Techno dossier
Goederenbehandeling
Totaalaanbiedingen Als er de jongste jaren één zeer duidelijke markttendens aan te halen valt bij de leveranciers van goederenbehandelingsmaterieel, dan is het wel het streven naar een totaal aanbod. Hiermee bedoelen we zelf meer dan het aanbieden van een compleet gamma toestellen, maar de klant one-stop-shopping bieden voor zijn hele pakket goederenbehandeling, intern transport en opslag, dus inclusief vaste installaties, rekken en zelfs tot reinigingstoestellen toe. Hendrik De Spiegelaere
Een perfect voorbeeld van die filosofie is de firma Motrac, die het gamma toestellen voor goederenbehandeling (Linde) en reinigingstoestellen (Tennant) uitbreide met een eigen pakket rekkensystemen en de klant nu van A tot Z magazijninrichting kan aanbieden op maat. Andere constructeurs/ importeurs, denken we bijvoorbeeld maar aan Jungheinrich of BT, of invoerders/verdelers (zoals de Ronde en Drubbel, die naast goederenbehandelingsmaterieel ook rekken, bakken, steekwagens, wielen, kleedkamerkasten en nog veel meer commercialiseren) hanteerden deze formule al eerder. Ook wereldwijd vindt deze aanpak navolging en de recente overnames hadden dan ook vaak te maken met ofwel een uitbreiding van het gamma toestellen, of een uitbreiding van
het service- en verdelernet of een uitbreiding naar aanverwante sectoren.
Testmarkt Door het belang van de Belgische markt als Europees distributie- en transitcentrum én door de veeleisendheid van de Belgische klant is ons land een geliefde testmarkt om concepten en nieuwe technieken uit te proberen. Nagenoeg alle wereldspelers zijn hier aanwezig. Opvallend is dat de plaats die lange tijd door Oostblokconstructeurs werd opgeëist (Desta bijvoorbeeld) nu wordt overgenomen door Chinese en Taiwanese merken (Heli, Irisman) met dezelfde troeven (eenvoudi-
■ Door de krachten te bundelen kunnen de constructeurs een veel groter gamma aanbieden onder de eigen merknaam.
ge mechaniek, zeer interessante prijzen). Wereldwijd is de groep Toyota de nummer één (inclusief Raymond, BT en Cesab), gevolgd door de groep Linde (met Still en OM Pimespo), Jungheinrich, NACCO (Hyster, Yale, Sumitomo-Yale), MCF (Mitsubishi, Caterpillar), Komatsu, Nissan en het snel groeiende Daewoo. Al deze groepen hebben uiteraard hun vertegenwoordiging in de Benelux. Vergeten we daarnaast niet dat België op het gebied van onderdelenvoorziening en wisselstukken een voorname rol speelt, niet in het minst dankzij een gigant als Thermote & Vanhalst, maar dat is beslist niet de enige. Op de volgende bladzijden geven we een overzicht van de jongste tendensen op technisch gebied en een overzichtstabel van het aanbod op de Belgische markt. ■
■ Constructeurs en verdelers streven steeds meer naar een totaalservice voor hun klanten tot en met opslag- en reinigingsmaterieel. Warehouse & Logistics 18 •
45
Techno dossier
Op puur technisch vlak is de overheersende trend van de jongste jaren het massaal overschakelen op wisselstroommotoren voor elektrische toestellen. Mede door evoluties op het gebied van acculaden levert dit een veel beter rendement op. Andere belangrijke elementen: modulariteit, milieuvriendelijker verbrandingsmotoren, ergonomie en veiligheid en meer mogelijkheden op het vlak van financiering, huren en leasen.
■ Design vormt bij het moderne materieel een belangrijk aspect, sommige merken doen zelfs een beroep op bekende auto-ontwerpers.
