tven ster Muziek maken is Mindfullness 2.0 1Roze schoenen in de kleedkamer Peter Sansom, kunstschilder & docent: Ik ken het gevoel van mijn cursisten

’ t Ven Magazine ’t Venster biedt informatie over lessen en cursussen op het gebied van muziek, dans, theater en beeldende kunst.

Theater beeldend muziek dans

ster

Op het toneel gelden andere wetten

1

Roze schoenen in de kleedkamer

Peter Sansom, kunstschilder & docent: ‘Ik ken het gevoel van mijn cursisten’

Muziek maken is Mindfullness 2.0

4 Dubbelportret: moeder en zoon 5 Nieuws 6 Jongerentheaterschool: Leren durven op het toneel

Nieuwe jas

9 Programma Theater ‘Je kunt iemand spelen die totaal niet op je lijkt’ 10 Dans: ‘Het is leuk omdat het moeilijk is’ 12 Programma Dans

‘Zo beweegt je been mooi’ 13 Achter de schermen Jelmer de Moed: 14 Eén met zijn instrument 17 Programma Muziek ‘De klarinet is het belangrijkste in mijn leven geworden’ Interview met Peter Sansom: 18 Eerst nadenken, dan uitvoeren

20 Programma Beeldend

‘Er is geen goed, er zijn meer oplossingen’ 21 Nieuws 22 ‘t Venster van A tot Z 24 De cursist: Ron Tegelaar 2

COLOFON ’t Venster, magazine met kunsten cultuuraanbod van ’t Venster, centrum voor muziek, dans, theater, beeldende kunst. Eerste jaargang, nummer 1

Teksten Yvonne de Hilster Samenstelling en redactie Arjan Moscoviter, Yvonne de Hilster, Guy Ackermans

Realisatie en productie

Yvonne de Hilster Fotografie Guy Ackermans Vormgeving Cecile van Wezel, Miek Saaltink, gaw ontwerp + communicatie, Wageningen Druk Drukkerij Modern Bennekom

Ik zeg het eerlijk: ik koop niet graag een nieuwe jas. Een jas die je lang hebt gedragen voelt als een tweede huid. Bij ’t Venster heb ik dat thuisgevoel ook, en uit ervaring weet ik dat veel leerlingen en cursisten dat net zo hebben. Toch is het soms tijd voor een nieuwe jas. Omdat de jas sleets raakt of niet meer goed past. Afgelopen jaar heeft ’t Venster een hoop te verduren gekregen. De gemeente Wageningen besloot per 2015 jaarlijks 150 duizend euro op ons budget gaat bezuinigen, en vanaf 2017 jaarlijks zelfs 200 duizend euro. Dat is hard aangekomen. Om die bezuinigingen op te vangen, hebben we de afgelopen maanden hard moeten werken. Want we wilden graag ons aanbod overeind houden, om iedereen de mogelijkheid te blijven bieden zich creatief te blijven ontwikkelen. Ik denk dat ik kan zeggen dat we daarin geslaagd zijn. Het was uithuilen en opnieuw beginnen. Maar er ontstond ook nieuwe energie. Met z’n allen gaan we er dus in het nieuwe seizoen weer vol enthousiasme tegenaan. Onze vertrouwde, langwerpige jaarbrochure met cursussen hebben wij een nieuw jasje gegeven: dit magazine dat voor u ligt. Om u nog beter te kunnen laten zien wat wij in huis hebben, op het gebied van beeldende kunst, dans, muziek en theater. En vooral ook om te laten zien wat bezig zijn met kunst en cultuur met je doet. We horen graag wat u van het magazine vindt! Al onze lessen, cursussen en activiteiten, voor jong en oud, vindt u op onze – ook vernieuwde – website. Vindt u iets van u gading, dan kunt u zich daar direct aanmelden. Wat niet is veranderd, is de trots op onze professionals die onze leerlingen en cursisten zichzelf helpen ontdekken en ontwikkelen, plezier laten maken en laten samenwerken en op de leerlingen en cursisten die deze uitdaging aangaan. Ik hoop ook u dit seizoen te mogen ontmoeten! Albert Spee Algemeen directeur ’t Venster

© ’t Venster

’t Venster Generaal Foulkesweg 42a 6703 BT Wageningen 0317-426633 www.tvenster.nl [email protected]

3

dubbelportret

Nieuws

Eerst kijken, dan schilderen

Open lessen Nieuwsgierig naar wat een les bij ’t Venster inhoudt? Kom langs in de Open Week. Van maandag 8 tot en met zaterdag 13 september zijn er heel veel open lessen op ’t Venster, bij muziek, dans, theater en beeldende kunst. Iedereen mag komen kijken en vragen staat vrij! Het hele programma is te vinden op onze website. De cursussen starten vanaf 22 september.

Moeder & zoon Moeder en zoon Francis Luijckx en Simon Scheepers uit Wageningen houden allebei van tekenen en schilderen. Heel af en toe zitten ze ’s avonds samen aan tafel te tekenen, en op vakantie gaan de schetsboeken mee. Francis volgde afgelopen jaar een cursus portret- en modeltekenen, Simon zat op de Kinderkunstacademie. Ze knopen er graag nog een jaar aan vast. Francis: ‘Ik vind het heerlijk om te tekenen en schilderen, maar merk dat het er zonder lessen nauwelijks van komt. Het leuke aan de cursussen bij ’t Venster is dat de docenten je helpen je eigen stijl te vinden en vooral weten te benadrukken wat goed gaat. De lessen zijn zoveel meer dan technieken leren. Al wer­ kend maak je ook een persoon­ 4

lijke ontwikkeling door. Ik heb ontdekt dat ik het liefst zachte vloeiende lijnen teken; hoe graag ik het soms ook wil, het werkt niet als ik ga proberen te teke­ nen als iemand anders. Het liefst teken ik mensen. Het is de kunst om iets specifieks van de persoon te pakken zien te krijgen. Vaak zie ik ook iets van mezelf terug in een portret; herken ik ineens trekken van mijn moeder bijvoorbeeld terwijl er een jonge meid model staat. De sfeer in de groep is gelukkig altijd zo goed dat ik mijn werk aan de anderen durf te laten zien en je je nooit knullig voelt. Het is een bont gezelschap van leeftij­ den, achtergronden en niveaus. Wat ik nog wil leren is loskomen van het idee dat ik een bepaald resultaat neer moet zetten en me overgeven aan het proces, en werken met kleuren en kleur­

vlakken.’ Simon: ‘De lessen van de Kinderkunstacademie zijn op zaterdagochtend, maar ik sta daar graag op tijd voor op. Ik heb altijd zin om te gaan tekenen. Je bent namelijk helemaal vrij in de invulling van de opdracht en je kunt er rustig aan werken. Ook ben ik beter gaan tekenen, doordat de docent uitlegt wat je niet snapt en vertelt hoe je iets ook zou kunnen doen. Het is echt anders dan op school, waar je strikte opdrachten krijgt en nooit genoeg tijd. Ik teken vooral graag natuur, dieren en landschappen. Maar ik heb bijvoorbeeld ook een animatie gemaakt, potten gedraaid en met inkt en linoleum gewerkt. Dat doe je thuis alle­ maal niet zo gauw.’

Kijken naar kunst, erover praten en dan zelf zo gaan schilderen. Het kan in een gecombineerde cursus van ’t Venster en de Volksuniversiteit. In de lessen Kunst op de koffie wordt een schilderij besproken, waarbij je er al pratend en kijkend achterkomt wat het werk kenmerkt. Aansluitend onderzoek je in de schilderworkshop Expreszo hoe je een bepaalde stijl schildertechnisch aanpakt en een bepaalde uitstraling bereikt. De cursussen starten in oktober. Info en aanmelden: www.tvenster.nl en www5.volksuniversiteit.nl/wageningen.

Korte cursus opera Ter voorbereiding op de concertreis van de Volksuniversiteit naar de opera ‘Les contes D’Hoffman’ van Jacques Offenbach op 23 november, organiseert ’t Venster vanaf maandag 8 september een korte cursus Operazang en samenspel. De cursus gaat dieper in op de muziek van Hoffmanns vertellingen en pakt delen uit ‘Don Giovanni’ van Mozart om mee te kunnen gaan in het verhaal. ’t Venster organiseert dit jaar meer lessen en workshops in samenwerking met de Volksuniversiteit. Voor meer info en opgave: www.tvenster.nl en www5.volksuniversiteit.nl/wageningen.

