Veilig drinkwater voor wereldberoemd klooster

Holland Business Paviljoen een schot in de roos

2

PvW

partners voor water

Water Partnerships bijeen in

4

Wisp verovert Baltische Zee regio

Nederland

7

Krant nr. 7

|

december 2011

Veilig drinkwater voor wereldberoemd klooster

Over Partners voor Water Partners voor Water (PvW) is een interdepartementaal programma dat zich richt op het bundelen van krachten om de internationale positie van de Nederlandse watersector (overheid, bedrijfsleven, kennis­instituten en NGO’s) te verbeteren, en zo een bijdrage te leveren aan oplossingen voor de wereld waterproblematiek. Het programma wordt gefinancierd door het ministerie van Infrastructuur en Milieu, het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en het ministerie van Buitenlandse Zaken.  Partners voor Water wordt uitgevoerd door Agentschap NL EVD Internationaal en het Netherlands Water Partnership.

In het kort

De ruines van het klooster bij Thebe

In de derde eeuw na Christus leefde hij naar verluidt tientallen jaren als kluizenaar in de woestijn: Sint Paulus van Thebe. Nu staat op de plek van zijn grot, nabij de Rode Zee, een wereldberoemd klooster van Koptische christenen. Met financiering van Partners voor Water gaan Fujifilm en Pentair voor dat klooster drinkwater maken uit zeewater, met een unieke combinatie van technieken. Tijdens de één na laatste tender van Partners voor Water viel dit project in de prijzen. Willem van Baak van Fujifilm: ‘Er wonen daar niet alleen monniken, er komen ook veel toeristen. Midden in de woestijn is er geen ‘gewone’ drinkwatervoorziening, en ook geen elektriciteit. Het enige wat ze hebben is een bron, maar die levert onvoldoende water. Dat water is bovendien niet zuiver en veroorzaakt ziektes.’ De oplossing van Fujifilm en Pentair (waarin de watertechnologiedivisie van Norit is opgegaan): het ontzouten en zuiveren van zeewater. Willem van Baak: ‘We gaan een unieke combinatie van technieken toepassen, met zonnepanelen, ultrafiltratie, elektrodialyse en desinfectie. Zo zijn we in staat drinkwater te produceren uit zeewater op een duurzame, economisch rendabele wijze. Het energieverbruik is laag, de bediening is eenvoudig en het

systeem vergt weinig onderhoud.’ De doelstelling is even helder als het drinkwater zelf: ‘We willen een jaar lang zorgen voor stabiele levering van drinkwater volgens de WHO norm, tien kubieke meter per dag, met een laag energieverbruik. En daarna natuurlijk ook. We willen met het project aantonen dat de combinatie van technieken een economisch haalbaar en duurzaam alternatief is voor de traditionele productie van drinkwater uit zeewater. Bovendien is onze methode ook geschikt voor het zuiveren van brak en vervuild water. Denk bijvoorbeeld aan het hergebruik van afvalwater in de industrie, land en tuinbouw. Daardoor is de combinatie van technieken breed toepasbaar en zijn er zeer aantrekkelijke opschalingsmogelijkheden; zowel in afgelegen als in stedelijke gebieden.’ Pentair is de wereldleider in ultrafiltratie, Fujifilm heeft unieke membranen voor waterontzouting. De membranen, ontwikkeld en geproduceerd in Nederland, kunnen volgens Fujifilm vanwege de lage kostprijs en het lage energieverbruik zorgen voor een doorbraak in de drinkwaterproductie. Pentair en Fujifilm streven een duurzame samenwerking na om hun gecombineerde techniek wereldwijd toe te passen. Een mooie bijkomstigheid: werkgelegenheid blijft behouden. De vestiging van Fujifilm

in Friesland zou gesloten worden mits men daar iets anders kon bedenken. Dat werd dus deze techniek. Bij het project

zijn nog twee andere bedrijven betrokken: Tss4U (zonnecellen) en het Duitse Deukom (elektrodialyse).

Activiteit: een duurzame, economisch rendabele drinkwater maken uit zeewater. Doel: een jaar lang stabiele levering van veilig drinkwater, tien m2 per dag. Land: Egypte. Initiatiefnemers: Fujifilm en Pentair, samen met Tss4U en Deukum. Planning: bouw installatie eerste helft 2012, productie drinkwater vanaf 2e kwartaal 2012.

Focus op de International Water Week Van 30 oktober tot en met 5 november werd de eerste International Water Week (IWW) gehouden in Nederland. IWW is het eerste evenement waar de werelden van watertechnologie en deltatechnologie bij elkaar komen. ‘Integrated aqua solutions for a changing world’ was het motto van de week. Daarmee sloot IWW aan op de kracht van Nederland: complete oplossingen bieden voor watervraagstukken, gebaseerd op alle disciplines binnen de watersector. Het doel: In Nederland een waterevenement neerzetten met internationale uitstraling. IWW 2011 was de paraplu waaronder de beurs Aquatech, de expo Integrated Aqua Solutions, de conferentie met als thema’s Aquaterra, Aquaindustry, Aquainnovation, een aantal excursies en diverse door Waternet georganiseerde congressen plaatsvonden. Ook vond tijdens de IWW het 2e Nationale Deltacongres plaats. Met meer dan 21.500 bezoekers en 40 internationale delegaties voldeed de IWW

ruim aan alle verwachtingen. De betrokkenheid vanuit het NWP richtte zich naast de delegaties ook op de IWW conferentie, met als thema’s Aquaterra, Aquaindustry en Aquainnovation. Met 425 deelnemende congressisten, waarvan meer dan 50% uit het buitenland (58 nationaliteiten) had deze conferentie een geslaagde première. De volgende IWW onderdelen zijn mede dankzij Partners voor Water mogelijk gemaakt: · Holland Business paviljoen op de Aquatech beurs · Internationaal Delegatie Programma · Holland Hospitality Lounge; huiskamer voor internationale delegaties · Congresprogramma · Excursieprogramma Waterexpertise Tijdens de IWW zijn diverse excursies georganiseerd voor deelnemende delegaties en bezoekers. Zo was er o.a. een excursie gericht op het thema More Crop per Drop, een excursie naar de meest moderne kas-

sen met een gesloten water cyclus, en een excursie gericht op Water and Innovation, met onder andere een bezoek aan een proeftuin op het gebied van ontzouting en blue energy.

International Water Week krijgt vervolg De IWW is tot stand gekomen dankzij een zeer intensieve samenwerking tussen vele betrokken Nederlandse partijen, met als kernpartners Koninklijk Nederlands Waternetwerk, Waternet, IWA, RAI en NWP. Daarbij zijn diverse programma onderdelen mogelijk gemaakt door ondersteuning vanuit de overheid via Partners voor Water en sponsoren uit het bedrijfsleven. De IWW was zo succesvol dat er stemmen opgaan om het evenement een vervolg te geven in 2013: In de week van 4-8 november. Natuurlijk waren er ook kinderziektes en zullen evaluaties plaatsvinden hoe deze een eventuele volgende keer kunnen worden voorkomen. Op pagina 2, 3 en 4 van deze krant een uitgebreide terugblik.

2

Focus op International water week

Holland Business Pavillion een schot in de roos

Het NWP realiseerde twee paviljoens op de International Water Week: het Holland Business Pavillion waar bedrijven zich gezamenlijk presenteren en de Holland Hospitality Lounge, (foto midden-onder) de thuisbasis voor internationale delegaties.

Drie citaten: ‘We hebben de organisatoren een grote bos bloemen gestuurd, want we hebben in één klap een enorm netwerk opgebouwd.’ ‘We hebben het hartstikke druk door de beurs, en daar is het toch om te doen!’ ‘De beurs heeft een paar honderd leads opgeleverd. De eerste vervolgafspraken zijn al gemaakt.’ Met andere woorden: het Holland Business Pavilion op de Aquatech, tijdens de International Water Week, was een schot in de roos. De citaten komen van drie deelnemers die met grote tevredenheid terugblikken. Wezenlijke overeenkomst: zo sta je in het hart van de beurs, in het hart van de belangstelling. En dat was kleinere ondernemingen op eigen kracht nooit gelukt.

