van toeval? Vitelec Kenniseconomie in een oude papiermolen op de Veluwe X-plore Electronics met een kompasklok tijdens HET 2012

5

Periodiek branchemagazine FHI, federatie van technologiebranches december 2011, JAARGANG 20

frank den ridder Vitelec

“Een aaneenschakeling van toeval?” in 12 Kenniseconomie een oude papiermolen op de Veluwe

Electronics 24 X-plore met een kompasklok tijdens HET 2012

34 Automatisering weefseltypering bij Maastricht UMC+

2

3

Inhoud

10

Periodieken

haagse babbel Edith schippers

20

Redactioneel 3

technologie toppers in discussie

Haagse Babbel

10

Zo gezegd zo geschreven

13

Interview 4 Kort nieuws

FHI-HRM Actualiteitenseminar

Het is een bekend gezegde onder verkopers die hun targets moeten halen. “Op 1 januari staan alle tellers weer op nul.” Je mag niet teren op je resultaten uit het verleden. Zelfgenoegzaamheid en achterover leunen kan inderdaad dodelijk zijn. Maar toch, je kunt er heel

Conjunctuur 17 Industriële Elektronica

26

Column Paul Petersen

27

Industriële Automatisering 30 Laboratorium Technologie 33 Column Freek Rooze

35

Medische Technologie

37

Fun & educatie

40

Boekrecensie 40

15

Kees Groeneveld

Personalia 42

redactioneel

30

8

De teller weer op nul

verschillend in staan. Als het resultaat van het afgelopen jaar goed was en de vermogenspositie van jouw organisatie er gezond uitziet, dan heeft het niet zo veel zin om doelen na te streven die weer hoger liggen dan het voorgaande jaar. Zeker niet als die doelstelling voortkomt uit het automatisme van groeien om de groei of ‘shareholdersvalue’. In zo’n situatie sta je er heel anders in dan in het geval je nog maar net je hoofd boven water kunt houden en je ook nog donkere wolken op je af ziet komen omdat er vraaguitval dreigt of omdat jouw leveranciers in Thailand en Taiwan niet kunnen produceren in hun onder water staande fabrieken. Daar kan zomaar bij komen dat de kredietproblematiek gaat toenemen met alle gedoe rond de euro. Dan komt je teller zelfs in de min te staan, begin je met een achterstand. Het weer op ‘nul’ beginnen bedoelen we in de verkoop positiever dan in het normale spraakgebruik. Niet ‘terug naar AF’, maar een schone lei, nieuwe kansen, nieuwe moed. OK, de verwachtingen zijn wat meer gespannen dan bij de vorige jaarwisseling. Laten we wel wezen, dat komt ook omdat 2011 voor de meeste technologiebedrijven beter is verlopen dan we vooraf durfden hopen. Verschillende FHI-ondernemers heb ik horen zeggen ‘dit jaar is ons beste jaar ooit’. Ja, dan ben je natuurlijk al gauw geneigd om wat voorzichtig naar de toekomst te

Agenda 42

kijken. Die les is nog vers van 2008/2009: voortdurende groei is niet meer vanzelfsprekend.

Ledenkring

43

‘Structurele veranderingen met virtueel karakter’ Samsung bouwt display-researchcenter

Wat velen van ons het meest onrustig maakt, is het gevoel dat er hele structurele veranderingen gaande zijn, die bovendien een wat diffuus, sluipend, je zou kunnen zeggen ‘virtueel’ karakter hebben. En die veranderingen kun je nu ook niet zo makkelijk koppelen aan een grote mijlpaal, zoals voorheen de Val van de Muur of de Millenniumwisseling of Nine-Eleven. Laten we maar gaan voor continuïteit, hoe dynamisch onze leef- en werkomgeving ook is en moet zijn.

¶

4

5

Frank den Ridder:

“Een aaneenschakeling

van toeval?” R

adar Love maalt door mijn hoofd. Vooral het zinnetje ‘She sends a cable coming in from above’ blijft zich herhalen. Hoe treffend. Ik ben namelijk op weg ben naar Vitelec. Een bedrijf dat is gespecialiseerd in radio

frequente (RF) oplossingen en in die hoedanigheid een aantal aansprekende cases op haar naam heeft staan. ‘We’ve got a wave in the air...’ Als u nu net als ik ‘Radar Love’ meeneuriede, heeft u dit nummer ook de rest van de dag in uw hoofd. Graag gedaan!

C.V.

De oorsprong van Vitelec ligt bij Philips. Daar hield dit

Aha, muiterij!

toenmalige bedrijfsonderdeel, dat bemand werd door zes

“Nee, zo moet je het niet zien. Alhoewel, misschien ook wel.

monteurs, zich bezig met de vervaardiging van professionele

Hoe dan ook, punt was dat ik de oplossingen en ontwerpen

audio-oplossingen. Dat ging goed, tot het moment dat

die we moesten uitvoeren soms zo stuitend onslim vond,

Philips concludeerde dat ontwikkelen winstgevend en

dat de gedachte om zelf te gaan ontwerpen zich al vrij snel

maken verliesgevend was. Dus werd er gereorganiseerd

aan me opdrong. Aldus geschiedde. Nu moet je weten dat

en besloten om het onderdeel af te stoten. Dat wil zeggen,

we ondertussen al redelijk wat aanvragen binnen kregen

het werd in de etalage gezet. Waardoor het kon gebeuren

voor hoog frequente oplossingen. Dat we ons zouden

dat Frank den Ridder, die min of meer toevallig in de buurt

gaan toeleggen op draadloos was voor mij zo klaar als een

was, door bemiddeling van een persoonlijk contact – Peter

klontje. Dus nam ik een eerste ontwerper aan. Konden we

Adema – zichzelf opeens aan het hoofd zag staan van zijn

stappen maken. En dat gebeurde ook. Het grappige is dat

eigen bedrijf: Vitelec.

we niet zo heel lang daarna een wireless-opdracht kregen van Philips. Een klus waarbij belsignalen in oproepdevices

Aan het roer

Een kans uit duizenden?

moesten worden geïmplementeerd. Het was de eerste

Na zijn studie Elektronica startte Frank den Ridder

“Ja en nee. Ja, omdat het een buitenkans was om voor

opdracht van Philips buiten het audio-domein. Of ze mijn

halverwege de jaren tachtig bij Philips

mezelf te kunnen beginnen. Het feit dat het een organisatie

besluit om zelf te gaan ontwerpen nou zagen als muiterij

Communication & Security Services (Philipss CSS).

betrof waar de focus op maken lag, sloot minder aan bij

of niet, ze hadden het kennelijk geaccepteerd en zagen er

Hij is daar tot aan zijn avontuur bij Vitelec

mijn ambities. Zeg maar gerust: niet. En dat zou ook nog

blijkbaar ook de voordelen voor henzelf van in.”

elektronisch ontwerper en project manager geweest.

wel even zo blijven. We hadden namelijk een werkgarantie

Bij Vitelec is Frank sinds 1993 algemeen directeur.

van Philips. Konden we natuurlijk niet buiten.”

Juist, dus trok je erop uit om de wereld te veroveren!

16, 18 en 20 jaar oud. Behalve door zijn

Wel leuke dingen voor ze gedaan?

“Nee, toen kregen we onze eerste grote opdracht. Toevallig.

werkzaamheden voor Vitelec, wordt Frank ook erg

“Jazeker. Grote projecten ook. We hebben wereldwijd

Zo gaat dat soms. Van ThyssenKrupp, een bedrijf waar ik

geboeid door marketing en internet. Houdt hij zich

vliegvelden voorzien van audio-oplossingen. Maar ook

contact mee had en dat in liften, roltrappen en rolpaden

met geen van deze interesses bezig, dan is de kans

andere grote sites zoals Euro Disney, het Europees

doet. Dat soort dingen. Ze worstelden daar met een

groot dat je hem ziet lezen, hardlopen of gitaar

Parlement in Straatsburg en de metro van Hongkong. Leuk,

bedieningsoplossing voor hun trapliften. Wij konden hen

spelen. Elektrisch natuurlijk. En voorzien van een

maar het bleef wel bij maken. En daar moest maar eens

ervan overtuigen dat wij daar een oplossing voor hadden,

draadloze zender. Of hij er ook weleens een riff van

verandering in komen vond ik.”

Frank is getrouwd en heeft drie dochters van

George Kooymans uitgooit is onduidelijk...

lees verder op pagina 6

door Paul van Nieuwenburg

6

7

‘Alleen samen boek je vooruitgang. Als je niet kunt delen, kun je ook niet vermenigvuldigen’

simpelweg door de liften te voorzien van een draadloos RF-systeem dat gebruikers in staat stelde hun lift op afstand te laten zakken en stijgen. Lekkere klus.”

Was dat het startschot van een nieuw begin? “Eigenlijk wel. Vanaf dat moment zette de verandering zich goed in en evolueerden we in een gestaag tempo van een projectgerichte organisatie naar een ontwerpgerichte organisatie. Dat ging trouwens niet zonder slag of stoot. Kijk, naarmate we groeiden vulden we de organisatie aan met ontwerpers. Dat bracht een andere cultuur met zich mee, en die botste nog wel eens met de zittende garde. De impact daarvan had ik aanvankelijk wat onderschat. Enfin, zoiets brengt uiteindelijk een soort van natuurlijk verloop op gang. Een aantal monteurs zijn vertrokken. Spijtig, maar onvermijdelijk. We hebben er trouwens nog steeds ééntje van het eerste uur aan boord. Goeie gozer!”

En bij Philips, hoe reageerden ze daar? “Je moet deze hele transitie zien in een

Hij trapte erin. Sinds de brugklas is er niet

steken in de marketing van onze innovaties.

zo veel veranderd. Snel van onderwerp

Niet te snel, rustig aan, maar wel resoluut.

veranderen was nu het devies.

We zijn al ver gekomen. Dit kleine stukje nog en Vitelec is klaar om een nieuwe fase

Je gaf eerder aan dat er nog al eens geharrewar is rond afspraken. Intellectueel eigendom, want daar hebben we het over, is ook een actueel thema binnen DevLab. Daar ben jij toch bestuurslid van? “Ja dat klopt. En van dat geharrewar klopt ook. Er zijn notoire partijen met wie het voortdurend kwaad kersen eten is. Niettemin ben ik een groot voorstander van open innovatie. Alleen dan kom je verder. Wanneer men alles afschermt, blijf je steken in gesloten systemen. Denk aan dertig jaar geleden, aan VHS, Betamax en Video 2000. Je ziet het helaas nog steeds. Het is de reden dat homeautomation niet van de grond komt. Jammer. Alleen samen boek je vooruitgang. Als je niet kunt delen, kun je ook niet vermenigvuldigen.”

Over vooruitgang gesproken, hoe zie jij de technologische toekomst van Nederland? “Ik ben geen zwartkijker, maar ik zie dat

tijdsbestek van ongeveer twee jaar. En

RF-oplossing bedacht om het gebruik van

betreft in dit geval metingen van het

die langs N-wegen staan. Simpel gezegd

er te weinig ruimte en aandacht is voor

tegen een achtergrond waarin Philips druk

stroom in datacentra te meten: een smart-

waterverbruik door middel van een sensor

signaleert het systeem hoeveel verkeer er

creativiteit. Ik geloof dat we ons meer

bezig was om van alles af te stoten. Wat dat

energy meter. Het is een zogenaamde

die is ingebouwd in watermeters. Je

aanwezig is en stemt daar de energie-afgifte

moeten storten op productcreatie. Daarvoor

betreft zaten Philips en wij sowieso aan het

‘energy harvesting’ -oplossing waarbij

moet weten dat in Zuid-Afrika gemiddeld

op af. We hebben daarbij gebruik gemaakt

is zoals ik net al zei de samenwerking

einde van onze cyclus. We maakten af waar

energie wordt opgewekt op basis van een

zo’n 25 tot 65 procent schoon water weg

van een specifieke power-RF die werkt met

tussen bedrijven onontbeerlijk. Daarnaast

we mee bezig waren en dat was het dan.

temperatuursverschil. Deze energie wordt

lekt. En dat in een land waar drinkwater

een interne antenne op een smal bandje in

denk ik dat de overheid een ander

Prima.”

aangewend om de informatie van de meter

schaars is. Het instrument dat wij hebben

de vrije bandensector.”

beleid zou moeten voeren ten aanzien

draadloos naar een datacentrum door

ontwikkeld spoort niet alleen lekkages op,

En was het vervolgens wachten op opdrachten of zijn jullie zelf aan het ontwikkelen geslagen?

te sturen. Een andere toepassing is het

het verstrekt ook gegevens die gebruikt

Oke, hier haakte ik dus af. Al luisterend

voorstander van de Franse aanpak.

draadloos doorsturen van de meterstand van

worden om mensen bewuster te maken van

naar een voor mij onbegrijpelijk relaas

Daar denkt men in samenwerkende

gasmeters. Op één penlight batterij kunnen

hun waterconsumptie. Door peak-shaving of

over megaherzen en milliwatts tastte ik

bedrijfskolommen en veel minder in

“Beide. We wisten dat we beter waren

we de stand van de meter ieder kwartier,

door de kraan iets dicht te draaien wanneer

wanhopig mijn geheugen af, maar kwam

individuele cases, zoals hier in Nederland.

dan de meeste anderen. Dus vertrouwden

gedurende 18 jaar doorsturen naar een

overgebruik gesignaleerd wordt, kan de

niet verder dan mijn misantropische docent

Mijns inziens is het een strategie die

we op een regelmatige opdrachtenstroom.

dataconcentrator. Welgeteld is dat 613.000

overheid daar sturing aan geven.”

natuurkunde die ik niet mocht en die mij al

leidt tot groei van de sector en een betere

Die kwam ook op gang, maar er zit een

keer. Niet gek, hè?”

helemaal niet moest, vanwege mijn te grote

concurrentiepositie met het buitenland.”

van subsidies en support. Ik ben een

opdracht is een lastig proces. Er is vaak

Op één AA’tje?

een hoop geharrewar met betrekking tot

“Een iets sterker exemplaar dan jij in je

Wordt straks ieder huishouden in Zuid-Afrika uitgerust met deze toepassing?

afspraken. Vandaar dat we ook op eigen

zaklamp hebt zitten, maar niettemin, één

“Misschien. Vooraleerst gaat het om een

om mij een korte doch intensieve dosis

“We zijn van oudsher een technologisch

initiatief producten zijn gaan ontwikkelen.

batterijtje. Energy harvesting noem je dat

pilot-project van 70.000 huishoudens.”

radiofrequentieleer toe te dienen. Dat hielp.

gedreven bedrijf, waarbij toeval dikwijls

Niet dat dat een makkelijkere weg is, maar

dus, daar lopen wij redelijk in voorop. Het

Althans, zo veinsde ik.

bepaalde in welke speelvelden je terecht

zo hielden we meer opties open.”

is een techniek waar we binnen DevLab

keerzijde aan. Producten ontwikkelen in

ook volop mee bezig zijn. Maar goed, ik

Toe maar. Nog meer interessante dingen?

