nummer 1 WINTER 2016
Magazine voor de gebedskring en vrienden van De Tiltenberg
R DE A A N N E I Z T I U TE H C A W R E V G LAN MESSIAS
ING IN D J I W N E K A I D R OT T E R DA M
AKENS I D E W U E I N VIER ME L R A A H M O VO O R B I S D A M S T E R DA M
ET I N T E RV I E W M F I E SO O L I F T N E C O D
Gun uzelf Katholiek Nieuwsblad: n 30 weker KN voo € 45,Bent u al abonnee?
slechts € 1,50 per we ek Katholiek Nieuwsblad heeft u heel veel te bieden: Elke week boeiende artikelen over geloof en samenleving, spraakmakende columns, inspirerende interviews en kleurrijke reportages.
Tip: verras iemand en geef een abonnement cadeau: Bel: 073-7502315 en wij maken het graag voor u in orde.
Bel 073 – 7502315 of ga naar www.katholieknieuwsblad.nl/30weken Het abonnement stopt automatisch.
KN_adv_Tiltenberg_magazine_196x136.indd.indd 1
03-12-15 10:19
NEDERLAND
DENK JE EROVER PRIESTER TE WORDEN?
Kijk eens op www.tiltenberg.org of kom langs op De Tiltenberg!
Wat is het u waard dat Radio Maria blijft uitzenden? Word vaste donateur. Vul de bon in en verbind u met het katholieke geluid op de radio. U krijgt vervolgens de benodigde informatie toegestuurd. Naam Adres
Grootseminarie St. Willibrord Zilkerduinweg 375 2114 AM Vogelenzang tel. 0252 345 345 www.tiltenberg.org
Wilt u de priesteropleiding steunen? Uw gift is zeer welkom op rek.nr. NL64 INGB 000 000 5464 t.n.v. Het Grootseminarie
Plaats Telefoon
Pa
te
rE
lias
CSJ
, programmadirecte
ur
Stuur de ingevulde bon a.u.b. op naar: Radio Maria Postbus 5045 5201 GA ‘s-Hertogenbosch
U kunt ook bellen of mailen 073 6872000 -
[email protected] Luister naar Radio Maria via DAB+ en internet www.radiomaria.nl of de gratis app
INHOUD 3 5 6 7
In gesprek met de vier nieuwe diakens voor bisdom HaarlemAmsterdam Uitzien naar de langverwachte Messias Lof en strijd in het Oude Testament (II) Diakenwijding Boris Plavčić in Rotterdam
Jaargang 18, nummer 1
8
www.tiltenberg.org
Priestervakantie en zomerretraites 2016
9 Verlangen naar de wijsheid 11 Het Kindje Jezus is zoek 12 In de voetsporen van de heilige Clara
Foto voorzijde met filosofen: centraal deel van de fresco ‘De school van Athene’ (1509), geschilderd door de Italiaanse renaissancekunstschilder Rafaël. Het toont onder andere de filosofen Plato, Aristoteles en Socrates. Foto’s van de diakenwijding bisdom Haarlem-Amsterdam met dank aan Wim Koopman. Foto’s van de diakenwijding bisdom Rotterdam met dank aan Peter van Mulken.
In gesprek met de vier nieuwe diakens van bisdom Haarlem-Amsterdam DOOR TEUN WARNAAR
Op zaterdag 14 november heeft Mgr. Punt tijdens een plechtige Eucharistieviering in de grote kapel van het Heiligdom Onze Lieve Vrouw ter Nood te Heiloo vier mannen tot diaken gewijd. Jeroen Hoekstra en Paul Leferink zijn permanent diaken gewijd. Mariusz Momot en Jan-Jaap van Peperstraten zijn op weg naar het priesterschap tot transeunt diaken gewijd. Na afloop van deze bijzondere gebeurtenis spraken we met ieder van hen.
Mariusz Momot In welke parochie zult u werkzaam zijn? k zal werkzaam zijn in de regio Purmerend onder de begeleiding van pastoor Marcelo Salao. Er horen zes kerken bij: Purmerend, De Rijp, Landsmeer, Westbeemster, Schermerhorn en Oosthuizen.
I
Hoe heeft u de wijding beleefd? De wijding was heel mooi. Ik vond het echt bijzonder in het Heiligdom van Onze Lieve Vrouw ter Nood tot diaken gewijd te kunnen worden. Maria is moeder van de Kerk. Zij staat ook centraal in het charisma van de Neocatechumenale Weg. In deze
v.l.n.r. Mariusz Momot, Paul Leferink, Jan-Jaap van Peperstraten en Jeroen Hoekstra zin is zij de moeder van mijn roeping. Ik was heel blij dat op deze zo bijzondere dag ook enkele familieleden en vrienden van mij erbij konden zijn. Van mijn directe familie uit Polen waren mijn zus Ewa en haar oudste dochter Diana gekomen samen met vijf broeders van mijn neocatechumenale gemeenschap.
Wat betekent het voor u om nu diaken te zijn? Ik hoop in deze periode voorafgaande aan de priesterwijding heel veel goede pastorale ervaringen op te doen en mij zo voor te bereiden op mijn toekomstige missie als priester.
