Veilig over Rijkswegen 2010 Deel C: Detailanalyses Utrecht
Veilig over Rijkswegen 2010 Deel C: Detailanalyses Utrecht
Datum Status
29 december 2011 Definitief
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Pagina 2 van 28
Veilig over over Rijkswegen Rijkswegen2010 2010--Deel DeelCC Veilig
Colofon
Uitgegeven door
Rijkswaterstaat, Dienst Verkeer en Scheepvaart
Informatie
Yvonne Janssen-Stans
Telefoon
088 - 7982 222
Uitgevoerd door
Bert-Jan Zandhuis, Jeroen Boogers, Jeroen Stegeman (ARCADIS)
Gecontroleerd door
Niels Beenker (ARCADIS)
Redactie
Yvonne Janssen-Stans (RWS-DVS) Adviseurs verkeersveiligheid vertegenwoordigt in het Periodiek Afstemmingsoverleg Verkeersveiligheid
Datum
29 december 2011
Status
Definitief
Versienummer
v.01
Trefwoorden
Verkeersveiligheid, Rijkswegennet, Regionale Dienst, Veiligheid
Copyright
Rijkswaterstaat, Dienst Verkeer en Scheepvaart, Delft 2011
Projectcode
D01011.000527
Pagina 3 van 28
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Inhoud
1
Achtergrond en toelichting deelrapportages
2
Toelichting detailanalyses 7
3
Factsheets 9
1 Locatiestudie A12 HRR: afrit De Meern, hectoletter a
2 Trajectstudie A27 HRR: knooppunt Eemnes Stichtse Brug, hm. 96.6 - 107.649
5
10 15
3 Trajectstudie A27 HRL: Stichtse Brug knooppunt Eemnes, hm. 107.649 - 96.6
Pagina 4 van 28
21
Veilig over over Rijkswegen Rijkswegen2010 2010--Deel DeelCC Veilig
1
Achtergrond en toelichting deelrapportages
Historie Het voorliggende rapport is de vierde uitgave van Veilig over Rijkswegen. In 2008, 2009 en in 2010 zijn de kerncijfers verkeersveiligheid op het rijkswegennet in beeld gebracht in de rapporten ‘Veilig over Rijkswegen’. In 2008 heeft dit geresulteerd in twee delen, deel A en B. Deel A heeft als doelgroep DVS/SDG en DGMo. In dit deel zijn de kerncijfers ten aanzien van de verkeersveiligheid op het hoofdwegennet en de te behalen verkeersveiligheidsdoelstellingen opgenomen. Deel B, dat ook is opgesteld in 2008 en 2009, bevat de verkeersveiligheidspositie per Regionale Dienst, in absolute en relatieve zin. Tenslotte is in 2009 en 2010 een derde deel (C) opgesteld. In dit deel is een verdiepingsslag uitgevoerd naar onveilige locaties om te komen tot kansrijke en effectieve oplossingrichtingen voor de Regionale Diensten. In 2009 is aan de drie delen (A, B en C) een vierde deel toegevoegd. Het betreft de Evaluatie van uitgevoerde maatregelen. Uitgevoerde maatregelen (ex-post) worden in dit deel periodiek gemonitord en geëvalueerd met als doel inzicht te krijgen in de effectiviteit en kosten van maatregelen. Deze informatie biedt weer input voor het beleid (deel A en B) en voor de planning en uitvoering van maatregelen (ex-ante) (deel C). Europese Richtlijn Verkeersveiligheid en Wet beheer rijkswaterstaatswerken Parallel aan de ontwikkeling van het project ‘Veilig over Rijkswegen’ hebben het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie op 19 november 2008 de Richtlijn betreffende het beheer van de verkeersveiligheid van weginfrastructuur vastgesteld (Richtlijn 2008/96/EG; in het Engels: Road Infrastructure Safety Management en hierna: Richtlijn RISM). De doelstelling van de Richtlijn RISM is de vaststelling van procedures om een consequent hoog niveau van verkeersveiligheid op het Trans-Europese wegennet te verzekeren. De Europese Richtlijn bevat vier onderdelen. Het project ‘Veilig over Rijkswegen’ past binnen het onderdeel “Classificatie en beheer van de verkeersveiligheid van het in gebruik zijnde wegennet” (Network Safety Management). Dit onderdeel heeft als doel het in kaart brengen van kosteneffectieve maatregelen. Inmiddels is de Richtlijn RISM geïmplementeerd in de Wet beheer rijkswaterstaatswerken (verder: Wbr).
Pagina 5 van 28
Veilig over over Rijkswegen Rijkswegen2010 2010--Deel DeelCC Veilig
Veilig over Rijkswegen Met het project ‘Veilig over Rijkswegen’ wordt invulling gegeven aan de Wbr. Het project ‘Veilig over Rijkswegen’ bestaat uit een viertal onderdelen: Deel A: geeft een overzicht van de verkeersveiligheid op het Rijkswegennet. Het geeft inzicht in de belangrijkste ontwikkelingen, aandachtspunten en nieuwe informatie. Zo worden belangrijkste bevindingen uit de delen C en Evaluatie geïntegreerd in deel A. Doelgroepen voor deel A zijn DGMo en DVS/SDG. Deel A wordt jaarlijks opgesteld, afwisselend uitgebreid en beknopt. Deel B: geeft een regionaal overzicht van de verkeersveiligheid op de rijkswegen per Regionale Dienst. Hierbij wordt gekeken naar de ontwikkeling, verschillen met het landelijk beeld, specifieke aandachtspunten en specifiek onveilige locaties. Doelgroepen voor deel B zijn DVS/SDG en de Regionale Diensten. Deel B wordt jaarlijks opgesteld, afwisselend uitgebreid en beknopt. Deel C: heeft tot doel om een brug te slaan tussen de theorie uit Deel B en het feitelijk aanpakken van onveilige locaties. Hierbij wordt per Regionale Dienst maatwerk geleverd. Vanuit deel B wordt per RD een aantal locaties, trajecten of thema’s geselecteerd. Deze locaties, trajecten of thema’s worden nader onderzocht op basis van het slachtofferongevallenbeeld en een locatieonderzoek. Per locatie worden maatregelvoorstellen gedaan voorzien van een kostenindicatie en effectinschatting. Per Regionale Dienst wordt één rapportage opgesteld. De doelgroepen zijn de Regionale Diensten en de Wegendistricten. Evaluatiedeel: met het deel Evaluatie wordt kennis op het gebied van kosteneffectiviteit doorontwikkeld. Door meer inzicht in deze factoren te krijgen, wordt meer grip verkregen op de best mogelijke toepassingen. Tot nu toe worden evaluaties niet structureel uitgevoerd. Binnenkort worden projectmatig alle uitgevoerde evaluaties in een vast format gegoten zodat de informatie kan worden ontsloten voor de doelgroepen DGMo, DVS/SDG en de Regionale Diensten. Opgemerkt dient te worden dat de bovenstaande onderdelen niet in een jaarlijkse frequentie worden uitgevoerd. De stappen zijn in chronologische volgorde niet binnen het tijdspad van één jaar uit te voeren. Project Veilig over Rijkswegen 2010 Het project Veilig over Rijkswegen 2010 bestaat uit de volgende producten:
Deel A, Verkeersveiligheid landelijk beeld – uitgebreid deel Deel B, Benchmark Regionale Diensten – beknopt Deel C, Detailanalyses Utrecht
Pagina 6 van 28
Veilig over over Rijkswegen Rijkswegen2010 2010--Deel DeelCC Veilig
2
Toelichting detailanalyses
De detailanalyses bestaan uit een aantal deelstappen. De resultaten van deze deelstappen zijn weergegeven op de zogenoemde factsheets. Deze factsheets zijn opgenomen in het volgende hoofdstuk. Per locatie, traject of thema is één factsheet gemaakt dat bestaat uit een aantal pagina’s. Onderstaand is een toelichting opgenomen van de onderdelen op de factsheets. Keuze locaties, trajecten of thema’s Iedere Regionale Dienst heeft binnen een bepaald kader en budget de ruimte om detailanalyses uit te laten voeren. Hiervoor is een aantal opties mogelijk. Gekozen kan worden tussen een locatieanalyse, trajectstudie of een themastudie. Op basis van deze driedeling zijn de volgende opties mogelijk: 1. Globale uitwerking locatie. Dit betreft een ongevallenoverzicht in tabel en op kaart zonder verdere analyse. 2. Detailuitwerking locatie. Dit betreft de globale uitwerking aangevuld met een locatie onderzoek, oplossingsrichtingen en een kostenindicatie. 3. AVOC studie. In plaats van een detailuitwerking per locatie is een diepgaandere analyse mogelijk, een AVOC studie. 4. Traject studie. Langere trajecten zijn onderzocht in een trajectstudie. De resultaten zijn op een vergelijkbare wijze gepresenteerd als de detailuitwerking van een locatie. 5. Thematische studie. Tenslotte is het mogelijk een thematische studie uit voeren. 6. Detail kostenraming locatie of trajectstudie. Dit betreft een vergelijkbare uitwerking als optie 2 maar dan met een gedetailleerde kostenraming. De keuzes van de Regionale Diensten hebben plaatsgevonden op basis van analyses uit het Benchmarkrapport Regionale Diensten (Deel B van Veilig over Rijkswegen 2010) en lokale kennis en actualiteit. Voor de Regionale Dienst Utrecht zijn de volgende analyses uitgevoerd: 1. 2. 3.
