Ustekinumab (Stelara )

Ustekinumab (Stelara®)

Ustekinumab (Stelara®) U heeft in overleg met uw dermatoloog of reumatoloog besloten ustekinumab (Stelara) te gaan gebruiken. Deze folder geeft u informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen nog vragen, dan kunt u daarmee altijd terecht bij uw arts. Hoe werkt het? Ustekinumab behoort tot de groep van de ’biologicals’. Deze medicijnen komen voort uit de biotechnologie. Het zijn geneesmiddelen die uw afweersysteem onderdrukken. Door de ingewikkelde manier van produceren zijn deze middelen erg kostbaar. Ustekinumab is een antilichaam dat het effect van interleukines 12 en 23 blokkeert. Dit zijn stoffen die bij psoriasis in verhoogde mate voorkomen en die mede de ontsteking in de huid en/of gewrichten veroorzaken. In deze folder leest u wat u moet weten over de behandeling met het medicijn ustekinumab. Ustekinumab wordt via injecties toegediend. Wanneer wordt ustekinumab voorgeschreven? Ustekinumab wordt gebruikt voor de behandeling van de volgende ziekten bij volwassenen: - Psoriasis - Artritis psoriatica. Psoriasis Psoriasis is een huidaandoening die ontsteking van huid en soms nagels veroorzaakt. Ustekinumab vermindert de psoriasis. Bij het staken van de ustekinumab is de kans groot dat de psoriasis weer terugkomt. Ustekinumab wordt gebruikt bij volwassenen met matige tot ernstige plaque psoriasis die ciclosporine, methotrexaat en lichttherapie niet kunnen verdragen of bij wie deze behandelingen niet werken. Artritis psoriatica Artritis psoriatica is een ontstekingsziekte van de 1

gewrichten die in de meeste gevallen samen voorkomt met psoriasis. Als u artritis psoriatica heeft, worden eerst andere antireumatische middelen geprobeerd. Indien deze niet werken of u ervaart er bijwerkingen van, kan overwogen worden om ustekinumab te starten. Effectiviteit Effecten van ustekinumab kunnen al binnen enkele weken merkbaar zijn. Er zijn ook patiënten bij wie het effect langer op zich laat wachten. Voor het starten met ustekinumab U krijgt een afspraak bij de reumaconsulent van het ziekenhuis. De reumaconsulent is gespecialiseerd in het geven van instructies en adviezen omtrent dit soort medicijnen. Tevens wordt er gekeken of er contra-indicaties zijn om te starten met het medicijn en of u geen infectie onder de leden heeft. Voordat u start wordt u onderzocht op tuberculose, leverontsteking (hepatitis B en C) en zo nodig op HIV. Tuberculose Het is voor uw arts belangrijk te weten of u in het verleden tuberculose (TBC) heeft gehad of ermee in contact bent geweest. De behandeling met ustekinumab kan er voor zorgen dat de TBC weer de kop op steekt. Voor het uitsluiten van een infectie krijgt u een verwijzing naar de longarts die een longfoto, een Mantouxtest en een bloedonderzoek uitvoert. Een Mantouxtest is een huidtest waarbij een kleine hoeveelheid vloeistof in de huid wordt geïnjecteerd. Na drie dagen wordt gekeken of er een huidreactie is, die duidt op eerder TBC contact. Wanneer uit het onderzoek blijkt dat u vroeger TBC heeft gehad of dat u ermee in aanraking bent geweest, kan uw arts na overleg met de longarts besluiten om u uit voorzorg medicijnen te geven tegen TBC. Het is belangrijk dat u uw behandelend arts op de hoogte stelt van mogelijke infecties en risicofactoren.