3
Paul Leferink In welke parochie zult u werkzaam zijn? Ik ben sinds januari 2001 werkzaam als pastoraal werker in de parochie Sterre der Zee in Zeewolde. Daarnaast ben ik regiopastor voor de diaconie. Onze regio Zuidelijk Flevoland bestaat uit de parochie in Zeewolde en de Bonifatiusparochie in Almere. In deze regio zal ik werkzaam blijven, alleen nu als diaken.
Hoe heeft u de wijding beleefd? Dat is een gemakkelijke vraag maar een moeilijker antwoord. Zoiets moet je altijd gewoon laten gebeuren en er tegelijkertijd ook van genieten en het bewust beleven. Ik kijk met blijdschap terug op de wijding en ervaar een soort van innerlijke rust. Wat betekent het voor u om nu diaken te zijn? Voor een deel een stukje voltooiing. Ik ben als twintigjarige jongen al bij de rector van het Ariënsconvict geweest omdat ik diaken wilde worden, nu zo’n dertig jaar geleden. Het heeft dus altijd gesudderd en vindt nu zijn voltooiing. Tegelijkertijd denk ik dat ik als diaken nog meer dienstbaar kan zijn aan de Kerk.
Boven: De voorzijde van de grote kapel op het Heiligdom Onze Lieve Vrouw ter Nood. Onder: de diakenwijding.
Jan-Jaap van Peperstraten In welke parochie zult u werkzaam zijn? Ik ben werkzaam in de parochies van Heemstede, Bennebroek en Vogelenzang. Hoe heeft u de wijding beleefd? Op het moment zelf vond ik het heel onwerkelijk. Na afloop was ik dankbaar voor alle ontvangen genaden en alle blijken van interesse van vrienden, kennissen, familie en oud-collega’s. Wat betekent het voor u om nu diaken te zijn? Voor mij betekent het diaken zijn dat ik volledig beschikbaar ben geworden voor Christus en zijn Kerk. Alles heb ik nu uit handen gegeven om aan deze radicale beschikbaarheid vorm te geven. Wat betekent het voor uw ouders? Mijn ouders zijn erg gelukkig dat ik deze stap genomen heb. Wat is voor u de betekenis van deze periode als diaken voorafgaand aan de priesterwijding? Ik besef dat de periode van het diaconaat maar vrij kort duurt. Ik hoop tussen alle werkzaamheden genoeg tijd te vinden om me geestelijk en liturgisch voor te bereiden op de priesterwijding. Hoe was de eerste diaconale assistentie de zondag na de wijding? Ik was blij dat ik als aangesteld acoliet meerdere keren heb geassisteerd bij het altaar, anders was het misschien minder vloeiend gegaan dan ik wilde!
4
TILTENBERG MAGAZINE
Jeroen Hoekstra In welke parochie zult u werkzaam zijn? Ik werk sinds een jaar in een samenwerkingsverband van vijf parochies: Aalsmeer, De Kwakel, Kudelstaart, Uithoorn en Nes aan de Amstel. Hoe heeft u de wijding beleefd? De dag van de wijding was een groot feest. Het begon al best emotioneel. Vlak voordat de kerk volstroomde kreeg ik van mijn moeder de rozenkrans van mijn oma. Zo was er een verbondenheid met meerdere generaties. Bij de intredeprocessie was ik wat gespannen, maar al snel ga je op in de viering. Tijdens de retraite kregen wij vier inleidingen over de wijdingsvragen. Het ‘Ja, dat wil ik’ had daardoor voor mij ook echt diepte gekregen, vergelijkbaar met mijn huwelijksgelofte. Ik had ook tijd om te genieten van de viering. Met name liggende bij de litanie voelde ik die ruim vijfhonderd mensen als een eenheid samen bidden. Ook dat was een geweldige ervaring. Wat betekent het voor u om nu diaken te zijn? Het is voor mij een diepe verbondenheid met de Heer en met de Kerk die door de wijding is bevestigd en verdiept. ■
Uitzien naar de
langverwachte Messias DOOR RECTOR BRUGGINK
Beste Vrienden van De Tiltenberg,
D
e nieuwe opzet van de priesteropleiding, waarover de bisschop in het herfstnummer berichtte, heeft als uitgangspunt om zoveel mogelijk tegemoet te komen aan de persoonlijke situatie van eenieder die de roeping tot het priesterschap voelt. Vanzelfsprekend is het aantal seminaristen belangrijk. Maar van nog meer gewicht is de persoonlijke groei en ontwikkeling van elke geroepene. Diakens en priesters kunnen hun dienstwerk alleen maar zegenrijk uitoefenen wanneer ze ook werkelijk hun levensgeluk vinden in het ambt dat ze op de dag van hun wijding op zich hebben genomen. Op zaterdag 14 november hebben in het Heiligdom van Onze Lieve Vrouw ter Nood vier kandidaten hun beloften uitgesproken en de diakenwijding ontvangen uit handen van onze bisschop: Jeroen Hoekstra en Paul Leferink werden gewijd voor het permanent diaconaat; Mariusz Momot en Jan- Jaap van Peperstraten werden gewijd tot transeunt diaken met het oog op hun priesterwijding volgend jaar. Een bijzonder moment is altijd wanneer de wijdelingen plat ter aarde liggen en de geloofsgemeenschap op voorspraak van de heiligen voor hen bidt. Zij worden in hun roeping inderdaad gedragen door het gebed van de gelovigen aan wie zij dienstbaar zullen worden door Christus te verkondigen. De omstandigheden waarin dit moet gebeuren zijn niet altijd eenvoudig, maar
