VAN SCHOON GEWETEN NAAR NIEUWE WERELDORDE Tex Gunning
Ray Anderson Lezing, 10 oktober 2014
Goedemiddag dames en heren. Het zal u niet ontgaan zijn; het is vandaag de dag van de duurzaamheid. Een dag om, nog bewuster dan normaal, stil te staan bij de vraag wat het betekent om duurzaam en schoon te leven en duurzaam en schoon te ondernemen. Dat we dat vandaag hier doen bij Interface, heeft natuurlijk alles te maken met Ray Anderson die als ondernemer tot de conclusie kwam dat het anders moest. Die voor zichzelf, voor zijn onderneming, maar vooral ook voor onze kinderen en kleinkinderen, een visie ontwikkelde op wat duurzaam ondernemen zou kunnen behelzen. En die daar met zijn Mission Zero ook een stevige ambitie aan koppelde om die visie concreet te maken. Met de Dag van de Duurzaamheid, hopen we duurzaamheidsinitiatieven daadwerkelijk te versnellen om zo tot een kantelpunt naar een duurzamere samenleving te komen. Want het gaat natuurlijk niet om een dag van de duurzaamheid. Of een jaar van de duurzaamheid. Waar we naartoe willen met zijn allen is het millennium van de duurzaamheid.
Ray Anderson Lezing, 10 oktober 2014
2
Vijftien jaar geleden was het de SER die onder leiding van Herman Wijffels met de notitie ‘De winst van waarden’ een kader schiep voor het gedachtegoed van de ‘innovators’ op MVO-gebied en daarmee hun visie ontsloot voor de rest van het bedrijfsleven. En met succes; de visie van de koplopers van toen heeft inmiddels de ‘early majority’ en in toenemende mate ook de ‘late majority’ bereikt. Maar ondertussen zien we de noodzaak van MVO ook steeds meer bevestigd. En zien we dat goede voornemens formuleren één is maar overgaan tot actie een ander vraagstuk. Misschien is vandaag een mooi moment om de tussenbalans eens op te maken. Waar staan we eigenlijk met ons MVObeleid? En helpt het ons in de transitie naar een duurzame samenleving? In 15 jaar tijd is veel bereikt. Er zijn richtlijnen opgesteld door de OESO voor internationaal MVO, we zien het aantal bedrijven dat zich committeert aan het Global Compact programma van de United Nations ieder jaar verder toenemen, en er zijn allerlei keurmerken op het gebied van duurzaamheid en MVO. Maar als ik kritisch kijk naar bijvoorbeeld de 33 criteria van de MVO prestatieladder, dan zie ik nog veel teveel vrijblijvendheid en geen visie voor een betere wereld.
Natuurlijk is het belangrijk dat we rapporteren over ons grondstoffenverbruik en onze emissies. Natuurlijk moeten we kinderarbeid uitbannen. Natuurlijk moeten we knokken voor mensenrechten, democratie en vrijheid van meningsuiting. Dat is de basis voor een menswaardig bestaan. En daarmee een basale vorm van business ethiek wat mij betreft. Maar het is niet genoeg. Waar is de echte transformatieve ambitie?
Ray Anderson Lezing, 10 oktober 2014
3
Als ik kijk naar de guidelines van de OESO of die van de United Nations, dan vraag ik me af naar wat voor soort samenleving ons dat leidt. Als we straks alle 33 criteria van de MVO prestatieladder kunnen afvinken, waar staan we dan? Wat is er dan veranderd in deze wereld? Scheppen we daarmee het kader voor de samenleving van 21e eeuw? Of hebben we dan een schonere, gewetensvollere versie van ons industriële systeem uit de 20e eeuw? Dat is de gewetensvraag die wij ons moeten stellen als we echt Maatschappelijk Verantwoord willen leven en Maatschappelijk Verantwoord willen Ondernemen:
‘Is ons huidige MVO-beleid de proloog die een nieuwe wereldorde inluidt of is het de epiloog die de oude wereld op orde brengt zodat wij met een schoon geweten een tijdperk kunnen afsluiten?’
Ik vrees het laatste. Ik vrees dat we teveel kijken naar de contouren van de nieuwe wereld vanuit ons oude denken. Dat we kijken naar de uitdagingen van de derde industriële revolutie met de bril en de kennis van de tweede industriële revolutie.
