UIT DE SCHULDEN Wegwijs in de schuldhulpverlening
I wegwijs in de schuldhulpverlening I
Ten geleide Dit is een publicatie van de Gemeente Roermond, sector Burgers en Samenleving, afdeling Sociale Zaken. In de tekst wordt omwille van de leesbaarheid gebruik gemaakt van de mannelijke vorm (hij, zijn, medewerker, enzovoort). Waar dit het geval is, worden zowel mannen als vrouwen bedoeld. Aan de inhoud van deze handleiding kunnen geen rechten worden ontleend. Wij staan open voor alle suggesties waarmee u denkt een positieve bijdrage te kunnen leveren aan de kwaliteit van de dienstverlening. Uw ideeën zijn van harte welkom.
2
Als schulden een probleem worden... Aflossingsverplichtingen voor hypotheek, auto, kredietruimte, het is allemaal geen probleem, zolang u het kunt opbrengen. Het zijn wel schulden, maar ze zijn niet problematisch. U raakt in problematische schulden als u niet meer aan uw aflossingsverplichtingen kunt voldoen, bijvoorbeeld doordat uw inkomen lager is (geworden) dan uw vaste lasten. Dat gebeurt niet vanzelf. U kunt tegenslag hebben ervaren, of onverstandige beslissingen hebben genomen bij het besteden van uw budget. In Nederland kampen meer dan 250.000 huishoudens met problematische schulden. Voor hen is er de schuldhulpverlening.
Als u problematische schulden hebt kunt u een beroep doen op de schuldhulpverlening voor het treffen van een schuldregeling. Deze handleiding geeft compact en overzichtelijk informatie over de verschillende vormen van schuldhulpverlening. U leest welke regelingen en mogelijkheden bestaan en weet wat u moet doen en waar u moet zijn om er gebruik van te maken. Als u na het lezen van deze brochure toch nog vragen heeft, neem dan contact op met de sector Burgers en Samenleving Afdeling Sociale Zaken Loket schuldhulp 0800 - 0202054
[email protected] 3
Integrale aanpak schuldhulp U staat er niet alleen voor
U loopt achter met de huur, u kunt de energierekening niet betalen en iedereen probeert geld van u te krijgen. Het vervelende van schulden is, dat je er al vlug steeds dieper in raakt. Alles draait alleen nog om geld en onbetaalde rekeningen. Waar is het einde? Als ze het gas af komen sluiten? Als het u niet meer lukt om uw schulden af te lossen, is het goed om te weten dat u er niet alleen voor staat. Er zijn mensen die u kunnen helpen. Samen kunt u uw inkomsten en uitgaven weer in balans brengen. Vaak zullen zij u kunnen helpen met het treffen van een saneringskrediet of schuldbemiddeling. In combinatie met budgetbegeleiding, budgetbeheer of verdere begeleiding. Zo raakt u uit de schulden en begint u met een schone lei.
Hebt u problematische schulden en wilt u hier iets aan doen, neem dan contact op met het Loket Schuldhulp Roermond. Van daaruit wordt u verwezen naar betrouwbare ondersteuning. Zo voorkomt u dat u bij ondeskundige of onbetrouwbare bemiddelaars terecht komt.
4
Welke mogelijkheden zijn er?
• Het minnelijk traject In deze fase probeert de schuldhulpverlener via onderhandelingen met schuldeisers tot een aflossingsregeling te komen. De onderdelen van het minnelijk traject - Schuldregeling (saneringskrediet, schuldbemiddeling) - Budgetbegeleiding - Budgetbeheer - Beschermd bewind - Verwijzing voor psychosociale hulpverlening Zie bladzijde 6 • Het wettelijk traject Als schuldeisers niet akkoord gaan met de voorgestelde aflossingsregeling kunt u mogelijk een beroep doen op de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen. Zie bladzijde 10
Waar kunt u terecht?
Inwoners van de gemeente Roermond kunnen voor hulp bij het oplossen van hun schulden terecht bij het Loket Schuldhulp Roermond. Dit is een samenwerkingsverband tussen de afdeling Sociale Zaken Gemeente Roermond, het Algemeen Maatschappelijk Werk MiddenLimburg en de Kredietbank Limburg. Inwoners buiten Roermond kunnen zich wenden tot de Kredietbank Limburg, de Sociale dienst van hun gemeente of het Algemeen Maatschappelijk Werk.
