Thuis op. Over samenwerking tussen school en allochtone ouders

14-01-2008

09:08

Page 1

Thuis op School Over samenwerking tussen school en allochtone ouders uitgave van Vereniging voor Openbaar Onderwijs Louis Armstrongweg 120 Postbus 60182 1320 AE Almere Telefoon (036) 5331500

Thuis op School Over samenwerking tussen school en allochtone ouders

272592 Boek allochtone ouders omslag:Opmaak 1


272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:54

Page 2



Meer informatie bij Vereniging voor Openbaar Onderwijs telefoon (036) 533 15 00 www.voo.nl Jacomijn Sennef e-mail [email protected] Ancella Evers e-mail [email protected]

14-01-2008

08:54

Page 3


14-01-2008

08:54

Page 4

inhoud Inleiding

3

Ouderbetrokkenheid is hot

Initiatieven

1

Basisschool De Loopplank in Zaandam

7

Ouderparticipatie betekent vooral ook luisteren naar ouders en hun opmerkingen zien als gratis bijdragen aan de onderwijskwaliteit Toen de Ouderkamer haar eigen ruimte kreeg, is de frequentie van de bijeenkomsten toegenomen naar maar liefst twee ochtenden per week

2

Stichting Turks Onderwijs Centrum in Amsterdam

21

Wekelijks hebben wij contact met wel vijfhonderd mensen van uiteenlopende nationaliteit

3

Stichting Onderwijs Ondersteuning Kampen

33

Bewustmaking van de Turkse geschiedenis en cultuur is belangrijk voor de identiteit van onze kinderen en hun ontwikkeling hier in Nederland

4

Onderwijssteunpunt Eindhoven en Fatiha Vrouwengroep Eindhoven

41

Laagdrempelig Onderwijssteunpunt en Fatiha zijn gericht op de bewustmaking en ontwikkeling van alle Eindhovenaren, in het bijzonder die van vrouwen en meisjes

5

Ouderpunt Zwolle

51

Onze brede aanpak bestaat uit voorlichting, opvoeding en bemiddeling bij conflicten Eerlijk gezegd zou ik mij geen raad weten als het ouderpunt zou ophouden te bestaan

6

Ouder Informatie Punt in Delfzijl

65

OIP zou het succesvolle schoolcontactwerk graag naar andere scholen willen uitbreiden

7

Turks Ouder Comité in Amersfoort

75

Ouders moeten het gevoel hebben dat het hún project is en alle ruimte krijgen om met voorstellen te komen

8

Ouders Actief van MOVISIE Het is belangrijk goed over het voetlicht te brengen dat de activiteiten van de oudercomités echt gericht zijn op het leven in Nederland

83


14-01-2008

08:54

Page 5

Hoe goed bedoeld ook, plannen van beleidsorganisaties gaan in de uitvoering nogal eens de mist in omdat ze bedacht zijn zonder de mensen om wie

het gaat er zelf bij te betrekken. Deze missing link is de achtergrond van de samenwerking tussen VOO en STOC. Twee organisaties die overtuigd

zijn van het belang van ouderbetrokkenheid, het eens zijn over de manier

waarop je die bevordert en daarin een taak voor zichzelf weggelegd zien. Twee organisaties ook die elkaar goed aanvullen. VOO als belangenor-

ganisatie met een landelijk netwerk en STOC als lokaal centrum met rechtstreeks toegang tot de Turkse gemeenschap en diverse andere allochtone

groepen in Amsterdam en daarbuiten. Het ideale uitgangspunt om vanuit de praktijk een stap omhoog te zetten en good practice voor andere bevol-

kingsgroepen toepasbaar te maken. Voor de periode van het project werkte

een Turkstalige medewerkster van STOC op freelance basis bij VOO.

Z ij fungeerde als intermediair tussen VOO en STOC, was onmisbaar bij het leggen en onderhouden van contacten met de initiatieven. Vooral wanneer de taal problemen opleverde, kon zij het nodige vertrouwen bewerkstelligen.


14-01-2008

08:54

Page 6

Inleiding 2 3 Ouderbetrokkenheid is hot Ouderbetrokkenheid bij het onderwijs is nodig en zinvol. In de samenleving bestaat daarover brede consensus. Goede contacten met ouders dragen bij aan de kwaliteit van de school en komen de leerprestaties en maatschappelijke ontwikkeling van de leerling ten goede. Ouderbetrokkenheid is in de eerste plaats een zaak tussen school en ouders. Beide werken vanuit een gezamenlijk belang, namelijk de optimale ontwikkeling van het kind. Die komt het beste tot z’n recht indien ouders en school samenwerken. De Vereniging voor Openbaar Onderwijs (VOO) startte in samenwerking met de Stichting Turks Onderwijs Centrum (STOC) in Amsterdam een project om goede voorbeelden van betrokkenheid van allochtone ouders zichtbaar te maken. Want waarom zou het wiel iedere keer opnieuw moeten worden uitgevonden? Afkijken en op je eigen manier nadoen, is van oudsher een beproefde methode om te leren. Zoals alle ouders willen allochtone ouders het beste voor hun kind. Zij hebben dan ook veel animo om bij het onderwijs betrokken te zijn. Overal in het land nemen zij daartoe initiatieven. Thuis op School laat er daar acht van zien. Om anderen te enthousiasmeren, te informeren en tot voorbeeld te dienen. Laat de initiatieven een bron van inspiratie zijn. Opvallend in Thuis op School is het grote aantal initiatieven waarbij Turkse ouders betrokken zijn. Turkse groepen staan bekend om hun hoge organisatiegraad. Mede daarom zijn hun inspanningen veelal succesvol. Ouders volgen cursussen, springen zelf als vrijwilliger in om anderen te informeren en onderhouden goede contacten met scholen.


