220640_GEOBAS_WB8_H5 15-11-2007 14:55 Pagina 27
5
LB 50-53
Miljoenensteden De trek naar de stad
1
Veel kinderen 4 a Welke zinnen horen bij Nederland?
x
Stedelijk gebied 1 a Schrijf onder het juiste kaartje onder aan de
bladzijde: nu – 1950 – 1900 b De zinnen staan niet in de juiste volgorde.
Schrijf voor elke zin het juiste nummer. Er ontstaat één groot stedelijk gebied.
Goede gezondheidszorg. Oude mensen krijgen een uitkering. Slechte leefomstandigheden. Gezinnen met veel kinderen. Kleine gezinnen. Slechte gezondheidszorg. Kinderen helpen mee geld te verdienen. Geen geld voor voorbehoedsmiddelen.
b Waar horen de andere zinnen bij?
Dorpen en steden groeien naar elkaar toe. Daardoor verdwijnt het landelijk gebied. Dorpen en steden liggen ver uit elkaar.
De opbouw van een stad 5 Gebruik de plattegrond van een miljoenenstad.
2 Gebruik de kaart Zuid-Holland. Y
a Kleur de legenda in.
Schrijf op welke plaatsen bij het stedelijk gebied van Den Haag horen.
centrum
Een betere toekomst
woonwijk
3 Er zijn drie redenen waarom mensen naar de
industriegebied
steden trekken. Verbind de kaartjes en je weet ze. boer
geen land meer
zoon van boer
droogte of geweld
mislukte oogst
weinig of geen werk
krottenwijk
b Geef elk deel van de miljoenenstad de juiste
kleur.
Extra 6 Ontwerp je eigen megastad. Waar liggen centrum,
woonwijken, bedrijventerreinen? Vergeet de haven en de spoorlijnen niet.
Verstedelijking
1
2
3
27
220640_GEOBAS_WB8_H5 15-11-2007 14:55 Pagina 28
LB 54-55
Wonen in Lagos
b Zet een kruisje bij de tekening waar veel
2
mensen van het platteland wonen. c Leg uit waarom mensen van het platteland Y
juist daar komen te wonen.
Op zoek naar werk 1 Om welke reden zijn de ouders van Rabiu naar
de stad getrokken? Kies uit: geweld gezinshereniging werkloos gebrek aan land droogte 2 Bedenk een reden waarom niemand weet hoeY
4 Noem een manier waarop jij op straat geld zou
veel mensen er in Lagos wonen.
willen verdienen.
Waarom kies je voor die manier?
Werk op straat 3 a Schrijf onder de juiste tekening: krottenwijk –
5 Kruis de woorden aan die bij een krottenwijk
woonwijk – bedrijventerrein – zakencentrum
horen. zwembad afval sportvelden grote gezinnen villawijk ongezond
zelfbouw buitenwijk armoede parken werkloosheid tennisbaan
Straatkinderen 6 Bekijk de afbeelding. Schrijf op wat er gebeurt.
7
Gebruik de kaart De wereld - arm en rijk. a Wat is het thema van deze kaart?
x
b Met welke kleur worden de armste landen
aangegeven? 28
En de rijkste landen?
220640_GEOBAS_WB8_H5 15-11-2007 14:55 Pagina 29
c In welk werelddeel liggen de meeste arme
Geen thuis 10 Bekijk de kaartjes. Welke kaartjes horen bij
landen?
kinderen die op straat leven? Kleur ze.
Y
d Welke uitspraken zijn juist?
Nederland is een rijk land. Australië is een arm land. Zuid-Afrika is minder rijk. Brazilië is een arm land. Polen is minder rijk dan Nederland. Spanje is rijker dan Italië. 8
diploma
vechten
school
zwerven
ondervoed
beeldjes verkopen aan toeristen
extra gezinsinkomen
straathandel
lijm snuiven
toeristen beroven
werkende ouders
bedelen
Gebruik de kaart De wereld – arm en rijk. a Is Nigeria arm of rijk? Is Japan arm of rijk? b In welk land zullen meer straatkinderen
leven, in Nigeria of in Japan? Ik denk in
, omdat
Extra c Waardoor kan een land rijk of arm zijn? Y
11
Organisaties als Unicef proberen straatkinderen te helpen. Bezoek de site van Unicef: www.kidsunited.nl. Op welke manieren probeert Unicef straatkinderen te helpen?