Aanvraagformulier insturen Als u het aanvraagformulier volledig en naar waarheid hebt ingevuld, ondertekent u het en stuurt het naar: Loket Schuldhulp Looskade 2 6041 LE Roermond of Loket Schuldhulp Antwoordnummer 1057 6040 VB Roermond
Zo werkt een schuldhulpregeling Het intakegesprek
Haal een aanvraagformulier voor Schuldhulpverlening bij de afdeling Sociale Zaken van de Gemeente Roermond, het Algemeen Maatschappelijk Werk of bij de Kredietbank Limburg. Stuur het ingevulde formulier terug. Meestal binnen twee weken krijgt u een schriftelijke uitnodiging voor een intakegesprek met een van de medewerkers. Uw financiële situatie
wordt tot achter de komma in kaart gebracht. Samen met u onderzoekt de schuldhulpverlener welke schulden u precies hebt en welke inkomsten. Hebt u nog vermogen? Hoe zit het precies met uw vaste lasten? Is het mogelijk om aanvullend inkomen te verkrijgen door bijvoorbeeld huursubsidie aan te vragen of bijzondere bijstand?
Garanties zwart op wit Door de gedragsregels van het NVVK weten schuldeisers op welke manier wordt bepaald wat de aflossingscapaciteit van een cliënt is en dat alle schuldeisers op dezelfde manier worden behandeld. Dat is een garantie voor een eerlijke afhandeling. 5
De spelregels Om in aanmerking te komen voor schuldhulpverlening wordt uw volledige medewerking verwacht • U geeft toestemming om informatie uit te wisselen met andere hulpverlenende instanties en schuldeisers. • U blijft zelf verantwoordelijk voor uw inkomsten en uitgaven. • U werkt mee door de afspraken na te komen. • U maakt geen nieuwe schulden gedurende het traject. Schuldhulpverlening. • U bent gemotiveerd om aan een oplossing te werken. • U bent inwoner van de gemeente Roermond.
Hoeveel kunt u terugbetalen?
Er wordt een plan van aanpak vastgesteld en de taakverdeling Na het intakegesprek wordt aan de tussen de drie instellingen wordt hand van het door u ingevulde afgesproken. Eens in de veertien formulier contact opgenomen met dagen wordt uw situatie besproken uw schuldeisers. Bij hen worden de tijdens een uitvoeringsoverleg, zo openstaande bedragen opgevraagd. nodig wordt het plan van aanpak Zodra het beeld compleet is, bijgesteld. ontvangt u het overzicht van uw totale aflossingsverplichtingen thuis. Aan de hand van deze gegevens Heldere afspraken en uw inkomsten wordt uitgerekend De schuldhulpverlening geschiedt hoeveel u in totaal per maand kunt op basis van heldere afspraken. aflossen. U belooft u maximaal in te spannen om de afspraken na te komen. Hierbij worden de gedragsregels Deze afspraken staan op papier en Nederlandse Vereniging u zet er uw handtekening onder. Volkskrediet (NVVK) gehanteerd. Ook aanvullende voorwaarden die de hulpverlener stelt worden Op basis van uw vastgestelde schriftelijk vastgelegd. aflossingscapaciteit, wordt een aflossingsvoorstel aan de schuldeisers gedaan.
Het minnelijk traject Het minnelijk traject is bedoeld om tot een oplossing te komen via onderhandelingen met uw schuldeisers. Leidraad hierbij is de Gedragscode Schuldregelingen. Allereerst wordt bekeken of uw schulden in één keer kunnen worden afgelost via een Saneringskrediet. Is dat voor u geen optie, dan wordt gekeken of Schuldbemiddeling een oplossing biedt.
6
De onderdelen van het minnelijk traject zijn: 1. Schuldregeling (saneringskrediet, schuldbemiddeling) 2. Budgetbegeleiding 3. Budgetbeheer 4. Beschermd bewind 5. Verwijzing voor psychosociale hulpverlening
1. Schuldregeling (saneringskrediet, schuldbemiddeling) Om in aanmerking te komen voor een Saneringskrediet of Schuldbemiddeling moet u aan bepaalde voorwaarden voldoen. Daarbij is van belang hoe groot uw schulden zijn en welk bedrag u per maand kunt aflossen. Ook stelt de Krediet-bank nog een aantal andere voorwaarden waaraan u moet meewerken. Saneringskrediet Als u met uw gezinsinkomen de schuldenlast redelijkerwijs zou kunnen aflossen, dan wordt een Saneringskrediet verstrekt door de Kredietbank. Dit is een lening waarmee alle vorderingen van alle schuldeisers in één keer worden voldaan. De schuldeisers krijgen het hele bedrag dat u hen schuldig bent óf ze krijgen een afgesproken bedrag waarmee een deel van de schuld wordt terugbetaald. De rest wordt dan kwijtgescholden. Vanaf dat moment heeft u dus nog maar één schuldeiser en dat is de Kredietbank. Het kan zijn dat uw schulden zo groot zijn, dat ze onmogelijk met het gezinsinkomen kunnen worden afgelost. Dan kan Schuldbemiddeling nog uitkomst bieden. Schuldbemiddeling Een schuldregeling wordt moeilijker naarmate uw aflossingscapaciteit minder is. Uw schulden kunnen te groot zijn om ze met een saneringskrediet allemaal te betalen.
