiezen voor de veiligheids
en programmeerbare veiligheidsbesturing.
“Tien jaar geleden was TLS de eerste klant die
componenten van Leuze electronic. Deze
Elektro-engineer Jorn van der Schans van
ik bezocht. Ik heb het bedrijf zien groeien van
leverancier is actief op het gebied van
Matco: “Die veiligheidsbesturing is het hart
twee werknemers naar wat het nu is, samen
veiligheid, identificatie en sensoren. Simon is
van de veiligheid van iedere machine die we
met Matco. Ik ben blij dat ik hier samen met
zeer te spreken over de Leuze-oplossingen.
bouwen. We werken nu sinds een jaar met
mijn collega’s van vestiging Den Bosch aan
“Als een klant geen specifieke voorkeur
de programmeerbare veiligheidsunit van
bij mocht dragen. Het belangrijkste in onze
heeft voor een ander merk, dan gebruiken
Leuze electronic, daarvoor gebruikten we
relatie is het vertrouwen. Daarnaast speelt
we Leuze. Het is gebruiksvriendelijk en het
veiligheidsrelais. De veiligheidsunit heeft
bemiddeling tussen leverancier en klant
werkt goed. Bij TLS werkten we al met Leuze
minder ruimte nodig in de kast en geeft veel
ook een rol. Toen Simon mij destijds vroeg
electronic en toen we Matco overnamen, zijn
meer informatie. Welk veiligheidscomponent
naar een degelijke en goede leverancier van
we daar ook meteen overgestapt op dit merk.
er
bijvoorbeeld.
veiligheidscomponenten dacht ik meteen aan
We krijgen goede technische ondersteuning
Storingzoeken wordt hierdoor gemakkelijker,
Leuze electronic: een fijne en betrouwbare
en accountmanager Eric Leenards van Leuze
je krijgt de meldingen gewoon op het display.
leverancier die er is als je hem nodig hebt.”
electronic is altijd bereid om advies te geven
We hebben hier tot nu toe heel goede
Simon knikt: “Dat bleek een prima advies te
en ons te helpen. Eric geeft een voorbeeld:
ervaringen mee. Net als de inloopbeveiliging
zijn. Daarom werken we ook graag samen
“We organiseerden recent een scholing over
met montagezuilen en mutingarmen.” Eric legt
met ES Elektro. We hebben te maken met één
veiligheid voor de engineers van TLS en Matco.
uit: “De mutingsensoren in de mutingarmen
aanspreekpunt en duidelijke afspraken over
waar
is
lichtschermen,
ingeschakeld
en
TLS.
Raymond
Leerintveld,
de prijzen. Ik hoef niet met alle leveranciers apart in onderhandeling. ES Elektro brengt ons op de hoogte van ontwikkelingen in de markt en geeft zeer goede ondersteuning voor onze software-engineers. Als we speciale communicatieprotocollen moeten hanteren, kunnen we altijd de helpdesk Industrial Automation van itsme bellen. Zo heeft ieder bedrijf in deze driehoek toegevoegde waarde.”
015
Wat is acceptabel? MEEST GESTELDE VRAAG
Hoe ver moet je gaan met het veilig maken van een machine? Wat is nu acceptabel? Misschien is dit wel de meest gestelde vraag en ook de lastigste vraag om te beantwoorden. Het antwoord verschilt namelijk van geval tot geval en kan helaas niet in een keer worden samengevat of gegeven. Dit is aan de ene kant juist de kracht van het vakgebied machineveiligheid en aan de andere kant juist de moeilijkheid waar iedereen die met dit vakgebied te maken heeft mee kampt.
ALARP
dat niet lukt te beperken. (1. bron, 2. collectieve
De Engelsen hebben er een term voor bedacht.
maatregelen, 3. organisatorische maatregelen).
As Low As Reasonably Practicable. Zo laag als
Het mag duidelijk zijn dat bij een bestaande
het praktisch mogelijk is. Klinkt mooi, maar wat
installatie over het algemeen de tweede stap
betekent dit nu in de praktijk? Zo laag als het
wordt toegepast en bij het bouwen van een
praktisch mogelijk is, het houdt in dat geen
nieuwe machine kan er gemakkelijker aan
twee risico's hetzelfde zijn en dat tevens de
de bron worden aangepakt. Een risico weg
oplossingen, ook al lijken de risico's op elkaar,
redeneren in de gebruiksaanwijzing is duidelijk
toch volkomen verschillend kunnen zijn. Niet
niet in de geest van…
alleen kunnen, maar dus ook mogen. Lastig? In principe betekent dit dat elke oplossing een
ALARP II
goede oplossing is, mits er rekening wordt
Hoe weet iemand nu of de oplossing de 'beste'
gehouden met een aantal eisen.
oplossing is? Helaas wordt dat pas bekend op het moment dat de machine wordt afgedankt
016
In de geest van machineveiligheid
aan het einde van de levenscyclus. Dan is
Hoe heeft men de wet en regelgeving rondom
bekend of er ongevallen zijn ontstaan tijdens
machine veiligheid bedacht? In het denken
het leven, of helemaal niet. Helaas is dat in
rondom machineveiligheid is het altijd van
veel gevallen niet alleen maar afhankelijk van
belang dat er wordt gezocht naar manieren
de machine maar ook vaak van de gebruiker.
om risico's zoveel mogelijk te elimineren en als
Het gedrag bepaalt deels de veiligheid.