Locatiestudie A12 HRR: afrit De Meern, hectoletter a Trajectstudie A27 HRR: knooppunt Eemnes - Stichtse Brug, hm. 96.6 107.649 Trajectstudie A27 HRL: Stichtse Brug - knooppunt Eemnes, hm. 107.649 96.6
Toelichting factsheets Op de factsheets zijn belangrijke kenmerken van de ongevalgegevens van de periode 2006-2010 gepresenteerd in één combinatietabel. Voor de gegevens is gebruik gemaakt van het Bestand geRegistreerde Ongevallen Nederland (BRON). Hierin zijn de door de politie geregistreerde ongevallen opgenomen, zowel de processenverbaal als de zogenaamde kenmerkenmeldingen. Onderaan het blad zijn de belangrijkste aandachtspunten uit de tabellen beschreven aan de hand van de 5 W’s (waar, wat, wanneer, waarom en wie).
Pagina 7 van 28
Veilig over over Rijkswegen Rijkswegen2010 2010--Deel DeelCC Veilig
Registratiegraad Ten aanzien van de registreerde ongevallen door de politie dient een belangrijke kanttekening te worden gemaakt. Verwacht was dat in 2010 het aantal registraties van de lichtere slachtofferongevallen als gevolg een wijziging in de registratie van verkeersongevallen bij de politie aanzienlijk zou afnemen. Dit is ook zichtbaar geworden in de cijfers. In BRON 2010 zijn de kenmerkmeldingen van ongevallen toegevoegd. Deze kenmerkmeldingen zijn (hoofdzakelijk) UMS ongevallen. Helaas is van veel ongevallen de exacte locatie van het ongeval niet geregistreerd. Dit alles resulteert een lager aantal geregistreerde ongevallen in 2010 wat zijn weerslag heeft op de in dit rapport gepresenteerde cijfers van 2010. Bij het interpreteren van de resultaten dient hiermee rekening te worden gehouden.
In het vervolg van de factsheet zijn de verkeersslachtoffers of verkeersongevallen naar jaar uiteengezet in een grafiek. Tevens is op kaart het ongevallenbeeld op de locatie getoond. Hierbij is onderscheid gemaakt in de ernst van de ongevallen. Tenslotte is met behulp van een foto een overzichtsbeeld van de locatie gegeven. Het laatste onderdeel van de factsheet bevat een aantal kaders. Deze zijn voor alle opties ingevuld, behalve optie 1 (globale uitwerking). In het eerste kader is op basis van de ongevalgegevens, in een hypothesevorm, aangegeven wat mogelijke oorzaken zijn voor het ongevallenbeeld. Op basis van deze hypothesen is voor de locaties en trajecten een locatieonderzoek uitgevoerd. Voor thematische studies is geen locatie onderzoek uitgevoerd. De bevindingen van het locatieonderzoek zijn in het tweede kader verwoord. Dit kunnen enerzijds bevindingen zijn aansluitend op de hypothesen. Anderzijds kunnen het nieuwe zaken zijn, eventueel aangegeven door de medewerker van Rijkswaterstaat op locatie. Waar nodig zijn op basis van het locatiebezoek nog aanvullende gegevens geanalyseerd. De ongevalgegevens en het locatieonderzoek dienen als input voor het bepalen van mogelijke oplossingsrichtingen. Deze staan in het derde kader. Een toelichting op de oplossingsrichtingen: Voor de oplossingsrichtingen zijn de kosten en effecten ingeschat. Hierbij is gebruikt gemaakt van eenheidsprijzen en maatregeleffecten zover deze bekend zijn. Voor ‘standaard’ maatregelen zoals bijvoorbeeld het plaatsen van een geleiderail zijn de eenheidsprijzen en maatregeleffecten gebruikt uit de studie Meer Veilig 2 die in 2010 en 2011 is uitgevoerd. Dit betreffen richtprijzen waarbij een marge van 30% aangehouden moet worden. Voor specifieke maatregelen zijn de kosten en effecten globaal ingeschat. Hierbij is alleen gekeken naar de directe uitvoeringskosten. Voorbereidende werkzaamheden en andere bijkomende kosten zijn niet meegenomen. De effecten zijn dan ingeschat op basis van het ongevallenbeeld op de locatie. Indien is gekozen voor optie 6, dan is een detailkostenraming uitgevoerd door een kostendeskundige van ARCADIS. Opgemerkt dient te worden dat de maatregelen vanuit het oogpunt verkeersveiligheid zijn voorgesteld. Met andere invalshoeken zoals doorstroming en leefbaarheid is beperkt rekening gehouden. Op het laatste blad zijn enkele representatieve foto’s opgenomen die tijdens het locatieonderzoek zijn gemaakt.
Pagina 8 van 28
Veilig over over Rijkswegen Rijkswegen2010 2010--Deel DeelCC Veilig
3
Factsheets
In de factsheets wordt een aantal afkortingen gebruikt. Onderstaand een toelichting hierop. Botspartners/ vervoerswijze
Code
Lichtgesteldheid
Code
Anders
AN
Daglicht
L
Personenauto
PA
Schemer
S
Bestelauto
BE
Duisternis
D
Vrachtauto
VA
Wegverlichting
Code
Trekker
TR
Niet aanwezig
G
Trekker met oplegger
TO
Brandend
B
Bus
BU
Niet brandend
N
Motor
MO
Weergesteldheid
Code
Landbouwvoertuig
LA
Droog
D
Trein/tram
TT
Droog + Harde windstoten
D|H
Bromfiets
BR
Droog + Mist
D|M
Snorfiets
SN
Harde windstoten
H
Brommobiel
BM
Mist
M
Fiets
FI
Niet ingevuld
Scootmobiel
SC
Onbekend
O
Voetganger
VO
Regen
R
Boom
BO
Regen + Harde windstoten
R|H
Lichtmast
LI
Regen + Mist
R|M
Overig vast object
OV
Sneeuw/Hagel
S
Los voorwerp
LO
Toestand wegdek
Code
Overig wegmeubilair
OW
Droog
D
Dier
DI
Nat
N
Dier met wagen
DW
Sneeuw/ ijzel
S
Onbekend voertuig i.g.v. doorrijder
DR
Partij onbekend
ON
Alcohol
Code
Niet ingevuld Geen alcohol
G
Ja, geconstateerd
J
Artikel 8 niet geconstateerd, wel alcohol
W
Pagina 9 van 28
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Locatiestudie A12 HRR: afrit De Meern, hectoletter a Ongevallen
Onvoldoende afstand
Kopstaart zonder afslaan
Art. 8 bestuurder(s) (alcohol)
Vervoerswijze botspartner 2
Vervoerswijze botspartner 1
Vervoerswijze veroorzaker
Leeftijd botspartner 2
Leeftijd botspartner 1
Manoeuvre Leeftijd veroorzaker
Wie?
Toestand wegdek
Weersgesteldheid
Wegverlichting
Dagdeel [uren] Lichtgesteldheid
Waarom?
Tijdstip
Datum
Dag
Botspartner(s)
Hoofdtoedracht
Wanneer?
Aard
Hectoletter
Wat?
Hectometer
Richting
Wegnummer
Aantal doden
Aantal ziekhuisgewonden
Aantal overige gewonden
Aantal slachtoffers
Aantal UMS-ongevallen
Ongevalnummers
Waar?
320070988870 1
12 R 54,4 a Kop/staart
20081251837
Onvoldoende 12 R 54,4 a Kop/staart afstand
Kopstaart met PA/PA Ma 03-11-08 18:15 18-22 D B D D 19 33 34 PA PA PA G stilstaand voertuig
220060907258 1
12 - 54,6 a Flank
Niet ingevuld
PA/BE Vr 21-07-06 07:20 07-09 L
N D D
Op kruising flank botsing
23 23
BE PA
220060494326 1
12 - 54,6 a Flank
Negeren rood licht
PA/VA Zo 16-04-06 01:55 22-07 D B D N
Op kruising flank botsing
20 41
PA VA
220060308714 1
12 - 54,6 a Flank
Negeren rood licht
Op kruising flank N D D botsing
36 31
PA PA
220060893650 1
Vast 12 - 54,6 a voorwerp
Macht over PA/LI Vr 04-08-06 09:35 09-12 L stuur verliezen
Botsing met N D N lichtmast
23
PA
220060899112 1
12 - 54,6 a
Vast voorwerp
Macht over PA/OW Di 11-07-06 09:01 09-12 L stuur verliezen
Botsing met N R N overig wegmeubilair
24
PA
Negeren rood licht
VA/MO Do 22-02-07 17:15 16-18 L
N D D
Op kruising flank botsing
37 35
VA MO
G
3
320070942258
1
20080370623
1
1
20080521153 20080818555
3
1
12 - 54,6 a Flank 1
1
1
20090598779
1
PA/PA Zo 15-01-06 16:49 16-18 L
N D D
41 31
PA BE
PA/SN Di 15-04-08 15:33 12-16 L
Op kruising flank N D D botsing
37 19
PA SN
0
Onvoldoende 12 - 54,6 a Kop/staart afstand
PA/PA Zo 01-06-08 10:36 09-12 L
Kopstaart zonder N R N afslaan
57 41
PA PA
G
Negeren rood licht
PA/PA Do 04-09-08 18:08 18-22 L
N D D Overige
23 38
PA PA
- 49
PA MO
12 - 54,6 a Flank
12 - 54,6 a Kop/staart
1
PA/BE Wo 29-08-07 16:26 16-18 L
12 - 54,6 a Kop/staart
Niet ingevuld
Geen voorrang PA/MO Zo 09-08-09 18:36 18-22 L verlenen
Overige ongevallen met N D D verkeer in dezelfde richting zonder afslaan
20090051220
1
12 - 54,6 a
Vast voorwerp
Slippen
PA/OW Za 17-01-09 16:32 16-18 L
Botsing met N D N overig wegmeubilair
20
PA
20090883342
1
12 - 54,6 a
Vast voorwerp
Te veel rechts rijden
Botsing met PA/OW Do 17-12-09 20:11 18-22 D B S S overig wegmeubilair
53
PA
20100236465
1
12 - 54,6 a Frontaal
Fout inhalen/ snijden
PA/BE Vr 23-04-10 07:20 07-09 L
-
BE
TOTAAL
10 7 5 2 0
Flank
Negeren rood PA/PA Zo licht
Legenda Deze eigenschap komt bij meer dan de helft van de ongevallen voor Deze eigenschap komt het meest voor, maar bij minder dan de helft ongevallen Deze eigenschap is niet dominant
Pagina 10 van 28
N D D
16-18 L N D D
Frontaal met veranderen van rijstrook van 1 voertuig
G
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Conclusies Waar?