Hendrik De Spiegelaere
Technische tendensen
Wisselstroom Voor we het echt technische gedeelte induiken nog eerst een kort woordje over de vormgeving van dit materieel. In industrial design geldt het axioma form follows function. Het uitzicht van de toestellen wordt dus in grote mate bepaald door zijn functie en toepassingsgebied, maar andere elementen zoals modulariteit, ergonomie, veiligheid, productiekosten en materiaalgebruik zijn evenzeer van groot belang. Het is des te verheugender dat de fabrikanten er desondanks toch in slagen de heftrucks en magazijntoestellen een aantrekkelijke look mee te geven. Imago is immers ook belangrijk. Met de heftrucks en magazijntoestellen won de groep Linde al meermaals prestigieuze prijzen als de IF Design Award, Roter Punkt Design Innovationen en Erkening Goed Industrieel Ontwerp.
Elektrisch: wisselende tendens Elektrische toestellen voor goederenbehandeling zijn duidelijk aan de winnende hand ten opzichte van toestellen met verbrandingsmotor. Dat heeft vooral te maken met geluid en milieu, maar ook met de nieuwste technieken voor die elektrische toestellen. Op alle niveau’s,
van de kleinste pallettruck tot de zwaarste elektrische heftrucks wordt in snel tempo overgeschakeld van elektrische gelijkstroommotoren op wisselstroommotoren. Het gebruik van wisselstroom heeft namelijk een heel aantal inherente troeven zoals een betere benutting van de energie, een progressiever en geleidelijker werking, betere prestaties (tot 20% sneller optrekken en heffen), minder snel warmlopen van de motor en vooral veel minder onderhoudsgevoelig. In de moderne toestellen wordt de wisselstroomtechniek bovendien gecombineerd met energieterugwinning bij het remmen en/of het dalen van de last. Dat geeft een nog groter rendement (ongeveer +16%) en dus langere arbeidstijden op één acculading. De evolutie van de elektronica en CANbus systemen was hierbij een grote troef. Het doorgedreven gebruik van CAN-bus systemen levert een flinke gewichtsbesparing op door minder onderdelen, maar belangrijker dan die gewichtsbesparing zijn de voordelen op gebied van betrouwbaarheid, een kleinere hoeveelheid wisselstukken en minder onderdelen die onderhoud behoeven. Met behulp van de elektronica zijn de parameters van de toe-
stellen (rijsnelheid, snelheid van heffen en dalen) bovendien gemakkelijker te wijzigen en individueel in te stellen. Die elektronica maakt ook koppelingen van extra systemen gemakkelijker (genormeerde connectoren) en het stellen van diagnose (zelfdiagnose door het toestel of via een connector in de werkplaats). De toestellen zelf worden in hun geheel steeds compacter om in te spelen op de trend in opslagruimten te gaan woekeren met ruimte. Vooral bij de nieuwste generaties magazijntoestellen zien we een trend naar meer modulariteit. Op basis van één basisconcept kunnen dan door het variëren van een aantal modules (motoren en aandrijving, werkomgeving, vorken, masten) verschillende toestellen samengesteld worden: orderpickers, pallettrucks, stapelaars, reachtrucks of industrietrekkers. Een groter aantal gemeenschappelijke componenten betekent besparingen op verschillende niveau’s: onderdelenvoorraad, inkoop, wisselstukkenservice, ontwerpkosten, productie. Ondanks die gemeenschappelijke componenten kan met specifieke onderdelen elk toestel aangepast worden voor een zeer specifieke taak. Warehouse & Logistics 18 •
47
Techno dossier
■ Met de 7 Generation heftrucks introduceerde Toyota een stabilisatiesysteem voor de asophanging, bekend onder de afkorting SAS.
■ Een ver doorgedreven voorbeeld van modulariteit is de MX-X bij Still.
Verbrandingsmotoren: milieu De in heftrucks toegepaste verbrandingsmotoren volgen natuurlijk op de voet de ontwikkelingen in de motorindustrie, vooral dan op het vlak van milieuvriendelijkheid, emissie, geluidsuitstoot en verbruik. Het is dan ook geen wonder dat we in toenemende getale ook in dit segment common rail motoren zien toepassen, elektronisch gestuurde inspuitingssystemen, roetfilters en katalysatoren. Door hun superieure eigenschappen ten opzichte van ottomotoren halen diesels ruimschoots de bovenhand, al blijft LPG zeker in België een populaire oplossing. Andere , alternatieve brandstoffen worden minder toegepast, al wordt er geëxperimenteerd met biobrandstoffen en ontwikkelde de SPED-afdeling van Hyster een heftruck op CNG. Still van zijn kant toonde al een prototype met hybride aandrijving. Toenemende eisen op gebied van hygiëne en omgevingsnormen interieur verbannen heftrucks met verbrandingsmotor van tal van opslagtaken, vooral in de levensmiddelenindustrie, medicijnen en farmaceutica en explosiegevaarlijke omgevingen.