Vertel eens iets meer over het type producten dat jullie ontwikkelen?

dwaal af. Een ander voorbeeld: Zuid-Afrika.

“Jazeker! We zijn momenteel ook bezig

We zitten daar midden in een groot project

met een omvangrijk streetlight project hier

“Ik zal je wat voorbeelden geven. Voor

waarvoor we een enigszins vergelijkbare

Schneider hebben we een low-energy

RF-oplossing hebben ontwikkeld. Het

mond en te klein bèta-talent. Waarschijnlijk want alras toog hij naar het whiteboard

En Vitelec. Hoe zie je de toekomst van je bedrijf?

bespeurde Frank mijn ontreddering,

kwam. Zo zie ik het beetje. Maar dat ligt achter ons. We zijn druk bezig om ons

in Nederland. Je moet daarbij denken aan

Zozo, dus doorgaans komt men niet verder dan 10 milliwatt, maar jullie halen maar liefst 500 milliwatt bij 800 MHz?

een intelligent systeem in lantarenpalen

“Inderdaad, goed hè!”

moet gaan maken en meer tijd zal moeten

nadrukkelijker te manifesteren als een marketing gedreven bedrijf. Dat betekent dat ik me in mijn huidige functie misbaar

in te gaan.”

No more speed I’m almost there...? “Gotta keep cool now, gotta take care!”

¶

8

9

Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieu

Aanbestedingssignalering voor technologieleveranciers

Nieuwe fiscale regeling Research & Development In 2012 start een nieuwe fiscale regeling

In 2012 is er een budget van € 250 miljoen

Dagelijks vinden er vele aanbestedingen op verschillende

de Research & Development Aftrek,

dat zal oplopen naar € 500 miljoen in 2014

marktgebieden plaats. Voor de individuele ondernemer is het

RDA. Bedrijven kunnen een verhoogde

en volgend.

vaak ondoenlijk om dagelijks deze aanbestedingen te screenen

fiscale aftrek voor R&D-investeringen

om interessante projecten eruit te halen. FHI-bedrijven

en R&D-exploitatiekosten krijgen. Dit is

Agentschap NL zal de RDA gaan uitvoeren,

kunnen dit ondervangen door gebruik te maken van de in

exclusief loonkosten, omdat de WBSO, Wet

de verrekening van het daadwerkelijke

samenwerking met TenderPlus ontwikkelde Tenderservice. Voor

Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk,

voordeel vindt plaats via de aangiftes

een bedrag van € 215,- excl. btw per jaar laat FHI dagelijks

hierin voorziet. In de Bedrijfslevenbrief van

bij de Belastingdienst. Op dit moment

in de Europese aanbestedingsdatabase een scan en selectie

13 september 2011 en in het Belastingplan

wordt er gewerkt aan verdere invulling

maken (gezondheidszorg) naar officieel aangemelde Europese

2012 is deze nieuwe fiscale regeling

van weten regelgeving. Zodra er meer

aanbestedingen binnen de Benelux. Deelnemers ontvangen

aangekondigd.

duidelijkheid is over de RDA en de

wekelijks de aanbestedingsteksten.

De RDA-regeling is bedoeld voor

aanvraagprocedure zullen wij u hierover

ondernemers in de inkomstenbelasting

informeren.

Meer informatie over dit project of een aanmeldingsformulier is

en vennootschapsbelasting die speur- en

verkrijgbaar bij Linda van Essen, [email protected]. ¶

ontwikkelingswerk verrichten.

Bron: Agentschap NL ¶

(Te) hoge telefoonrekeningen

Zorg voor administratie vakantiedagen in 2012

Voor het gebruik van

uitgesloten is het echter niet.

een SIM-kaart vanuit de

bereid zijn om te specificeren

Op 1 januari 2012 gaat de nieuwe vakantiedagenwet in. De nieuwe

uw telefoon betaalt u

Indien u bijvoorbeeld een

BlackBerry in uw iPhone

welke data precies is verstuurd

vakantiedagenwet houdt onder meer in dat wettelijke vakantiedagen vervallen

tegenwoordig naast kosten

duo-SIM hebt en die in de iPad

plaatst, zou het zomaar kunnen

bijvoorbeeld IP-adressen. U zit

binnen zes maanden na het kalenderjaar waarin zij zijn opgebouwd. Werkgevers

voor gesprekken en berichten

staat op actief, zou het kunnen

dat u voor tienduizenden

dus in bewijsnood indien u de

moeten in hun administratie bijhouden wanneer de vakantiedag is opgebouwd

ook voor het dataverkeer. Het

en wat de vervaldag of de verjaringsdatum van de vakantiedag is. Op grond van

gebruik van data zal meer en

de vervaltermijn van zes maanden na het opbouwjaar worden in beginsel de

meer toenemen, omdat het

Het is daarom van groot belang

wettelijke dagen als eerste opgenomen. Pas daarna volgende de bovenwettelijke

gebruik van smartphones en

dat u goede afspraken maakt

tablets een grote vlucht neemt.

met de telecomprovider en met

dagen, tenzij deze bovenwettelijke vakantiedagen eerder komen te verjaren. Bovenwettelijke vakantiedagen blijven dus gewoon staan. Bron: CROP belastingadviseurs

¶

Extra steun voor ondernemers

rekening wilt aanvechten.

uw medewerkers betreffende Omdat telecomproviders toch

de kosten voor datagebruik.

wat willen verdienen zijn de

U kunt bijvoorbeeld met uw

Ondernemers die moeilijk aan krediet kunnen

data-abonnementen tot de cash

medewerker afspreken dat

komen, kunnen rekenen op extra overheidssteun.

cow van de toekomst verklaard.

deze niet in het weekend en

Om de kredietverlening extra te ondersteunen,

Dit kan voor u als ondernemer

vakanties vergoed worden en

heeft het kabinet het garantiebudget voor de

voor grote verrassingen zorgen.

dat geen of slechts bepaalde

borgstellingsregeling BMBK voor dit jaar verhoogd

Indien uw medewerkers er

apps gebruikt mogen worden.

van € 765 miljoen naar € 1 miljard. Mogelijk

aardigheid in hebben om veel

Met de telecomproviders

wordt het budget ook de komende jaren verhoogd.

te internetten via de iPad, kan

Daarnaast wordt het instrument Garantie

dat zelfs binnen Nederland

gebeuren dat de telefoon het

euro´s de mist in gaat. Ook

overschrijding van de datalimiet

Ondernemingsfinanciering ten minste verlengd

voor flinke kosten zorgen.

bericht niet ontvangt.

wanneer er diverse apps op

de transmissie gestaakt wordt.

tot 1 januari 2013. Met dit garantie-instrument

Indien dit vanuit het buitenland

de achtergrond door blijven

Op die manier kunt u

stimuleert het kabinet de kredietverlening aan het

gebeurt is de kans iets kleiner,

Ook het oneigenlijk gebruik

draaien zou het kunnen dat

verrassingen voorkomen.

grotere mkb en het kleinere grootbedrijf

omdat er dan een melding

van een SIM-kaart kan tot

de datakosten onnodig hoog

van de limietoverschrijding

onbedoelde en spijtige

worden. Extra lastig is het

Door: mr. ing. Frank Meijers,

zou moeten volgen, maar

gevolgen leiden. Indien u

feit dat telecomproviders niet

partner juridische dienstverlening FHI

Bron: CROP belastingadviseurs ¶

kunt u afspreken dat bij

¶

10

Haagse Babbel Investeren in apparatuur, beter onderhoud, snellere innovatie en een gedragscode voor iedereen E

r is veel aan de hand in de zorg. Iedereen praat en schrijft er over. De FHIbranche Medische Technologie heeft er veel belang bij dat zaken in de sector

goed geregeld zijn. De minister van Volksgezondheid is een belangrijke partner voor de branche. Een meer dan goede reden om mevrouw Edith Schippers aan het woord te laten en haar te bevragen op een paar heikele dossiers.

Ziekenhuizen besteden slechts enkele procenten van hun budget aan medische apparatuur, terwijl personeelslasten een groot beslag op de financiële middelen leggen. Mede door de vergrijzing ontstaan er arbeidstekorten in de zorg. Zou het niet verstandig zijn ziekenhuizen te prikkelen tot investeringen in apparatuur. Dat kan meer en betere zorg opleveren met de inzet van minder mensen, zelfs tegen lagere totale kosten?

Ziekenhuizen die niet de juiste balans weten te vinden tussen kosten en kwaliteit raken achterop. Daarom is het van belang dat ze

Voordat een innovatief medisch product in Nederland wordt toegelaten en vergoed, vindt toetsing op een groot aantal criteria plaats. In veel gevallen belemmert en vertraagt dit de beschikbaarheid van innovatieve medische producten. Hoe gaat uw Ministerie, samen met het Ministerie van EL&I er voor zorgen dat innovatie minder wordt gehinderd?

Voortdurend blijkt dat het onderhoud van medische apparatuur onder de maat is. Tekortkomingen kunnen leiden tot gevaarlijke situaties. Zou Nederland niet, in navolging van Duitsland, toe moeten naar een wettelijke verankering van het onderhoud van medische apparatuur?

We investeren zeker in de productiviteit van

Mede op verzoek van Ministerie en parlement heeft de sector medische technologie een robuuste gedragscode gunstbetoon ontwikkeld die per 1 januari 2012 van kracht wordt. Alle betrokken brancheorganisaties en hun lidbedrijven hebben zich inmiddels gecommitteerd aan de code. Bij de opzet is uitgegaan van wederkerigheid, ‘wat je niet mag aanbieden, mag je ook niet vragen.’ Kan de Minister de medische technologie sector behulpzaam zijn bij het betrekken van de zorgsector in deze code? Er ligt inderdaad een robuuste gedragscode die per 1 januari 2012 van kracht wordt voor de medische hulpmiddelenbedrijven. Hiermee heeft de sector laten zien dat er onder hen draagvlak is voor dit soort afspraken. Dat zijn mooie resultaten. Na 1 januari zal de gedragscode moeten

investeren in apparatuur als dat helpt bij het optimaliseren van die balans.

Ik vind het belangrijk dat er geen

gaan leven en worden nageleefd. Ik heb

onnodige belemmeringen zijn voor nieuwe,

met de sector ook afgesproken dat de

innovatieve, zorgproducten. Met het

gedragscode verder ontwikkeld wordt. U

ministerie ven EL&I werken we samen

noemt daarbij de wederkerigheid; ik vind

aan de uitwerking van het kabinetsbeleid

dat, naast het realiseren van transparantie

rondom het topsectorplan Life Sciences

over relaties tussen artsen en industrie, een

en Health. We doen er alles aan onnodige

belangrijk thema voor die doorontwikkeling.

belemmeringen voor innovatie te

De gedragscode kent regels voor interactie

verminderen of weg te nemen. We kijken

met zorgverleners die relevant zijn, voor

daarbij ook of EU-regels aangepast of

alle partijen die te maken hebben met

samengevoegd kunnen worden, bijvoorbeeld

de toepassing en inkoop van medische

de genees- en hulpmiddenwetgeving.

hulpmiddelen. Ik vind het belangrijk dat

het zorgsysteem. Het beleid is er op gericht

In het Wetsvoorstel Clientenrechten Zorg,

dat niet al het extra geschatte personeel

Wcz, is de mogelijkheid verankerd om

ook daadwerkelijk nodig is in de zorg.

nadere regels op te leggen met betrekking

Het systeem van hulpmiddelenvergoeding

kan in onderlinge zakelijke relaties en

Daarom is er veel aandacht voor innovaties

tot het onderhoud aan medische apparatuur.

is een relatief open systeem, dat wil

dat de gedragscode breed onderschreven

zoals E-health en taakherschikking,

In plaats van meer regels heeft het mijn

zeggen dat er niet altijd een toetsing

wordt. Daarbij denk ik niet alleen aan de

zelfredzaamheid van mensen en het

voorkeur dat de sector zelf met een goede

van tevoren nodig is voordat het vergoed

zorgverleners, maar bijvoorbeeld ook aan

beperken van de groei van de zorgvraag tot

invulling komt waar voldoende draagvlak

wordt. Dit kabinet heeft besloten tot een

de ziekenhuizen en de zorgverzekeraars.

diegene die het echt nodig heeft.

voor is. Inmiddels hebben de NVZ, NFU

tijdelijke toelating van veelbelovende

In gesprekken met deze partijen, vraag

en de RN een convenant gesloten. Dat

innovaties tot het pakket. Deze innovaties

ik aandacht voor de ontwikkeling van

De prikkels van ziekenhuizen om te

geeft op vergaande wijze invulling aan de

moeten zich dan wel bewijzen op het

de gedragscode door de medische

investeren in apparatuur zijn al maximaal

verantwoordelijkheid van de Raden van

gebied van therapeutische meerwaarde

hulpmiddelensector en benadruk ik dat ik

aanwezig. Vanaf 2012 is er sprake van

Bestuur om veilige toepassing van medische

en kosteneffectiviteit. En als blijkt dat het

daar ook een rol voor hen zie.

vrije prijsvorming in een groot deel

technologie in het ziekenhuis te borgen.

onvoldoende scoort op deze punten, zal het

van de ziekenhuiszorg, 70 procent, en

Het periodieke onderhoud maakt hier een

hulpmiddel ook weer uit het pakket gaan.

Ik waardeer de inspanningen van de sector en

zorgverzekeraars letten op kwaliteit en prijs.

integraal deel van uit.

Een eerste stap zullen we zetten in 2012.

ben blij met de resultaten die al bereikt zijn. ¶

door Kees Groeneveld en Andreas Meijer

11

voor iedereen helder is wat er wel en niet

Edith Schippers, Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

12

13

De kenniseconomie in een oude papiermolen op de Veluwe

Zo gezegd zo geschreven... “Het is als het afsluiten van je huis, de sleutel onder je deurmat leggen en denken dat er niets kan gebeuren” Jatin Sehgel, ‘ethical hacker’ van Ernst & Young, over menselijke naïviteit als zwakste schakel bij de beveiliging van informatiesystemen, in Automatisering Gids van 23 september 2011.