2

Bijwerkingen Zoals elk geneesmiddel kan ook dit geneesmiddel bijwerkingen hebben. Gelukkig krijgt niet iedereen daarmee te maken. De meest voorkomende bijwerkingen zijn jeuk, gevoeligheid, roodheid en/of pijn rondom de injectieplaats. Als deze reactie niet vanzelf binnen enkele dagen verdwijnt of erger wordt, neem dan contact op met uw arts of de reumaconsulent. Over het algemeen komen deze reacties na de eerste maand van de behandeling minder frequent voor. Andere bijwerkingen kunnen zijn: Infectie van de keel of de luchtwegen, depressie, duizeligheid, hoofdpijn, pijnlijke keel, verstopte neus, diarree, jeuk, rug- of spierpijn, moeheid, ontsteking van het weefsel onder de huid (met verschijnselen zoals warmte, zwelling, roodheid en pijn). Als er bijwerkingen optreden neem dan contact op met de voorschrijvend arts of reumaconsulent. Indien dit buiten kantoortijden is, neemt u contact op met uw huisarts of huisartsenpost. Wat te doen bij infecties? De afweer tegen bepaalde infecties is minder goed tijdens de behandeling met ustekinumab. Overleg daarom met uw behandelend arts in geval van een (mogelijke) infectie. U moet met de injecties stoppen bij: • ernstige infecties zoals bloedvergiftiging (sepsis), een abces, tuberculose, ernstige terugkerende oorontsteking, longontsteking; • infecties door parasieten; • (hoge)koorts en/of het starten van antibiotica. U kunt doorgaan met de therapie bij virusinfecties en/ of verkoudheid. Na behandeling van de infectie kan in overleg met uw arts ustekinumab worden hervat. Stel uw arts op de hoogte als u tekenen van een infectie heeft, zelfs als het om een zeer lichte infectie gaat. Zulke tekenen zijn bijvoorbeeld koorts, hoesten, diar-

3

ree, tandproblemen en een brandend gevoel bij het plassen. U mag niet met ustekinumab beginnen als u een infectie of ‘vieze’ wondjes heeft (wondjes met pus). Wanneer u een ernstige infectie krijgt terwijl u ustekinumab gebruikt (bijvoorbeeld een longontsteking of hoge koorts die niet overgaat), neem dan altijd contact op met uw arts. In bijna alle gevallen moet u dan tijdelijk stoppen met ustekinumab. Uw afweersysteem krijgt dan de kans om de infectie te bestrijden. Als u volgens uw arts genezen bent van uw infectie, kunt u over het algemeen weer beginnen met ustekinumab. Meer kans op kanker? Biologicals zoals ustekinumab verzwakken een deel van het afweersysteem dit kan het risico op kanker vergroten. De kans hierop is echter klein. Onderzoeken tonen tot nu toe aan dat bij het gebruik van ustekinumab er mogelijk een iets vergrote kans is op het ontwikkelen van huidkanker. Als u ooit enige vorm van kanker heeft gehad is dit belangrijk om met uw voorschrijvend arts te bespreken alvorens met de behandeling te starten Spuitinstructie Ustekinumab moet één keer per 3 maanden onderhuids worden geïnjecteerd, tenzij uw behandelend arts anders heeft voorgeschreven. U kunt hiervoor een vaste dag uitkiezen. Tussen de eerste en tweede injectie zit eenmalig een kortere tijd namelijk 4 weken. U kunt ustekinumab zelf toedienen, maar u kunt het ook laten toedienen door iemand anders, bijvoorbeeld door uw partner of een ander familielid. De reumaconsulent leert u of de andere persoon hoe u een injectie moet geven. Operatie/ tandheelkundige ingrepen Als u een operatie ondergaat, moet ustekinumab tijdig voor de operatie worden gestopt. Geeft u een eventuele operatie op tijd aan bij uw reumatoloog of derma-