14-01-2008

08:54

Page 7

Gaande de rit bleken veel van oorsprong Turkse initiatieven hun blik te hebben verruimd of dat op termijn te willen gaan doen. Ze bereiken steeds vaker ouders van verschillende etnische achtergronden. Ook Nederlandse ouders sluiten zich aan. Een mooie ontwikkeling die laat zien hoe je in de eigen cultuur en taal in het klein kunt beginnen. Zodra er een basis is en het vertrouwen van de mensen uit de eigen etnische groep gewonnen, valt aan te bevelen de horizon te verleggen. Dan is het beter het initiatief uit te bouwen en met andere culturen te gaan samenwerken. Want uiteindelijk gaat het om betrokkenheid bij het onderwijs. Dat hebben alle ouders gemeen, ongeacht hun land van herkomst. Uitgangspunt was in eerste aanleg het in beeld brengen van zelforganisaties van ouders. In hun zoektocht kwamen VOO en STOC echter allerlei variaties op het spoor. Soms is inderdaad sprake van pure zelfinitiatieven, al dan niet gebaseerd op eigen inkomsten. Andere initiatieven worden ondernomen door de gemeente of een (welzijns)organisatie. Ook zijn er scholen die ouders vanuit hun missie en visie bij het onderwijs betrekken. Deze diversiteit maakt het mogelijk een gevarieerd en voor een breed publiek aantrekkelijk beeld te laten zien. Ouderbetrokkenheid kan op veel verschillende manieren vorm krijgen. Thuis op School gaat niet alleen over de grote steden, ook daarbuiten is ouderbetrokkenheid aan de orde van de dag. Al heeft elk initiatief z’n eigen aanpak, een aantal agendapunten keert telkens terug. Bijvoorbeeld lessen in de eigen taal, huiswerkbegeleiding, cursussen opvoeding, cursussen medezeggenschap, voorlichting over het Nederlandse onderwijssysteem en de Cito-toets, aandacht voor gevoelige issues als speciaal onderwijs en schoolkeuze. De onderwerpen worden op verschillende manieren uitgevoerd. Dat geldt voor de zelfinitiatieven en eveneens voor de activiteiten van het ouderpunt, onderwijsinformatiepunt en onderwijssteunpunt. Het concept is goeddeels hetzelfde, de uitwerking anders. Zelfinitiatieven zoeken vaak naar een of andere vorm van institutionalisering. Ze hebben behoefte aan iemand die namens de gemeente een brugfunctie tussen ouders en scholen verzorgt. Ook is er behoefte aan ondersteuning. Zelfinitiatieven hebben ruimte en faciliteiten nodig om bijeenkomsten te kunnen houden. Ondersteuning hoeft niet per se te komen in de vorm van een budget. Het kan ook in natura. Het faciliteren van zelfinitiatieven is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeenten, ouders en scholen.


14-01-2008

08:54

Page 8

Initiatieven zouden gebruik kunnen maken van faciliteiten op scholen, om zo makkelijker hun activiteiten te kunnen uitvoeren. Gemeenten kunnen die stimuleren, eventueel financieel. Zodra de eerste basis voor een relatie met ouders is gelegd, kunnen ook schoolbesturen hun deel bijdragen. En van ouders mogen eveneens investeringen worden verwacht, bijvoorbeeld in de vorm van vrijwilligerswerk. De randvoorwaarden, zoals uit de bevindingen in het project naar voren gekomen, zijn nog lang niet overal op orde. Gemeenten blijken veelal in te zetten op multiculturele activiteiten. Soms gaat dat goed, zoals bijvoorbeeld in een aantal van de dertig gemeenten waar Platforms voor Allochtone Ouders in het Onderwijs functioneren. Een initiatief van Forum, instituut voor multiculturele ontwikkeling. In sommige gevallen zijn zelfinitiatieven in deze platforms opgegaan, wat op zichzelf een verheugende ontwikkeling is. Maar niet alle etnische groepen zijn al klaar voor een multiculturele ontmoeting, zo blijkt mede uit de ervaringen in Thuis op School. Daarom moet er naast de lokale platforms ruimte voor zelfinitiatieven blijven bestaan. Multiculturele ouderbetrokkenheid wordt overal onderschreven, maar kan niet worden afgedwongen. In de praktijk blijken ouders het beste te mobiliseren indien groepen hun eigen cultuur als uitgangspunt mogen nemen. Om van daaruit verder te komen. Zeker moeilijk bereikbare groepen zijn met de huidige gemeentelijke multiculturele aanpak niet uit hun isolement te halen. Wat allerminst betekent dat zij het uiteindelijke doel, een betere cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van hun kind, niet zouden onderschrijven. Andere randvoorwaarden voor ouderbetrokkenheid zijn laagdrempelige activiteiten, dicht bij huis en informeel. Het is daarom aan te raden niet te snel officiële bijeenkomsten te houden. We weten nu bijvoorbeeld dat de Citotoets en het speciaal onderwijs veel allochtone ouders zeer bezighoudt, maar dat zijn niet de onderwerpen waarover een school zonder meer een avond kan beleggen. Ga in plaats daarvan eerst eens informeel het gesprek aan, organiseer misschien iets op het gebied van vrijetijdsbesteding, maak met elkaar kennis en onderzoek waar de behoeften liggen, wat ouders willen. Zo ontstaat een vertrouwensrelatie die de basis voor partnerschap legt. Hierbij nemen scholen het voortouw. Ze zetten de toon en laten ouders zien welke school ze voor hen willen zijn. Jacomijn Sennef, Ancella Evers en Özlem Ercan-Demir VOO-project ouderbetrokkenheid

4 5


14-01-2008

08:54

Page 9

Wie had ooit kunn nen n zo typisch Nede derl Zaandam, van de m mo d oois en Albert Heijn n, zou ontstaan al De Loopplank? W Wa utochtone ouders in n h oetingsruimte initiiat n om hun betrokke ken d rwijs te versterken n.


14-01-2008

08:54

Page 10

nn nen denken dat in de derlandse stad m molens, van Verka ijn n, nog eens zo iets n als basisschool W Waar allochtone e in n hun eigen ontitiiatieven ontwikke kke kenheid bij het on ken n. 6 7

Basisschool De Loopplank in Zaandam Molens, Verkade en Albert Heijn. Ze bepalen voor een

goed deel het gezicht van Zaandam. Dat tsaar Peter er de scheepsbouw leerde, weet de gemiddelde Nederlander

ook nog wel. Maar dat er al eeuwenlang zoveel migranten naast elkaar hebben geleefd, is niet bij eenieder bekend.

Juist door die aanwezigheid van verschillende culturen is basisschool De Loopplank een goed voorbeeld van een

school waar de ouderparticipatie hoog scoort, een ware ontmoetingsschool.

De Loopplank investeert voortdurend in het contact met de ouders. Met de aanstelling van zes onderwijsassistenten, een coördinator Ouderkamer en iemand die onder

meer de samenwerking met de peuterspeelzaal verzorgt, is dit uitgangspunt ook in de formatie terug te vinden.