In totaal vonden er 15 ongevallen plaatsen waarvan 5 met letsel. Bij deze 5 letselongevallen zijn 7 slachtoffers gevallen (5 overige gewonden en 2 ziekenhuisgewonden). Vrijwel alle ongevallen vinden plaats op het kruispunt onderaan de afrit.
Wat?
Drie typen ongevallen komen elk ongeveer evenveel voor: - flankongevallen (5) - kop-staartongevallen (5) - vast voorwerpongevallen (4). Bij 3 ongevallen was er sprake van roodlichtnegatie. Andere oorzaken waren onvoldoende afstand houden (kop-staartongevallen) en stuurfouten (vast voorwerpongevallen). 6 ongevallen vonden plaats in de spitsperioden (merendeel avondspits), 4 overdag en 5 ‘s avonds en ‘s nachts.
Wanneer?
De meeste ongevallen vinden plaats in de middag en avond. Bij ongevallen die in het donker plaatsvinden, brandde de wegverlichting.
Waarom?
Wie?
Bij de omstandigheden valt op dat alle vast voorwerpongevallen bij nat wegdek hebben plaatsgevonden. Ten aanzien van lichtgesteldheid en de manoeuvre zijn er geen opvallendheden. De botspartners laten gevarieerd een beeld zien. Twee personenauto’s is de meest voorkomende combinatie, maar er zijn ook vrachtwagens en bestelauto’s betrokken geweest bij een aantal ongevallen. Bij twee ongevallen was een motor betrokken en bij één ongeval een snorfiets. Bij al deze drie ongevallen, waarbij een personenauto de andere botspartner was, was sprake van letsel, hoewel de snorfietser niet zelf gewond raakte.
Locatiefoto
Overzichtskaart
Trendgrafiek
Pagina 11 van 28
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Hypothesen/mogelijke oorzaken De afrit heeft een bijna gestrekte ligging waardoor voertuigen vanaf de A12 mogelijk met te hoge snelheid richting het kruispunt rijden en daarbij onvoldoende opmerken dat zij voor het kruispunt moeten remmen. Een tweede mogelijke oorzaak is dat het wegdek van de afrit onvoldoende stroef is waardoor weggebruikers bij nat wegdek, in combinatie met een hoge snelheid, de macht over het stuur verliezen. Een andere mogelijkheid is dat het kruispunt in de spitsperioden erg druk is waardoor voertuigen meer risico nemen bij het oprijden van het kruispunt, en daardoor ook het risico nemen door rood te rijden. Resultaten locatie-onderzoek Na het puntstuk ligt de afrit samen met de hoofdrijbaan van de A12 op een stijgende helling in verband met de kruising van de N228/Meerndijk. Hierdoor is per pas ter plaatse van de topboog van de afrit zicht op het verdere verloop van de afrit. Daarbij is er een kans dat weggebruikers in eerste instantie hun blik hoger hebben gericht waardoor zij over de verkeerslichten, die alleen laag geplaatst zijn, heen kijken. Aan het einde van de afrit is een driehoekige middengeleider geplaatst tussen de rijstrook voor linksafslaand verkeer en de rijstrook voor rechtsafslaand verkeer. Op deze middengeleider is zowel het verkeerslicht voor links- als rechtsafslaand verkeer geplaatst. Daarnaast is in de rechterberm nog een tweede verkeerslicht voor rechtsafslaand verkeer geplaatst. Vanwege de stand van dit verkeerslicht is deze pas vanaf korte afstand te zien. Vanaf de afrit valt niet goed op te merken dat een van de verkeerslichten op de middengeleider voor het linksafslaande verkeer is bedoeld. Dit kan een oorzaak zijn van de ongevallen als gevolg van roodlichtnegatie. Daarnaast staat de bebording die weggebruikers waarschuwt dat zij een voorrangskruispunt met verkeerslichten naderen pas ter hoogte van het begin van de opstelstroken op een afstand van 125 meter van de stopstreep. Hierdoor worden weggebruikers pas relatief laat geattendeerd op de verkeerslichten. Verder hebben weggebruikers vanaf de opstelstrook voor linksafslaand verkeer een goede doorkijk richting de toerit van de A12. Mogelijk merken weggebruikers op deze strook te laat op dat zij op het kruispunt een relatief scherpe bocht naar links moeten maken. Doordat deze bocht tussen twee middengeleiders ligt, is er weinig uitwijkruimte beschikbaar indien de bocht niet goed wordt ingeschat.
Pagina 12 van 28
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Oplossingsrichtingen Vanuit het oogpunt van herkenbaarheid is het wenselijk om de afrit verder uit te buigen zodat weggebruikers duidelijk merken dat zij op een afrit rijden. Vanwege de aanwezigheid van het naastgelegen AC Restaurant is dit echter geen reële/kosteneffectieve optie. Een meer haalbare oplossing is de aanpassing van de locatie van de verkeerslichten. Vooral de locatie van het verkeerslicht voor linksafslaand verkeer dient daarbij gewijzigd te worden. Bij voorkeur door een hoog verkeerslicht op een zweepmast te plaatsen. Daardoor valt dit verkeerslicht van grotere afstand al op. Hierbij kan er ook voor gekozen worden om ook het verkeerslicht voor rechtsafslaand verkeer op de zweepmast te plaatsen. Daarnaast is het wenselijk langs de afrit extra bebording te plaatsen om weggebruikers te waarschuwen dat zij een voorrangskruispunt met verkeerslichten naderen (vierkant zwart bord met daarop bord J32). Deze bebording dient meer stroomopwaarts geplaatst te worden dan de huidige bebording. Een andere mogelijke maatregel is het plaatsen van de bewegwijzering op hoge palen. Daardoor kunnen weggebruikers de bewegwijzering al vanaf grotere afstand waarnemen zodat zij zich sneller kunnen oriënteren. Daarbij is het wenselijk om links en rechts van de afrit een paal met bewegwijzering te plaatsen zodat niet alle bestemmingen op één bord worden getoond. Inschatting kosten en effecten De investeringskosten voor het aanpassen van de verkeerslichten tot zweepmasten is geraamd op € 22.000,- excl. BTW. Hierbij is aangenomen dat de regelkast en het regelprogramma van de VRI niet vervangen hoeven worden. Als dit wel het geval is, zullen de kosten veel hoger zijn. Het betreft geen standaard maatregel waarvoor maatregeleffecten bekend zijn. Gezien het aantal kop-staart en flankongevallen op dit kruispunt is ingeschat dat de maatregelen 30% van de ongevallen kan reduceren. De investeringskostenkosten voor het plaatsen van extra attentiebebording wordt ingeschat op € 5.700,- excl. BTW.. Mogelijk dat met deze relatief kleine maatregel 15% van de kopstaartongevallen kunnen worden voorkomen. De investeringskosten voor het vervangen van het bewegwijzeringsbord door twee nieuwe borden op hoge paal zijn geraamd op € 22.500,excl. BTW. Mochten de bovenstaande maatregelen geen resultaat bieden dan zou als laatste maatregelen het plaatsen van een roodlichtcamera een optie zijn. Op basis van bovenstaande ongevalsgegevens is echter lastig te bepalen op welke richting sprake is van roodlichtnegatie, dus het advies luidt om hier eerst onderzoek naar te doen om vervolgens gerichte handhavingsmaatregelen te kunnen nemen. De investeringskosten van een roodlichtcamera inclusief de bijbehorende lussen zijn geraamd op € 49.500,- excl. BTW per stuk. Het verwachte effect betreft een reductie van 75% van het aantal flankongevallen (bron: Meer Veilig 2). Voor de realisatie van de bovenstaande maatregelen zijn ook verkeersmaatregelen benodigd om werkzaamheden veilig te kunnen uitvoeren. De investeringskosten van de verkeersmaatregelen zijn geraamd op € 17.000 excl. BTW.