Muziek en theater voor licht verstandelijk beperkten Nieuwe cursussen ’t Venster biedt ook dit seizoen weer iedereen in Wageningen en omgeving, jong en oud, de kans creatief en met plezier bezig te zijn, veel te leren en mensen te ontmoeten. Het aanbod aan lessen en cursussen is vernieuwd, en er is meer maatwerk mogelijk. Ook starten er regelmatig nieuwe korte cursussen en organiseert ’t Venster diverse andere creatieve activiteiten. Wil je niets missen, schrijf je dan in voor de digitale nieuwsbrief, via www.tvenster.nl/nieuwsbrief.

Iedereen beleeft muziek anders. In de muzieklessen van ’t Venster voor jongeren en jongvolwassenen met een verstandelijke beperking staat daarom beleving centraal. Zo ga je luisteren naar muziek en meeklappen of trommelen, veel zingen, een eigen liedje maken of keyboard spelen aan de hand van kleuren. Al doende leer je op elkaar te letten en te reageren. Naast Muziek Meedoen is er ook Theater Meedoen. Je leert hierin van alles door theater te spelen, zoals verschillende gezichten te trekken, met gekke stemmetjes te spreken, met elkaar samen te werken, hoe je op een podium kunt staan en hoe je je kunt verkleden. De cursussen starten in september. Info en opgeven: www.tvenster.nl.

5

Door Yvonne de Hilster | Foto’s Guy Ackermans

Leren durven op het toneel

‘Het is waanzinnig om te zien wat kinderen soms durven’ 6

Basis

Op het toneel gelden andere wetten dan thuis en op school, zegt theaterdocent Edgard Geurink. ‘Bij onze Jongerentheaterschool ontwikkel je je als speler en als mens.’ Stuiterenergie, noemt Edgard Geurink de energie waarmee de jongste theaterleerlingen binnen­ komen, de energie van ik-wil-toneelspelen. ‘Dat enthousiasme is heerlijk om te zien. Maar als acteur kom je er uiteindelijk niet ver mee. Theater maken is veel meer dan je tekst goed opzeggen. Als je als speler het publiek wilt boeien, dan moet je eerst met de ogen van het publiek naar een scène en naar jezelf leren kijken. En dan is er natuurlijk nog de rol van decor en muziek.’ Geurink, van huis uit theaterdocent en acteur, is sinds jaar en dag de drijvende kracht achter de Jongerentheaterschool. Vier jaar duurt de opleiding, met daaraan voorafgaand nog een introjaar voor wie nog geen dertien is of nog nooit toneellessen heeft gevolgd. ‘We zien hier ook leerlingen van de scholengemeenschap Pantarijn voor wie geen plek was bij de spelgroep van school.’ Wat zijn leerlingen gemeen hebben, vertelt Geurink, is dat ze enthousiast beginnen, vervolgens zichzelf tegenkomen, en dan ontdekken dat ze moeten investeren. ‘Als je met de ogen van het publiek naar een scène en jezelf hebt leren kijken, ontdekt je dat je ook rust moet nemen en de spanning moet opzoeken, en als je geen tekst hebt moet meeluisteren alsof je het voor het eerst hoort. Ook moet je leren niet alleen maar lief te zijn voor elkaar, elkaar niet altijd te ontzien. Verder maken we hier fysiek theater. Vergeet scènes zoals in Goede tijden, slechte tijden, bij ons moet je ook klimmen, vallen en springen.’

In het eerste leerjaar van de Jongerentheaterschool wordt een goede basis gelegd voor het acteren, met veel fysieke oefeningen. In het tweede jaar komen daar ook leren vallen en vechten op toneel bij. Geurink: ‘Het is belangrijk dat jongeren zich bewust worden van hun lijf. We doen daarom bijvoorbeeld Chrotowsky-trainingen, waarbij je, terwijl je een dier nadoet, tegelijk buik, billen, rug en benen traint. Als ik het voordoe ziet het er leuk en luchtig uit. Maar als de jongeren het voor het eerst zelf gaan doen, begint het zuchten, steunen en zweten.’ Het derde jaar is volledig gewijd aan het maken van een toneelvoorstelling. Leerlingen zien dit jaar als een soort afronding. De vierdejaars kiezen zelf als groep wat ze gaan doen. ‘Die opbouw is op belangrijk, en zorgt dat het spelen leuk is en blijft. Groepen worden gedurende de jaren ook hechter’, merkt Geurink. ‘We werken hier ook toe naar leren durven. Soms is het echt waanzinnig om te zien wat leerlingen uit het derde jaar durven. Maar als je iets echt niet wilt, dan wordt dat ook gerespecteerd.’ Het uiteindelijk doel van de theateropleiding is via het opleiden van jongeren een boost te geven aan het amateurcircuit in Wageningen en omgeving, om daar de kwaliteit van het spel te verhogen. ‘Amateurgezelschappen werken meestal naar de uitvoering van een tekst toe, waardoor er tijdens repetities minder aandacht is voor ruimtegebruik en het transformeren van jezelf. Dat zijn zaken waar wij juist heel veel aandacht aan besteden.’ Verschillende oud-leerlingen stroomden al door naar een theateropleiding of een professioneel gezelschap. Zo deed er in 2014 een leerling mee aan de Coming of Age-voorstelling van het Arnhemse toneelgezelschap Oostpool. ‘Dat zijn de talenten die er ook nog eens veel voor doen. Maar met weinig talent kun je ook een eind komen, mits je hard werkt’, stelt Geurink gerust.

Samen De kantjes ervan aflopen is er dus niet bij. Zeker in het derde en vierde jaar, als je met jaargenoten een voorstelling maakt, is het hard werken. ‘De derdejaarsvoorstelling geven de leerlingen ook altijd echt met elkaar vorm. Aan het begin van het jaar ligt er nog helemaal niets. Het enige dat ze hebben is zichzelf en elkaar, en hun kennis, ervaringen, ideeën, lef, inzet en vertrouwen.’ Dat is juist ook heel leuk, vertelt Tim, een derdejaars leerling van afgelopen jaar. ‘We hebben

y Edgard Geurink (1967) Docent, regisseur en coör­ dinator van de Jongeren­ theaterschool. Daarnaast acteur bij terugspeelthea­ ter Theater Boven Water, trainingsacteur en thea­ terdocent voor kinderen en volwassenen.

7

Een rode driezitter vormde het strijdtoneel in de derdejaarsvoorstelling Slecht gezin(d) uit 2014, over kinderen in een samengesteld gezin.

y Op de Jongerentheater­ school ‘Open Venster’ kun je als jongere tussen de 10 en 24 jaar van alles leren op het gebied van theater: van improvisatie tot fysieke training, van

de voorstelling echt samen gemaakt. Je bent afhanke­lijk van elkaar, maar zonder jou zou de voorstelling echt anders zijn geworden. Dat besef vind ik geweldig.’ Het maakproces begint met praten en gelijk spelen, licht Geurink toe. ‘We praten met elkaar over waar je zin in hebt, wat je neer wilt zetten, en wat je moeilijk vindt. Juist die laatste vraag is belangrijk. Het publiek wil namelijk spanning zien: als ze spanning in je lijf zien, dan zien mensen dat er iets gebeurt en heb je hun aandacht.’ ‘Afgelopen jaar was er bijvoorbeeld een meisje dat nooit boos werd en dat toch eens wilde ervaren. Een ander wilde het hebben over hoe moeilijk het is om thuis als enige vegetarisch te eten. En een jongen wilde graag leren spelen dat hij ziek was. Al die elementen hebben we uiteindelijk in de voorstelling verwerkt. De jongeren maakten scènes met die ingrediënten, en met die scènes als materiaal help ik hen de voorstelling vorm te geven. Stukje voor stukje komt zo de voorstelling tot stand. Vervolgens kijken we samen wat er moet gebeuren om scènes beter maken. Dat kan betekenen dat een scène wordt omgegooid, of dat een speler fysiek aan de slag moet om soepeltjes over de rugleuning van een bank te kunnen springen zonder de kussens er vanaf te gooien of zelf te struikelen.’

soap tot Shakespeare, van schreeuwen tot stil

Goud

spel. Het is een vierjarige

Om een voorstelling naar het vereiste niveau te tillen, komen de spelers naast de wekelijkse repetities regelmatig ook in het weekend bijeen. Ieders aanwezigheid en inzet is ontzettend

opleiding, waarin je je ontwikkelt als speler, en ook als mens.