Ray Anderson Lezing, 10 oktober 2014
4
Het economisch systeem van de eerste en tweede industriële revolutie is een paradigma van eindeloze groei, gedreven door innovatie en toenemende arbeidsproductiviteit, met winst als indicator voor succes en met ‘take, make & waste’ als mode of operation. Een economisch systeem dat veronderstelt dat als een ieder zijn individuele economische belang nastreeft, dat er via de zogenaamde ‘invisible hand’ welvaart voor iedereen komt. We weten nu beter. Want het is ook een systeem dat roofbouw pleegt op onze planeet door rijkdom te onttrekken aan de aarde in de vorm van grondstoffen en fossiele brandstoffen die we systematisch onderwaarderen. Een economisch systeem waarin vervuiling en andere negatieve spin-off worden afgedaan als externe effecten; ‘collateral damage’ waarvan niemand de rekening oppakt. Een systeem van doorgeslagen individualisme, waarin korte termijn denken wordt beloond, dat mensen primair als productiefactor ziet, en geen antwoorden geeft op vragen over de verdeling van de welvaart. Een systeem met een eenzijdige focus op economische winst voor individuele kapitaalverschaffers. Een systeem waar een paar miljard mensen, soms letterlijk, buiten de boot vallen.
Het paradigma van ‘the winner takes it all’ heeft tot enorme scheefgroei geleid. Klimaatverandering, honger, oorlogen, terreur, massale migratie, epidemieën; we zien een escalatie van problemen die we zelf mede veroorzaakt hebben. Als wij in business willen blijven en onderdeel willen zijn van een nieuwe wereld, dan moeten we bereid zijn om alles ter discussie te stellen. Om waarden en paradigma’s die decennia lang de waarheid representeerden, los te laten. We moeten een niveau omhoog in ons denken. Zoals Albert Einstein ooit zei: ‘No problem can be solved from the same level of consciousness that created it.’
Ray Anderson Lezing, 10 oktober 2014
5
Als we vasthouden aan dat oude denken, blijven we ook gevangen in de Bermuda driehoek van people, planet, profit; een spanningsveld waarin compromissen gesloten moeten worden. Want hoe maak je in vredesnaam de afweging tussen people en profit? Of tussen planet en profit? Wat is profit überhaupt? Als we Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen vanuit onze oude mindset, blijven we steken in goede bedoelingen en het beperken van de negatieve externe effecten en komen we niet waar we heen willen, namelijk naar het vergroten van de positieve externe effecten.
Ray Anderson Lezing, 10 oktober 2014
6
Profit: Winstmaximalisatie > Waardecreatie
Om te beginnen moeten we de waarde die wordt toegekend aan het begrip ‘winst’ herdefiniëren en in de ruimere context van waardecreatie zien te plaatsen. Winst was het boekhoudkundig verschil tussen input-kosten en output-opbrengsten. Het is voor financiële mensen een indicatie dat het met een bedrijf goed gaat. Winst is echter vervallen tot een doel op zich, het is een indicatie voor verrijking geworden in plaats van een uitkomst van nuttig en duurzaam ondernemen. Korte termijn winst als heilige koe en als indicatie van waardecreatie leidt tot verkeerde en soms zelfs perverse uitkomsten. We moeten naar een definitie van ‘winst’ die voor een ieder herkenbaar is. Het is winst als we bijvoorbeeld zonne-energie voor iedereen op deze planeet beschikbaar kunnen maken, of als we zeewater gemakkelijk in drinkwater kunnen veranderen. Het is winst als we markten kunnen ontwikkelen waar straks 9 miljard mensen in participeren en het is winst als we die 9 miljard talenten kunnen inzetten om een betere wereld te creëren. Dat is herkenbare en gewaardeerde winst!