Rob Hollering, CEO van Aquaver: ‘Wij hebben op de beurs een totaal nieuwe zuiveringstechniek op basis van een kookproces gepresenteerd, een machine die loopt op zonne-energie en totaal ongevoelig is voor het water dat je erin stopt. Je gaat in één stap van oppervlaktewater of proceswater naar gedistilleerd water, zonder gebruik van chemicaliën. Dat betekent allereerst dat je de afvalstromen met 80 procent terugdringt. Wij zijn niet zo groot en nieuw in waterwereld. Door onze plek in het paviljoen konden we meteen alle belangrijke spelers leren kennen, en zij ons. Dat is geweldig goed gelukt, we hebben in één klap een enorm netwerk opgebouwd. De NWP-mensen leidden ook veel delegaties rond, en die kwamen allemaal langs onze stand. Beter kon niet. We hebben de organisatoren na afloop een grote bos bloemen gestuurd.’

Buitengewoon tevreden Directeur Coos Wessels van BWA is het

daar hartgrondig mee eens. BWA vermarkt een aantal zuiveringstechnologieën, onder meer op basis van fijnzeeftechniek en bewegend-bedfiltratie. ‘Van de oplossingen die we aanbieden draaiden we demo’s in onze stand, recht tegenover NWP zelf. Door aan het paviljoen deel te nemen konden we ook gebruik maken van een aantal gezamenlijke faciliteiten, niet in de laatste plaats de publiciteit. En de organisatie wordt je uit handen genomen. Dat maakt het allemaal een stuk eenvoudiger, wij hebben daar als kleine organisatie zelf natuurlijk geen afdeling voor. We zijn buitengewoon tevreden. We hadden het erg druk en daar was het ons natuurlijk om te doen. Dat de kwaliteit bovendien hoog was merken we nu, een paar weken later, in de follow-up.’

Uitgelezen kans Al even enthousiast is Erik Driessen, business development manager van Voltea. Zijn bedrijf is een inmiddels zelfstandige

spin-off van Unilever. ‘Wij hebben een baanbrekende ontzoutingstechnologie ontwikkeld. In Europa is die vooral interessant voor koelsystemen in de industrie. Anderhalf jaar geleden hebben we ook in Singapore al in de stand van NWP gestaan en dat is ons toen ook al erg goed bevallen. Het is een prachtige mogelijkheid voor een klein, startend bedrijf om een professionele en opvallende stand te krijgen. Als je het op eigen kracht wilt doen kom je, met een beetje overdrijving, toch in een stil hoekje aan de rand van de beurs terecht. Nu stonden we midden in de hal, op een prachtige locatie. We hebben ontzettend veel aanloop gehad en hebben alle dagen fulltime met bezoekers staan praten. We zijn op zoek naar veel partners die al op onze markt actief zijn en onze technologie bij de bedrijven naar binnen willen brengen. Zo’n beurs is een uitgelezen kans om in korte tijd veel mensen te spreken. Heel efficiënt én van hoge kwaliteit: het

zijn persoonlijke contacten, in zulke gesprekken kun je heel goed sonderen hoe serieus de belangstelling werkelijk is. Na die week begon natuurlijk het echte werk: de follow-up van al die gelegde contacten. De eerste afspraken zijn inmiddels al gemaakt!’ De inzet van NWP vond plaats in het kader van Partners voor Water, dat regelmatig gezamenlijke paviljoens ondersteunt om de watersector te positioneren in binnenen buitenland.

Focus op INTERNATIONAL WATER WEEK Piet Dircke (Arcadis) over International Water Week

‘Er valt wat te evalueren, maar zeker voorzetten’

Piet Dircke van Arcadis

‘De International Water Week heeft volop toekomstperspectief, het is voor onze sector de perfecte manier om zich internationaal te presenteren. Wij waren als sponsor in elk geval zeer tevreden.’

Dat zegt Piet Dircke, programmadirecteur bij de Divisie Water van Arcadis én lector Stad en Water aan de Hogeschool Rotterdam. ‘We zijn al jaren een trouwe sponsor van Aquaterra, maar onze focus lag minder sterk op watertechnologie. In 2009 hebben we in de VS met Malcolm Pirnie een grote overname gedaan; we hebben er zo’n tweeduizend nieuwe collega’s bij gekregen. Tweederde daarvan is actief in watertechnologie. Tegelijkertijd bracht de International Water Week het huwelijk tot stand tussen Aquaterra en Aquatech en konden we als Arcadis onze geïntegreerde dienstverlening presenteren. En dan gebeurde dat ook nog op de Amsterdamse Zuidas, op een steenworp afstand van ons nieuwe hoofdkantoor, waar we na 125 jaar Arnhem zijn neergestreken. In het financiële hart van Nederland en dichtbij Schiphol. Het was echt het ideale moment en de ideale plek om ons als multinational te laten zien aan de internationale waterwereld.

En het heeft uitstekend uitgepakt, we hebben eruit gehaald wat erin zat. We waren goed zichtbaar, veel zeer enthousiaste Amerikaanse collega’s waren erbij en premier Rutte bezocht onze stand. Natuurlijk waren er wat kinderziektes. Dat kon bijna niet anders, de week was feitelijk een samenvoeging van een hele reeks evenementen. Dan kun je last hebben van wat lacunes en overlappingen. We hebben daardoor misschien niet alle ambities kunnen waarmaken, maar als je minder ambitieus aan zo’n evenement begint, komt er sowieso minder uit. Er valt dus wel wat te evalueren, maar ik ben zeker een voorstander van voortzetting. De focus zou nog iets meer kunnen liggen op de deltasteden in de wereld en de integrale waterketen in de grootstedelijke context. Daar zit volgens mij de niche van dit evenement. Aan de kust en langs de grote rivieren woont straks zeventig procent van de wereldbevolking.’

3

Officiële lancering dutchwatersector.com

Ook tijdens International Water Week: Sybe Schaap (voorzitter NWP) slaat een blok ijs kapot en lanceert daarmee officieel de internationale website www.dutchwatersector.com

Menno Holterman:

‘We hebben alle Nederlandse ingrediënten in een week laten zien’ lieten zo ook zien hoe sterk de verwevenheid is. De industrie heeft binnen de eigen poorten veel gedaan aan watergebruik en waterkwaliteit. Als ze volgende stappen willen zetten, dan kunnen ze dat alleen als integraal deel van de waterketen. Dat beseffen ze terdege, dat verklaart ook hun aanwezigheid. Neem het voorbeeld van Unilever, dat vanaf 2020 alleen nog duurzame grondstoffen wil gebruiken. Bij return on investment hoort tegenwoordig ook return on sustainability: je kunt alleen geld verdienen als je oog hebt voor duurzaamheid. Het bedrijfsleven erkent dat in toenemende mate en beschouwt water als een ‘license to produce’. Menno Holterman modereert het Industrial Leaders Forum

Prima investering De International Water Week sloot anderhalve maand geleden de poorten. Tijd om de balans op te maken én vooruit te kijken. NWP-bestuurslid Menno Holterman was drie jaar geleden één van de founding fathers. ‘We hebben alles laten zien waar we als land goed in zijn, en met succes: er kwamen nog nooit zoveel internationale delegaties naar Nederland. De sleutelbegrippen waren verbreding en verbinding.’ Als je in een gebied een duurzame oplossing wilt voor een waterprobleem, dan moet je kiezen voor een integrale benadering. Menno Holterman: ‘Veiligheid, kwaliteit en management horen bij elkaar. Die integrale aanpak, die verbinding, dat is nu precies waar Nederland goed in is. We hebben hier het beste en goedkoopste drinkwater en de beste verwerking van

afvalwater, al jaren. We hebben een zeer efficiënt governance-systeem, we hebben de Deltawerken, initiatieven zoals Ruimte voor de Rivier , vooraanstaande kennisinstellingen en toonaangevende bedrijven van wereldformaat, dankzij een zeer sterke innovatieketen. Al die ingrediënten hebben we nu samengebundeld in één week laten zien. En bovendien aan veel gasten. We mogen zeer trots zijn op het feit dat het allergrootste aantal internationale delegaties ooit naar Nederland is gekomen. En bovendien met veel ambassades en ministers.’

