Foto Roberto Borgo/ Turismo Torino e Provincia archive
Foto Roberto Borgo/ Turismo Torino e Provincia archive
Reizen & vrije tijd
18 | Reisgids | maart 2010
RG0210_R_Turijn 18
02-02-2010 14:26:42
Foto Roberto Borgo/ Turismo Torino e Provincia archive
Culinair genieten in Turijn Op weg naar Toscane of de Italiaanse Rivièra? Trap op de rem bij Turijn. De voorheen saaie industriestad heeft de laatste decennia een metamorfose ondergaan. De barokke gebouwen zijn afgestoft en de deuren van de paleizen, musea en kerken staan uitnodigend open. Bovendien is het de hoofdstad van de slow food, smullen dus. Tekst: Esther de Beer, foto’s: Esther de Beer en Roberto Borgo
O
p verschillende plekken in Turijn
nenstad ruim is opgezet, met brede stra-
lommerrijke paleistuinen. Turijn is be-
doemen ze op aan de horizon: de Al-
ten en avenues, blijven jakkerende en toe-
zaaid met de kerken van de Savoies. Uiter-
pen. Ze liggen op minder dan 150 kilome-
terende auto’s en scootertjes je in het
aard staat één van de grootste direct naast
ter van de stad en het is dan ook niet
toeristische centrum bespaard. De Torine-
het paleis: de San Lorenzo. Een toonbeeld
vreemd dat Turijn in 2006 het decor was
ses lijken het rustig aan te doen, zeker in
van barokke pracht en praal, met onder
van de Olympische Winterspelen. Turijn
vergelijking met Napolitanos en Romei-
andere fraaie plafondschilderingen in de
doet namelijk in diverse opzichten meer
nen. Op de pleinen zit jong en oud bijeen
grote lichte koepel.
denken aan een stad in de Alpen, zoals
om vervolgens naar een van de talrijke ge-
Interessanter is de Duomo, schuin achter
Wenen of Salzburg, dan aan een typisch
laterias te wandelen voor een ijsje of neer
het paleis met zicht op de Romeinse stads-
Italiaanse stad. De meest invloedrijke
te ploffen op het pluche in een van de tal-
poort. Hier ligt de beroemde lijkwade die
adellijke familie uit de geschiedenis van
loze cafés. Voor cultuurliefhebbers heeft
van Jezus zou zijn geweest. De sobere
de stad, de Savoies, introduceerde de ba-
de stad een aantal musea waar je niet om-
kerk trekt jaarlijks duizenden pelgrims
rok en drukte daarmee een duidelijk
heen kunt. Mede dankzij de prettige win-
die bidden bij het doek. Ondanks dat de
stempel op de architectuur. Door heel Tu-
kelstraten, parken en wandelpaden langs
lijkwade maar eens in de zoveel jaar wordt
rijn kun je genieten van grote paleizen en
de Po kun je in Turijn met gemak een lang
getoond en is bewezen dat het om een ver-
pompeuze kerken in barokstijl. De bouw-
weekend doorbrengen.
valsing gaat, zijn de bankjes van de speciale kapel nog steeds vol. Wie meer wil we-
stijl van de meeste appartementen, woonhuizen en winkels in het centrum sluit
Barokke pracht
ten over de lijkwade en hoe deze in Turijn
hierbij aan.
Een verkenningstocht van de stad kun je
verzeild is geraakt, kan terecht in het Mu-
goed beginnen op het Piazza Castello, het
sea della Sindone of bij de kleine tentoon-
Rustig aan
centrale plein. Om de koningen van Sa-
stelling in de San Lorenzo.