Ergonomie en veiligheid hand in hand Een ergonomische werkomgeving is een eerste vereiste voor veiligheid. Met een
48 • Warehouse & Logistics 18
overzichtelijke bediening, gemakkelijk afleesbare instrumenten en goed bereikbare bedieningselementen worden zo al voorwaarden voor een betere veiligheid geschapen. Het dempen van geluid en trillingen zorgt bovendien voor een minder vermoeide en dus alertere operator. Bij de jongste generatie toestellen werd bovendien extra aandacht besteed aan de bewegingsruimte, de op- en afstapmogelijkheden; extra liftmogelijkheden om het bukken tot een minimum te beperken en in hetzelfde streven naar een ergonomische werkplek het beperken van onnatuurlijke bewegingen. Achteruitrijden en scheefgeplaatst werken wordt vermeden door draaibare stuurposten of een dubbele bediening. Firma’s als BT gaan met bepaalde modellen nog verder en voorzien bijvoorbeeld dat de hele zitpositie op de Reflex-E reachtruck kan achteroverhellen om een beter zicht op hefoperaties te behouden zonder nek en rug teveel te belasten. Bij die nieuwe ontwerpen werden ook de handgrepen, dissels en bedieningsknoppen en dito hendels niet vergeten. Gripvast, eenvoudiger te bedienen en/of multifunctioneel om meer functies in één handgreep te houden. Veiligheid wordt op de moderne toestellen bovendien al ingecalculeerd bij het ontwerp. Vooral de ophangingselementen kregen daarbij de jongste tijd extra
aandacht. Om de stabiliteit van de toestellen – bij vele van die toestellen een hekel punt – werden nieuwe compenserende ophangingssystemen uitgedacht (bijvoorbeeld Toyota’s SAS System of Active Stability en het IntelliDrive van OM Pimespo), een betere vering, grotere spoorbreedtes en stabielere assen. In combinatie met automatische systemen om de snelheid in bochten af te remmen moet dat tal van ongelukken kunnen voorkomen. Nog zo’n voorbeeld is het S3 (Stability Support System) van Atlet dat elektronisch alle truck- en mastbewegingen controleert. Indien nodig wordt de rijsnelheid beperkt evenals het gelijktijdig uitvoerbare mastfuncties. Vermelden we nog dat de meeste toestellen ook een sensor hebben om het toestel te beschermen tegen overbelading en een veiligheidsfunctie om gecontroleerd zakken van de last mogelijk te maken bij een gesprongen of defecte hydraulische leiding.
Service, ook tweedehands Moderne concepten als leasing, renting en huren winnen aan belang in vergelijking met klassieke aankoopmethoden. De voordelen liggen immers voor de hand: minder kapitaalbinding, geringer kostenrisico, geen problemen met waar-
Alternatieve brandstoffen
■ Constructeurs/verdelers bieden hun klanten totaalpakketten aan met onderhoud, opleiding, accubeheer, kortom alles inbegrepen.
■ Still leverde acht heftrucks met aardgasaandrijving aan een Duits bedrijf.