Verbreding ‘Waar we in de voorbereiding naar hebben gezocht, en wat ook goed uit de verf is gekomen, was de verbreding richting industrie. Grote ondernemingen als Shell, DSM, Unilever en Rabobank waren er en

Ik ben ervan overtuigd dat de investering van Partners voor Water in de IWW zeer lucratief zal uitpakken. Op de langere, maar óók op de kortere termijn. De week heeft de publieke en private sector dichter bij elkaar gebracht, het begrip voor elkaar versterkt, plus het besef dat je het samen moet aanpakken. Dat was ook het thema: ‘integrated aqua solutions for a changing world’. Dat hebben we waargemaakt. We willen daarom absoluut door met de International Water Week, elke twee jaar. Over de programmering bestaan al concrete ideeën. We willen in elk geval de verbreding verder doortrekken, binnen Nederland, de EU en de rest van de wereld. De link met voedsel is al vanzelfsprekend, we willen de verbinding met bijvoorbeeld energie, chemie, agrarische sector en financiële wereld ook sterker laten doorklinken.’

Uitgelezen kans ‘Voor ons was de International Water Week een uitgelezen kans om de voor Water OS geselecteerde landen naar Nederland te krijgen, ze te laten zien wat Nederland te beiden heeft en ervaringen uit te wisselen. Al met al zeer waardevol in het traject op weg naar de meerjarenprogramma’s.’ Dat zegt Job Kleijn. Binnen de directie Klimaat, Energie, Milieu en Water (DME) van het ministerie van Buitenlandse Zaken is hij coördinator van het Water OS-programma. ‘Het was zeer succesvol, met een ongelofelijk aantal buitenlandse delegaties. We zijn met de verschillende Water OS-delegaties bij elkaar geweest, en iedereen was zeer te spreken over het programma. We konden laten zien hoe de Nederlandse watersector eruit ziet en wat we als Nederland te bieden hebben. Daarvoor hebben we de bezoekers uit het land zelf, inclusief de mensen van onze ambassades, ook laten kennismaken met de landenplatforms die hier in Nederland zijn gevormd. We hebben ook nog een keer goed kunnen uitleggen waar het Water OS-programma voor staat, inclusief de centrale rol daarin van armoedebestrijding. Bovendien konden we toelichten dat Water Mondiaal en Water OS goed op de rails staan, vanwege de effectieve en efficiënte afstemming tussen de ministeries van ELI, I&M en BuZa. En het was uitermate waardevol dat de mensen uit de landen ook elkáár ontmoetten. We hebben ook een sessie gehouden waar landen uit het Water OSprogramma en landen uit Water Mondiaal elkaar ontmoetten. Ook die bijeenkomst verliep boven verwachting goed; een paar landen maakten zelfs afspraken om bij elkaar in de leer te gaan.’

In een andere sessie stond duurzaamheid centraal: waar heb je het precies over, hoe ga je ermee om? Job Kleijn: ‘We willen dat duurzaamheid een plek krijgt in het water OS-programma en dan is het goed als je er allemaal op dezelfde manier tegenaan kijkt, dat je een level playing field vormt. Die sessie was een prima zet: het programma liep zelfs twee uur uit omdat er een zeer levendige en nuttige discussie ontstond. Vanaf januari gaat we ook daaraan in de meerjarenplannen van de ambassades meer handen en voeten geven.’ Job Kleijn hoopt zeer dat de sterkere wederzijdse band er uiteindelijk toe zal leiden dat er ook innovatie op gang komt aan de hand van de behoeften die een land heeft: ‘Je kijkt wat er nodig is en dat inspireert je tot het zoeken naar innovatieve oplossing. Dat is een belangrijke stap verder dan kijken wat je aan innovatie in huis hebt en waar je dat kwijt kunt.’

Job Kleijn, coördinator Water OS-programma bij het ministerie van Buitenlandse Zaken

4

ACHTERGROND

Hoe wordt een subisidieaanvraag beoordeeld? Naar aanleiding van de eerste tender in 2011 zijn er bij Partners voor Water vragen binnengekomen over de wijze van beoordelen van de subsidieaanvragen, maar ook waarom het soms zo lang duurt voordat een beslissing tot wel of niet honoreren wordt gecommuniceerd. Tijd om de projectadviseurs van Partners voor Water eens te vragen hoe dat precies zit.

Een subsidieaanvraag beoordelen, een kwestie van even een paar uurtjes lezen, advies en klaar? Sandra Cats: ‘Nou nee, daar gaat wel wat meer tijd over heen. Het start eigenlijk al bij de ontvangst van de subsidieaanvraag. We doen dan eerst een check of de aanvraag volledig is. Soms ontbreekt er bijvoorbeeld een handtekening of is een bepaald formulier niet bijgevoegd. Als de aanvraag niet compleet is, krijgt een aanvrager zeven dagen de tijd om zijn aanvraag compleet te maken. Lukt het niet binnen die tijd, dan kunnen we de aanvraag niet in behandeling nemen. Hij wordt dan ook niet inhoudelijk beoordeeld.’

Dennis van Peppen: ‘Daarna start dus eigenlijk pas het echte inhoudelijke beoordelingsproces. Iedere projectadviseur analyseert de subsidieaanvragen aan de hand van de criteria zoals in de regeling vermeld. De projectadviseur stelt aan de hand daarvan een eerste concept-beoordeling op waarin de positieve of mindere positieve kanten van het project worden belicht. Dit wordt vertaald in een puntenscore. Al die concept-beoordelingen bespreken we daarna gezamenlijk in het PvW- projectadviseursteam (PA-team) om ervoor te zorgen dat we allemaal op de zelfde wijze de projecten beoordelen. Na de beoordeling door het PA-team wordt de puntenscore indien nodig bijgesteld. Vervolgens wordt de bijgestelde conceptbeoordeling plus de ingediende subsidieaanvraag toegestuurd aan de ambassade in het land waar het project betrekking op heeft. De ambassade heeft kennis van de lokale situatie en brengt vanuit die kennis advies uit over o.a. de lokale partners, de context in het land etc. Ook die ambassadeadviezen worden in de conceptbeoordeling opgenomen.’

En dan zijn jullie klaar? Sandra Cats: ‘Dan volgt de laatste stap. De uitkomst van de PA- teambespreking en de ambassade-adviezen worden samen met de subsidieaanvragen voorgelegd aan het expertpanel. Dit panel bestaat uit de meest ervaren Agentschap NL medewerkers op het gebied van subsidieverstrekking voor internationaal ondernemen en samenwerken en met kennis van de watersector.’ Dit expertpanel kijkt inhoudelijk naar de projectvoorstellen en naar de consistentie in de beoordelingen. Dan is de inhoudelijke beoordeling klaar en worden de aanvragen die 65 of meer punten hebben op volgorde van de toegewezen score gezet tot het beschikbare budget (subsidieplafond) bereikt is. Het kan dus zo zijn dat een aanvraag kwalitatief goed is (65 of meer punten), maar dat door het beperkte budget het project niet gehonoreerd kan worden. De afgelopen tender was dat bijvoorbeeld het geval. We hadden toen veel goede projecten. Dan is het spijtig om sommige af te moeten

wijzen wegens te weinig budget. We raden deze projectindieners aan de volgende tender weer in te dienen en het voorstel nog iets scherper te formuleren. De kans dat ze de volgende keer hoog eindigen en gehonoreerd worden, wordt dan een stuk groter. Bel ons ook vooral op als je feedback wil op je subsidieaanvraag.