Op gedrag wordt verder niet ingegaan, dit is uiteraard belangrijk, maar in eerste instantie bepaalt de ontwerper de basisveiligheid van de machine. Gedrag valt immers onder de
Increasing individual risks and societal concerns
Unacceptable region
Tolerable region
Broadly acceptable region
3e stap van de reductievolgorde. (Denk aan een auto, deze kan van alle toeters en bellen zijn voorzien, als de bestuurder besluit om
ALARP houdt in dat het risico op een reële
eisen worden meegenomen. Echter laat de
met 140 km per uur door een woonwijk te
manier wordt weggenomen in verhouding tot
richtlijn wel ruimte om te zoeken naar de juiste
rijden waar is dan de veiligheid?). Wanneer
kosten (hoeven niet disproportioneel te zijn
oplossing voor de situatie. Door het vast
onveiligheid wordt weggenomen bij de
ten opzichte van het gevaar), werkbaarheid
leggen van de keuze waarbij gestart wordt
bron (stap 1) wordt maximale veiligheid
(een slot op een machine maakt de situatie
met de risicoanalyse ontstaat een gefundeerd
bereikt, echter let op het volgende: bij
nu eenmaal veilig) en de hoogte van een
besluit en degelijke bewijslast.
het elimineren van het brongevaar, kan
risico (een laag risico kan misschien met
een nieuw gevaar ontstaan doordat de
waarschuwingen gereduceerd en een hoog
Dit artikel is geschreven door Martijn Drost CMSE®,
bron wordt weggenomen en mogelijk een
risico zal met bijvoorbeeld een bronwijziging
Manager Consultancy Department Pilz Nederland
ander soort gevaar geïntroduceerd wordt.
moeten worden aangepakt).
Veiligheid begint bij de ontwerper, deze bepaalt door middel van afwegingen (werkbaarheid, hoogte risico en kosten) welke maatregel voor welk risico moet worden ingezet. Dit is overigens bij elke manier van reduceren
Conclusie
een reëel punt. Dit kan altijd. Bijvoorbeeld:
Veiligheid begint bij de ontwerper, deze
we willen een drukpers beveiligen omdat
bepaalt
we bekneld kunnen raken met vingers. Er
(werkbaarheid, hoogte risico en kosten) welke
van uitgaande dat er een lage kracht is en
maatregel voor welk risico moet worden
de verwonding daardoor licht, willen we
ingezet. Elke maatregel is in de basis dus de
dit voorzien van een snelsluitende deur.
juiste op het moment dat deze drie facetten
Nu kan het gebeuren dat de deur dusdanig
tegen elkaar worden afgewogen. Let echter
snel is dat wanneer daar een vinger onder klem
wel op de eisen bij een nieuwe machine,
zit, de vinger wordt gebroken. Wat bedoelt
de Machinerichtlijn stelt aan een aantal
wordt als middel is nu erger dan de kwaal.
facetten vaste eisen. Belangrijk is dat die
door
middel
van
afwegingen
017
Training redundante besturingssystemen
INZICHT IN ONS EIGEN SYSTEEM
Meer inzicht en vertrouwen itsme ontwikkelde een maatwerktraining redundante besturingssystemen voor energiebedrijf EEW Energy from Waste in Delfzijl. “Zeer leerzaam en nuttig, zeker omdat het ging over ons eigen specifieke besturingssysteem”, aldus cursist Gert Koning. Binnen de industrie is kennis van het eigen
huis halen omdat in de loop van de tijd een
kabels, 2 decentrale stations ET 200M met
besturingssysteem een vereiste. De tech
te grote afhankelijkheid van buitenfirma’s
kopstation IM 153-2 en SAFETY I/O-modulen
nische dienst kan met de juiste knowhow
was ontstaan. EEW kon bovendien niet goed
met signaalgevers: lichtschermen, noodstop
zelf eerstelijnsstoringen oplossen en kleine
controleren of het werk van deze buitenfirma’s
en 2 handbedieningen. Een flinke investering
wijzigingen doorvoeren. Maar soms is een
wel naar EEW-maatstaven werd uitgevoerd.
voor itsme. “Daar moesten we wel even over
besturingssysteem zo complex dat hiervoor
We stelden voor om maatspecifiek te gaan
nadenken”, zegt Bram. “Maar we zien dat er
extra scholing nodig is. Dat was het geval
kijken wat EEW nodig had. We kwamen samen
steeds meer vraag uit de markt komt naar
bij EEW Energy from Waste (voorheen
tot de conclusie dat naast kennis van de
trainingen over redundante systemen. Nu wij
E.ON Energy). Het energiebedrijf in Delfzijl
software ook kennis van de hardware
de kennis en de materialen in huis hebben,
wekt milieuvriendelijke energie op door de
onmisbaar is. EEW werkt met een omvangrijke
kunnen we deze cursus ook aan andere
verbranding van huishoudelijk- en bedrijfs
en
bedrijven aanbieden. Dat gaf de doorslag.”
afval. Omdat dit proces niet verstoord mag
kenmerken. We boden dus een training op
worden, werkt men met een redundant
maat aan. Die bestond uit drie onderdelen:
Unieke training
systeem (ook wel H-systeem genoemd).
PCS-7 software, hardware redundantie en
De trainingen vonden plaats in januari
Bij een redundant systeem kan men bij
veiligheidsbesturing. Uiteindelijk besloten ze
en februari op de ES Elektro-vestiging in
uitval of storing op een ander – tweede –
het hele pakket af te nemen. Ze beseften hoe
Groningen. Trainer Patrick de Corte schoolde
systeem terugvallen. Veiligheid is hierdoor
kwetsbaar ze waren als ze niet voldoende
in totaal vier EEW-medewerkers in koppels
gewaarborgd. EEW Energy from Waste wilde
kennis in eigen huis hadden.”
gedurende twee weken. Patrick, zelf al 29
complexe
installatie
met
specifieke
jaar in de business, vindt het heel belangrijk
meer inzicht in zijn eigen redundante systeem. Investeren in kennis en materiaal
dat deze maatwerktrainingen worden aan
itsme ging aan de slag om de training
geboden door itsme. “Meer kennis van eigen
Op zoek naar een oplossing op maat
vorm te geven. Zo moesten onder andere
besturingssystemen maakt een bedrijf sterker.
Bram Oostenbrug (itsme Industrial Automation)
de juiste materialen worden aangeschaft.