O uj


14-01-2008

08:54

Page 11

Ouderparticipatie betekent vooral ook luisteren naar ouders en hun opmerkingen zien als gratis bijdragen aan de onderwijskwaliteit


WANDEL DE LOOPPLANK BINNEN

14-01-2008

08:54

Page 12

School als tweede thuis

EN BELAND ALS HET WARE IN EEN WARM BAD. DE SFEER OP DEZE BASISSCHOOL IN ZAANDAM DOET

“Investeren in contact, dat is wat wij voortdurend op het netvlies hebben,” zegt directeur Marja Eekhof-Bruinsma. “Wij zijn

WELDADIG EN VRIENDELIJK AAN.

de overtuiging toegedaan dat kinderen zich het beste ontwikkelen wanneer ouders en team daar beide deel van uit-

‘S OCHTENDS STAAN ALLE LEER-

maken, naast elkaar staan. Ik zie dit zelfs als voorwaarde voor ontwikkeling. Alleen als we samen werken, komen we

KRACHTEN IN DE DEUR VAN HUN

verder. Dat zeggen wij ook altijd bij de intake.

LOKAAL OM IEDEREEN WELKOM TE HETEN. EEN GEZELLIG ZITJE IN DE

Uitgangspunt daarbij is respect voor elkaar, wij zijn een ontmoetingsschool. Wij gaan met elkaar om volgens de bijbelse

8 9

waarden en geven aandacht aan en ruimte voor andere godsdiensten. Wij zijn daarbij op zoek naar wat ons bindt.”

CENTRALE HAL NODIGT OUDERS UIT EVEN NEER TE STRIJKEN. MÉT

Populatie

UITZICHT OP DE INTERCULTURELE

De Zaanse school telt 245 leerlingen en is gevestigd aan de rand van twee wijken, waarvan er een extra geld gaat ont-

WAND WAAR ALLE LANDEN VAN

vangen in het kader van het actieplan voor probleemwijken van minister Vogelaar. De schoolpopulatie is voor bijna tach-

HERKOMST VERTEGENWOORDIGD

tig procent van Turkse afkomst. De laatste jaren is sprake van een lichte verschuiving naar landen waar politieke

ZIJN. DE LOOPPLANK MAAKT HAAR

vluchtelingen vandaan komen. Verder zitten er sinds enige tijd meer Surinaamse en Antilliaanse kinderen op De Loop-

DOELSTELLING WAAR: ZE BIEDT

plank, evenals autochtone Nederlandse kinderen uit Amsterdam-Noord. In totaal zijn 33 nationaliteiten op de school

LEERLINGEN EN OUDERS EEN TWEEDE THUIS.

vertegenwoordigd. Volgens Ron van der Velde, leerkracht van groep 1 en 2, spreken de kinderen bij aankomst in groep 1 tegenwoordig beter Nederlands dan voorheen. “Waarschijnlijk omdat allochtone ouders hier al langer verblijven en zelf beter Nederlands

spreken. En mede als gevolg van het feit dat aan de school een peuterspeelzaal plus verbonden is, met hetzelfde ontwikkelingsgerichte onderwijs (OGO) als De Loopplank. Ouders zijn zich bewust van het belang van voor- en vroegschoolse educatie voor de taalontwikkeling van hun kinderen.” Marja: “Behalve voor het leren van Nederlands helpt de peuterspeelzaal ook bij het wennen aan de schoolcultuur. Vroeger liepen de kinderen van groep 1 zich de eerste tijd vooral te verbazen. Werkelijk alles was immers nieuw. Voor je dan aan taal leren toe komt, ben je een half jaar verder.”

Moedertaal “Evenals de twee leidsters van de peuterspeelzaal zijn vier van de zes onderwijsassistenten van De Loopplank tweetalig,” vertelt Marja. “Wetenschappelijk is bewezen dat een tweede taal makkelijker wordt geleerd als de moedertaal goed ontwikkeld is. Daar steken wij dus op in. De intentie is de eerste taal verder te ontwikkelen en zo een stevig fundament te leggen. Daarom hebben we ook tweetalige boeken. De kinderen in groep 1 en 2 spreken in de klas hun moedertaal, tenzij de leerkracht ziet dat het kind best al bedreven is in het Nederlands en dus kan eisen dat het die taal spreekt. Vanaf groep drie wordt Nederlands gesproken. Voor complexe instructiemomenten is een tweetalige assistent aanwezig.”

1.


14-01-2008

08:54

Page 13


14-01-2008

08:54

Page 14

Ouderkamer De ouders van De Loopplank kunnen elkaar ontmoeten in een speciale Ouderkamer, waarvan royaal gebruik wordt gemaakt. Dit initiatief begon aanvankelijk met maandelijkse koffieochtenden in de hal van de school en is uitgegroeid tot twee ochtenden per week in een eigen ruimte in het tegenover de school gelegen moderne kerkgebouw. “Het is een geweldig succesvol, door mijn voorganger ingezet, gebeuren. Op een steenworp afstand van hier hebben collega’s ook ouderkamers opgezet. Die niet werken. Waarom niet? Volgens mij omdat het daar een ‘hoofd’-zaak is. Er is bedácht dat een ouderkamer een goed idee is. Maar als hoofd en hart niet congruent zijn, ga je de mist in. Dan is de ouderkamer een trucje. Hier is mijn illustere voorganger

10 11

destijds begonnen met het ontwikkelen van de missie en visie van de school. Pas daarna zijn wij met de Ouderkamer aan de gang gegaan en niet zonder telkens de ervaringen daarmee terug te koppelen. Er is een periode geweest dat wij allochtone ouders niet groetten als wij hen in de school tegenkwamen. Dat kon niet vanwege de taal, dachten we. Tegenwoordig spreken wij als teamleden elkaar voortdurend aan op ons gedrag. Wij willen naar iedereen respectvol zijn. We moeten nu weer ons beleidsplan voor de komende vier jaar op papier zetten. Visie en missie zijn de afgelopen jaren natuurlijk doorontwikkeld. Maar nu we ons daar opnieuw over buigen, blijken die geen enkele discussie op te roepen. Een aangename constatering. En ook waren we bijvoorbeeld weinig tijd kwijt met de voorbereiding op het bezoek van staatssecretaris Dijksma in mei 2007. Wij dragen onze missie gezamenlijk en als vanzelfsprekend uit.”