Pagina 13 van 28
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Foto’s locatie-onderzoek
De afrit heeft een lange rechtstand. Het waarschuwingsbord voor de nadering van de verkeerslichten staat pas voorbij het bewegwijzeringsbord.
Aan het einde van de afrit is een driehoekige middengeleider geplaatst tussen de rijstrook voor linksafslaand verkeer en de rijstrook voor rechtsafslaand verkeer.
Doordat de bocht (komende vanaf de afrit) tussen twee middengeleiders ligt, is er weinig uitwijkruimte beschikbaar indien de bocht niet goed wordt ingeschat.
Aan het einde van de afrit is een driehoekige middengeleider geplaatst tussen de rijstrook voor linksafslaand verkeer en de rijstrook voor rechtsafslaand verkeer (idem foto links).
Pagina 14 van 28
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Locatiestudie A12 HRR: afrit De Meern, hectoletter a Ongevallen
20090211896 220060949407
Za 22-12-07 11:37 09-12 L
N D N Niet van de weg
30
TR
BE
Do 19-03-09 06:15 22-07 S G D D Niet van de weg
22
BE
27 21
PA PA
53 34
PA PA
44 26
PA BE
56
PA
PA/PA Zo 26-07-09 15:00 12-16 L G D D Schampen
320070205557 1
27 R 97,7 # Kop/staart
Fout inhalen/ snijden
PA/PA Vr 05-01-07 15:50 12-16 L
N D D
220060304000 1
Vast 27 R 97,8 # voorwerp
Slippen
PA/OW Wo 25-01-06 09:00 09-12 L
Botsing met overig N R S wegmeubilair
27 R 97,8 # Eenzijdig
Niet ingevuld
20100213861
2
2
27 R 98,1 # Kop/staart
Onvoldoende afstand
220060545947
1
1
27 R 98,6 # Eenzijdig
Macht over stuur verliezen
Vast voorwerp
320070749917 1
27 R 98,6 #
20081263993
Vast 27 R 98,6 # voorwerp
20090314350
1
220060918694
27 R 99,2 # Frontaal 1
1
27 R 99,3 #
Vast voorwerp
Niet ingevuld
PA
Vr 02-04-10 18:46 18-22 L
PA/BE Wo 25-08-10 09:24 09-12 L PA
Do 06-04-06 07:35 07-09 L
OW/DR Vr 29-06-07 10:25 09-12 L
Art. 8 bestuurder(s) (alcohol)
N D D Niet van de weg Kopstaart met foutief inhalen
N D D Niet van de weg N D D
Kopstaart zonder afslaan
N D D Niet van de weg O
Botsing met overig wegmeubilair
28 41 53 BE PA PA G 27
PA
-
DR
PA/PA Vr 05-12-08 14:30 12-16 L
45 39
PA PA
Verlies lading
PA/VA Zo 26-04-09 12:30 12-16 L
Frontaal zonder N D D 51 34 rijstrookverandering
VA PA
Slippen
PA/OW Wo 09-08-06 06:30 22-07 L
N D D
Botsing met overig wegmeubilair
G
G
Botsing met overig N D D wegmeubilair
Niet ingevuld
Vervoerswijze botspartner 2
Vervoerswijze botspartner 1
TR
Macht over stuur verliezen
MO/LO Ma 17-07-06 21:20 18-22 L
1
Vervoerswijze veroorzaker
Slippen
27 R 96,8 # Eenzijdig
Niet ingevuld
1
Leeftijd botspartner 2
27 R 96,7 # Eenzijdig
Niet ingevuld
1
Leeftijd botspartner 1
Manoeuvre Leeftijd veroorzaker
Wie?
Toestand wegdek
Weersgesteldheid
Wegverlichting
Dagdeel [uren] Lichtgesteldheid
Waarom?
Tijdstip
Datum
Botspartner(s) Dag
Hoofdtoedracht
Aard
Hectoletter
Hectometer
Richting
Wanneer?
27 R 96,9 # Eenzijdig
20100109773
1
Wat?
27 R 97,4 # Flank
20090868572
1
Wegnummer
1
1
Aantal doden
1
Aantal ziekhuisgewonden
Aantal overige gewonden
320071504284
Aantal slachtoffers
Aantal UMS-ongevallen
Ongevalnummers
Waar?
21
G
PA
G
27 R 99,3 # Flank
Niet ingevuld
MO/DR Di 26-06-07 12:21 12-16 L
Overige N R N flankongevallen
- 46
DR MO
G
27 R 99,5 # Flank
Onvold. rechts PA/BE Wo 14-06-06 15:47 12-16 L rijden
Overige N D N flankongevallen
21 59
BE PA
G
320070701147 1
27 R 99,5 # Eenzijdig
Verlies lading
PA/TR Ma 16-04-07 13:00 12-16 L
N D D Niet van de weg
44 46
TR PA
20080661914
1
27 R 99,6 # Flank
Fout in-/ uitvoegen
PA/TR Di 24-06-08 18:00 18-22 L
N D D
Overige flankongevallen
50 42
PA TR
20109050126
1
27 R 99,7 # Onbekend
20080378115
1
27 R 99,8 # Kop/staart
Onvoldoende afstand
PA/PA Wo 16-04-08 11:22 09-12 L
1
Onvoldoende 27 R 99,8 # Kop/staart afstand
320070814758
1
220060679435
20080131841
2
1 2
Do 03-06-10 15:30 12-16 L
220060843282 1
27 R 100,0 # Eenzijdig
Slippen
20090835092
27 R 100,0 # Flank
Niet ingevuld
1
Onvoldoende 27 R 100,4 # Kop/staart afstand
320070964051 1
0 N D D
Overige Kopstaart zonder afslaan
Kopstaart zonder PA/PA Do 14-02-08 18:35 18-22 D B D D afslaan BE
Zo 30-07-06 05:59 22-07 L
N D D Niet van de weg
PA/PA Vr 27-11-09 14:15 12-16 L
N D N Schampen
PA/PA Ma 13-08-07 16:30 16-18 L
Kopstaart zonder N D D afslaan
34 24 53 PA PA PA 23 30
PA PA
25
BE
- 61
PA PA
41 49
PA PA
27 R 100,8 # Flank
Fout in-/ uitvoegen
PA/PA Zo 28-12-08 17:23 16-18 D B D D Schampen
44 41
PA PA
27 R 101,1 # Eenzijdig
Verlies lading
PA/PA Zo 04-06-06 14:00 12-16 L
N D D Niet van de weg
53 75
PA PA
27 R 101,1 # Kop/staart
Onvoldoende afstand
PA/PA Di 12-02-08 16:30 16-18 L
N D D
Vast 27 R 101,2 # voorwerp
Macht over Botsing met overig PA/OW Di 01-05-07 10:34 09-12 L G D D stuur verliezen wegmeubilair
65
PA
320070672876 1
27 R 101,3 # Kop/staart
Onvoldoende afstand
Kopstaart zonder afslaan
33 43
BE PA
20090627576
1
Onvoldoende 27 R 102,0 # Kop/staart afstand
Kopstaart zonder PA/PA Vr 04-09-09 21:40 18-22 D B D D afslaan
51 47
PA PA
220061002071 1
Onvoldoende 27 R 102,2 # Kop/staart afstand
Kopstaart zonder N D D afslaan
26 22
PA BE
220061317102 1
27 R 102,4 # Flank
28 42
PA TR
20081212897
1
1
220060672575 1 20080132895
1
320070501436
1
1 1
PA/BE Di 19-06-07 14:51 12-16 L
PA/BE Vr 08-09-06 16:30 16-18 L
N D D
Kopstaart zonder afslaan
Macht over Overige PA/TR Di 28-11-06 17:52 16-18 D G R N stuur verliezen flankongevallen
G
36 18 24 PA PA PA G
Pagina 15 van 28
G
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
20080505436
1
20081195812
1
2
0
Kopstaart zonder afslaan
26 30
PA PA
28 61
PA PA
Kopstaart met B D N stilstaand voertuig
320071405198 1
27 R 103,8 # Frontaal
20109050249
27 R 104,0 # Onbekend Macht over stuur verliezen
27 R 105,6 # Eenzijdig
220061267950 1
Macht over 27 R 105,9 # Kop/staart PA/VA Do 19-10-06 10:10 09-12 L stuur verliezen
65 19
BE PA
Frontaal zonder N D D 20 54 rijstrookverandering
BE VA
0
Overige
Vr 15-09-06 22:16 22-07 D G D D Niet van de weg
Te veel rechts rijden
PA/PA Di 21-10-08 17:17 16-18 L
44 27 36 BE PA PA 0
20
PA
22 28
PA VA
Frontaal zonder N D D 37 29 rijstrookverandering
PA PA
Kopstaart zonder N D D afslaan
20081003921
1
20109049492
1
27 R 106,3 # Onbekend
220061053848 1
27 R 106,5 # Kop/staart
Onvoldoende afstand
PA/BE Wo 13-09-06 17:30 16-18 L
N D D
Kopstaart zonder afslaan
41 26
PA BE
27 R 106,6 # Kop/staart
Onvoldoende afstand
PA/PA Wo 30-07-08 03:27 22-07 D G D D
Kopstaart zonder afslaan
28 45
PA PA
Niet ingevuld
Overige PA/VA Wo 04-01-06 16:33 16-18 L G D D flankongevallen
36 45
VA PA
48 37
PA MO
20081089171
27 R 106,3 # Frontaal
PA
2
1
1
220060280432 1
27 R 106,9 # Flank
20109050396
27 R 106,9 # Onbekend
1
220061443045 1
27 R 107,0 # Flank
20080043454
Los 27 R 107,0 # voorwerp
1
20080627847
1
20080567231
2
TOTAAL
1 2
Do 11-02-10 17:00 16-18 L
Di 20-07-10 13:15 12-16 L Fout inhalen/ snijden
0
0
Overige
N R N Schampen
Niet ingevuld
VA/LO Ma 14-01-08 13:30 12-16 L
Botsing met los N D D voorwerp
27 R 107,2 # Dier
Fout oversteken
TR/DI Do 19-06-08 06:58 22-07 L
B D D Overstekende dieren