Gedragscode Schuldregelingen Hierin staat beschreven waaraan een schuldhulpverlener zich dient te houden. Hij ziet er onder meer op toe dat u zich maximaal inspant en dat alle schuldeisers meedoen en dezelfde rechten hebben. Hij berekent hoeveel u per maand aan schulden kunt aflossen. U ontvangt zelf een bedrag dat u minimaal nodig heeft om van te leven. Dat is meestal iets minder dan het minimum bijstands-niveau. Alles wat u méér aan inkomen ontvangt, moet u reserveren voor de schuldregeling. Dit gebeurt via een reserveringsrekening die voor u wordt geopend bij de Kredietbank Limburg. Uw inkomen wordt volledig overgemaakt aan de Kredietbank Limburg. Het afgesproken bedrag om van te leven wordt aan uzelf uitbetaald, waarna de rest wordt gereserveerd voor de schuldregeling.
7
Aflossingscapaciteit Uw aflossingscapaciteit wordt door de schuldhulpverlener bepaald. Hij kijkt daarbij onder andere naar uw gezinsinkomen, de totale schuldenlast en uw vaste lasten. Niet gemakkelijk Schuldsanering en schuldbemiddeling kunnen een oplossing vormen, maar het is geen gemakkelijke uitweg. Meestal betekent het dat u 3 jaar lang minder dan het bijstandsminimum vrij mag besteden.
8
Dan zal de schuldhulpverlener proberen te bemiddelen tussen u en uw schuldeisers. Hij zal ze voorstellen om met minder dan het totale schuldbedrag genoegen te nemen. Als ze daarmee instemmen betaalt u gedurende 3 jaar (36 maanden) de afgesproken bedragen aan al uw schuldeisers. Daarna bent u schuldenvrij. De schuldhulpverleners berekenen uw afloscapaciteit op basis van uw gezinsinkomen en gezinssamenstelling. Het bedrag dat u overhoudt om vrij te besteden, ligt iets onder het bijstandsminimum. Voorwaarde voor schuldbemiddeling is dus wel dat een schuldeiser zijn medewerking verleent. Gaan zij niet akkoord met een regeling dan kan een Wettelijke Schuldsanering worden ingezet (zie blz. 10).
2. Budgetbegeleiding
Als u geen goed inzicht hebt in uw inkomsten en uitgaven, kunnen schulden gemakkelijk verergeren. Het Loket Schuldhulp kan u helpen om een verantwoord budgetbeleid te voeren. Samen met een van de medewerkers zet u uw inkomsten en uitgaven op een rijtje. U ziet precies wat er elke maand binnenkomt en bekijkt welke rekeningen er allemaal betaald moeten worden. Soms is het beter dat bepaalde rekeningen automatisch van uw bankrekening worden afgeschreven. Dan weet u zeker dat ze op tijd worden betaald. Tenminste, als er genoeg op uw bankrekening staat. Het gaat dan bijvoorbeeld om de huur, energierekeningen, telefoon, verzekeringen, zorgverzekering, en dergelijke. Samen met de medewerker gaat u na hoeveel ‘leefgeld’ u kunt besteden aan voeding en andere huishoudelijke uitgaven. Ook krijgt u advies over sparen voor grotere uitgaven, zoals kleding, meubels, wasmachine en dergelijke.
3. Budgetbeheer door Kredietbank
Via Budgetbeheer van Kredietbank Limburg (KB) kunt u een regeling treffen om uw geldzaken te laten regelen door de Kredietbank Limburg. Hoe ver dit gaat hangt af van het pakket Budgetbeheer waarvoor u kiest. Bij elk pakket is het uitgangspunt dat al uw inkomsten voortaan bij de KB binnenkomen. De KB betaalt hiervan uw vaste lasten en u ontvangt elke maand een overzicht zodat u alle betalingen zelf kunt controleren. Deze controle is belangrijk, want u blijft zelf verantwoordelijk voor uw geldzaken. De afspraken die u over Budgetbeheer maakt, worden vastgelegd in een contract. Dit contract wordt door u en de KB ondertekend. Het maakt duidelijk dat u vrijwillig kiest voor Budgetbeheer, maar dat de gemaakte afspraken niet vrijblijvend zijn.