People: Medewerkers > Medemensen
Vanuit dat besef moeten we mensen niet alleen zien als ‘onze’ medewerkers maar moeten we alle medemensen in deze wereld gaan zien als onze stakeholders. Dat geeft enorme kansen voor groei en innovatie en een veel duurzamer perspectief. Het is een volledige illusie te denken dat als we alleen goed voor onze eigen mensen zorgen, dat we dan een duurzame samenleving creëren. Natuurlijk begint zoiets dicht bij huis. We moeten als ondernemers bewuster zijn van het feit dat onze collega’s allereerst mensen zijn die intellectuele en fysieke behoeftes hebben maar vooral ook sociale en spirituele behoeftes hebben. Als wij in die behoeftes kunnen voorzien, dan zijn onze medewerkers creatiever, innovatiever, werken beter samen, zijn productiever, loyaler en reageren beter op veranderingen. Het loont dus ook. Zoals ze bij Friesland Campina zeggen: ‘Happy cows give more milk!‘ En natuurlijk kunnen we met onze medewerkers nog grote stappen zetten die veel verder gaan dan het praten over medezeggenschap, arbeidsrecht, gelijke kansen of de obligate trainingen en ontwikkelingsgesprekken. Nog steeds geven de meeste leiders meer aandacht aan de verduurzaming van hun productieprocessen dan aan de verduurzaming van hun medewerkers.
Ray Anderson Lezing, 10 oktober 2014
7
Maar de echte ‘People’ uitdaging in de transitie naar een duurzame samenleving is een model dat voorziet in de behoeften van 9 miljard mensen. Vergelijk het met je eigen organisatie. Je kunt een onderneming niet duurzaam laten groeien; je kunt alleen mensen laten groeien die op hun beurt duurzame groei realiseren. Precies zo kun je de wereld alleen dan duurzaam laten groeien als je de mensen die in deze wereld leven en werken, faciliteert om te groeien. We willen allemaal een waardevol leven leiden. Een leven waarin we in meer voorzien dan alleen onze basisbehoeften. Een leven dat zin geeft. Dat we kunnen leven in community met anderen, waar zorg is voor elkaar, integriteit, respect, en kansen voor zelfontplooiing. Waar ‘People’ zich ervan bewust zijn dat zonder co-existentie er uiteindelijk geen existentie meer zal zijn. Wij moeten investeren in bewustwording en bewustzijn, en wereldburgers creëren die kunnen bevatten wat het gevaar is van een wereld die onrechtvaardig en onevenwichtig is. Investeren ook in het besef dat een wereld van 9 miljard mensen met 9 miljard creative minds een ongekend potentieel is voor wezenlijke ontwikkeling. Een marktplaats van 9 miljard ondernemers verbonden via een gezamenlijk belang. We moeten investeren in de ontwikkeling van maatschappelijk verantwoorde medemensen die met elkaar vorm kunnen geven aan een duurzame samenleving van de 21e eeuw en verder.
Planet: Symptoombestrijding > Rentmeesterschap
Het ‘Planet’ hoofdstuk is de afgelopen jaren veelvuldig voorbij gekomen in het debat over MVO. En misschien hebben wij daar ook wel het meest progressie mee gemaakt in Nederland. Maar het is wel belangrijk dat het niet blijft bij goede voornemens. Het is de hoogste tijd dat we invulling gaan geven aan dat rentmeesterschap en die circulaire economie en dat we oplossingen uitvinden die de hele wereld ten goede komen. Als een grote groep ondernemers blijft hangen in maatregelen als een paperless office en het aanplanten van bomen als compensatie voor onze vlieguren, gaan we het niet redden. We moeten leren beseffen wat het werkelijk betekent om te leven in co-existentie op en mèt deze planeet. Dat is veel meer dan een economisch vraagstuk; het is een allesomvattend cultureel vraagstuk. We moeten dan ook oppassen dat we het vraagstuk niet vanuit ons oude economische marktdenken benaderen. We moeten zien dat we ons dierlijke instinct van ‘the-survival-of-the-fittest’ transcenderen tot een ‘survival of the species’. We zijn zo aan het vechten voor een groter stuk van de taart dat we uit het oog verliezen dat er meer te winnen valt als we met elkaar die taart groter maken. Het delen van technologische kennis, bijvoorbeeld het vrijgeven van patenten zoals autofabrikant Tesla dat recentelijk deed, is daar een goed voorbeeld van. We moeten collectief kapitaal beschikbaar maken dat collectieve waarde creëert, dus samenwerken, want de uitdaging is uitermate complex . ‘The winner takes it all’ is een illusie. There will be no winners if not everybody wins!!!