Op de breedste straten, pleinen en boule-
voie kun je niet heen, hun paleizen eisen
vards loop je onder arcadebogen. Ze bie-
op het plein alle aandacht op. Het Palazzo
Arcadebogen
den op zonnige, warme dagen de nodige
Madama met een mooie barokfaçade huis-
Langs de Via Roma met dure designwin-
verkoeling en met minder weer kun je
vest het historisch museum, maar de mu-
kels kun je naar Piazza San Carlo lopen,
droog op een terrasje genieten van de kof-
ren en plafonds met fresco’s en schitteren-
maar leuker is het om door La Galleria
fiespecialiteiten of een goed glas
de toonzalen zijn minstens zo mooi als de
Subalpina te steken. Een elegante over-
streekwijn, zoals Barolo. Doordat de bin-
tentoongestelde kunstschatten. Het uit-
dekte passage in art nouveau stijl, in Tu-
zicht vanuit de torens is ook top. Iets ver-
rijn ook wel liberty stijl genoemd. Je kunt
derop ligt het Palazzo Reale, eeuwenlang
er snuffelen in een van de vele antiek- en
het hoofdkwartier van de Savoies. De rijk-
boekwinkeltjes of een ijsje eten in het ko-
Links: De Mole Antonelliana met uitzicht op de
dom, die bijna letterlijk van de kamers
ninklijke Caffè Baratti & Milano. De res-
Alpen. Rechtsboven: Koffie met lekkers in El
van het paleis druipt, staat in schril con-
taurants, cafés en bars die Piazzo San Car-
Bicerin. Rechtsonder: Piazza San Carlo.
trast met de bescheiden buitenkant en de
lo omzomen, liggen in de luwte van Reisgids | maart 2010 | 19
RG0210_R_Turijn 19
02-02-2010 14:26:49
Reizen & vrije tijd
arcadebogen. De barokke interieurs, met
een blik in de kerkjes die nog enthousiast
lijk en waar vroeger auto’s over het 1100
donkerrode kussens en zware draperieën,
door de plaatselijke bevolking worden be-
meter lange parcours raceten, wandel je
en vooral de zoete lekkernijen in de etala-
zocht en laaf je bij cafés rond Via Sant’A-
er nu met uitzicht over het oude Olympi-
ges zijn onweerstaanbaar. De kerken San
gostino onder witte parasols. Hier geen
sche dorp, de ijsbaan Oval Lingotto, de
Carlo en Santa Cristina staan knus tegen
grote designwinkels, maar leuke boetieks
Olympische brug en de Alpen. Ook her-
elkaar aan de zuidkant van het plein. Op
en de grote markt Porta Palazzo waar je
bergt het testparcours het chique restau-
steenworp afstand ligt het Egyptisch mu-
tussen kleding en leren tassen kunt snuf-
rant La Pista. Aan de rand van het par-
seum. Vanwege de bijzondere collectie, de
felen, maar ook plaatselijke lekkernijen
cours stuit je in de Agnelli Gallery op een
grootste buiten Egypte, een must. In het-
en hapjes uit het Midden-Oosten kunt
mooie collectie moderne kunst met onder
zelfde gebouw vind je La Galleria Sabauda
proeven. Liever het groen in? Langs de le-
andere werken van Picasso en Matisse.
waar een zeer uitgebreide collectie Itali-
vendige Via Po, met door arcadebogen
Turijn is sowieso een stad voor liefheb-
aanse kunst huist uit de 12e tot de 18e
overdekte trottoirs en tientallen boeken-
bers van moderne kunst. Op veel plaatsen
eeuw. Bij de grootse Italiaanse filmge-
stalletjes, ben je zo bij de rivier en kun je
vind je werken van moderne kunstenaars,
schiedenis hoort een dito museum en dit
langs de oever verder in zuidelijke rich-
zoals de sculpturen van Tony Cragg naast
is gevestigd in het gebouw waar Turijn be-
ting lopen. Op de brug heb je een mooi
het Olympisch Stadion of het beeld Eco
kend om is: de Mole Antonelliana. Na-
uizicht op de heuvels en de indrukwek-
van Marc Didou bij het filmmuseum. Van
tuurlijk is er veel aandacht voor Italiaanse
kende huizen. Het ernaast gelegen Parco
de vier musea voor moderne kunst is de
grootheden als Fellini. Doordat je langs de
Valentino is een baken van rust. Het park
Galleria Civica d’Arte Moderna e Contem-
wanden van het gebouw door de filmge-
is groot en vredig, ondanks de joggers,
poranea (GAM) niet te missen.
schiedenis heen omhoog loopt, krijg je een
fietsers en grootouders die er met hun
blik op de binnenkant van de toren als
kleinkinderen spelen.
toegift. Met de lift kun je naar de top van
Koffie en chocolade Het café-leven is in Turijn tot kunst verhe-
de Mole waar je op heldere dagen kunt ge-
Oude Fiatfabriek
ven. Op elk pleintje zijn koffiehuizen, vaak
nieten van het uitzicht op de Alpen en het
Nog meer mooie gebouwen in liberty stijl
nog in de originele 18e- en 19e-eeuwse stijl.