“Natuurlijk is het handig dat we zoveel met een zoekmachine kunnen opzoeken, maar… Je wilt toch niet eerst op het internet gaan opzoeken wat het betekent

Z

even technologiebedrijven samen in een heel bijzonder cultuurhistorisch

u breed opvatten” volgens eigenaar Eric

coryfee Lewis Hamilton, het exemplaar waar

pand, op een plek waar je eigenlijk geen high tech verwacht. Het bevestigt

Pattynama. Temperatuur en luchtkwaliteit

hij in 2000 kampioen mee werd.

wel weer het beeld dat technologie goed gedijt in een parkachtige omgeving.

zijn belangrijke variabelen in veel

De voormalige watermolen, annex papierfabriek, annex textielwasserij De

specifieke productieprocessen. Koeling

Agrozone Ozone Technologies is een echt

Hunekamp, rustiek gelegen net buiten het dorp Loenen op de Veluwe, is een

van specifieke processtappen in fabrieken

high tech bedrijf. Dga Cees de Haan heeft

bezoek meer dan waard. Je raakt vanzelf geïnteresseerd in de bedrijven die daar

en in de foodsector, waar de koeling van

in ozon gerelateerde desinfectietechnologie

elkaar opstuwen in de vaart der volken. Eigenaar Willem Dikker Hupkes, dga van

tienduizenden vierkante meters grote opslag-

een uniek specialisme in huis waar veel

de firma Blanken Controls, leidt zijn gasten graag rond en stelt ze vol trots voor

en invriesruimten worden ingericht, zijn

vraag naar aan het ontstaan is. Naast de

aan zijn huurders, medeondernemers in de technologie.

de specialiteit van MC Koudetechniek. De

ozon techniek werkt De Haan ook met

synergie met de meet- en regeltechniek van

UV techniek en elektrolyse. “Wij groeien

Blanken Controls is overduidelijk.

momenteel snel. Voor het bewaren van

dat de zee zich terugtrekt? Het kind dat op school had geleerd dat er dan een tsunami aankomt waarschuwde ouders en omstanders” Ken Jennings, computer scientist en Jeopardy!-quizkampioen, die speelde tegen IBM-supercomputer Watson, tijdens de Singularity Summit van Ray Kurzweil, New York, 16 oktober 2011.

“Het waanidee in de top van het bedrijfsleven dat een onderneming goed draait omdat de leiding zo capabel

“Toen ik eigenaar werd van De Hunekamp

uniek maakt is het feit dat die bedrijven

kreeg ik er zeven sprengenkoppen bij”

niet zomaar willekeurige huurders zijn,

vertelt Dikker Hupkes. “Het heeft te

maar ook daadwerkelijk synergie vertonen

Buurman CenS Micro Electronics werd

desinfecteren we zonder residu achter te

maken met de geschiedenis van het

met Blanken Controls en met elkaar. De

in 1994 opgericht door Vincent Honings.

laten. Waterzuivering in de industrie is een

gebouwencomplex. De bodem is hier licht

nieuwkomers werden door Dikker Hupkes

Honings is met zijn bedrijf al jarenlang actief

specialisme waar ook veel vraag naar is.

glooiend en direct naast het gebouw ligt

via zijn netwerk, verschillende keren op

lid van FHI. Als sensorspecialist op chip-

De Hunekamp is voor ons echt een perfecte

een ‘sprengenbeek’. Een spreng is een

golfbaan De Scherpenbergh, gerekruteerd.

niveau was hij onder meer stuurgroeplid

locatie. We kunnen hier onze R&D doen.”

gegraven bron of ‘sprengkop’, waar onder

In het geval van de firma CenS Micro

van de Sensor Technologie Club en na

In een daartoe ingericht gedeelte van de

druk grondwater aan de oppervlakte komt.

Electronics gebeurde dat letterlijk tijdens het

de samenvoeging met de Development

vroegere wasserij laat hij zien wat hij

“Griekse tempels staan na drieduizend jaar nog

De sprengbeek diende als aandrijving voor

FHI-golftournament.

Club zit hij nu ook daar aan het stuur. “Bij

bedoelt, indrukwekkend.

overeind en zijn dus goed te bewaren… De

papierwatermolen De Hunekamp, die bijna

fruit en verse producten en bij sorteerlijnen

de sensoren die wij in ons programma

is, kun je niet bestrijden met een bonustaks… Het probleem zit dieper, in de mentaliteit” Professor Leo Stevens, hoogleraar fiscale economie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en kroonlid van de SER, in FD Weekend van 22 oktober 2011.

driehonderdvijftig jaar geleden, in 1666,

In het meest historische gedeelte

hebben ligt het accent op druk, acceleratie,

Dan Blanken Controls zelf. Elke

fundamentele vluchtigheid van de moderniteit heeft

werd gesticht. Vanwege de concurrentie

bevinden zich de kantoorruimtes van MC

inclinatie en hoekverdraaiing. Op basis van

productgroep heeft zijn eigen afdeling. Er

op de internationale papiermarkt moest

Koudetechniek, CenS Micro Electronics,

technologie van mijn leveranciers, denk ik

kunnen metingen worden uitgevoerd voor

nooit de bedoeling gehad om lang mee te gaan”

de papierfabriek sluiten en werd in De

Calculatiebureau 2MB en Ruesink

vooral mee in OEM-toepassingen voor heel

onder meer druk, temperatuur, elektriciteit,

Hunekamp een textielwasserij gevestigd.”

Elektrotechnisch Advies Calculatie &

specifieke vragen. Zo worden deze sensoren

kracht en rookgassen. Er is een compleet

Projectmanagement en het lab van

bijvoorbeeld gebruikt om de vogeltrek in

kalibratielaboratorium en inmiddels worden

Dikker Hupkes verwierf het industrieel

Agrozone Ozone Technologies. CRG Holland

kaart te brengen.”

er ook eigen producten ontwikkeld.

erfgoed om er zijn bedrijf te kunnen vestigen.

Racingteam maakt gebruik van de ruimte

Het totale complex omvat echter meer

die later is gebouwd als machinekamer voor

Michel Vacirca werd in 1981 junior

De tijden zijn veranderd. Er wordt niet meer

ruimte dan het, overigens gezond groeiende,

de wasserij. In het meest recente gedeelte

wereldkampioen karting. De vroegere

gewerkt met grote aantallen mensen onder

Blanken Controls nodig heeft. Gelijk opgaand

heeft Blanken Controls haar kantoren en

racer is nu eigenaar van CRG Holland

slechte omstandigheden, tegen lage lonen.

met renovatie en modernisering van De

kalibratielab.

Racingteam, gevestigd in De Hunekamp.

Het is nu gewoon goed toeven.“Ik fiets hier

“Dagelijks worden de portretten afgestoft en op een andere plaats gezet. U moet er dus niet op letten wie de

In het historische high tech pand wordt nu

elke dag voor mijn plezier naar toe” zegt Cees

technologiebedrijven te interesseren zich

MC Koudetechniek is gespecialiseerd in

gesleuteld aan de modernste karts en je kunt

de Haan. De kenniseconomie floreert niet

hier te vestigen. Wat de setting nog meer

koeltechnische oplossingen. “En dat mag

er ook de kart bewonderen van formule 1

alleen in nieuwe glimmende glazen dozen. ¶

Hunekamp wist Dikker Hupkes andere

Architect Rem Koolhaas, in DeLUXE magazine #2, november 2011.

mooiste plekken hebben” Henry Kissinger, de Amerikaanse oud-topdiplomaat, over de reeks portretten in zijn vensterbank, die elke dag anders worden opgesteld, in NRC Handelsblad, donderdag 27 oktober 2011.

“Ik heb moeite met vragen als ‘wat heb jij gedaan’, ‘wat is jouw invloed’,’wat is jouw visie’”

door Andreas Meijer

Feike Sijbesma, bestuursvoorzitter DSM, tegen zijn interviewer in NRC Handelsblad, zaterdag 5 november 2011. ¶

HMI SIL industrial ethernet

DCS pompen analysetechnieken

15

procesveiligheid

sensoren ATEX industrial ethernet ASSET MANAGEMENT ERP procesoptimalisatie MES systeemintegratie

Scada

FHI-HRM software oplossingen Actualiteitenseminar veldbussen MES ATEX PLC rEgELkLEPPEn procesveiligheid

analysetechnieken flowmeting

L A I C E P S S R u E b ADvERTEREN IN n a v ’ t n e m u r t s n I t ‘He A M | P E I T A M o T u A

MES

robotica mechatronica

PLC robotica SENSOREN RFID OEE

Richting het einde van het jaar, als de dagen korter worden, komt het nieuwe jaar in zicht. Oftewel dé tijd om vooruit te denken richting 2012. Hoe zit het ook alweer met flexibele arbeidscontracten en ontslagrecht. Moet ik iets met social media, employer branding, het Nieuwe Werken en hoe werkt het pensioenakkoord uit op de

aandrijven en besturen besturingstechniek

systeem engineering

besturingstechniek BUSTECHNIEKEN tracking and tracing

Podium om het personeelsbeleid 2012 voor te bereiden

De ongelijkwaardigheidsshow

eigen organisatie. Het jaarlijkse FHI-HRM Actualiteitenseminar leert, inspireert en brengt kennis en kunde samen voor en door HR-professionals van FHI-lidbedrijven.

visionsytemen machineveiligheid

RFID systeem engineering mechatronica tracking and tracing ACTUATOREN

motion control aandrijven en besturen

Neem contact op met Erik de Jong voor een passende aanbieding door te bellen naar 087-8758542 of een e-mail te zenden naar [email protected]

Pensioenspecialist Ap Fraterman van VNO-NCW

Gespannen aandacht

UW ONLINE AGENDA IN DE INDUSTRIE

Economische groei verder teruggelopen Het volume van het bruto binnenlands product (bbp) was in het derde kwartaal 1,1 procent groter dan in dezelfde periode een jaar eerder. In het tweede kwartaal was er nog een groei van 1,6 procent. Ten opzichte van het voorafgaande kwartaal kromp de economie in het derde kwartaal met 0,3 procent. In de voorafgaande twee jaar groeide de economie nog telkens ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Hierbij is rekening gehouden met werkdag- en seizoeneffecten.

bruto binnenlands product (BBP) 6

%-volumemutaties

3

4

2

2

1

0 -2

0 -1

-4

-2

-6

IV

‘07

Bron: CBS ¶

I

II

III

IV

2008

I

II

III

IV

I

2009

II

III

2010

IV

I

II

II

-3

2011

T.o.v. zelfde kwar taal vorig jaar (linkeras) T.o.v. voorgaande kwar taal seizoensgecorrigeerd (rechteras)

Stemming producenten industrie verder verslechterd De stemming onder ondernemers in de industrie is

val & Recycling

Afvalwater analyses

ading & Kabels

Behuizing & Cabinets

aratuur

Calibratie & Testen

ystemen (CEMS)

ontrollers

ation Fieldbus

Netwerk technologie

nderhoud & Testen

Onderhoud stops

PDA WiFi

rocess Control

elaars

m apparatuur

Sensoren

Kwaliteit

Energie meetapparatuur

Glasvezel

Inspectie

GMS/UMTS

Constructie

Be-

Calibratie & Meetap-

Continu Emissie Monitoring

Marketing & Communicatie

Niveaumeters & regelaars

Pijpfit apparatuur

RFID

Robotica

Sloopwerkzaamheden

Veiligheid systemen

Profibus

Rubber & Kunststof

Testapparatuur

Vibratie Monitoring

Offshore

Pharmacie

Pompen Raffinage

in november verder verslechterd. Met name over de toekomstige productie waren de producenten negatiever. Het producentenvertrouwen daalde van -3,2 in oktober naar -4,8 in november.

Vergunningen

Voeding & Drank

Opslag

Physical Propert Analyzers

Metaal

Supply Chain

Tubingfit apparatuur

lezingen Verpakking

Oven &

Physical

Proces Optimalisatie

Safety Instrumented Systems (SIS)

Voorraadbeheer

saldo % positieve en negatieve antwoorden

10 _ 0_ -10 _

Het producentenvertrouwen is samengesteld uit drie deelindicatoren: de verwachte productie in de komende drie maanden, het oordeel over de orderpositie en het oordeel over de voorraden gereed

-20 _ -30 _

j |f|m|a|m|j |j |a|s|o|n|d|j |f|m|a|m|j |j |a|s|o|n|d|j |f|m|a|m|j |j |a|s|o|n|d|j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|

product.

2008

Bron: CBS

2009

2010

2011

¶

Netwerk apparatuur

Recorders, display & Monitors

Verlichting

20 _

Ma-

cursussen

Proces Automatisering

Transformatoren

jaar niet geweest.

Producentenvertrouwen industrie

Omgeving Monitoring Systemen

Ontwerp & CAD

Substations & Motor Control Centers Titratie

Lab verbruiksartike-

Machine Vision Systems

NCIS Cybercrime

Olie & Gas

On-line Analyzers

S99 Netwerk Beveiliging

Verbranding & verwarmingssystemen

Verwarmingsystemen (Elektrisch, solar, microgolven)

PLC

seminars

Test apparatuur

Ketels & Stoom

MES (Manufacturing Execution Systems)

Petrochemie

Pulp & Papier

Spectrometrie

ISA

Foun-

HMI (Human

congressen

Logistiek

Multimeters

workshops

Office Networks (LAN etc)

Plasma snij apparatuur

Exploratie

HART Foundation

Instrumentatie Hand Held

Las materiaal

Motoren

Onderzoek & Ontwikkeling

Software

Handgereedschap

Massa meters & regelaars

Persoonlijke Beschermings Middelen (PBM)

ERP systemen

Drukmeters &

Lab Informatie Management Systemen (LIMS)

Las apparatuur

Motion Control & Drives

Draadloze technologie

Engineering

Instrumentatie & Kleppen

Lab constructie & Interieur

Laboratorium Automatisering

Temperatuurmeting & Regeling

Veiligheid

Glas & Keramiek

Productie & Machine automatisering

Regelkleppen & Actuatoren

Compliance

Documentatie & Publicatie

bedrijfsdagen

Processing

echnologie transfer

oelen

Personeelszaken

Pijpen, tubing & Slangen

Scada

Elementen analyse

Onderhouds gereedschap

opleidingen

evel (SIL)

Devicenet, Modbus, LON, etc.

Monsterbehandelingsystemen

cope, bus analyzer)

roperty analyses

Batterijen & Voedingen

Business Process Management (BPM)

Combustion Analyzers

trainingen

Koeltorens

Manufacturing Execution Systems

utoclaves

Batch Systems

Zo pessimistisch zijn de ondernemers bijna twee

Industrieel gereedschap

Laboratorium apparatuur

Modeleren & Visualiseren

Boren

ATEX

Control (DCS) Systems

beurzen

hinebouw

Asset Management

Bluetooth

Chromatografie

Gaschromatografie

Koelers & koelsystemen

Laboratorium

Chemie

Elektrisch Gereedschap

Industrial Ethernet

Analyzer huizen

Biotechnologie

Debietmeters & regelaars

Gasbehandeling

achine Interface)

ilieu

Beveiliging

Chemicalien

Elektra & Electronica

eneratoren

Afvalwater analyzers

Continu Gasanalyzers

Data Acquisitie

gelaars

n

conjuctuur

Vervoer

Recycling

Re-

Safety Integrety

Groei export stilgevallen Het volume van de uitvoer van goederen was in september vrijwel even groot als een jaar eerder. In juli en augustus was er nog een toename van rond

Tanks & Vaten

de 3 procent. Het volume van de invoer nam in

Utiliteiten

september met ruim 2 procent toe. De volumecijfers

Vacu-

Verwarmen &

Warmte overdracht systemen

Warmte

zijn gecorrigeerd voor werkdageffecten De waarde van de goederenuitvoer kwam uit op eerder. De invoerwaarde steeg met 10 procent tot

INDUSTRYPLANNER IS UW GIDS VOOR EVENEMENTEN EN OPLEIDINGEN IN DE INDUSTRIE Industryplanner is de online agenda die alle industriële evenementen en opleidingen overzichtelijk in kaart brengt. Op deze website zijn events zoals beurzen, congressen, seminars maar ook opleidingen, cursussen en trainingen verzameld en in één oogopslag terug te vinden op branche, vakgebied en productniveau.

