trbijr Orgoon von de ALEXANDERUEB VERENIGING voor Sc hoo kei ndsoelstudie Ë \ Orc (í\ -l at (-t' ((1 ((a

trBIJR Orgoonvonde A L E X A N D E R U E BV E R E N I G I N G voorSchookeindsoelstudie -l at

o -l (-t'

Ë \ Orc

.< -t

ï

rT ((1 ((a

(í\

Redactioneel door Harold van der Heiiden Veel automatiseerders vallen e r l a n d s es t u d i eo p g e d u i k e l dU . it ons dezer dagen voortdurend het feit dat die in Harm's rubriek 'het' d o o r h e n z e l fg e - ( U n ) s o l v e d M y s t e r i e s o p d u i k t , hstig met 'millenium-pro- k u n t u a l o p m a k e nd a t u ' m n o g creëerde bleem', en gaan er zonder meer w e l e v e n m o e t o p l o s s e n . . . vanuit dat wij opnieuw voor de Ook in deze EBUR kunt u een kosten opdraaien voor het helc serie correcties van studies gelukkige bezit van (mogehlk) b e w o n d e r e n :A l a i n P a l l i e r ( i n 'bug-lozc' soft of hardware. casu Wlodek Proskurowski), Merkwaardig genoeg is er geen E m i l i a n D o b r e s c u ,e n o o k J t i r 'Lezers protest, laat staan sprake van g c n F l c c k t i n Schrijclaims... In de eindspelstudie- ven') vertonen hierbij hun wercld hebben we wel wat an- k u n s l c n . W i c g c e f t e e n s z i j n ders aan ons hoofd! Lucena mening over dit onderwerp, bijvoorbeeld naar aanleiding van publiceerde ruim een half mill e n i u m g c l e d e n ( i n 1 4 9 7 ) e e n het stukje van Fleck? Allerlci s t u d i ed i e e i n d i g t i n e e n s t e l l i n g aspectenkunnen immers een rol 'stikmat' spelen: moet de oorspronkelijke die nogal treffend tOeStemming wordt genoemd. Hoe komt het c o m p o r ) i \ t nou toch dat men die studic vaak gevcn?, wannecr betreft het een 'Onze' nieuwe studie ('after ...'), wat t o e s c h r i j f ta a n P h i l i d o r ? zijn de eisen aan cen correctie? v l a a m s e m u s k e t i e rR o g e r M i s Een vrijwel perfectc rcfírriltie siaenvraagt zich dat af, en wordt kondcn we overigensnog recent op zijn wenken bedient. René Olthof, die onzc vinden in het boek Flemish oploswedstrijd van vorig jaar Miniatures (#105). De door d e s k u n d i g l e i d d e , d o e t i n e e n onze Vlamingen voorgestelde uitgebreid verslag kond van de correctieis uitmuntend! Jammer resultatcn. Voor de ARVESdat deze al eerder door de coml e d c nd i e n i e t a a n w e z i gw a r e ni s p o n i s t h i m s e l f ,n i e m a n dm i n d e r er zelfs de mogelijkheid om dat dan Kasparjan, al in 1977 werd alsnog te doen, mits u de oploss- gepubliceerd! (zie EG#3557, ol ingen op pagina 22-24 niet The Complete Stutlies of Genbekijkt. Dat in René's artikel de rikh Kasparyan#317). notaties van volledige schaakpirÍijerl worden gegeven, ik In het uitgebrcide artikel 'Leg e e l ' t o c : d a t k l i n k t h i e r . n e e . í s z e r ss c h r i j v e n ' v i n d tu n o g a lw a t 'not hier d o n e ' , m o c t u h e m wetenswaardigheden, natuurr r a a r v e r g e v e n . . . . B o v e n d i e n lijk ook weer gepaard gaande h c e f t R e n é d o o r e e n g e l u k k i g e met de nodigc wcerleggingen. vondst ccn nog onbekcnde Ned- Het is ook bij het doorncmen

'de van bladen' voor mijn databasealtijd een heel gedoeom dit soort gegevens te verwerken. Maar soms vind ik ook aardige dingen. Zo trof ik in Shakhmaty v SS.IRvan maart 1986 de mededeling aan dat ene Sofia Polgar, l0 jaar oud, twee studies had weerlegd! I n m i j n b o e k j eP a w nP r o m o t i o n bcstcedde ik logi:cherwijzc aandacht aan Ignazio Calvi. Later werd ik voorzichtig op mijn vingers getikt door Wouter Mees over de summiere, maar toch foutieve, biografische gegevensdie ik over Calvi gaf. Enrico Paoli dced dat later nog eens dunnctjes over, zoals u ook in EBUR|2 1998 hebt kunnen lezen van een vcrtaling van cen a r t i k eI v a n C h i c c o .N u w e t e nw e "alles" w e l o v e rd i e C a l v i ,d a c l r t ik nog. Niets was minderwaar! Recent (Modcna 1998) vers c h e e ni n I t a l i ë , i n d e s e r i c ' B i blioteca - Nuovo Serie' (no. 1 4 9 ) e e n u i t g e b r e i d ee n f r a u i geïllustreerd historisch werk getiteld lgnazio Calvi et il suo rempo.Ditboek verhealt in bijna 200 pagina's over zijn heldendaden! Ook het schaken komt (summier) aan de orde. Zo is er een hoofdstuk mct de titel 'Adriano Chicco e Llarold van dcr Heijden', geschrevcn door Paoli. Mijn 'bijdrage' daarazrn bestaat overigcns voornamelijk uit de foutcn die in mrjn boekje stonden...

Retro-Correction by Alain Pallier Two years ago, I had a visit from Wlodek Proskurowski. We had been in correspondence and when he visited his wife's fami l y ( n e a r P o i t i e r si n F r a n c e ) ,h e made a detour and had a glance to the Lamare collectron. Wlodek is an exquisite man, an "honnête homme" (a man of breeding) as we said in literary French : his first language is Polish but he had to study in Soviet Union where he learned, of course, Russian.After the I 9689 political events in Poland, he left for Sweden where he met his wife, a French girl. They settled in California some years later: h e i s a p r o f e s s o ro f m a t h e m a t i c s at the University of Southern California (Los Angeles). A Swede citizen, Wlodek speaks very well five languages !

W. Proskurowski 2nd World TeamMatch 1965-7

E% %e%"ry"

L% % .rffi

% %

^ % % % "r& "ffi"L%t

L'%"ry."ry

A:',&%8%Á

% %e%

L % %,%L "ry "1ffi. %.ry, L% % ,rrffi, e%,rry %,rrm TL % . % A'%L

l) Draw

Intendedsolution:l.h7 fd8+ 2.&xe4 (2.&e5?bxa2 3.h8W+ Éd7 4.9xg7+ Éc8 -+) 2...Ée7 3.9xb3 trh8 4.9gE .Qd2 5.Èd4 ÈfE ó.€c4 trxg8 7.hxg89+ Éxg8 8.Èb3 ÉÍ7 9.€a4 Ée6 10.b3 and staleH i s b o o k , p u b l i s h e d i n 1 9 9 3 , mate. The fruits of my chess garden ( a n a l l u s i o n t o V o l t a i r e ' sd e v i c e Wlodek explainsthat, in 1994, in his philosophical story Caz- he proposedhis studyfor a solv'll dide : faut cultiver notre ing competitionon theInternet. jardin') is a good example of A chessamateur,Andy Walker what should be a selection of of Nottingham (U.K.) found endgames : modest and accu- 2.cbe5tbxa2 3.Ée6! and the rate. Wlodek has retired from threat of a mate is clearly 'composing the c a r e e r ' b u t h e stronger than the immediate remains careful. A second solu- promotion3.h8W+?.In January tion was found in one of his 1995, 'after a lively exchange studies, composed more than with Andy Walker and Bo thirty years ago: his correction, Sjógren(Linkóping,Sweden)' m a d e i n 1 9 9 5 ,i s o r i g i n a l . (I quote W. P.), the composer The incriminated study is #38 in Thefruits...'.

W. Proskurowski 2nd World team match, correction1995

wasableto proposed thefollowing correctedstudy:

2) Draw As in the initial version, retroanalysis is necessary (it was the theme of this second world team match): A f t e r L h 7 , 1 . . . 0 - 0 - 0w o u l d w i n with ease (2.9xb3 trd4+ 3.Éxe5 Eh4!) but Black cannot castle as: a) the white bishop, who could not have moved from fl, is a promoted piece, b) only 5 Black pieceswere captured, 3 of which by the b4 and b5-pawns, thus White pawn's promotion routes f-e-d-c8 or fg-h-g8 are excluded as they require 3 captures, c) the only possible promotron route led to e8 and g8 (the latter via f7) and the black King must have moved.' (commentary by

w.P) Solution:l h7 Ée7 (l...bxa2? 2.h8W+ €d7 3.9xg7+ Éc8 4.Ëfg8+ +-) 2.9xb3 trd8!

3

(2...Eh83..Ê-g8 Ad2 4.Èd3 €fB 5.Éc2 trxg8 6.hxg8W+ Éxg8 7.Éb3etc.;2...Éf63.Éd3! [and not 3.9g8? Ed8! 4...8d4!l 3...trh84.9-98as in the marn variant) 3.Éxe5! (3.€xe3? 9d2+; 3.9g8? Éf6! 4.h88 trd4+5.Éf3 9Í-2 andthe white

King is matedon f4 or 4.€xe3 Ed4 5.ÉR Eh4 -+) 3...trh8 a.9g8 Ad2 5.Éd4! (b2mustbe protectedif necessary) 5...ÈÍ8 6.Éc4 trxg8 7.hxg8W+Éxg8 8.Éb3 Éf7 9.Éa4 Èe6 10.b3 andstalemate.

Of course, this stalemateis well known but, despite the heavy s e t t i n g ,I l i k e t h i s o n e . Thank you Wlodek: I shall be happy to see you next time you visit France.

(Un)solvedmysteries door Harm Benak een paar gaten in zaten. Het duidelijkst ging dat met l.àb5 Éxf5 2.àd6+ É96 3.àb7 f5 A 4.€b8 f4 5.€xa8 f3 6.6c5 f2 7.b7 flD 8.b8W Bal+ 9.Wa7 9xa7+ 10.Éxa7 Éh5 ll.àd3 @xh4 12.àf2 Èg3 en remise. o o k 1 . . . É e 52 . à d 6 a d 5 3 . É d 7 @f4 4.Ée1 Ée5 5.Èf8 Èxd6 6.€97 Ée7!7.€xh7 Éf'/ levert remlse op. Vervolgens weerlegde Eric Izaks de analysevan Z.Weger als volgt: l.Éb8 9d5 2.àc2 Ée5 3.Éc7 9e4 a.àea,bd4(f4) 42) Wit speelt en wint 5.Èd6 Èxe3 6.€e6 €f4! /.gxlo .lid)l t,n nu staat wlt Mysterie 42 heeft heel wat penklem. Er kan volgen 8.b7 AxbT n e n i n b e w e g i n g g e z e t .I k e i n digde de vorige aflevering met 9.Ée6 9d5+! 10.€xd5 Éxf5 de opmerking dat de studie remise of 8.Ég7 Éxf5 9.Éxh7 zeker gekraakt was. tenzij ie- €f6 remise of 8.h5 Ée4 9.€g5 m a n d t w e e v a n d e d r i e o p l o s s i n - € e 5 1 0 . f 6É e ó e n w i t k o m t n i e t gen wist te weerleggen.Dat leek verder. Deze weerlegging lijkt m e h e t e i n d e v a n d e d i s c u s s i e , mij overtuigend. maar ik had beter moeten weten Vervolgens weerlegde Z.Weger want maar liefst twee oplossers de analyse van Eric Izaks als volgt: l.àe2 €xf5 2.b7 9xb7 waagden toch een poging. Ik geef hiervan een (verkorte) 3 . É x b 7 € g ó l 4 . à g 3 f 5 e n r e mise, of 4.àf4+ Éf5 5.àd5 samenvatting. Eerst de oplossing van Ton van É g ó r e m i s e o f 5 . à g 2 É e 4 r c Oosterhout. Zowel Z.Weger als mise. Dat lijkt mij ook ovcrEric Izaks toonden aan dat er tuigend, maar toch ben ik het er niet mee eens, want wit heeft

M.Marysko Le Monde desEchecs 1946

,rffi, ryr % L ,,,&, %,rry.