Jozef en Maria vluchten met Jezus naar Egypte wel uitdagend! Veel ‘gebeurt’ aan ons of moeten we op de koop toenemen. Maar er is één ding waar we zelf voor staan: ons woord van overgave aan God, zoals de Maagd Maria dat heeft uitgesproken. Dit geldt trouwens voor diakens, priesters en gelovigen. En waar dit gebeurt, sterken we elkaar en worden we een teken voor allen die zoekende zijn. Heer, geef ons goede en heilige priesters en diakens! Vrede en solidariteit De adventstijd met z’n vier weken van voorbereiding op het kerstfeest valt altijd samen met de drukke decembermaand. Deze weken hebben een eigen sfeer zowel in het kerkelijke leven als in het leven van elke dag. Wie zich als christen op het kerstfeest voorbereidt, mag de adventstijd ervaren als een opgaan naar het feest van het goddelijk licht. Elk jaar opnieuw worden we opgenomen in de eeuwenoude verwachting van Israël naar de Messias. Geïnspireerd door het woord van de profeten groeit ons verlangen naar de vervulling van wat het kinderen van Abraham is
toegezegd. De adventstijd is een tijd van verwachting, van hoop, van ‘goede wensen en goede gedachten’. En als het kerstfeest dan is aangebroken, dan maakt dit inderdaad het beste in ons ‘los’. De tijd na het kerstfeest heeft voor veel mensen iets van een teleurstelling. Binnen enkele dagen lijkt het gevoel van vrede tegelijk met de kerstverlichting en met de overige attributen te worden opgeborgen. Het ‘gewone leven’ gaat weer zijn gang. Nu is dat niet zo vreemd. Ook in het Evangelie volgt op het kerstfeest de vlucht van de Heilige Familie naar Egypte. Hemelse vrede en wereldse onvrede volgen nog steeds elkaar op. Het kerstfeest en de vlucht naar Egypte van de Heilige Familie laten ons zien dat sinds de komst van Jezus Christus de wereld niet meer kan worden opgedeeld in ‘voor’ en ‘tegen’, in ‘arm en rijk’. In Christus heeft God alle mensen lief. Als de geboorte van Jezus staat voor vrede, dan staat de vlucht naar Egypte voor solidariteit met hen die geen thuis hebben of die op de vlucht zijn voor zichzelf of voor anderen! ■
5
Lof en geweld in
het Oude Testament (II) DOOR ELI STOK
In het vorige Tiltenberg magazine hebben we stilgestaan bij de dubbele inhoud van het Oude Testament. Enerzijds zijn er prachtige teksten van aanbidding, dankbaarheid en verdriet. Anderzijds wordt ook beschreven hoe God de vijanden van Israël straft, al worden de Israëlieten zelf niet geprezen om hun kracht. Hoe valt dit geweld te rijmen met Gods liefde?
A
ls God ingrijpt of het volk bijstaat in hun strijd, heeft dat twee doelen: (1) bevrijding van de onderdrukker; (2) bescherming van wat heilig is, in het bijzonder Gods volk, Gods wet, en Gods stad Jeruzalem met de tempel. In het OT komt steeds terug dat God aan zijn volk een land geeft, bestemd tot plaats waar Gods wet wordt nageleefd. Het volk moet dit beantwoorden met nederigheid en gehoorzaamheid (geen zelfverheerlijking en agressie!). Als het land goed wordt gebruikt door het volk, zorgt God ervoor. Wanneer het bedreigd wordt, komt God in actie, juist vanwege de liefde die Hij zijn volk toedraagt. Is Gods liefde dan niet universeel? Zeker! Omdat God van iedereen houdt, kan Hij niet toestaan dat zijn heilige plaats wordt veroverd: Hij wil daar immers zegen schenken aan de hele wereld. Daarom moet deze stad verdedigd worden tegen vijanden die haar heiligheid aantasten, de zegen tenietdoen. Door de Bijbel heen loopt de gedachte dat God heel de wereld wil zegenen, maar wel langs de weg die Hij kiest. Dat begint al bij Abraham. God zendt hem met de woorden: “Ik zal u zegenen en uw naam groot maken, zodat u een zegen zult zijn. Ik zal degenen zegenen die u zegenen, maar degene die u verwenst zal Ik vervloeken. Om u zullen alle geslachten op aarde zich gezegend noemen.” Om zijn liefde naar de hele wereld te doen uitgaan, kiest God Abraham uit; zijn vijanden delen daarom niet in Gods zegen. Dit geldt ook voor Israël; vandaar de strijd tegen de vijandige volkeren. Jeruzalem in het bijzonder wordt een plaats van universele zegen: alle volken zullen daar komen om God te aanbidden. Israël en Jeruzalem zijn aardse plaatsen die vijandige machten konden bedreigen, plunderen en verwoesten. Het was nodig om