Met name in de petrochemie, farmacie en
en Arthur Cooke (ES Elektro) bezochten
Het
moest
energiesector is het zeer belangrijk dat een
EEW Energy from Waste om de wensen
immers worden nagebouwd in het klaslokaal.
proces niet stil komt te staan. Kennis van
door te nemen en de mogelijkheden te
Een redundant trainingsysteem bevat de
redundante systemen is hier onontbeerlijk.
bespreken. Bram: “In eerste instantie was
volgende componenten: redundant rack met
Deze trainingen worden in de hele Benelux
EEW geïnteresseerd in onze softwaretraining
dubbele voedingen en CPU412-5H, 4 sync-
niet gegeven, ik verwacht dus ook zeker dat
PCS-7. Het bedrijf wilde meer kennis in eigen
modulen en bijbehorende synchronisatie
andere bedrijven nu zullen aankloppen.”
Het bedrijf klopte hiervoor aan bij itsme.
018
besturingssysteem
van
EEW
Patrick de Corte
Geen cursus voor beginners
opgestoken. Zeker omdat het ging over ons
Patrick ontwierp een training op maat. Hij ging
eigen besturingssysteem. Sommige zaken
eerst twee dagen naar EEW Energy from
in ons systeem zijn zo specifiek, dat leer
Waste en maakte een studie van hun systeem.
je in geen enkele cursus. Heel fijn dus dat
Ook onderzocht hij wat precies de vraag was
dit maatwerk was.” Heeft Gert de kennis
van de klant. Patrick: “Het moest gaan over
al gebruikt in de praktijk? “Ikzelf nog niet,
service met behoud van redundantie, dus:
als teamleider ben ik namelijk ook veel met
‘hoe detecteer ik storingen en hoe kan ik
organisatorische aspecten bezig. Mijn collega
zelf elektronische componenten vervangen’.
is wel direct gestart met het opzetten van een
In het klaslokaal bouwden we de EEW-situatie
project waarbij hij het geleerde in de praktijk
met testopstellingen na. De vier cursisten
kan brengen. Ook wij vinden het belangrijk om
kregen in die tien dagen heel veel complexe
te blijven oefenen, anders is de kennis zo weer
en specifieke informatie. Mijn advies is
weggezakt.”
dan ook om dit in de praktijk te blijven trainen; alleen dan houd je de kennis levend. Maak bijvoorbeeld van de componenten die je op voorraad hebt een testopstelling om hiermee zaken te oefenen.”
“Hoe detecteer ik storingen en hoe kan ik zelf elektronische componenten vervangen?”
Zeer leerzaam
“Wat ik het belangrijkste vind aan deze
Gert Koning is teamleider elektrotechniek en
cursus?” Gert denkt even na. “We hebben
instrumentatie bij EEW Energy from Waste
meer kennis van en inzicht in onze systemen.
en een van de vier cursisten die de training
Dit inzicht leidt tot vertrouwen in het systeem
volgden. Gert is zeer te spreken over inhoud
en in onszelf. Dat komt zeker ook de veiligheid
en vorm. “Het was heel interessant, intensief
ten goede. Als er ergens storing
en leerzaam. De cursus zat goed in elkaar en
is, hebben we de rust en de
Patrick legde de materie goed en duidelijk
kennis om het zelf op te lossen.
uit. Het was vooral ook heel praktijkgericht.
Dat werkt een stuk prettiger.”
In twee weken tijd hebben we enorm veel
019
Veiligheid
Voldoet u aan de norm? De wet- en regelgeving over arbeidsomstandigheden in Nederland bestaat uit de Arbowet, het Arbobesluit en de Arboregeling. Passende arbeidsomstandigheden
metingen. Het tweede thema is dat elektrische apparaten veilig te
zijn belangrijke voorwaarden voor gezond en
periodiek, zowel visueel als met metingen, gekeurd worden. Ten derde is
veilig werken. Medewerkers moeten hun werk kunnen doen zonder lichamelijke of geestelijke problemen op te lopen. De Arbowet geeft richting aan beleid en arbeidsomstandigheden die daaraan voldoen.
gebruiken moeten zijn. Op basis van de NEN 3140 moeten deze apparaten vanuit de NEN 3140 voorgeschreven dat personen die werken aan en in de nabijheid van elektrische installaties voldoende voorgelicht moeten zijn. Zowel elektrotechnische als niet-elektrotechnische werknemers dienen regelmatig geïnstrueerd te worden over de gevaren die zij tijdens hun werkzaamheden kunnen tegenkomen. Het Arbo Informatieblad AI-17 Vanuit de risico’s die het werken met hijs- en hefmiddelen met zich meebrengt, is in de arbeidswetgeving een aantal verplichtingen geformuleerd. Zo dient bijvoorbeeld de gebruiker de middelen dagelijks
Werkgever en werknemer zijn beiden verantwoordelijk voor die gezonde
visueel te inspecteren. Een deskundige moet jaarlijks een inspectie
en veilige werkplek. De werkgever moet zorgen voor veilige en gezonde
uitvoeren en 4-jaarlijks moeten de hijs- en hefmiddelen volledig gekeurd
arbeidsomstandigheden, voorlichting en onderricht van de werknemer.
worden door een deskundige instantie.
Van de werknemer wordt verwacht dat hij meewerkt aan het op een veilige manier benutten van deze omstandigheden en op een veilige
De NEN 2484 en 2718
manier zijn werkzaamheden verricht. Om dit inzichtelijk te maken is
Deze veiligheidsnorm is een omschrijving van algemene eisen voor
een RI&E (risico-inventarisatie & evaluatie) niet alleen een wettelijke
veilige bedrijfsvoering bij het werken op hoogte en de veiligheidseisen
verplichting, maar een goede basis om te zorgen dat medewerkers
die worden gesteld aan draagbaar klimmaterieel en rolsteigers. Zo dient
gezond naar werk én naar huis gaan.
men ladders, trappen, rolsteiger, vouwsteigers, overig steigermateriaal en klimmateriaal te laten inspecteren, keuren en repareren volgens de
De NEN EN-50110 en 3140
NEN2484 / 2718.