8

belangrijk. Geurink: ‘Leerlingen spreken elkaar daar ook op aan.’ Een keer wegblijven omdat je die middag een hockeywedstrijd hebt, kan niet. ‘Een toneeluitvoering is geen wedstrijd waarbij je ook als reserve mee kunt gaan. Op het toneel speel je altijd voor goud.’ De jongeren besluiten tot slot zelf over vorm­ geving en krijgen wat mee van de zakelijke kanten van theater maken. Zo moeten ze zelf speeldata en locatie bepalen en vastleggen voor de voorstelling, en zorgen dat er publiek komt. ‘Dat doen we bewust. Dan leren ze wat er allemaal nog meer komt kijken bij het maken van een voorstelling. Tegelijk is dat een lesje nederigheid, omdat ze ontdekken dat ze nog veel te leren hebben.’ De kennis en ervaring uit het derde jaar kunnen de jongeren in het vierde jaar verder uitbouwen met een toneelactiviteit naar keuze. Zo zijn er groepen verdergegaan met locatietheater en terugspeeltheater, en heeft een clubje jongeren een film gemaakt samen met een filmmaker – een genre dat iets heel anders van een acteur vraagt dan toneel.

‘De jonge acteurs leren niet alleen maar lief te zijn voor elkaar’ leren spreken. Want hoe vaak ik tijdens lessen niet moet zeggen: ik kan je niet verstaan!’ ‘Van ouders hoor ik bijvoorbeeld terug’, vervolgt Geurink, ‘dat ze het bijzonder vinden om te zien dat hun verlegen kind op het toneel wel ruimte inneemt. Zo zijn er ook brutale kinderen die heel goed een muurbloempje blijken te kunnen spelen, of brave kinderen die een klootzak kunnen spelen. Dan vragen ze zich af hoe we dat voor elkaar hebben gekregen. Onze Jongerentheaterschool bewijst steeds opnieuw dat er meer uit een kind komen dan je zou denken.’

Tim Bruggink (2000) uit Wageningen, over zijn ervaringen op de Jongerentheaterschool: ‘Toneelspelen is heel intensief en afwisselend. Omdat

Programma

theater ’t Venster biedt meer! Voor een overzicht van alle cursussen, aanmelding en info: www.tvenster.nl.

Theater voor kinderen (7-9 jaar) Hoe speel je een deftige dame, dappere ridder, gemene heks of gevaarlijke tijger? Hoe maak je theater van verhalen? Leer dit en nog veel meer. Met presentaties. 30 lessen.

Theater voor kinderen (9-12 jaar) Uitgebreider kennismaken met theater: leer een rol spelen, scènes spannend maken, improviseren, omgaan met tekst. Met eindpresentatie. In Wageningen en Oosterbeek (Vredebergkerk). 30 lessen.

Jongerentheaterschool ‘Open Venster’ Theateropleiding voor 10 jaar en ouder, om een jong acteur/ actrice van niveau te worden. Introjaar 10-12 jr (15 lessen); 1e jaar 13-15 jr (25 lessen); 2e jaar 10-12 jr gevorderden (30 lessen); 3e jaar 13-15 jr (30 lessen); 4e jaar 16-21 jr beginners (30 lessen); 4e jaar 16-21 jr gevorderden (30 lessen).

Herkenning

je in je spel veel emotie kunt leggen, leer je ook je eigen

Dit jaar zullen de spelers uit de bovenbouw van de Jongerentheaterschool onder meer aandacht gaan besteden aan het onderwerp ouderen, via terugspeeltheater. ‘Ik ga jong en oud elkaar laten ontmoeten, in de hoop dat ze zich wat meer in elkaar gaan herkennen’, vertelt Geurink. ‘Voor jongeren zijn ouderen nu veelal niet meer dan zeuren die toch doodgaan. Ze realiseren zich niet dat ook ouderen een keer voor het eerst verliefd zijn geweest, thuis conflicten hebben gehad met hun ouders, of een keer een blunder hebben begaan. Dat gegeven wil ik gaan gebruiken bij het spelen.’ Aandacht voor jong en oud komt er ook bij dans- en schilderlessen op ’t Venster. Wat je uiteindelijk hebt aan het leren toneelspelen, als het je beroep niet wordt? ‘Ik hoor bijvoorbeeld van oud-leerlingen terug dat ze door het theaterspelen hebben kunnen leren op hun bek te gaan zonder dat dit direct consequenties had, en dat ze veel zelfverzekerder zijn als ze een presentaties moeten geven’, zegt Geurink. ‘Je leert hier ook sociale vaardigheden, leert hoe je op anderen overkomt en hoe je een leuker mens kunt worden. Leerlingen zien ook al snel dat klasgenoten heel anders voor de klas staan dan zijzelf, dat hun houding heel anders is. En iedereen heeft goed

emoties beter kennen. Ik blijf rustig bij een presentatie op

Theater Meedoen

school, en denk dat ik vrijer en opener ben geworden in

Voor jongeren en jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking. Leer verschillende gezichten trekken, met gekke stemmetjes spreken, samenwerken, op een podium staan en verkleden. Iedere week gezelligheid met elkaar en lekker jezelf kunnen zijn. 30 lessen.

de omgang met vrienden. Sinds mijn zevende volg ik theaterlessen bij ’t Venster. Vanaf het begin vond ik het leuk. We deden veel spelletjes en het was niet nadenken maar doen. Drie jaar geleden ben ik overgestapt naar de Jongerentheaterschool. Het maken van de voorstelling, afgelopen jaar, was wel

Theater voor volwassenen

druk naast school. Maar het was geweldig om samen

Basiscursus, 10 lessen, start september 2014. Maak kennis met onder meer improvisatie, beweging en houding, stemgebruik en samenspel, via korte opdrachten. Vervolgcursus voor wie eerder theater gespeeld heeft start in januari 2015: uitvergroten, verhevigen en benaderen vanuit een onverwachte hoek. Met eindpresentatie.

ergens naar toe te werken en je eigen ideeën terug te zien op het toneel. Het gaat er bij de Jongerentheaterschool ook veel professioneler aan toe dan bij het schooltoneel.’

Eef Komen (1998), uit Wageningen, over drie jaar Jongerentheaterschool ‘Drie jaar geleden ben ik begonnen, na een open dag. Ik vond acteren leuk, zocht iets nieuws en voelde een klik met andere aanwezigen. Wat me aantrekt is het iemand kunnen spelen die anders in dan jezelf: heel agressief, of juist superdom. Op het podium staan voelt ook geweldig, en dan het publiek horen lachten om wat je samen doet, dat je ze entertaint. Door de theaterlessen heb ik leren incasseren: op het podium moet je niets persoonlijk opvatten. Doordat we ook veel emoties leren spelen, denk ik dat ik inmiddels ook bij andere mensen subtielere signalen beter oppik.’

9

‘Het is leuk

Door Yvonne de Hilster | Foto’s Guy Ackermans

omdat het moeilijk is’ Een zaal met spiegelwand, pianomuziek en meisjes in balletpak en maillot aan een barre. Dat is het beeld van klassiek ballet. Het is helemaal waar, blijkt bij bezoek aan een dansles. Maar het is ook veel meer.

mag dat zijn. De vingers gaan omhoog, en er komen verhalen over school en thuis. Daarna zet Harms muziek op. De 9- en 10-jarigen beginnen dit keer voor de spiegel. Ze doen een hele reeks bewegingen achter elkaar, veel meer dan de iets jongere kinderen in de les ervoor. ‘Zorg voor een beetje lucht onder je oksel’, zegt Harms als armen niet genoeg worden opgetild. ‘En laat je ogen meedoen, anders is het niet leuk om naar je te kijken.’ Rustig langs de leerlingen lopend zet ze hier een hand goed, en daar een kin iets omhoog. Met klassiek ballet kun je op ’t Venster beginnen Met een keer per week les is het niet makkelijk om als je vier bent. Nu is klassiek ballet een vrij strenge oefeningen er goed in te krijgen, vertelt Harms, techniek, waarbij alle posities van je lichaam zijn zeker bij jongere kinderen niet. Toch ziet ze ook al voorgeschreven, van de stand van je voet, knie, arm op die leeftijd het verschil ontstaan met kinderen en hoofd tot rechtop staan. ‘Voor kleine kinderen is die niet op ballet zitten. ‘Klassiek ballet vereist een die dwingende techniek nog lastig’, vertelt dans­ zekere opstrekking van het lichaam. Het is mooi om docente Lara Harms. Toch besteedt ze zeker aante zien hoe de oefeningen, ook bij jongere kinderen, dacht aan technische oefeningen. ‘Maar daarnaast een mooie houding als gevolg hebben.’ probeer ik dans bijvoorbeeld te benaderen vanuit Tijdens de les wordt nauwelijks gegiecheld of onmuziek, door een verhaal of beeld als uitgangspunt derling gepraat. Iedereen is geconcentreerd bezig. te nemen, of door improvisatie.’ De meisjes op haar lessen zijn meisjes zoals alle meisjes. Tijdens de kleuterles staan verschillende roze schoenen, jasjes en tasjes te wachten in de kleedkamer, bij de volgende groepen blijft het roze beperkt tot de balletschoenen. Er zijn meisjes met lange en kortere haren, blonde en donkere, sprieterige en stevig meisjes, meisjes die meer praten Het motto is ook doorgaan, of je nou een beetje en meisjes die vooral stil rondkijken; een groep moe wordt of last hebt van een muggenbeet. heeft het allemaal. Aan de barre doet Harms bij een meisje voor hoe ze De les begint met de leerlingen in kleermakerszit iedereen wil zien bewegen. De docente pakt zachtvoor hun juf op de grond. Harms – zwart jurkje, jes haar been en laat zien hoe dat moet draaien, en rode lippen, haar in een knot – zit op een krukje en hoe de beweging mooi en lelijk is. ‘Ik wil een langer vraagt wie er nog wat wil vertellen. Eén kort ding lichaam zien, je voet moet schuin naar beneden,