Dus na de ranking krijgt iedereen een brief of hun aanvraag wel of niet gehonoreerd wordt? Dennis van Peppen: ‘Ja, weliswaar nadat onze financiële man definitief heeft vastgesteld wat het exacte subsidiebedrag per project gaat worden. Veelal moet hij daar de aanvragers aanvullende vragen over Het programma Partners voor Water wordt uitgevoerd door Agentschap NL en het Netherlands Water Partnership (NWP). Er is een duidelijke rolverdeling binnen het programma. Agentschap NL is verantwoordelijk voor de subsidieregeling

stellen. Maar het is nog iets ingewikkelder. Sommige aangevraagde subsidiebudgetten worden naar beneden bijgesteld waardoor er weer geld uit de subsidiepot vrijvalt. Degene die dan als volgende op de lijst staat, kan zo soms net op het nippertje toch nog gefinancierd worden. Tja, eerlijk is eerlijk, het hele traject duurt ook best een tijd. Ik kan me best wel voorstellen dat partijen dit proces graag sneller zouden zien. Maar het gaat natuurlijk wel om belastinggeld. We moeten zorgvuldig zijn en kritisch kijken naar wat in het kader van deze regeling de projecten zijn met het grootste potentieel. De sector zelf heeft daar uiteindelijk ook baat bij.” en NWP coördineert de samenwerking met de sector en staat dagelijks in nauw contact met allerlei sectorpartijen. NWP is dan ook niet betrokken bij de beoordeling van subisidie-aanvragen.

Uitslag laatste tender Partners voor Water Penvoerder

Consortiumpartners

Titel project

Land

PVWS 11055

Alewijnse Industrie BV

Colsen International BV

Pilotproject zuivering fruitsorteerder Zuid-afrika

Zuid-Afrika

PVWS 11029

Water Insight BV

Nelen & Schuurmans

Black Sea Integrated Satellite and Roemenië In situ water quality Monitoring System (BASISIMS)

PVWS 11040

WEG_WISE BV

TU Eindhoven, Vitelec BV

Water Demand Management in indigent communities in Africa

PVWS 11048

Imares

Haskoning Nederland BV

Eco-engineerd coastal defence Bangladesh integrated with sustainble aquatic food production

PVWS 11053

Universiteit Wageningen

Stichting ETC, Resilience BV, Haskoning Nederland BV

Messica Irrigation Pilot Project

Mozambique

PVWS 11050

MPI Projecten Noord BV

Jotem Waterbehandeling BV

Pilot Micro Water Company Nizamabad India

India

PVWS 11045

Kuiper Compagnons BV

DHV

Development Strategy River Warta Poznan, Polen

Polen

PVWS 11038

Stichting ISRIC

FutureWater, Nelen & Schuurmans

Green Water Management & Credits Know How transfer & Feasibility Study for China

China

PVWS 11032

DLO / Alterra

Deltares, Geodan, Geocycli BV

Climate Adaption Atlas Bangladesh (CAAB)

Bangladesh

Zuid-Afrika

Veertig internationale delegaties op IWW Maar liefst veertig delegaties bezochten de International Water Week, een absoluut record voor dergelijke evenementen. Onderstaand reacties uit Kenia, Zuid-Afrika en Ghana. Uit Kenia was een brede delegatie van maar liefst zeven mensen afgereisd naar Nederland. De samenstelling was breed: de Water Services Regulatory Board, een adviseur van de premier, de directeur van het Wereldnatuurfonds in Kenia, de bloementeeltsector, de Coastal Water Services Board, de Mombassa Water Supply and Sanitation Company en de WaterService Providers Association (Keniaanse tegenhanger van VEWIN). Andy Tola, topman van de Coastal Water Services Board: ”Ik heb vooral de dag over partnerships tussen drinkwaterbedrijven zeer gewaardeerd. Het maakte heel goed duidelijk hoe Keniase waterbedrijven kunnen samenwerken met hun Nederlandse collega’s, en waartoe die samenwerking kan leiden. Dit is precies wat we nodig hebben.’ Positief was ook het beeld bij Peter Odhengo, adviseur van de premier van Kenia op het gebied van klimaatveran-

dering: ‘We zijn in Kenia op zoek naar innovatieve oplossingen, met betrokkenheid van alle stakeholders, zodat economische ontwikkeling en ecologische duurzaamheid hand in hand gaan. We zijn met die benadering begonnen in de regio van het Naivashameer, maar we hebben ondersteuning nodig om het breder toe te passen.’ Jacob Mebius, themadeskundige op het gebied van water van de ambassade in Nairobi, begeleidde de delegatie. ‘Er was een zeer actieve interactie tussen de leden van de delegatie en de Nederlandse watersector. De ambassade wil de inzet van Nederlandse expertise, gekoppeld aan de actoren in de Keniase watersector, opnemen in de meerjarenstrategie voor water. De gezamenlijke bijeenkomst, zeer goed georganiseerd door NWP, was een belangrijke stap in dat proces.’

Uitwisselen kennis Ook de – eveneens breed samengestelde - delegatie uit Zuid-Afrika ging zeer tevreden terug naar huis. Delegatielid Ronald Brown: ‘Het overtrof onze verwachtingen. De International Water Week was een perfecte gelegenheid om kennis uit te wisselen en na te gaan hoe we samen

Intensieve gesprekken in de ‘Huiskamer voor Internationale delegaties’ tijdens de International Water Week

de uitdagingen op het gebied van water aan kunnen gaan. Onze minister van Water Affairs wilde graag op de hoogte worden gebracht van de projecten waarbij de Nederlandse watersector nu al is betrokken. Dat bleken er veel meer te zijn dan gedacht. De minister wil graag een volgende stap zeten in de samenwerking. Een van de mogelijkheden om daarover afspraken te maken, zou een Memorandum of Understanding zijn.’

Sector uitgedaagd Vanuit Ghana kwam Ton van der Zon, water- en milieudeskundige van de ambassade in Accra, naar Amsterdam. Samen met de ambassadeur sprak hij met achttien bedrijven uit de Nederlandse watersector. ‘We hebben ze uitgedaagd om te komen met oplossingen die een plaats kunnen krijgen in onze meerjarenstrategie. De drinkwatervoorziening is hier redelijk goed geregeld, maar zeker op het gebied van

sanitatie is de achterstand zeer groot. We kunnen daar echt zichtbaar zijn en toegevoegde waarde bieden. De komende tijd gaan we kijken hoe we die oplossingen daadwerkelijk kunnen inpassen.’ (In deze krant konden we slechts enkele van de veertig delegaties aan het woord laten. In de volgende krant maken we het goed en komen we uitgebreid terug op met name de Water Mondiaal landen.)

Partners voor Water in het veld

Water Partnerships uit heel Europa bijeen in Nederland Ze kwamen uit Finland, Duitsland, Denemarken, Nederland, Portugal, Rusland, Frankrijk en Zweden naar Amsterdam: de collega-waterpartnerships. Het NWP trad samen met het European Water Partnership (EWP) op als gastheer. Het Netherlands Water Partnership was destijds een van de eerste publiek private samenwerkingsverbanden in Europa. Nu zijn er dus meer in Europa. Tijd om de klokken gelijk te zetten. Biedt Europese samenwerking kansen? De waterpartnerships uit de verschillende landen kwamen begin november bijeen in Amsterdam. Het EWP is opgezet in 2006 met als voornaamste doelen het vergroten van het bewustzijn op watergebied in Europa, met name ook bij de Europese politiek, en het versterken van de samenwerking tussen de verschillende actoren op watergebied in Europa. Dat lukt steeds beter, er is nu bijvoorbeeld een Europese wateragenda. Eén van de voornaamste rollen van het EWP is het verbinden van onder meer bedrijven, organisaties, NGO’s, kennis- en onderzoeksinstituten met het ‘Brusselse’. Daarbij ligt een accent op de koppeling tussen Brussel en het MKB. Die connectie is belangrijk, omdat juist die kleine en middelgrote bedrijven de innovators van de sector zijn.