Ray Anderson Lezing, 10 oktober 2014
8
Ik ben ervan overtuigd dat we naar een maatschappij toe moeten waarin we ons bewust zijn van onze onderlinge afhankelijkheid en onze afhankelijkheid van de planeet waarop wij leven. Waarin we samenleven en samenwerken en samen investeren in technologische ontwikkeling en andere collectieve doelen. Een maatschappij waarin de grens tussen West en Oost en tussen producent en consument, tussen collega en concurrent, tussen collectieve waardecreatie en individuele waardecreatie moeilijk te trekken is. Dat klinkt misschien allemaal wat groots en meeslepend. Misschien vindt u mij zelfs wel een dromer. Maar ik zie geen andere weg. Als we straks op aarde zijn met 9 of misschien zelfs 12 miljard inwoners, die allemaal hun ‘american dream’ willen realiseren en een levensstandaard willen zoals wij in het Westen, dan praat je over een economie die vele malen groter is dan onze huidige wereldeconomie. Vele malen groter dan deze planeet kan dragen. We kunnen het rekensommetje allemaal maken. Er zal iets fundamenteels moeten veranderen willen wij deze planeet op een duurzame manier kunnen doorgeven aan onze kinderen en kleinkinderen. We moeten invulling gaan geven aan die duurzame samenleving. En dat kan. Ik ben ervan overtuigd dat we een wereld kunnen hebben waarin ieder mens op aarde de kans krijgt om zijn volledige potentieel te ontwikkelen.
Ray Anderson Lezing, 10 oktober 2014
9
Hoe? Dat is een ontdekkingsreis. We moeten onze veilige haven durven verlaten. Dat is spannend. Maar zoals Thomas van Aquino ooit zei: ‘If the highest aim of a captain were to preserve his ship, he would keep it in port forever.’
We moeten op zoek naar een nieuwe vorm van samenleven, consumeren, ondernemen en vooral een nieuwe manier van investeren ten behoeve van het collectieve belang. Een zoektocht naar nieuwe technologie maar vooral ook naar nieuwe investeringsmodellen. Een herdefiniëring van het economische systeem, waarin we ons oude denken loslaten en collectieve waardecreatie centraal komt te staan. Wat dat betreft bevinden we ons in een overgangsperiode. Zoals in een film twee beelden in elkaar overvloeien, zo bevinden wij ons in een proces waarin twee tijdperken in elkaar overvloeien. Dat gaat niet van de ene op de andere dag. De Renaissance is ook niet op 3 maart 1453 om kwart over 2 ‘s middags begonnen. Die wedergeboorte had een draagtijd van vele decennia nodig om tot bloei te komen. Ik betwijfel of we zoveel tijd hebben dit keer. De tijdsdruk is hoog en de transitie naar een duurzame samenleving komt voor mijn gevoel te langzaam op gang.
Ray Anderson Lezing, 10 oktober 2014
10
In die overgangsperiode zal technologische ontwikkeling, een grote rol moeten spelen. En als ik sommige visionairs mag geloven, kan de technologie zelfs de deur open zetten naar een wereld van overvloed. In zijn boek ‘Abundance’ schetst Peter Diamandis een positief scenario met een simpele redenering: er is genoeg water op deze planeet, we moeten echter betaalbare technologie ontwikkelen die het water schoon en drinkbaar maakt. Er is genoeg energie voor deze planeet, namelijk van de zon, we moeten echter een efficiënte manier vinden om die energie op te vangen. Er is voldoende denkkracht en innovatief potentieel op aarde, we hoeven het alleen maar met elkaar te verbinden. Overvloed dus.
Een belangrijke rode draad in zijn visie is dat er een flink aantal technologieën op het gebied van ICT, nanotechnologie, internet, zonne-energie, en een hele rij andere vakgebieden, zich in een exponentieel tempo ontwikkelen en op het punt staan om doorbraken mogelijk te maken die we nauwelijks voor mogelijk kunnen houden vandaag de dag.