‘Laat je ogen meedoen’

10

11

achter de schermen

Programma

Dans

’t Venster biedt meer! Voor een overzicht van alle cursussen, aanmelding en info: www.tvenster.nl. Lara Harms is afgestudeerd aan de dansacademie in Arnhem.

DANS! Dansenderwijs leren kinderen danstechnische, fysieke, sociale en muzikale vaardigheden. 32 lessen. In Wageningen vanaf 2,5 jaar. In Oosterbeek (Mariënbornschool) vanaf 4 jaar, kinderen van BSO Koningskinderen kunnen tot 18.00u gebracht en gehaald worden.

Breakdance De coolste moves op de vetste beats door Ill Skill Squad, een van de bekendste breakdancegroepen in Nederland met studio in ’t Venster. Vanaf 6 jaar, diverse leeftijdsgroepen, lessen in Wageningen en Oosterbeek.

Klassiek ballet Bij de kleinsten stimuleren verhaaltjes en muziek de verbeelding en wordt gewerkt aan een goede lichaamshouding. Vanaf 7 jaar uitgebreidere ballettechniek. Het lichaam wordt sterker en soepeler. In Wageningen en Oosterbeek, voor 4-12 jaar, 32 lessen. In Wageningen ook voor volwassen beginners!

Body release Uit je hoofd, in je lichaam. Een combinatie van actief en ontspannen bewegen op muziek. De les is opgebouwd uit opwarmen en losmaken van het lichaam, spierversterking, stimuleren van ademhaling en doorbloeding, dynamisch stretchen en ontspannen, en elementen uit mindfullness. 16 lessen.

Flamenco Belangrijk in flamenco zijn voetenwerk, houding en muzikaliteit. De verschillende technische vaardigheden worden uitgewerkt in een choreografie. 32 lessen.

Bewegen op muziek voor ouderen (gratis pilot) Verschillende oefeningen voor ontspanning, doorstroming en balans, en samen bezig zijn. Ook voor wie niet meer zo makkelijk beweegt! Deelnemers worden gevraagd mee te werken aan interviews. 8 lessen.

12

> je billen aanspannen en je been goed uitdraaien’, zegt ze als de meisjes zo ongeveer synchroon en op de maat van de muziek de oefening een keer hebben gedaan. Dan gaat de oefening met het andere been, want alles gaat zowel met rechts als links, en rechtsom en linksom; anders dan bij voetbal is in ballet ‘tweebenigheid’ de norm. Bij ‘de diagonaal’, een ander vast onderdeel van balletles, begint het dansplezier van de meiden af te stralen. Achter elkaar dansen ze van de ene hoek van de zaal dwars over de vloer naar de tegenoverliggende hoek, gaan linksaf naar hoek nummer drie, steken al dansend weer schuin over en dan rechtsaf weer terug naar het startpunt. Tegelijk is dan pas goed te zien hoe complex balletbewegingen eigenlijk zijn. Harms: ‘Klassiek ballet heeft een vaste structuur, een bepaalde volgorde van oefeningen aan de barre, zonder barre, en sprongcombinaties over de diagonaal. Ik vind het belangrijk dat ieder kind in een les iets leert, ook de kinderen die de tech­ nische aanpak niet direct leuk vinden. Daarom probeer ik tijdens mijn lessen alles te bieden wat dans te bieden heeft, en kinderen vooral ook het plezier in dans te laten ervaren. Klassiek ballet heeft voor kinderen nog altijd iets magisch, merk ik.’ Een enkele keer ziet ze in haar lessen een meisje met zoveel talent dat ze de ouders adviseert eens na te denken over de vooropleiding voor de balletacademie. Vanaf je tiende kun je daar naar toe. Dat ze geen jongens op les heeft, vindt Harms wel jammer. ‘Die haken toch af als ze als enige jongen tussen allemaal meisjes zitten.’ Dan zit de les erop. Bij de deur geeft ieder kind een hand aan de juf. ‘Tot volgende week!’ Op de vraag wat klassiek ballet toch zo leuk maakt, antwoordt een meisje spontaan: ‘Omdat het moeilijk is, is het leuk.’

Truus van den Berg Receptie & administratie | Bij ‘t Venster sinds 2005

De eerst die op een doordeweekse ochtend ’t Venster binnenkomt is Truus. Lichten aan, antwoordapparaat eraf, back-uptape van de server vervangen, muntjes uit het koffieautomaat halen, vaatwasser aanzetten, en dan gaat haar computer aan. Sinds de zomer van 2011 bemant Truus iedere dag tot een uur of vier de receptie. Als je overdag ’t Venster belt is het geheid Truus die opneemt, e-mails aan het algemene adres van ’t Ven­ ster belanden dankzij haar bij de juiste persoon en zij gaat bellen als een docent ziek is. Ook ver­ zorgt ze alle inkoop, begeleidt de schoonmaker, plant de verhuur van lokalen en draait ze mee in de administratie. En dan regelt

ze met haar collega’s van de ondersteunende dienst ook nog eens dat speciale activiteiten binnen en buiten ’t Venster goed verlopen, van de apparatuur tot publiciteit en soep met een broodje voor de docenten. De Veense zat zelf als kind bij de majorettes, en liep daarna lira spelend met de drumband op straat. Na haar Schoevers­ opleiding verdween het uniform in de kast en werkte ze jaren als secretaresse, tot haar kinderen werden geboren. Later ging ze als schoonmaakster aan de slag. Zo belandde ze op een dag ook bij ’t Venster. Om er na enige jaren eigenlijk terug te keren in haar oude stiel. Inmiddels zit ze zelfs in de ondernemingsraad. ‘Er is geen dag dat ik niet met plezier naar mijn werk ga’, zegt

Truus. Wat het leuk maakt? ‘De afwisseling, dat je zoveel mensen spreekt, de leuke col­ lega’s en docenten hier.’ Regel­ matig komt iemand even zijn hart bij haar luchten. ‘Af en toe voel ik me net een maatschappelijk werker’, zegt ze met een warme lach. De wenkbrauwen fronzen doet ze weinig. Soms, als ouders niet mee naar binnenlopen met hun kind dat les heeft. En wat ook fijn zou zijn: dat mensen even gedag zeggen als ze bin­ nenkomen of weggaan. ‘Zeker docenten, het is voor ons handig om te weten of iemand binnen is.’

13

Eén met zijn

instrument Door Yvonne de Hilster | Foto Guy Ackermans

Een leven zonder klarinet kan Jelmer de Moed (19) zich niet meer voorstellen. ‘Klarinet spelen is een onderdeel geworden van wie ik ben en wil zijn’, zegt de oud-Wageninger die dit voorjaar in de prijzen viel op het Prinses Christina Concours, voor jonge musici.