27 R 107,4 # Flank
Fout inhalen/ snijden
PA/PA Do 24-04-08 23:55 22-07 D B D N
Onvoldoende afstand
PA / Do PA
36 21 15 6 0
Legenda Deze eigenschap komt bij meer dan de helft van de ongevallen voor Deze eigenschap komt het meest voor, maar bij minder dan de helft ongevallen Deze eigenschap is niet dominant
Pagina 16 van 28
12-16 L N D D
G
Overige
PA/MO Ma 11-12-06 09:00 09-12 L
Kop/ staart
Art. 8 bestuurder(s) (alcohol)
TR PA
Slippen
220061071990 1
Vervoerswijze botspartner 2
37 54
Overige PA/PA Za 23-01-10 22:14 22-07 D B S S flankongevallen
Wo 23-06-10 21:55 18-22 L
Vervoerswijze botspartner 1
G
Macht over BE/VA Ma 10-12-07 15:41 12-16 L stuur verliezen
1
Vervoerswijze veroorzaker PA
Onwel worden/ Kopstaart zonder PA/BE Do 28-01-10 18:15 18-22 D B D N ziekte afslaan
1
Leeftijd botspartner 2
44
27 R 103,7 # Kop/staart
20100336140
40 57 63 PA PA PA
Kopstaart zonder N D D afslaan
PA/PA Do 23-11-06 08:10 07-09 S N R N
PA/BE Ma 01-11-10 17:06 16-18 L
Leeftijd botspartner 1
Manoeuvre Leeftijd veroorzaker
Toestand wegdek
Weersgesteldheid
Wegverlichting
Dagdeel [uren] Lichtgesteldheid
Tijdstip
Datum
PA/TR Do 19-06-08 15:00 12-16 L
Kopstaart zonder afslaan
Onvoldoende afstand
Onvoldoende 27 R 103,6 # Kop/staart afstand
2
Botspartner(s) Dag
Hoofdtoedracht
Hectoletter
Hectometer
Richting
Aard Slippen
Botsing met overig PA/OW Za 13-12-08 04:51 22-07 D G D N wegmeubilair
1
27 R 103,4 # Flank
Wie?
PA/PA Vr 09-05-08 14:45 12-16 L G D D
Onvoldoende 27 R 103,2 # Kop/staart afstand 27 R 103,4 # Kop/staart
Waarom?
Onvoldoende afstand
1
1
20100359342
Wanneer?
Vast 27 R 102,5 # voorwerp
220061393658 1 20100028818
Wat?
27 R 102,5 # Kop/staart 1
20080672509
Wegnummer
Aantal doden
Aantal ziekhuisgewonden
Aantal overige gewonden
Aantal slachtoffers
Aantal UMS-ongevallen
Ongevalnummers
Waar?
Overige flankongevallen
G - 61
PA PA
G
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Conclusies Waar?
Wat?
Wanneer?
Waarom?
Wie?
In totaal hebben er 52 ongevallen plaatsgevonden waarvan 16 letselongevallen. Bij deze 16 lestelongevallen zijn in totaal 21 slachtoffers gevallen (15 overige gewonden en 6 ziekenhuisgewonden). De ongevallen vinden verspreid over het wegvak plaats. Er liggen op het traject geen ongevallenclusters. Wat wel opvalt, is dat bij een aantal afritten er een clustering is van het aantal ongevallen. Enkelvoudige ongevallen (15 vast voorwerp en eenzijdige ongevallen) vinden vooral ter hoogte van knooppunt Eemnes plaats, maar komen ook verspreid over de rest van het traject voor. Kop-staartongevallen (17) door onvoldoende afstand houden (14) komen vooral voor tussen de aansluitingen Eemnes en Huizen. Flankongevallen (11), veelal door stuurfouten, komen verspreid over het traject voor. 12 ongevallen in de spits (voornamelijk avondspits), 24 overdag en 20 ‘s avonds en ‘s nachts. De ongevallen vinden vooral in de middag en avond plaats op doordeweekse dagen. 13 ongevallen, waarvan 6 met letsel vonden plaats bij nat wegdek. 12 ongevallen vonden plaats tijdens schemer of in het donker. Ten aanzien van de manoeuvres zijn er geen opvallendheden. Bij de flankongevallen gaat het in de meeste gevallen om ongevallen tussen twee voertuigen die in dezelfde richting reden. Bij 30 ongevallen was de bestuurder van een personenauto de vermoedelijke veroorzaker. Bij 19 ongevallen waren alleen personenauto’s betrokken. Ongevallen met vrachtverkeer vinden vooral plaats in de aanloop naar de Stichtse Brug. Tussen de ongevallen met vrachtverkeer zijn echter weinig overeenkomsten te zien.
Locatiefoto
Overzichtskaart
Trendgrafiek
Pagina 17 van 28
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Hypothesen/mogelijke oorzaken De A27 ligt in knooppunt Eemnes in een bocht. Mogelijk is hier onvoldoende visuele geleiding aanwezig waardoor weggebruikers van de weg raken. Bij de aanloop naar de Stichtse Brug speelt mogelijk harde wind of windstoten een rol bij de ongevallen met vrachtverkeer. De afritten zijn in de spitsperioden druk waardoor verstoringen in de doorstroming ontstaan en daardoor kop-staart ongevallen. Resultaten locatie-onderzoek Na de uitvoeging van de verbindingsweg van de A27 naar de A1 richting Amersfoort loopt de A27 iets omhoog vanwege de kruising met de A1 en maakt vervolgens een bocht naar links. Deze bocht begint ongeveer ter plaatse van de kruising met de A1. Juist op deze locatie is er geen visuele geleiding in de buitenbocht aanwezig. Mogelijk zien weggebruikers hierdoor te laat dat de A27 een bocht maakt. Een ander punt dat opvalt in het wegbeeld van het traject is de relatief brede middenberm met enkele geleiderail in het midden ten noorden van knooppunt Eemnes. Voordeel hiervan is dat de kans op ongevallen met de geleiderail kleiner is, maar een mogelijk nadeel is dat de geleiderail hierdoor een beperktere visuele geleiding biedt dan wanneer de geleiderail op korte afstand van de rijbaan zou zijn geplaatst zoals op de meeste andere wegen het geval. Mogelijk schatten weggebruikers het verloop van de weg verkeerd in doordat zij verwachten dat de geleiderail en de rijbaan direct naast elkaar liggen. Tussen knooppunt Eemnes en de aansluiting Eemnes ligt een weefvak. Mede door de aanleg van een nieuw gemeentehuis in Eemnes is in Eemnes bij de afrit de verkeerssituatie gewijzigd. Hierdoor is er, vooral in de ochtendspits sprake van een wachtrij op de afrit met kans op terugslag op de hoofdrijbaan. Dit kan leiden tot kop-staartongevallen. Ook in de avondspits ontstaat er op de A27 drukte rondom de afritten van de aansluitingen Eemnes en Huizen. Als weggebruikers te laat opmerken dat hun voorligger remt, kunnen kop-staartongevallen ontstaan. In de aanloop naar de Stichtse Brug is er in de buitenberm geen begroeiing aanwezig. Daarnaast staan er borden die waarschuwen voor harde wind. Dit bevestigt dat harde wind of windstoten de mogelijke oorzaak zijn van enkele ongevallen met vrachtverkeer op dit gedeelte van het traject. Door het wegendistrict is echter aangegeven dat zij weinig klachten ontvangen over hinder door de wind. Verder valt op dat het wegbeeld van dit deel van de A27 relatief eentonig is waardoor het concentratieniveau van weggebruikers kan afnemen. Daarnaast beschikt dit traject niet over rijstrooksignalering waardoor weggebruikers niet gewaarschuwd kunnen worden voor filevorming. Langs de rand van de vluchtstrook van een deel van de A27 is een kolkconstructie met een schuine betonband aanwezig. Hoewel er schuine banden zijn gebruikt bestaat er een kans dat weggebruikers een verkeerde stuurbeweging maken nadat zij naast de weg zijn geraakt. Daarbij is geconstateerd dat de betonbanden op diverse plaatsen wat verschoven waren. Dit kan een gevolg zijn van onderhoudswagens die de kolken schoonmaken of doordat voertuigen op dit traject uit koers zijn geraakt en naast de rijbaan zijn gekomen en de betonband geraakt hebben.