Het is de taak van de werkgever om er voor te zorgen dat elektrische installaties, apparaten en toestellen veilig te gebruiken zijn. Ook moet
De NEN 360/ 361 en 365
de werkgever zijn werknemers voorlichten over de geldende veilig
Vanaf 2,50 meter spreekt men van werken op hoogte en zijn specifieke
heidsregels. In de EN 50110 en NEN 3140 (laagspanningsinstallaties:
maatregelen ter voorkoming van valgevaar nodig. Een val vanaf deze
bepaling voor veilige werkzaamheden, inspecties en onderhoud) worden
hoogte kan ernstige gevolgen hebben. Bij werk op een hoogte van
de eisen die in de Arbowetgeving bepaald zijn omtrent elektrische
minder dan 2,50 meter is valbeveiliging ook verplicht wanneer er sprake
veiligheid concreet uitgewerkt.
is van een verhoogd valrisico, bijvoorbeeld bij werken boven water, op verkeerswegen of nabij uitstekende delen. Jaarlijks dienen deze middelen
De NEN 3140 behelst drie thema’s. Ten eerste is gesteld dat elektrische
gekeurd te worden door een erkende, gecertificeerde keurmeester.
installaties veilig te gebruiken moeten zijn. Om deze veiligheid te borgen, is in de EN 50110 bepaald dat elektrische installaties periodiek
Wilt u graag meer informatie? Neem contact op met
gecontroleerd moeten worden, zowel visueel als door middel van
Hoogland-Mennens of ga naar www.hooglandmennens.nl
020
Een veilige industriële omgeving scheppen Tegenwoordig erkennen alle bedrijfstakken met verantwoordelijkheidsgevoel dat zij een zorgplicht voor hun medewerkers hebben.
Uiteraard zijn onze oplossingen volledig conform de Machinerichtlijn en de geldende Europese normen voor machineveiligheid EN ISO 13849-1 en EN 62061. Niet alleen is het nemen van alle mogelijke
Flexibele oplossingen voor
Of uw eisen gelden voor de besturing van een
maatregelen ter voorkoming van ongevallen
machineveiligheid
afzonderlijk apparaat, de programmeerbare
op de werkplek een morele verplichting,
De flexibele oplossingen voor machine
besturing van een standalone machine of
ook is dit financieel bijzonder rendabel.
veiligheid van Omron zijn ontworpen met
de veiligheidsbesturing voor een gehele lijn
Ongevallen kosten geld, niet alleen als gevolg
alle mogelijke veiligheidstoepassingen in
binnen een netwerk, Omron heeft de oplossing
van het verlies aan arbeidsdagen, letselschade
het achterhoofd voor met name de volgende
die beantwoordt aan uw wensen:
vergoeding en hogere verzekeringspremies,
industrieën:
• Noodstopschakelaars met
maar ook door andere, moeilijker in kaart te
• Materials handling en logistiek - met
trekkoord of drukknop
brengen kosten, zoals die van onderbroken
internationale producten voor een veilige
• Veiligheidseindschakelaars
productie, het onderzoek naar het ongeval
lokale stop.
• Veiligheidsdeurschakelaars
en het opleiden van nieuw personeel ter vervanging van degenen die bij ongevallen op het werk letsel hebben opgelopen.
• Voedselverpakkingsindustrie - voor duurzaamheid in veeleisende omgevingen. • Drankenindustrie - voor veiligheid bij normaal bedrijf en tijdens onderhoud.
Daarom is het scheppen van een veilige werk-
• Automotive industrie - voor een
omgeving in alle opzichten een verstandige
storingsvrije productie zonder stilstand.
investering. Omron kan bogen op jarenlange
• Elektronika-, halfgeleider- en fotovoltaïsche
ervaring en een nauwe samenwerking met
industrie - voor kleine, snelle en flexibele
's werelds grootste machinefabrikanten en
machines.
• Veiligheidslaserscanners • Veiligheidsmatten • Veiligheidslichtschermen en veiligheidssensoren • Veiligheidsunits en veiligheidsrelais • Programmeerbare veiligheidscontrollers voor standalone of netwerk • Servosystemen en frequentieregelaars met ingebouwde veiligheid
met de overheidsinstellingen die vandaag de dag de internationale veiligheidsnormen vaststellen.
021
Cursusnieuws
De TIA Portal Roadshow
Agenda:
Na de introductie van TIA Portal in 2010 is het nu de tijd om samen met
• Kort overzicht belangrijkste ontwikkelingen op gebied
itsme ES Elektro en Siemens de volgende stappen te zetten. Tijdens
van industriële automatisering (S7-1516F…)
een interactieve workshop zullen we u een overzicht tonen van de
• Migratie van Classic project naar TIA Portal project (hands on)
belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van industriële auto
• Industrial Security - steeds belangrijker thema door
matisering, waaronder de safety CPU van de S7-1500. Verder kunt u
koppeling productie aan buitenwereld (hands on)
tijdens deze workshop samen een project migreren van S7 Classic naar
• Aandrijftechniek (hands on)
TIA Portal. U kunt zelf kennis nemen van de onderwerpen industrial
• Advanced Safety V12 in brede zin (hands on)
security, aandrijftechniek en advanced safety binnen de TIA Portal
• TIA Portal V13 demonstratie
middels een hands on workshop. Als klap op de vuurpijl krijgt u een demonstratie van de nieuwe versie: TIA Portal V13. Datum en Plaats
Spaanse cursussen in het verschiet
Groningen vestiging itsme ES Elektro
Op 1 januari 2014 is Elektres, een nieuw initiatief in de distributie van
dinsdag 18 maart ochtend- en middagsessie
elektrotechnische componenten en bijbehorende dienstverlening
Apeldoorn restaurant de Boschvijver
aan
donderdag 20 maart ochtend- en middagsessie
Spanje van start gegaan. Ook bij dit itsme-bedrijf worden cursussen
vrijdag 21 maart ochtendsessie
in industriële automatisering verzorgd! Op 7 en 8 mei kunt u in Girona
Sliedrecht vestiging itsme ES Elektro
deelnemen aan TIAP-BASIS (TIA Portal V12) en van 7 tot en met
dinsdag 25 maart ochtend- en middagsessie
9 mei aan de S7-SYSTEM (STEP7 V5.5) cursus.
industriële eindgebruikers
en
maakindustrie
in
Catalonië,
woensdag 26 maart ochtendsessie Venlo vestiging itsme ES Elektro
Meer informatie en aanmelden kan door
donderdag 27 maart ochtend- en middagsessie
contact op te nemen met het secretariaat van
vrijdag 28 maart ochtendsessie
itsme Industrial Automation, op
[email protected] of 076-5782860.