5

Katri Mehtonen, Finnish Water Forum:

Enorm veel geleerd! Katri Mehtonen is directeur van het Finnish Water Forum. Ze kwam vol nieuwe energie terug uit Amsterdam: ‘Voor mij was het vooral een ideale manier om de mensen van andere waterpartnerships te ontmoeten: kijken waar zij mee bezig zijn, waarin we verschillen en wat onze overeenkomsten zijn. Ik denk dat de overeenkomsten groter zijn. We zijn allemaal bezig me het versterken van de sector en het vergroten van kansen in het buitenland, in combinatie met de link tussen de watersector en ontwikkelingssamenwerking. Wat de opzet en focus betreft hebben we vooral Nederland en Denemarken als voorbeeld. Een belangrijk onderwerp is voor iedereen de financiering. Aan de ene kant de ver-

houding tussen publieke en private financiering, aan de andere kant het vraagstuk hoe je kunt zorgen voor een bestendige en duurzame financiering, zodat je iets kunt opbouwen. Onze financiering komt nu nog vooral van de publieke sector, om het initiatief op gang te brengen. We willen toe naar een groter aandeel private financiering. Daarvoor moeten we ons eerst bewijzen. Wij zijn pas in 2009 begonnen. We hebben nu 73 leden, uit alle segmenten van de sector: ministeries, bedrijfsleven, researchinstituten en universiteiten, NGO’s. Er was in Finland nog geen framework voor de hele watersector en er blijkt een duidelijke behoefte te zijn.’

Alexandra Serra, Portuguese water partnership:

ciering van innovatieprojecten door de Europese Commissie. Ook zijn er kansen om samen op te trekken in opkomende markten, zoals India en Zuid-Amerika. Daarnaast kwam een concreet onderwerp aan bod: de voorgenomen vorming van het European Innovation Partnership (EIP) ‘Water Efficient Europe’ dat zich erop richt innovatie te promoten en naar de markt te krijgen. Robert Schroeder van de Europese Commissie kwam speciaal naar de RAI om een presentatie over EIP te geven en feedback te ontvangen van de aanwezige waterpartnerships. Harro Riedstra van het EWP: ‘Het programma in Amsterdam werd erg goed ontvangen.

Nederland gidsland Partners voor Water stond aan de wieg van het European Water Partnership, vanuit de overtuiging dat het belangrijk is om water goed op de Europese agenda te krijgen en samen te werken over de grenzen. Nederland is met het NWP een soort gidsland. De partnerships van Portugal en Finland zijn naar Nederlands model opgezet en eind november, tijdens een missie naar Engeland, bleek dat British Water heel graag een nationaal waterpartnership à la het NWP wil opzetten. British Water wil daarover graag een Memorandum of Understanding met NWP afsluiten.

‘Onze genen lijken sterk op de Nederlandse’ Het Portuguese Water Partnership (PWP) is eigenlijk nog splinternieuw; het ging pas in 2010 van start. Alexandra Serra van PWP was in Amsterdam en stak er veel op: van collega-partnerships, maar ook over Europese aangelegenheden. ‘Het was een prima ervaring. We kunnen veel van elkaar leren, en ook op Europees niveau samen meer bereiken. Ik wist nog niet echt veel over de mogelijke Europese innovatiepartnerships voor een waterefficiënt Europa. Ook wat dat betreft was de trip de moeite absoluut waard.’ Net als Finland koos ook Portugal voor

het Nederlandse model. Ben Lamoree van NWP was vorig jaar in Portugal om de Nederlandse aanpak uit de doeken te doen en advies te geven over de beste manier om een nationaal water partnership van de grond te krijgen. Alexandra Serra: ‘Dat was zeer leerzaam en ook erg plezierig. Ben heeft ons erg geholpen en was ook zeer open over de manier waarop het in Nederland is gegaan. Dankzij zijn input konden we sneller en beter tot een effectieve opzet voor ons eigen waterpartnership komen. Onze genen lijken sterk op de Nederlandse!’

Twee van de oorspronkelijke oprichters van EWP zijn het Nederlandse NWP en het Danish Water Forum. Het EWP is gestoeld op de uitgangspunten van het NWP en is in de eerste vijf jaar van zijn bestaan fors gegroeid. Het EWP wilde in Amsterdam vooral de samenwerking met en tussen de nationale partnerships versterken, om zo beter gebruik te maken van de mogelijkheden die Europa biedt op gebied van water, bijvoorbeeld als het gaat om de finan-

Het grootste potentieel voor samenwerking lijkt te liggen op verdere informatieuitwisseling en discussie, plus het starten van specifieke activiteiten om de nationale partnerships beter aan te sluiten op de Europese ontwikkelingen en ze meer te laten profiteren van Europese subsidieprojecten. Die zijn vaak specifiek bedoeld voor MKB, maar datzelfde MKB slaagt er onvoldoende in om die kansen te benutten. We zijn nu bezig met een vervolgplan om de vaart erin te houden. In maart komen we weer bij elkaar, tijdens het Wereld Water Forum 6 in Marseille.’

De bijeenkomst van de Water Partnerships werd bijgewoond en geïllustreerd door cartoonist Herman Rooze.

6

Partners voor Water in het veld

Spin off Partners voor Water Project in Letland

De ‘Wisp’ verovert Baltische zee regio Het Nederlandse ‘Water Insights’ is helemaal ingeburgerd tussen de Finnen, Zweden, Esten en Letten. Het bedrijf maakt nu deel uit van een regionaal netwerk dat met steun van de EU verschillende projecten gaat opzetten rond de kwaliteit van water. Het begon allemaal met een pilotproject in Estland, waar Water Insights met steun van Partners voor Water hun techologie kon laten zien. Marnix Laanen van Water Insights legt uit waarom men de stap naar Estland maakte. ‘Onze technologie, de ‘Wisp’, is een mobiel apparaat om de kwaliteit van water te testen. In Nederland hebben onze waterschappen dat allemaal zo goed voor elkaar dat ze daar geen behoefte aan hebben. Daarom maakten we de stap naar het buitenland. Onze Wisp is met name geschikt voor gebieden met veel oppervlaktewater en weinig mensen. Daar heb je behoefte aan een mobiel testapparaat, ook omdat je weinig laboratoria hebt. Het is in feite een soort lasergun, maar dan om waterkwaliteit te meten. Iedereen kan het apparaat bedienen.’ Het pilotproject met

steun van Partners voor Water duurde twee jaar. ‘Twee zomers, in feite’, corrigeert Marnix Laanen. ‘Het ging om het meten van algengroei, een probleem dat zich in de zomer voordoet. Samen met het Estse Tartu observatory testten we de kwaliteit van een lokaal meer. Onze gegevens zijn gevalideerd door tegelijkertijd metingen in een laboratorium te doen. Zo bleek dat

de Wisp de juiste, betrouwbare gegevens opleverde.’ Die inzet leidde al snel tot spin off. Het Estse meteorologische instituut, dat ook verantwoordelijk is voor de waterkwaliteit, nam een Wisp af. Dat lijkt niet veel, maar een gemiddelde Wisp kost net zoveel als een middenklasse auto. En het leidde dus tot de genoemde samenwerking binnen EU projecten. Marnix Laanen: ‘We

zijn het enige Nederlandse bedrijf in een verder Scandinavisch-Baltisch netwerk. Eerst had men het idee dat een bedrijf van buiten de regio weinig kon toevoegen in de specifieke situatie rond de Baltische zee, maar we hebben dus kunnen bewijzen dat dat wel zo is.’ Water Insights ziet, voortbouwend op deze case, veel internationale kansen.

Met name in Canada en Finland. ‘Weinig Canadezen en Finnen, veel meren, de ideale omgeving voor de Wisp’, legt Marnix Laanen uit. ‘Met name in Canada, waar meren soms zo afgelegen zijn dat je zelfs met een helikopter je monster niet op tijd in een laboratorium krijgt.’