20 _ 15 _

% mutatie t.o.v. jaar eerder

10 _ 5_ 0_

34,4 miljard euro. Dat is 5 procent meer dan een jaar

W W W. I N D U S T RY P L A N N E R . N L

uitvoer goederen

30,8 miljard euro. Het handelsoverschot bedroeg daarmee 3,6 miljard euro. Dat is 1,1 miljard lager dan in september 2010. Bron: CBS ¶

-5 _ -10 _ -15 _ -20-

o|n|d j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d j|f|m|a|m|j|j|a|s

‘07

2008

2009

2010

2011

17

18

19 LyondellBasell


E

en directeur van een relatief klein industrieel systeemintegratiebedrijf, een ervaren senior engineer van een grote chemische multinational en een

topambtenaar van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, hoe kijken die naar elkaar? Hoe zien deze drie mannen de rol van elkaars’ métier in de ontwikkeling van de technologiesector en de Nederlandse kenniseconomie? In het kader van de nieuwe Signalementrubriek ‘Technologietoppers’ werden de drie uitgenodigd voor een gesprek: Quentin van Ballegooie, Managing Director van JB Systems, een Batenburg Techniek onderneming, Rob van Onkelen, Principal E&I Reliability Engineer van Lyondell Chemie Nederland, onderdeel van het internationale LyondellBasell en Guido Landheer, verantwoordelijk voor het Topsectorenbeleid van het Ministerie van EL&I. Plaats van handeling, het ministerie in Den Haag.

Als bij de start van het gesprek

“Dat heeft veel te maken met het tekort aan

Guido Landheer zichzelf introduceert

vakbekwaam personeel. De mensen zijn er

als Rotterdams econoom die bij het

niet en het opleidingsniveau is achterop

ministerie verantwoordelijk is voor het

geraakt. Van overheidswege gebeurt daar te

Topsectorenbeleid, noemt Rob van Onkelen

weinig, terwijl anticiperen van levensbelang

dat spontaan “een mooie uitdaging.”

is voor de economie.”

Quentin van Ballegooie

“Zeker, met weinig geld veel doen, dat is het”, klinkt het in reactie daarop.

Topambtenaar Guido Landheer haakt in

De gesprekspartners was gevraagd

en overhandigt zijn gesprekspartners het

vooral naar elkaar te kijken en hun beeld

rapport ‘Naar de top: het bedrijvenbeleid

over elkaar aan elkaar te toetsen. Voor

in actie(s)’. Om verschillende sectoren

gespreksleider Kees Groeneveld van FHI

specifiek aandacht te geven zijn negen

bleek het niet makkelijk om te voorkomen

topsectoren gedefinieerd door Landheer’s

dat het een tweegesprek werd tussen ‘de’

ministerie.

overheid en de twee technologiegedreven bedrijfsmannen. Helemaal aan het begin en aan het einde lukte dat heel direct.

“Overheid ziet te weinig het belang van internationale chemische bedrijven voor de economie van Nederland.”

“In het verleden heeft Den Haag te veel alles zelf proberen te bedenken.” “Ondernemers uit de sectoren zelf wordt gevraagd wat zij denken dat er

Rob van Onkelen

moet gebeuren in hun sector. Zij kunnen vervolgens de overheid vragen faciliterend

Groot bedrijf, klein bedrijf, ministerie, we willen wel, maar gebeurt het ook? door Kees Groeneveld

Wat betreft kennis en technologie, kijkt

op te treden”, argumenteert de aimabele

de overheid volgens de Rotterdamse

ambtenaar als een volleerd verkoper.

chemieman Rob van Onkelen te eenzijdig

“Voor de topsector chemie hebben we

naar de Eindhovense regio, bedrijven als

oud Shell-directeur Rein Willems gevraagd

ASML en Philips. ”Chemie is erg belangrijk

als ‘boegbeeld’ op te treden en het

voor de Nederlandse kenniseconomie” is

proces te trekken. Het is een kwestie

zijn stelling. “En in de Rotterdamse regio

van inventariseren van knelpunten,

valt nog veel te ontwikkelen. Er gebeurt

oplossingsrichtingen en plannen uitvoeren.

veel, maar de overheid heeft daar weinig

Inderdaad het knelpunt arbeidsmarkt is

oog voor. De betekenis voor de economie en

naar boven gekomen. Dat punt had FHI

werkgelegenheid is enorm. Ik ben bang dat

overigens al eerder aangekaart. Het gaat

de overheid dat niet ziet en ze het belang

er om dat bedrijven zelf aangeven waar

van onze industrie onderschat. Als je nu ziet

knelpunten zitten die de overheid kan

hoe de vraag naar onze producten recent

aanpakken om het vestigingsklimaat te

weer enorm is aangetrokken.”

versterken. Goed voorbeeld is het probleem met de allocatieregels van emissierechten

“Ja maar, waarom investeren jullie dan

voor chemische bedrijven dat Willems

niet wat meer?” reageert Quentin van

aankaartte. De chemische bedrijven hadden

Ballegooie.

veel last van de wijze waarop die regels

Guido Landheer

20

21


werden toegepast. Dat probleem hebben we

Het ontslagrecht is in onze branche een

aangeboden. Ook de werkbezoeken die FHI

op een bepaald terrein en JB kan zo’n

binnen een paar weken kunnen oplossen

non-issue zolang we alleen maar te weinig

organiseert met Kamerleden bij lidbedrijven

bedrijf een andere point of view geven. Het

door de nieuwe aanpak, met het ministerie

mensen kunnen vinden in de arbeidsmarkt.

helpen om het begrip te vergroten. “Ik heb

toepassen van de zogenaamde SCRUM-

van EL&I als coördinerend ministerie.”

Er is wel een cultuurverschil tussen de

zelf een aantal jaren in Rotterdam gewoond,

methode past daar bij. Niet langer alles

overheid en het bedrijfsleven. We merken dat

maar weet natuurlijk ook niet wat er overal

van tevoren uitspecificeren en pas daarna

Van Ballegooie en Van Onkelen werken allebei in de Botlek/

Uit de reactie van Van Onkelen en Van

men soms totaal geen beeld heeft van wat

precies gebeurt.” Staande het gesprek

implementeren. Projecten komen nu

Europoort regio. JB Systems

Ballegooie blijkt nog niet dat die aanpak bij

er binnen onze bedrijven gebeurt. Bij semi-

wordt de afspraak gemaakt een werkbezoek

organisch tot stand en de samenwerking

Industrial Automation doet

hen helemaal is overgekomen als een enorm

overheidsorganen als DCMR en NMI ervaren

te gaan organiseren voor Landheer.

met de klant wordt veel hechter. Het

turnkey projecten in de

spectaculaire verbetering die het land gaat

we overigens wel dat er veel kennis van en

automatisering van productie- en

redden in de crisis.

begrip is voor de chemische industrie.”

“We hebben positieve ervaring met doelgericht overleg met de overheid. Maar er moet toch nog beter worden geluisterd.”

“FHI heeft twee jaar geleden al tegen ons gezegd dat we de sector zelf aan het woord moeten laten.”

andere bedrijfsprocessen, PLC-, SCADA- en Motion Control systemen. LyondellBasell produceert basismaterialen, propyleen en ethyleen, voor allerlei producten die mensen

draait om vertrouwen tussen mensen die

“Keuze om niet mee te doen met openbare aanstellingen.”

het samen moeten realiseren, ongeacht wie hun formele werkgever is, de klant of de leverancier. Die manier van werken

Als Quentin van Ballegooie een goed beeld

past goed bij Nederland omdat bij ons de

wil krijgen van zijn klanten, dan neemt

gezagsverhoudingen niet zo strikt zijn. In

hij ze mee naar zijn voetbalclub Sparta

de SCRUM-aanpak kom je elke week bij

“Het is waar dat het allemaal niet vanzelf

Rotterdam. “Kijk, als wij ergens voor gaan,

elkaar en bepraat je wat de volgende stap

dagelijks gebruiken, zoals

Desgevraagd schetst Rob van Onkelen zijn

gaat” geeft Landheer toe. Zijn Ministerie en

dan doen we dat helemaal. We maken heel

is, op basis van wat er de week daarvoor is

verpakkingen voor verse

beeld van de Nederlandse overheid, zoals hij

de politiek hebben volgens hem veel baat bij

bewust keuzes voor sectoren waar we

bereikt. Zo kom je voortdurend tot nieuwe

voedingsmiddelen,

dat vanuit Lyondell Chemie heeft ervaren.

de input vanuit FHI als brancheorganisatie.

sterk in willen zijn. Zo hebben we gekozen

inzichten en innovaties.”

bouwmaterialen, auto-

“Er bestaat een goed en open contact

Er zijn diverse voorstellen en ideeën

voor marine en offshore en we durven

onderdelen, Nike schoenen.

waar opbouwend en oplossend wordt

overgenomen uit het technologiemanifest

daar zodanig aan vast te houden dat we

gesproken, vooral als het gaat om milieu- en

dat FHI in het najaar van 2010 aan

bepaalde dingen beslist niet doen. Zo is het

veiligheidszaken rond onze productieplants.

toenmalig minister Van der Hoeven heeft

een bewuste keuze om niet mee te doen

Het Ministerie van Economische

“Het gaat niet alleen om procesverbetering, we moeten ook nieuwe processen ontwikkelen en implementeren.”

Zaken, Landbouw & Innovatie,

aan openbare aanbestedingen. De markt

waar Landheer werkzaam is,

dwingt ons te kiezen vanwege beperkte tijd

streeft er naar randvoorwaarden

en middelen. Het is de kracht van Nederland

Van Onkelen ziet ook dat kleine

dat we durven kiezen voor specialisatie. Dat

technologiebedrijven als JB Systems een

leidt tot innovatie. Wij zijn sterk in relaties,

belangrijke rol kunnen spelen binnen

sterk op de mens gericht, sterk in kennis bij

LyondellBasell. “Vaak gaat het om

elkaar brengen.”

procesverbetering, meer halen uit de

te garanderen “om ondernemers daadwerkelijk de ruimte te geven te ondernemen, te innoveren en te exporteren.”

‘Het is de kracht van Nederland dat we durven kiezen voor specialisatie. Dat leidt tot innovatie’

De Ampelmann op volle zee

bestaande installaties. Maar we moeten

“Mooi dat bedrijven als JB Systems dwars door de topsectoren heen gaan.” Het beeld dat de overheid heeft van

niet vergeten ook nieuwe processen te ontwikkelen en te implementeren.” De Ampelmann in de assemblagehal

“Mijn beeld van de industrie is dat van de biobased economy.”

bedrijven als JB Systems is volgens Landheer positief. “Ze staan bekend als

Gevraagd naar zijn persoonlijke beeld

innovatief en hun disciplines gaan dwars

van de Nederlandse industrie zegt Guido

door alle topsectoren heen. Als zodanig

Landheer eerlijk dat hij vroeger de

hebben ze een ‘oliefunctie’. Ze zijn enablers

associatie had met ‘stampende machines’.

om innovatie vorm te geven. Er is sprake

“Nu heb ik een beeld van de industrie die

van kruisbestuiving, want ze komen bij veel

met hoogwaardige technologie continu

verschillende bedrijven binnen.”

vernieuwt en een internationale topspeler is. Een voorbeeld is de biobased economy,

“Als kleiner technologiebedrijf kom je makkelijk over de vloer bij grote ondernemingen.” Van Ballegooie bevestigt dat zijn bedrijf

zeker ook als het om de chemische industrie gaat.”

‘Overstappen op volle zee is vaak een uitdaging. De ‘Ampelmann’ compenseert de golfbewegingen waardoor personeel veilig kan overstappen naar offshore installaties. Een typisch project waarbij de toegevoegde waarde van alle betrokken partijen van doorslaggevend belang is voor

“Overheid is nog te veel bezig met schaalvergroting.”

succes. De high-end automatisering van dit innovatieve systeem is in

inderdaad bij grote firma’s als AkzoNobel, Shell, Tata Steel en LyondellBasell binnen

Gevraagd naar zijn beeld van de overheid

handen van JB Systems

komt. “Grote bedrijven zijn specialisten

ziet Van Ballegooie een overheid die nog

Industrial Automation.’

22


23

‘Gewoon duizend studenten één jaar lang een beurs cadeau doen’

mensen niet kunnen vinden.”

iedereen bètatopper wil worden” vindt Quentin van Ballegooie, zelf vader van zo’n

Onderwijs en arbeidsmarkt is al jaren het

jonge topper.

thema waar FHI op hamert in Den Haag, weet ook Landheer. Het gaat om meer en beter gekwalificeerd personeel. Landheer

“Collegegelddifferentiatie is nu bespreekbaar.”

wijst op de strategische agenda voor het hoger onderwijs van staatssecretaris Halbe

Landheer ziet een kentering.

Zijlstra. “De overheid pakt nu door. Er

“Collegegelddifferentiatie is nu een thema

wordt 33 miljoen euro extra uitgetrokken

op de strategische agenda Hoger Onderwijs,

voor de drie technische universiteiten, ook

terwijl het tot voor kort onbespreekbaar

voor scheikundestudies. Het bedrijfsleven

was. Binnen de topteams wordt gesproken

is gevraagd welke nieuwe opleidingen er

over private beurzen voor topstudenten.”

moeten komen en welke er opnieuw moeten

Landheer benadrukt nog maar eens dat in

worden geordend. Per topsector komt er een

het topsectorenrapport gesproken wordt

human capital agenda om de aansluiting

over ‘acties’.

tussen onderwijs en arbeidsmarkt te verbeteren. Dit zijn serieuze en concrete stappen. De vraag vanuit het bedrijfsleven

“Leuk dat we een plan hebben, maar wanneer is er resultaat?”

is leidend.” Het is voor Van Onkelen niet voldoende.

“De proeffabriek van STC Brielle ken ik niet.”