Schrijf u gratis in op http://itsme.eu/tia-portal-roadshow-2014
022
ELEKTRES SPAANSE CURSUSSEN
Schrijf in voor onze nieuwe cursussen! itsme Industrial Automation heeft een aantal nieuwe cursussen toegevoegd aan haar uitgebreide cursusprogramma. Module BECKHOFF
Cursus Beckhoff en TwinCAT systeemcursus
Dagen
Prijs
Locatie
Datum
3
€ 1070,00
Raamsdonksveer
19 t/m 21/03/2014
3
€ 1070,00
Raamsdonksveer
23 t/m 25/06/2014
MIT-IQWORKS
Mitsubishi IQ-Works systeemcursus
3
€ 1235,00
Raamsdonksveer
14 t/m 16/04/2014
NEN3140BV
NEN 3140 bedrijfsvoering LS
1
€ 339,00
Raamsdonksveer
12/06/2014
1
€ 339,00
Venlo
25/11/2014
S7-SAFETY
S7-300/400 Safety
2
€ 895,00
Raamsdonksveer
14 t/m 15/05/2014
STBT
Schakel- en Besturingstechniek
8
€ 2400,00
Woerden
11 t/m 18/03/2014
TIAP-BASIS
TIA Portal SIMATIC S7 basiscursus
2
€ 670,00
Raamsdonksveer
20 t/m 21/03/2014
2
€ 670,00
Almere
14 t/m 15/04/2014
2
€ 670,00
Venlo
23 t/m 24/04/2014
2
€ 670,00
Raamdonksveer
16 t/m 17/06/2014
TIAP-SCADA
TIA Portal WinCC Professional
5
€ 2150,00
Den Bosch
24 t/m 28/03/2014
TIAP-SCADA-UP
Update from WinCC SCADA V7 to TIA Portal WinnCC
4
€ 1850,00
Den Bosch
10 t/m 13/03/2014
4
€ 1850,00
Den Bosch
10 t/m 13/06/2014
2
€ 755,00
Raamsdonksveer
24 t/m 25/03/2014
2
€ 755,00
Raamsdonksveer
19 t/m 20/06/2014
2
€ 755,00
Almere
10 t/m 11/03/2014
2
€ 755,00
Raamsdonksveer
07 t/m 08/04/2014
2
€ 755,00
Raamsdonksveer
15 t/m 16/05/2014
2
€ 755,00
Venlo
23 t/m 24/06/2014
TIAP-SERVICE
TIAP-UPDATE
TIA Portal SIMATIC S7 Storingzoeken
Update cursus STEP7 v5 naar TIA Portal
Alle prijzen zijn exclusief BTW - Een cursus dag duurt van: 09.00 tot 16.00 uur Voor de andere cursussen verwijzen wij u graag naar onze website: www.itsme.eu/opleidingen Of scan de QR-code en ontdek welke cursussen itsme Industrial Automation u te bieden heeft!
023
Een nieuw tijdperk voor verlichting
NJ700 LED De NJ700 LED luidt een nieuw tijdperk in voor de verlichting van hoge hallen. Een bijzondere eigenschap is het modulaire concept in twee bouwmaten voor montagehoogtes tussen 6 en 20 meter. Het armatuur is ontworpen met het oog op de toekomst: eenvoudig te upgraden met krachtigere LED modules en E-VSA met hogere prestaties. Dit betekent dat de waarde van het armatuur wordt gehandhaafd door de steeds efficiëntere werking.
Tegelijkertijd
is
het
armatuur
geschikt
voor een grote diversiteit aan veeleisende bedrijfsomgevingen in de industriële sector, zoals hitte, koude en trillingen. De efficiënte vervanger van conventionele highbay reflec tor armaturen. Het armatuur is voorzien van een robuuste behuizing van gegoten aluminium met beschermingsklasse IP66 en beschikt over twee montagebeugels van staal. De NJ700 LED is uitgerust met een DALI-interface en kan worden geïntegreerd in externe lichtmanagement systemen wat uiteindelijk een groot besparingspotentieel oplevert.
024
Machineveiligheidstoepassingen
Siemens introduceert SIRIUS failsafe motorstarters De serie SIRIUS 3RM1 motorstarters van Siemens Industry Automation in compacte bouwvorm zijn vanaf heden ook verkrijgbaar in een failsafe-uitvoering voor machineveiligheidtoepassingen: de SIRIUS 3RM1-Safe. Ze zijn leverbaar als direct- en omkeerstarter, in een bereik tot 3 kW (400V AC). De motorstarters zijn geschikt voor veiligheidstoepassingen t/m SIL3 (EN 62061) / PLe (EN ISO 13849) / Cat.4.
De motorstarter kan men met verbindings adapters, zonder extra bedrading, direct koppelen aan de SIRIUS 3SK1-Advanced veiligheidsrelais. Dit bespaart tijd, vermindert de kans op bedradingfouten en maakt het bouwen van veiligheidsfuncties zeer overzichtelijk. Daarnaast bestaat ook de mogelijkheid dat ze rechtstreeks gekoppeld worden aan een failsafe besturing. Voor het veilig afschakelen van meerdere motorstarters is tevens veilige groepenschakeling mogelijk. De motorstarters beschikken over ATEXCertificering voor de motor overbelastings beveiliging ten behoeve van toepassing in explosiegevaarlijke omgevingen. Door de opbouw van de SIRIUS motorstarter kan het hoogste veiligheidsniveau (SIL3 / PLe) gegarandeerd
worden
voor
de
gehele
levensduur van het apparaat (30 miljoen schakelingen), ongeacht de manier van afschakeling (via de schakelingangen of het wegnemen van de voedingsspanning). Ook voor toepassingen met hoge omgevings temperatuur is de veiligheid gewaarborgd (tot 60 Graden Celcius).