‘Klarinet spelen is een onderdeel geworden van wie ik ben en wil zijn’

14

Een half uur moet De Moed door Amsterdam fietsen om van zijn kamer naar het Conservato­ rium aan de Oosterdokskade te komen, een groot nieuw gebouw met veel ramen. Soms gaat hij er ’s ochtends om half negen naar binnen en stapt hij pas om tien uur ’s avonds op de fiets naar huis. Behalve die keer dat hij zonder klarinet aankwam op het Conservatorium. ‘Stond ik daar netjes om half negen, had ik mijn klarinet thuis laten liggen en kon ik weer terug.’ Sinds 2013 studeert De Moed op het Amsterdams conservatorium. Het zijn volle dagen. Om te begin­ nen speelt hij zo’n vijf uur per dag klarinet. En dat kan niet thuis op zijn kamer. ‘Mijn huisgenoten worden al gek als ik meer dan een uur speel.’ Niet zo gek, want voor je lol luister je niet naar

oefeningen met lange noten, staccato, toonladders en het instuderen van stukken; al vindt hij zelf het in blokken instuderen van stukken het leukste dat er is. Daarom brengt De Moed wekelijks vele uren door in een van de studiekamertjes op de bovenste verdiepingen van het Conservatorium. ‘Je hebt er gelukkig een prachtig uitzicht en er komt veel licht binnen.’ Daarnaast buigt hij zich over theorievak­ ken als solfège, harmonieleer en cultuurgeschie­ denis – allemaal onmisbare bagage om een stuk te kunnen interpreteren – en straks ook dirigeren en orkestspelen. Ook begint zijn agenda steeds voller te lopen met optredens en repetities daarvoor. Dat begon al in Wageningen, in zijn eindexamenjaar van het vwo, toen hij tot de landelijke halve finale reikte van het Prinses Christina Concours – een wedstrijd voor klassieke muziek spelende jongeren tot en met 19 jaar. Als beloning mocht hij in december 2013 in Musis Sacrum spelen. ‘Dat was heel gaaf, spelen voor 400 man die voor jou zijn gekomen.’ Dit jaar werd De Moed tweede in de landelijke finale (categorie conservatoriumstudenten), met optre­ dens op het CIMA-festival in Italië, het grachten­ festival, de Nederlandse ambassade in Zürich en in radiostudio’s tot gevolg. En in augustus speelde hij ook nog eens met het Jeugdorkest Nederland in de grote zaal van het Amsterdamse Concertgebouw.

Verrassing Tot een paar jaar geleden had De Moed dit nooit durven denken. ‘Ik ben met klarinet begonnen op mijn achtste’, vertelt hij op een zaterdagmiddag in een leeg lokaal in ’t Venster. ‘Na AMV koos ik voor klarinet, omdat ik dat op een bruiloft had gehoord, met klezmer. Mijn ouders vonden het prima keus omdat je er een breed repertoire mee kan spelen, van klassiek en jazz tot volksmuziek. De eerste 15

Programma

‘Alleen door elk moment op je best te spelen, verleg je je grenzen’.

jaren had ik bij iemand thuis les en speelde ik in de harmonie. In de brugklas stapte ik over op het symfonieorkest van school. Op ’t Venster kwam ik alleen om hafa-examens te doen.’ ‘Ik dacht in die tijd wel eens na over hoe cool het zou zijn om muzikant te zijn, maar ik had niet het gevoel dat dit reëel was. Dat was toch alleen weggelegd voor jongeren die al vanaf hun tweede jaar iedere dag uren studeren. Dat had ik nou niet bepaald gedaan. Ik oefende echt niet iedere dag of langer dan een half uurtje.’ Dat De Moed het bijltje er toch het bijltje niet bij neergooide, blijkt mede te danken Cees Mobach, de schooldirigent die generaties jonge muzikanten voorbij heeft zien komen. De Moed: ‘In zijn school­ 16

orkest voelde ik me meteen thuis. En Mobach begreep hoe je mensen enthousiast kunt komen voor klassieke muziek. Na mijn eerste jaar ging hij helaas met pensioen.’ Een nieuwe impuls kreeg hij toen zijn docente hem aanraadde om les te nemen bij een nieuwe klarinetdocent van ’t Venster: Corien Hoepman, zelf professioneel klarinettist. ‘Door haar kreeg ik uit mezelf zin om meer te studeren. Ze is een heel positieve en enthousiaste docent’, zegt De Moed. ‘Ik had altijd les op de eerste verdieping, daar, in een lokaal aan de voorkant.’ Datzelfde jaar mag hij ook soleren in het school­ orkest, in het adagio uit het klarinet concert in A groot van Mozart. ‘Een tranentrekker’, lacht De Moed (misschien rinkelt de bel door Stay with me ’till the morning te neuriën, van Vicki Brown uit 1986). Toch raakt het spelen hem zodanig, dat hij meer klassieke muziek gaat luisteren – als enige thuis. Weense klassieken: Mozart, Haydn, Beetho­ ven. ‘Hierdoor ontwikkelde ik langzaam een passie voor klassieke muziek, en merkte ik dat het een manier was om mezelf te uiten. De klarinet werd deel van mijn persoon. En ik bedacht: als ik meer wil, moet ik meer gaan spelen. En zo speelde ik in mijn examenjaar al 2 uur per dag. Voor mijn les zocht ik zelfs een leeg lokaal om in te spelen.’ De uitnodiging om bij de vooropleiding van hoge­ school ArtEZ in Arnhem langs te komen gaf een volgend zetje. ‘Ik merkte daar dat ik niet alleen ‘wel mee kon komen’ als ik mijn best deed, maar dat ik al meer dan gemiddeld deed en meer dan gemid­ deld mee kon komen. Toen ik daarna ook nog tot de halve finale van het Prinses Christina Concours reikte, begon het pas echt tot me door te dringen dat ik verder kon komen in de muziek.’ Zijn docente Hoepman motiveerde hem vooral aan zichzelf te blijven werken, vertelt De Moed. ‘Ze was terughoudend over een conservatoriumstudie, de banen voor musici liggen ook niet voor het opra­ pen. Maar die houding is misschien ook wel goed geweest. Anders was ik anders misschien nooit zo serieus gaan studeren. Want ik wilde me bewijzen.’ Zijn nieuwe inspiratiebron is zijn conservatori­ umdocent Arno Piters, klarinettist in het Concert­ gebouworkest. Dat komt door zijn aanpak van studeren en doordat hij goed ideeën kan vertalen in zijn spel, vertelt De Moed. ‘Dit jaar heb ik hem gehoord als tweede klarinettist in een pianocon­ cert van Rachmaninov. Toen hij een kleine solo had merkte ik gewoon aan alles dat iedereen naar hem

luisterde, zijn klank draagt zo ver. Ik ken niemand bij wie ik beter kan studeren. En ik kan alles met hem bespreken. Eigenlijk komt het door hem dat het nu zo goed gaat met mijn muziek.’

muziek ’t Venster biedt meer! Voor een overzicht van alle cursussen, aanmelding en info: www.tvenster.nl.

Gevoel De kracht van De Moed als musicus is dat hij altijd speelt vanuit zijn gevoel; hij wil zijn ideeën in de muziek leggen. ‘De inspiratie haal ik uit de muziek zelf, de mensen om me heen, verhalen die ik hoor, kortom het leven. Als iemands verhaal mij raakt, kan ik dat in de muziek weer kwijt. Ik ben meer in balans geraakt door de muziek. Muziek maken als mindfullness 2.0’, lacht hij. ‘Natuurlijk gaat het uiteindelijk om het raken van de luisteraar. Maar als je jezelf raakt en het muzikaal uit, dat zal het ook de luisteraar raken.’ Kamermuziek heeft De Moeds hart gestolen. ‘Het is intiem en persoonlijk. Je hebt een enorm aandeel in de muziek. Iedereen is solist en tegelijk weer niet.’ Componisten die hem gelukkig maken zijn Brahms, Debussy, Bartók, Stravinsky, Skrjabin (is schrijfwijze in NL, ipv Scriabin). ‘Tsjaikovski heeft te weinig voor klarinet geschreven’, zegt De Moed met spijt in zijn stem. Stilletjes hoopt hij straks overal op de wereld ka­ mermuziek te spelen en met orkesten op te treden. ‘Ik weet dat het kan als ik er voor 200 procent voor ga. Daar haal ik mijn motivatie uit. En uit het idee dat ik met muziek maken mijn geld kan verdienen. Ik heb afgelopen jaar zoveel geleerd over muziek en mezelf. Het weet nu hoe belangrijk het is om elk moment op je best te spelen, hoe lastig het ook is om dat 5 uur per dag te doen. Maar alleen dan ver­ leg je je grenzen. Ik sta nog in de kinderschoenen en moet nog veel ervaring op doen. Maar de kla­ rinet is denk ik wel het belangrijkste in mijn leven geworden. Niet dat mijn leven erom draait, maar andere zaken hebben gewoon minder prioriteit. Ik wil de beste klarinettist worden die ik kan zijn.’

y Op 19 oktober 2014 soleert Jelmer de Moed met orkest

Playtime 1-4 (6-12 jaar) Algemene muzikale vorming: doorlopende muzikale leerlijn.