%

%

%^% %"ffi.e%

%. % %'%^ % % % %

d e n k i k b e t e r ,n a m e l i j k :4 . € c 6 ! Èh5 5.Éds Éxh4 6.à9l ! Èg3 7.Èe6! Ég2 8.€xf6 Èxgl en dit leukepionneneind-spellede wint wit met 9.€97! Ég2 10.h3 e t c . ( e nd u s n i e t m e t 9 . É g 5 ? ) Na al deze varianten kunnen we (voorlopig?) concluderendat de enige correcte oplossingdie van Eric Izaks is. Mocht dat zo blij v e n .d a n h e e f tE r i c h e t m y s t e r i e definitief opgelost.En gezien de analyses die hij heeft gemaakt, i s d a r o p z i j n m i n s te e n c o m p l i ment waard. Bedanktl Verder ontving ik ook nog twee brieven van JosephFernand.De ene was helaas net te laat voor de vorige EBUR. Daarin loste ook hij mysterie 4l op, en ook hij merkte op dat deze wel heel simpel was. Hrj had ook een suggestie voor een heel eenvoudige verbetering. 7nt U de volgende stelling maar eens op. Wit: €a3,Wc3,c4 ZwàrÍ ébó,Wa8 en Aa7. Nu wrnt wir m e t l . c 5 + e n b v . 1 . . É a 62 . W c 4 + of 1..Éb5 2.Wb4+ of 1..Éc7 2 . V g 1 + o f 1 . . É b 7 ( c 6 )2 . W f i + en wit wint. Dat ziet er indcrdaad een stuk fraaier uit.

O. Gelbfuhs D eutsch e Sch achzeií ung 1873

% %^.,%% "ffi.L % % % ,rrry,Te% %% ^ ,,ffi L'% %,rffi % % 43) Wit speelten wint Mysterie 43 werd veruit het door Joseph bestegeanalyseerd Fernand,en zijn analysegeef ik danook. l.9gE+ Èd6 (1...Éc5??2.b7! wintof2.àb3+en3.àxd4wint) 2.àh6! Wc3!? (Z.Wegerging hier verdermet 2...Wgl 3.àf5+ Ée5 4.àR+ Éxf5 5.àxgl Ée4! en remise,maar Joseph Fernandlaat wit 5.9h7+!! spelen, waarna wit na 5...Ég4 6.8:xg1d27 .9c2 9-e58.Adl en àR wint) 3.àe4+ €e7! (anders staatde zÉ in de schaaklijnvan de promoverendewëí) 4.àxc3 bxc3 5.b7 c2 (5...d2 6.b88Í wint, bijvoorbeeld6...c2 (anders EÍe5 en snel mat) 7.àf5 &f6 7.9h7 dlD 8.Ë9d8+€9.We7+en 10.ê98mat)6.b8W clts 7.àf5+ Éf6 8.ë9f8+ Èe5 (8...Ég59.Ë9h6win0 9.àh4! sbe4(9...d27?l0.Wf4 mat of 9...c5 l0.We7+ €d4 ll.àf3+ en mat volgt zoalsin de hoofdvariantof 9...d5 10.àf3+ €e4 I I .9h7+ Èe3 12.Ëíf4+metdamewinst) 10.Wf5+ Éd4 (l1...Éc3 11.àR+ Ée3 l2.Wc5+ Éb2 l3.Wb4+ €c2

l4.Eb3 maO 12.ëff4+ en damewinst. Eric Izaks dacht er heel anders over, en speelde het volgende: 1.4g8+ €d6 2.àc4+&e7 3.b7 9xg4 4.b8Ë9 Wg6 5.Èb7! en wit wint. Dit kan mij niet helemaal overtuigen. Ik denk dat na 3...d2 wit wel haast verplicht 4.àxd2 moet spelen waarna zwart na4...Exd2 5.b8ts Ëíe2+ en ó...Ëíxg4 moeiteloos remise houdt. Hiermee lijkt het erop dat de oplossing van Jospeh Fernand de enige juiste is. Over mysterie 44 waren de meningen van alle drie de inzenders gelijk. Dat was een echt Joseph Fernand mysterie. schrijft (en niet onterecht volgens mij) dat zelfs remise halen al een zeer moeilijke opdracht is (als het al niet onmogelijk is). Dus waar dan die winst vandaan moet komen? Ik vermoed dat er sprake is van een drukfout.

C.L. Ruben 'nieÍ gepubliceerd'1962

y , T% ,H%" r% % I

,,ry, %',,ry, 4 e '%%% c\ % % % e% %'% %%"%. 45) Wit speelt en wint Mysterie 46 is werr een normale (hoewel de stelling niet bepaald alledaags is) en lijkt niet al te moeilijk. A. Hadari Variantim 1992

,,%,' %e% % %,%% "ry.8% % %,,ry, % %,%% L% %,rffi,9 % %I

Mysterie 45 is een heel speciale. 7n werd gevonden door René Olthof. Hij was laatst bij een winkelde voor tweedehands boeken in Den Bosch om daar de ontbrekende deeltjes van Bouwmeesters serie Prisma46) Wit speelt en wint Schaakboek uit de zestigerjaren aan te schaffen. Wie schetste Veel succesbij het oplossenvan zijn verbazing toen hij, eenmaal deze mysteries. en vergeet niet thuisgekomen, deeltje 3 (Comde oplossing voor de deadline bínatiemotieven) opensloeg,en op te sturen. daar het volgende aantrof op de En om met de woorden van zogenaamde Franse pagina: "Ik Rene te besluiten: zou zes"Opgedragen aan Mr. J.B.N. gen; oplossers,aan de slag!" Ruben bij het behalen van het kampioenschap van Den Haag Harm Benak t962" Kamperfoeliczoom 50 2353 RS Leiderdorp [email protected]

^:%

Themaen Variaties(4) door Wouter Mees Wij hebbengezienhoe "herha-zo ling" bij de schaakspelkunst goedals bij anderekunsten-een onmisbaar aÍistiek element vormt. Essentieelis daarbij dat herhalinggepaardgaat met verandering;variatie van het oorspronkelijkegegeven. Bij de schaakcompositiekan herhaling van een gegeventot uitdrukkingkomenin parallelle varianten danwel "in serie"binnen één variant. Dit laatstekomt voor bij twee belangrijke studietypendie tor op zekerehoogteelkaarstegendeelzijn: 1) Remise door herhaling ... dat is bij het schaakspelingebakken! Als het spelverloop geen"vooruitgang"brengten de herhalingen dus "tot niets leiden" is er sprakevan "posi-

tioneel remise". De partij met Dat is dus Wit; en er zal dan ook ogenschijnlijk overwichr -de tenminste een wit stuk aan de conventiewil dat dit zwart is- décorwisseling deel nemen. kan niet doorstoten,wat hij ook Maar omdat ook zwart moet zetprobeeÍ. ten is er altijd tenminste een Maar positioneelremise is in zwarte tegenspeler. Aftrankelij k dezecyclusbuitenbeschouwing van de situatie zal deze dan, gebleven.Onze opstellengaan meestal onvrijwillig, met de over: verhuizing meedoen dan wel 2) Studiesmet eenzekerepro- langs de zijlijn heen en weer gressie.Als de "sterkste"partij dribbelen. wél door kan stoten-wederom Al met al zijn er twee elementen, wil de conventiedat dit danwit die afzonderlijk aandacht zal zijn- ontstaanstudieswaar- vragen: bij "herhaling" funcrioneelin combinatie met "verandering" optreedt.Een thematischmotief van één of meer zettenkeert in gewijzigde vorÍn of onder gewijzigde omstandigheden terug.Die wijziging is niet "roevallig" doch gewenstdoor de partij die daar "brood in ziet".

l.Het thematischemotief, in dit opstel besproken, en: 2.De wijznn waarop dat motief gevarieerd kan worden; bewaard voor het slot van deze beschouwingen.

l.Het thematischemotief Hier ligt het zwaartepuntvan het scheppingsproces. Heeft de componist een bruikbaar motief gevonden, dan is de nadere uitwerking tot op zekere hoogte een kwestie van techniek. De aard van het thematische motief is nauwelijks aan beperkingen onderhevig. De enige aan het motief gestelde voorwaarde is, dat het de gewenste variaties op kan leveren; anders gezegd: dat na het m o t i e f d e u i t g a n g s s i t u a t i ei n aangepaste vorm teru gkeert. Hoeveel zetten telt het motief? Wij zullen dat de "periode" noemen. Hoeveel stukken nemen

aan het motief deel, van wit en van zwart? Welke functie vervullen deze stukken? 0ntleden wij een aantal studies. Zo maar een greep. Bij Koroljkov (diagram l) is er een directe achtervolging van een zwart door een wit stuk. De achtervolging duurt enige zetten; doch het motief zelf is één zet lang. Het bijzondere van het thema is dat het achtervolgende stuk zwakker is dan het achtervolgde, en zijn taak onbeschermd verricht. Maar het patroon is verder heel simpel; de qualificatie: "thema", lijkt wat overtrokken. "Thematisch mo-

tief' hebben wij het dan ook gedoopt. Een analoog morief zijn wij tegengekomen bij Rinck (diagram 2) en bij W[inans (diagram 3). In beide gevallen een "gewone" achtervolging. Het motief is langer: 2 zetten bij Rinck; 4 zetten bij Wijnans. Of niet soms?? Nadere beschouwing leen dat de "uitgangssituatie in aangepaste vorm" al na één zer terugkeert.Zo bezien is ook hier het motief slechts één zet lang. Wat er volgt is al een variatie !

6

Dat het ook anderskan laat zich demonstreren aan de hand van de studie van Tsjechover (diagram 4). Eén wit stuk bedreigt beurtelings twee zwarte stukken; volgens Bartjens moet het motief dan minstens twee zetten lang zijn. Terloops de opmerking dat wat hierboven "sterkste partij", genoemd is: niet al te letterlijk opgevat moet "de worden. Bedoeld is: Partij neemt", ook al het initiatief die komt deze niet verder dan een uit het vuur gesleeptremise. Zowel bij Koroljkov als bij Rinck is het doel bereikt als het achtervolgde stuk niet verder terug kan trekken. Bij Wijnans ligt dat anders. De witte toren onderbreekt de op het oog vruchteloze achtervolging van de loper om, door een tussenzet, de zwaÍte koning naar een ongunstiger veld te drijven. Daama kan de achtervolging voortgezet worden, thans met succes. Met diagram 5 (Ttoitzky) betreden wij een ander overbekend terrein. Hier geen achtervolging door wit; integendeel,de wÉ lijkt de "haas" op zich genomen rol van te hebben. Vergis u niet: Wit h e e f th i e r w e l d e g e l i j kh e t i n i t i a tiefl de schaakjesvan de zE zijn niet meer dan het blaffen van een hond die niet kan bijten. Mits de w€ zich niet laat provoceren! Het motief is één zet lang. Na een mars van vijf zetten is er -net als bij Wijnans- een onderbreking: De wÈ ziet kans om van baan te wisselen.En begeeft zich verder in omgekeerde richting, ter voorbereiding van een tweede onderbreking: ecn magneetoffer. Een dcrdc koning-

brengt de z\ swandeling tenslotte tot zwijgen. Stap voor stap heeft de wÉ zijn doel bereikt. Pastzo'n onderbreking nu in het schema? Op het oog een vreemd element. Maar bekijken wij een "klassieker", van andere Em.Lasker (diagram 6), dan "blaffende hond" zien wij dat de (zE) al na één zet: l.Éb8 fb2+ 2.Éa8!, terug moet in zijn hok: 2...\c2. Direct een onderbreking, door wit benut om de zÈ terug te drijven; een stapje maar. Waama de zE weer mag blaffen, maar de w€ glimlachend zijn positie kan verbeteren. De onderbreking maakt deel uit van een systeem, dat tweezettig blijkt te zijn: beurtelings een glimlachende wÉ en een teruggedreven zS. Koppeling van de motieven uit dia.5 en dia. I tot 4. Weer een ander motief bij de studie van Toger (diagram 7). Ook hier geen achtervolging; de "beaangevallen zÉ en zijn worden niet opschermheilige" gejaagd doch moeten in hun hoekje heen en weer blijven schuifelen.De schaakjesdienen uitsluitend om de wW naar het gunstige veld h8 te transporteren, langs een soort trap, maar dan beklommen door een "in persoon kennelijke staat". Ook in dit geval is er, na twee periodes van vier zetten (Mee eens? Of denkt u er anders over?), een onderbreking. Maar nu is het zwart, die met een pionzet wit tot de orde roept. Wit mag opnieuw beginnen. (N.B. Van de nu bereikte stand had Guy al eens een nagenoeg identieke versie gepubliceerd (Clress, 1938).