Pagina 18 van 28
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Oplossingsrichtingen Om de kans op enkelvoudige ongevallen ter hoogte van knooppunt Eemnes te verkleinen wordt voorgesteld om de visuele geleiding van de bocht in de A27 te vergroten. Bijvoorbeeld door extra reflectoren op de geleiderail in de buitenberm te plaatsen. Ook voor de rest van het traject is het gewenst om de visuele geleiding te vergroten. Dit is net als in knooppunt Eemnes mogelijk door extra reflectoren op de geleiderails te plaatsen, maar er kan ook overwogen worden om de enkele geleiderail in de middenberm te vervangen door twee geleiderails die dichter bij de rijbaan staan. Hoewel de kortere afstand tussen de rijbaan en de geleiderail ertoe leidt dat weggebruikers die naast de rijbaan terechtkomen eerder de geleiderail raken, is de verwachting dat het positieve effect van de visuele geleiding hoger is. Zeker indien de geleiderail van extra reflectoren wordt voorzien. Voor de aanloop naar de Stichtse Brug is het gewenst om, net als naast de hoofdrijbaan links, in de buitenberm begroeiing aan te brengen zodat vooral vrachtverkeer minder last heeft van de wind. Dit verkleint de kans op ongevallen door onverwachte zijdelingse bewegingen van voertuigen. Daarnaast is het wenselijk om de gootconstructie langs de verharding aan de buitenbermzijde aan te passen zodat weggebruikers die naast de weg terechtkomen, makkelijker kunnen terugsturen naar de rijbaan. In hoeverre dit mogelijk is, is mede afhankelijk van de waterhoudkundige en constructieve eisen die aan de gootconstructie worden gesteld. Door het wegendistrict is al wel een uitvraag gedaan om de losliggende delen van de gootconstructie weer vast te maken. Aanvullend op de oplossingen die Rijkswaterstaat zelf kan treffen, wordt aanbevolen om bij de gemeente Eemnes aandacht te vragen voor de situatie bij de T-splitsing aan het einde de afrit van de aansluiting Eemnes. Vanuit het oogpunt van verkeersveiligheid is het wenselijk om deze T-splitsing aan te passen zodat de kans op filevorming op de afrit afneemt. Inschatting kosten en effecten Het aanbrengen van visuele geleiding op de geleiderail wordt ingeschat op circa € 15.000,- per kilometer. Het effect is ingeschat op 20% van het aantal enkelvoudige ongevallen [bron Meer veilig 2]. Het plaatsen van een geleiderail is ingeschat op € 192.000,- per kilometer. Bron Kritische ontwerpelementen 130 km/h. Het effect van geleiderail is ingeschat op een recuctie van 40% van het aantal slachtoffers bij enkelvoudige ongevallen. Het plaatsen van begroeing in de buitenberm is maatwerk. Eenheidsprijzen zijn moeilijk te bepalen. Het effect wordt ingeschat op 30% van het aantal ongevallen met vrachtverkeer. Het reconstrueren van het kruispunt onder aan de afrit is maatwerk. In Meer Veilig 2 is gerekend met een verwacht effect van 50% op het aantal slachtoffers uitgaande van een reconstructie van het kruispunt. Het aanpassen van de gootconstructie betreft maatwerk. De kosten en effecten zijn moeilijk in te schatten op basis van de huidige informatie. Het effect zal voornamelijk zichtbaar zijn op de enkelvoudige ongevallen.
Pagina 19 van 28
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Foto’s google streetview
Ter hoogte van knooppunt Eemnes loopt de weg iets omhoog in een bocht naar links.
Brede middenberm met enkele geleiderail ten noorden van knooppunt Eemnes.
In de aanloop naar de Stichtse Brug is er in de buitenberm geen begroeiing aanwezig.
Langs de rand van de vluchtstrook van de A27 is een kolkconstructie met een schuine betonband aanwezig.
Pagina 20 van 28
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Trajectstudie A27 HRL: Stichtse Brug - knooppunt Eemnes, hm. 107.649 - 96.6 Ongevallen
20090937689 20090429959
Onvoldoende afstand
1
27 L 107,6 # Kop/staart
1
Onvoldoende 27 L 107,4 # Kop/staart afstand
20100337311
1
1
20100278761
3
2
20081096355
1
1 1
41 36 38 PA PA VA 19 52 42 BE PA BE G
BE/BE Di 16-03-10 09:25 09-12 L
Onvoldoende afstand
PA/PA Wo 26-05-10 09:19 09-12 L
N D D
Kopstaart zonder afslaan
Macht over BE/OW Ma 03-11-08 12:51 12-16 L stuur verliezen
Botsing met N D N overig wegmeubilair
Onvoldoende afstand
N D N
Kopstaart zonder afslaan
24 27
PA PA
G
23
BE
G
25 43
PA PA
320070723362 1
27 L 105,9 # Kop/staart
220060926643 1
27 L 105,8 #
Vast voorwerp
Botsing met Macht over PA/OW Za 02-09-06 04:14 22-07 D G D D overig stuur verliezen wegmeubilair
25
PA
320070441912 1
27 L 105,4 #
Vast voorwerp
Macht over PA/OW Ma 09-04-07 15:40 12-16 L stuur verliezen
Botsing met N D D overig wegmeubilair
23
PA
220060498562 1
27 L 105,1 #
Vast voorwerp
Slippen
PA/OW Za 15-04-06 11:30 09-12 L
Botsing met N D D overig wegmeubilair
61
PA
220060452425 1
27 L 105,0 # Kop/staart
Onvoldoende afstand
PA/PA Ma 10-04-06 08:52 07-09 L
N D D
33 54
PA PA
24
PA
Vast voorwerp
27 L 104,5 #
320071261171 1
27 L 104,5 # Flank
20080152589
1
20081301320
1
320071562994
1
1 1
20109049379
Macht over PA/OW Vr 21-07-06 12:29 12-16 L stuur verliezen
Botsing met N D D overig wegmeubilair
Fout inhalen/ snijden
N D D
PA/TR Za 22-09-07 15:20 12-16 L
Botsing met overig wegmeubilair
18
PA
G
Onvoldoende afstand
PA/PA Di 13-11-07 00:55 22-07 D G D N
Kopstaart zonder afslaan
35 37
PA PA
G
Slippen
Botsing met PA/OW Wo 01-03-06 05:44 22-07 D G S S overig wegmeubilair
38
PA
59
BE
Vast voorwerp
Wo 27-01-10 19:00 18-22 D
220061267985 1
27 L 102,3 # Flank
PA/TR Di 31-10-06 08:00 07-09 L
20090329245
1
27 L 102,0 # Kop/staart
Onvoldoende afstand
PA/PA Vr 24-04-09 10:30 09-12 L
N D D
20109050395
1
27 L 102,0 # Onbekend
20090439030
1
1
Vr 22-09-06 14:48 12-16 L
Overige
Overige N D D flankongevallen
1
BE
0
Fout in-/ uitvoegen
1
PA
PA/OW Zo 28-12-08 03:48 22-07 D G D
27 L 102,3 # Flank
320071495584
23
Te hoge snelheid
Fout in-/ uitvoegen
320071062623 1
PA TR
Vast voorwerp
Slippen
1
35 50
27 L 103,6 #
27 L 102,5 # Eenzijdig
20080882979
1
Overige flankongevallen
Vast voorwerp
27 L 102,9 # Onbekend 1
Kopstaart zonder afslaan
27 L 103,8 #
27 L 103,5 #
1
220061123463
PA/PA Vr 15-06-07 07:57 07-09 L
Botsing met Macht over PA/OW Ma 25-02-08 22:10 22-07 D G D D overig stuur verliezen wegmeubilair
27 L 103,5 # Kop/staart
220060339668 1
Art. 8 bestuurder(s) (alcohol)
43 29 33 PA PA PA
Kopstaart zonder N D N afslaan
220060841922 1
Vervoerswijze botspartner 2
Vervoerswijze botspartner 1
Kopstaart zonder afslaan
PA/PA Vr 29-05-09 08:48 07-09 L
Vast voorwerp
Vervoerswijze veroorzaker
N M D
Onvoldoende 27 L 107,2 # Kop/staart afstand
27 L 106,3 #
Leeftijd botspartner 2
PA/PA Wo 01-04-09 07:59 07-09 L
Kopstaart zonder N D D afslaan
27 L 106,8 # Kop/staart
Leeftijd botspartner 1
Manoeuvre Leeftijd veroorzaker
Wie?
Toestand wegdek
Weersgesteldheid
Wegverlichting
Dagdeel [uren] Lichtgesteldheid
Waarom?
Tijdstip
Datum
Dag
Botspartner(s)
Hoofdtoedracht
Wanneer?
Aard
Hectoletter
Wat?
Hectometer
Richting
Wegnummer
Aantal doden
Aantal ziekhuisgewonden
Aantal overige gewonden
Aantal slachtoffers
Aantal UMS-ongevallen
Ongevalnummers
Waar?