6
TILTENBERG MAGAZINE
Jeruzalem wordt belegerd die te veroveren en te verdedigen, om Gods zegen veilig te stellen. God neemt deze taak op zich: Israëls kracht ligt niet in militair geweld, maar in het luisteren naar Gods wet. Gaandeweg schept God ruimte voor het bewustzijn dat Hij een wereld van zegen en vrede wil scheppen, zodat machtige volken hun zwaarden omsmeden tot ploegscharen en er geen oorlog meer is. Ook in het Nieuwe Testament zendt God iemand tot zegen voor de hele wereld: Jezus. Over Hem getuigt Petrus: “Door niemand anders komt de redding, want er is onder de hemel geen andere naam aan mensen gegeven waardoor wij ons kunnen laten redden.” Daarom is de strijd in het Oude Testament anders dan in het Nieuwe Testament: Jezus Christus wordt overgeleverd en ter dood gebracht (en nu grijpt de Vader niet in), maar ook in ere hersteld: Hij wordt uit de doden opgewekt en stijgt op ten hemel. Hij hoeft niet meer verdedigd te worden; Hij heeft alles al doorstaan en is verheven boven alle gevaren. Gods zegen is niet meer gebonden aan een bepaalde plaats, omdat Jezus overal bij ons is. Het Oude Testament laat zien hoezeer God het ‘heilig land’ bemint en beschermt; in het Nieuwe Testament wordt duidelijk dat dit land Christus’ rijk is, dat in de hemel werkelijkheid is en dat we op aarde in ons hart dragen. Voor mij blijft het Oude Testament een bron van inspiratie, ook de ruigere teksten. Het leert me dat we actief moeten zoeken naar een plaats waar we God in vrede met een goed geweten kunnen aanbidden; dat het heilige in ons leven kwetsbaar is en bescherming nodig heeft; maar ook dat we de zegen niet zelf kunnen afdwingen, omdat die komt zoals God wil, groter en dieper dan we ons van tevoren kunnen voorstellen. ■
Diakenwijding Boris Plavčić in Rotterdam DOOR JAN-JAAP VAN PEPERSTRATEN
Op zondag 8 november 2015 heeft Mgr. Van den Hende door handoplegging en gebed Boris Plavčić tot diaken gewijd. De wijding vond plaats tijdens een plechtige Eucharistieviering in de HH. Laurentius en Elisabeth Kathedraal aan de Mathenesserlaan in Rotterdam. Onder de concelebranten bevond zich onder andere rector Bruggink van De Tiltenberg en pater Tokalic, pastoor van de Kroatische parochie met wie Boris een goede band onderhoudt.
N
a de lezingen leidde rector Broeders van de Rotterdamse priesteropleiding de kandidaat in: Boris is in 1988 in Bosnië geboren en kwam samen met zijn familie door de tragische omstandigheden in zijn vaderland in de jaren negentig naar Nederland. Boris onderscheidde zich als iemand die, volgens rector Broeders, “zijn geloof intensief beleeft, sterk is in het gebed, zeer actief is en enthousiast.” De rector sloot zijn verklaring ten overstaan van de bisschop af met de woorden: “De Kerk van Rotterdam kan zo’n verfrissend iemand goed gebruiken.” Als seminaristen herkenden wij deze woorden van rector Broeders. Ook wij hebben Boris leren kennen als een steunpilaar van de gemeenschap en als een toegewijde en harde werker, als een seminarist die veel enthousiasme uitstraalde over zijn roeping, en die roeping nu ook verwezenlijkt ziet. Bisschop Van den Hende preekte vanuit de lezingen (1 Koningen 17, 10-16; Hebreeën 9, 24-28; Marcus 12, 38-44) onder meer over hoe Jezus in beeldende taal vertelt en leert waar het op aankomt als Hij spreekt over de Schriftgeleerden, die zich rijk uitdossen, en over een arme vrouw die in de tempelkist een kleine cent gooit. “Rijke kleding, uiterlijke vroomheid en voorname plaatsen hebben niets te betekenen als je niet gericht
bent op het Rijk van God en zijn gerechtigheid. En iemand die op het oog weinig heeft, voegt weliswaar niets toe aan de economische rijkdom van de tempel, maar het is wel degelijk heel veel wat de arme vrouw daar geeft, want zij geeft alles wat ze heeft.” “Het Rijk van de Heer vraagt inderdaad alles. Dan gaat het niet meteen en alleen om het afstaan van bezittingen of geld en goed, maar op de eerste plaats om ons hart. Dat we allereerst ons hart geven aan de Heer. En als we vervolgens van harte onze gaven geven in geld en goed, als we