“Wat is de schedule? Hoeveel meer mensen zijn er beschikbaar in 2015? De bedrijven willen concrete resultaten zien en wel snel.”

steeds bezig is met schaalvergroting. Dit leidt er bijvoorbeeld toe dat kleine scholen verdwijnen en dat in de plaats hiervan grote

“Wij zouden onze omzet verdubbelen als we de mensen konden krijgen.”

scholen ontstaan met veel managers en dure gebouwen. “Goeie projecten krijgen

Het blijkt niet het antwoord te zijn waar Van

bij een kleine school geen ruimte omdat er

Ballegooie op zit te wachten. “We werken

geen budget is. Als die grote scholen dat

bij JB Systems nu met vijfenveertig mensen,

dan wel gaan doen, dan bakken ze er niets

maar ik zou graag nog vijfenveertig mensen

van.”

aannemen, als we ze konden vinden. Wij

“We steunen de groei van kleine bedrijven.” Landheer wijst op het belang van kleine bedrijven als motor van vernieuwing en

Rob van Onkelen waarschuwt dat er niet

Landheer geeft toe dat er op dit vlak

allerlei nieuwe wielen hoeven te worden

geen concrete getallen en tijdstippen zijn

uitgevonden. Hij noemt de proeffabriek

vastgelegd. Maar de lat ligt hoog wat

van het STC in Brielle als voorbeeld. Bij

betreft het kabinet. In de human capital

de inrichting van de fabriek zijn veel

agenda’s komen concrete doelstellingen en

FHI-bedrijven betrokken die apparatuur,

acties te staan. “Jullie moeten als bedrijven

mensen, machines en software leverden.

nu je kans grijpen. Je kunt in de drivers

“De opleiding sluit aan bij de wens van

seat gaan zitten, dat is wat de overheid nu

de Botlek-bedrijven. De instroom groeit,

wil.” Heel uitnodigend en verleidelijk, maar

het opleidingsniveau gaat omhoog en de

het betekent natuurlijk wel dat er ook meer

studietijd wordt korter. Maar het is allemaal

eigen financiële inspanning wordt verwacht

nog veel te weinig.”

van de bedrijven.

Topsectorendirecteur Landheer onderstreept dit soort goede voorbeelden en geeft aan

Het gesprek moet worden afgerond. Het

graag een werkbezoek af te spreken.

laatste woord is aan Quentin van Ballegooie, FHI-lid en technologieondernemer.

“Bètastudenten worden meer gestraft dan gestimuleerd.”

“Je moet je richten op de toppers.”

laten nu al jaarlijks voor een miljoen aan

De beide bedrijfstechnologietoppers

Het studentenverhaal zit hem het hoogst.

opdrachten liggen.”

vragen zich hardop af waarom de overheid

In India heeft hij gezien dat je veel bereikt

bètastudies niet méér stimuleert en

als er geen zesjescultuur heerst. “Je moet je

aantrekkelijker maakt. “Je wordt al gestraft

richten op toppers” is zijn boodschap.

omdat je harder moet werken en de

En dan opeens richt hij zich heel direct tot

opleiding vaak langer duurt dan die van

Rob van Onkelen van LyondellBasell: “Jullie

anderen. Omdat er overal een zesjescultuur

verdienen zoveel geld hè. Gewoon duizend

“Investeringsprojecten blijven op de plank door gebrek aan arbeidskrachten.”

betoogt dat de overheid de groei van kleine naar grote bedrijven stimuleert. Hij noemt

Dat is koren op de molen van Van Onkelen.

heerst, worden de goedwillende toppers

studenten een jaar lang een beurs cadeau

met name de fiscale voordelen bij r&d en

“LyonellBasell heeft verschillende

bepaald niet gestimuleerd om zich uit te

geven. Kom op, dát zijn daden. Dan doen

de innovatiekredieten die beschikbaar

projectplannen op de plank liggen. Die

sloven. Bètastudenten, en zeker de toppers,

wij hetzelfde, naar rato van de omvang van

komen.

worden niet uitgevoerd omdat we de

moet je veel meer voordelen bieden, zodat

ons bedrijf.”

¶

Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie

24

25

X-plore Electronics met een kompasklok Service en Safety thema’s op beursvloer en in conferentie

Tijdens HET Instrument 2012 kunnen bezoekers weer een unieke elektronica-

Kompasklok gezet. Met diverse testen op

gadget verwerven door een aantal stands langs te gaan. In de voorbereiding

stands van Test & Measurement bedrijven

is door betrokken exposanten gekozen voor de gadget van Ymif Engineering.

kunnen bezoekers de signalen aantonen

Om een ontdekkingstocht over HET Instrument te kunnen maken, wordt de

en prijzen winnen. Ook hier geldt dat

functionaliteit van de Ymif Klok uitgebreid met een kompas. Een heldere referte

exposanten voor dit deel kunnen kiezen, als

aan het thema van HET Instrument: X-plore Electronics. De Kompasklok krijgt

men juist deze doelgroep wil ontmoeten.

ook de niet te versmaden basisfuncties van klok, wekker en spelcomputertje.

Door uit te gaan van een bestaand ontwerp

De Kompasklok wordt het nieuwe verzamelobject van de beurs, gesponsord door

kan de gadget nu eerder dan voorheen in de

exposanten die zich daartoe aanmelden.

publiciteit worden gebracht. De specifieke doelgroepen kunnen zodoende ook gerichter

Het belangrijkste doel van het gadgetproject

de Kompasklok wordt een softwarebug

worden uitgenodigd. De samenwerking met

is het stimuleren van bezoekers. De

gecreëerd, die LIVE op de beursvloer kan

relevante mediapartners die gadgetproject

deelnemende bedrijven profiteren extra

worden opgelost. Exposanten die graag

in de markt gaan zetten is ook al in

omdat elke deelnemende bezoeker

software-engineers op hun stand willen

voorbereiding.

Op de beursvloer van HET Instrument Industriële Automatisering kunnen straks,

onderdelen op gaat halen bij de stands die

hebben, kunnen kiezen voor dit specifieke

FHI-contactpersoon voor bedrijven die

eind september 2012, verschillende thematische routes worden gevolgd langs

meedoen. Elke sponsor krijgt zodoende

deel van het project. Voor testengineers

willen deelnemen aan het Kompasklok-

geselecteerde stands. Service en Safety zijn thema’s waarvoor zo’n route wordt

zijn contactmomenten. In het ontwerp van

worden speciale testsignalen op de

gadgetproject, is Paul Petersen.

¶

uitgezet, in samenhang met het conferentieprogramma. Toen een aantal bedrijven voorstelde ‘service’ herkenbaar te maken op de beursvloer, kwam de vraag op, ‘hoe doe je dat?’. Inmiddels is het antwoord al in hoge mate gegeven door een viertal initiërende bedrijven/standhouders: Krohne, Multi Instruments, Pedak en Samson Regeltechniek. Bezoekers kunnen straks bijvoorbeeld wijzigingen doorvoeren in een flowmeter en via een simulatie waarden veranderen. Het interpreteren van een emissiemeting is ook zo’n typisch service-item dat heel goed door bezoekers gedaan kan

Life Science op HET over eiwitanalyse en systeembiologie

worden tijdens de tour. Justeren en kalibreren en het ervaren van het verschil daartussen, is ook een mooi ‘belevings’ onderwerp. Op de stand spelen met tools waardoor je de

Binnen de branche Laboratorium

brachten met elkaar al zoveel kennis

onderhoudstoestand van een regelklep vaststelt, diagnosticeert, het kan allemaal.

Technologie is life science een

en ideeën bij elkaar, dat succes

groeiend toepassingsdomein. Tijdens

verzekerd lijkt. Gezamenlijk kwam

Het thema ‘Safety’ wordt naar verwachting uitgewerkt door bedrijven als Pepperl+Fuchs,

HET Instrument 2010 was dat al

men tot de conclusie dat het goed zou

Envico, Hatech, Dräger Safety Nederland en HIMA Benelux. Zowel op de beursvloer als

duidelijk herkenbaar en verschillende

zijn te focussen op ontwikkelingen

in het conferentieprogramma zal er sprake zijn van clustering van verschillende typen

brancheactiviteiten sindsdien geven

op celniveau, met name eiwitanalyse,

veiligheidsissues: explosieveiligheid, functionele veiligheid via SIL levels, machineveiligheid,

aanleiding te veronderstellen dat er

antibodies op eiwitniveau en

elektromagnetische veiligheid en persoonlijke veiligheid in de industrie.

op HET Instrument 2012 nog meer

systeembiologie.

belangstelling vanuit die sector zal Voor beide thema’s geldt dat er nog volop gelegenheid is voor bedrijven om aan te sluiten en

zijn. Anticiperend hierop is een start

Onderwerpen als ‘label free surface acoustic

van analysetechnieken voor eiwitten.

mee te doen, zowel in de voorbereiding, als straks bij de uitvoering op HET Instrument 2012.

gemaakt met de voorbereiding van

wave’, intacte eiwitten en preparatieve

Daarnaast zullen partijen als Crucell,

Eline Hazeleger is de contactpersoon binnen het FHI-bureau.¶

een lezingenprogramma. Die start is

zuivering van eiwitten zullen aan de orde

Prosensa, Pepscan, Genmab en het UMC

veelbelovend en enthousiasmerend.

komen. Michel Eppink van de firma Synthon

worden uitgenodigd sprekers te leveren.

Zes bedrijven die een initiatiefgroep

en associate professor aan de Wageningen

Lab leveranciers die aan willen haken bij dit

vormen, Beun- De Ronde, BIOKÉ,

Universiteit, gaat in elk geval een lezing

initiatief, kunnen zich melden bij het FHI-

Bruker, Millipore, Sanbio en Synthon,

houden waarin hij een overzicht geeft

bureau, Christie de Vrij.

¶

26

iE

27

industriële elektronica

Grieks Drama

Gefotografeerd op de

MicroNanoConference

Paul Petersen Economisch gezien hoef ik geen vlag op deze titel te zetten. Een Spaans drama klinkt minder dramatisch en bij een Italiaans drama denk je tegenwoordig eerder aan een Bunga Bunga-feestje dan aan beurskoersen of

stands tijdens de Netherlands’ MicroNano-

een theater. Wikipedia geeft aan dat voor een oorspronkelijk Grieks drama

Conference 2011. Het levert een fraai

een mannenkoor en één of twee hoofdpersonen nodig zijn. Het zou zomaar

beeld op van de fascinerende wereld van kleinschalige toptechnologie Nu wereldwijd de ergste nanotechnologiehype wat over is, wordt het echte landschap zichtbaar. Je ziet nu wat er werkelijk gebeurt en het blijkt dat

column

Een stapel glazen chips op één van de

de ledenraad van Ajax met Johan Cruijff en de Raad van Commisarissen in de hoofdrol kunnen zijn. Het drama kent onder andere een blijspel en een treurspel. Voor de actuele economische situatie hebben we de afgelopen maanden een verzameling grafieken gebruikt van de AEX en de Dow Jones. Deze indices kun je in het najaar van 2011 bekijken, maar ook over tien en honderd jaar

Nederland heel behoorlijk meespeelt.

vergelijken. Over die honderd jaar kan objectief en helder worden vastgesteld,

De Nederlandse conferentie behoort na

dat de bevolking, het energieverbruik, de beurskoersen en de gemiddelde

de hype tot de weinigen die een continuï-

temperatuur in de wereld exponentieel gegroeid zijn. In het treurspel van de

teitsbasis hebben verworven in Europa.

korte termijn hebben we wat blijspel over de lange termijn in die grafieken

Wat meer is, de mix tussen bedrijven en

gegoten.

academia bleek op de editie 2011 op 15 en 16 november in Ede heel evenwichtig.

‘Drama, treurspel en blijspel.

Beter nog dan in het verleden. Het perspectief zit vooralsnog vooral in de

Je moet er wel de humor van in zien.’

micro- en nano-equipment. Juist in dat

Ajax was gedeeltelijk onsterfelijk. Dat is al grappig. De waarheid was dat hij

traject weten Nederlandse researchers en

sterfelijk was. Toen Ajax niet kreeg wat hij wilde, toonden de dramatische

bedrijven elkaar heel goed te vinden.

ontwikkelingen zich aan de wereld. De God werd jaloers, Pallas Athene

Hybriscan, Solmates en Ostendum zijn

maakte Ajax krankzinnig. Na al te gekke acties werd Ajax diep vernederd en

succesvolle voorbeelden van startups. FEI

uiteindelijk verkoos hij zelfmoord boven onsterfelijkheid. De verhalen blijven

en Panalytical hebben een langere historie

meer bij dan de dagelijkse beslommeringen van de bevolking of de politiek.

en ook succes. De verschillende nanolabs zijn nu volop operationeel en de 350

Een Grieks drama blijft een verhaal, een kunstzinnig schouwspel, om de geest

promotieplaatsen in het kader van het

van de toeschouwers te beïnvloeden. Oftewel ter lering ende vermaak. De

grote NanoNext-programma gaan nu

verhalen van nu (Griekenland, Ajax, Italië en de euro) zijn in mijn ogen wilder.

ingevuld worden. Er zit nog veel aan

Kort gezegd, wordt je toch een beetje gek gemaakt.

te komen. Toen Griekenland gewoon los stond van de euro was er echt niet veel anders www.micronanoconference.nl

¶

aan de hand. Volgens de lijst van het IMF had Griekenland in 2010 een Bruto Nationaal Product van circa $ 300 miljard. Voor de Europese Unie in het geheel gold een Bruto Nationaal Product van circa $16.250 miljard. Griekenland is bijna 2 procent van de EU. Gelooft u dan echt, dat met Griekenland de val van de euro wordt ingeleid? Dan wordt er gesproken over het invoeren van de gulden en zo heeft het Griekse Drama de Nederlandse kusten bereikt. Als u het blijspel van de actuele economische situatie wilt ontvangen, ontvang ik graag een mail. [email protected]

¶

28

iE

29

industriële elektronica

Samsung bouwt displayresearchcenter in Nederland op basis van Philips-technologie “

“We zijn een stuk creatiever dan

Het bevalt goed met Samsung. Boeiend.” Johan Feenstra is sinds

de Koreanen.”

de overname begin dit jaar van zijn bedrijf Liquavista, werkzaam als CEO bij Samsung LCD Netherlands R&D

Johan Feenstra

Center. Het is een opmerkelijk verhaal. Philips ontwikkelt een doorbraak

Feenstra hoefde niet lang na te denken, toen

teruggetrokken uit display technologie.

jaar display ervaring aanwezig. Maar we

in reflectieve display producten,

Philips hem rond de millenniumwisseling

De in de regio aanwezige kennis is dus

komen nu in de fase dat we die technologie

Electrowetting Display Technology.

de gelegenheid bood om de Electrowetting

voor ons beschikbaar, zonder restricties.”

moeten omzetten naar productieprocessen.