De Wisp is in feite een soort lasergun, maar dan om waterkwaliteit te meten

Nederlandse kennis maakt Ho Chi Minh City klimaatbestendig

Malinese president op bezoek in Nederland

Het consortium Vietnam Climate Adaptation Partnership (VCAPS) gaat samen met de gemeente Rotterdam een bijdrage leveren aan de adaptatiestrategie van Ho Chi Minh City. De verplaatsing van de haven uit de stad naar zee is daarbij een belangrijke focus. Het consortium haalde de consultancy-opdracht binnen na de aanbesteding door Partners voor Water, dat de werkzaamheden financiert in het kader van het Water Mondiaal programma.

De president van Mali en zijn vrouw hebben van 29 november tot en met 1 december een officieel bezoek aan Nederland gebracht. Tijdens hun bezoek is door het NWP rond het onderwerp waterbeheer een ontvangst georganiseerd. De opzet om parallellen te trekken tussen wateruitdagingen in Mali en Nederland kwam goed uit de verf:

Ho Chi Minh City is een dichtbevolkte deltastad met een grote haven en speelt een cruciale rol in de nationale economie. De economische ontwikkeling en de snelle bevolkingsgroei leiden tot een toenemende ruimtebehoefte. De lage ligging in de delta en tropische regenbuien zorgen elk jaar voor overstromingsproblemen die soms vele slachtoffers eisen. De klimaatverandering zal leiden tot toename van de rivierafvoeren en tot zeespiegelstijging. Dit zal de problemen verder vergroten. Een duurzame ontwikkelingsstrategie, die anticipeert op de gevolgen van klimaatveranderingen, is cruciaal. Ho Chi Minh City en de gemeente Rotterdam hebben in een Memorandum of Understanding (MoU) afgesproken om samen te werken bij stedelijke ontwikkeling en havenuitbreiding in de richting van de kust, in samenhang met klimaatverandering. Binnen het Rotterdamse initiatief Connecting Delta Cities werken grote deltasteden wereldwijd samen om zich voor te bereiden op de gevolgen van klimaatverandering. Nederland en Vietnam hebben besloten om nauw samen te werken op het gebied van

water en klimaatadaptatie. Op 4 oktober 2010 is daarvoor een Strategic Partnership Arrangement (SPA) ondertekend. In dit kader hebben beide landen besloten om nauw samen te werken in het ontwikkelingsplan “Ho Chi Minh City moving towards the sea with climate change adaptation”. Dit programma komt voort uit de samenwerking tussen Rotterdam en Ho Chi Minh City.

Het consortium wordt aangevoerd door Grontmij Nederland B.V. en bestaat verder uit Witteveen+Bos, Bosch Slabbers landschapsarchitecten, Ecorys, Instituut voor Milieuvraagstukken (VU-Amsterdam) en Urban Solutions. Andere partners in het project zijn het Havenbedrijf Rotterdam en Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Het project creëert impulsen voor business mogelijkheden voor Nederlandse bedrijven in Vietnam.

1 De Nederlandse watersector heeft een flinke track record in de food security en watersector in Mali en heeft Mali echt wat te bieden; 2 Hoewel de context verschillend is, is uitwisseling van de Nederlandse be-

stuurlijke ervaring in grensoverschrijdend beheer van bijvoorbeeld de Rijn zeer relevant voor Mali; 3 Mali staat voor belangrijke keuzes in zijn waterbeheer en de Nederlandse watersector biedt zijn kennis/kunde aan om Mali hierbij te ondersteunen. Mali is een van de focuslanden in het programma Water OS (Buitenlandse Zaken). Het programma Water OS wordt niet gefinancierd door Partners voor Water, maar maakt voor de uitvoering gebruik van het samenwerkingsverband dat NWP en Agentschap NL in het kader van Partners voor Water met elkaar hebben.

Meer dan 200 projecten Dutch Water Sector.com www.dutchwatersector.com is de internationale site van en voor de Nederlandse watersector. De site ging officieel live op de International Water Week. Het internationale platform bevat nieuws, projecten, achtergronden, films, foto’s en dossiers over de Nederlandse watersector.

in het voorjaar van 2012 oplopen naar 10.000 per maand. Dat zal nog stijgen: de uiteindelijke ambitie is 1000 internationale bezoekers per dag. Ook de internationale film over de Nederlandse watersector is te zien op de site. Deze film is er inmiddels ook in het Chinees en Spaans. Deze film kunt u bestellen via [email protected]

Meer dan 200 partijen hebben inmiddels projecten aangeleverd voor de site. Daarnaast verschijnen er wekelijks meerdere nieuwsberichten en wordt maandelijks een internationale nieuwsbrief verstuurd. Dat begint effect te hebben: het aantal internationale bezoekers zal naar verwachting

Op alle internationale evenementen, beurzen en in brochures wordt dutchwatersector.com gepromoot. Wilt u uw project of persbericht ook op het internationale platform voor de Nederlandse watersector zetten? Neem dan contact op met info@ dutchwatersector.com

Partners voor Water in het veld

Stuwmeer van groen naar blauw

Dit lijkt een veld met struiken en gras, maar het is een meer met waterhyacinten

Stuwmeren in subtropische landen die dichtgroeien door waterhyacinten: het zorgt in Braziliaanse stuwmeren voor serieuze problemen. Turbines lopen vast, er verdampt veel meer water, het water wordt onbevaarbaar en is een broeinest

van insecten en ziektes. Dat stinkt ook nog eens enorm. Een mede via de laatste tender van Partners voor Water gefinancierd project kan de weg wijzen naar een efficiënte en duurzame oplossing. Het stuwmeer moet van groen naar blauw.

Waterkrachtcentrales zijn voor Brazilië van cruciaal belang: maar liefst negentig procent van de elektriciteit van het land wordt ermee opgewekt. Dat gebeurt vooral met stuwmeren. De kleintjes zo groot als de Loosdrechtse plassen, de grootste van

het formaat van de provincie Utrecht. Anton Paardekooper van Jacinto licht toe: ‘Door de vervuiling van rivieren en oppervlaktewater krijg je een snel groeiende plantenmassa. Water is in algemene zin een schaars goed en een te lage waterstand in de stuwmeren betekent –onder meer- dat er minder stroom kan worden opgewekt. Als het wateroppervlak met waterhyacinten is dichtgegroeid, neemt de verdamping ongeveer met een factor vijf toe, door de grotere oppervlakte en de opname van meer zonlicht. Het bestrijden van de waterhyacinten gaat met de huidige technieken te langzaam, of is te kostbaar. Ze zetten dan graafmachines op pontons die de planten eruit trekken. Het kan ook sneller: met vliegtuigjes erover en sproeien maar. Dat is uit milieuoogpunt verwerpelijk, inmiddels trouwens verboden én allerminst duurzaam: de dode planten blijven dan in het water, vormen weer een vruchtbare voedingsbodem en maken het probleem alleen maar groter.’ Dat moet en kan veel beter, aldus Anton Paardekooper: ‘Aan twee kanten. Ten eerste: wij denken dat onze machine de planten er sneller, effectiever en efficiënter uit kan halen. En ten tweede bieden wij een oplossing voor het direct verwerken van die plantenmassa. Wij hebben het concept bedacht, Broveco bouwt de machine, Royal Haskoning zorgt voor de verwerking van de biomassa en de afzet van de vrijkomende energie. De aanpak is kenmerkend voor de Nederlandse watersector: een gecom-

7

pliceerd probleem aanpakken door een slimme combinatie van specialisten te vormen. De universiteit levert expertise om het biologisch verantwoord aan te pakken en het energiebedrijf is feitelijk de probleemeigenaar. Als het straks goed werkt, kopen zij de machine.’ Het haalbaarheidsonderzoek moet de technische haalbaarheid van het concept toetsen. We doen eerst een laboratoriumtest om een aantal wetenschappelijke aannames te controleren. Pas als dat klaar is gaan we de machine bouwen. Het moet werken, het moet betaalbaar zijn en niet teveel tijd kosten. En voor afnemers, zoals energiebedrijven die stuwmeren beheren, moet het ook economisch aantrekkelijk zijn.

In het kort Activiteit: winnen van waterhyacinten, verwerken van plantenmassa, leveren van energie en compost. Doel: bouwen overtuigende, rendabele business case, aantrekkelijk voor afnemers en financiers. Land: Brazilië Initiatiefnemers: Jacinto Environmental Solutions, Broveco Machines, Royal Haskoning, samen met lokaal energiebedrijf en universiteit in Sao Paulo. Planning: haalbaarheidsstudie start eind 2011, duur circa drie maanden. Eind 2012 actief op locatie.

‘Washed in a day’: in één dag bijgepraat over alle ontwikkelingen Wie met water en sanitatie bezig is ziet deze dagen nogal wat op zich af komen. Vandaar dat het NWP WASH team ‘Wash in a day’ organiseerde, een dag waarbij deelnemers in één dag op de hoogte werden gesteld van alle ontwikkelingen op dit gebied. Deelnemers kregen na afloop het certificaat ‘Washed in a day’. De volgende ontwikkelingen werden besproken: Nutrient Platform Het Nutriënt Platform (NP) is een Nederlands netwerk van organisaties dat zich zorgen maakt over het schaarser worden van nutriënten en de wereldwijde gevolgen daarvan. Het Nutriënt Platform brengt bedrijven, maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen samen om de transitie naar een duurzamer gebruik van nutriënten te versnellen. Uniek aan het NP is dat partijen actief in lobby, beleid, praktijk en onderzoek uit onder andere de watersector, landbouw en veeteelt, kunstmestindustrie, voedingsmiddelenindustrie en afvalverwerking samenkomen om gezamenlijk de transitie naar een duurzaam nutriëntengebruik te versnellen. De missie van het NP is ‘De juiste condities creëren voor de noodzakelijke transitie naar duurzaam nutriëntengebruik’. Het platform bouwt voort op de speciale positie die Nederland heeft, met haar nutriëntenoverschot, in een wereld van (toekomstige) schaarste. Contactpersonen: Ger Pannekoek, secretaris Nutrient Platform,[email protected], www.nutrientplatform.org Water Os Hervorming van het Nederlandse ontwikkelingssamenwerkingbeleid (OS) door het Ministerie van Buitenlandse zaken

heeft geleid tot een meerjarig Water OS programma waarbij niet alleen armoedebestrijding centraal staat maar ook de Nederlandse belangen een grote rol spelen. Voor zes landen (Benin, Ethiopië, Ghana, Kenia, Mali en Zuid-Soedan) zijn de voorbereidingen reeds begonnen. Door de ambassades is per land een Meerjarig Strategisch Plan (MJSP) voor de periode 2012-2015 geformuleerd (fase 1). Het MJSP beschrijft op hoofdlijnen de te realiseren doelen, waarbij de lokale behoeften op het gebied van water verbonden zijn met de sterkten van de Nederlandse watersector. In fase 2, tot en met mei 2012, worden de hoofdlijnen zoals vastgelegd in het MJSP uitgewerkt tot een uitvoeringsagenda. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken heeft het Team Partners voor Water (NL EVD Internationaal en Netherlands Water Partnership) gevraagd het Water OS programma voor de zes landen te helpen vormgeven. Het Team zorgt ervoor dat de brede watersector (bedrijfsleven, kennisinstellingen, NGO’s en overheden) goed is aangesloten op de Water OS programma’s. Contactpersonen: Peter van den Horn (Benin, Ghana en Mali) en Ivo van der Linden (Ethiopië, Kenia, Zuid-Soedan): [email protected] Financiering voor water en sanitatie Het vinden van financiering is nog steeds één van de voornaamste knelpunten bij het opstarten van water- en sanitatieprojecten in ontwikkelingslanden. Het NWP WASH Team brengt in kaart welke financieringsmogelijkheden er zijn voor WASH projecten & bedrijven en hoe partijen hier toegang tot kunnen krijgen. Daarnaast is het WASH Team, samen met Aqua for All, IRC en akvo, actief op zoek naar nieuwe

financieringsmogelijkheden en strategische partnerships in het buitenland (bijvoorbeeld in de Verenigde Staten). Het werken met een consortium dat de integrale aanpak van de Nederlandse watersector kan aanbieden biedt meerwaarde. Hierbij zijn 4 bouwstenen geïdentificeerd: “Cutting-edge innovation”, “Financial leverage”, “Transparency” en “Knowledge”. Door op deze manier middelen en expertise te combineren ontstaan er mogelijkheden voor nieuwe dynamische financieringsmodellen. Door te werken in een partnership kunnen grootschalige WASH projecten tegen hoge kwaliteit van uitvoering worden aangeboden. Contactpersonen: Frodo van Oostveen, [email protected], Paul van Koppen, [email protected]

Sustainable sanitation: five year drive to 2015 In 2011 is de Verenigde Naties gestart met de actie ‘Sustainable sanitation: five year drive to 2015’. We hebben nog maar vijf jaar om de doelen uit MDG 7 voor Water & Sanitatie te realiseren. De toegang tot veilig drinkwater loopt op koers, maar de sanitatiedoelstelling loopt ver achter. Met deze actie hoopt de VN deze doelstelling alsnog te halen in 2015. Aqua for All, NWP en het Nutrient Platform hebben zich bij dit initiatief aangesloten door verschillende partijen binnen en buiten de watersector op te roepen, om concrete (sanitatie)voorstellen, en expliciet óók, minder uitgewerkte programma ideeën op papier te zetten. De voorstellen zijn gebundeld en op 30 september 2011 in een ‘Business in Development (BID) book’

gepresenteerd aan de sector. Aqua for All, NWP en het Nutrient Platform hebben hun diensten aangeboden om deze voorstellen de komende jaren succesvol verder te helpen ontwikkelen. Contactpersonen: Ger Pannekoek, [email protected] en Hester Foppen, [email protected]

Wereld Water Dag 2012 Ieder jaar, op 22 maart, organiseert NWP in samenwerking met Aqua for All de Nederlandse viering van Wereld Water Dag. Deze dag is door de VN uitgeroepen om de mondiale waterproblematiek onder de aandacht te brengen. Volgend jaar wordt voor de tiende keer Wereld Water Dag in Nederland gevierd en het thema is ‘Water and Food Security’. Tijdens Wereld Water Dag 2012 wordt het thema ‘Water and Food Security’ bekeken vanuit de pijlers opschaling, BoP, duurzaam financieren en nieuwe allianties. De dag bestaat uit een middag- en avondprogramma. Contactpersonen: Anita de Wit, [email protected]

Publiek Privaat Partnership Het ministerie van Buitenlandse Zaken beoogt met het nieuwe PPP-instrument de betrokkenheid van de brede watersector bij de programma’s van ontwikkelingssamenwerking een impuls te geven. Het is expliciet de bedoeling om naast kennisinstellingen en NGO’s meer dan voorheen bedrijven en private financiering te betrekken bij ontwikkelingssamenwerking, en tevens om het doel te verbreden van drinkwater en sanitatie naar watermanagement en water in relatie tot voedselzekerheid. Het doel van de nieuwe

PPP faciliteit water is om bij te dragen aan de hoofddoelstellingen van het OS beleid (armoede bestrijding, duurzame economische groei en zelfredzaamheid) door het verbeteren van waterzekerheid en waterveiligheid in ontwikkelingslanden via publiek private samenwerking. Programma’s die via de faciliteit worden ondersteund bevorderen efficiënt en duurzaam watergebruik (vooral in de landbouw), veilige delta’s en beter beheer van stroomgebieden en verbeterde toegang tot veilig drinkwater en goede sanitaire voorzieningen in ontwikkelingslanden. Contactpersonen: Pim van der Male, [email protected] Ben Lamoree, [email protected] Wilt u er meer van weten, neem dan contact op met het NWP WASH team, [email protected]

8

Nieuws uit de watersector

even voorstellen Nieuw talent gewenst, maar aannemen is nu lastig Sarah Dickin nieuwe Young Water Professional Ambassador Het Human Capital Water en Delta programma richt zich op jong talent voor de watersector. De instroom van jongeren in de watersector is een zorg die breed leeft onder bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Partners voor Water investeerde in de start van het Human Capital programma. Want goede mensen zijn onontbeerlijk voor een sterke sector. Op deze pagina een terugblik op het Young Professionals Programma tijdens International Water Week.

vendien kiezen te weinig jongeren voor een toekomst in de watersector omdat die – ondanks de trotse Nederlandse waterhistorie – relatief onbekend is. En onbekend maakt onbemind. Werkgevers willen dus graag in contact komen met nieuw talent. De huidige economische crisis zorgt wel voor een lastige paradox: nieuw talent is binnen nu en enkele jaren zonder twijfel dringend gewenst, maar op dit moment is het even moeilijk; veel ondernemingen trappen op de rem.

De dagvullende programma’s over kansen op de arbeidsmarkt waren drukbezocht. Uiteenlopende organisaties en ondernemingen, waaronder Wetsus, Vitens, PWN en Tauw, dongen naar de hand van jongeren door te laten zien welke kansen zij te bieden hadden.

Voor de Topsector Water wordt een nieuwe Human Capital agenda gemaakt. De mensen achter het programma zijn de kernteamleden uit de sector die het programma aansturen, NWP medewerkers die de samenwerking ondersteunen, en regionale knooppunten waarin scholen en bedrijfsleven samenwerken. Binnen Human Capital Water is onder andere een jongerencampagne opgestart, er zijn rolmodellen geworven, en traineeships en programma’s met bedrijfsbezoeken en gastlessen opgestart. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Huiberdien Sweeris, [email protected]

Babyboomers met pensioen De Nederlandse watersector heeft volop groeikansen, maar daarvoor zijn wel voldoende goed geschoolde mensen nodig. En dat is een groot probleem. De komende tien jaar verlaten circa een miljoen mensen de Nederlandse arbeidsmarkt: de babyboomers gaan met pensioen en uit de opleidingen komt niet voldoende nieuw bloed om dat verlies goed te maken. Bo-

‘Ik vind het geweldig om mijn passie voor water, mijn opgebouwde kennis en mijn internationale ervaring in te kunnen zetten.’ Dat verklaarde Sarah Dickin, die tijdens de International Water Week werd uitgeroepen tot Young Water Professional Ambassador 2011-2013.

Wereld Water Week in Stockholm, maar maakte zich ook in bredere zin zeer nuttig door netwerken aan elkaar te knopen, presentaties te houden en nog veel meer

te doen om de uitdaging van water op een aantrekkelijke manier te presenteren en jongeren ertoe bewegen hun toekomst te zoeken in de watersector.

een breed onderwerp dat verschillende takken van de watersector raakt, zoals watermanagement, watervoorraad, sanitatie en ruimtelijke ordening. Collega’s uit de hele

wereld wisselden ideeën uit en werkten met elkaar aan een gezamenlijke visie op de uitdagingen en oplossingen voor stedelijke problemen.

Sarah Dickin studeert aan de School of Geography and Earth Sciences in Hamilton (Ontario), Canada. Ze is betrokken bij onderzoek naar de uitdagingen op het grensvlak van water en gezondheid. Ze neemt onder meer ook deel aan ‘Water without Borders’, een uniek programma van de United Nations University Institute for Water, Environment and Health, ook wel bekend als de denktank van de Verenigde Naties op het gebied van water. In haar rol zal Sarah natuurlijk ook aandacht vragen voor de volgende IWW in Amsterdam, in 2013. Sarah Dickin loste in Amsterdam Dirk Janssen af, die het afgelopen jaar actief was als Young Water Ambassador. Hij was tevens VN-vertegenwoordiger voor Nederland. Hij bezocht onder meer de Wereld water Dag in Zuid-Afrika en de

‘Living with Water, and Loving it´ Een van de opvallende elementen in het jongerenprogramma van de IWW was de Wetskills Innovation Challenge. Een zeer internationale en gevarieerde groep van twintig jongeren ging in vijf teams twee weken aan de slag. Ze werkten samen aan creatieve oplossingen voor watervraagstukken rondom het thema ‘stedelijk waterbeheer van de toekomst’, concreet vertaald naar de stedelijke polder Watergraafsmeer. De winnaar ging naar huis met de AGV Water Innovation Award 2011, een initiatief van het Waterschap Amstel Gooi en Vecht. Het winnende team bestond uit Wouter Knoben (UT), Rocy Ocwelwang (UFH, Zuid-Afrika), Mehdi Koopaeidar (Saxion) en Niels Deijkers (HvA). Met hun concept

voor een integraal water ontwerp ‘Living with Water, and Loving it´ overtuigden zij de jury. De jury prees het enthousiasme in de groep, en was zeer te spreken over de integrale en positieve benadering van het concept, waarbij niet alleen gekeken werd naar technische oplossingen, maar ook naar plezier beleven aan water. Wouter Knoben, bezig met de masteropleiding water engineering & management in Twente, was lid van het winnende team en kijkt terug op twee leuke, intensieve en leerzame weken. ‘We hebben met z’n allen een intensief programma afgewerkt, ook met excursies en gastcolleges. Wij hebben het vooral gezocht in het slim toepassen en combineren van dingen die er al zijn. Dus geen high-tech theoretische oplossingen. Voorbeeldje: bij retentie denkt iedereen altijd aan graven, graven, graven om het

water te kunnen opslaan. Maar je kunt ook de muurtjes rond een sportveld zo maken dat daar veel water kan worden opgeslagen. Belangrijk is vooral dat je er van tevoren goed over nadenkt. Ik hoop natuurlijk dat elementen uit onze voorstellen nog eens in echte plannen terugkomen. Verder was het een mooie ervaring waarin ik veel heb geleerd over samenwerken tussen heel verschillende mensen!’

Young Scientist Workshop De Young Scientist Workshop, ook gehouden tijdens de IWW, was een intensief, vijfdaags wetenschappelijk evenement voor ongeveer 35 studenten en internationale jonge professionals uit de waterindustrie en publieke organisaties. De workshop richtte zich op de uitdagingen van waterlevering en watersystemen in stedelijke gebieden,

Partners voor Water: Meedoen? Het programma Partners voor Water 3 (2010 - 2015) stimuleert innovatieve water projecten in het buitenland. Heeft u een projectidee dat past binnen de doelstellingen van het programma dan kunt u in aanmerking komen voor een bijdrage. Voor dat doel zijn er twee keer per jaar tenders. Neem voor meer informatie contact op met één van de adviseurs. Daarnaast voert PvW projecten uit die gericht zijn op communicatie, kennisuitwisseling en samenwerking in de Nederlandse watersector. Ook daar kunt u ideeën voor indienen.

Projectadviseurs Subsidieprogramma:

Contactpersoon Samenwerkingsprojecten voor de watersector:

Dennis van Peppen 088 - 602 81 83 [email protected]

Renee Vergouwe 070 - 304 37 15 [email protected]

Colofon Partners voor Water brengt maandelijks een e-mail update uit met kort nieuws en ieder kwartaal een krant met achtergronden en ontwikkelingen. Voor abonnementen en aanmeldingen kunt u terecht bij: www.mijnevd.nl Bezoekadres: Partners voor Water is gevestigd in het International Water House, Bezuidenhoutseweg 2 in Den Haag

Aris Schellinkhout 088 - 602 84 99 [email protected]

Deze krant is een uitgave van het Programma “Partners voor Water”. De krant verschijnt ieder kwartaal. Teksten en coordinatie:

Bauke ter Braak

Inhoud en eindredactie:

Christina Boomsma, NWP Eindredactie:

Claudia Schutte, NL EVD Internationaal Opmaak:

Smidswater

Sandra Cats 088 - 602 89 77 [email protected]

Voor meer informatie:

[email protected]

www.partnersvoorwater.nl