12
Gebruik een zoekmachine. Typ in: ruilen met Miguel. a Print de liedtekst. Lees de tekst goed.
Bedenk twee oorzaken. 1
2
9 Bekijk de afbeelding. Hoe proberen deze jongens
in Afghanistan wat geld te verdienen?
b Waar gaat dit lied over?
c Zou jij willen ruilen met Miguel? Ja / Nee, want
29
220640_GEOBAS_WB8_H5 15-11-2007 14:55 Pagina 30
LB 56-57
Wonen in Los Angeles
3 Spaanse stad 1 a Welke taal wordt door de helft van de inwo-
ners van Los Angeles gesproken? Frans Spaans Duits b Hoe komt het dat zo veel mensen in Los
Angeles deze taal spreken? 3 Gebruik de kaart Verenigde Staten. Y
c Noem twee redenen waarom Los Angeles aan-
Aan sommige namen kun je zien dat het zuidwesten van de VS Spaans gebied is geweest. Schrijf vier Spaanse namen op.
trekkelijk is voor veel Mexicanen.
1
1
2
2
3
2 a Welke uitspraken zijn juist?
x
Veel Mexicanen komen illegaal naar de Verenigde Staten. Amerikanen willen graag in Mexico werken. Mexicanen doen werk dat Amerikanen niet willen doen. Boeren en bedrijven zijn niet blij met Mexicanen als arbeider.
4
Hek om de wijk 4 a Mike noemt twee redenen waarom hij weg
wilde uit het centrum. Schrijf ze op. 1 Het verkeer
2 Hij voelde zich
b Weet je het nog? Hoe heten mensen die van
het ene gebied naar het andere verhuizen? b Wat vind jij? Zou iemand deze redenen ook Y
voor een Nederlandse stad kunnen gebruiken? c Bekijk de afbeeldingen hieronder en rechts-
boven. Welk plaatje laat zien wat er met Los Angeles en de Mexicanen aan de hand is? Kleur dat plaatje rood. Schrijf eronder: trek naar de stad.
Ja / Nee, want
5 a Kijk naar afb. 2 in je boek. Mensen voelen zich
veiliger in een wijk buiten het centrum van Los Angeles. Schrijf op waardoor mensen zich daar veilig voelen.
30
220640_GEOBAS_WB8_H5 15-11-2007 14:55 Pagina 31
b Zou jij in zo’n wijk willen wonen?
Verkeer en smog 9 Wat zie je op de tekeningen? Schrijf de letters
Ja / Nee, want
voor de goede zin. Een gezin in de villawijk heeft twee of meer auto’s. Bijna iedereen gaat met de auto naar het werk. Dat leidt tot files en luchtvervuiling. Amerikanen doen veel met de auto. Daarom lijkt het altijd spitsuur in het centrum.
Weg uit de stad 6 Gebruik de afbeeldingen van opdracht 2c. Welke
past het best bij deze tekst? Kleur die afbeelding blauw. Schrijf eronder: trek uit de stad. 7 Bekijk de foto hieronder. Noem twee redenen
waarom mensen weg zouden willen uit deze stad. 1 2
A
B 8 Voor mensen kunnen er allerlei redenen zijn om
naar een stad te trekken. Of om juist uit de stad weg te trekken. Kleur het kaartje groen, als het een reden is om uit de stad weg te trekken. Kleur het kaartje rood, als het een reden is om naar een stad te trekken. Kan het allebei? Kleur het kaartje geel. luchtvervuiling
familie C
grote tuin
veiligheid
winkelcentrum
woning
natuur
bereikbaarheid
Extra 10
Gebruik de kaart Verenigde Staten.
a Hoeveel miljoenensteden liggen er in de
Verenigde Staten? verkeersdrukte
kinderen b Welke miljoenenstad zou je willen bezoeken?
werkgelegenheid
Wat valt daar te zien? Zoek informatie en maak een lijst van interessante dingen. 31
220640_GEOBAS_WB8_H5 15-11-2007 14:55 Pagina 32
LB 58-59
Wonen in Marrakech
4
Voordelen van toerisme 4 Bedenk vier beroepen in Marrakech waarmee
mensen aan toeristen verdienen.