Een aantal daarbij betrokken Philips

Technology buiten het concern brengen. “Er

Blijkbaar ziet Philips datgene wat Samsung

Participeren in Nederlandse bedrijven-

mensen krijgt de gelegenheid er

werd goed nagedacht over de voorwaarden

hier doet niet als concurrerend. “We zien

netwerken, zoals de micronano club

een ‘spin-out’ mee te doen, onder de

voor de spin out. Als je afscheid neemt, dan

ook geen enkele bedreiging dat wat we

MinacNed (branchecluster bij FHI, red),

naam Liquavista. Vervolgens lijft

moet je ook de voorwaarden scheppen om

hier nu aan het opbouwen zijn naar Korea

hoort daar bij. In de startup fase heb ik zelf

Samsung het geheel in en heeft Philips

succesvol te kunnen zijn. Dat gebeurde.”

overgebracht zal worden. In tegendeel.

daar eigenlijk nog te weinig tijd voor gehad,

Wij profiteren van de schaalgrootte van

maar nu ben ik van plan me daar meer te gaan laten zien.”

in Eindhoven een concurrent direct om de hoek. De Koreanen kunnen

Electrowetting Technologie werkt in

de Samsung-organisatie in deze markt

weer vooruit in hun groeiambities

principe hetzelfde als Liquid Crystal Display,

en doen veel kennis op uit Korea. Aan

in de competitieve LCD-markt van

ofwel LCD: er wordt licht doorgelaten

de andere kant is ook het netwerk van

In de Eindhovense vestiging ligt de focus op

onder meer eBooks, ePapers, tablets

of tegengehouden. Bij LCD’s gebeurt dit

gespecialiseerde partnerbedrijven in

het verder ontwikkelen van de technologie.

en portables. Is dit nu uitverkoop

door middel van elektrische spanning

Nederland belangrijk voor Samsung. Voor

“We huren nu 900 m2 cleanroom en

van Hollandse kennis of wordt onze

waardoor de vloeibare kristallen in het

de complexe PCB, printplaten, werken we

hebben een ontwikkellijn staan. Op dit

kenniseconomie er juist sterker van?

display - afhankelijk van de richtingshoek

bijvoorbeeld heel intensief samen met FHI-

moment wordt hierop gewerkt aan grotere

Een hoogst relevante vraag voor de

- licht tegenhouden of licht doorlaten.

lidbedrijf QPI.”

glasplaten van 30 tot 40 cm, verbeteringen

technologiebranches.

Electrowetting is alleen veel efficiënter

voor het productieproces, maar ook aan

dan LCD. “We maken geen gebruik van

nieuwe diepgaande R&D-trajecten. De

polisatoren, maar van twee vloeistoffen

Koreanen zijn goed in manufacturing,

waarvan er één de kleur zwart heeft.

massaproductie. Terecht natuurlijk dat

Met een zwart-wit-schakelaar met vast

Agentschap NL ons vaak noemt als

kleurenfilter kunnen we, door deze open en

succesvol voorbeeld van een R&D-bedrijf

dicht te doen met een spanning, het hele

in Nederland dat opereert onder een

kleurenspectrum maken. We gebruiken

buitenlandse moeder.”

minder onderdelen in deze displays. Hierdoor wordt er twee tot drie keer zoveel

Feenstra is merkbaar trots op het traject

licht doorgelaten en zijn we bij gelijke

dat hij met het bedrijf en de technologie

volumes goedkoper.”

is gelopen en nog loopt. “Onze ambitie is groot. We hebben de technologie om een grote wereldmarkt af te dekken. Ik

Waarom heeft Samsung de technologie niet

door Andreas Meijer

gewoon naar Zuid-Korea overgebracht?

Het Nederlandse R&D-centrum opereert

ben er van overtuigd dat met wat we nu

“Met hoe wij in Nederland denken en

onder de naam SNRC en is in heel korte

naar productie gaan brengen we al grote

opgevoed worden, zijn wij een stuk

tijd gegroeid van 40 mensen naar 60

nieuwe markten kunnen openbreken en

creatiever dan de Koreanen. Meer dan in

medewerkers, van in totaal 20 verschillende

op termijn ook een belangrijk deel van de

Korea leren wij vanaf het eerste moment

nationaliteiten. “Het vinden van de juist

LCD markt kunnen gaan overnemen en

op school om creatief te zijn en out of the

gekwalificeerde mensen is niet altijd

we zijn nog lang niet aan het eind van de

box te denken. Die toegevoegde waarde

makkelijk. We hebben vooral moeite met

technologieontwikkeling.”

zien de Koreanen. Het is voor ons ook

het vinden van procesontwikkelaars.

een groot voordeel dat Philips zich heeft

Binnen ons managementteam is 80 tot 100

Hoezo bang voor het Verre Oosten?

¶

30

iA

31

industriële automatisering

PPA-dag ‘ouderwets’ richtinggevend voor procesautomatisering E

r staan echt weer nieuwe dingen te gebeuren in de procesindustrie.

Zeker drie of vier paradigm shifts

Gebouwautomatiseerders willen met eigen brancheorganisatie aansluiten bij FHI

zitten er aan te komen voor process system engineering en process control in de grote industrie. Procesintensificatie en biorefinery staan op doorbreken onder druk van de duurzaamheidsnoodzaak en technologisch kan het nu ook. Economisch zijn we bijna zo ver. Knowledge capture systems zijn pure noodzaak aan het worden. De operatie is te

Oprichtingsvergadering 12 oktober

complex om anders te kunnen managen en de ‘aging workforce’ eist dat kennis wordt vastgelegd om te kunnen overdragen. Safety wordt weer een zaak van menselijk

P

gedrag nu we technologisch eigenlijk alles kunnen, behalve dat gedrag volledig zeker stellen.

er 1 januari 2012 gaat de Nederlandse Brancheorganisatie voor Gebouw

LonMark Nederland op 25 oktober om

Automatisering van start. Na een aantal voorbereidende bijeenkomsten

in één keer met alle leden deel te gaan

heeft een dertigtal van de belangrijkste marktpartijen zich per die datum

uitmaken van de nieuwe brancheorganisatie.

gecommitteerd aan de nieuwe vereniging. De initiatiefnemers verwachten dat

Vervolgens was er op 3 november de publieke

Modelgebaseerde regelingen, advanced

traditie. Deze editie van 9 december 2011 was

boost komen. Belangrijke conclusie uit

uiteindelijk meer dan honderd bedrijven zich gaan aansluiten. In het verlengde

aankondiging tijdens de conferentie ‘Smart

process control moet nu onherroepelijk

weer ouderwets spraakmakend. Vrijwel alle

de afsluitende lagerhuisdiscussie: de

van die verwachting is de nieuwe branchevereniging van plan het lidmaatschap

Buildings’.

worden toegepast om aan de vraag van

grote procesindustriebedrijven van Nederland

procesindustrie bedrijven missen node een

aan te vragen van FHI, de federatie van technologiebranches, en daarmee als

de markt, dynamische productieprocessen,

waren vertegenwoordigd. Bewijs dat het

interne afdeling ‘manufacturing IT’.

vijfde technologiebranche aan te sluiten bij de federatie.

te kunnen voldoen. Maar pakt de ‘aging

programma snaren raakte. De euforie over de

workforce’ dit nog?

‘content’ bij alle 220 deelnemers, gaf weer een

Zie voor de uitkomsten, slides van de

“De wereld is aan het veranderen.

Vooralsnog zijn uitgenodigd om zich aan

aanmeldde. Daarna volgden de volgende

kick, een boost, ondanks de voortdurende zorg

presentaties www.fhi.nl/ppa ¶

Maatschappelijke doelen als duurzaamheid,

te sluiten bij de organisatie fabrikanten,

bedrijven het voorbeeld: Air-Traxx, Celsius

Het was de firma Imtech Building Services die zich al voor 12 oktober als eerste formeel

De PPA, Productie Proces Automatisering

over de ‘aging workforce’.

efficiënt gebruik van energie en

leveranciers, integratoren en installateurs

Benelux, Cofely, Croon Elektrotechniek, HC

dag in de aula va de TU Delft kent een lange

Ook het Havenbedrijf Rotterdam ziet die

grondstoffen vragen om een gezamenlijke

van gebouwautomatiseringssystemen

Groep, Honeywell Building Solutions, Johnson

aanpak, met behoud van gezonde

en producten en de advies- en

Controls, Kropman Installatietechniek, Priva,

concurrentieverhoudingen. Elkaar opscherpen

engineeringbureaus die dergelijke systemen

Regel Partners, Rensen Systeem Integratie,

qua integriteit en betrouwbaarheid hoort daar

definiëren en specificeren.

Royal Haskoning, Saia-Burgess Benelux,

bij” aldus de voorlopige voorzitter van de

In een later stadium zullen ook ICT-

Siemens Nederland, Simac Quadcore, Unica

nieuwe brancheorganisatie Piet van Veelen,

specialisten worden geïnviteerd.

regeltechniek, Vedotec en Wolter & Dros

dga van de firma Vedotec.

Met de bestaande organisaties voor

Groep.

communicatiestandaards LonMark en BACNet

In de eerstvolgende bijeenkomst op 25

“Het gaat om de businesscases van bouwers,

organisatie zal de brancheorganisatie voor

januari zal een voorlopig bestuur worden

beheerders en gebruikers van gebouwen.

GebouwAutomatisering formele verbindingen

geïnstalleerd, gaat het eerste jaarplan van

Wij zullen bij hen moeten aantonen, tussen

aangaan. Met tal van andere stakeholder-

activiteiten van start en worden verschillende

de oren zien te krijgen dat een adequaat

organisaties wil men samenwerking zoeken

werkgroepen ingesteld die referentie-

automatiseringssysteem voor een gebouw net

op basis van activiteiten.

businesscases gaat definiëren.

zo verwoordde Rogier van Dis van Schneider

Op 12 oktober was er in het FHI-gebouw de

De respons uit de markt geeft aanleiding te

Electric de boodschap van de stuurgroep die

historische bijeenkomst waarop de eerste

concluderen dat de initiatiefnemers behoorlijk

de oprichting voorbereidde.

achttien bedrijven hun jawoord gaven aan

visionair hebben aangevoeld waar velen op

het initiatief. Daarna besloot de vereniging

zaten te wachten. ¶

zo essentieel is als de fundering en het dak”

33

Activiteitenoverzicht 2012 Laboratorium Technologie E

r staan in het kalenderjaar 2012 weer heel wat activiteiten gepland voor de FHI-branche Laboratorium Technologie. De ontwikkelingen gaan snel, het

HET Instrument 2012 / X-plore Laboratory

veld van toepassingen is breed en er is veel behoefte aan gerichte uitwisseling

Grootste technologievakbeurs van de Benelux met

van kennis en ervaring. Hierbij een overzicht van wat er op de agenda staat.

vierdaags conferentieprogramma met circa vijftien-

For whom it may concern. Een en ander onder het voorbehoud dat wijzigingen

duizend bezoekers uit industrie en wetenschap.

mogelijk zijn. Dit overzicht is gemaakt op basis van de stand van zaken per

Voorlopige titels van conferentieonderdelen:

medio december 2011.

Diagnostiek in de Pathologie, Laboratorium Automatisering, Biohandling, omgaan met biologisch materiaal, Analytische Chemie en Laboratorium

Microfluidics meets Bioscience! Xs2HiTek-workshop waarin in microfluidica gespe-

ReveNew helpt u bij het bedenken, realiseren en succesvol maken van al uw internetactiviteiten. verder brengt ReveNew de kansen en de risico’s van internetactiviteiten in beeld en realiseert internetoplossingen op maat. Hierdoor behaalt u een maximaal rendement uit uw internetinvestering.

Analyse, Chromatografie, Life Sciences, eiwitanalyse en systeembiologie, Lab accreditaties

cialiseerde bedrijven, bedrijven en onderzoekers

datum 25 t/m 28 september

ontmoeten, die deze technologie al toepassen of

locatie Amsterdam RAI

overwegen toe te passen in de biotechnologie en

contactpersoon: Linda Bos-Dekker [email protected]

medische biologie. Discussie, kennisuitwisseling

info: www.hetinstrument.nl

en netwerkvorming inclusief bezoek aan de labs.

datum 12 januari

Diagnostiek in de Microbiologie

locatie Bioscience Park, Leiden contactpersoon: Martijn Reinhold, [email protected]

Xs2HiTek-workshop waarin klinisch chemici uit

info: www.minacned.nl

diagnosticalabs en leveranciers van producten en

U kunt ReveNew voor al uw internetactiviteiten inschakelen, zo heeft u slechts één adres op weg naar uw internetsucces.

Diagnostiek in de Klinische Chemie

systemen voor deze labs elkaar ontmoeten, kennis uitwisselen en met elkaar bediscussiëren welke

Laboratorium Technologie voor Dummies

Neem vrijblijvend contact op of ga naar www.revenew.nl

toekomstige technologische ontwikkelingen voor hen mogelijk en gewenst zijn. Inclusief bezoek aan het lab van de Stichting Huisartsen Laboratoria in

Xs2HiTek-workshop waarin microbiologen uit

Etten-Leur

diagnosticalabs en leveranciers van producten en

datum 15 februari

systemen voor deze labs elkaar ontmoeten, kennis

locatie SHL, Etten-Leur

uitwisselen en met elkaar bediscussieren welke

contactpersoon:

toekomstige technologische ontwikkelingen voor

Christie de Vrij, [email protected]

hen mogelijk en gewenst zijn. Inclusief bezoek aan het lab van LUMC.

datum nader te bepalen in november

LabAutomation 2012 Praktijkworkshop voor medewerkers van labora-

locatie waarschijnlijk LUMC contactpersoon: Christie de Vrij, [email protected]

torium technologie bedrijven zonder kennis en ervaring in het lab. Een hele dag waarin labtech

Netherlands MicroNano Conference 2012

docenten de deelnemers de basisbeginselen van het lab bijbrengen aan de hand van theorie en het zelf verrichten van labtests in vier verschillende

Jaarlijkse internationaal georiënteerde conferentie

Samen met partners Muntz/cross channel communicatie en Marketguide/web based marketing tools, hanteert Revenew de All Active-aanpak.

labs.

Jaarlijkse conferentie en productshow voor

met dertig tot veertig standpresentaties. Hoog-

All Active is een resultaatgerichte werkwijze die u verzekert van de juiste specialisten. Die u verzekert van succes.

datum 18 januari

leveranciers en gebruikers van laboratorium

waardig lezingenprogramma op internationaal

locatie ROC Midden Nederland, Utrecht

automatiseringsproducten en -systemen, ELN

niveau waarin zowel universiteiten als bedrijven

contactpersoon:

Electronic Lab Notebook, SDMS Scientific Data

participeren en de laatste ontwikkelingen presen-

Christie de Vrij, [email protected]

Management Systems, Systeemintegratie, LIMS

teren in microsysteemtechnologie

info: www.fhi.nl

Laboratory Information Management Systems,

en nanotechnologie.