■ De heftruckmerken uit Tsjechië werden afgelost door producten uit China en Taiwan.
devermindering noch herverkoop van de toestellen en tenslotte, dankzij geïntegreerde onderhoudscontracten geen stilstand, altijd perfect werkende toestellen, snelle tussenkomst bij onverhoopte pech en gemakkelijk overzienbare kosten. Ondertussen strekken die huurcontracten zich al uit tot tractiebatterijen en laadinstallaties. Die algemene tendens zorgt er daarnaast voor dat tal van jonge toestellen op de markt komen, afkomstig van bovenvernoemde contracten, die doorgaans een veel kortere gebruiksduur hebben (twee tot vier jaar), dan de levensduur van toestellen die aangekocht werden (acht tot tien jaar). Hierdoor worden jaarlijks op de Europese markt tot 120.000 gebruikte toestellen op de markt gezet. Van grote invloed op het tweedehands gebeuren was ook de introductie van zoekprogramma’s via Internet, waarbij de potentiële klant toegang krijgt tot een enorme verscheidenheid voorhanden zijnde toestellen in Europese landen. Omdat deze tweedehands toestellen in trek zijn bij middelgrote bedrijven en KMO’s, die evenwel graag up tot date blijven, voorzien diverse grote verdelers renovatieprogramma’s voor de toestellen of worden oudere toestellen van een nieuwe elektrische uitrusting voorzien.
■ Een voorbeeld van een ergonomische disselkop bij Jungheinrich die met één hand te bedienen is.
Zo heeft onder meer Thermote & Vanhalst onlangs het programmeren of herprogrammeren van bestaande toestellen ingevoerd. Met een aangepaste sturing worden dan de instelbare parameters beïnvloedt, net zoals op de nieuwe modellen. Service houdt tegenwoordig evenwel nog veel meer, zoals advies bij aankoop, planning en inrichting van productie- of opslagfaciliteiten en compleet vlootbeheer (onderhoud, herstelling, vervanging, updating, accubeheer, laadstations en nog veel meer). Daarmee komen we weer bij het uitgangspunt van dit dossier: one-stop-shopping. Een voorloper op dat vlak was onder meer BT, dat in de jaren tachtig uitpakte met het BT Compass-systeem voor het berekenen van de opslagcapaciteit en het intern transport voor elk type op- en overslagtoepassing. Voor onze hedendaagse tijd evolueerde dat tot BT Virtual Warehouse, een softwarepakket ontwikkeld als een basisoplossing binnen een gegeven situatie voor een magazijn, de opslagsystemen en het te gebruiken materieel. Linde, om een ander voorbeeld te noemen, heeft de softwaresystemen Logis voor fleetplanning en Stratos voor warehouseplanning en analyse van goederenstromen.
Ondanks het oprukken van de elektrische heftrucks is de heftruck met verbrandingsmotor nog niet uitgeteld. Alternatieve brandstoffen of aandrijvingstechnieken helpen daarbij. Still is op dat vlak bijzonder actief, onder meer door in Duitsland acht heftrucks van de R70 serie te leveren met een CNGinstallatie. Aardgas is goedkoper en veiliger in het gebruik dan LPG. Een andere piste is de heftruck met brandstofcel. De R60 van Still is als eerste vorkheftruck uitgerust met een brandstofcel. De truck wordt het hele jaar als proeftruck op de luchthaven van München ingezet. De heftruckfabrikant verwacht met de inzet een beter inzicht in de technische en economische werking van de brandstofcel binnen het intern transport te krijgen. Onder het batterijdeksel huist geen tractiebatterij, maar een brandstofcel die is opgebouwd uit drie modules van elk veertig cellen. Samen leveren ze een continu vermogen van 6 kW, ruim voldoende om alle dagelijkse werkzaamheden te verrichten. Als brandstof wordt waterstof gebruikt, dat samen met de toegevoerde zuurstof uit de buitenlucht zorgt voor de energieopwekking door middel van omgekeerde elektrolyse. Door zuurstof aan pure waterstof toe te voegen wordt elektrische energie opgewekt. De enige restproducten die hierbij ontstaan zijn water en warmte.