Bekijken wij nu Kasparjan's "trapjesstudie". nr.8, ook (!) een Net als bij nr.5 moet zwart gedogen dat een wit stuk -in casu een toren- zich beter posteert. De zwarte dame kwispelt tussen twee diagonalen heen en weer en kan haar hoek niet verlaten. De bedreiging van de witte toren is maar schijn. Hoewel hij zich niet frank en vrij kan bewegen kan hij voldoende initiatief ontplooien, en wel doordat de zwaÍÍe dame in zetdwang verkeert en de bezette diagonaal telkens los moet laten. Accoord dat het motief schijnbaar tweezettig is doch in wezen één z.er"lang2 Nog een ander motief vertoont diagram nr.9, van Vancura: de wedloop. Promotie van de zwarte pion lukt niet zonder ondersteuning door de zÉ; de wÉ snelt toe om dit te verhinderen. Ter vermijding van een positie van wederzijdse zetdwang moet nadering omzichtig de geschieden. Voor onze gemoedsrust us het beter hier te stoppen. Een korte karakteristiek van de besproken motieven: a) Achtervolging: nrs. 1-4 "blafb) Ontnapping aan een fende hond": nr.5 c) Actieve positieverbetering: nr.7 d) Passieve positieverbetering: nr.8 e) Wedloop: nr.9 f) Combinatie van a en b: nr.6 Wie is het hier niet mee eens? Wie bedenkt betere namen? Zijn wij compleet geweest? (bij lange na niet!) Wie bedenkt nog andere motieven, in woorden of met voorbeelden?

7 A.J. Wijnans l/2e pr. Tijdschrift KNSB 1938

V.A. Koroljkov 5e pr. Sjachmali v SSSR 1939

%%"ffi"'#

%% '%

% % "ry% % ^ % % a e'% % % % % % % %,rffi, %%a % %s% ,% % % ^% %'ffi% %"T. L %"ffi A"% "*,, L %

1) Wit wint

3) Wit wint

r.Egl 9g2 2.d4 Wg3 3.Ê,g2 tsg4 4.893 Wgs 5.trxg5; l...Wg4 2.\g2! Vg3 3.d4, als boven; 1...Wg3 2.892 Vg4 3.d319g3 4.d4, als boven(Na l.Egl Wg2 2.d32zou2...Wxgl 3.r&e7 We3+ 4.Éd8 gb6+ gevolgdzijn).

1.àd4+ Éc5 2.Egl t.d7 3.8g7 9a4 4.8a7 gdl 5.8a5+! Éb6 6.tra1 ah4 7.Eh1 9d7 8.897 3'a4 9.Éb4 Adl r0.Eg1 (HvdH: Marco Campioli schreefme op 24-9-1998dat in dezestudieook 4.àe6+! wint; na een zwaÍe koningszet als 4...Éd5 volgt eenvoudig5.àd8 waamaveld f7 voor het zwarte paard onbereikbaarwordt. Als zwaft dat veld extra dekt (met 5...êe8)danis dewittedreiging 6.trg8 plotselingverwordenrot eendubbelaanval).

Henri Rinck Las Nolicias 1926

,,% % ' % ,% % %"%L %.% % %'%a% %'% %' % "%^% '%e"r%r"' % 2) Wit rvint l.Èb8 gd7 2.€c7 Ae8 3.9d8 9:r7 4.&e7 9.s8 s.ÈÍ8 Ah7 6.€g7

V. Tsjechover 2e pr. Wsesojoesnojo kom.FK&S 1948

% % %

1.àd4+ Èd3 2.8\e6 Efó 3.àc5+ Éc4 4.6d7 Ed6 5.àb6+ Èbs 6.àc8 EdB 7.àa7+ Éa6 8.àc6 (dreigt Éxh2) 8...Ec89.àxb4+ :. A.A. Troitzky B altische Schachbliirk r lg ll

,% ',ffi

,%% ,% %.

,\,

q)

% Eí

5) Wit wint l.e7 trh6+ 2.Èf5 trh5+ 3.Èf4 Eh4+4.ÉR trh3+5.Ée2trh2+ 6.Éd3 trh3+ 7.Éd4 trh4+ 8.Éd5 trh5+ 9.Èd6 trh6+ 10.4f6 trxf6+ (10...8h8 11.àd7+ r2.àA trh6+ 13.Éc7)1r.Éd5trfS+12.Éd4 trf4+13.Éd3ER+ 14.Ée2 Em.Lasker DeutscheSchachTeitung 1890,versie CommonSense in Chess

dr

"ru%T,%ry,%Kr*r%'F;%' % %^%

%,H % "ffi % % 'H %e%

,z%"n%%%

'zKru'%'tz

% % e e 6) Wit winÍ 4) Remise

8 f .Èb8 trb2+ 2.Éa8 Ec2 3.trf6+ Éa5 4.Èb7 Eb2+ 5.ëa7 EcZ6.Ef5+Éa4 7.€b6 Eb2+8.Éa6trc29.EÍ4+Èa3 10.Éb6 trb2+ 11.Éa5 trc2 &a2 l3.Exï2 l2.IJ'frJ+ A. Togcr Sjachmati (Riga) 1962 (naar Richard Guy)

É

%

' , ' f f% i % %"ffi.% | "/%z% ^"'ffi '%'%-%'42,4% % % % 7) Witwint

1.9R+ €b8 2.Wb3+ Èa8 3.uí98+ Wb8 4.È{a2+ ë9a7 5.Ëfg2+ Éb8 6.9b2+ Éa8

7.ëíh8+ ËYb8 8.Uía2+ ëía7 9.tsh1+ R l0.WxR+ 17.Ëfa1+Èa7 l8.Eíhl+ €b8 19.Wh8+àe8 20.89xe8+Èc7 21.^b5+

l0.Ea2 ë9g8 11.Èxb5+ Bxa2 12.c8W J. Vancura 28 Rijen 1926

e%

G.M. Kasparjan 3e prijs 3e Moskouwer sch.tv 1936

d?

% ,,m %

% % ,rr% %

% % %,,%, % "%, ,%%,% % 'ffi.1% % %

% L %,,,ffi, L'% % ,,,&,a % L,,% % ,,,&,' % " T .% % % ^ %w % % % tr%%

9) Remise

1.€e7 (niet l.€d7? Éb7! of 1.€d8? €b8!) 1...Èa72.Èe6 Èa6 3.Èe5 €a5 4.Èe4 Éa4 8) Wit wint 5.Ée3 €a3 6.Éd2 Éb3 7.€d3 1.c7Wh8 2.trd4Wg8 3.Ed5 Ea2 8.Éd2:; na 5.Éd3? Èb3! Eh8 4.tre5gg8 5.tre6th8 (of 6.&dZ g,a2 7.Éd3 Ec8! zou 5...dxe5 6.d7)6.trf6Wg87.8fl zwartwinnen.

th8 8.Eg7UfeS9.9g2!Eh8

Oploswedstrijd ARVBS door René Olthof Op zaterdag 14 november was het dan weer zover: de inmiddels traditionele oploswedstrijd 'Onin het Max Euwe Centrum. der deskundige leiding van René Olthof'. zo werd U door het bestuur voorgehouden op bladzijde 5 van EBUR 98/3.

Hoe kunnen ze daar zo zeker van zijn, dacht ik toen ik dat las. Vorige keer kon ik door verblijf i n h e t b u i t e n l a n dn i e t m e e d o e n , maar de keren daarvoor, toen ik wel aanwezigwas, had ik mij voornamelijk onderscheiden door resultaten die mij in de staart van het deelnemersveld

deden belanden. Dat was meteen ook de aanleiding voor mijn aanbod om tijdens de oploswedstrijd van 1998 als arbiter te fungeren. Oplossen kan ik namelijk niet of nauwelijks, ondanks mijn relatief hoge KNS B-bordschaakrating.

DIGRESSIE Ik ben vanaf de oprichting eind jaren tachtig lid van ARVES en fungeerde in het begin zelfs een a a n t a jl a a r a l s b e s t u u r s l i dm e t i n z i j n p o r t e f e u i l l eo n s v e r e n i g i n g sorgaan EBUR. Nu heb ik wel eens ooit een studie gecomponeerd, maar ik zou mezelf allerminst als componist durven bestempelen.Wel als liefhebber. Niet alleen van het eindspel en de eindspelstudie, maar eigenlijk van alles wat met schaken te maken heeft. Ik behoor zogezegd tot de geprivilegieerden die van hun hobby hun beroep hebben weten te maken. Uit hoofde van mijn functie supervisor van de New in Chess Jaarboekenserie - kom ik heel wat tegen in de vakliteratuur. Niet alleen op openingsgebied maar ook wat betreft het eindspel in al zijn facetten.Een kleine greep uit de oogst van de laatsteweken. In nummer 23 van het Spaanse blad Gamb ito, dat nauw verbonden is met Viswanathan Anand, s t u i t t ei k o p d e v o l g e n d ep a r t i j . Lembit Oll Boris Gelfand P o l a n i c a Z d r o j1 9 9 8 ( l ) l.e4 c5 2.6)f3 àc6 3.d4 cxd4 4.6:xd4 e6 5.àc3 d6 6.f4 ^f6

7.àï3 g.e7 8.4d3 0-0 9.0-0 àb4 10.€hl àxd3 11.cxd3b6 12.9e3 g,b7 l3.gd4 àhs 14.Ugd2 f5 15.9e3 ë9d7 16.^d4 Af6 17.àde2 EacS l8.tradl 96 19.4d4 e5 20.9e3 9g7 Zl.fxeí dxe5 22.9h6 fxe4 23.dxe4 Wxd2 24.9-xd2 àtl6 2s.6g3 hs 26.9gs ^h7 27.trxÍ8+ Axftl 211.trd8trxd8

29.Axd8 Éfl 30.àn à,f6 3r.àd2 9.c532.àR àg4 33.h3 àf2+ 34.&h2 Ée8? (34...Èe6 +) 35.9c7? (35.9'f6 +) 35...àxe4 36.àxe4 9xe4 37.Axe5 Èe7 38.É93 Ée6 39.Éf4 Éd5 40.9c3 a5 41.94 Ad6+ 42.Ée3 a4 43.4f6 b5 44.6d2 9g2 45.gxh5 gxh5 46.h4 Ée6 47.4d8 Ads? (47...Éf5!) 48.b3 a3 49.àe4 9.e5 50.4a5 €f5 51.àc3 Ac6 s2.9.,b4 Èg4 53.€d3 Èxh4 54.9xa3 Ég4 55.9e7 h4 56.9xh4 sbxh4 57.a4 bxa4 58.bxa4 9.g2 59.€c4 9f1+ 60.Éb3 Ég5 6l .aScbfS62.6a4 9,d4 63.^b2 Éeó 64.Èc2 €d5 65.Èb3 Èc6 66.€c2 Éb5 67.€b3 gh3 68.a6 9e6+ 69.Éc2 Éxa6

% % %

% %s% % % % %"ffi.% % % % 'ffi.e% %

gf4 E6.àe3+ Éh3 87.àdr E8.€e2 Ég3 89.Éd3 ÈR 90.@c2 Èe2 91.àc3+ Éel (91...Ée3) 92.&b3 Èd2 93.€c4 Êe3 94.6a4 9c6 95.àc5 9.g2 96.àb3+ Éc2 97.àd4+ Éb2 98.€d3 êgs gd5 (99...q&c3) 99.&e2 100.àA Af6 101.Éf2 Èc3 102.993 Éd3 103.àh4 Ée2 (104...4e5+ 104.àf5 êe6 105.É94 Èf2 106.àh6 9e6+ 107.àf5 gd7 108.És5 Éf3 109.àh4+ Èe4-+) 105.Éf4 9d7 106.à93+ Éd3 107.àf5 Èc4 108.àe3+ Éd4 109.à92 €fi r10.Éf3 Êc6+ 111.ÉÍ2 .Qg5 ll2.àet+ Èe4 tl3.àg2 &f5 ll4.Èg3t/z-Vz Nee, dus. Opmerkelijk genoeg kwam ik de partij later ook in deel 73 van de Joegoslavische Schaak-lnformdtor tegen. In zijn commentaar rept Gelfand met geen woord over het eindspel. Dat laat hij waarschijnlijk liever over aan de CD-ROM van Ken Thompson.

Enfin, wie schiet mij aan in de persruimte van het Hoogovenstoernooi? Yochanan Afek. Hij Aha, twee lopers tegen paard. vertoeft regelmatig in Neder7nu een wereldtopperals Gel- land en speelt mee in de reservefand daariets van bakken? groep. Zoals altijd als ik hem 70.6:a4 Éb5 71.^b2 9n tegenkom, informeert hij on72.^dr Éb4 73.Èd3 gf6 middellijk naar nieuwe ontwik(13...9-a7 74.&e4 996+ 75.€f 4 kelingen op het eindspel9b8+ 76.Éf3 &c4 i] .Q)e3+ s t u d i e f r o n t H . i j w e e td a a ro n e i nÉd3) 74.Èe4Èc5 75.àe39d4 dig veel meer van dan ik, maar 76.@f4 .Èf6 77.à92 €d4 het ritueel blijft zich herhalen. 78.ÉR .0d5+ 79.&n &e4 'Today was a short draw, but let 80.È93 Ae5+ 81.€f2 Ab7 me show you something special 82.àh4 9c7 83.692 Éfs from Round 3'. Bord en stukken 84.àe3+ Èf4 85.à92+ Èg4 staan al klaar.