Zangopleiding (4-12 jaar) Voor jongens en meisjes. Doorlopende leerlijn, instromen kan op elke leeftijd. Met mogelijkheid tot meedoen in kinderkoor of koorschool.

Kennismaken met Keltische harp (6-86 jaar) Maak kennis met Keltische en klassieke muziek en musical. Huur troubadourharp mogelijk. 10 lessen.

Beginnen met mondharmonica of panfluit Beginnersensemble voor jong en oud, waarbij je ook noten leert lezen. Eigen mondharmonica (bluesharp in C) of panfluit vereist. 9 lessen, op zondagochtend.

Nooit te oud voor… * Gitaar. Leer beginselen pop/blues/rock of klassieke muziek. * Cello. Muzikale voorkennis is niet nodig. * Drummen voor laatbloeiers: beat the midlifecrisis! Les in kleine groep, 5 lessen.

Eindelijke zangles! 35-plus en altijd al willen leren zingen? Verken eindelijk de mogelijkheden van je stem. 10 lessen.

De smartlap Voor wie ’s ochtends eens lekker levensliederen wil spelen of zingen. 5 lessen.

Ensembleles voor ouderen Lang geen tijd gehad om samen te spelen, en nu wel? Nog in bezit van instrument? Kom dan proberen! Start op laag niveau en wie weet… ’s Ochtends, 10 lessen.

Koorcursus Speciaal voor koorleden die willen werken aan techniek én samen willen zingen. Ook muziektheorie en van blad zingen. 2 blokken van 7 lessen.

in de serie Blazers in Concert in TivoliVreden­

Muziektheorie

burg Utrecht. Van het

Voor wie zich wil verdiepen in de achtergronden van de muziekpraktijk of zich voorbereidt op een instrumentaal examen. Muziektheorie A (4 lessen), B (15 lessen) en B/C (15 lessen).

concert worden tv-opnames gemaakt.

17

interview Je was toen fulltime kunstenaar?

Eerst nadenken, dan uitvoeren De meeste docenten doen veel meer dan lesgeven op ’t Venster. Zoals zelf kunst maken of optreden. Ook docent schilderen met olieverf en tekenen Peter Sansom, Engelsman van geboorte, maakt nog met regelmaat eigen werk. Hij studeerde als schilder af aan de Engelse kunstacademie, en werkt al jaren als docent op een middelbare school in Oss. Door Yvonne de Hilster | Foto’s Guy Ackermans (portret) & Peter Sansom

18

De kunstenaar

Hoe ben je in Nederland verzeild geraakt? ‘Door de liefde. Ik heb in Engeland een Nederlandse ontmoet die mijn vrouw is geworden. De keus om in Nederland te gaan wonen was snel gemaakt. Ik was geïnteresseerd in de Nederlandse schil­der­kunst, en dan specifiek de abstracte kunst met schilders als Piet Mondriaan en Bart van der Leck en hun invloed op Britse en Amerikaanse kunstenaars. Daarnaast ben ik een groot fan van Vermeer. In mijn eerste jaar in Nederland heb ik een serie gemaakt met fragmenten uit zijn schilde­rijen. En het Nederlandse culturele klimaat sprak me aan.’

‘Ja. Ik had ook exposities, onder meer in Duitsland, en verkocht werk. Maar na drie jaar in een eigen atelier met alleen de radio als gezelschap, wilde ik toch meer met mensen in contact komen door de kunst. Omdat ik intussen in Wageningen woonde en een beetje Nederlands sprak, heb ik ’t Venster gevraagd of ze nog ie­ mand zochten als docent. Van enkele les­ sen groeide dat uit naar meer cursussen. Toen ik een paar jaar later mijn Neder­ lands goed genoeg vond, heb ik in twee jaar de lerarenopleiding gedaan aan de hogeschool voor de kunsten in Utrecht, en ben ik les gaan geven op een middelbare school. Dat doe ik nu drie dagen per week, op een tweetalige afdeling: beeldende vakken in de onderbouw en culturele en kunstzinnige vorming in de bovenbouw.’

Maar je schildert nog steeds. ‘Werken en daarnaast schilderen is lastig, maar het kan. Wat ik doe is eerst veel nadenken, en dan pas uitvoeren. Ik staar niet twee uur naar een schilderij voordat ik er verder mee ga. Tijdens een wande­ ling of in de trein denk ik na en maak ik een schets op papier of op de computer, en dat voer ik later uit, als ik een keer een middag vrij heb. Je moet wel snel kunnen werken, maar dat had ik al geleerd toen onze kinderen werden geboren. Ik maak iets dus ook direct af. De keer daarna pak ik een nieuw doek en maak ik er een vari­ atie op. Zo ontstaan series, met motieven die steeds terug komen.’

Wat is het voordeel van opnieuw beginnen? ‘Probeer zoveel mogelijk uit een idee te halen, leerde ik op de opleiding. Het mooie is ook dat je geen nuttige dingen wegschildert. Soms is de tweede versie beter, doordat je kon leren van de eerste. Mijn cursisten bij de cursus olieverf schilderen maken tegenwoordig foto’s van hun werk, om er in de tijd tot de vol­ gende les nog eens naar te kunnen kijken

en na te denken over de volgende stap. Soms schilderen ze dan op hun tablet wat ze op het schilderij willen aanpassen.’

Schilderen op een tablet? ‘Ik heb er zelf ook al mee gespeeld. Het is een leuke tool, waar je nieuwe dingen mee kunt doen, echt een nieuwe techniek om te leren. Schilderen op een tablet gaat heel snel in vergelijking met verf en papier, en je kunt het rustig even opslaan om het later weer op te pakken. Ook kun je het ontstaan van je tekening afspelen als een filmpje, wat heel leerzaam kan zijn, of een paar handelingen teruggaan en van daaruit weer verder werken.’

De docent

Wat is de lol van lesgeven? ‘Een van mijn doelen is alle deelnemers iets geven, iedereen een eigen resultaat laten boeken. Als vijftien mensen aan het eind vijftien verschillende werken hebben gemaakt, dan geeft dat een positieve dynamiek. Laat je ze een stilleven maken, dan resulteert dat in vergelijkbare schil­ derijen en krijgt de les een wedstrijdach­ tig karakter. Dat is niet wat ik wil. Verder vind ik het leuk om lesstof te schrijven. Zo heb ik op school projecten kunstgeschie­ denis ontwikkeld voor verschillende klas­ sen. Elementen van dit materiaal sijpelen door naar mijn lessen bij ‘t Venster.’

Waarin zijn volwassenen net als scholieren? ‘Leerlingen willen graag weten wat de goede oplossing is, waar hun werk naar toe moet. Maar er is geen goed, er zijn diverse oplossingen. Die vragen zie je ook terug bij volwassen beginners. Tegelijk zijn volwassenen in het algemeen bereid om meer te proberen.’

Wat kenmerkt je lessen op ’t Venster? ‘Sinds een jaar of tien geef ik een cursus olieverf schilderen. Sommigen cursisten

komen ieder jaar terug, anderen zijn echt nieuwelingen. Het is leuk om te zien hoe goed zij worden opgenomen in de groep en in de opdracht. Als je nooit met olie­verf hebt gewerkt, moet je eerst een paar puur technische zaken ervaren. Dat kost een paar weken, maar daar is tijdens de lessen alle ruimte voor. Een van de leer­ punten is dat olieverf langzaam droogt. Dat heeft als voordeel dat je kleuren mooi door elkaar kunt laten lopen en je je niet hoeft te haasten. Het nadeel is dat het hele schilderij op een gegeven moment zo nat is dat je alles verstoort als je doorgaat. Daarnaast is het onderlinge contact leuk. Een jaar bleken bijvoorbeeld verschillende cursisten iets met het onderwijs te hebben, en een andere keer had ik een stel hardlopers in de groep. Zo ben ik overigens ook in een team voor de Veluweloop beland.’

De wisselwerking

Wat hebben je leerlingen en cursisten eraan dat je zelf ook schildert? ‘Het versterkt mijn lesgeven. Ik kan heel goed aanvoelen waar mijn leerlingen en cursisten voor staan en doen. Ik begrijp de onzekerheid en angst van een cursist die voor het eerst een cursus volgt: dat je de verf niet op het doek durft te zetten, dat je niet verder durft te gaan omdat je bang > 19

Nieuws

Een greep uit het

Programma

beeldend ’t Venster biedt meer! Voor een overzicht van alle cursussen, aanmelding en info: www.tvenster.nl.