Ray Anderson Lezing, 10 oktober 2014
11
Ook econoom Jeremy Rifkin schetst een overvloedige toekomst dankzij een derde industriële revolutie met een Internet Of Things, waarin fysieke en virtuele netwerken door middel van grids en sensoren aan elkaar gekoppeld worden. Dankzij de wet van Moore ontwikkelt de prijs-prestatieverhouding zich exponentieel en tenderen de marginale kosten van bepaalde producten en diensten naar nul. Daardoor ontstaat een wereld van overvloed met energie die nagenoeg gratis is, een prosumer die met een 3D-printer deels zijn eigen producten vervaardigt, met onderwijs dat nagenoeg gratis te volgen is online en ontwikkelingen op het gebied van artificial intelligence die ons leven ingrijpend gaan veranderen. We kunnen in potentie dus een wereld creëren waarin 9 miljard mensen kunnen beschikken over schoon drinkwater, voeding, betaalbare woningen, nagenoeg gratis onderwijs op maat, uitstekende medische zorg en een overvloed aan schone energie, eindeloos geleverd door de zon.
Technologie Technologische ontwikkeling is zonder twijfel één van de belangrijkste sleutels die deze duurzame samenleving zouden kunnen ontsluiten. Maar we kunnen niet met een zucht van verlichting achterover gaan zitten en denken dat daardoor ook een nieuwe wereldorde wordt gecreëerd. Met nieuwe technologie alleen redden we het niet. Als we die technologie namelijk vooral inzetten om onze oude economie schoner te maken, zijn we vooral met symptoombestrijding bezig. En als deze technologie niet snel genoeg ter beschikking komt van alle mensen op aarde, dan houden we de ongelijkheid van de oude wereld in stand.
Nieuw denkraam Het begint dus allereerst met het loslaten van het oude denken. Het besef van co-existentie vormt de belangrijkste sleutel tot de duurzame samenleving. Het begint met de intentie en het besef dat we alleen gelukkig kunnen zijn en alleen kunnen overleven, als we oplossingen ontwikkelen die ten goede komen, niet aan enkelen, maar aan de hele wereld. Als het ten goede komt aan alle 9 miljard medemensen die ook mede aandeelhouder zijn van deze planeet!! We moeten durven streven naar een mondiaal welvaartsniveau zoals we dat in het Westen ambiëren en gaan werken vanuit een mindset van ‘we care therefore we share’. Met welvaart bedoel ik niet een oneindige materiële welvaart, maar zelfverwezenlijking voor ieder individu. En met ‘we care therefore we share’ bedoel ik niet noodzakelijk dat ‘the haves’ maar wat meer moeten afstaan aan de ‘have-nots’. Het gaat om het vinden van oplossingen die een ieder ten goede komen.
Ray Anderson Lezing, 10 oktober 2014
12
Financiering Dat brengt me automatisch bij de derde sleutel - de financiële wereld. Als ik kijk naar ons bankwezen dan zie ik een systeem dat ieder vertrouwen ontbeert omdat het geen lering trekt uit de financiële crises en zich onttrekt aan haar maatschappelijke rol en verantwoordelijkheid. Het bankwezen en de beschikbaarheid van ons collectief vermogen zou dienstbaar moeten zijn aan de reële economie maar het bankwezen houdt zich vooral bezig met financiële producten en legt het risico terug bij de maatschappij die haar het kapitaal verschaft. Ook de terreur van de korte tijdshorizon van de institutionele belegger is schadelijk voor de creatie van lange termijn waarde. Als het om geld gaat in de financiële wereld dan wint ‘short term pleasure’ het altijd van ‘long term happiness’. Ons financieel denken wordt op een perverse manier gedomineerd door de Netto Contante Waarde methode, die iedere waarde in de toekomst naar vandaag verdisconteert en dus automatisch vermindert. Wat werkelijk van waarde is in de toekomst, kun je niet verdisconteren. Ons huidige systeem waar ieder besluit wordt gedomineerd door economische- en kortetermijnbelangen, is een grote rem op de noodzakelijke veranderingen.