10 Silvio Danailov Yochanan Afek Wijk aan Zee III 1999 (3)

1.e4 c5 2.àÍ3 àc6 3.d4 cxd4 4.6xd496 5.c49g7 6.4e3 àf6 7.àc3 0-0 8.4e2 d6 9.0-0gd7 r0.gd2 àxd4 11.Axd4 a5 12.b3 .Èc6 l3.R àd7 14.4e3 àc5 ls.trabl uyb6 td.trfcl EfcS 17.trc2 WdB 18.9n Wf8 19.a3 b6 20.b4 axb4 2l.axb4 ad7 22.^dS Axd5 23.cxd5 trxc2 Z.Wxc2 tra3 25.9fl2 Ec3 26j9a4 Ec8 27.gbs gh6 28.trd1 trcl 29.4c6 trxdl+ 30.9xdl àe5 31.9a4 ëíb8 32.18a6Ad2 33.h3 g5 34.Wa4 hó 35.Éf1 à96 36.Ée2 Ac3 37.9b3 9e5 38.Wa3 àÍ4+ 39.ófl Èg7 40.bs

besluittot 40...f5!?in de hoop Kort daarop verschijnt er in diop 41.exf5 Wf8 42.94 Vf6 verse (Duitstalige) bladen een 43.Wa4 bijdrage van Dagobert

'r/& % "'t,M "rya:T .

K* 8 % A " f'ffi.a fi

% % A% % %,,,&, : % %

ZI

Kohlmeyer onder de titel 'Wassili Smyslow als Studienkomponist'. Tot slor wordr daarin nog een nieuwe studie van Smyslov ten doop gehouden (onze hoofdredacteur had er al ruim 20 in zijn databankbestand zitten, de oudste uit 1936) Joop van Oostrum gewidmet.

e'%

43...9a1! Afek glundeí. 'My threatis M...Wb2 - a realBristol! Na 44.Ve4 ÈA 45.9e3 Elb2 Danailov met tegenzinremise.

V. Smyslov 1998

" f f i %% %% "ffi /2" ' % . %" f f i .L% t%t % '% L"ryt\'%, M. ''ffi,'%a % % "T

ru, "ry.L'ffi.Wie schetstmijn verbazingals ik op de cover van het decem% L'% % ',ry, e% bernummervan ó4 lees A:'ffi % .,^ ^ '%^'/rry ,,ry OTIIOBBOACI{,'IHfl tonH l{I{ B l,Mf PbIlll CMbICJïOBA 'Nieuwjaarsprijsvraagmet VaWit speelt en wint A'ry. sily % %'%a Smyslov'. A %,% ,ar& % Snel doorbladerenen wat ziet 1..Èb8!(l.9xb6 Ég5; l.àd2 Èg5) l...alEí 2.9xe5! Ërxe5 % '%eA mijn oog op bladzijde64? Een 3.àd2 9e4+ (3...Èg5 a.fa+) originalvanVasilySmyslov! ryt

ZI

%

De witspeler is niet zo maar remand. Silvio Danailov is een Bulgaars Internationael Meester, die zijn eigen schaakcarrière aan de kant hccft gezet om full time secondant varr wereldtopper VeselinTopalov te worden. Waar Topalov verschijnt pleegt hij zo nu en dan een open toernooitjc mec te pikken.Zo ook in Wijk aanZec. Het is duidelijk dat z-wartmct dc rug tegen de muur staat, wirnt pion b6 is ten dodc opgcschrcven. Vandaar dat Alèk klock

4.àxe4 fxe4 5.c5 bxc5 6.b5 a3 7.b6 a2 8.b7 alËí 9.b8W Èe5 10.8f4 mat!

V.Smylov 64 1998

% % % ,rr& % %I %"ry A,% L "ffi.

,,ru

% % ^ % /& Hz

% %"%L % % wit speelt en wint.

II

DE MEERWAARDE VAN MEES Waar ging dit artikel ook al weer over? O ja, de oploswedstrijd. Ik w i l m a a r z e g g e n ,i k b e n b i j n a een jaar bezig geweest om materiaal bij elkaar te brengen. Bij het enthousiast met Harold van der Heijden naspelen bij de opgaven van vorig jaar was me namelijk duidelijk geworden dat het moeilijk zou worden om het sublieme niveau van de selectie van Wouter Mees te benaderen, laat staan te evenaren. Dergelijk geschiktestudiesliggen immers niet overal voor het oprapen. Mijn ogen goed de kost geven was derhalve het devies. Zo'n maand voor de wedstrijd eerst contact opgenomen met Harold (diens databank is uiteraard onmisbaar) en daarna met Dhr. Mees, die tot mijn opluchting meedeelde dat hij die zaterdag maar kort aanwezig kon zijn en daarom ermee instemde om

mijn voorstellen van kritisch commentaar te voorzien. 7n gezegd, zo gedaan. Dankzij de expertisevan Mees vielen diverse kandidaten af (Sarychev, Birnov, deze:

Pogosiants) en ook

J.C.Letzelter 1990

% " f f i% "ffi.v% % % È1ry% % % % %% 8%L% % ,,r&, % %. M

Eíf6+) 5.8d5 3...4Í6+ (3...tsxc8 4.a8ë9+ éb6 5.4a7+ €c7 6.9b6+ €d7 7.Wd5+Ée8 (7...9.d68.Wf5+)8.Wh5+!Éf8 4.Ébl (4.ÉcI ?ê95+: 9.BYh8+) 4.&a2?&b6 5.a88 Wxa8+-+; 4.€a3?Éb6 5.a8Wëíxa8+-+) 4...9xc8 (4..Éb6 5.a8W! Wxa8 6.9c7+ éa7 7.9.b6+) 5.a8W+ Éb6 6.Êa7+ Èc7 7.9b6+ €d7 8.ë9d5+ Ée7 (8...Ée8 9.ëlg8+ €d7 10.tsg4+) 9.9xc5+ Èe8 10.Wg8+ Èd7 l1.Bf7+ éc6 12.Wxf6+ Éd5 (12...€xc5 13.ëlc3+) 13.Wd4+ Éc6 (13...Ée6l4.Wg4+)14.9d6+ Èb7 t5.Eb6+ Éa8 ló.ë9a7 mat.

Mij is geen originele bron bekend,te meer daar ik deze studieniet aantrofin Harold's 1.b79xb7 2.8c7+ Éa6 3.Ëfc8 base. (3.Wxe7 9xe7 4.a89+ Éb6 Wit speelten wint

De Stellingen

" % % %

De zeven opgaven die uiteindelijk wel de eindstreep haalden zagener als volgt uit. Het is een mix van technischeen tactische studies met een kort en lang oplossingsverloop. Zowel mat, pat als dominantie treden herhaaldelijk op de voorgrond.

$ltr "ry, %" m ' % %L ,%% % % '% % %%"ru Èry. % % " m . ,% % %"'ffi" % % % % %^% ,,ru, ,rryr, % % % % '% "ry.*% % % %^% % E

%

1) Wit speelt en maakt remise

2) Wit speelt en wint

T2

,% ,,ffi % "ffi.^H% % %s%I 8 % % %e%A % e ***t % % % % % % % % %w% "%,% % % % % % % % % % %,r,%, 3) Wit speelten wint

% % % % %E % % ,,,%, % % % % % % A %e% % % %L,,% %T" %

% % .a"ry %

7) Wit speelt en wint

5) Wit speelten wint

"ffi"

% %"ry %',% % % % % % % %;:% L'% % % á % %

O m d i e g e n e nn i e t l e o n t r i e v e n .

i e n i e t a a n w e z i gk o n d e nz i j n i n % %"'& dAmsterdam ',,ry, en de opgaven %,,%,, % alsnog zelf willen oplossen,volA% % gen de oplossingen op een aparte bladzijde. % s% %^:'%"Hier alvast wel de einduitslag, %,M % % die aangeeft dat Marcel van % ry % % Herck zijn titel prolongeerde.

&

èIÍ

Hij bleef Rob Bertholee, de kampioen van 1996, nipt voor.

6) Wit speelten wint

4) Wit speelten maakt remise

U

i

t

s

l

Van Herck Bertholee Benak Vandecasteele/Stoffclcn Van der Heijden Van Oosterhout Van de Gevel Dc Boer Stigter Van Hensbergen

a

g 6 6 6 6 3 6 3 I 3

: 6 8 6 6 6 6 6 -

1

2 6 6 6 5 4 3 4 1 6 3

3 6 6 6 6 6 6 2 6 3 -

4

5 6 6 4 6 6 1 6 1 6 2

6 6 6 6 2 2 2 2 2 2 2

7

T

6 3 Á 4 4 .j

1 4 l

O

42 41 38 32 3l 27 1À

2l 20 l0

T

t3

Mat van Philidor Het aloude 'stikmat'-thema van Lucena,of TRAP-nrat(trap = veld waarop een spelend stuk verdwijnt), ten onrechtehet 'mat van Philidor' genoemd wordt op een vrij plezierige manier gedemonstreerd in het onderstaandediagram. En dit op beide vleugels van het schaakbord. F. Kóhnlein Akodem- Monatsheft l9l4

ÉÍ7 4.àd6+ Èg8 5.9eó+ Éh8 6.àÍ7+ Ég8 7.6h6++ Éh8 8.Wg8+ ExgS 9.àf7 eveneens stikmat! Merkwaardig genoegwordt het auteurschap van het stikmat zowel aan Greco als aan Philidor toegeschreven. Roberto Grau tracht in zijn werk Trata.doGeneral del Ajedrez ocq volgens hem, 'historische vergissing' recht te zetten.Hierin doet hij verslag van een partij, wÍurvan wordt verondersteld dat dez€ gespeeld werd in 1619 door GioachinoGreco,en waarin op een bijna identiekewijze dezelfdematstand van de zwarte Koning wordt veÍoond. Het gaat hier niet om het 'rein mat' van Lucenaals zodanig,waarbij de Koning schaakmat wordt gezet door Dame en Paard.Wel wordt in deze partij het stikmatmotief ror l) Wit rvint stand wordt gebracht door de geDe subtieleoplossingvande studie combineerdekrachten van Darne, Loper en Paard(wie kent dezeparheefttwee echo-varianten: l.àb5+ en nu 1...Èb8 2.Wd6+ tij?). De partij. die Crau in zijn beroemd werk laat zien, komt ook Éa8 3.àc7+ Éb8 4.àa6++ Éa8 5.Wb8+ ExbS 6.àc7 stikmat, of voor in deel I van het lijvige boek Oxford Encyclopedia of Chess 1...Éd8 2.Wd6+ Éc8 3.9xc5+

% a. ,r%,,rry L,,ffi I 'ffi.w%L ,% % ,rt ^% % % %"ffi. %"%v: '% %a tr'% %

Games, dat bijna alle schaakpartijen bevat die gespeeld werden tussen1485en I 866, maar met één Jaar meer dan wat Crau aangeeft. En, zoals vaakgebeurtmet partijen van Greco, weet men niet precies tegenwie hij ze speelde;ofwel had hij daadwerkelijk een tegenspeler, ofwel was het een van zijn talrijke geesteskinderen. on(sproten uit zijn briljante geest. Vaststaatevenwel(zoalsook Zoila R. Caputto aantoontin deel I van El Arte del Estudio de Ajedrez) dat het 'Mat van Lucena'teruggevonden wordt in de werken van D a m i a n o( 1 5 1 2 ) ,C a n e r a( 1 6 1 7 ) , Bertin (1735), Stamma (1737), Cozio (1766) en Ercote del Rio (1750), maar merkwaardiggenoeg niet voorkomt in de partijen en compositiesvanPhilidor'himself'. De vraag luidt: om welke redenen betitelt men in de schaakwereld deze stelling als 'Mat van philidor'? (Vrije vertaling van een artikel verschenen in Finales y Temus, Editado por JoséA. Copié, Ano II, Numero 5, Marzo 1998, Buenos Aires, Argentinia).