Kinderkunstacademie (10-14 jaar) Leer je eigen ideeën gebruiken en werken met verschillende technieken. 28 lessen, op zaterdag.

> bent het te verpesten, terwijl je ziet dat het nog niet af is. Verder ben ik iedere dag met veel plezier en interesse met kunst bezig, waardoor mijn kennis van kunst en kunstgeschiedenis heel breed geworden. Die kennis kan ik op vele manieren en mo­ menten toepassen. Bij mijn cursussen op ’t Venster heb ik tegenwoordig een laptop mee, zodat ik als ik het schilderij van iemand zie en denk: ze zou het werk van die en die moeten zien, ik dat er meteen bij kan pakken.’

Cursussen fotografie

Leer jij ook van hen?

Beginnerscursus (14 lessen, incl. excursie), Gevorderden cursus (7 lessen, incl. excursie), Mentoraatcursus (5 lessen) en Workshop Photoshop Elements voor beginners (5 lessen).

‘Ja, in de zin van practice what you preach. Soms moet ik ook mezelf pushen, en denk ik: ‘wat zou ik nu tegen mijn leerlingen zeggen?’ Of je ziet iets op je eigen doek terug dat je bij een cursist heb gezien, of je ziet iets interessants op andermans doek gebeuren waarvan je denkt: hé dat moet ik onthouden. Daarnaast heb ik in­ middels zoveel schilderijen zien ontstaan, dat ik daardoor heel veel puur technische kennis en ervaring heb van hoe je een schilderij opbouwt.’

Edelsmeden Sieraden, gebruiksvoorwerpen en objecten maken. Individuele begeleiding, voor beginners en gevorderden. 14 of 28 lessen.

Masterclass beeldhouwen Door Markó Markov. 12 lessen.

Schilderen met aquarel- en temperaverf Maak kennis met deze verfijnde technieken. 10 lessen.

Tekenen en Schilderen 55+ Zowel voor beginners als gevorderden. Werk met verschillende tekenen schildermaterialen aan verschillende thema’s. Oosterbeek (Vredebergkerk), 20 lessen.

Filmshots schilderen Leer een filmstill kiezen op basis van scène, decor, compositie en licht, en hoe dat te vertalen naar een schilderij à la Edward Hopper. 4 lessen.

Van waarneming naar verbeelding Een brede cursus schilderen, tekenen en collages maken. Met persoonlijke begeleiding, voor beginners en gevorderden. 20 lessen met docent, 5 lessen zonder docent.

Ik kan niet tekenen, maar … Durf de stap te zetten. Maak kennis met diverse teken- en schildertechnieken. Verschillende blokken, 6 lessen per blok, ook los te volgen: Landschap, Stilleven, Portret, Perspectief en ruimte, Abstract schilderen.

Vier je verjaardag op ’t Venster

Ode aan Edward Hopper Bewonderaars van het werk van schilder Edward Hopper kunnen in september hun hart ophalen in het Wageningse filmhuis Movie W en Filmhuis Oosterbeek. In samenwerking met ’t Venster vertonen ze de film Shirley - Visions of reality van Gustav Deutsch uit 2013. Arjan Moscoviter, adjunct-directeur van ’t Venster, kunsthistoricus en liefhebber van Hoppers werk, zal Shirley inleiden. Deutsch laat in zijn film dertien schilderijen van Edward Hopper tot leven komen, waaronder Office at Night, Western Motel en A Woman in the Sun. Hoppers schilderijen kenmerken zich door scherpe lijnen, minimalistische compositie en uitgesproken kleuren en lichtval. De Amerikaan haalde zijn inspiratie uit de film noir, en beïnvloedde op zijn beurt filmmakers als Hitchcock, Scorsese en Wenders. Moscoviter verzorgt op 17 september bij Filmhuis Oosterbeek een Neder­ lands­talige inleiding, en op 19 september bij Movie W een Engelstalige inleiding. Info: filmhuisoosterbeek.nl en movie-w.nl.

Kinderen kunnen hun verjaardag komen vieren op ’t Venster, op woensdag-middag of zaterdag. Wat dacht je van een middag samen drummen en andere slagwerkinstrumenten spelen ? Of een dansworkshop, waarbij je kunt kiezen uit dansimprovisatie en flamenco? Voor volwassenen zijn er ook diverse mogelijkheden. Bel of mail ’t Venster voor info of een afspraak.

Theaterdag ’t Venster heeft een Theaterdag ontwikkeld voor middelbare scholen, voor leerlingen in de onderbouw. De leerlingen volgen die dag groepsgewijs een workshop en maken ter afsluiting samen een voorstelling. De workshops variëren van een theaterworkshop ‘soap’ tot leren vechten op het toneel. Door samen theater te maken leren leerlingen elkaar beter kennen, te vertrouwen en samen te werken, leren ze durven doen en meer over vormgeving. Info: [email protected].

Welke ontwikkeling zie je in jouw schilderijen? ‘Dat zit vooral in het thema. Zoals gezegd ben ik begonnen met Vermeer. Die schil­ derde veel interieurs. Van daaruit ben ik overgestapt op tijdschriftinterieurs als inspiratie, en via die droompaleizen uitge­ komen bij utopische landschappen zoals in reisbrochures. De laatste tijd werden het Nederlandse landschappen, en die worden nu steeds abstracter, bijna als een decor. Volgens mij zegt dat veel over de relatie met het landschap in Neder­ land. Ik denk niet dat ik in de UK zulke schilderijen had gemaakt.’

y

Peter Sansom 1967 geboren in Cambridge (UK) 1991 master in Fine Arts

Werkplaats schilderen



Na enkele jaren cursuservaring je eigen ideeën en thema’s uitwerken en ontwikkelen in een gezellige, hardwerkende groep. Zonder docent, maar tegen geringe vergoeding werkbesprekingen mogelijk. Dinsdagmiddag, 24 keer.

1991 kunstenaar

(Birmingham, UK)

Bewegen op muziek voor ouderen

Activiteiten rond Fotoweek

Half september start als proef een serie lessen ‘Bewegen op muziek voor ouderen’, met oefeningen voor ontspanning, doorstroming en balans. Dansdocente Harriët Ordelman van ’t Venster doet de oefeningen voor en laat iedereen zijn eigen manier van bewegen vinden. Het brengt lichaam, geest en gevoel in beweging, en is plezierig samen bezig zijn. De lessen zijn ook geschikt voor wie liever zit dan staat of een rollator nodig heeft. Na afloop wordt deelnemers gevraagd deel te nemen aan twee interviews over de lessen en aan een workshop verhalen vertellen, aan de hand waarvan een korte informatieve film wordt gemaakt over de beweeg­ lessen voor toekomstige deelnemers. Start 16 september, acht lessen, van 10.30-12.00u in Stadsatelier Ons Huis, Harnjesweg 84 in Wageningen. Info: www.tvenster.nl of bel 0317-426633.

Tijdens de nationale Fotoweek, van 12 tot en met 21 september, organiseert ook ’t Venster diverse activiteiten. Op vrijdag 12 september houden fotograaf Guy Ackermans en kunsthistoricus Arjan Moscoviter van ’t Venster samen een lezing over straatfotografie en parallellen in de schilderkunst. Aanvang 20.00u, op ’t Venster. Een dag later kun je zelf aan de slag, op een voor ieder niveau interessante workshop straatfotografie op de Wageningse Molenmarkt, door Guy Ackermans. In de week van 15 september kan iedereen zich gratis laten fotograferen rond het Fotoweekthema ‘Kijk! Mijn geluk!’ in een studio op ’t Venster. Op 15 september opent er bovendien een verkoopexpositie, te zien tijdens openingstijden tot en met 20 september. Info en opgeven: www.tvenster.nl en http://defotoweek.nl/thema-2014.

1996 docent op ‘t Venster 2000 docent CKV op voortgezet onderwijs Sansom woont met vrouw en kinderen in Wageningen

20

www.petersansom.nl

21

’t Venster

Op school ‘t Venster verzorgt in Wageningen en omgeving structureel en projectmatig lessen kunst en cultuur in

van A tot Z Aanmelden Zie inschrijven.

tot en met vrijdag tijdens openingstijden van ’t Venster.

Administratie De administratie is bereikbaar op werkdagen tijdens kantooruren. Telefoon: 0317 - 42 66 33. Of mail naar [email protected].

Historie ’t Venster is in 1990 ontstaan uit de samenvoeging van de Wageningse muziekschool en een beeldend centrum. Het werd toen een zelfstandig CKV: Centrum voor Kunstzinnige Vorming. Eind jaren negentig kreeg het centrum na een prijsvraag de naam ’t Venster.