N D D Niet van de weg
PA/TR Di 16-09-08 07:21 07-09 L G D D Schampen
Wo 21-07-10 19:25 18-22 L
0
Kopstaart zonder afslaan
G
19 52 32 PA PA TR 31 52
PA TR
62 42
PA PA
Overige
27 L 101,9 # Flank
Fout inhalen/ snijden
PA/PA Za 22-09-07 22:33 22-07 D N D D
Overige flankongevallen
18 22
PA PA
27 L 101,7 # Flank
Fout inhalen/ snijden
PA/BE Vr 04-05-07 06:30 22-07 L
N D D
Overige flankongevallen
49 41
PA BE
J
PA/OW Di 26-05-09 18:45 18-22 L
Botsing met N R N overig wegmeubilair
59
PA
G
27 L 101,1 #
Vast voorwerp
Slippen
Pagina 21 van 28
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
27 L 101,0 #
Vast voorwerp
Niet ingevuld
Botsing met PA/OW Di 13-01-09 06:40 22-07 D N D N overig wegmeubilair
57
PA
1
27 L 100,7 #
Vast voorwerp
Botsing met Macht over PA/OW Za 29-08-09 20:42 18-22 S N D D overig stuur verliezen wegmeubilair
50
PA
320071298839 1
27 L 100,6 #
Vast voorwerp
Slippen
Botsing met PA/OW Za 10-11-07 17:19 16-18 S B R N overig wegmeubilair
54
PA
20080703686
27 L 100,1 # Eenzijdig
Macht over stuur verliezen
PA
Zo 24-02-08 13:45 12-16 L
N D D Niet van de weg
42
PA
27 L
Niet ingevuld
PA
Di 29-01-08 07:45 07-09 D B D D Niet van de weg
23
PA
49
PA
20090040425
20090636595
1
20080095078
1
1
99,9 # Eenzijdig Vast voorwerp
220060344504 1
27 L
99,9 #
20090245455
27 L
99,8 # Kop/staart
1
20100275018
2
320070650079
1
Vast voorwerp
Onvoldoende afstand
Kopstaart zonder afslaan
PA/PA Di 31-03-09 08:30 07-09 L
N D D
Fout in-/ uitvoegen
PA/PA Zo 30-05-10 09:54 09-12 L
Botsing met boom N R N en overige vaste - 29 voorwerpen
27 L
99,7 #
27 L
99,5 # Eenzijdig
Fout inhalen/ snijden
PA/PA Ma 11-06-07 14:35 12-16 L
N D D Niet van de weg
1
27 L
99,4 #
Vast voorwerp
Niet ingevuld
PA/OW Vr 21-11-08 13:33 12-16 L
Botsing met N D N overig wegmeubilair
320070352274 1
27 L
99,3 # Kop/staart Niet ingevuld
PA/VA Ma 26-03-07 09:55 09-12 L
N D D
20081181285
2
Botsing met Onwel worden/ PA/OW Di 21-03-06 06:30 22-07 S G D D overig ziekte wegmeubilair
1
PA
G
27 L
99,2 # Eenzijdig
27 L
Onvoldoende 99,0 # Kop/staart afstand
27 L
98,8 # Eenzijdig
320071362730 1
27 L
Vast 98,7 # voorwerp
Slippen
Botsing met PA/OW Zo 19-08-07 04:30 22-07 D B D D overig wegmeubilair
20080593026
1
27 L
97,7 # Flank
Fout in-/ uitvoegen
PA/TR Vr 27-06-08 15:20 12-16 L
N D D
20080177882
1
27 L
97,7 # Flank
Fout inhalen/ snijden
PA/TR Do 21-02-08 06:30 22-07 D B D N
320070115121 1 20081150542
1
1
Vast voorwerp
Macht over stuur verliezen
Slippen
BE
Ma 10-05-10 23:10 22-07 D B D D Niet van de weg
PA
46
PA
31
PA
Overige flankongevallen
50 36
PA TR
Overige flankongevallen
53 46
TR PA
BE/OW Vr 04-05-07 16:05 16-18 L
Fout in-/ uitvoegen
PA/VA Do 27-09-07 12:45 12-16 L
N D D
PA/PA Vr 06-06-08 13:30 12-16 L
Kopstaart zonder N D D afslaan
27 L
97,4 # Flank
27 L
Onvoldoende 97,3 # Kop/staart afstand
27 L
97,3 # Kop/staart
Onvoldoende afstand
PA/PA Wo 23-05-07 23:32 22-07 D B D D
1
PA PA
Niet ingevuld
320071255695 1
1
29 49
Botsing met N D D overig wegmeubilair
97,7 #
320070582969
BE
Di 25-11-08 05:00 22-07 D B S S Niet van de weg
27 L
1
35
Kopstaart zonder PA/PA Ma 29-01-07 08:16 07-09 S N D N afslaan
320070990532 1
20080521284
Overige flankongevallen
1
27 L
97,2 # Kop/staart
Fout in-/ uitvoegen
PA/TR Do 16-04-09 09:40 09-12 L
Kopstaart met N D D foutief in- / uitvoegen
20080998496
1
27 L
97,1 # Flank
Fout in-/ uitvoegen
PA/TR Do 09-10-08 10:15 09-12 L
N D D
97,1 # Flank
Fout inhalen/ snijden
PA/PA Ma 11-02-08 07:10 07-09 D B D D Schampen
1
27 L
Pagina 22 van 28
G
68 35 36 BE PA PA 19 23
VA PA
29 58
PA PA
Kopstaart met 65 31 48 PA PA PA G stilstaand voertuig
20090446193
20080129282
Art. 8 bestuurder(s) (alcohol)
Botsing met boom PA/BO Di 24-01-06 02:45 22-07 D B D D en overige vaste 28 voorwerpen
Slaap, vermoeidheid
1
Vervoerswijze botspartner 2
G
Vast voorwerp
20100128229
- 25 62 PA PA TR 0
PA
99,2 #
1
G
35
27 L
1
PA PA
PA
Botsing met N D D overig wegmeubilair
Onvold. rechts PA/OW Ma 26-03-07 09:54 09-12 L rijden
220060365866
PA PA
19
Kopstaart zonder afslaan
Vast voorwerp
1
G
PA
99,3 #
1
-
G
33
27 L
320070352290
-
Vervoerswijze botspartner 1
Vervoerswijze veroorzaker
Leeftijd botspartner 2
Leeftijd botspartner 1
Manoeuvre Leeftijd veroorzaker
Wie?
Toestand wegdek
Weersgesteldheid
Wegverlichting
Dagdeel [uren] Lichtgesteldheid
Waarom?
Tijdstip
Datum
Dag
Botspartner(s)
Hoofdtoedracht
Wanneer?
Aard
Hectoletter
Wat?
Hectometer
Richting
Wegnummer
1
Aantal doden
Aantal overige gewonden
1
Aantal ziekhuisgewonden
Aantal slachtoffers
Aantal UMS-ongevallen
Ongevalnummers
Waar?
Overige flankongevallen
58 45
PA TR
41 49
PA TR
45 43
PA PA
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Fout in-/ uitvoegen
Frontaal met PA/BE Vr 19-01-07 07:30 07-09 D B R N foutief in- / uitvoegen
96,9 # Eenzijdig
Niet ingevuld
PA/PA Za 22-07-06 15:15 12-16 L
27 L
Vast 96,9 # voorwerp
Macht over PA/BO Vr 10-02-06 09:26 09-12 L stuur verliezen
Botsing met boom N D D en overige vaste 35 voorwerpen
320070748746 1
27 L
96,8 # Kop/staart
Fout inhalen/ snijden
PA/PA Za 23-06-07 16:25 16-18 L
N D N
Kopstaart met foutief inhalen
320070853044 1
27 L
96,7 # Kop/staart
Te veel rechts rijden
PA/TO Wo 27-06-07 08:05 07-09 L
N D D
Kopstaart zonder afslaan
320070170120 1
27 L
97,1 # Frontaal
220060926061 1
27 L
220060338390 1
TOTAAL
40 19 12 7 0
Vast Onvoldoende voorwerp afstand
PA / Vr PA
N D D Niet van de weg
Art. 8 bestuurder(s) (alcohol)
Vervoerswijze botspartner 2
Vervoerswijze botspartner 1
Vervoerswijze veroorzaker
Leeftijd botspartner 2
Leeftijd botspartner 1
Manoeuvre Leeftijd veroorzaker
Wie?
Toestand wegdek
Weersgesteldheid
Wegverlichting
Dagdeel [uren] Lichtgesteldheid
Waarom?
Tijdstip
Datum
Dag
Botspartner(s)
Hoofdtoedracht
Wanneer?
Aard
Hectoletter
Wat?
Hectometer
Richting
Wegnummer
Aantal doden
Aantal ziekhuisgewonden
Aantal overige gewonden
Aantal slachtoffers
Aantal UMS-ongevallen
Ongevalnummers
Waar?
- 28 38 PA PA BE 25 31 47 PA PA PA PA
35 23
PA PA
- 58
TO PA
22-07 L N D D
Legenda Deze eigenschap komt bij meer dan de helft van de ongevallen voor Deze eigenschap komt het meest voor, maar bij minder dan de helft ongevallen Deze eigenschap is niet dominant
Conclusies In totaal hebben er 56 ongevallen waarvan 16 met letsel plaatsgevonden. Bij deze 16 ongevallen zijn 19 slachtoffers gevallen (12 overige gewonden en 7 ziekenhuisgewonden). Waar?
De ongevallen vinden verspreid over het gehele traject plaats. Het gedeelte tussen hm 97,3 en 97,1 (tussen knooppunt Eemnes en de zuidgrens van het traject) is enige 300 meter wegvak met 6 ongevallen. Op de rest van het traject ligt de ongevallendichtheid lager. Er is dus nauwelijks sprake van clustervorming. In vergelijking met de rest van het traject is de ongevallendichtheid wel wat hoger tussen de aansluiting Eemnes en knooppunt Eemnes en tussen de zuidzijde van knooppunt Eemnes en de zuidgrens van het traject. Enkelvoudige ongevallen (eenzijdig of vast voorwerp) komen het meest voor op het traject (27, waarvan 11 met letsel).