Collectieve aanpak En die veranderingen zijn enorm. We staan voor een uitdaging van een omvang en complexiteit die wij als mensheid nog niet eerder kenden, laat staan hebben opgelost. De transitie naar een nieuwe, duurzame samenleving kan alleen op gang komen als we bereid zijn om onze oude technologie uit te faseren en te investeren in nieuwe, circulaire, renewable technologie. Dat is een enorme operatie die maar moeizaam op gang komt nog in mijn optiek. En dat is niet alleen de schuld van onze financiers. Als bedrijfsleven lijken we vaak te lijden aan wat men in de psychologie het bystander-effect noemt. Als er onder de ogen van een groep mensen iemand dreigt te verdrinken en niemand in de groep neemt initiatief, kan het zomaar gebeuren dat de drenkeling het niet overleeft. Dit speelt ook in deze transitie. Wie pioniert kan een first mover voorsprong realiseren maar kan evengoed onderuit gaan in dit complexe vacuüm tussen oud en nieuw. Ook in het bedrijfsleven zegeviert helaas de korte termijn. We kunnen de poort naar een duurzame samenleving alleen openen als we een nieuwe balans weten te vinden tussen het nastreven van ons individuele belang en het dienen van het collectief belang. Er ligt in mijn optiek daarom een vierde sleutel bij de overheid om samen met het bedrijfsleven en kennisinstellingen te zorgen voor een collectieve visie met een collectief investeringsprogramma in de technologieën van de toekomst.
Ray Anderson Lezing, 10 oktober 2014
13
Nu hoor ik u denken: ‘ja maar we hebben toch een Energieakkoord afgesloten?’ Naar mijn mening toont dat akkoord geen enkele visie op wat we als Nederland zouden kunnen en moeten bereiken en het mist iedere ambitie. Terwijl Duitsland nu al richting de 30% gaat, debatteren wij nog over de haalbaarheid van 14% hernieuwbare energie in 2020… Dat vind ik geen ambitie. We blijven met zijn allen gewoon doen wat we doen maar dan met een beetje schonere energie, zo lijkt het. Wat we nodig hebben is een ambitieuze collectieve langetermijnvisie met een strategie die inspireert en engageert en die de veranderingen initieert die Nederland technologisch op de wereldkaart zetten. En die tegelijk bijdragen aan een nieuwe, duurzame samenleving voor iedereen.
In mijn optiek zijn dit de vier sleutels die de deur naar een duurzame samenleving kunnen openzetten. Ons MVO-beleid kan ons daarbij helpen maar dan moeten we wel bereid zijn de lat een heel stuk hoger te leggen. Ons MVO-beleid is toe aan een opwaardering.
Ray Anderson Lezing, 10 oktober 2014
14
M Om te beginnen moeten we de M van MVO op een andere manier definiëren. Het gaat niet alleen om onze footprint die we achterlaten, het gaat niet om de license to operate; het gaat om de vraag hoe wij als duurzame pioniers onze samenleving mede vorm geven. De koplopers op het gebied van MVO verhouden zich op een andere manier tot de maatschappij, en zetten de stap van ‘doing no harm’ naar ‘doing good’.
V De ‘V’ van MVO lijkt nu vooral te gaan over verantwoording. Het is tijd dat we niet alleen verantwoording afleggen aan de maatschappij maar ook verantwoordelijkheid nemen voor de ontwikkeling van de maatschappij. Het is tijd dat we transcenderen van lokale stakeholders naar globale stakeholders en verantwoordelijkheid nemen voor de ontwikkeling van de wereld die we met elkaar delen. Ik zie onze huidige MVO-agenda die kanteling nog niet maken.
O Wil MVO ons daadwerkelijk helpen de transitie naar een nieuwe, duurzame samenleving te maken, dan zullen we ook de O van Ondernemen anders moeten invullen. We moeten van reactief anticiperen op ongewenste veranderingen naar het pro-actief initiëren van de verandering die we willen zien in deze wereld. We moeten het lef hebben om een doel van het kaliber Mission Zero van Ray Anderson te formuleren! Neem als voorbeeld de mensenrechten. We spreken over ondernemen met respect voor mensenrechten. Dat straalt een heel andere ambitie uit dan het creëren van gelijke rechten voor alle mensen. Gelijk recht op educatie, gezondheidszorg, welvaart, water, energie, veiligheid etc. We tonen geen enkel respect voor onze medemensen zolang we accepteren dat ze in pure armoede leven, niet democratisch mogen stemmen of als ze verdrinken in de Middellandse zee!