Naar de souk
1
1 Kijk naar de tekening onder aan de bladzijde.
2
Kleur alles op de souk wat je niet op een Nederlandse markt ziet.
4
Gebruik de kaart Marokko.
2
3
5 Hoe probeert de regering ervoor te zorgen dat er
a Kruis aan: waar of niet waar.
toeristen komen? Waar
Niet waar
Marrakech is de hoofdstad van Marokko. Het Atlasgebergte bestaat uit drie delen. Marokko grenst aan Algerije. Marrakech ligt aan de kust.
Nadelen van toerisme
Marrakech ligt op 450 m hoogte.
6 Welke nadelen heeft het toerisme voor
Marrakech? Kruis ze aan. Er zijn te weinig landarbeiders. Er is veel werk voor de inwoners. Hotels hebben grote zwembaden. Er is minder water voor de landbouw. Oude huizen worden vakantiewoningen. Bewoners moeten naar flats verhuizen.
b Vul de zinnen in. Y
De hoogste berg van Marokko is de Hij is
m hoog.
Marrakech ligt aan de rivier Een droogvallende rivier heet een
Extra Een oud centrum
7
3 Verbind de woorden die bij elkaar horen.
toeristen verkopers oude binnenstad stadsmuur straatjes
32
handel kronkelig en nauw verdediging medina souks
Zoek op internet naar afbeeldingen van het Djema el-Fnaplein. Print ze. Maak met die plaatjes een kijkdoos van een souk.
220640_GEOBAS_WB8_H6 15-11-2007 14:59 Pagina 33
6
LB 62-65
Werken voor weinig geld
Werken voor het Westen
4
1
Gebruik de kaart De wereld - arm en rijk. a Is India een arm of rijk land volgens de kaart?
b Schrijf de naam op van een rijk tot zeer rijk
Grote veranderingen
land.
1 Lees de spreekwolkjes. Wie zegt het? Verbind de
spreekwolkjes met het kind dat het zegt.
c Wat kun je zeggen van de lonen in dat land vergeleken met die in India?
Voor mijn verjaardag krijg ik een mobieltje.
d Kun je met behulp van de kaart zien welke landen lagelonenlanden zijn?
Mijn vader brengt me naar school.
Even India bellen… 5
Ik vraag mensen om geld. Ons huis is van planken en golfplaten.
Gebruik de kaart Tijdzones achter in je atlas. Als het in Engeland 12 uur is, is het in Nederland 13 uur. Daar staat +1. In India staat +5.30. Daar is het dan 17.30 uur. a In Nederland is het 5 uur ’s middags. In Nieuw-Zeeland is het dan
Ik verkoop koekjes op straat.
b Hoe groot is het tijdverschil tussen: Nederland en China?
Ik slaap onder de ventilator. 2
Nederland en IJsland?
uur. uur.
Nederland en Los Angeles?
Gebruik de kaart Zuidwest-Azië.
a Hoeveel miljoenensteden liggen er in India?
uur.
c Als het in Nederland 11 uur is, is het: in Zweden
b Hoeveel inwoners heeft Bangalore volgens de legenda?
uur;
in China
uur;
in Portugal
uur;
in New York
uur.
c Welk gebergte ligt er in het noorden?
Extra 6
Lagelonenland 3 Onderstreep het goede woord.
1 Arbeiders in een lagelonenland krijgen weinig / veel loon. 2 De lonen in India zijn laag / hoog. 3 Daarom laten steeds meer / minder westerse bedrijven hun producten daar maken.
Gebruik de kaart Zuidwest-Azië.
a Hoeveel centimeter is de afstand van het meest noordelijke puntje van India tot het meest zuidelijke?
cm.
b Op de kaart is 1 cm in werkelijkheid km. Hoe groot is de afstand van het noorden naar het zuiden echt? km.
33
220640_GEOBAS_WB8_H6 15-11-2007 14:59 Pagina 34
LB 66-67
Werken om te overleven
2 Straathandel 1 a Bekijk de tekening. Schrijf op wie je ziet en
wat ze doen. 1 2 3
Spijkerbroeken 3 a Waarom laten directeuren van bekende mer-
ken hun spijkerbroeken in Bangalore maken?
b Bedenk waarom de omstandigheden er slecht zijn. Niemand heeft last van de slechte omstandigheden, want het is er altijd mooi weer. De directeur heeft zelf geen last van de slechte omstandigheden, dus doet hij er niets aan. Het verbeteren van de omstandigheden kost geld.