4. Beschermd bewind
Als schulden problematisch zijn geworden, komt het vaak voor dat mensen het regelen en beheren van hun geldzaken (moeten) overdragen aan iemand anders. Als u uw geldzaken overdraagt, heet dat officieel: ‘onder bewindstelling’. Dat betekent dat er via de kantonrechter officiële afspraken worden gemaakt. U kunt de begeleiding zelf vragen. Ook familie of een begeleidende instantie kan erom verzoeken. Soms is het een tijdelijke maatregel, maar het kan ook blijvend zijn. In ieder geval moet u 18 jaar zijn en beschikken over een geldig identiteitsbewijs. Bij het indienen van de aanvraag kunt u geholpen worden door medewerkers van de stichting Bewindvoering Limburg.
5. Verwijzing voor psychosociale hulpverlening
Soms is het bij schuldhulpverlening nodig om ook andere zaken aan te pakken. Bijvoorbeeld omdat er psychische of andere problemen zijn. Vaak moeten die eerst worden opgelost om de schuldproblematiek te kunnen aanpakken. In zulke gevallen kan bijvoorbeeld een beroep worden gedaan op gespecialiseerde hulp van het RIAGG.
Wat kost Budgetbeheer? Voor het beheer betaalt u een eigen bijdrage. De hoogte van deze eigen bijdrage wordt bepaald door de omvang van het pakket Budgetbeheer. In bepaalde gevallen is het ook mogelijk om hiervoor een beroep te doen op de bijzondere bijstand, meer informatie hierover kunt u krijgen bij de afdeling Sociale Zaken van de Gemeente Roermond.
9
Het wettelijk traject Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen
De keuze voor het minnelijk traject is soms niet mogelijk, doordat een of meerdere schuldeisers weigeren mee te werken aan een regeling. Dan blijft alleen het wettelijk traject over. De basis daarvan is de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP) die sinds 1 december 1998 in Nederland van kracht is. Deze wet maakt het mogelijk om bindende afspraken af te dwingen als schuldeisers niet akkoord gaan met de in het kader van het minnelijk traject voorgestelde aflossingsregeling. Tijdens de wettelijke schuldsanering ziet een door de rechtbank benoemde bewindvoerder erop toe dat alles volgens afspraak verloopt.
Via de WSNP kunt u alsnog werken aan een schuldenvrije toekomst.
10
De basis van de te maken afspraken is hetzelfde als bij het minnelijk traject: uw aflossingscapaciteit wordt berekend op basis van uw gezinsinkomen en -samenstelling. Wel moet in het wettelijk traject een bijdrage aan het salaris van de bewindvoerder worden gegeven. Het bedrag dat u overhoudt om vrij te besteden, ligt iets onder het bijstandsminimum.
Het aanvragen van een Verklaring Schuldsanering stap voor stap
Voor het aanvragen van een Verklaring Schuldsanering neemt u contact op met de afdeling Sociale Zaken van de Gemeente Roermond. Er wordt dan een afspraak ingepland en u hoort welke papieren en bewijsstukken u moet meenemen. 1. De schuldverklaring opstellen Tijdens uw afspraak met de medewerker geeft u hem informatie en bewijsstukken die hij nodig heeft voor het opstellen van de Verklaring Schuldsanering. De bewindvoerder bepaalt welk maandelijks bedrag wordt voorgesteld om de schulden af te lossen.
2. Wettelijke schuldsanering aanvragen bij de rechtbank Hiervoor moet u de Verklaring Schuldsanering bij de rechtbank afgeven. De rechtbank benoemt een bewindvoerder en bepaalt het maandelijkse bedrag voor de aflossing van de schulden. Deze bewindvoerder zal uw financiën gedurende deze periode van (meestal) drie jaar controleren. Gedurende drie jaar houdt u zich strikt aan de gemaakte afspraken.
3. Na 3 jaar schuldenvrij U lost drie jaar lang het afgesproken maandbedrag af. Ook uw eventuele vermogen wordt volledig aangewend voor aflossing van uw schulden. Als het saneringsplan goed is uitgevoerd, begint u na die drie jaar weer met een schone lei en hoeft u de rest van uw schulden niet meer terug te betalen.
Het wettelijk traject vóór het minnelijk traject? Als een schuldeiser een faillissement aanvraagt, kunt u bij de rechtbank een WSNP aanvragen voordat een minnelijk traject gestart is. Dit is één uitzondering op de regel!
11
I wegwijs in de schuldhulpverlening I