Ouderparticipatie “De Ouderkamer valt niet meer weg te denken,” vindt Marja. “Maar ouderparticipatie houdt veel meer in. Het betekent vooral ook luisteren naar ouders. Collega’s grappen wel eens tegen mij in de zin van ‘O, daar heb je haar weer met haar feedback’. Maar ik zie de opmerkingen van ouders als gratis bijdragen aan de onderwijskwaliteit. Een voorbeeld. Laatst kwam hier een ouder wiens kind inmiddels op het voortgezet onderwijs zit. Een leraar daar had opgemerkt dat een bepaalde lacune in de spelling typerend is voor kinderen die van De Loopplank en van een andere school in Zaandam komen. Ik ben samen met de intern begeleider naar die leraar toegegaan om te bespreken wat er precies aan de hand is zodat wij dat bewuste probleem hier op school kunnen aanpakken.” Daarnaast staat ouderparticipatie voor duidelijke keuzes in de formatie. “Ook dat is door mijn voorganger ingezet en nu nog steeds zichtbaar. Wij hebben twee onderwijsassistenten die zich specifiek met ouderparticipatie bezighouden, een coördinator Ouderkamer en iemand die de samenwerking met de peuterspeelzaal verzorgt.”

Pedagogisch klimaat Of alle inspanningen leiden tot meer aanmeldingen? “Nou, onze aanpak zingt hier in de wijk wel rond. Zes jaar geleden hebben we er twee lokalen bij gekregen en sinds kort nog eens twee in de kerk hiertegenover. Ouders uit andere wijken komen echter niet op ons af. En of we daar wel naar zouden moeten streven? Of we moeten proberen minder zwart te worden dus, daar houd ik mij niet meer mee bezig. Wij zijn een afspiegeling van de wijk en geven gewoon heel goed onderwijs. Dat lijkt me genoeg.

1.

Fa mi 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:54

Page 15

lie Familie

Je school als tweede thuis beschouwen, betekent dus eigenlijk dat de school je familie is. Je vader, moeder, oom en tante. En dan is het ook logisch dat ouders de school terug uitnodigen. Steeds vaker worden huisbezoeken niet alleen door leerkrachten afgelegd maar gaan ook de onderwijsassistenten mee. En soms worden bovendien de intern begeleiders nadrukkelijk uitgenodigd. Het komt voor dat er een clubje van zes op weg gaat.

Petje af

Honkbalpetten, capuchons en andere hoofddeksels gaan in principe af. Als je de kinderen niet in de ogen kunt kijken, wordt het maken van contact wel erg lastig. Maar toen er aan het begin van de ramadan ineens twee meiden van groep 8 een beetje provocerend met een hoofddoekje op naar school kwamen, is daar niks van gezegd. Binnen twee dagen was de lol er af en zaten ze weer blootshoofds in de klas. Het meisje dat in de aanloop naar het Suikerfeest voor de gelegenheid met een prachtige hoofddoek was uitgedost, kreeg uitgebreide complimenten. Een ander meisje, uit Afghanistan, komt dagelijks met hoofddoek naar school. Directeur Marja Eekhof-Bruinsma: “Dat moet van haar vader. Die is erg streng in de leer en het gezin woont nog maar kort in Nederland. Daarom laten we dat maar zo. Dat is geen enkel probleem. Wij hebben geen eenheidssaus. Dat hoeft hier niet, dat is het resultaat van onze investeringen in de relatie met ouders. Daar heb je veel meer aan dan aan het stellen van algemene regels. En natuurlijk schiet je ook wel eens een bok. Wij zijn ook maar mensen.”


14-01-2008

08:54

Page 16

Ook de vraag of onze aanpak de leerresultaten verbetert, vind ik moeilijk te beantwoorden. Al werk ik hier al 25 jaar, waarvan ruim een jaar als directeur. Ontwikkeling en veiligheid staan voorop. Het is bewezen dat dit voor het leren de beste omstandigheden zijn. Het pedagogisch klimaat scoort hier hoog, dat zie je ook terug in enquêtes. En of dat dan ten goede komt aan de leerresultaten? Die conclusie is altijd moeilijk te trekken. Daar zit zo heel veel meer aan vast.”

12 13 Ouders niet aan het hek laten staan Goed contact met ouders is regel 1 voor de teamleden van De Loopplank. Hoe doe je dat in de praktijk? Leerkracht Ron van der Velde van groep 1 en 2 is zich terdege bewust van de noodzaak dit voorzichtig op te bouwen. “In het begin vertrouwen ouders hun kind immers aan een vreemde toe. Dus moet ik hen goed inlichten over wat er op een dag gebeurt. Al zijn het kleine dingetjes, dit geeft ouders het gevoel dat hun kind gezien wordt. Dat er iets met hun kind gedaan wordt. Als zij bijvoorbeeld vragen of ik er op wil letten dat het genoeg drinkt, doe ik dat ook en kom ik daar bij de ouders op terug. Tien minuten voor de school begint, ben ik in de klas. Het is hier beleid dat ouders niet aan het hek blijven staan. Zij zijn allemaal welkom. Daarom hebben wij ook zitjes in de school. Als leerkracht sta je in de deuropening van je lokaal en nodig je uit om dingen te delen en te vertellen. Ouders en kinderen moeten voelen dat ze er mogen zijn. Ouders gaan mee de klas in en zijn vrij daar iets met hun kind te doen. Dat is een mooie gelegenheid om even iets te laten zien. Bijvoorbeeld hoe ze met hun kind een puzzel kunnen leggen. De volgende keer kun je vragen hoe het samen puzzelen thuis gaat. Op een gegeven moment, na een kwartier of zo, vraag ik de ouders de klas te verlaten en begint de groep met het kringgesprek. Zo bouw je langzaamaan het contact op. Ook de huisbezoeken zijn daarin waardevol. Ouders waarderen het en ik vind het aardig om te doen. Je proeft de sfeer en kunt de ouders en kinderen beter plaatsen. We hebben het niet over de vorderingen maar over algemene zaken. Kinderen kunnen hun speelgoed en slaapkamer laten zien. Om de bezoeken een beetje in de tijd te begrenzen, leg ik ze tegenwoordig in de middagpauze af. Anders kun je wel bijna blijven slapen, zo gastvrij word je onthaald. De drempel om op een leerkracht af te stappen, is hier erg laag. Vragen van ouders kunnen aanleiding zijn om er in de Ouderkamer aandacht aan te besteden. Bijvoorbeeld over samen lezen met je kind, hoe doe je dat? In de Ouderkamer ga ik daar dan over vertellen. Later als ik zelf weer in de klas aan het voorlezen ben, merk ik dat dit invloed heeft gehad. Dat hoor je aan de reacties van de kinderen. Ik werk hier nu voor het achtste jaar op deze zelfde plezierige manier. Van collega’s heb ik gehoord dat het creëren van deze sfeer in het begin wel veel tijd heeft gekost. Later zie je dat ouders minder vragen komen stellen. Niet uit desinteresse maar omdat ze erop kunnen en durven vertrouwen dat het wel goed zit. En weten dat als het nodig is ze altijd een beroep op je kunnen doen. Dan wachten ze niet tot het ouderavond is. Dan vragen ze gewoon ‘Heb je straks even tijd voor me’. Een keer in de zoveel tijd zijn er tienminutengesprekken. Voor sommige onderwerpen is dat te kort. Dan rond ik het gesprek af en maken we een nieuwe afspraak op een moment dat ik meer tijd heb.”