Vuilrapers b 1 Wie werkt er op straat?
2 Hoe noem je dit soort handel?
c Wie verdient het meest?
2 a Bekijk de foto boven aan de bladzijde. Wat
doet deze jongen?
b Waarom mag dit niet in Nederland, denk je? Y
Het is niet hygiënisch. Het regent te vaak. Het mag alleen op Koninginnedag. 34
4 a Op de foto zie je een
220640_GEOBAS_WB8_H6 15-11-2007 14:59 Pagina 35
b Wat zoekt zij uit het vuil? materialen die je kunt recyclen materialen die je kunt hergebruiken groente-, fruit- en tuinafval c Noem drie voorbeelden van bruikbare materialen. 1 2 3
Bouwvakkers 5 Y
a Waarom werken er vrouwen als bouwvakker?
Ze zijn goedkoper dan mannen. Ze werken graag met hun handen. Machines zijn duurder dan vrouwen. Ze zijn ervoor opgeleid. Ze krijgen een goed salaris. b Wat is de titel van de les? 7 a In welke groep horen deze Indiase beroepen?
Kleur steeds het goede hokje in de tabel.
c Leg uit waarom dit stukje tekst goed past bij de titel van de les.
Werken in Producten Diensten de natuur maken verlenen
6 a In groep 7 heb je geleerd, dat je op drie manie-
ren geld kunt verdienen. Weet je ze nog? Vul achter elke manier het passende woord in. Kies uit: werken in de natuur – industrie – dienstverlening 1 Je maakt een product van grondstoffen.
kapper
s
s
r
papiermaker
t
i
p
houthakker
k
r
i
leerbewerker
j
s
a
schoenpoetser
k
a
j
theeverkoper
t
e
a
rijstboer
r
h
r
fabrieksarbeider
b
ij
a
vuilraper
n
r
d
bouwvakker
d
e
e
telefoniste
l
k
r
b Schrijf de letters van de gekleurde hokjes achter elkaar. Je leest dan een dienstverlenend beroep. Het is
Dat noem je: 2 Je doet iets voor anderen en krijgt daar geld voor.
c Wat doet iemand met dit beroep? Weet je het niet? Zoek dan op internet.
Dat noem je: 3 Je verbouwt gewassen of haalt delfstoffen uit de grond. Dat noem je: b Schrijf bij elke tekening boven aan de bladzijde welke manier van geld verdienen het is. Gebruik de woorden die je hierboven hebt ingevuld.
Extra 8 Stel je voor: jij werkt in een spijkerbroekenfabriek
in India. Bedenk wat je zou kunnen doen om de werkomstandigheden te verbeteren. 35
220640_GEOBAS_WB8_H6 15-11-2007 14:59 Pagina 36
LB 68-69
Hindoes
3
b Kleur de twee tekeningen die laten zien wat hindoes in Varanasi komen doen. 1
2
3
4
De heilige Ganges
Gebruik de kaarten Azië.
1
a Schrijf in de kaart hieronder de namen van de buurlanden van India op de juiste plaats.
India en buurlanden Ind
Srinagar
us
Ludhiana
tra
Delhi
New Delhi Jodhpur
Vadodara
Lucknow
Jaipur
Ahmadabad
Patna Ganges Varanasi
Kanpur
Jamshedpur
ad a Indore Narm Nagpur Surat
Raipur
Godiva ri Pune Krishn Hyderabad a
Kolkata Cuttack
Vishakhapatnam Go
an lf v
Beng
alen
ARA
Machilipatnam
Kasten
Hubli
BIS
CH
Bangalore
EE E Z
Cauver
Chennai y
Aantal inwoners: 1 miljoen of meer
Coimbatore
250 000 - 1 miljoen Madurai
0
Cherrapunji Imphal
Bhopal
INDIA
Mumbai
u ap hm Bra Shillong
Agra
500 km
100 000 - 250 000 Minder dan 100 000
b Zoek de rivier de Ganges op. Kruis aan wat goed is. De Ganges: begint in de Himalaya. begint in Pakistan. mondt uit in de Arabische zee. mondt uit in de Golf van Bengalen.