Lab-data-analysesystemen, Biobanking Software,

datum 10 en 11 december

Robotproducten, Robotsystemen, Tracking &

locatie De Reehorst, Ede

Tracing Systemen, Biobanking producten.

contactpersoon:

datum 3 april locatie Evoluon, Eindhoven

Martijn Reinhold, [email protected]

contactpersoon: Rachel Jonkman, [email protected]

info: www.micronanoconference.nl

34

lT

35

laboratorium technologie

Maastricht UMC+ verhoogt productiviteit dankzij robot voor weefseltypering

Persoonlijk Leiderschap

Freek Rooze Als we aan leiderschap en leiders denken, dan komen al snel de gedachten op grote namen als Steve Jobs, Martin Luther King, Mahatma Ghandi, Lee Iacocca en Jack Welch. Leiders van grote bewegingen of bedrijven die het in hun periode meer dan goed

column

hebben gedaan. Toch zouden deze leiders nooit organisatieleiders hebben kunnen worden als ze niet eveneens hoog scoorden op het gebied van persoonlijk leiderschap. Persoonlijk leiderschap is een breed begrip, waar al duizenden boeken over zijn geschreven. Een van mijn favorieten is nog steeds Stephen Covey’s ‘The seven habits of highly effective people’. Covey schreef het voor iedereen. Niet voor leiders in het bijzonder. Iedereen kan immers in bepaalde situaties leiderschap vertonen. Elke dag. In kleine en grote dingen. De werknemer van Sony die de directie ervan overtuigde dat een Playstation goede kansen zou hebben, terwijl de directie niet ‘in speelgoed’ wilde, toonde persoonlijk leiderschap.

‘Persoonlijk leiderschap is ieders ‘business’’ Zo ook de arme Chinese schoonmaakster die zich onlangs over een baby ontfermde nadat honderden anderen er zomaar aan voorbij gereden of gelopen waren. Evenzo doet elke ouder of leraar dat, die kinderen inspireren door goed voorbeeldgedrag. Door hun normen

A

en waarden bij te brengen en door ze te stimuleren hun talenten en ls eerste kliniek op het vasteland van Europa heeft het Maastricht UMC+ een

sociale vaardigheden meer te ontwikkelen. Persoonlijk leiderschap

robotsysteem in gebruik genomen voor geautomatiseerde weefseltypering.

is ieders ‘business’. Onze maatschappij zou geholpen zijn als we het

Met het apparaat, labXpress genaamd, kunnen 800 weefseltyperingen tegelijk

ontwikkelen van persoonlijke leiderschap meer tot een ‘way of life’

worden uitgevoerd.

zouden maken. Hierin geholpen door andere persoonlijke leiders. Als veel meer mensen zouden leven volgens hogere normen en waarden zouden criminaliteit, graaicultuur en politieke draaikonterij

Allerlei handelingen die in het verleden

omhoog en we krijgen meer tijd voor het

terug. Daar komt bij dat de extra capaciteit

beenmergdonor tot in detail bepaald om te

verminderen. We zouden meer respect voor elkaar opbrengen en het

met de hand gedaan moesten worden,

denkwerk: analyses en wetenschappelijk

het mogelijk maakt ook weefseltyperingen

kunnen beoordelen of het orgaan geschikt

onderlinge vertrouwen zou toenemen. We zouden gaan focussen

zoals het RSI-gevoelige pipetteren, worden

onderzoek. Het werk wordt een stuk leuker.

te doen voor andere klinieken. Het Klinikum

is danwel welk beenmerg het best matcht

op creativiteit om de processen in onze economie en bedrijven

nu geautomatiseerd uitgevoerd. De

De medewerkers zijn daar enthousiast

Aachen heeft zich al gemeld om zijn

met het DNA van de ontvangende patiënt.

te verbeteren in plaats van crises te lijf te gaan en controle uit te

menskracht die dat uitspaart, kan voor het

over.” Twee medewerkers van de afdeling

weefseltyperingen in Maastricht te laten

meer inhoudelijke analysewerk worden

zijn inmiddels in Manchester opgeleid om

uitvoeren.

ingezet. Professor Dr. Marcel Tilanus

het nieuwe apparaat te kunnen bedienen.

van Maastricht UMC+ is hier blij mee:

oefenen. Innovativiteit en aanpassend vermogen zijn immers dé De afdeling weefseltypering van het

ingrediënten om te overleven In een steeds sneller veranderende

Maastricht UMC+ behoort tot de top 5

wereld. Laten we het als leiders van onze businesses daarom tot ons

Weefseltypering is met name van

van Europa. De aanwinst versterkt deze

hoogste doel maken om anderen in hun persoonlijke leiderschap te

positie.

“Door de labXpress hebben we sneller en

Met de aanschaf is een investering

belang bij orgaantransplantatie en

nauwkeuriger dan voorheen resultaat bij de

gemoeid van 300.000 euro. Aangezien er,

beenmergtransplantatie. Voordat er

weefseltyperingen, en dat is in het belang

schaars beschikbare, menskracht wordt

getransplanteerd kan worden, wordt de

van de patiënt. De productiviteit gaat

uitgespaard, verdient het apparaat zichzelf

DNA-structuur van de orgaandonor of de

¶

sterken. Daarmee zijn wij zelf, uw business én de maatschappij het meest geholpen.

Freek Rooze www.salessupport.nl

¶

medische technologie

PANIEK!

mT

37

MAAK NU KENNIS MET DE COMMUNICATIEWINKEL

v o o r j a a r s a c t i e s

69,-

port staat De winters de deur weer voor

Nu ook op zondag geopend

dCP-195C

All-in

-one Afdruksnelh eid: 33 / 27 inkjet Papiercapac ppm (mono iteit: 100 / kleur) vel 4 gescheiden inktcartridge s scherm

Full HD BrigHtv iew scHerm! sc

17.3” Harddisk

320 GB

39,-

Harmony

525

universele afstandsbed Bedien tot iening 10 ultiem gebru apparaten iksgemak

GEHEUGEN

3 GB

WindoWs

7 HoME ME PREMiU M 64-bit

Presario CQ7

1-310sd intel ® celero eleron n ® Dual-c DvD rw ore mobil lights e ightsccribe ribe webcam 1 jaar pick up wireless lAN and return AN

Kom binnen

499,-

dvies.

oonlijk reisa

voor een pers

uw PAr tNe iN Nijm r ege N eN omg eviN kijk oP g ww w.m cDo s.Ne t

Aanbie dingen zijn in zijn ge cl Btw ldig to . Afwi t en m jkinge et 27 n in p februa rijzen, ri 201 0 of z tekste olang n en a de voo fbeeld ingen rraad strekt. voorbe houden De op . voor deze p oster meer i vermel nforma de pri tie zie jzen www.m cdos.n et.

in de winkel

en vraag onze

De Communicatiewinkel is een nieuw online marketingconcept, waarmee op zeer eenvoudige wijze professionele communicatiemiddelen samengesteld kunnen worden, variërend van print tot online. De Communicatiewinkel is uitermate geschikt voor franchiseen dealerorganisaties.

M

et de gevoelige en snelle detector van Ostendum

kunnen binnen een paar minuten gevaarlijke virussen, als Ebola en HIV worden gedetecteerd. Ook de detectie van bacteriën, eiwitten

logo DeAler

illens reisburo Sw

Kom langs

COMMUNICATIEWINKEL VAN MARKETGUIDE

Ostendum wint Young Technology Award

vakantieadviseurs

den! naar de voorwaar

25-01-2010

14:53:11

1 2_Stoepbordposter_680x980.indd

MEER WETEN? Bel of mail Rogier Gilkes, T. (033) 450 20 25 of [email protected] of neem een kijkje op onze website, www.marketguide.nl

DE VOORDELEN OP EEN RIJ: • Lage opstartkosten • Lage implementatiekosten per middel • Snel en zeer gebruiksvriendelijk • 24 uur per dag bereikbaar • Optimale huisstijlbewaking • Voordelig voor de gebruiker

IN DE PRAKTIJK: Faunaland, WERU, Toerkoop, Remia, Bloemenbureau Holland en diverse andere organisaties.

Valutaboulevard 30, Amersfoort / T. (033) 450 20 25 / [email protected] / www.marketguide.nl Samen met partners Muntz/cross channel communicatie en Revenew/online marketing en technologie, hanteert MarketGuide de All Active-aanpak. All Active is een resultaatgerichte werkwijze die u verzekert van de juiste specialisten. Die u verzekert van succes.

en DNA-moleculen is ‘kaasje’ voor het Made in Holland systeem. Het micro-/nanotechnologie start-up bedrijf in Enschede ontwikkelde een optisch detectieapparaat dat dankzij lab-on-a-chip technologie razendsnel analyses kan uitvoeren.

toepasbaarheid van het product. Ymeti

het juiste antilichaam beschikbaar is, dan

is blij met de overwinning: ‘Het was een

kan het worden gedetecteerd. Het bedrijf

Onlangst mocht CTO Aurel Ymeti

nek aan nek race, fantastisch dat we

is aangesloten bij MinacNed, het bij FHI-

namens Ostendum de Young Technology

gewonnen hebben!’.

ondergebrachte cluster van bedrijven en

Award 2011 in ontvangst nemen, voor

instellingen in het veld van microsysteem-

jonge, snelgroeiende en kansrijke

Ostendum is een spin-off bedrijf van

innovatieve bedrijven uit Oost Nederland.

MESA+, instituut voor nanotechnologie

en nanotechnologie.

Doorslaggevend waren de combinatie

van de Universiteit Twente dat onderzoek

Minacned werkt steeds intensiever samen

van maatschappelijke relevantie, de

heeft gedaan om speeksel of bloed aan

met de FHI-branches Laboratotrium

innovativiteit van de technologie,

de hand van lichteigenschappen te

Technologie en Medische Technologie als

het business model en de brede

onderzoeken. Als van een bepaald virus

het gaat om het domein life sciences. ¶

Foto: Eric Brinkhorst, Kennispark Twente.

WANT ER MOET VANDAAG EEN ADVERTENTIE WORDEN AANGELEVERD.

medische technologie

Goed getraind komt u verder

mT

CMINEN onderzoekscentrum voor medische beeldvorming van start

t

e irect m

kype d

il of S Bel, ma

skunde Bedrijf nische h c e T r eu gsadvis opleidin

l.nl 6 vierop 291791 n: 06-1 n@else o e t fo e a le r e t T ers hans.v Email: ingtbk id le p o Skype:

Werkt u in een technische functie en wilt u zichzelf verder ontwikkelen? Bent u op zoek naar een brede hbo-opleiding, die u klaarstoomt voor de rol van projectleider, adviseur, manager of ondernemer? Heeft u een passie voor techniek, gecombineerd met commercieel inzicht? Dan is de hbo-opleiding Technische Bedrijfskunde de volgende stap!

ALLE GEGEVENS OP EEN RIJ Afstudeertitel: Bachelor of Engineering (B. Eng.) of Ingenieur (Ing.) Duur: 3 jaar (exclusief individueel afstudeertraject van circa 1 jaar) Vrijstellingen: op individuele basis (de stage kan in veel gevallen worden vrijgesteld, waardoor de studieduur met 6 maanden wordt verkort) Startdatum: jaarlijks in september en januari; in 2011 start de opleiding op 6 september Studielast: 240 credits (EC), ofwel 60 credits (EC) per jaar Voertaal: Nederlands Locaties: Rotterdam, Utrecht, Amsterdam, Den Haag en Breda Lestijden: eens per twee weken van 14.00 tot 21.30 uur

TECHNISCHE BEDRIJFSKUNDE JAAR 1 Werk je in een technische functie en ben je op zoek naar een brede hbo-opleiding die je klaarstoomt voor de rol van projectleider, adviseur, manager of ondernemer? Kies voor de deeltijd hbo-opleiding Technische Bedrijfskunde Duur: 1 jaar Prijs: EUR 3.950,- *

TECHNISCHE BEDRIJFSKUNDE JAAR 2 Het tweede jaar van de deeltijd hboopleiding Technische Bedrijfskunde. Je gaat verder in op vakken uit het propedeuse jaar en je verdiept je in nieuwe disciplines. Duur: 1 jaar Prijs: EUR 3.950,- *

TECHNISCHE BEDRIJFSKUNDE JAAR 3 Het derde jaar biedt je een interessante verdieping in het hart van elke bedrijfsstructuur: het management. Duur: 1 jaar Prijs: EUR 3.950,- *

O

nderzoekers, artsen, technici

medische beeldvorming op het gebied van

IMDI.nl heeft de ambitie om binnen een

en ondernemers in Noord-Oost

cardiovasculaire ziekten, oncologie (met

decennium een nieuwe generatie van

Nederland gaan intensief samenwerken

name borst-, long- en prostaatkanker) en

instrumenten beschikbaar te hebben,

op het gebied van onderzoek

neuro(musculaire) ziekten versnellen.

waarmee de Nederlandse zorg beter

en ontwikkeling van medische

Op de snijvlakken van medisch-technisch,

kan voldoen aan de kwantitatieve en

beeldvormende technieken. Doel van

integratie van verschillende modaliteiten

kwalitatieve eisen van een vergrijzende

de samenwerking is de kwaliteit van

en enablers zijn de grootste innovaties te

bevolking en betaalbaar blijft. Drie van

deze technieken te verbeteren en deze

verwachten die een bijdrage kunnen

de acht CoREs richten zich op medische

doelmatiger in te zetten in de diagnostiek

leveren aan betere kwaliteit van zorg

apparaten ten behoeve van thuiszorg,

en behandeling van patiënten. Hiertoe

tegen lagere kosten.

zelfzorg en revalidatie, vier op de medische

hebben het Universitair Medisch Centrum TECHNISCHE BEDRIJFSKUNDE JAAR 4 De integratie met de praktijk staat centraal in het vierde jaar. Je loopt stage (vrijstelling mogelijk) en je werkt aan een bedrijfsopdracht. Duur: 1 jaar Prijs: EUR 2.950,- *

(excl. BTW en studiemateriaal)

www.elsevieropleidingen.nl

beeldvorming & beeldverwerking en één

Groningen UMCG, de Rijksuniversiteit

Het CMINEN is één van de acht

op nieuwe instrumentele technieken voor

Groningen RUG, de Universiteit Twente

Centers of Research Excellence, CoRE,

minimaal invasieve ingrepen.

UT en Siemens Nederland het Center for

van het Innovative Medical Devices

Medical Imaging North East Netherlands

Initiative programma IMDI.nl, erkend

De publiek-private samenwerking van

CMINEN opgericht.

door de Nederlandse Organisatie voor

CMINEN past in het topsectorenbeleid van

Wetenschappelijk Onderzoek, NWO

de Rijksoverheid dat kennisinstellingen en

CMINEN wil vernieuwend onderzoek doen

en de Nederlandse organisatie voor

bedrijfsleven stimuleert om gezamenlijk

en de ontwikkeling van non-invasieve

gezondheidsonderzoek en zorginnovatie.

innovaties te ontwikkelen.