delen van ons bezit en van onze rijkdommen, dan moet het eigenlijk zo zijn dat we daarmee van binnenuit op de eerste plaats onszelf willen geven, in kracht van de Heilige Geest. […] Vandaag mogen we een diakenwijding vieren. Boris mag diaken zijn en getekend worden door de gezindheid waarmee hij zojuist antwoordde: ‘Ja, hier ben ik.’ Het is de gezindheid waarmee hij zichzelf met heel zijn hart geeft aan de Heer, voor het Rijk van God.” Aan het eind van de viering maakte vicaris-generaal Verbakel de benoeming bekend van Boris Plavčić. De bisschop heeft hem per 8 november 2015 en voor de duur van de voorbereiding op het priesterschap benoemd tot lid van het pastoraal team van de parochie H. Augustinus te Katwijk a/d Rijn, Oegstgeest, Voorschoten en Wassenaar. Wij wensen diaken Boris Plavčić veel zegen toe in zijn dienstwerk in de parochie H. Augustinus! ■ Tekst met dank ook aan het bisdom Rotterdam
De nieuwe diaken wordt gefeliciteerd door rector Bruggink
7
PRIESTERVAKANTIE ZOMER 2016 NAAR PRAAG DONDERDAG 4 T/M VRIJDAG 12 AUGUSTUS 2016 Voor de priestervakantie van 2016 is de bestemming Praag. Verblijf is in een driesterrenhotel met voor ieder een eigen kamer met douche en toilet. Deze gehele reis kost slechts € 569,- op basis van halfpension. Contactpersoon is de heer P. Klaver, telnr. 0252 345312. Opgave is mogelijk tot 1 juni 2016 per e-mail via
[email protected], met vermelding van uw adresgegevens en telefoonnr. Meer info: www.tiltenberg.org ■ ZOMERRETRAITES 2016 IN THORN, LIMBURG MA 11 JULI T/M ZO 17 JULI (MGR. J.W.M. LIESEN) ZO 7 T/M ZA 13 AUGUSTUS (PATER G. WILKENS SJ) In de zomer van 2016 zullen weer mooie zomerretraites worden gehouden bij de Foyer de Charité Marthe Robin in Thorn, Limburg. De eerste retraite is van maandag 11 t/m zondag 17 juli. Deze retraite wordt geleid door Mgr. J.W.M. Liesen. De tweede retraite is van zondag 7 t/m zaterdag 13 augustus en is alleen bedoeld voor priesters, diakens en pastoraal werkers. De data en tijden zijn zo gekozen dat geen vervanging hoeft te worden geregeld voor de weekendvieringen. Pater G. Wilkens sj zal deze retraite leiden. De totale kosten van beide retraites bedragen € 260, te voldoen op de retraitelocatie of via rek.nr. NL68 INGB 000 523 8930 t.n.v. Stichting Foyer de Charité Marthe Robin Thorn o.v.v. naam & retraite. U bent van harte uitgenodigd. U kunt zich aanmelden via de Foyer in Thorn. website: www.foyer-thorn.nl ■ GEBEDSDAG 2016 De jaarlijkse gebedsdag voor leden van de gebedskring van de priesteropleiding zal in 2016 op zaterdag 16 april plaatsvinden. Traditiegetrouw is dit de zaterdag voor roepingenzondag. Alle leden van de gebedskring ontvangen te zijner tijd een uitnodiging voor deze bijeenkomst. ■ UW STEUN AAN DE TILTENBERG Bent u ook bereid de opleiding en vorming van nieuwe pries-
Ja,
Dhr/Mevr.:
MISINTENTIES Het is mogelijk heilige Missen te laten lezen in het seminarie. De misstipendia komen ten goede aan de priesteropleiding. Voor iedere intentie wordt niet altijd een aparte H. Mis gelezen, tenzij u dat zelf anders aangeeft. We kunnen niet garanderen dat de Mis gelezen wordt op de dag die u aangeeft, al doen we daar wel ons best voor. Richtbedrag voor de stipendia is € 10,-. U kunt het bedrag overmaken op rek.nr. NL64 INGB 000 000 5464 t.n.v. Het Grootseminarie te Vogelenzang o.v.v. misintentie. De intenties kunt u sturen naar de heer P. Klaver, De Tiltenberg, Zilkerduinweg 375, 2114 AM, Vogelenzang. ■ BIDT U MEE OM ROEPINGEN? De Tiltenberg nodigt u uit om de priesteropleiding te ondersteunen en deel te nemen aan de gebedskring van de priesteropleiding. Wilt u meedoen? Geef u dan op als lid. Het verplicht u tot niets, behalve tot gebed. U ontvangt dan de gebedskaart thuis en met enige regelmaat het Tiltenberg-magazine, met informatie over het seminarie. Ook wordt u uitgenodigd voor de jaarlijks terugkerende gebedsdag op De Tiltenberg. U kunt zich opgeven met onderstaande antwoordstrook. Bij voorbaat dank voor uw gebed. ■
Buro
Marcel van der Lubbe
Wij verzorgen alle soorten financiële administraties, zowel privé als zakelijk. Belastingaangifte vanaf 95 euro incl. BTW Voor een vrijblijvende offerte voor uw belastingaangifte of boekhouding kunt u mailen naar
[email protected] of bellen naar 06-54732032.
ik wil graag meebidden om (nieuwe) priesterroepingen en word lid van de gebedskring.