1.

T 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:54

Page 17

Toen de Ouderkamer haar eigen ruimte kreeg, is de frequentie van de bijeenkomsten toegenomen naar maar liefst twee ochtenden per week


AAN TAFEL ZITTEN NURAY YAMAN, MARIEKE VAN SOEST EN BREGITTA

14-01-2008

08:54

Page 18

Koffieochtenden groeien uit tot platform voor álle ouders

SAVOY. DE EERSTE TWEE ZIJN MOEDERS VAN LEERLINGEN VAN DE

Nuray hoort tot de vaste kern bezoekers van de Ouderkamer. “Van begin af aan ging ik er naar toe. Ik weet het nog goed.

LOOPPLANK IN ZAANDAM. DE

Ik sprak nog helemaal geen Nederlands en was in verwachting van mijn jongste kind, mijn zoon die nu vijf jaar oud is.”

DERDE IS AAN DEZE BASISSCHOOL

In die tijd had de Ouderkamer nog niet haar huidige onderkomen in het nabijgelegen kerkgebouw. “Dat is pas sinds drie

VERBONDEN ALS COÖRDINATOR

jaar het geval,” vertelt Bregitta. “Wij spraken destijds ook niet over Ouderkamer maar over koffieochtenden. Die eenmaal

VAN DE OUDERKAMER, DE EIGEN

per maand op maandag in de hal van de school plaatsvonden. Niet echt de ruimte om lekker je verhaal te kunnen doen.

ONTMOETINGSRUIMTE VOOR OU-

Soms ging het er best emotioneel aan toe en dan is het niet plezierig als de conciërge net langs komt lopen. Of als je

DERS DIE OOK DE AANLEIDING

om tien uur, wanneer de pauze begint en de klassen leegstromen, moet ophouden terwijl je eigenlijk nog zo goed in

VOOR DIT SAMENZIJN IS. DE DRIE

14 15

gesprek bent.”

VROUWEN VOEREN HUN GESPREK SERIEUS EN MET OVERTUIGING. ONDERBROKEN DOOR HUMOR EN GELACH. ER KOMEN HEEL WAT DIERBARE HERINNERINGEN BOVEN.

Vo o r u i t s t r e v e n d Gelukkig had (en heeft) De Loopplank een vooruitstrevende directeur. Zij was de eerste die in Zaandam met een peuterklas plus begonnen was en regelde nu ook een eigen ontmoetingsruimte voor de ouders. Hoewel, ouders. Vaders zijn in de Ouderkamer hoe langer hoe minder te vinden. Je moet ze met een kaarsje zoeken. In het begin kwamen ze nog wel op de koffieochtenden maar langzaamaan droogde dat op. Enerzijds vindt Bregitta dat een on-

gewenste ontwikkeling. “Maar aan de andere kant is het voor de moeders ook fijn. Veel onderwerpen zouden anders niet besproken kunnen worden.” Eigenlijk zou er een extra ochtend bij moeten, eentje voor moeders én vaders, mijmert Bregitta. Maar ja, of dat er van gaat komen. Toen de Ouderkamer haar eigen ruimte kreeg, is de frequentie toegenomen van eenmaal per maand naar eenmaal per week. “En sinds dit schooljaar is er zelfs twee ochtenden per week een bijeenkomst.” Dit heeft mede te maken met het feit dat veel moeders, onder wie Nuray, tegenwoordig op maandagochtend naar de inburgeringscursus gaan.

Knutselen Op het programma van de koffieochtenden stonden aanvankelijk onder meer cursussen mozaïek en portrettekenen. Met knutselen hoopte men de drempel laag te houden en zoveel mogelijk ouders binnen te krijgen. En dat lukte wonderwel. De toeloop groeide in korte tijd uit tot gemiddeld zo’n vijfentwintig tot dertig ouders, met uitschieters tot veertig. Er is een vaste kern van zeven, acht moeders en daaromheen komt een wisselende groep andere ouders. Gemiddeld is tweederde van de bezoekers van Turkse afkomst, eenderde bestaat uit autochtoon Nederlandse ouders en ouders uit negentien andere landen. De kinderen van de bezoekers zitten in alle groepen. Met dien verstande dat de ouders van kinderen uit de hogere groepen vaker gericht op een thema af komen. Er is sprake van wisselend actieve werving. Het programma wordt aangekondigd in de maandbrief en hangt op het mededelingenbord. Bregitta doet

1.

bevoogdend zijn themaochtenden de Ouderkame n Soest heeft e j de enige was “Ik doe gema maar als ik d weerstand is da eraf blijken me 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:54

Page 19

Strenge juf

Toen de Ouderkamer nog maar kort bestond, vertelden ouders aan coördinator

Bregitta Savoy over het voorkomen van juf Sandra. ‘Zij kijkt altijd zo streng’, zeiden

ouders. ‘Volgens mij is zij niet zo lief’, meende een moeder. “Weet je wat,” vond Bregitta. “Wij nodigen haar in de Ouderkamer uit.” Zo gezegd zo gedaan. Juf Sandra verzorgde voor de ouders een les schrijven zoals zij die normaal aan de kinderen

geeft. Er ontstond meteen een band. Vanaf dat moment zijn er tien ouders op wie Sandra een beroep kan doen als er behoefte is aan ondersteuning in de groep.