Ray Anderson Lezing, 10 oktober 2014
15
Een duurzame samenleving die gekenmerkt wordt door welvaart en welzijn voor iedereen ligt binnen ons bereik, als we bereid zijn oude gewoontes te doorbreken. Een vraag die we ons op de ‘Dag van de duurzaamheid’ daarom zouden moeten stellen is: hoe kan ons MVO-beleid ons hierbij helpen? Als we duurzaamheid ècht in het langere termijn perspectief plaatsen, is er geen onderscheid tussen onze individuele belangen en het collectieve belang. Collectieve waardecreatie, gericht op de toekomst moet het uitgangspunt zijn. Collectieve financieringsinstrumenten, een langetermijnvisie en nieuwe vormen van samenwerken zijn cruciale randvoorwaarden om de kansen die de technologische ontwikkeling ons biedt te kunnen verzilveren voor een ieder op deze planeet. Laten wij onszelf de gewetensvraag stellen of we met onze huidige MVO-ambities ons oude systeem oppoetsen of dat we daadwerkelijk een nieuwe wereldorde in de steigers zetten. Of we opereren vanuit een nieuw denkraam dat het spanningsveld tussen people, planet & profit ontstijgt. Impact MVO 4.0
MVO 3.0
MVO 2.0
MVO 1.0
2000
2014
De wijze waarop wij invulling geven aan het begrip MVO moet mee evolueren met de ontwikkelingen om ons heen. Evolueren met de uitdaging die met de dag complexer en urgenter wordt, maar ook met de mogelijkheden die de technologische ontwikkeling ons biedt om die uitdaging aan te gaan. We kunnen afwachten tot de OESO of de overheid met nieuwe richtlijnen komen. Of totdat stakeholders, hier of elders in de wereld, ons dwingen om over onze ambities na te denken. Maar ik ben van mening dat wij, maatschappelijk verantwoorde ondernemers, het voortouw moeten nemen. Wat mij betreft is het de hoogste tijd dat we het begrip MVO opnieuw definiëren. Naar het volgende level tillen. Met scherpere criteria en ambitieuzere targets. We moeten ons realiseren dat er geen verschil is tussen ons eigen belang en het collectieve belang. Dat zijn we verplicht aan onszelf, aan elkaar en aan onze wederzijdse kinderen en kleinkinderen; aan alle kinderen in de wereld! Dank u wel.
Ray Anderson Lezing, 10 oktober 2014
16
Over de Ray Anderson-lezing In 2011 introduceerden Interface en de MVO Nederland Academie de Ray Anderson-lezing ter nagedachtenis aan Ray Anderson, MVO-pionier van het eerste uur en oprichter van Interface. Het doel: ondernemers inspireren. Het is een jaarlijks terugkerend evenement waarbij duurzame en inspirerende pioniers uit het bedrijfsleven hun visie geven op MVO. In 2011 waren dat Jan Peter Balkenende (E&Y) en Leen Zevenbergen (Qurius), in 2012 hoogleraar Jan Jonker en Shawn Harris (Nature’s Pride), en in 2013 Gunter Pauli en Martijn Lampert (Motivaction) . Ray Anderson Ray Anderson was de oprichter van Interface. In 1994 raakte hij zodanig geïnspireerd door Paul Hawken’s boek ‘The Ecology of Commerce’ dat hij besloot Interface om te vormen van een aardolieintensief bedrijf tot een duurzaam bedrijf. Hij lanceerde Mission Zero, de missie om uiterlijk in 2020 100% duurzaam te zijn en zelfs een herstellende bijdrage te leveren aan milieu en maatschappij. Hij vergeleek deze uitdaging met het beklimmen van de Mount Everest (‘Mount Sustainability’) en formuleerde zeven ambitieuze doelstellingen op de weg naar de top. Die worden nog altijd gehanteerd door Interface. Tex Gunning Tijdens zijn loopbaan (bestuurder bij Unilever, CEO bij Vedior, Director Decorative Paints bij Akzo Nobel en nu als CEO bij TNT Express) ontwikkelde Gunning een heldere visie op de transitie naar een duurzame samenleving en het leiderschap dat daarvoor nodig is. De lezing met als titel ‘Van schoon geweten naar nieuwe wereldorde’ sprak hij uit op de Dag van de Duurzaaamheid, 10 oktober 2014, voor de leden van MVO Nederland.
2014 Tex Gunning Met dank aan: Roel Esseboom en Henk van Dijke