...........................................................................................................................................................
Straat & huisnummer: Postcode:
ters financieel te ondersteunen? Uw gift is zeer welkom. U kunt uw gift overmaken op rek.nr. NL64 INGB 000 000 5464 t.n.v. Het Grootseminarie te Vogelenzang. Bij voorbaat hartelijk dank. Voor giften vanuit het buitenland heeft u de volgende bankcode (BIC) nodig: INGBNL2A ■
..................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Woonplaats: ........................................................................................................................................................ Telefoon: E-mail:
...............................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
Deze strook opsturen naar: De Tiltenberg t.a.v. Gebedskring, Zilkerduinweg 375, 2114 AM Vogelenzang. U kunt zich ook telefonisch opgeven via 0252 345 345 of mailen naar
[email protected]
8
TILTENBERG MAGAZINE
Colofon issn 1875-550x Redactie Pieter Klaver, Jan-Jaap van Peperstraten en Eli Stok Vormgeving Impulsar Druk Van Assema Grafimedia Contact Zilkerduinweg 375, 2114 AM Vogelenzang tel. 0252 345-345 fax 0252 345-350
[email protected] | www.tiltenberg.org Giften Giften zijn van harte welkom op rek.nr. NL64 INGB 000 000 5464 t.n.v. Het Grootseminarie te Vogelenzang. ©2015 De Tiltenberg Wilt u artikelen overnemen? Neem dan even contact op met Pieter Klaver,
[email protected].
Verlangen naar de wijsheid DOOR JUAN IGNACIO JIMENEZ
Jacco Verburgt is als docent filosofie verbonden aan het Sint-Willibrord en Sint-Bonifatius Instituut. Hij vertelt over zijn interesse voor filosofie, zijn ervaringen met lesgeven en het belang van filosofie, ook in de praktijk.
De heilige Catharina van Alexandrië, patrones van de filosofie
H
Kunt u uitleggen wat filosofie inhoudt? et meest gebruikelijke antwoord vindt men terug in het Nederlandse woord ‘wijsbegeerte’, namelijk ‘het verlangen naar wijsheid’. Het woord ‘filosofie’, van Griekse herkomst, heeft eenzelfde betekenis, namelijk ‘liefde voor wijsheid’. Maar wat is hiermee gezegd? Minstens gaat het om een verlangen naar waarheid, naar ware kennis of inzicht, en meer bepaald een zoeken naar de ‘rationele gronden’ van allerlei opvattingen of overtuigingen, bijvoorbeeld onze geloofsovertuiging, waarbij we precies aanspraak maken op waarheid, ook al zijn we ons daarvan natuurlijk niet altijd bewust. Waar komt uw interesse voor filosofie vandaan? Achteraf gezien denk ik dat het vuur al vroeg opgestookt is door het lezen van teksten van de Duitse filosoof Nietzsche, waarvan
ik destijds overigens maar weinig begreep. Tevens heeft de kennismaking met poëzie en klassieke muziek stimulerend gewerkt. Ach, een kinderhand is gauw gevuld. Tijdens mijn studie raakte ik in de ban van de fenomenologie, een filosofische richting ontstaan aan het begin van de twintigste eeuw. Daarna volgde een bewuste terugkeer naar filosofen als Aristoteles, Thomas en Kant, mochten de grote namen u interesseren.
Hebt u altijd als docent gewerkt en met mensen uit welke leeftijdscategorie? Ik ben tijdens mijn studie begonnen met lesgeven, namelijk Nederlandse les aan anderstalige medestudenten. Dat was jeugdige overmoed, vrees ik. Later werd ik gevraagd om Duits en filosofie te geven op een middelbare school. Weer later kwam dan het hoger onderwijs. Maar ik geef ook graag les aan volwassenen en ouderen. Mijn ervaring is overigens dat leeftijd natuurlijk verschil maakt, maar niet altijd hét verschil. Lesgeven draait namelijk, meen ik, om het doorgeven aan anderen wat je eerst zelf hebt mogen leren, telkens opnieuw. Dat is trouwens een hele opgave en verantwoordelijkheid. Waarom zouden priesterstudenten en andere theologisch geïnteresseerden zich in de filosofie moeten verdiepen? Er zijn allerlei redenen te noemen: historische, culturele, institutionele, pedagogische, maar ook pastorale en heel persoonlijke redenen. Maar het wezenlijke lijkt mij, zoals gezegd, het verlangen of het zoeken naar waarheid, dat je ook eigenlijk niet kunt opgeven zonder jezelf tekort te doen. Het belang van filosofieonderwijs binnen een kerkelijk-theologische vorming is zeker een veelbesproken thema. Maar men vergeet gemakkelijk dat een filosofische scholing ook heel nuttig kan zijn in de toch altijd wat weerbarstige praktijk na de opleiding, bijvoorbeeld door de aan een kerkelijke praxis ten grondslag liggende uitgangspunten te verhelderen, voor jezelf en voor anderen. Filosofie wordt soms beschouwd als iets uit het verleden. Hoe verhoudt de filosofie zich tot de huidige tijd? Er bestaat in ons ‘informatietijdperk’ inderdaad een sterke neiging om filosofische opvattingen te verklaren vanuit de (cultuur) historische context waarbinnen zij ontstaan zijn. Maar men moet niet over het hoofd zien dat dit ‘verklaringsmodel’, minstens impliciet, aanspraak maakt op een gedachte, die zelf niet van historische aard is, namelijk dat elke opvatting uitsluitend op deze wijze te begrijpen is. Zo’n aanspraak kan een filosofisch geschoolde persoon hopelijk gemakkelijker doorzien. Dit betekent natuurlijk niet dat hij of zij geen kennis van het verleden nodig zou hebben, integendeel. Maar een enorme hoeveelheid historische feitenkennis alleen is niet zaligmakend. Werkelijke vorming is meer en anders. ■
9
Uw partner voor: Bouw - Onderhoud - Kozijnen
Advertentie Lebo zw-w.indd 1
04-10-11 16:26
Dit kleine doosje past in elke broek- of jaszak. Zo heeft u altijd een kruisje, een tientje van de rozenkrans, wijwater en een brief met de bekendste gebeden bij de hand.