achterland van de Po.
zijn te zien op de Via Nizza, op weg naar
Meteen iets lekkers proberen kun je ’s
Lingotto. Dit deel van Turijn, buiten het
ochtends vroeg al bij de koffie, bijvoor-
Onder de Torineses
centrum, was vroeger een Fiat-fabriek.
beeld bij Caffè Torino of Caffè San Carlo
Wie de barok even achter zich wil laten
Nu is het een multifunctioneel complex
op Piazza San Carlo waar je heerlijk in het
kan vanaf Piazza Castello naar de Via Ga-
met daarin moderne musea, een auditori-
pluche wegzakt. De plaatselijke koffiespe-
ribaldi wandelen. Dit is het oudste gedeel-
um, beursgebouwen, winkelcentra, twee
cialiteit is ‘bicerin’: drie gelijke delen kof-
te van de stad. Verdwaal er in de smalle
hotels en een bioscoop. Maar het meest
fie, warme chocolade en melk. Dit drankje
straatjes, die maar weinig zonlicht toela-
bijzondere bevindt zich op het dak: het
kun je natuurlijk het best nuttigen waar
ten en uitkomen op rustige pleintjes. Werp
oude testparcours. Het is gratis toeganke-
het is bedacht, bij Caffè Al Bicerin op het
20 | Reisgids | maart 2010
RG0210_R_Turijn 20
02-02-2010 14:26:53
Links: Eco van Marc Didou. Midden: De Porta Palatina. Rechts: Terrasje van Al Bicerin.
Piazza della Consolata. Alexandre Dumas en Mozart gingen je voor. Bestel er bijvoorbeeld ‘cremini’ bij, vierkante chocolade bonbons uit laagjes verschillende soorten chocolade. Aan het begin van de middag, zo rond een uur of twee, kun je bijvoorbeeld lunchen bij Pepino’s met uitzicht op het statige Palazzo Carignano.
Turijnse tapas Later in de middag is het tijd voor een drankje, bijvoorbeeld een Barolo of Dolcetta uit Piemonte. Op de vraag of je een
Wat & hoe Beste reistijd In de winter kan het in Turijn ijzig koud zijn en in de zomers erg warm. Maart, april, mei en september zijn goede maanden voor bezoek.
hapje wilt bij je drankje zeg je volmondig ‘ja’. Dit is een waar ritueel in Turijn en loopt uiteen van een bordje met olijven, brood en stukjes salami tot complete buffetten: diverse kaasjes, worst, gegrilde groenten, aardappelen, pasta, pizzapuntjes, sushi en stukken quiche. Schaam je niet om nog een keer te lopen, dat doen de Torineses ook. Als je dit bij een paar bars
Vliegen Vanaf Amsterdam vlieg je rechtstreeks naar Turijn met Alitalia. Een retourticket van bijvoorbeeld 20-25 mei kost €98. Vanaf Brussel Charleroi betaal je voor een rechtstreekse vlucht met Ryanair vanaf €34 (peildatum 25 januari).
doet, en elke bar heeft weer andere lekkernijen, kan het zelfs de avondmaaltijd vervangen. Caffè Veneto en Caffè Elena aan Piazza Vittorio Veneto zijn leuke plekken voor deze Turijnse tapas. Net als de bars ten oosten van station Porta Nuova, die wat moderner zijn, zoals in Via Saluzzo en Via Goito. Een echt Turijns diner is evenmin
Vervoer ter plaatse De stad is goed te belopen. Alleen naar Lingotto kun je beter de bus nemen. De bus van het vliegveld naar station Porta Nuova in het centrum van Turijn kost €5, met de taxi is dit €30. Een dagkaart voor bus, tram en metro kost €3,50.