Een ander aspect zijn opleidingen voor bestuurders en mechanici, een aspect die de meeste constructeurs/importeurs in het aanbod voorzien. ■
Warehouse & Logistics 18 •
49
Techno dossier
Hefwerktuigen
Voor alle gebruik In dit marktoverzicht hebben we de belangrijkste aanbieders op de Belgische markt opgenomen. We beperkten ons daarbij tot normale toestellen voor goederenbehandeling en intern transport. We hielden met andere woorden geen rekening met sterk gespecialiseerde categorieën als zijladers, 4x4 heftrucks, meeneemheftrucks, containerstackers en dergelijke meer. Hendrick De Spiegelaere Van onze oorspronkelijke bedoeling om in deze tabel ook de verkochte aantallen op te nemen is niets overgebleven: vooreerst antwoord een aantal importeurs/constructeurs zelfs niet eens op ons verzoek om informatie (behandelen zij potentiële klanten ook zo?) en uiteindelijk kwamen we tot de vaststelling dat alleen BT Belgium bereid was om zonder voorbehoud de cijfers voor te leggen (wat hebben de anderen te verzwijgen?). We danken BT Belgium voor hun openheid en zullen op de cijfers terugkomen naar aanleiding van de jaarlijkse vergadering van Sigma.■ In de tabel hebben we de merken opgenomen met hun importeur en de voornaamste categorieën toestellen, waarbij: A = mankracht bediende toestellen B = elektrische pallettrucks C = stapelaars D = reachtrucks E = elektrische heftrucks F = heftrucks met verbrandingsmotor G = orderpickers H = magazijntoestellen in vaste opstelling I = automatisch gestuurde toestellen en AGV
50 • Warehouse & Logistics 18
Merk
Invoerder
Internetadres
A
Atlet
Atlet BV
www.atlet.com
Nee
Ausa Brit BT
Matermaco NV Barloworld Handling NV BT Belgium NV
www.matermaco.be www.barloworld.com www.bt-belgium.com
Nee Ja Lifter
Carer Caterpillar Clarck Combilift Crown
MABO-Lifting NV MT Lift NV Motor Products NV MABO-Lifting NV Crown Handling NV
www.mabo-lifting.be www.mt-lift.be
Nee Nee Nee
Daewoo Dambach Egemin HLIft Heli Hyster
Thermote & Vanhalst Group Thermote & Vanhalst Group Egemin NV Hermans Heftrucks Bvba Motor Products NV Barloworld Handling NV
www.tvh.be www.tvh.be www.egemin.com www.hermans-hetrucks
Icem Incab Irisman Jungheinrich
www.mabo-lifting.be www.crown.com
PTH
www.barloworld.com
Nee Nee Nee Ja Nee PM
Motor Products NV Motor Products NV Euro-Forklifts NV Jungheinrich NV
www.euroforklifts/be www.jungheinrich.be
TM - TX - SM Jack - Vega Nee AM 2200
Komatsu
Matermaco NV
www.matermaco.be
Nee
Lafis Linde
Thermote & Vanhalst Group Motrac Handeling & Cleaning
www.tvh.be www.motrac.be
M-Serie
LOC Logitrans Mitsubishi Montini Nichiyu Nissan
Lex Havelange SA Logitrans Belgium NV MT Lift NV Sanders Matermaco NV Crepa Reyners NV
www.lexhavelange.be www.logitrans.be www.mt-lift.be
OMG
ACD Handling
www.omg.be
Mod 120
OM Pimespo
de Ronde en Drubbel NV
www.de-ronde.com
P
Prat Prins Rocla
Lex Havelange Prins Maasdijk Crepa Reyners NV