025
Nieuwe I/O-modulen
Uitgebreide functionaliteit in het SafetyBridge-systeem Met de I/O-modulen SafetyBridge breidt Phoenix Contact de netwerkonafhankelijke safety-oplossing SafetyBridge uit op het punt van flexibiliteit, functionaliteit en
Het logicamoduul kan nu met maximaal 16 verdeelde veilige I/O-modulen communiceren. Samen met de ingangsmodulen met 16 veilige ingangen kunnen met een SafetyBridgeeiland tot 256 veilige ingangen worden
toepassingsmogelijkheden met een veilig
geregistreerd. Met één standaardbesturing
ingangsmoduul met meer ingangen en
worden aangestuurd. Deze systemen kunnen
een nieuw logicamoduul met een sterk uitgebreide functionaliteit.
kunnen tot 31 van deze zogeheten eilanden onderling veiligheidsgerichte signalen uit wisselen. Zodoende kan de SafetyBridgetechnologie nu ook in uitgestrekte en modulair opgebouwde machines en installaties worden toegepast. De parametrering van de modulen en de configuratie van de veiligheidslogica geschiedt comfortabel met de software Safeconf. Er zijn in totaal 14 uiteenlopende veilige functiebouwstenen, van de eenvoudige E-Stop tot en met verschillende Muting-bouwstenen. De safety-oplossing is besturings- en netwerkonafhankelijk, waardoor een grote flexibiliteit bij de integratie van functionele veiligheid in machines en installaties wordt geboden. Daarbij kunnen de veilige modulen gemengd met niet-veiligheidsgerichte Inline I/O's onder verschillende standaardbesturingen in het netwerk verdeeld zijn.
026
Honeywell safety products Honeywell Safety Products biedt, als grootste
Onze 50-jarige ervaring en kennis in het naleven van de regels, identi
PBM producent ter wereld, een Persoonlijke
ficeren van gevaren, veiligheidsmanagement en de selectie en
Beschermingsmiddelen gamma aan van
satorische toewijding plaatst ons in een unieke positie om veiligheids-
kop tot teen. Samen met distributeur Hoogland-Mennens zorgen we voor een totaaloplossing voor veiligheidsproblematiek.
toepassing van PBM, in combinatie met een diepgaande organi verantwoordelijken te helpen een cultuur op te bouwen waarin mensen veilig kunnen werken. Het juiste middel op het juiste moment op de juiste plek; PBM zijn slechts effectief als ze worden gedragen. Daarom is naast een degelijk advies ook een logistieke ondersteuning van belang die ervoor zorg draagt dat uw werknemers nooit misgrijpen.
Veiligheidscultuur Volgens de International Labor Organization (ILO 2009, Inter
Samen met Hoogland-Mennens zorgen wij ervoor dat u in staat bent uw
nationale organisatie van vakbonden) sterft er elke 15 seconden
kostbaarste bezit te beschermen: uw medewerkers.
ergens ter wereld een medewerker door ongevallen op het werk of
• PBM van kop tot teen.
een ziekte, in totaal 2,3 miljoen mensen per jaar.
• Inventarisatie, optimalisatie en standaardisatie. • Trainingen en toolbox meetings.
Elk jaar worden er 160 miljoen nieuwe gevallen van beroepsziekte gemeld en nog eens 270 miljoen medewerkers krijgen te maken met
• Gespecialiseerde opleidingen voor bijv. werken op hoogte of in besloten ruimtes.
niet-fataal letsel op het werk. Door economische, sociale en juridische gevolgen van ongevallen wordt de veiligheid van medewerkers een
Laat u vrijblijvend voorlichten over de mogelijkheden die wij hebben om
topprioriteit voor commerciële en industriële werkgevers over de
ook in uw bedrijf een duurzame veiligheidscultuur op te bouwen.
hele wereld.
by Honeywell
027
Versimpeling aanbod noodknoppen De huidige Ø22mm bedienings- en signaleringsoplossingen van Schneider Electric zijn een begrip in de markt en bestaan alweer ruim 10 jaar! Natuurlijk staan ontwikkelingen in het aanbod drukknoppen, schakelaars en signaallampen niet stil. In januari 2014 is een versimpeling van het aanbod noodknoppen doorgevoerd.
Eén knop voor noodstop en nooduit toepassingen Sinds eind 2009 is de nieuwe Europese Machinerichtlijn van kracht. Hierin wordt een onderscheid gemaakt in knoppen voor noodstop en nooduit toepassingen (IEC 60204). Schneider Electric heeft in het Harmony pakket altijd beide oplossingen geboden. De verschillen in knop en toepassing blijken in de praktijk echter niet altijd bekend, terwijl het gebruik van de verkeerde knop gevolgen heeft voor het voldoen aan de Machinerichtlijn. Om meer duidelijheid te scheppen heeft Schneider Electric het aanbod vereenvoudigd. Vanaf begin 2014 worden alleen nog noodstopknoppen geleverd (zowel in metaal als in kunststof). Noodstopknoppen kunnen zowel voor noodstop als voor nooduit situaties worden toegepast. Dit geldt niet voor nooduitknoppen (IEC 60947-5-5). Verschillen noodstop en nooduitknop Het uiterlijk van de noodstop- en nooduitknoppen verschilt nauwelijks. Beide knoppen zijn vergrendelbaar (ontgrendeling d.m.v. trekkenduwen, draaien of sleutel) en rood gekleurd. Het verschil zit in het interne vergrendelingsmechanisme. Een noodstopknop is voorzien van een extra momentvergrendeling. Deze momentver grendeling zorgt ervoor dat de knop (bij het indrukken) naar de eindpositie “schiet” en vergrendelt voordat de contacten schakelen. Achterliggende contacten zijn hierdoor niet manipuleerbaar! Meer weten? Vraag het uw ES Elektro contactpersoon.