naschriftH.v.d. In 1997 verscheen in Madrid ccn

De Arriaga geeft uitsluitsel over Càess), en noemde de Lucena-pobovenstaandevraag van Missiaen. sitie "a Clever lrgacy". Door voormalig ARVES.lid J o a q r r í n Een vrije vertaling (met dank aan Hoyles (en anderen) werd in nun Pérez de Ariaga, getiteld El Inmijn broer Hans voor hulp bij het bcnk Game of Chess (Londen cunable de Lucena, Primer Arte de Spaans): I 808) de Lucena-stelling daa weer Ajedrez Modemo. Het betrcft een In de | 9e eeuwwerddooreenserie uit overgenomen, maar genoemd cassette met een dikke (spaanse) van misverstandende stelling onder "Philidor's de titel l_,e.gacy". verhandeling over èn cen reproductoegeschreven aanPhilidonDe his- A . v a n d e r L i n d e . i n e e n r e c e n s i e , tie van Luccna's bock Repctición toricus Thomas Pruen schreef An verzuimde die fout te corigeren. en de Amores y Aíe dc Axedrcz. AIs Introductionto theHistoryandStu- zorgde vermoedelijk voor de verde ruimte het toelaat, treft u in deze dic of Chess(Cheltenham1804), spreiding onder een groter publiek. E B U R n r o g e Í i j k c . t ) r e p r ( ) J u e l i e besteeddeook aandacht aan het van Lucena's stikntat uit 1497 atn. boek van Philidor (Analysis of zeer

indrukwekkend

werk

van

The Demolitionas a CreativeImpulse - 3 by Emilian Dobrescu E.DobrescuV.Nestorescu lstPrize Szachy1969 correction(original)

E.Dobrescu lst Prize "Solidarnost" 1972 version(original)

e"%. ,r% ,r%

TE"%e %

A''% % % ,w % %e% % %'%^"ffi % % % % % A % %' % % ^%% % %% % % %,%L 'ffi ffi,

% %

31) Win 2.h7 1.h7+ (l.trxe8+7 €fl (2.Êxg2hlW) 2...g18 3.h8W l.Èf6+? hxg3; EÍxg3+; 1...Éh8 l.èxh4+? Éf8) fi...Éf8 2.Éf6) 2.Éh6 EÍ8 3.trf7! tra8 4.8a3! (4.Ê,a12 Ef8) 4...trb8 s.trb3! (s.Eb7? Ef8) 5...trc8 (s...Ea86.Efb7 Ea6+(6...tr*8 7.8b8)7.tr3b6! (7.Èh5? gtW 8.Eb8+ Éxh7 9.tr3b7+Wg7; 7.E7b6?glëf) 7...Ea88.trb8+)6.Ec3!6.9,c7? (6...tra(b)S trf8) 6...8d8 7.\fc7) 7.f,d3! (7.8d7? trf8) 7...Ee8 (7...tra(b.c)88.Efd7) (8.Ee7? trf8) 8.tre3! (8...trgS 8...tra(b,c,d)8 9.hxgStí+€xg8 10.Eg7+Éi8 I 1.tra3)9.Efe7E*6+ 10.tr3e6 wtns.

%a

% % ^

32) Win 1.trc6+ (l.b8ëí? Wxa4+) 1...àf6+ (1..É* 2.b89) (2.ëe7? Ëíxa7) 2.fxf6+ 2...Èxf6 3.b89 Eíxa4+ (3...Wh5+ 4.Éd8 Ë9d5+ (a...Wh8(dl )+ 5.Éc7 g6.Éb6) 5.Éc7 Síc4+ 6.Èd6 tsd3(f4,a6)+ 7.€cs(Wb6)) (4.Éd8? 4.€Í8 war+; 4...8ía3+5.Èg8 Wa2+ 6.Éh8 eyal! 7.Wb7! (7.9f4+? É96+ 8.4d4 gxh l+) 7...È96+8.Èg8 Wa2+ 9.Éf8 Ë9a3+ 10.Èe8! (l0.We7?WR+ I l.Ée8 9a8+) wins.

E.Dobrescu 3rd PlaceMatch RomaniaBulgaria 1974-75 reconstruction(original)

% L% % % ,% % % ,% .ffiL % ,ffi %'ffi % %,%% % %

da

E/

Èffi

33) Win l.Éb2 (1.Ec4?Q)e42.8a4 f6r. 3.àc6 9d3) 1...f6(1...àb5(e2.1 2.f,b4 (d2)) 2.àd7tt (2.6c6 (R)? 9e4; 2.àc4gl)? àb5 3.trd5 9-a2!l 4.Exf5+ È96 5.Exb5 9xc4) 2...àb5 3.trd5 (3.trb4? 9d3) 3...àc7 4.Ec5 àe6! (4...Àa6 5.8ó -Ê.d3 6.Éc3 9e2 7.&d2 9c4 8.6b6 g.fl 9.trxf5+) 5.Ec6 àd4 (5...4d8 6.8c8) 6.àxf6+ (Thematic try: 6.8d6? àb5 7.8d5 (7.àxf6+ É96 8.trb6 9d3) 7...àc78.Ec5àe6 9.Ec6àd4 10.trd6àb5 with simplerepetition; 6.trc4? àR! 7.Ec3(fa) 9e4) 6...É96 7.trb6! gd3 8.Éc3wins.

l5

E.Dobrescu 3rd Prlze Magtar Sakkélel 1978 correction (original)

,%E

% % % % %% % %% % % %% %* % %"%, "ry

%

%

34) Black moves.White draws

E.Dobrescu 2nd Prize Szachy1919 correction(original)

w'%' %"ffi %L L'%

%

g % % % % % % L ' % % % "ru.a%

%%

E.Dobrescu 2nd Prize Romania Jubilee Tournament 1987 correction (original)

%rrrffi, % %a 'ffi % %

% %"ffi. % % % %'%L"ffi % % ,% ,,%'ffi.

35) Win

36) Win 1.Èf8 (l.9xb2+? e5; l.Ée8? g5+) 1...ëíc5+2.&e8 (2.&f71 1.Éh5+! (1.È(h)f6+? àg4+ (1...a22.8b3+ Ègft)a bxclW L...9,g7+ 3.9a(b)8+ Éh7 and 2...f2; l.€f5+? àg4!! 3.trb4+) z.êfl (2.&n? a2 4.Ëíg8+ Éxh6 5.$fh8+ €g5) 2.Exg4+ Éh2 3.trb4 n) 3.trh8+!?(3.trb3+Èh4 4.Eb4+ 2...tsc3 3.9d2 tfd4 4.4e3 1...Èf4! (1...€h2 2.\b8 6:e4 Egq 3...ëga 4.9f3+ Èf5! (4.Vc71 blW 5.9c3 Ëfal; 3.Exb6 t2 4.Et:21 1...àg4 (a...Èfa(e5) s.trhl) 5.trhs+!4.@f11 9xd2) 4...We5 2.Exg4+ Éh2(3) (2...&f2 (5.trh1?ExaT)5...É96!6.8a5 (4...8ía4+ 5.€l/; 4...Wc3 3.8b4 àc8 4.9b8) 3.8h4+ Exa7l 7.Exa'7 9-d4+) 2...a2 5.9d7) s.gf4 Wf6 (s...Wc3 €g". 4.trb4 àc8 5.Eb8 12 (2...\f7+ 3.9,f2 a2 4.EaB) 6.€f7; 5...Wda 6.\8ci Wa4+ 6.Exc8 f lë9 7.898+ and 3.Eb3+ (3.trh8+?Ég4 4.9f3+ 7.Èf7) 6.495 9es (6...Wc3 8.c8E9)2.trb8 àe4 3.Exb6 f2 Éf5 5.Ehl ExaT) 3...trg3 7.ÈÍ-/t 7.tsc8!! (7.Éfi? ËYf5+ 4.c88' (4.Ebl? àd6 5.Éh4 Éf3 (3...Èh44.9f2+ Èh5 5.4f3+ 8.9f6+ (8.Èe8 Ë9e5)8...€h7 6.Èh3 àc8 7.trb3+ &e2 Éh6 6.trb6+etc.)4.992+ Éh4 9.9b(c)8 (9.Èe(Í)8+ èxh6 8.8b2+Èf3 ! 9.EbI àa7(d6,e7) 5.Eb4+ tre4 6.4Í2+ Éhs l0.Wg7+ €h5 ll.Wh7+ Ég4 10.Éh2 àc8) 4...f1ë95.Wc7+ 7.Eb5+ trgs 8.AR+ €h6 l2.Wxh4+ ÉR) 9...Wxf6+ (5.894+? Èe3 6.Eb3+ Éd2 9.Eb6+ Eg6 10.4e3+ Éh7 10.Éxf6blËí ll.Wc7+ €xh6 7.Wxe4 Wfi/+; 5.ëlb8+? Éf3 ll.trb7+ Eg7 l2.Ae4+ Èh8 l2.Vf4+ Éh7 l3.Wc7(xh4)+ 6.Wf8+(ó.qb3+Ég2) 6...Ée3l 13.trb8+trg8 l4.trxg8+ Éxg8 Éh6(g8)) 7...r9g8 (7...Wxg5 5.S9f8+? Èe3 6.8b3+ Èe2 15.4d5+ =. 8.Éf-/+ Éh7 9.tsg8+ and 1.8b2+ Èe3 8.Wh6+ €R (9.Eb3+ 10.9h8 mate; 7...ëff5 8.Ëíd7 9.Wf8+ &ez etc.) 8.Ërd7! éh8! (8...tsb8+ 10tsg6(7)+ Éh2(1)) 9...Ée3 9.9d8 We5 10.Ëí1/+ and l0.Wa3+ Éf4 ll.Wf8+ Ée3 I 1.9f6+) 9.Wd8 €g8 (9...Éh7 l2.Eb3+€e2) 5...€e3(5...Éf5 l0.We7+ Ég8 I l.Wl/+) 6.Wfr/+ €e5 7.8e6+; 5...É,f3 10.Èd7+Éh7 t1.We7+wins. 6.Wf/+ Ée3 7.trb3+ &e2 8.ËÍc4+)6.trb3+ Éd4 (6...€f2 7.Wh2+;6...Èd27.ë9a5+Ée2 8.Wb5+)7.trb4+ÈeJ 8.Wa7+ wlns.

1ó l2th move of the main line) 2.-Wh7 3.8d2+ Èel 4.9.d3!! (4.4a6(b5)?WxgT5.tre2+€d I 4...Wxg7 6.\d2+ Ècl) (a...Wg8(h6) 5.H,e2+ Édl (5...Éfl 6.tre8(h2)+)6.trd2+ cbcl 1.trc2++) 5.Ee2+ €fl 6.nd2+! (6.tre*? ,bf2 1.9,e2+ Èf3; 6.E*2+? Ègl 7.8*l+ Ég2 8.9f1+ Éf3) 6...É9l 7.trd1+ &eZ 8.Ed2+ ÉR (8...Éh3 9.qf l+ Éxg4 10.9e2+ Èf5 ll.9d3+ Ée6 12.9c4+ Èe7 13.9"d6+Éd8 14.9f8+Axd2 t5.êxg7 9xc4 l6.9xf6+) 9.9e2+ €e4 I l.-Èe2+! l0.Ad3+ Èd4 37) Black moves,White (bs,fl)+? (l l.Aa6 €c3 draws l2.Ed3+ €c2 13.trd2+Écl; 1...9Í7+ (1...9h7 2.trb1+) u.gbl (f5)+? Éc5 l2.gd6+ 12...Éb6 2.sba3 (2.ëal? Eíh7 3.8d2+ (tL.trc2+ 9c4) 11...Éc3 (3.trb1+Éc2) 3...€e1:seethe 13.trb2+ €c6) (12...&c2 l2.Ed3+ €c4 E.Dobrcscu lst prize Bertin Memorial Tournament l99l version (original)

% %È%

%%"ry %%"ry

% %"'fff fi .i a % % %%"ru % % e'%a

l3.Hd2+.For 2.€al ? the move 12...&b4would now be possrble) l3.Ed2+ (l3.Eb3+?Èd4 14.Êb4+ Èc5 15.trb5+ Èco; 13.trd1+?Éc5 l4.trcl+ Éd4 l 5 . t r d l + É e 4 1 6 . 9 d 3 +É f 3 17.trfl+ &g2l 13...€c5 (14...Éb6 l4.Ec2+ Èd4 (15...&a7 15.trb2+ Èc6 l6.Ab8+ and l7.gf3+) l6.Ec2+ &d7 l7.ld2+ &c6 ( 17...Èe8 l8.Ab5+ €f8 l9.Ed8+ Ée7 20.trd7+ €e6 21.f,d6+; 17...&e1 l8.Ad6+ €e6 19.9c4+) l8.Ec2+ Èd5 l9.Ed2+ Èc5 20.8c2+) 15.Ed2+ Èe4 16.4d3+ ÉR 17.9e2+ Éf2 18.9d3+! (18.9a6(b5)+?Éel l9.Ee2+ Édl 20.trd2+Écl) 18...Éel I9.tre?+ =.