www.lexhavelange.be
2200 Nee TMA - RHW ELF
Still
Still NV
www.still.be
Tailift TCM
MABO-Lifting NV Lex Havelange
www.mabo-lifting.be www.lexhavelange.be
Nee Nee
Toyota
Toyota Tsusho Europe NV
www.toyota-tiee.com
HT
Yale
Hilaire Van der Haeghe NV
www.vanderhaeghe.be
HP
www.matermaco.be
Panther - GL Nee TM20 Nee Nee
Marktoverzicht België B Piccolo - Presto Ergo Nee Nee Orion Minimover Stratos Nee NP-Serie Nee
C Doppio - Solo Ergo - Nova Nee Nee Ixion Stratos
TP - GL - CPS - GP TS Star Nee EME - EJE ERE - ESE EKE MWP
Nee NS-Serie Nee C-serie - Yedi B - M - ST - SX WS - WE - WR - WB Nee Nee Nee Ja Nee RS-Serie - S-Serie C-Serie - T-Serie SB - ST - TE - GTE Top - Star - S600 Nee EMC - EMB EJC - EJB ERC - EKC - EJD MWS
LPLL T-Serie
L-Serie
WP - PW PE - PC - PR Nee Nee Nee Ja Nee RP-Serie - P-Serie
D
E
F
Tergo
Nee
Nee
Nee Nee Reflex
Nee Nee Cargo-E
Ja Nee Cargo
Nee NR-Serie Nee C-serie - Yedi RC - RR - RD
Ja EPK Ja SC - FC
Nee DB - CB Ja C-serie Nee
BR-Serie Hi-Racker Nee Nee Nee Matrix - R-Serie RM-Serie Retron - CTS
B-Serie Nee Nee Nee CPD A-Serie - J-Serie E-Serie KE Newton Ja EFG
D-serie Nee Nee Nee CPCD - CPCQ S-Serie XM XL Nee Newton Ja DFG - TFG
FB
AX - BX - CX DX - EX
E-Serie
Nee ETM - ETV EFX - EKX ETX FB
Nee Nee Radioshuttle
Nee Nee Autopilot
Nee Nee Nee
Nee Nee Nee
Ja
Ja
Nee Hi-Racker Ja Nee Nee Nee
Nee TOPAS Ja Nee Nee Nee
Nee Nee Nee Flexstore
Nee Nee Nee FTS
MWQ
Nee
Nee
H-Serie
N-Serie - V-Serie K-Serie
Nee
Ja
Nee FB E-Serie - Bingo FBT - FBC - FB NX - Q02 PO1/P02 CP01 - CP02 Ergos
Nee FD - FG E-Serie Nee D01/D02 - LX F04 -F05
Nee OPB MC - ME RB Nee
Nee Nee Nee Nee Nee
Nee Nee Nee Nee Nee
710K - 715
Neos XR-ac Thesi Siro-TH - Four-D Retract - RCL Nee TEM - C F-H-S FM - ESSM EGC - GX - GQ Nee FRB
E - XE EU - Fase Gerprat Nee Nee
D - G - XD XG - DI Nee Ja Nee
R - RX
R
Nee Nee
XNA-ac CTX - Siro CLR - CLD TLR - Compact Nee TME/TMF - SW SP - TTI - SST EGV - EGD SD - EFV Nee Nee
Nee FB - FTB - FC
Generation 7 Easymover
SM Generation 7 SLL
7FBRE - 5FBE FBESF - FBMF
7FBEF
MP - MO - MC
MS - MO - MOS
MR - MC
RCF - ATF AAF - ABF - AGF ALF - AKE
FD - FG FD/FHD - FG/FHG Acroba 7FDF/7FGF 5FG/5FD 7FG/7FD AF - RF/TF LJ/MJ - HC
Logos - 320K 520K TSX - TL/TN - Siro Pollux - 2001 - SP Nee SPD - TW - T TP - KTI EGU - SU - EFU
ErgoPicker Select Nee Nee Opus - Ergomover Opal - OP Vector - Veflex Nee NO-Serie Nee
I Nee
RFT Nee
GPF - Euroloc LL - SELL - LF - HSS SB
H Nee
L-Serie - E-Serie R-Serie - A-Serie Startruck SEHS RB - RBM R-Serie FBR - FBS C01
Panther - SGL - LT P - PB TE PLD - LP Nee
G
SP - Wave50 TSP - TS Nee MOBAK -ABKO Nee Nee Nee K-Serie LO-Serie TE - CEM Nee Nee ECE - EKS
620 PF/PM 420RX 810/813US - 901- 902 XOP1 - XOP3 Logo - Modo - Dual TMD Nee PHL - PL - TP P - PF - PM VNA - MX CS - EK - MQ Nee Nee
MoDo Nee Nee Nee MMS MCS Nee Nee
Nee Nee Robotruck Ja Nee Nee
PMO MO
Warehouse & Logistics 18 •
51