3 Een kaste is in India een:
beroep. groep waar je bij hoort. gewoonte. regel. 4 a In welk jaar is het kastenstelsel verboden?
b Wat is er sinds die tijd gebeurd?
c Hoeveel inwoners heeft Varanasi?
d Dat kun je vergelijken met een Nederlandse stad als:
2 a Leg uit waarom veel hindoes naar de stad
Varanasi komen.
c Waar komt het kastenstelsel nog het meest voor? In de steden. Op het platteland. d Tot welke kaste zou jij horen? Leg uit waarom Y
je dat denkt. Ik zou bij de horen, omdat
36
220640_GEOBAS_WB8_H6 15-11-2007 14:59 Pagina 37
Onaanraakbaren
9 a Maak de puzzel.
1 2 3 4
Varanasi ligt aan de ..... Verschillende groepen in India heten ..... Uitgestotenen beschouwt men als ..... Een vijfde deel van de Indiase bevolking is ..... 5 De meeste mensen in India zijn ..... 6 Op straat lopen overal .....
5 Kruis aan wat juist is.
Een dalit hoort bij de laagste kaste. Een dalit krijgt nooit een goede baan. Veel dalits wonen in sloppenwijken. Een dalit ben je voor je hele leven. Een dalit die goede dingen doet, kan in een kaste komen. Dalits hebben geen menswaardig bestaan. Dalits worden niet gediscrimineerd.
1 2 3
6 Omcirkel karweitjes van een dalit.
4
dode dieren begraven – thee verkopen – vuil rapen –
5
schoenen poetsen – bedelen – schoonmaken – ober –
6
taxichauffeur
b In de grijze kolom lees je de naam van een man die voor India heel belangrijk is geweest.
7 Denk na. Je kunt opnieuw geboren worden in
een lagere of hogere kaste. Waar hangt dat van
Dat was
af?
Extra 10
Heilige koeien
Ga naar www.samsam.net. Klik op Zoek en typ de naam Gandhi in. Waarom was Gandhi zo belangrijk voor India?
8 Bekijk de strip. Staan de tekeningen in de juiste
volgorde? Ja / Nee, want 11
Hindoes in Nederland vieren elk jaar het holiof pagwahfeest. Zoek op internet naar informatie over dit feest. Schrijf in een paar regels op wat dit feest precies betekent.
37
220640_GEOBAS_WB8_H6 15-11-2007 14:59 Pagina 38
LB 70-71
Kinderarbeid
4
Slavernij 5 Bekijk de tekeningen en lees wat de kinderen
zeggen. Kleur de kinderen die slaven zijn.
Nooit naar school
Gelukkig krijg ik morgen weer wat geld.
1 Is het werk? Is het een klusje? Of is het allebei?
Zet kruisjes in de tabel. Werk
Ik wou dat mijn vader nooit geld had geleend. Dan kon ik naar school.
Klusje
tapijten knopen auto wassen oppassen sigaretten rollen vuurwerk maken
Gelukkig heb ik werk. Dan krijgt mijn kleine broertje ook te eten.
schoenen poetsen spijkerbroeken naaien afwassen grasmaaien vuilnis rapen kamer opruimen
Alleen maar werken. Voor niets!
2 Welke uitspraken over kinderen die kinderarbeid
verrichten, zijn juist? Kruis ze aan. Ze gaan ook naar school. Ze krijgen geen geld als ze ziek zijn. Ze doen soms gevaarlijk werk. Ze werken vooral in fabrieken. Ze werken onder slechte omstandigheden. Ze maken vooral voetballen.
Werken in de mijn 3 a In welke werelddelen komt kinderarbeid voor?
Ik ben een gratis arbeider. Lekker goedkoop voor mijn baas!
Moeilijk op te lossen 6 a Waarom is het probleem van kinderarbeid
moeilijk op te lossen? b
Gebruik de kaart De wereld - arm en rijk.
Wat valt je op, als je naar deze werelddelen kijkt?
b Denk na. Hoe zou jij het probleem van de kin-
derarbeid willen oplossen?
4 a Waarom durft Manuel niet te klagen?
Extra 7 a b Wat vind jij van het werk dat Manuel moet Y
doen?
38
Zoek op internet enkele voorbeelden van kinderarbeid.
b Kies één voorbeeld uit. Schrijf een brief aan de
directeur voor wie deze kinderen werken. Vertel wat jij ervan vindt.