Afmelding Afmelding in verband met ziekte geeft u door aan de administratie in Wageningen, behalve voor muziek in Renkum (0317 - 319 129) en voor Oosterbeek (026 - 370 81 20). Wij bellen u als een les door ziekte of afwezigheid van de docent niet door kan gaan. Algemene voorwaarden Op onze website vindt u de algemene voorwaarden. Contact E-mail [email protected] Telefoon 0317 - 42 66 33 Website www.tvenster.nl Facebook www.facebook.com/ centrum.venster Bezoekadres Generaal Foulkes­ weg 42a, 6703 BT Wageningen Postadres Postbus 273, 6700 AG Wageningen Cursusbenodigdheden Bij de informatiebalie van ’t Venster kunt u terecht voor al uw cursusbenodigdheden, zoals muziekboeken, tekenen schildersbenodigdheden, diverse soorten klei en gereedschap, balletkleding en -schoenen en een blokfluit. Cursusbenodigdheden zijn verkrijgbaar van maandag 22

Inschrijven Wilt u zich inschrijven of aan­ melden voor een cursus, les of andere activiteit? Ga naar onze website, klik op de cursus en meldt u aan. Lukt dat niet, om wat voor reden dan ook, bel dan tijdens kantooruren onze administratie: 0317 - 42 66 33. Instrumenten Op zo’n 25 instrumenten bieden wij individuele muzieklessen aan. Leerlingen dienen zelf te beschikken over een instrument. Locatie De lessen, cursussen en work­ shops vinden plaats in het gebouw van ’t Venster in Wageningen, Generaal Foulkes­ weg 42a, tenzij anders ver­ meld. Het pand is in 1896-1897 gebouwd als Rijks HBS, werd ontworpen door rijksbouwkundige Jacobus van Lokhorst, en staat op de rijksmonumen­ tenlijst. Al vanaf de jaren zeven­ tig worden er in het bijzondere gebouw cursussen kunst en cultuur gegeven.

Movie W Filmhuis Movie W is in septem­ ber 2012 ingetrokken bij ’t Venster. De filmzaal met fijne rode stoelen bevindt zich achter het hoofdgebouw van ’t Venster. Voor informatie over Movie W en de programmering, verwijzen wij u graag naar de website van Stichting Filmhuis Movie W: www.movie-w.nl.

het basis- en middelbaar onderwijs, en bijvoorbeeld op de buitenschoolse opvang. Wilt u kinderen of jongeren ook laten genieten van bezig zijn met kunst en cultuur? Neem contact op met ’t Venster en vraag naar de mogelijkheden. Parkeren ’t Venster heeft een eigen, beperkte parkeergelegenheid. Op de openbare weg is het vrij parkeren. Maar misschien kunt u op de fiets of lopend komen?

Nieuwsbrief Een aantal keer per jaar brengen we een digitale nieuwsbrief uit, met actuele informatie over activiteiten en nieuwe cursussen, en bijvoorbeeld over voorstellingen, presentaties, workshops, jamsessies, exposities en aanbiedingen. Blijf op de hoogte en meldt u aan voor onze nieuwsbrief: www.tvenster.nl/nieuwsbrief. Ook voor niet-cursisten! Openbaar vervoer De dichtstbijzijnde bushalte is halte Arboretumlaan, Wageningen. ’t Venster ligt daar 5 minuten lopen vandaan. Het busstation waar bussen uit alle richtingen stoppen, ligt op 10 minuten lopen. Opgeven Zie inschrijven.

Proefles muziek Om kennis te maken met een instrument of zang kunt u een proefles kopen. Voor 30 euro een tegoedbon aanschaffen voor een individuele proefles muziek van 30 minuten. Ook leuk om cadeau te geven! Ruimte huren? Als cursist U kunt als cursist/leerling van ’t Venster een lokaal huren voor eigen (muziek-)studie. Cursisten en leerlingen van ’t Venster betalen hiervoor 9 euro per uur. Externe verhuur Onze ruimten in het gebouw aan Generaal Foulkesweg 42a kunnen worden gehuurd onder de voor­waarde dat geplande lessen en cursussen kunnen doorgaan. Informeer ook naar de mogelijk­ heden voor wekelijkse huur.

Een lokaal huren kost 18 euro per uur of 60 euro per dagdeel. Dit is exclusief het gebruik van licht- en geluidsapparatuur, muziekinstrumenten, serviesgoed, keramiekdraaischijven en schildersezels. Gebruik hiervan is alleen op aanvraag en tegen vergoeding mogelijk. Voor tarieven en huurvoorwaarden verwijzen we u graag naar de website, of bel onze administratie. Alle genoemde prijzen zijn inclusief BTW. Stichting ’t Venster is een stichting. Het bestuur wordt gevormd door Hans Dons (voorzitter), Maarten van der Lande, Yvonne van Hezik-Simons, Anne-Marie Bruggert en Hedwig Kauffman. Voor het dagelijks bestuur is er een directie, onder leiding van directeur Albert Spee.

Vakantierooster De schoolvakanties verschillen per plaats en school. Het vakantierooster dat ’t Venster aanhoudt is te vinden op de website. Wageningen en omstreken Met ingang van dit cursusjaar kan iedereen uit Wageningen en omliggende gemeenten zich voor hetzelfde tarief inschrijven voor onze lessen en cursussen. Het tarief is niet meer afhankelijk van waar je woont. Zin in? Door het lezen van ’t Venster magazine zin gekregen om zelf te gaan dansen of bezig zijn met beeldende kunst, theater of muziek? Of denkt u dat het wat is voor uw kind? Bezoek onze website en schrijf in voor een cursus of vraag een proefles aan. Houdt ook onze agenda in de gaten voor open activiteiten, optredens en voorstellingen. Of meldt u aan voor de nieuwsbrief.

Volksuniversiteit Geïnteresseerd in:

Talen, Kunst en muziek, Filosofie en oude culturen, Persoonlijke ontwikkeling, Doe-het-zelf en creatief, Internet en mijn PC, Geografie en mijn omgeving? De Volksuniversiteit Wageningen organiseert cursussen, lezingen en korte excursies en biedt hiermee aan volwassenen de mogelijkheid tot verdere ontwikkeling en scholing voor hun dagelijks leven. Ga naar www.volksuniversiteit.nl/wageningen voor meer informatie. Op deze website kunt u zich ook inschrijven op de maandelijks verschijnen­de elektronische nieuwbrief met alle laatste wetenswaardigheden. Of vraag het programmaboekje op via telefoonnummer: 0317-415234. E-mail: [email protected] 23

de cursist Cursisten van ’t Venster kun je echt overal tegenkomen. Op de Eng ontmoetten we Ron Tegelaar (60) uit Wageningen. Laatst gevolgde cursus: portretfotografie.

‘Als ik iets nieuws wil leren, volg ik graag een cursus’

Een Venster-veteraan zou je Ron kunnen noemen. Al een heel lijstje cursussen staan er achter zijn naam. Van lessen dans en viool tot beeldhouwen en acrobatiek. Die cursus acrobatiek resulteerde er zelfs in dat hij een tijd optredens en workshops gaf. Met lessen fotografie begon Ron toen hij twee jaar geleden een digitale spiegel­reflexcamera kocht. ‘Mijn eerste fotocursus was een zomercursus die ik cadeau kreeg. Daarna heb ik nog een cursus portretfotografie gedaan. Als ik iets nieuws wil leren, volg ik graag een cursus. Dan krijg ik het veel sneller onder de knie. Je leert de benodigde technieken, krijgt inzicht in wat je doet, en het biedt de inspiratie die nodig is om je eigen creativiteit te

’t Venster verbreedt je horizon! Voor alle cursussen, aanmelding en info: www.tvenster.nl

ontwikkelen. Daar krijg je op ’t Venster ook de ruimte voor.’ In het dagelijks leven is Ron beleids­ ambtenaar bij gemeenten, via een detacheringsbureau. Verder is Ron vaak te vinden op de Wageningse Eng: in de moestuin waar hij verbouwt wat hij lekker vindt en bloemen laat groeien, en in de wei bij zijn paard waarmee hij graag in het bos en op de Veluwe rijdt. Ook heeft hij er drie kasten met bijen. ‘ Ik vind het leuk om gedurende het jaar het ontwikkelproces van de bijen te volgen. Door de bijen ben ik ook op een andere manier naar de omgeving gaan kijken. Als ik nu een linde zie kijk ik of hij al bloeit, omdat bijen er dan voedsel kunnen vinden.’