Lezers Schrijven Door Harold van der Heiiden 'schrijvende lezers' komen De uit alle windstreken (België, Frankrijk, Italië, Duitsland, Noorwegen)... Alhoewel de kop van dit artikel misschien anders doet vermoeden, bestaat mijn bijdrage vooral aan het aan elkaar babbelen van de verschillendc stukjes....

Manniana Julien Vandiest wees me, evenals enkele anderen, op de diagramfouten in de vorige EBUR: "Jammer van de twee vcrkeerde diagramstellingen op pag 9, maar dat zijn voorvallen waar 't om even welke schaakpubli-

caties vaak mee hebben af te rekenen,In de schaakrubriekdie ik destijds verzorgde in Volksgazetwas dat zelfs schering en inslag. Maar in onderhavig geval is dat beslist geen r a m p , a a n g e z i e nz o w a t à l l e l e zers van EBUR wel in het bezit zullen zijn van de Carel Mann en mijn tekst regelmatigverwijst naar de pagina's waar de geciteerdc studies op te vinden )' z,i1n Het kan wcl zijn dat andercnook diagramfouten maken, maar daarmec vind ik het niet minder dom van mezelf. Daarom hier de juiste (merk stellingen overigensop dat in Carcl Mann

de Ioper ten onrechte op e4 staatl): Carel Mann .hm DagblodeÍ Sniillposten

l9l3-14

"ffi,%% % %"%a'% % % % ,,% % % ',ry % % % ' " %% , % % I [7]) Wit win{

t7 19...Éc4 20.Vc2+ Éb4 recentbetoog'Manniana'in het 21.9d2+ &a3 22.9c1+ @b4 vorigenummervanEBUR(dec. 23.Vbz+, en hier nog 20...*d4 '98). 21.89xc5+ Ée4 22.Wd5+) C.Mann, Haarlems Dagblad 17.Wg3+ Ée4 18.We3+ Éf5 1922 (ëhs Bfl àg5; Ég8 (19...s&g6 Wf6), wit wint: 19.We5+ Èg4 20.Wg5+ Éfl7 21.9f5+ Ée8 1.Ëíc4+ Éh8 2.Vc7 Ég8 22.Wg6+) 20.\Wg7+ ÈR 3.Hc8+ ëff8 4.Vd7 Wn 21.ëíc3+ Ée4! 22.We3+!Éf5 5.We8+ Wf8 6.We6+ Èh8 23.Ëíxc5+ Ég4 24.ë995+ÉR 7.We4 We7 8.ËÍa8+ Wg8 25.Efg3+ Ée4 26.Ëíe3+ Éf5 9.Ëíh1 Ea2 10.É96+ Èg8 27.\We5+Ég4 28.Wg7+ ÈR 11.We4 Wa6+ 12.àe6 tsa2 teëD 29.ëíc3+ Ée4! 30.We5+!ÉR 13.Wg4 tsn 14.àf4! Wb6+ 31.ëfe3+ Ég4 32.Wg3+ Èf5 15.€h5+! Èf7 16.ëíd7+ Éf6 2 [8]) Wit wint 33.ëí95+ Ée4 34.ëíd5+! Éxf4 17.àd5+ wint. 35.81Í7+en wint. Deze studie faalt reeds op de Alain Pallier vond in Manniana VolgensPallierzou dezeversie tweede zet van ZwaÍt: na e e n a a n t a lf o u t e n .B i j d i a g r a m2 , incorrect zijn bevondendoor l.Ëíc4+ Éd8 2.Wc7 redt de pagina 7, derde kolom, is er Ornsteinen Falk,maarweetniet zwarteDamezich met 2...8f5! sprake van Georges Bacqué. Dat waar het probleemdan zit. Als Over and out! Er is echterwel m o e t ( n a t u u r l i j k ) G u y B a c q u é we er van uit gaandat Vandiest winst voor Wit na l.Wc4+ Ég7 z|jnr. eencorrectiemaakte(het is dan met2.Wc7+,of 1...Éh82.tsc8+ Ook wijst Pallier op het feit dat een goedgebruik dit er evenbij maar dan op verscheidene er ook met dit diagram iets mis te vermelden!)dan zal er in de manieren;geen correctestudie is, want de zet 23.Bxb3+ is ge- variantna I6...ÉR moeten zijn. dus. zien de zwarte pion op a4 onzin. Maar dan geldt de dual die C.Mann, L'ltalia Scacchística I k p l u k t e d a t d i a g r a m u i t m i j n Marco Campioli vond: ook 1923(&e2 Eía8 a6; Éc2 tsf7), bijvoorbeeld database (zie I l.Ëíf6+!€g4 ennu l2.Wxgó+ wit wint: EG#09338), en had niet in de Éf3 13.tsg3+ Èe4 l4.We3+ 1.àb4+ Éc3 2.Wa3+ Bb3 gaten dat de versie die in FIem€f5 15.9e5+ Éga (15...È96 3.àd5+ Éc4 4.àe3+ Èc3 ish Miniatures staat net iets an16.Ëí95+ Èfl/ 17.ëíf5+ €g7 5.9c5+ Éb2 6.àc4+ €cl ders is. De zwarte pion staatniet 18.9.e5+) l6.S195+ ÉR 7.8:d2+ Ë9c2 8.Ë9a3+ Wb2 i g o p a 4 , m a a ro p b 3 . D e o p l o s s n l7.Bxd5+ Ég4 l8.Bg5+ ÉR 9.8a5 sbc2 10.Wa4+, of in Manniana correspondeertnu l9.tíh5+ Èf2 20.Ëíxc5+€g2 6...Éc2 7.Q:dZ+ Wc3 8.Èlf5+ wel met deze stelling. 2l.Wg5+ &3 22.\893+@e4 Éb2 9.Wb5+ r&a2 10.Édl De oplossing van de versie met 23.t9e3+ Éf5 24.We5+ Ég4 Wb2 lr.tsds+ Éal 12.tsa8+ de pion op a4 luidde: 25.Wg7+ €R 26.Wc3+ Ée4 ga2 13.Whl Wb2 14.@e2+ 1.èf4+! Ég2 2.Wh2+ €R 27.Ve5+ ÉR 28.We3+ €g4 €a2 15.ëla8+ Wa3 16.Wg8+ 3.Wg3+ Èe4 4.We3+ €f5 29.Vg3+ Éf5 30.ë995+Ée4 €al l7.Elgl+ wint. 5.tse5+ Ég4 6.Wxg5+ €f3 3l.Sld5+ Éxf4 32.Ëíf7+,dus In deze laatstevariant kan de 7.ëí93+ Èe4 8.We3+ €fS voor beideversies! witte Dameeenkortereweg be9.We5+ Ég4 l0.Bxeó+ €h4! wandelennaarde overwinning: l1.We7+! €g4! 12.Wg5+ éR Ignace Vandecasteelebekeek na I l.Ëíd5+ €al (Éhl is een l3.Wxd5+! Èg4 l4.Wg5+ ÈÍ3 het artikel zeer consciëntieus: zetfout) l2.Ea5+! Wa2 "Mijn vriend Julien Vandiest €e4 l6.Wxg6+!, l5.Wg3+ l3.Wc5l Wa4+ 14.écl Éa2 zoals recds bckend. maar nu ls hecftoverschotvan gelijk wan- l5.g'd5+ €a3 l6.gd3+ Éb4 hoofdvariant f 6...Èf3! de neer hij het heeft over houten l7.Wc4+ €a5 18.àb3+etc.... 17.916+ €c4 0 6...Éd4 damcsdie mcerte duchtenzijn Nevenoolosbaar dus. tS.wff+t Éd3 l9.wf5+ €e2 dan vleselijke.Inderdaadwordt 2 0 . W c 2 + € f 3 2 l , W c 3 + . o f dal nogmaals bewezenin zijn Carel Mann TijdschrifÍ 1924

,%

% % I L'% %e% ,rrry,^ ,ru

%,% '%% ,% L'% % % %% % %w

18 J.Vandiest Carel Mann l99l

% %^'% % % % e% %e%

% % % % % % %^%

3 [4]) Wit wint 1.4c4+ Èal 2.fllËí c19 3.Wa8+ Èb2 4.Sfa2+ Éc3 5.9b3+ €d4 6.CYd3+ Èc5 7.Wd5+ ób4 8.ëíb7+ €c3 9.WR+ €d4 10.9d5+ Èc3 ll.Wd3+ Èb4 l2.Wb3+ Èc5 13.9b5+ Éd4 14.t9e5+€xc4 15.Wc7+.of 7...Èb6 8.Wb5+ Èc7 9.9c5+ €d8 10.Wd6+ €e8 11.Wb8+ Éd7 12.9b5+ ée7 13.9e8+ èdó l4.Uíe5 mat. In dezestudievanJulienhimself is er eenzijwegeltjedie naarhet doel Eaat. In plaats van 10.Dd5+,is hier l0.We4+! de oplossing.Men zie 10...€c5 11.tse7+Éc6 12.ële8+Éd6 l3.Wd8+ Éc5 14.$fa5+Éd6 l5.Hb6+ Èd7 16.9.e6+Ée8 17.tsb8+Ée7 l8.Wa7+ Éd6 19.Wd7+Èc5 20.Wc8+etc.

J.Vandiest 64 l99l

C.Mann Maasbode 1923

% % % %ew,L% % % % % %" T % . % %

% % % % % % U &

4 [10]) Wit wint 1.9.d5! Èb6! 2.Wf6+! €a7 3.8d4+ Eb6 4.9c4! f3l 5.Wa4+ Wa6 6.9d4+ Wb6 7.:8c41 nl 8.Wa2+ 9a6 9.Wxf2+ ëíb6 10.9a2+ Wa6 11.9b3! Wb6! r2.9c4! f6! 13.Wa4+!ga6 14.8d4+ Ugb6 15.ë9c4!! f5! 16.Wa4+ tsa6 r7.Èfb4! 9b6 18.Wa3+9a6 19.Ëíe7!Wb5+! 20.Èc7! Èaó! 21.ë9d6+Éa5 22.Wa3+9a4 23.9c5+ Eíb5 Z.Wa7+ ëíaó 25.9d4 Wb5 en Julienverwryst met26.9c4 naarde voortzetting uitdestellingD vanzijnvierling (proficiatJulien!),ontdekteik dat ook 26.9c6! tot winst leidt: 27.r9d2+ s9a6 26...9b3! 28.Ve2+ ëa7 29.Wn+ @^6 30.Sffl+ Éa5 3l.tsel+ Wb4 3 2 . 8 Í a 1 +o,f 3 1 . . . É a 3 62 . W a l + en wint.

w% % ,ffi, % % %,%% % ,%% % % K4 H ,% % % %e% L"%

5 [2]) Wit wint l.-Èh4+ ÉR 2.ëíh5+ Èg2 3.994+ Én 4.Wd1+ Ég2 5.8c2+ ÉA 6.9f5+ Ée3 7.8íe5+ Be4 8.Síc5+ ÉR 9.812+ Ég4 10.993+ €fs 11.Efg5+Ée6 12.ëíe7+ Éd5 13.Elxb7+ €e5 14.493+ Éf5 15.ëíh7+ en wint. ls hier 7.r&f2+l €e4 8.Ë9d4+ Èf5 9.tsf6+ Èg4 10.Ërg5+ Éf3 t l . W d 5 +e n l 2 . D x h l o o k n i e t goed? In de conectievan 'Kasparian' (Èf3 te8 el; &b4 a3 c5 d5), besteJulien,leidt ook 5.9b5+ (i.p.v.5.Wd5+1 to winst.Zo ook in Èc6 Lrll e7;&c4 92, gaatna I .e8W g lW de wispelturige Damein plaatsvannaare4,naar 2.Vf1+l met bijvoorbeeld 2...Èd2 3.ëÍh7+ &c4 4.Vc2+ Éd4 5.Wc5+, of 2...&c3 3.Wb3+ Èd2 4.Wc2+ Ée3 5.tsc5+.