te versmaden: de keuken serveert stevige kost uit de bergen, zoals wild, stoofschotels en witte truffels. Kwaliteit staat voorop in Turijn. Het eerste Amerikaanse fastfoodrestaurant had zijn deuren namelijk nog maar net geopend of slow food zag hier het levenslicht. Door deze beweging, die puur en eerlijk eten propageert, worden in veel restaurants ecoproducten gebruikt, het liefst uit de streek. Naast Lingotto is een enorm complex, Eataly, waar
Verzorgd aanbod Turijn wordt (nog) niet aangeboden door stedenspecialisten. Via websites als expedia.nl en e-bookers. nl kun je de aanbevolen hotels vaak met flinke korting boeken, los of in combinatie met een vliegticket. Met een ‘Weekend in & around Torino’ kaart kun je twee nachten in een van de aangesloten hotels logeren voor
€80 per persoon inclusief ontbijt. Entrees en excursies Hop on hop off bus €7,50 per dag. De Mole Antonelliana is €5. De entree voor musea is tussen de €4 en €7,50. Met de Torino+Piemonte Card (€19 voor twee dagen en €22 voor drie) is de toegang tot de meeste musea en paleizen gratis en reis je bovendien gratis met het openbaar vervoer. Informatie www.turismotorino.org, www.extratorino.it en www.comune.torino.it. Reisgidsen en kaarten City Hotspots Turin (Engels) is een vrij nieuwe gids met goede, compacte informatie en leuke tips over restaurants, cafés en wat je kunt doen als het regent. (2008, 160 pag., ISBN 9871841578774, €9,80). Maar ook DK Turin (Engelse Capitoolgidsen) geeft uitgebreide, praktische informatie over de stad. Er zijn leuke wandelingen uitgezet en de gids bevat goede, overzichtelijke kaarten. (2005, 240 pag., ISBN 9781405311717, €17,99). De VVV in Turijn heeft een aardig gratis wandelgidsje.
je alleen maar slow food kunt kopen en eten. In het centrum kun je ’s avonds bij Sotto la Mole, tegenover het filmmuseum, proeven dat slow food prima te combine-
Eten & drinken Prijzen in € Espresso 2,50 - croissant 2 - wijn 5 - coupe ijs 5 - antipasti 11 - salade 6 bord tagliatelle 8 - hoofdgerecht, zoals kalfsvlees 18.
ren is met wereldkeukens. ● Reisgids | maart 2010 | 21
RG0210_R_Turijn 21
02-02-2010 14:27:03
Reizen & vrije tijd
Links: Turijnse tapas. Rechts: Zonnen in Parco del Valentino.
Slapen in barokstijl Goedkope en comfortabele hotels vind je in Turijn in overvloed. Wie iets langer zoekt, kan iets bijzonders vinden, zoals kamers met barokke plafonds en vloeren. Wij bezochten 14 hotels en selecteerden er vijf. Onze overige bevindingen kun je opvragen, zie pagina 58. De prijzen zijn voor een tweepersoonskamer. Kies voor de vermelde telefoonnummers 0039 11.
Top
selectie
1 Hotel Amadeus e Teatro Vriendelijke ontvangst in hartje centrum. Mooie ontbijtruimte. Kamers zijn standaard en netjes. T 8174 953, www.hotelamadeustorino.it, €90 inclusief ontbijt. 2 Hotel Genio Verstopt onder de arcadebogen. Mooie kamers, allemaal verschillend ingericht met een ander kleurenthema. Sommige met originele barokke details, zoals vloeren en plafonds. Zeer gastvrij personeel. T 6505 771, www.hotelgenio.it, €85 inclusief ontbijt.
Hotel Genio
3 Ai Savoia Oud paleis van de Savoies, een toonbeeld van barok in het oude gedeelte van de stad. De kamers - met namen van prinsen en prinsessen van Savoie - zijn niet groot, maar erg netjes. De ontbijtzaal is het toppunt van barokke pacht en praal. Geen Engels. T +39 339 1257 711, www.aisavoia.it, €85 inclusief ontbijt. 4 Hotel Roma Bedden met mooi houtsnijwerk, bijzondere lampen en plafondschilderingen in de
kamers. Vraag om een kamer met uitzicht op het plein. T 5612 772, www.romarocca.it, €98 inclusief ontbijt. 5 Hotel Astoria Veel originele details, zoals de vloeren, uit de 18e eeuw zijn bewaard gebleven. Kamers zijn netjes en simpel ingericht, maar de badkamers kunnen een opknapbeurt gebruiken. Pluspunt voor de antieke lift. T 5620 653, www.astoriahote.it, €85 inclusief ontbijt.
22 | Reisgids | maart 2010
RG0210_R_Turijn 22
08-02-2010 16:38:48