¶

39

40

41

fun&educatietechnologieBoekbesprekingfun&educatietecnolo De Signalement-redactie binnen FHI komt regelmatig boeken tegen die interessant kunnen zijn voor leden/lezers. In deze rubriek worden deze

Boekbespreking

uitgaven onder de aandacht van de lezer gebracht. Deze selectie biedt een aantal titels die voor de Signalement-lezer interessant is en nuttige en soms ook praktische informatie bevat. Is u onlangs nog een boek opgevallen waarvan u van mening bent dat het aandacht verdient in FHI’s branchemagazine Signalement? Stuur een e-mail naar [email protected].

Boekrecensie

Cyber War What is it and how to fight it

door Kees Groeneveld

Een historische roman over techniek

Voor haar leden biedt FHI de mogelijkheid tegen geringe kosten gebruik te maken van vergader-

Hoe het jagen naar een patent een hele

commerciële zakelijkheid elkaar nodig

familiegeneratie kon beheersen in de jaren

hebben. Moeder Van der Meulen houdt de

met koffie, thee, frisdrank en alle gewenste

dertig van de vorige eeuw. Daarover gaat

zaak draaiende, via de verkoop van

extra faciliteiten.

de roman van journalist Tony van der

onderbroeken en corsetten. Zelfs de

Meulen. Een Duitse oom heeft contact met

quasi-deftige oom Dolf in Duitsland wordt

Schrijver Richard A. Clarke heeft Amerika al eens eerder gewaarschuwd

Wanneer u gebruik wenst te maken van een van

de grote wereld van industrie en patenten,

onderhouden van de opbrengst.

voor een verwoestende terroristische aanval. En hij kreeg gelijk.

de vergaderzalen, neem dan contact op met het

Nu waarschuwt hij voor een andere bedreiging, geruisloos maar even

FHI-bureau; Iemeke Kunst of Shirley van Schaar-

althans dat suggereert oom Dolf. Zijn

faciliteiten. U kunt de vergaderzalen gebruiken

apparaat zal een revolutie gaan

We kwamen het boek op het spoor naar

gevaarlijk. Cyber War is een krachtig boek over technologie, de overheid en

enburg, telefoon: (033) 465 75 07. Uiteraard is de

veroorzaken. Basis is het technische

aanleiding van de workshops over

militaire strategie, over criminelen, spionnen, soldaten en hackers. Dit is

beschikbaarheid beperkt tot de periodes dat er

geknutsel van vader Van der Meulen. Het

intellectueel eigendom bij gezamenlijke

het eerste boek over de oorlog van de toekomst, cyber oorlog, en een

geen branche-vergaderingen zijn.

patent zal hem verlossen uit het anonieme

productontwikkeling, die we als FHI samen

overtuigend argument dat we misschien nu al gevaar lopen deze te

bestaan van de manifacturenwinkel in het

met PointOne, TNO en ECN dit jaar

verliezen.

Friese Joure. Jaren en jaren sleept de

organiseerden. Het boek is illustratief voor

Te bestellen bij bol.com voor € 20,99.

kwestie. Oom Dolf blijft steeds beloftes

wat er in dergelijke trajecten mis kan gaan.

doen. Vader Van der Meulen blijft er in

Het is geen wereldliteratuur, maar wel mooi

geloven, tegen beter weten in, het beheerst

geschreven, boeiend, onderhoudend en

zijn leven. Hoe romantisch zijn

vermakelijk om te lezen.

¶

gedrevenheid voor techniek ook is, het gaat wel ten koste van veel ander geluk. Het verhaal zegt ook veel over hoe techniek en

Met Elie van Rijckevorsel op expeditie ‘Scheepskisten vol kennis’ gaat over

wetenschappers, zoals Buys Ballot,

19e-eeuwse onderzoekers die op expeditie

oprichter van het KNMI, en zorgden ervoor

gingen, met de reis van Rotterdammer Elie

dat wij vandaag de dag de

van Rijckevorsel als voorbeeld. Voor zijn

weersvoorspelling kunnen bekijken.

aardmagnetische observaties reisde Elie met allerlei meetinstrumenten door de

Tot en met 5 februari 2012 in het Maritiem

Indische Archipel. Zijn expeditie leverde

Museum Rotterdam.

scheepskisten vol kennis op. Deze www.maritiemmuseum.nl

¶

Foto Maritiem Museum Rotterdam

Te n t o o n s t e l l i n g

onderzoeksresultaten werden gebruikt door

Vergaderfaciliteiten bij FHI op Landgoed Leusderend

www.fhi.nl/vergaderfaciliteiten

¶

42

43

personalia agenda ledenNieuws personalia agenda ledenNieuws Jos Pâques

Dr. Frank Koppens

De Christiaan Huygens

De Hoogewerff Gouden Medaille

Wetenschapsprijs 2011 is

2011 is toegekend aan Jos Pâques

toegekend aan Dr. Frank

voor de indrukwekkende wijze

Koppens vanwege zijn

waarop Pâques een zeer

baanbrekende onderzoek naar

succesvolle, internationaal

het tollen (de spin) van één enkel

opererende onderneming heeft

elektron in een nanostructuur.

opgezet, waarbij hij een breed scala

Geert-Jan Witkamp

kWh-meters mag energie worden verrekenen voor onder

Workshop Laboratorium Technologie voor Dummies 18 januari 2012

andere huishoudens, nijverheid en lichte industrieën.

5215 MB ‘s-HERTOGENBOSCH profITbox B.V. Roosje Voshoeve 51

De Waal 42

MW Instruments, gespecialiseerd in de verkoop,

5684 PH BEST

logieën heeft ontwikkeld en

in China en Amerika. Het nieuwe adres is: Oude

service en kalibratie van mobiele en stationaire

Apeldoornseweg 28, 7333 NS, Apeldoorn. Telefoonnummer:

meetinstrumenten, is overgenomen door HITMA

Phuntronix B.V.

(0313) 670170, faxnummer (0313) 670179.

Instrumentatie. MW Instruments levert een totaalpakket

Amersfoortsestraat 78B

commercieel toepasbaar maakte.

Avantes heeft zijn verhuizing naar Apeldoorn afgerond. Het bedrijf was in Eerbeek uit zijn jasje gegroeid. Het

Future Technology Today Event 2 februari 2012 Xs2HiTek-workshop Diagnostiek in de Klinische Chemie 15 februari 2012

voor de warmte-, koude- en elektrobranche. Het bedrijf

LabAutomation 3 april 2012

Maastricht Instruments wint Gouden Gazelle Award

Sense of Contact 11 april 2012

Productie Proces Automatisering dag 2012 6 december 2012.

FHI Federatiecongres 25 april 2012

Netherlands’ MicroNanoConference ‘12 10 – 11 december 2012

behoudt de eigen naam en blijft met alle medewerkers gevestigd in hun nieuwe pand in Almere.

Leeftink benoemd tot directeur-generaal Bedrijfsleven & Innovatie bij het ministerie van Economische Zaken, Landbouw

Erik Meijer

Vice-President van het Europees

Kingfordweg 151 1043 GR AMSTERDAM

FHI Golftournament 30 augustus 2012

Medische Technologie

Voor de meest actuele stand van zaken: www.fhi.nl/activiteiten

Xilloc Medical B.V.

het Directoraat-Generaal Beroepszaken (Appeals) van het EOB. Hij volgt de Zwitser Peter Erik Meijer is door TU Delft

Messerli op, die eind november

benoemd als eerste hoogleraar

2011 met pensioen gaat. Wil van den Aalst

verschillende programmeertalen data uit gegevensbanken kunnen

Professor Wil van der Aalst is

opvragen. Ook heeft Meijer meer

gekozen als lid van Academia

dan 68 patenten op zijn naam

Europaea, een prestigieuze

staan.

Europese organisatie bestaande uit topwetenschappers. De academie dient als Europees adviesorgaan voor diverse organisaties en overheden.

Oxfordlaan 70

2011 voor de provincie Limburg gewonnen in de categorie

6229 EV MAASTRICHT

kleinbedrijf. Om mee te kunnen dingen naar de FD Gazellen moeten bedrijven over een periode van drie jaar aan verschillende criteria voldoen. Bij aanvang dienen ze

internationale beurzen en congressen Pittcon www.pittcon.org Orlando (USA) 11 t/m 15 maart 2012

Achema www.achema.de Frankfurt am Main (D) 18 t/m 22 juni 2012

Octrooibureau (EOB). Van der Eijk komt aan het hoofd te staan van

Zijlweg 314 2015 CP HAARLEM

Maastricht Instruments heeft de Gouden Gazelle Award

Wim van der Eijk benoemd tot

IT bases B.V.

Redsalt B.V.

en Innovatie.

industrie.

3769 AL SOESTERBERG

Philips wint Action Award 2011

Op 18 november 2011 is Bertholt

Europese Octrooiorganisatie heeft

age Integrated Query), waarmee

Kometenplein 35

Duitsland. Met de komst van de MID-toelating op deze

behalve zijn Apeldoornse hoofdkwartier vestigingen

De Raad van Bestuur van de

grondlegger van LINQ (.NET Langu-

Compose Network Connections B.V.

PTB-toelating energiekosten te mogen verrekenen in

aan innovatieve (bio)procestechno-

scheidingstechnologie in de

bility Team bij Microsoft en

Industriële Elektronica

verkregen. Tot die tijd was het mogelijk om via een

Matas Electronics B.V.

gie’, een energiezuinige

hoofd van het Cloud Programma-

HET Instrument 2012 25 t/m 28 september 2012

MID-toelating op haar U12xx/U13xx kWh-meters

HITMA Instrumentatie

Freeze Crystallisation-technolo-

cloud programming. Meijer is

Xs2HiTek-workshop Microfluidics meets Bioscience 12 januari 2012

Verhuizing Avantes naar Apeldoorn

MW Instruments sluit zich aan bij

Wim van der Eijk

ontvangen voor zijn ‘Eutectic

FHI-activiteiten

opgeleverd. Avantes produceert spectrometers en heeft

Bertholt Leeftink

Willem Zwalve

heeft de Dow Energieprijs 2011

nieuwe leden

Gossen-Metrawatt heeft sinds medio juli een

bedrijfspand van Avantes werd zo duurzaam mogelijk

het agentschap Dienst

Equipment Geert-Jan Witkamp

MID-toelating Gossen-metrawatt

2743 HP WADDINXVEEN

2011 benoemd tot directeur van

TU Delft hoogleraar Process

Ledennieuws

Informatie www.gmc-instruments.nl.

Willem Zwalve is op 17 oktober

ICT-Uitvoering (DICTU).

Agendapunten

Laborama www.laborama.be Groot-Bijgaarden (B) 22 en 23 maart 2012 Analytica www.analytica.de München (D) 17 t/m 20 april 2012

COMS 2012 www.mancef.org/COMS2012 Tønsberg, Vestfold, (N) 24 t/m 28 juni 2012 Medica www.medica.de Düsseldorf (D) 14 t/m 17 november 2012

een minimale omzet te genereren, vervolgens moeten ze

Philips is de winnaar van de Action Award 2011 van het

financieel gezond zijn, een omzetgroei van minstens 20%

High Tech Systems Platform met een nieuwe generatie

over drie jaar boeken en geen verliezen hebben geleden.

volledig digitale MRI-systemen. Philips zet als eerste in de markt de stap van analoge naar compleet digitale

Enterprise Framework Agreement

MRI-beeldvorming. Die digitalisering zorgt voor een

voor Stork Technical Services

scherpere beeldkwaliteit en het stelt artsen in staat

Stork Technical Services is door Shell beloond met

sneller te scannen. In het Catharine-ziekenhuis in

een Enterprise Framework Agreement (EFA) voor het

Eindhoven is de allereerste volledig digitale MRI-scanner

onderhoud van stoomturbines, turbocompressoren en

van Nederland in gebruik genomen.

gerelateerde apparatuur in de EMEA-regio. De Enterprise Framework Agreement bepaalt dat Stork Technical

Amolf lanceert www.storeforscience.nl

Services zorg draagt voor het onderhoud van specifieke

Via deze vernieuwende webwinkel maakt het

apparatuur in Nederland, Duitsland, Denemarken en

FOM-instituut AMOLF haar onderzoeksfaciliteiten en

Qatar. De EFA beslaat een periode van 5 jaar.

expertises toegankelijk voor hightech bedrijven. AMOLF wil hiermee een laagdrempelige kennistransfer richting

Samenwerking CN Rood en Toshiba TEC

Hannover Messe www.hannovermesse.de Hannover (D) 22 t/m 27 april 2012 Lasys Messe www.lasys-messe.de 12 t/m 14 juni 2012 Stuttgart

het MKB tot stand brengen.

Toshiba TEC Benelux, leverancier van automatiseringsoplossingen voor retail en industrie,

Sofinim meerderheidsaandeelhouder

en CN Rood hebben een samenwerkingsovereenkomst

van Egemin Automation

gesloten. CN Rood maakt vanaf nu deel uit van het

Sofinim, divisie van investeringsgroep Ackermans

uitgebreide partnernetwerk van Toshiba TEC voor de

& van Haaren, is door een participatieverhoging

verkoop van hun etikettenprinters en inktlinten in de

meerderheidsaandeelhouder van Egemin Automation

Benelux. Binnen het partnership neemt CN Rood het

geworden. Egemin Automation levert complete

complete Auto-ID productportfolio van Toshiba TEC in

industriële automatiseringsoplossingen.

haar assortiment op.

colofon Redactie Bureau FHI Andreas Meijer Kees Groeneveld Paul van Nieuwenburg, MUNTZ Redactieadres Postbus 366, 3830 AK LEUSDEN Telefoon: (033) 465 75 07 Fax: (033) 461 66 38 Internet: www.fhi.nl E-mail: [email protected] Advertentieverkoop ProCa - MPP Communicatie B.V. Velp Telefoon (026) 370 00 27 www.proca-mpp.com Vormgeving MUNTZ Cartoon Studio Artjan Druk Drukkerij Van de Ridder Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kan voor eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteurs, redactie en het bureau van FHI geen aansprakelijkheid.

Muntz helpt merken verder Muntz biedt het allerbeste op het gebied van reclame. En trouwens ook op het gebied van branding, online marketing, direct marketing en de meeste andere communicatietechnieken. Dat kunnen we omdat we All Active zijn: een unieke werkwijze die uitgaat van het activeren van alle kennis, ervaring en talent die we in huis hebben. Een werkwijze dus die succes onvermijdelijk maakt. In het filmpje op onze website leggen we in anderhalve minuut precies uit wat All Active is. En waarom uw merk er zo enorm bij gebaat zou zijn.

muntz.nl

All Active

Samen met partners Revenew/online marketing en technologie en Marketguide/web based marketing tools, hanteert Muntz de All Active-aanpak. All Active is een resultaatgerichte werkwijze die u verzekert van de juiste specialisten. Die u verzekert van succes.

van toeval? Vitelec Kenniseconomie in een oude papiermolen op de Veluwe X-plore Electronics met een kompasklok tijdens HET 2012

Recommend Documents