Dit slaat niet op mij

Vreselijk bevoogdend zijn soms de instanties die themaochtenden over opvoeding voor de Ouderkamer verzorgen. Marieke van Soest heeft een tijdje gedacht

dat zij de enige was die zich daar aan ergerde. “Ik doe gemakkelijk mijn mond open maar als ik denk dat het alleen mijn weerstand is dan zeg ik niks. Maar ach-

teraf blijken meer moeders er last van te hebben. Het is soms echt gênant. In de Ouderkamer zitten allemaal mensen die kinderen opvoeden en soms al volwassen

kinderen hebben. Die hoef je niet toe te spreken alsof ze kleuters zijn. Al ben je de Nederlandse taal niet goed machtig, daarom ben je nog niet infantiel.”

Soms ook reageren sprekers op een onprettige manier op de aanwezigheid van

Nederlandse ouders. “Wat doe jij hier nou? Daar word ik dan een beetje giftig van. Aan de andere kant hoor je hier ook weer vermakelijke dingen. Je komt achter de

beeldvorming die verschillende groepen van elkaar hebben. Als het bijvoorbeeld gaat over vrouwen die van hun mannen de Nederlandse taal niet mogen leren, denken de Turkse moeders dat dit over Marokkanen gaat en omgekeerd. En als je soms hoort hoe er over Nederlanders wordt gedacht, denk ik ook meestal: “Dit gaat niet over mij.”

jn den me t e as ma d da me


14-01-2008

08:54

Page 20

dit zelf niet maar de Turkse onderwijsassistent stapt geregeld rechtstreeks op Turkse moeders af. Nuray deed dit onlangs bij een groepje Nederlandse ouders, maar zonder resultaat. “Zij vonden het onderwerp niet interessant. Tja, dat kan natuurlijk.” In de ogen van de drie vrouwen is het programma zeer afwisselend. Bregitta zet uiteen dat de onderwerpen variëren van opvoedingsondersteuning en typische onderwijszaken tot algemene thema’s als zorgverzekeringen en borstonderzoek. Marieke: “Zo heeft de directeur een ochtend verzorgd over de samenstelling van de groepen. Vroeger waren er op deze school qua leeftijd meer heterogeen samengestelde groepen. Later is men weer terug gegaan naar homogene groepen om als leerkrachten beter in staat te zijn de kinderen op hun eigen niveau te begeleiden. Die keuze is toen duidelijk uitgelegd.

16 17

Een andere ochtend ging over het ontwikkelingsgerichte onderwijs zoals dat hier op school wordt gegeven. Dat dit met thema’s werken betekent en dat kinderen vanuit spel tot leren komen. Erg fijn.” Ook ouders brengen vaak ideeën voor thema’s in. Nuray: “Als ik vragen heb over hoe dingen op school gaan, vind ik het soms toch moeilijk om die zomaar te stellen. Dan is het fijner om dat eerst met Bregitta te kunnen bespreken. Die nodigt de betrokkene dan uit om er in de Ouderkamer over te komen vertellen. Bijvoorbeeld ‘wat doet een intern begeleider’, ‘wat is het dossier’ en mag je als ouder daar in kijken. De leraar van groep 4 is een keer met de moeders komen rekenen om ons te laten zien hoe dat er in de klas aan toegaat. Erg goed, want dan snap je ook beter hoe je thuis met je kind moet oefenen.” Een ander voorbeeld van Nuray gaat over meester Govert. “Mijn zoon kwam thuis na een les over het offerfeest. Hij had het over Abraham en Isaak. Ik dacht dit kan niet kloppen, mijn zoon heeft niet goed geluisterd. Het moet Ibrahim en Ismail zijn. De volgende dag ben ik het bij meester Govert gaan vragen. Later is hij in de Ouderkamer aan alle ouders komen vertellen hoe het precies zit. Het gaat in de bijbel en de koran om hetzelfde verhaal. Alleen de namen zijn anders.”

Vo e r t a a l De voertaal in de Ouderkamer is Nederlands. “Wat op een gegeven moment best een knelpunt was,” herinnert Marieke zich. “Toen werd er zoveel getolkt dat er nog weinig Nederlands te horen viel. Hoe langer hoe meer verliepen de gesprekken in het Turks. Toen dacht ik ‘Ja, dat heeft voor mij dan nog weinig nut’. De Ouderkamer werd door Nederlandse ouders toch al een beetje gezien als voorziening voor Turkse ouders. Steeds meer Nederlandse en andere ouders vonden dat jammer. Zij hadden ook behoefte aan een Ouderkamer, maar niet op die manier.” De voertaal is toen onderwerp van gesprek geweest. Marieke voelde zich daar een beetje opgelaten door. “Want het was niet om vervelend te doen. Maar als je met elkaar wilt praten, moet je toch een gezamenlijke taal vinden. Sinds vorig jaar gaat het veel beter.” Bregitta: “Turkse moeders zijn zich beter bewust geworden van het belang van het spreken van Nederlands. Ook in de school, waar het praten in de moedertaal door ouders overigens wel is toegestaan. Maar zij snappen dat het ook voor de ontwikkeling van hun kinderen beter is Nederlands te spreken als je in het gezelschap van niet-Turkse mensen bent.”

1.

Goe ed bij j kass 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:54

Page 21

Goed bij kas

Ten tijde van het gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid (goa) zat de Ouder-

kamer goed bij kas. Tegenwoordig is dat heel wat minder. Wat niet betekent dat er niets meer kan. Allerminst zelfs. De school financiert de Ouderkamer uit het eigen schoolbudget.

“Gelukkig komen de meeste gastsprekers gratis,” zegt coördinator Bregitta Savoy. “Maar soms moet er voor hun diensten dik betaald worden. Dat was bijvoorbeeld het geval met een deskundige op het gebied van interculturele communicatie en

een psycholoog over het onderwerp agressie. Dit waren trouwens wel bijzonder interessante en waardevolle bijeenkomsten die door veel ouders zijn bezocht. Fijn

dat zoiets dan toch mogelijk is. Mijn grote wens is geld voor computers. Ik vind dat ouders moeten weten wat hun kinderen daarmee doen.”