028
Betere verlichting, betere prestaties Philips verlichtingsoplossingen zijn gericht op de drie zaken waar het in het industrievakgebied het meest om draait: verbeteren van de energie-efficiëntie, verhogen van de productiviteit en het veiliger maken van uw productieprocessen.
Met betere verlichting kunnen prestaties verbeterd worden door het
Maxos LED Industry/TTX LED Industry
versnellen van de taakuitvoering en het beperken van foutpercentages.
Innovatieve, retrofit oplossing levert ideale lichtopbrengst
Ook levert goede verlichting een positieve bijdrage aan veiligheid, ongeval-
De Maxos LED Industry/TTX LED Industry is een speciaal ontwikkelde
percentages, verzuim, algemene gezondheid en welzijn.
LED-verlichtingsoplossing en kan op bestaande Maxos en TTX draagprofielen gemonteerd worden. Het vervangen van uw oude
Gezamenlijke ontwikkeling
lichtlijnen gaat heel eenvoudig: u verwijdert de oude armaturen en
Ons doel is samen te werken aan het creëren van nieuwe verlichtings-
klikt de LED-modules erin. Door het toepassen van LED kunt u tot 60%
oplossingen die extra waarde kunnen toevoegen aan uw activiteiten.
besparen op de energiekosten en tot wel 50% op onderhoudskosten.
Wij verschaffen u toegang tot de nieuwste technologieën, meer dan
Daarnaast verhoogt u het veiligheidsgevoel van uw werknemers door
een eeuw verlichtingskennis en een toegewijd team van experts die u
het toepassen van helder wit licht in uw productieruimten.
kunnen helpen bij het realiseren van uw ideeën. Daarnaast kunnen wij u helpen bij het ontwikkelen van nieuwe ideeën die uw klanten een
De voordelen voor u zijn:
voorsprong bieden in duurzaamheid en nieuwe niveaus van energie-
• Lagere onderhoudskosten • Lagere energiekosten • Minder downtime van uw productieproces • Korte terugverdientijd
besparing mogelijk maken. Met onze gezamenlijke inspanningen kunnen we problemen oplossen en kansen creëren die de toekomst van industriële verlichting kunnen veranderen.
(afhankelijk van aantal branduren en energieprijs) Nu gemakkelijk overstappen op LED-verlichting? De industriesector is voorzien van kilometers lichtlijnen met conventionele TL-verlichting. Deze lichtlijnen bieden u en uw klanten nu de mogelijkheid om gemakkelijk over te stappen op innovatieve en energiezuinige LED-verlichting. Schakel nu over, want betere verlichting zorgt voor betere prestaties!
029
MCB 140 of MCB 150 veiligheidsoptie verhoogt de veiligheid In een productie-omgeving moeten operators regelmatig korte
nieuwe
gecertificeerde
veiligheidsfuncties
werkzaamheden uitvoeren aan productiemachines die tijdens
volgens de normen voor Pl (ISO 13849-1) en SIL
normaal bedrijf bewegende en draaiende onderdelen hebben en
en “Safely Limited Speed (SLS)” worden hier
daardoor potentieel gevaarlijk zijn. Veiligheidsvoorzieningen, zoals veiligheidshekken en lichtschermen, laten de machine stoppen zodra de operator in de nabijheid van de bewegende delen komt.
(IEC 62061). De categorieën “Safe Stop 1 (SS1)” kort besproken, de andere categorieën zijn in de productdocumentatie omschreven. Bij activering van “Safe Stop 1 (SS1)” via MCB 140 of MCB 150 zal de machine eerst gecontroleerd naar stilstand worden terug geregeld waarna bij stilstand de functie STO wordt geactiveerd. Bij deze veiligheidsstop zal de MCB 140 of MCB 150 bewaken dat de machine daadwerkelijk vertraagt en binnen een vooraf ingestelde tijd tot stilstand komt. Bij gebruik van de “Safely Limited Speed (SLS)” is er sprake van een machine waarbij een
Vaak zijn de handelingen (zoals het aanpassen
De VLT FC302 Automation Drive is standaard
operator zich in de onmiddellijke nabijheid
van een machine-instelling of het reinigen
uitgevoerd met een Safe Stop ingang.
van een langzaam draaiend of bewegend
van een fotocel) kortdurend, bijvoorbeeld
Wanneer de Safe Stop wordt geactiveerd zal de
machine-deel
in de orde van 10–20 seconden. Wanneer
aansturing van de motor onmiddellijk stoppen
geopende
het veiligheidshek wordt gesloten moet de
en zal de motor geen koppel meer produceren.
werkzaamheden te verrichten. De MCB 140 of
machine zonder onnodige wachttijd zo snel
Dit is de STO (Safe Torque Off) veiligheidsstop,
MCB 150 zal continu bewaken dat het toerental
mogelijk weer kunnen opstarten. Als er toch
volgens ISO 13849-1 (Pl) en IEC 62061 (SIL).
niet boven een ingestelde veiligheidswaarde
wachttijden zijn, is dit niet alleen nadelig voor
Hierbij kan de voedingsspanning van de
komt en zo nodig ingrijpen via de Safe Stop
de productie maar is het ook verleidelijk om de
frequentieregelaar
ingang, zodat de situatie veilig blijft.
veiligheidsvoorzieningen te manipuleren of te
blijven en is er geen wachttijd bij de herstart.
gewoon
ingeschakeld
mag
bevinden
veiligheidshekken
om
met
kortdurende
Door integratie van MCB 140 of MCB 150
omzeilen. Voor sommige machines is STO echter niet
in de VLT FC302 Automation Drive wordt
Veiligheidssystemen die niet in de frequentie
de juiste aanpak, met name wanneer extra
niet alleen tijd bespaard, maar ook ruimte
regelaar zijn geïntegreerd, schakelen bij een
risico’s ontstaan wanneer het aandrijvend
en geld vanwege besparingen op externe
veiligheidsstop de voedingsspanning van de
koppel
componenten, besturingskasten en bedrading.
frequentieregelaar uit. Bij her inschakelen van
Om die reden zijn er in normen verschillende
de voedingsspanning kan het bijvoorbeeld
veiligheidsstops gedefinieerd.
opeens
wordt
weg
geschakeld.