4

toloog. Wanneer de operatiewond genezen is kan ustekinumab in overleg weer worden hervat. Bij geplande tandheelkundige ingrepen moet ustekinumab ook tijdig voor de ingreep worden gestopt. Stel de kaakchirurg of tandarts daarom goed op de hoogte van uw medicatiegebruik. Bij spoedingrepen moet ustekinumab zo snel mogelijk worden gestopt en eventueel een behandeling met antibiotica worden geadviseerd. Dit alles gaat in overleg met uw behandeld arts en/of tandarts Zwangerschap, anticonceptie, borstvoeding Vrouwen mogen tijdens het gebruik van ustekinumab niet zwanger raken, er zijn onvoldoende gegevens bekend over de eventuele schadelijkheid voor het ongeboren kind. Adequate anticonceptie is daarom belangrijk. Bij een zwangerschapswens is overleg met uw arts gewenst. Alvorens zwanger te worden moet u minimaal 15 weken gestopt zijn met ustekinumab. U mag tijdens het gebruik van ustekinumab géén borstvoeding geven. Vaccinaties Als u ustekinumab gebruikt, mag u niet worden ingeënt met een levend of verzwakt levend vaccin zoals gele koorts, bof, mazelen, rode hond (BMR), poliomyelitis, oraal tyfus of BCG. De therapie dient 15 weken gestopt te zijn voor een dergelijk levend of verzwakt vaccin. De griepprik of vaccinaties met dode of niet-actieve bacteriën of virussen mag u wel krijgen. Een griepprik wordt bij gebruik van ustekinumab aanbevolen. Reisadvies en uitleg over vaccinaties krijgt u via de reumaconsulent of de reizigerspolikliniek. Het gebruik van ustekinumab Zorg ervoor dat kinderen niet bij ustekinumab kunnen komen. Bewaar ustekinumab bij een temperatuur van 2 tot 8º C (in de koelkast). U mag ustekinumab niet invriezen en dient de flacon in de buitenverpakking te bewaren om te beschermen tegen licht. U mag de fla-

5

cons met ustekinumab niet schudden. Langdurig hevig schudden kan het geneesmiddel aantasten. Als u op vakantie gaat, moet u ustekinumab tijdens de reis en op uw vakantieverblijf gekoeld bewaren bij een temperatuur van 2 tot 8º C. Bij reizen heeft u een medicijnpaspoort, een douaneverklaring en een koeltasje nodig. Overleg hierover met de reumaconsulent. Hoe wordt ustekinumab toegediend? Ustekinumab wordt gegeven met een injectie onder uw huid (‘subcutaan’). De eerste injectie zal u samen met de reumaconsulent toedienen. U zal leren hoe u zichzelf de injecties met ustekinumab toedient. Uiteraard is het ook mogelijk dat u dit door een familielid laat toedienen mits zij hierover goede instructie hebben ontvangen van de reumaconsulent. Raadpleeg uw arts of reumaconsulent als u een of meer vragen heeft over het zichzelf toedienen van injecties. Dosering Uw arts zal beslissen hoeveel ustekinumab u nodig heeft en voor hoe lang. De dosering kan afhangen van uw gewicht. De gebruikelijke begindosis is 45 mg. Na de begindosis zult u de volgende injectie 4 weken later krijgen,en vervolgens elke 12 weken. Patiënten die meer wegen dan 100 kg kunnen 90 mg krijgen in plaats van 45 mg. NB Toediening in huidzones met tekenen van psoriasis proberen te vermijden. Tot wanneer is ustekinumab houdbaar? U kunt ustekinumab gebruiken tot de uiterste gebruiksdatum (EXP) die op de verpakking staat. U moet het dan wel volgens de voorschriften bewaren (bij 2 tot 8º C). Wat moet u doen als u een dosis bent vergeten? Als u de ustekinumab vergeet toe te dienen, neem dan contact op met uw arts of de reumaconsulent. Neem nooit een dubbele dosis om een overgeslagen dosis in te halen! 6

Gebruik van ustekinumab samen met andere medicijnen Licht elke arts die u bezoekt in over uw behandeling met ustekinumab. Vertel uw huisarts, uw apotheker, uw tandarts en uw specialist altijd welke medicijnen u gebruikt. Denk hierbij ook aan het eventuele gebruik van zelfzorgmedicatie. Heeft u vragen? Misschien hebt u na het lezen van deze folder nog vragen. Aarzel dan niet om contact op te nemen met uw arts of reumaconsulent. Telefoon poli reumatologie (023) 545 3170 Telefoon poli dermatologie (023) 545 3090

Vakgroep reumatologie Kennemerland C. Lauppe, huisarts in opleiding Dr. Steen, reumatoloog

7

Kennemer Gasthuis Locatie noord Vondelweg 999 2026 BW Haarlem Locatie zuid Boerhaavelaan 22 2035 RC Haarlem

Telefoon (023) 545 35 45 Website www.kg.nl e-mail [email protected]­­­

1124361-07-2015

Postadres Postbus 417 2000 AK Haarlem