19 J.Vandiest EBUR 1998

%

%'% %e% %

% % % % % % t

faamde componistener in de L.Kubbel nabije toekomst incorrect of Commendation Revistade Romana de Sah 1937 nevenoplosbaar zullen zijn, als de lang verwachtteCD-ROMs ,h z) met zesstukkenop het bord, op de markt zullen komen. Is het zelfs niet zo, dat, door de steedsverdereevolutie van de à techniek, de toekomst van de in hetgedrang schaakcomponist komt?Tot op hedenwordt immersaangenomen dat 'Wit wint volgenshetboekje'in eenstudie eindigt met bijvoorbeeld K+B+S tegenK, al kan het ver7) Draw. dere matgevenop verschillende manieren gebeuren,dus langs 1.9a7 ècó 2.àxb6 Èb7 3.àc4 meerdan ééngewinweg. Maar zal men in de nabijetoek- €xa7 4.Ég5 Ad3 5.àe5 Ae2 omst,nadatWit bijvoorbeeldde 6.àc6+ Éb6 7.àd4 =. standÉf6 trc7 3.f8; Ég8 trb2 Belangwekkenderis de vondst bereikt heeft, mogen zeggen: die Campioli in deze studie 'En wint volgens Ken deed. Ook 3.àó! maakt reThompson'?Al kan het matzet- mise! Na 3...Éxa7 4.8:e7 gfi(e8) heeftwit eenschaakje: ten hier ook op verschillende manieren worden bereikt. En 5.àc8+ Éb8 6.àd6 996 7.Èg5 duurt het nog minstens53 zet- en remise. tenl Of zijn dit zorgenvoor morE.Dobrescu gen?Maflana?" Prize 3rd Lewandowski JubiTot zoverIgnaceVandecasteele. leeTourney 1990 correction EBaR $98 Marco Campioli meldt nog dat

%%ry%>ry' 6 [14]) Wit wint 1.4d1+!! €c4! 2.ëSxg4+!Wd4 3.Síe6+ Èc3 4.Wb3+ Éd2 5.Wc2+ Ée3 6.Ëre2+ Éf4 7.\Wg4+ Ée3 8.WR+ Éd2 9.Vle2+ Éc3 10.ëíc2+ €b4 1l.Wb3+ Éa5 12.Ëíb5+ en wint. Tenslotte is ook de bovenstaande originele studie van 2.4e2+! Juliennevenoplosbaar: Éb4 3.wd6+ Éb3 4.gdl+ €a2 Ébl 6.9d3+ Éb2 5.9ó+ 8.Èíc2 mat 7.Èíb3+ Ècl [HvdH: Ook Marco Campioli vonddit, en gafnog devarianten 3...Éa44.9d1+ Éa5 5.t9c5+ Èa6 6.9e2+, en 2...&d4 3.9f4+ Éc3 4.ËÍe5+.Campioli corrigeertdoor de zwartepion van 94 te vervangendoor een zwarteloper]. Dat nietalle studiescorrectzijn is geen blaam voor Mann of mijn vriend Julien die geen computerbezit,en dusook niet van beschiktover de databases Ken Thompson.Beide hebben tallose grandiozestudiesbedachten hetis danook begrijpelijk dat er sommige zouden sneuvelen,te wijten aan de vooruitgangvan de moderne techniek.Ik ben trouwensbenieuwdhoeveelstudiesvan be-

'ffi% %È ,%%,%% % % % %'%^ % %

"ry" | '"% "'ffi.

in het Vandiest'artikel ook studie I I nog een nevenoplossing kent: 9.sfc4+! Èd6 10.9b4+ Èd5 (10...Éd71l.Wxd4+Éc8 12.Ëíd8+) I l.Wb5+ óe4 (11...Èd6 12.9e5+ Éc6 13.We4+) 12.t9e2+ €d5 l3.WR+, hetgeenoverigensin een oude EBUR (mei 1992\ al door Jan van Reek was aangegeven die dat in aantekeningen van Selman had gevon8) Win den. De variantendie Selman gaf: 10...Éc6 1l.Wb6+ Èd5 1.trc4+ éh5 2.fxg7 and (12...sbe4 l2.Wb5+ Éd6 2...r9xg7 3.trc5+ €h4 4.Ea4+ l3.We2+ Èf4 14.9c7+) 9g4 5.g3 mate, or 2...9e5+ l3.We5+.

% H%

% % % % % % L'%"ffi % % %a

20 3.Èh3 9xg7 4.trc5+Síg55.g4 Jiirgen Fleck uit Duitsland, zond me een kritische E-mail mate. Znblljkt (opnieuw)dat ook een over Campioli's artikel in de door uw hoofdredacteurgecon- vorige EBUR. Ik moet eerlijk troleerdeen goedbevondenstu- bekennen dat ik al hoopte op een die ten onder kan gaan: discussieover dit thema... "I enjoyed the last issue of Campioli vond in de tweede variant:4.Eh4+! Ég5 5.trg4+ EBUR very much. However, I was disappointed with Marco Éf5 6.Exg7 dlW 7.g4+ €f4 "Cooks and Correc8.trf7+ €e3 (8...Ée4 9.tre6+ Campioli's 10.trd7+) 9.tre6+ Éd2 tions". Nowadays it is very easy Éó to cook studies by using strong l0.Ed7+ en wint. Campioli, die me inmiddels chess playing software, but corenkeletientallen,zo niet hon- recting studies is a different stuurde matter! derden,weerleggingen van allerlei studies, heeft ook Many composers polish their nog de nodige studiesgekraakt studies for years until they are in deEBUR,nummer3, vansep- ready to publish them (Kasantzev worked for 25 years on his tember1998. from In de studie van Shaigarovsky, first-prize-winner (Un)solved Mysteries no 39, Shakhmaty v SSSR 1953). So if pagina7,wint ook 1.à:a4+&b3 one happens to cook a study and feels like correcting it, one 8.Èd5. De oplossingvan de studievan should take caÍe that the corKorolkov op pagina 9 van dat rected version is on no account nummer(en ook op bladzijde7 worse than the original. After in dit nummer!)moetstoppenna all. the original composer is al helpless against you publishing 4.Eg3(zoalsin mijn database het geval was), omdat ook inferior versions of his work 5.Eg4 wint: 5...Wxg46.ée7 (and his name is still above the We4+ 7.Éd8 W'xd5 8.f89+ diagram!). Adding piecesto the Ug8 9.Wxg8+ ÈxgS 10.s&e7. original position may be enough Datzelfde zou ook kunnen to remove analytical defects, but geldenvoorde oplossingvande useless pieces are a technical studie van Kasparjan ln flaw and may drastically reduce hetzelfde artikel (diagram 6, a study's artistic value. bladzijdel0), die volgensCam- Unfortunately Mr Campioli's pioli zou moeteneindigenmet attcmpts go hardly beyond that, l5.Ec4+ omdat in plaats van even though in some cases it 1 5 . t r c 3 .o o k l 5 . E c 8 ! w i n t : would have been easy to find 15...9xRl6.trcl Od5 17.trc5+ fu Ily satisfactorycorrections. Éa4 l8.Exd5 Ëgl 19.Eddl. Let's look at some examples' Maarikzelfvinddit wel degelijk N o 4 : T h i s l i t t l e s t u d y i s t e c h n i een dual, omdat de studie na c a l l y f l a w l e s s ( g o o d f l o w i n g play of all pieces, good econ15.Ec4+nietecht'af is. De studie van Wijnans, omy of material). I cannot help eveneensin hcl artikel van but find Mr Campioli's correcMees,werd door C)ampioliook tion (adding a third black knight weerlegd,zoalsu in dezeEBUR on al) brutal. How inartisticl Furthermore, the study could op pagina7 kLrntlczen.

have easily been saved by only a small modificalion of the initial position: E.Paoli 3rd hm Schach-Echo 1966 correction J.Fleck (original)

% % % "% %8% ^ % % %

% % %

% % % %",%, e e%e% % % % % % 9) Draw L.e1&fl+ z.&aL 696 3.9d7 àd6 4.e8tsàxe8 5.4e6Axeó stalemate. No 6a: Why did Mr Campioli not try to polish his version a little? Please look at the following setting (with no additional material), which may serve as an inspiration for more serious atrempts: (€a4 Ec3 b2 b3 f5: Éel 9b2 àa6 a2 c4), draw:

l.trcl+ Éd2 2.trhll (2.ía1? àc5+ 3.Èb4 cxb34.Éxc5 9e5 wins) 2...993! (threatening 9el; 2...9e5 3.bxc4 9xb2 4.Èb5 draw) 3.Èa3 àb4! (renewingthehreatof 9e I ) 4.Ea1! àc2+ S.rbxa2 cxb3+ 6.Ébl àxal 7.f6'! (7.ëxal? Èc2 mates) 7...àc2 (7...3:e5 8.fl 9g7 9.f8ts 9xf8 10.Èxal draw) 8.f7 .àd6 9.f8W AxfS stalemate.

2l G.Kasparyan I 997

I.Vandecasteele sp.hm SN 1966

,% % %È% % % % % %ffi. %* ',,ffi .r&, '%%"&. .tt6t % % * % %"ffi % a % %& "%r. ,,%, % % % '%%,,ry, %TL % % % * %tr% % % %

R.Missiaen

.sN1984

"ffi'% %' % % %

% ' % ." r y . A% %eT

% % % % % % % % % %

l0) Drarv

ll) Witwint

12) Wit wint

2.8c4+ Éf5 1.d7! 9xd7 4.trc4+ Éf5 €g4 3.trc5+ 5.Ec5+ Ae5 6.trxe5+! €xe5 7.È96! Exh4 8.h7 -Qf5+ 9.Ég5 trhl 10.h8W+ trxh8 stalemate.

gc3! 2.9e3 Éh5! l.àR 3.Èh3! Af6 4.àg5 .àds 5.9d2!! 9fó(d8,e7) 6.6:e6 9-xh4 7.6f4+ Ég5 8.àxd3+ Éh5 9.àf4+ €g5 10.Acl! 9 Í2(e1)11.àd3+

l.h4 àf3+ 2.&ï2 6xh4 3.&g3 en 3...à96 4.êd3+ Ég5 5.àÍ7+ Éh5 6.4e2 mat, of 3...Ég5 4.àe6+'! Éf5 5.àf4 Èe4 6.È94!! f5+ 7.Ég3 Èe5 8.9d3 Èd4 9.Éxh4 Ée3 10.È93 wint. In no 86. the composers seems to be under the false impressron that the Bishop is of the wrong colour and that the position is therefore drawn. As long as White keepshis Knight however this is no great problem. There is no reasonto give up the Pawn with l.h4? The composer should show us how Black can draw if White proceedes normally with l.Éf2 etc. Apart from this problem line B - which must be regarded as the main line of the endgame as A is not too exciting -is anticipated.You can find the very same manoeuvre in: A.Akerblom, Platov MT 1963; White: &h2, 9c4,6h7: Black: éf5. àh4. f6. After l.Ég3 2.àf8+ €g6 Éh5 3.9e2+ Ég5 4.àeó+ a position arises which is almost identical to Missiaen's endgame,the only difference being the position of the Bishop. 8.9c6 functions as well as 8.4d3 as the black Knight is trapped"

No 7: First of all, the alleged "No. l2 seemsto be unsound.It demolition l.EcS fails to 1 . . . t r e 5 . T h i s o n l y l e a v e s t h e is obviousthatBlack losesif he cook l.EÍ2+ Éc5 2.tre2+ to must allow the advanceof the d e a l w i t h . B u t c o u l d a n a n a l y s t whitePawn.Thereforethecomas meticulous as the grcat posershouldhaveanalysedthe Kasparyan really overlook such variation l.àe4 9el 2.9d8 a s i m p l e w i n o f a p i e c e ?ï ' h a t ' s Èh5 (2...Éf53.ÈR) 3.Èh3.rf hard to believe! i\4y theory rs Black now tries 3...d2,then he that there is a diagram error rn will find himself in Zugzwang the original sourcc and that the after 4.àc3 9f2 5.995 9et black King belongs on 94. 6.àdl. And if triesto keepthe Again, adding rnaterial is not Parvnon d3 and plays3....ê.b4, thcn White can simply answer necessary."

4.495 followedby 5.9d2 and Jarl Ulrichsen uit Noorwegen 6.àg3+. The variationsl...9.cl E - m a i l d e m c i l \ ( r t w c e s t u d r c s 2.4a5 Éh5 3.&h3 9b2 4.9d2 etc.;l....Q.cl 2.9a5 9b23.9d2; in Flemish M in iut il re s'.

1...9b42.4e3 offerno perspectivcs. Although theseanalyses arc madein a hurry andmay be mistaken,the composershould at lcastshowus how Black can drawafter l. àe4.

22

OplossingenOploswedstrij d door René Olthof S.Zhigis(6 pt) m 64 1930

'%%,rrt^ , % L %

% %"ry %"'ffi.e% %

% % %"ry, %

l) Remise Een pionneneindspelvormt mijns inzienseen ideaalbegin van een reeks kampioensopgaven. l.€R Éc7 (t...d5 2.&g4lf4 ís 1...Éc82.Èg4 Éd7 eenvoudig; is een onvermijdelijkemaarallerminststorendedual) 2.€g4
De tien deelnemersscoorden40 (4.Vxe2?'!pat is natuurlijkde van de 60 te behalenpunten, pointe) 4...9xa6 5.àbxc5+d.w.2.66.7Vo. Ac8 (5...9f1 6.6d2+ *c2 7.àxfl; 5'.ëc2 6.àxa6) (10 pt) E.Pogosiants 6.àd6 Ag4 7.Éxg4 h5+ 8.Éh4 l.p ChemonyGirnik 1974 en wit wint volgens derichtlijnen van Troitzky. De tien deelnemersscoorden44 van de l0O te behalenpunten. d.w.z.MVo.