ES Elektro contactpersoon!
10 seconden duren voordat de frequentie regelaars en de machine weer gestart kunnen
De nieuwe opties MCB 140 en MCB 150
worden, waardoor de totale duur van de
kunnen in de VLT FC 302 frequentieregelaar
productie-onderbreking bijna verdubbelt.
worden ingebouwd en bieden verschillende
030
Meer informatie? Vraag het uw
ABB Jokab Safety veiligheidssystemen Innovatieve producten en oplossingen voor machineveiligheid Door het grote portfolio is het eenvoudig om ABB Jokab Safety in te zetten ten behoeve van machineveiligheid. Al sinds de oprichting van de onderneming in Zweden vormt de ontwikkeling van innovatieve producten en oplossingen het bedrijfsconcept.
Visie “Uw partner worden voor machineveiligheid, zowel lokaal als internationaal.” Veel bedrijven over de gehele wereld ont dekken hoe eenvoudig het is om met ABB Jokab Safety componenten beschermings- en veiligheidssystemen te bouwen. Ervaring ABB Jokab Safety heeft veel ervaring in de praktische toepassing van veiligheidseisen en –normen van zowel overheid als industrie. ABB Jokab is ook vertegenwoordigd in normalisatieorganisaties en derhalve nauw
ABB Jokab Vital
betrokken bij de wijzigingen en aanvullingen
Neem bijvoorbeeld de Vital veiligheidsmodule.
gecertificeerde
van de normering.
Dit component is voorzien van een dynamisch
software ter beschikking ten behoeve van
functieblokken.
Tevens
is
veiligheidscircuit dat tot wel 30 contactgevers
ondersteuning bij het bepalen van het
Compleet pakket
op het hoogste veiligheidsniveau kan bewaken.
veiligheidsniveau.
Door het complete pakket en goed op elkaar
Mits conform voorschriften aangesloten is Ple
afgestemde componenten is het opbouwen
level gegarandeerd. Bij contactgevers moet je
Hekwerken
van een installatie uitermate simpel. Onder
bijvoorbeeld denken aan contactloze sensoren,
Alleen een schets is al voldoende om een
het alles onder één dak principe treft u een
noodstopknoppen, eindschakelaars etc.
offerte te ontvangen voor een compleet hekwerk. Naast het “standaard” werk kunnen
compleet pakket goed op elkaar afgestemde componenten die het opbouwen van een
Software
installatie uiter mate simpel maken. Van
De programmeer software voor de veiligheids
hekwerken, bumpers, contactgevers, een com
PLC’s wordt gratis ter beschikking gesteld,
pleet programma veiligheidsrelais tot PLC’s en
na aanmelding bij ABB voor een licentie.
noodstopknoppen.
Het
programmeren
bijvoorbeeld ook roldeuren geleverd worden.
gebeurt
in
TÜV
031
VESTIGINGEN itsme - Hoofdkantoor
Breemes
Steurweg 2 - 4941 VR Raamsdonksveer Postbus 128 - 4940 AC Raamsdonksveer Nederland Telefoon: +31 162 484 200 Fax: +31 162 484 299 E-mail:
[email protected]
Vogelsancklaan 260 3520 Zonhoven België Telefoon: +32 11 399 499 Fax: +32 11 399 498 E-mail:
[email protected]
ES Elektro
Schultz+Erbse
Steurweg 2 - 4941 VR Raamsdonksveer Postbus 128 - 4940 AC Raamsdonksveer Nederland Telefoon: +31 162 484 200 Fax: +31 162 484 299 E-mail:
[email protected]
Feldmühlenstraße 41 58099 Hagen Duitsland Telefoon: +49 2331 36 10 Fax: +49 2331 36 11 23 E-mail:
[email protected]
Hoogland-Mennens Wieldrechtseweg 24 - 3316 BG Dordrecht Postbus 114 - 3300 AC Dordrecht Nederland Telefoon: +31 78 618 33 55 Fax: +31 78 618 16 16 E-mail:
[email protected]
Elektres
ES Elektro Romania
Crta. Santa Coloma, 82 pis 2 17005 Girona Spanje Telefoon +34 972 237 883 Fax: +34 972 239 604 E-mail:
[email protected]
No 12, Muncii Blvd. RO - 400641, Cluj-Napoca Roemenië Telefoon: +40 364 41 63 33 Fax: +40 364 41 73 33 E-mail:
[email protected]
COLOFON Oplage: 25.000 stuks SIGNAAL verschijnt vier keer per jaar SIGNAAL Redactie: Postbus 128 - 4940 AC Raamsdonksveer tel. (0162) 58 22 00 - E-mail:
[email protected] Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen mogelijk na schriftelijke toestemming van de redactie.
Wilt u in het vervolg geen uitgave van SIGNAAL meer missen? Stuur dan een e-mail met als onderwerp ‘aanmelding’ naar
[email protected]. Vergeet dan niet uw gegevens in de e-mail te vermelden.
Vormgeving: dBOD – Amsterdam
Wenst u SIGNAAL niet langer te ontvangen? Stuur dan een e-mail met als onderwerp ‘opzegging’ naar
[email protected]. Vergeet dan niet uw gegevens in de e-mail te vermelden.
Grafische adviezen en productie: SITNO – Bergen op Zoom - www.sitno.nl
SIGNAAL is een uitgave van itsme