Wat?
Wanneer?
Waarom?
Wie?
Daarnaast vinden er kop-staartongevallen (16) en flankongevallen (10) plaats. De enkelvoudige en kop-staartongevallen vinden vooral plaats tussen de Stichtse Brug en knooppunt Eemnes terwijl de flankongevallen vooral ten zuiden van knooppunt Eemnes plaatsvinden. 15 ongevallen vinden plaats in de spits (vooral ochtendspits), 22 overdag en 19 ‘s avonds en ‘s nachts. Vooral de enkelvoudige ongevallen vinden buiten de spits plaats. 21 ongevallen vinden plaats bij schemer of in het donker, waaronder 7 letselongevallen. Bij 14 ongevallen was er sprake van een nat wegdek. Dit leidde 7 keer tot een letselongeval. Bij 20 ongevallen was alleen een personenauto betrokken en bij de meeste overige ongevallen was in elk geval één personenauto betrokken. Slechts bij 5 ongevallen was geen personenauto betrokken. Dit waren alle 5 ongevallen met bestelauto’s. Bij 46 ongevallen was de bestuurder van een personenauto de vermoedelijke veroorzaker. Bij 10 ongevallen was een vrachtwagen betrokken. Slechts bij 3 ongevallen was een vrachtwagenchauffeur de vermoedelijke veroorzaker. 6 van deze ongevallen vonden ten zuiden van knooppunt Eemnes plaats. Bij de enkelvoudige ongevallen waren alleen personenauto’s of bestelauto’s betrokken.
Pagina 23 van 28
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Locatiefoto (bron: Google)
Trendgrafiek
Pagina 24 van 28
Overzichtskaart
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Hypothesen/mogelijke oorzaken Filevorming in de ochtendspits richting knooppunt Eemnes is een mogelijke oorzaak van de kop-staartongevallen op het traject. De enkelvoudige ongevallen zijn mogelijk te verklaren door het relatief eentonige wegbeeld van de A27 waardoor het concentratieniveau van de weggebruikers afneemt. Invoegend verkeer vanaf de A1 is een mogelijke oorzaak van de flank- en kop-staartongevallen op het wegvak ten zuiden van knooppunt Eemnes. Resultaten locatie-onderzoek Dit gedeelte van de A27 kent een rustig wegbeeld. Tussen de Stichtse Brug en de aansluiting Eemnes is er geen verlichting en rijstrooksignalering aanwezig. Door de afwezigheid van rijstrooksignalering merken weggebruikers de staart van de file pas later op wat kan leiden tot kop-staartongevallen. Daarnaast kan het rustige wegbeeld leiden tot concentratieverlies bij weggebruikers wat kan leiden tot enkelvoudige ongevallen. Een ander punt dat opvalt in het wegbeeld van het traject is de relatief brede middenberm met enkele geleiderail in het midden ten noorden van knooppunt Eemnes. Voordeel hiervan is dat de kans op ongevallen met de geleiderail kleiner is, maar een mogelijk nadeel is dat de geleiderail hierdoor een beperktere visuele geleiding biedt dan wanneer de geleiderail op korte afstand van de rijbaan zou zijn geplaatst zoals op de meeste andere wegen het geval. Mogelijk schatten weggebruikers het verloop van de weg verkeerd in doordat zij verwachten dat de geleiderail en de rijbaan direct naast elkaar liggen. In het knooppunt Eemnes is geen rangeerbaan aanwezig waardoor weggebruikers richting Amersfoort rechtstreeks vanaf de hoofdrijbaan naar de uitvoegstrook van de krappe lus naar de A1 rijden. Vanwege de relatief lage snelheid waarmee deze lus te bereiden is, minderen sommige weggebruikers al op de hoofdrijbaan vaart. Als achteropkomend verkeer dit te laat opmerkt kunnen er kop-staartongevallen ontstaan. Hierbij speelt mee dat de A27 een topboog in combinatie met een rechtsdraaiende boog heeft ter plaatse van de kruising met de A1. Door deze combinatie van verticaal en horizontaal alignement hebben weggebruikers pas relatief laat zicht op de uitvoegstrook naar de A1 richting Amersfoort. Aan de zuidzijde van knooppunt Eemnes voegen de verbindingswegen vanaf de A1 via een taper samen met de A27. Daarbij dient vrachtverkeer vanaf de A27 een rijstrook naar rechts op te schuiven. Daarbij kunnen flankongevallen ontstaan als vrachtwagenchauffeurs andere voertuigen in hun dode hoek niet opmerken. Ook tussen andere voertuigen kunnen hier flankongevallen ontstaan. Langs de rand van de vluchtstrook van een deel van de A27 is een kolkconstructie met een schuine betonband aanwezig. Hoewel er schuine banden zijn gebruikt bestaat er een kans dat weggebruikers een verkeerde stuurbeweging maken nadat zij naast de weg zijn geraakt. Daarbij is geconstateerd dat de betonbanden op diverse plaatsen wat verschoven waren. Dit kan een gevolg zijn van onderhoudswagens die de kolken schoonmaken of doordat voertuigen op dit traject uit koers zijn geraakt en naast de rijbaan zijn gekomen en de betonband geraakt hebben. Oplossingsrichtingen Rondom knooppunt Eemnes loopt de planstudie A27/A1 Utrecht-Noord - Bunschoten. Daarbij wordt ook een gedeelte van knooppunt Eemnes aangepast. Onder andere wordt de tapersamenvoeging ten zuiden van het knooppunt opgeheven. Dit heeft waarschijnlijk een positief effect op de verkeersveiligheid doordat het aantal flank- en kop-staartongevallen afneemt.
Pagina 25 van 28
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Als korte termijnoplossing kan nog overwogen worden om ter hoogte van de tapersamenvoeging een doorgetrokken streep aan te brengen links van de asmarkering van de hoofdrijbaan van de A27. Hiermee wordt ontmoedigd dat weggebruikers op de A27 van de linker naar de rechter rijstrook wisselen wat kan leiden tot ongevallen ter plaatse van de tapersamenvoeging. Om de kans op enkelvoudige ongevallen te verkleinen is het gewenst om de visuele geleiding te verhogen. Dit is bijvoorbeeld mogelijk door extra reflectoren op de geleiderails te plaatsen. Ook kan overwogen worden om de enkele geleiderail in de middenberm te vervangen door twee geleiderails die dichter bij de rijbaan staan. Hoewel de kortere afstand tussen de rijbaan en de geleiderail ertoe leidt dat weggebruikers die naast de rijbaan terechtkomen eerder de geleiderail raken, is de verwachting dat het positieve effect van de visuele geleiding hoger is. Zeker indien de geleiderail van extra reflectoren wordt voorzien. Daarnaast is het wenselijk om de gootconstructie langs de verharding aan de buitenbermzijde aan te passen zodat weggebruikers die naast de weg terechtkomen, makkelijker kunnen terugsturen naar de rijbaan. In hoeverre dit mogelijk is, is mede afhankelijk van de waterhoudkundige en constructieve eisen die aan de gootconstructie worden gesteld. Inschatting kosten en effecten Het aanbrengen van visuele geleiding op de geleiderail wordt ingeschat op circa € 15.000 per kilometer. Het effect is ingeschat op 20 %van het aantal enkelvoudige ongevallen (bron Meer veilig 2). Het plaatsen van een geleiderail is ingeschat op € 192.000,- per kilometer (bron Kritische ontwerpelementen 130 km/h). Het effect van geleiderail is ingeschat op een recuctie van 40% van het aantal slachtoffers bij enkelvoudige ongevallen. Het aanbrengen van een doorgrokken streep betreft een relatief kleine maatregel. De kosten zijn ingeschat op € 10.000,- per kilometer. Het effect is geschat op een reductie van 50% van het aantal flankongevallen (bron Meer Veilig 2). Het aanpassen van de gootconstructie betreft maatwerk. De kosten en effecten zijn moeilijk in te schatten op basis van de huidige informatie. Het effect zal voornamelijk zichtbaar zijn op de enkelvoudige ongevallen.
Pagina 26 van 28
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Foto’s google streetview
Tussen de Stichtse Brug en de aansluiting Eemnes is er geen verlichting en rijstrooksignalering aanwezig.
Relatief brede middenberm met enkele geleiderail in het midden ten noorden van knooppunt Eemnes.
Er is geen rangeerbaan aanwezig waardoor weggebruikers richting Amersfoort rechtstreeks vanaf de hoofdrijbaan naar de uitvoegstrook van de krappe lus naar de A1 rijden.
Aan de zuidzijde van knooppunt Eemnes voegen de verbindingswegen vanaf de A1 via een taper samen met de A27.
Pagina 27 van 28
Veilig over Rijkswegen 2010 - Deel C
Pagina 28 van 28
Dit is een uitgave van
Rijkswaterstaat Kijk voor meer informatie op www.rijkswaterstaat.nl of bel 0800 - 8002 (ma t/m zo 06.00 - 22.30 uur, gratis) Maart 2012 | dvs0312vh2110