Organisaties integreren in de school

Uit de Ouderkamer zijn verschillende initiatieven voortgekomen die de ouderparti-

cipatie bevorderen. Onder meer heeft een tijdje de cursus Beter Nederlands Spreken gedraaid. Verspreid in de school waren groepjes van drie, vier ouders onder begeleiding van vrijwilligers van het welzijnswerk Zaandam bezig met conversatielessen.

De speel-o-theek die door de coördinator Ouderkamer is binnengehaald, wordt nu onder begeleiding van een ouder en een leerkracht gerund door leerlingen van groep 8. Verder houdt Jeugdzorg één keer in de drie weken een opvoedspreekuur op De Loopplank. Beurtelings zit daar een Nederlandse en Turkse deskundige.

Een andere activiteit van de Ouderkamer is het interactief lezen. Eerst was er een in-

formatieve ochtend over deze manier van voorlezen en daarna zijn acht vrijwilligers het met groepjes kinderen gaan uitvoeren. Nu gaan leerlingen van groep 8 dit doen. “Organisaties integreren in de school, daar gaat het om,” zegt Bregitta Savoy.

ed e js 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:54

Page 22

SAR

Marieke behoort tegenwoordig tot de zeer geregelde bezoekers van de Ouderkamer. “Vroeger kwam ik vooral op bepaalde thema’s af. Dat had mede te maken met mijn werk. Ik kon daar best af en toe een uurtje later arriveren maar niet elke week. Tegenwoordig werk ik voor mezelf en ben ik vrij mijn eigen uren te bepalen. Dus nu ga ik veel vaker. Dat komt ook omdat ik sinds een jaar lid ben van de School Advies Raad, afgekort de SAR. Deze raad, voorheen de ouderraad, functioneert naast de mr, het formele medezeggenschapsorgaan waarin ouders meepraten over het beleid van de school. De SAR is informeler en doet meer de praktische invulling van wat in de medezeggenschapsraad wordt besloten. Ook de Ouderkamer speelt daar trouwens een rol

18 19

in. Ik vind de uitwisseling tussen Ouderkamer en SAR erg belangrijk. Beide hebben hun eigen bereik en zo zijn zoveel mogelijk ouders op de hoogte van wat er speelt.”

Vanuit de SAR worden werkgroepen gevormd, bijvoorbeeld ten behoeve van de kerstviering, of voor Sinterklaas, Pasen of een schoolreis. Volgens Marieke zou de Ouderkamer nog meer een platformfunctie moeten krijgen waar ideeën tot ontwikkeling komen. “De SAR kan die dan uitvoeren.”

Meer informatie bij

Marja Eekhof-Bruinsma, directeur De Loopplank e-mail [email protected]

Bregitta Savoy, coördinator Ouderkamer e-mail [email protected]

De Loopplank

Klipperstraat 2-4, 1503 AM Zaandam telefoon (075) 616 39 29

Zie ook www.loopplank.nl

1.


14-01-2008

08:54

Page 23

M tw ta a k o

Misv tingen wegne taboe aanpa ken e ouder 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:54

Page 24

20 21

Stichting Turks Onderwijs Centrum in Amsterdam Misvattingen wegnemen, taboes aanpakken en ouders bij het onderwijs van hun kinderen betrekken. Het is maar een greep uit het brede scala aan activiteiten van de Stichting Turks Onderwijs Centrum (STOC) in Amsterdam. Voorzitter Ismail Ercan hanteert de ouderparticipatie als een belangrijk wapen in zijn nooit aflatende strijd tegen achterblijvende leerprestaties van Turkse kinderen. Vijftien jaar geleden begonnen als Turks centrum kunnen vandaag de dag alle nationaliteiten er terecht.

W


14-01-2008

08:54

Page 25

Wekelijks hebben wij contact met wel vijfhonderd mensen van uiteenlopende nationaliteit


“ALLOCHTONE OUDERS KOMEN ER

14-01-2008

08:54

Page 26

Leerprestaties verbeteren is het uiteindelijke doel

NIET GRAAG VOOR UIT DAT HUN KIND NAAR EEN SCHOOL VOOR SPECIAAL ONDERWIJS GAAT. MET SOM-

‘Ouderparticipatie voor allochtone ouders’ is een van de cursussen gericht op het vergroten van de bekendheid met en

MIGEN GA JE JAREN OM VOOR ZE JE

betrokkenheid bij het Nederlandse onderwijs van allochtone ouders. Ercan, een van de oprichters van de stichting, zet

DIT TOEVERTROUWEN,” ZEGT STOC-

uiteen hoe het destijds is begonnen. “Wij probeerden ouders interesse in het onderwijs bij te brengen. Onderzoek gaf

VOORZITTER ISMAIL ERCAN. “OP

aan dat daarmee winst te behalen viel. We informeerden hen over het Nederlandse onderwijssysteem en over de steeds

SPECIAAL ONDERWIJS RUST NOG

veranderende wetgeving en regels op dat gebied.

ECHT EEN TABOE. EN ER BESTAAN

Dat doen we nu nog steeds al beperken wij ons niet meer tot de Turkse gemeenschap. Wekelijks hebben wij contact met

VOORAL OOK VEEL MISVERSTAN-

wel vijfhonderd mensen van uiteenlopende nationaliteit. Behalve voor cursussen komen zij voor allerlei welzijnsachtige

DEN OVER. DAAROM BESTEDEN WIJ

activiteiten naar ons toe, zoals muziek en dans. STOC speelt al jaren een activerende rol bij buurtbijeenkomsten over

ER TIJDENS DE CURSUS OUDERPAR-

leefbaarheid en stedelijke vernieuwing in Amsterdam-West. STOC staat voor het vergroten van betrokkenheid bij de sa-

TICIPATIE RUIM AANDACHT AAN.”

menleving en voor integratie en emancipatie. Het centrum ‘draait’ op drie (onbetaalde) bestuursleden en vijftien vrijwil-

22 23

ligers, onder wie Turken, Nederlanders en Surinamers. En verder krijgen wij veel steun van ouders die bij activiteiten komen helpen.”