Bestel gratis een Prayerbox
Vul onderstaande bon in en u krijgt de prayerbox gratis thuisgestuurd. Maximaal één prayerbox per adres.
Bestelbon Prayerbox Ja, ik ontvang graag gratis de prayerbox van Kerk in Nood.
Voorletters en naam:
m/v
Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon: E-mail: Geboortedatum: Stuur deze bon in een gefrankeerde envelop naar:
10
TILTENBERG MAGAZINE
#
Voor meer informatie kunt u bellen naar 073 - 613 08 20 of mailen naar
[email protected].
Aangeboden door
20068DeTiltenberg
Kerk in Nood Postbus 1645, 5200 BR, ‘s-Hertogenbosch
Het Kindje Jezus is zoek DOOR PASTOOR JEROEN SMITH
Het zal je toch maar gebeuren. De kerststal is weer van zolder gehaald, uitgepakt en neergezet. Alleen het Kindje ontbreekt! Je kan Het nergens meer vinden. Toch niet per ongeluk vorig jaar opgezogen met de dennennaalden? Jammer, maar het kerstdiner moet doorgaan en een week later komen de oliebollen op tafel. En steeds bij het stalletje diezelfde opmerking van de familie en gasten: ‘Goh, jullie Kindje is zoek!?’
L
ucas geeft ons een inkijkje in de kerststal: “Zodra de engelen weer van hen waren heengegaan naar de hemel, zeiden de herders tot elkaar: ‘Komt, laten we naar Betlehem gaan om te zien wat er gebeurd is en wat de Heer ons heeft bekend gemaakt.’ Ze haastten zich erheen, en vonden Maria en Jozef en het pasgeboren kind, dat in de kribbe lag. Toen ze dit gezien hadden, maakten ze bekend wat hun over dit kind gezegd was. Allen die het hoorden stonden verwonderd over hetgeen de herders hun verhaalden. Maria bewaarde al deze woorden in haar hart en overwoog ze bij zichzelf. De herders keerden terug, terwijl zij God verheerlijkten en loofden om alles wat zij gehoord en gezien hadden; het was juist zoals hun gezegd was.” (2, 15 – 20) Zonder Kindje klopt de kerststal niet. Zonder Jezus klopt Kerstmis niet. Niet alleen omdat we Zijn geboorte vieren en Hij er dus ’bij hoort’. Daar begint het pas mee. Hij is God de Zoon. Later zal Hij sterven aan het kruis en na drie dagen verrijzen. Kerstmis en Pasen horen bij el-
kaar. Eenmaal verrezen blijft Hij als de levende Heer bij ons en Hij alleen kan deze wereld beter maken. Dat is Jezus. Christen-zijn en Kerstmis-vieren verrijken dus ons leven: Hij is bij ons. Alleen… ook bij veel katholieken lijkt het Kindje wel eens zoek. Heel Europa is het Kindje een beetje kwijt. Dan wordt een maatschappij kwetsbaar en slachtoffer van subjectivisme en relativisme. Alles moet kunnen (respect, heet dat), behalve wat God en de Kerk aanbieden. Wie zijn christelijk verleden vergeet, heeft geen hoopvolle toekomst. Vooral niet wanneer ook de aardse zekerheden gaan wankelen. Een eurocrisis, een terreurcrisis, een zorgstelselcrisis … Een en al crisis. Ten diepste is het allemaal een credo-crisis: het Kindje zijn we kwijt. We leven alsof God niet bestaat. Toch zijn sporen van de kentering merkbaar. Niet alleen een groeiend aanvoe-
len, vooral onder jongeren, dat het leven niet alleen gegeven is voor geld, carrière, vermaak, iPhones en voorbijgaande relaties. Regelmatig ontmoeten we mensen die op zoek zijn naar God; die op zoek zijn naar het Kindje. Zonder het Kindje is de kribbe onvolledig. De Hoofdpersoon ontbreekt. Zonder een persoonlijke band met de levende Jezus, is ons geloof ook niet compleet. De Hoofdpersoon ontbreekt. Hopelijk zijn er velen die deze kerstdagen het Kindje toch (weer) vinden. Wellicht tijdens de nachtmis, wellicht tijdens een moment van stilte te midden van de drukte. Wellicht door een verzuchting van verdriet en eenzaamheid heen. Dan is Kerstmis geworden wat God ervan verwacht. En dat is dan ook de Zalige Kerstmis die wij elkaar toewensen. ■
11
In de voetsporen van de heilige Clara “Toen wist ik het, ‘ik moet katholiek worden!’” Een gewone vakantiereis naar Italië in 1987, niet eens bedoeld als pelgrimage, bracht mevrouw Gerry Palthe-Weller (72) ook naar Assisi en veranderde haar leven drastisch. Al van jongs af aan, opgroeiend in Epe in een protestants gezin als oudste van drie kinderen, was er iets wat haar aantrok tot de katholieke Kerk. Sinds zij deze stap heeft gezet zet zij zich vanuit de Kerk op allerlei gebieden in. Het bidden om roepingen en het bezoeken van de gebedsdagen is daar een vast onderdeel van. DOOR PIETER KLAVER
ste land ter wereld. Daar heb ik ook zusters geholpen. We gingen eropuit met de landrover om de bevolking te bezoeken. We wogen de baby’s, deelden vitaminepillen uit en gaven medicijnen als dat nodig was. Wat was dat een geweldig mooie tijd. Maar God geeft eveneens kracht. In Mexico heeft mijn man een hersenbloeding gekregen. Twaalf jaar heeft hij in een verpleeghuis gezeten. De laatste zes jaar kon hij niet meer praten; hij ging steeds verder achteruit. Enkele jaren geleden is hij overleden. Door dit alles heen heeft God mij geholpen om door te gaan, mijn man trouw te blijven en hem te blijven bezoeken. WERELDREIZIGSTER
Mevrouw Gerry Palthe-Weller met verschillende beelden die zij heeft meegenomen uit Ethiopië en Malawi.
A
ssisi is natuurlijk de plek van de heilige Franciscus en Clara en deze heiligen spelen dan ook een bijzondere rol in het leven van mevrouw Palthe. Hun spiritualiteit is haar houvast en leidraad. Op zondag 1 november is dit uitgemond in een bijzondere gebeurtenis. Gerry heeft professie gedaan en is nu lid geworden van de OFS, de orde van de Franciscanen seculieren. “Ja, nu hoor ik er echt bij. Daar ben ik zo blij mee. Als je kijkt naar het leven van Clara, dan ontdek je een ontzettende rijkdom. Clara was een heel begripvolle vrouw, zette zich dagelijks in voor de ander, vooral voor de armen. Het navolgen van Christus in de armoede, dat is niet armoedig, maar juist vreugdevol, omdat je
je hart opent voor de ander, de natuur en de dieren. Die eenvoud en harmonie, dat trekt me aan en laat me niet meer los. Bij de Clarissen in Megen kom ik inmiddels al zesentwintig jaar!” GODS VOORZIENIGHEID God leidt je leven, maar je moet je er wel voor openstellen. Het zorgen voor andere mensen vanuit de eenvoud, dat heeft altijd in mijn hart geleefd. Ik ben geen verpleegster geworden, maar steeds opnieuw heb ik anderen mogen helpen, veelal samen met religieuzen. Zo heb ik administratief werk gedaan hier in Heemskerk in een ziekenhuis dat werd gerund door religieuzen. Verder ben ik twee keer in Malawi geweest, het arm-
Mevrouw Palthe heeft twee dochters en vier kleinkinderen gekregen. Ze woont nu 48 jaar in Heemskerk, maar ze heeft veel meer van de wereld gezien, mede door het werk van haar man als technisch ingenieur. Niet alleen is Gerry in Malawi geweest, ze heeft ook in Ethiopië en Mexico gewoond. Ze kan er eindeloos over vertellen. Op die manier leerde Gerry Mgr. Bomers in Ethiopië kennen, lang voordat ze zelf katholiek werd en lang voordat mgr. Bomers bisschop in Ethiopië werd en later in het bisdom Haarlem. Gerry heeft altijd een hartelijk contact onderhouden met Mgr. Bomers en heeft zo zijn oprichting van het diocesaan Grootseminarie in 1996 heel bewust meegemaakt. “Het seminarie heeft al zoveel goede priesters voortgebracht! Maar we moeten blijven bidden om nieuwe roepingen. Als ik zie dat menige kerk moet sluiten, dan maak ik me echt zorgen. Hoe gaat dat verder? Een Kerk zonder priesters, dat gaat gewoon niet. Daarom is het mooi dat er in het bisdom in Heiloo elke eerste zaterdag van de maand wordt gebeden om nieuwe roepingen. Als het even kan, ben ik er bij. Het rozenkransgebed is een krachtig wapen. Laten we dat niet vergeten.” ■
Wilt u ook lid worden van de gebedskring? Het lidmaatschap is geheel gratis! Op pagina 8 vindt u meer informatie en een invulstrook om u op te geven.