,% ,% % ,,m % % ,ry % % L.Katsnelson(6 pt) '//(4 Sahs 1972 ^ % % %,% ,%H % % % "'ffi.^ru. % %L % % % % '% 2) Wit wint

Een kraker van jewelste die niemand volledig goed had. (l.WhS+? 1.àb3+ @a2

%z " #%, '' % % %w% % % % % % % %

(1...€bl 2.àxc5tsxó 3.UYh7+ ëb2=) 2.6xc5 (2.Wg8+ Ec4) 2...ëfxa53.Wg8+Éb2 4.9b3+ 3) Wit wint (1...Éb2 l...Ébl Écl=) 2.Wh8+ Éxb3 3.àxc5+ Èc4 1.àe5 Exe5+ 2.Èd4+ Ec6 4.àxa6; 1...&a2 2.Wxa6+ 3.tsff+ €d6 4.9f6+ tre6 9xa6 3.àbxc5 9xe2 4.6c3+ 5.Wd8mat! &a3 5.6xe2+-) 2.ë9xa6trh5! Mijn bron (EG 33 #1899) laat (Dezespitsvondige verdediging het hierbij (kort en krachtig!), werdalleendoorRobBertholee maarer valt natuurlijkwel wat maar hij miste het meer over te zeggen.Allereerst aangegeven, ware idee achterdie zet en liet verliest2...Éd6 3.Wa6+matena 3.Éxh5 gewoon 3...9xa6 riaal.Vervolgens ontdekte ik tij4.e3 spelen.Nietteminleverde densde voorbereiding datzwart dat extra puntenop, want alle zichook passiefkanverdedigen anderen vervolgden met middels1...Éc8met als pointe 2...9xa6 3.àbxc5 9xe2 2.8:xg6Ec7+. De weerlegging 4.àc3+Éc2 5.àxe2enwit wint lijkt mij 2.&d5+ 9,c7 3.Va4 verder zonder problemen) trb6 4.Wa8+Eb8 5.tsa6+EbbT 4.€h4 6.We6€b8 7.8)c6+.Tiidensde 3.€xh5 9xe2+!

L)

wedstrijdgingenvelenop zoek d e g e m a k k e l i j k s l e o m o P t e 1997)afgedruktstondin EBUR winst in lossen.De tien deelnemerssco- 9812t naar de geforceerde orden 47 van de 60 te behalen situatiesmetW + à soortgelijke N.Blkies(6 pt) vs. 28. Die zijn moeilijk exact p u n t e n ,d . w . z .7 8 . 3 7 o . 3.hm Czerniak Memorial het l.af4+ Ébr (1...Éb2 2.g8w aante geven,al wasiedereen r986 er na afloop over eensdat het trdS+ 3.Ég7 trxg8+ 4.Éxg8 voor wit moestzijn. Éxal 5.4e5+ b2+ 6.Éf8:) gewonnen ,rr%r&, varian- 2.989 Ed8+ 3.Èg7 ExgS+ Ik geef als aanvullende ten l...E95 2.Éd4+! Éb8 4.Éxg8 b2+ (4...Éxal5.4e5+ (2...&b7/63.ËYb4+ en 4.Elxe7; b2+ ó.€f8=) 5.Éf8 bxalÈf 2...Èd8 3.àfl+) 3.àc6+ éb7 6.9e5 Wxe5pat. 4.àd8+ €b8 5.Wb4+;1...trge6 [HvdH:Dezestudievondik zelf weliswaar 2.Éd5+ €b7 3.Wb4+! Éc7 wel in mijn database, en dan metde loper 4.àc6! en nu bijv. 4...tre8 gespiegeld, 5.Wa5+ €b7 6.Wa7+ Èc8 op d5 i.p.v.g8, en met een anM. 7.Wb8+Éd7 8.9b7 mat (Rob dere componist! (Pogosiants B. en Harm B.) of 2...9d8 t962)). 3.àc6+trxc64.Wxc6;L..Egg7 M.Pasternack(6 pt) 2.8d5!; 1...trd62.Wf4! 6) Witwint The Guardian3-10-1969 Harold's databank kent verschillendestudiesnretdezemal.h7!! ( l.c5'làxh6+ 2.Éf8 àf5 (GBR l60l ). teriaalverhouding en noch3.c6,noch3.cxbóàd6 Ik geloofnietdathetal helemaal wint voor wit) 1...àf6+ 2.Ég7 in het kader is platgeanalyseerd àxh7 3.Éxh7 Ée3! lDreigt eindspel-CD's. vanThompson's 4...Éd4.Koningszetten naarde scoorden44 De tiendeelnemers c-lijn blokkercnde pion in het van de 60 te behalenpunten, vervolg, 3...Èdl iszinloos enna d.w.2.73.3Vo. 3...€d34.c5heeftwit laterwinnend 8.Wf4 en 9.Wcl) 4.c5 M.Travasoni(6 pt) bxc5 5.b6 c4 6.bi c3 7.b8ëí c2 1982 8.Wh2! crW (8...Èd3 9.8f4 Éc3 l0.Wcl) 9.Whó en nu wordthetineensduidelijkwater 5) Wit wint misis metl.Ég7 àxh6 2.Éxh6, l.a7 (l.Ae8? €g8! (HvdH); hoeweldekoningdandichterbij l.Axb8? trxb8 2.9f6 hxg6=; staat.Na 2...&e313.c5 bxc5 l.Ée7? Axh2! 2.Éxf8 Ad6+ 4.b6c4 5.b'7c3 6.b8ts c2heefr l...Axh2 wit veld h6 niet beschikbaar Ac5:) 3.Ée8 (1...9'xa72.9e5 mat) 2.4e8! voor zijn dameen l.Ég5 @d2 ExeS+3.Éf7 (Dreigt4.g7 mat) helptevenmin. ó nogeen 3...trg8 4.a8W trxa8 (4...9b8 Slimmerikenverzonnen 5.Wxb8 helpt niet echt) 5.g7 anderplan vnor wit, dat ik in mljn bronnen nergens kon mat! 44 terugvinden.Zij wilden het De tiendeelnemers scoorden 4) Renrise van de 60 te behalenpunten, paard helemaalniet slaanwat Dat is niet veel, leidde tot variantenals l h7 D e z e s t u d i e , d i c z o n i e t r n d.w.z.73.3Vo. Harold's base voorkomt en alsje bedenktdatdezestudieals à:f6+ 2.&ï1 àxh7 3.Èe6(3.c5 'Het Beste van bxc54.b6c4 5.b1c3 ó.b89 c2 waarvan mij de prccicze bron- onderdeelvan v e r m e l d i n g o n b e k e n d i s , b l e e k TeletekstBRTN (2e semester wat volgensHvdH remiseis,

% % %,,% % ,,,ry' % % ,% '% A %A'% % h % %% % %

,& "% %a:'%L % ^% %e%^% % % " % % % % % %

"ru'%'"m%"T '%"m

"'#. ' %%' % " fz. fi. % % % % % % % % %

%' % " r%u %.r&8,% I

%

.%

% % %

24 juist terwijl Ton vanOosterhout 'omdatzwart vonddat wit wint nog eenpaardheeft')3...àg5+ en l.ÈÍ-/ àxh6+ 2.€eó àg4 3.c5bxc54.b6c4 5.b7c3 6.b8W c2 7.Vf4+ àe3 8.9d4+ Écl 9.9xe3+. Ik moetzeggendat ik nog geen weerlegging waterdichte ontdektheb, maar uiteindelijk wÍrsmenheter overeensdatwi( op deze wijze geen remise bereikt.Dat wasook de mening van de Australische grootmeesterRogers,die ik de studie voorlegde. De tien deelnemersscoorden34 van de 60 te behalenpunten, d.w.2.56.7Vo. G.Slepian(10 pt) l.p Szacltistr 1995

% % %"% %E"ffi, % % % % % % %* % %

% % % 'ffi.s % L.%

7) Wit rvint

Een waardigeuitsmijter,die de niet echt doorgrondhad, want hij liet zwaÍ 5...ëfxh8 6.trf1 wedstrijdbesliste. 1.e89 trc7+ (1...trd4+2.sbxd4 matspelen.Veelbeterendebek9xe8 3.Éc3; 1...b2 2.Efl+ roning van dit meesterstuk is blËl 3.9e5+ t9a2 4.trf2 ofwel evenwel)5...b2 6.Wxh1+3.dl 2..Ad1 3.Exd1+ trxdl (6...b1à+ 7.&xa4 trb4+ 8.Éa5 (Kenners trb5+ 9.Éa6 trb6+ 10.Éa7 4.9a4+) 2.9c6 herkennen de Novotny-interfer- tra6+ I l.Éb7 en de schaakjes entie) 2...Exc6+ Q...9xc6 komen aan hun eind, bijv. 3.WeI matschijnteenmoeilijke I L..trb6+ 12.&c7of 11...tra7+ variant te zijn. De meesten 12.Éb8)7.trxb2(Na 7.Wxdl? gaven3.Wh8+of 3.lËÍe5+.Dat werkt bovenstaandevariant laatsteklopt na 2...h19) 3.Éb4 plotselingwel:7...b1à! 8.€xa4 Eb6+ (3...b2 4.trf1+ blts+ Eb4+ en er is geenontsnappen 5.trxbl+ Èxbl 6.tÍe4+. Samen meer aan) 7...Eb3+! 8.Éa4 met andereOllandershield Rob trd3+ (8...€xb2 9.È9xdl; Bertholee3...Ec4+4.Éa39xe8 8...tra3+9.€b4) en 9.trb3 is de 5.Ef1+trcl 6.Excl matvoorde pittoreskeslotzet.Na 9...Exb3 hoofdvarianten merkte ten on- l o . W x d l + E b l l l . E d 4 + É a 2 rechteop dat na 3...Eb6+zowel t2.u9d5+Èb2 l3.wd2+ Éal 4.€a3 als4.Éxa4wint voorwit) 14.€a3 is mat onafwendbaar. 4.Èa3 htw (4...b2 5.Efl+ De tien deelnemersscoorden33 blà+ 6.€xa4)5.8h8+ (Opdit van de 100 te behalenpunten, moment waren alle Nederlan- d . w . z . 3 3 V o . dersal afgehaakten figureerden slechtsde Vlamingen.Het duo Volgende keer, MEER! Tot Stoffelen/Vandecasteelehield ziensin november! hetop 5.Síe5+Èb I 6.Wb2mat, daarbijgeheelde riposte5...b2 overziend. Marcel van Herck gafalsenigedewinnende tekstzeten dat leverdehemuiteindelijk titelprolongatieop. Wel dient hierbij aangetekendte wordenda(hii deconseouenties

z)

Eclttlurnib.c,?.

Z blsrcotfenrlsHítno?DDe qrrtle Dsnfrquep alne6ro n:Íc cnnncolryrcctocflílmo8t toooslosncg[08 fod0lT. ctprrnffo0c0ailaof.0.rDiteraquS Íur0D08: Dclpueo oc (rulltocn.u.lDlrÍoqu€ D(Ípucs 0e(08rllo cu.c.l ó,rerdti Dcfpu(soc-oómo ff.0.oÍtcpaquepcíróma . tn ocfcobÍrrrn Íuroqu.c lr gorfucrreton pnercioiitiáïojió-r.c rfós ooroipoquc e il r tonl ttstl$ó nur t03 nrgroo f0 e polqucfi noloffisÍrí ncgusDÍrs l oarrrl0cn0rr0-$0nct0 uÍ0n00 sl lau(c rcr(er 0c(ouallocï f r. reln" íe1cconfttos$oI ronalTrls gi:19.9.tÍt clblerro1oÍlcpequïy' ni*c DíD;tU.tr

D rirï

I n h o u d s o p g a v1e1 ej a a r g a n gn u m m e rI Redactioneel Retro-Correctior-l (Un)solvedMysteries Themaen Variaties(4) Oploswedstrr.yd ARVES Mat van Philidor The Demolitionas a Creative Impulse-3 LezersSchrijven Oplossingen Oploswedstrij d Lucena'sstikmat

I-laroldvan der Fleijden Alain Pallier Hann Benak WouterMees RenéOlthof RogerMissiaen Enilian Dobrescu Haroldvan der Heijden RenéOltlrof

rssN1386-s404

pag I 2 3 5 8 13 14 16 22 25