Ouderparticipatie De cursus ouderparticipatie beslaat officieel zeven bijeenkomsten van twee uur. Maar dat kunnen er gemakkelijk ook tien worden. Voor een heikel onderwerp als het speciaal onderwijs blijkt volgens Ercan één bijeenkomst namelijk vaak niet toereikend. “Dan volgt er nog een tweede of zelfs een derde. Net zo lang tot alle ouders goed op de hoogte zijn en hun zegje hebben gedaan.” Elk onderwerp in de cursus begint met het verstrekken van feitelijke informatie. “Met een praatje en met behulp van video of dvd laten we de deelnemers zien wat er rond een thema speelt. Bij speciaal onderwijs tonen we bijvoorbeeld welke verschillende soorten er zijn en welke scholen Amsterdam heeft. Vaak ook is er een gastspreker die iets van de praktijk laat zien. Daarna is er tijd voor vragen en discussie. Weer in het geval van speciaal onderwijs komt het gesprek meestal moeilijk op gang, maar naarmate de sfeer vertrouwelijker wordt, durven steeds meer ouders met hun verhaal naar voren te komen. Dat werkt dan weer als eyeopener voor andere ouders die soms echt nare ervaringen hebben. Vaak ook blijken er volstrekt onjuiste en onvolledige ideeën over het speciaal onderwijs te bestaan. ‘Okay, als mijn kind doof is, gaat het naar een dovenschool. Daar ben ik het wel mee eens. Prima eigenlijk dat die scholen er zijn. Maar als hij alleen een beetje taalachterstand heeft en ze willen hem naar een speciale school? Ja, moet dat dan echt?’” Ercan benadrukt nog eens het belang van dit thema: “Wij voeren hier echt lange gesprekken over. Dan komt bijvoorbeeld ook aan de orde wat het rugzakproject inhoudt en waarom scholen observaties uitvoeren, hoe een intern begeleider werkt en wat de schoolbegeleidingsdienst uitvoert.”

2.


14-01-2008

08:54

Page 27


14-01-2008

08:54

Page 28

Schoolkeuze Een ander, ook al gevoelig onderwerp in dezelfde cursus is de schoolkeuze na het basisonderwijs. Ercan: “Nog niet zo lang geleden bleek uit onderzoek dat allochtone leerlingen vaker een lager advies krijgen dan op grond van hun score bij de Cito- en Entree-toets mag worden verwacht. Daar is toen veel publiciteit over geweest. Onder meer Nova heeft er aandacht aan besteed, waaraan wij als STOC hebben meegewerkt. Want er is toch wel een reden voor deze gang van zaken. Allochtone leerlingen vallen in het voortgezet onderwijs namelijk vaker uit dan autochtone leerlingen. Met een lager schooladvies heb je meer zekerheid dat de kinderen de opleiding ook afmaken. Door er in de cursus over te praten, snappen ouders beter wat de achterliggende re-

24 25

denen zijn. Dit betekent natuurlijk niet dat STOC het overal mee eens is en beleid altijd maar goedpraat. Als bijvoorbeeld een leerling met havo-niveau naar het vmbo gaat, is dat in het algemeen gesproken niet goed voor zijn motivatie.”

We r k w i j z e v a n d e s c h o o l Een derde thema in de cursus ouderparticipatie is ‘Werkwijze van de school’. Een neutraal onderwerp, zou je denken. Maar hier is het Ercan die een kritisch geluid wil laten horen. Voorzichtig, dat wel, want hij wil niemand voor de kop stoten. “Ik snap dat veel andere zaken ook van belang zijn en dat scholen prioriteiten moeten stellen. Maar toch, sinds de invoering van de lumpsumfinanciering is het aantal scholen waar wij onze cursussen geven drastisch verminderd. Vroeger kwamen we wel op veertig, vijftig verschillende scholen. Dit jaar zijn het er maar zes. Om toch zoveel mogelijk vaders en moeders te bereiken, hebben wij andere locaties moeten zoeken. Gelukkig hebben wij daar ook in ons eigen gebouw behoorlijk wat ruimte voor. Het nadeel is dat er nu ouders van verschillende scholen in een cursus zitten waardoor we minder specifiek op de eigen situatie van de school kunnen ingaan. We moeten het meer algemeen houden en dat is minder ideaal. Je kunt je verhaal bijvoorbeeld niet meer aanpassen voor ouders van kinderen die naar een montessori- of daltonschool gaan.” Ercan krijgt ook wel eens de indruk dat scholen er niet zo happig op zijn de mondigheid van ouders te vergroten. “Ze vinden het ook lastig. Ouders die de klas versieren en lekkere hapjes maken, zijn altijd welkom. Maar meepraten over het onderwijs wordt niet overal op prijs gesteld. Soms krijgen ook wij als STOC weinig medewerking. Dan stelt een school wel haar gebouw beschikbaar voor een ouderbijeenkomst maar moet je zelf het meubilair bij elkaar zoeken. Dat is een slecht begin van een thema-avond die gaat over de werkwijze van de school.”

Opvoeding: zo! De cursus ‘Opvoeding: zo!’ duurt vijf bijeenkomsten, gewijd aan voor de hand liggende onderwerpen als de rol van de ouders thuis, belonen en straffen, op tijd naar bed, omgaan met de schoolcultuur. “Puur opvoeding,” zegt Ercan. “Het is voor een kind bijvoorbeeld erg belangrijk dat zijn thuiskomst uit school wordt opgemerkt. Moeder is misschien bezig in de keuken, maar zij stopt daar dan mee om een half uurtje over de belevenissen op school te praten en te bekijken wat haar kind daarvandaan heeft meegebracht.” Aanbevelingen in de cursus ‘Opvoeding: zo!’ kunnen steevast op veel instemming van ouders rekenen. “Wat niet betekent dat zij het makkelijk vinden die

2.


14-01-2008

08:54

Page 29


14-01-2008

08:54

Page 30

altijd op te volgen. Daarom krijgen deelnemers elke week een opdracht mee. Bijvoorbeeld voor observatie of om een week lang dagelijks op te tekenen wat zij met hun kind hebben ondernomen. Iedereen krijgt een werkboek. In dit geval is het materiaal, in drie talen, niet door ons zelf ontwikkeld maar door een instituut in Utrecht.”

We e k e n d s c h o o l Ercan: “Onder de naam weekendschool verzorgen wij op zaterdag een programma gewijd aan muziek en dans. Vrijetijdsbesteding dus. Op zondag komen

26 27

leerlingen voor huiswerkbegeleiding en voorbereiding op de Cito-toets. Dit jaar zijn het er 120. Behalve extra lessen geven wij deze kinderen informatie over het voortgezet onderwijs en over beroepen. In de maand februari nodigen wij hierbij ook telkens de vaders en moeders uit. Wij gebruiken dan onder meer een mooie film op dvd van het Cito. