Veenweide - eindig landschap?
Weipoort, Zoeterwoude (foto Merten Nefs)
Atlas van Nederland in het Holoceen
Polder Ruige Weide (Oudewater)
Grote Polder (Zoeterwoude)
Zouteveense Polder (Midden-Delfland)
Polder Rijneveld (Boskoop)
Krommenieër Woudpolder (Uitgeest)
Hoogtekaart op basis van AHN (kaart RCE)
Hoogte(verschil) Polder Rijneveld
Zouteveensepolder
Krommenier Woudpolder
Grote Polder
Ruige Weide
Boskoop
Midden-Delfland
Uitgeest/Zaanstad
Zoeterwoude
Oudewater 0
-50
-100
-150
-200
-250
-300
-350
-400
NAP
Toekomstbeeld: • Op korte termijn eerste functieveranderingen • Waterbeheerkosten stijgen (maatschappelijke baten?) • Collateral damage (paalkoppen etc.) • Impact ongelijke bodemdaling op landschap nog onduidelijk • Op lange termijn botsing met klimaatdoelen (CO2) en introductie van nieuwe teelt en natuur
Van stad/land naar groene metropool Veenweide als groene long?
Bereikbaarheid (per OV, fiets en auto in 15min) Polder Rijneveld
Zouteveensepolder
Krommenier Woudpolder
Grote Polder
Ruige Weide
Boskoop
Midden-Delfland
Uitgeest/Zaanstad
Zoeterwoude
Oudewater 700.000
600.000
500.000
400.000
300.000
200.000
100.000
0 bereikbaarheid OV (15min)
fietsers (15min)
bereikbaarheid auto (15min)
inwoners
Toekomstbeeld: • Veenweide als groene long in de stad • ‘Stedelijke’ problematiek: herstructurering, complexiteit • Meervoudig grondgebruik stijgt door grondprijzen • Nabijheid van de stad is bedreiging, maar biedt ook kansen voor verdienmodel (aansluiting vraag en aanbod nodig) • Beheer van landschap en levering diensten essentieel voor draagvlak en voortbestaan boerderijen stadsrandzone
Natuurbeheer en cultuurhistorie als verdienmodel
Eendenkooi, Midden-Delfland (foto Merten Nefs)
FACTSHEET Nº 3.2 — 02 | 2
Alkmaar
Haarlem
Almere
Amsterdam
LEGENDA
Veengebieden
Leiden
Weidevogelgebied
Utrecht
Den Haag Gouda
Rotterdam
Stedelijk gebied en infrastructuur
Toekomstbeeld: • Benutten cultuurhistorie door bereikbaarheid soms lastig • Trend van herwaardering historische stad-landverbindingen en recreatieve vaarroutes • Vaak slechte inrichting stadsrand • Weidevogelbeheer goed te combineren met vernatting en (extensief biologische) veeteelt • Subsidies landschapsbeheer in toekomst onzeker
Grondhonger Groei landbouw èn recreatie
Starnmeerpolder (foto Merten Nefs)
Toekomstbeeld: • Melkveehouderij wordt intensiever door schaalvergroting • Behoefte aan recreatie en groen-blauwe diensten neem toe • Nevenactiviteiten worden uitgebreid • Grondprijzen zullen door ruimtegebrek verder stijgen • Agrarische verkeersbewegingen èn recreatief verkeer neemt toe op beperkte infrastructuur
De volgende generatie
Boomkwekerij Boskoop (foto Merten Nefs)
Toekomstbeeld: • Vergrijzing speelt nauwelijks een rol in veenweidegebied • Opvolging en pensioen van de kleine boomkwekerijen • Van familiebedrijf naar onderneming • Bedrijfskunde, automatisering, robotisering • Professionalisering nevenactiviteiten • Coöperatief werken, meer contact en afstemming • Gebiedsbranding
Melktap in Geesteren (foto Hans Prinsen)
hoog waterpeil
? ? ? ? ? ?
agrarisch natuurbeheer
wereldmarkt
>>
diverse diensten + streekproducten extensieve (bio)melkveehouderij
>>
intensieve melkveehouderij
€ € €
natuurbeheer
laag waterpeil
lokale markt
Aanbevelingen: • Wie is verantwoordelijk voor het beheer van het landschap? Coalitie van lokale dynamiek en coördinerende overheid, met hulp van experts. (Natuurvisie) • Koppel waarden, gebiedsopgaven en investeringen: Natuur-, recreatieve en cultuurhistorische waarde. Agrarische vernieuwing, vrijkomende agrarische bebouwing, wateropgave, infrastructuur en vestigingsklimaat.
FS
FACTSHEET Nº 3 — 06 | 2013
DELTAMETROPOLIS ASSOCIATION AIMS TO PROMOTE AND GUIDE THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF THE DUTCH METROPOLITAN REGION, KNOWN AS RANDSTAD-HOLLAND
FOR ASSOCIATION MEMBERS ONLY
“FROM PRODUCTIVE FARM TO RURAL AMENITY”
VEENWEIDEGEBIED VAN DE DELTAMETROPOOL
Delfzijk en omgeving
FS
Overig Groningen Noord-Friesland
FACTSHEET Nº 3.1 — 08 | 2013
Noord-Drenthe
Zuidwest-Friesland
Zuidoost-Friesland FOR ASSOCIATION MEMBERS ONLY
Oost-Groningen DELTAMETROPOLIS ASSOCIATION AIMS TO PROMOTE AND GUIDE THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF THE DUTCH METROPOLITAN REGION, KNOWN AS RANDSTAD-HOLLAND
“FROM PROTECTIVE ECONOMY TO FREE MARKET” Zuidwest-Drenthe
Kop van Noord-Holland
Zuidoost-Drenthe
FACTSHEET Nº 3 — 06 | 2013
Flevoland
Alkmaar en omgeving
Noord-OveriJssel
Ijmond
Zaanstreek
Agglomeratie-Haarlem
Flevoland
Grote Amsterdam
Twente
Zuidwest-OveriJssel
Hot Grooi en Vechstreek
Agglomeratie Leiden en Bolenstreek
Veluwe
Oost-Zuid-Holland
Agglomeratie-s’Gravehage
agriculture and spatial planning policy 1950-2020
Utrecht
Achterhoek
Delften Westland Arnhem/Nijmegen
POLICY ERAS
West-Noord-Brabant
Noordoost-Noord-Brabant
1950
1957 First drafts of the CAP1 are created
1930-1965 Food security, agricultural productivity, market
Zeeuwsch-Vlaanderen
stabilization and product support
DECLINE IN NUMBER OF FARM-RELATED JOBS BY COROP* REGION, 2010
Zuidoost-Noord-Brabant
mid 1950s Transformation of rural areas into “landscapes for economy” through land consolidation2
IN VEENWEIDE-GEBIED IS “METROPOOL-LANDBOUW” AL REALITEIT
Noord-Limburg
1957 Borders within Europe are opened up and prices and markets were guaranteed
Midden-Limburg
mid 1960s Exodus from the cities to the rural areas
1975
mid 1970s New EU budget model created, based on member states' sales and agricultural taxes
Zuid-Limburg
0-20%
20-40%
40-60%
60-80%
1965-1985 Over production, exploding expenditure and international friction
1980s Population begins to return to cities
80-100%
1988 Half of the total rural area has undergone land consolidation2
late 1980s EU budget planned for a seven-year period, rather than annually
*Regional level between municipalities and provinces. In 1970, designed by the Regional Research Coordination Committee, to which the format is given 1990 its name. The Netherlands has 40 COROP areas. Reduction of surplus and budget stabilization
2000 Competitiveness and rural development
2003 Market orientation, consumer concerns, rural development and international compatibility
VERENIGING DELTAMETROPOOL ONAFHANKELIJK NETWERK VOOR PLANNING ERAS METROPOLITANE ONTWIKKELING
spatial planning events VOOR LEDEN
agriculture policy events
Midden-Noord-Brabant
Overig Zeeland
FS
NL FACTSHEET Nº 3.2 — 02 | 2014
1960 Eerste Nota recognizes the need to spread economic and spatial development towards the periphery of the Netherlands 1965 Wet op de Ruimtelijke Ordening organizes all levels of governing to preserve Dutch landscape characteristics and manage social developement 1966 Tweede Nota recognizes consumer freedom and mobility and focuses on improved infrastructure and introduction of satellite cities with the anticipation of massive migration to rural areas
1974 Derde Nota recognizes the importance of the environment as a social and political factor and a sharper contrast between urban and rural areas follows
1988 Vierde Nota identifies the international competitive position of the Randstad as a more important factor to be weighed against environmental issues 1990 g Ecologische Hoofdstructuur designates 750.00 00 ha of nature areaa to be protected 750.000
FS
1997 Total labor force of EU
2010 2011 Ongoing debate on nature management reaches peak
2015 All agriculture areas required to have at least 7% of their land serve an ecological function, as an effort to reign spending 2015 Subsidy cuts of up to 15% begin 2014 Employment and sustainability
1985-1995 Quality urban areas
VERENIGING DELTAMETROPOOL ONAFHANKELIJK NETWERK VOOR METROPOLITANE ONTWIKKELING
VOOR LEDEN / PARTNERS
1995-2005 Social cohesion and renewal
POLDER QUOTES - EEN NUCHTERE KIJK OP STAD+LAND RELATIES
2006 Nota Ruimte emphasizes the provision of spatial constraints to stimulate desired developments under the motto “local where possible, centralize where necessary”
2008 Economic crisis hits Europe 2009 Number of EU agriculture holdings falls by 26.3% since 2000
1975-1985 Neighborhood development and urban renewal
FACTSHEET Nº 3.3 — 05 | 2014
agriculture holdings Als natuurbeheerder, down 41.4% since 1975 producent2000 van streekproducten 1995 Statutory urban planning-and-transport authorities placed around each major city en speler op de wereldmarkt 2000 Natural areas with economic, biological andvindt de veenweideboer balans cultural value receive protection under the Natura 2000 policy tussen bedrijfsvoering, stad en 2005 Farmers receive a lump-sum and are encouraged landschapswaarde to produce in response to consumer demand
2008 Reinforcement of the 2003 reforms
1960-1975 Efficiency and mobility
FACTSHEET Nº 3.2 — 02 | 2014
Zuidoost Zuid-Holland
EU
FACTSHEET Nº 3.1 — 08 | 2013
Rijnmond
Zuidwest-Gederland
2005 Network cities and infrastructure
2012 Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte Alkmaar leaves responsibility of developing rural areas to provinces and municipalities
Tijdens workshops en interviews in 5 veenweidegebieden van de Hollandse Metropool zijn boeren en andere lokale betrokkenen 2014 gevraagd naar de toekomst van hun gebied en de relatie met de stad. Decentralization
2020 2030 Farmers provide a variety of services for the city
metropolitaan landschap in ontwikkeling
1 2
MELKVEEHOUDER
Amsterdam
“Het is hier geen kwestie van óf schaalvergroting óf streekproducten en diensten. De vraag is waar elk van die boerenbedrijven het beste terecht kan komen.”
Leiden
Utrecht
Den Haag Gouda
Rotterdam
Almere
GEMEENTE-AMBTENAAR
Common Agriculture Policy Redistribution of land and agricultural infrastructure improvement
ACTIVIST LEGENDA
“Hebben we jarenlang gestreden om ons gebied Veengebieden open en groen te houden - ook voor de stedeling, Weidevogelgebied legt de Rijksoverheid er een Blankenburgtunnel doorheen.”Stedelijk gebied
“Vraag en aanbod van streekproducten sluit vaak nog onvoldoende op elkaar aan. Soms houdt de productie de vraag niet bij, soms ontbreekt zichtbaarheid of branding.”
en infrastructuur
BOOMKWEKER
“Kleine kwekers gaan met pensioen en hebben geen opvolgers of kopers klaar staan. Als we niets doen staat hier straks gewoon gras met koeien, naast een bedrijventerrein.”
WATERSCHAP
“Bewustwording van natuurwaarde en landschapsbeheer bij jongeren in de stad is belangrijk. Dan gedragen ze zich vaak beter als ze met hun motorbootje de polder ingaan.”
BURGER
“Waarom moet precies hier, in de recreatieve bufferzone tussen de grote steden, soja uit Brazilië worden verwerkt tot melk voor China?”
ONDERNEMER BEZOEKER
Vereniging Deltametropool 1
“De ‘grondhonger’ wordt nu vooral veroorzaakt door groei van boerenbedrijven met nevenfuncties, niet meer door verstedelijking. Gaan we straks leegstaande bedrijventerreinen omploegen?”
MELKVEEHOUDER
“Het is hier geen Zweden, waar je overal recht van overpad hebt, je tent mag opzetten en de barbecue kan aansteken. De stedeling negeert eigendomsgrenzen.”
“Om in de toekomst concurrerend en duurzaam te kunnen produceren, investeren we in lokale kringlopen, door samenwerking met melkveehouders.”
FACTSHEET Nº 3.3 — 05 | 2014
Haarlem
2040 Urban growth and population stabilization
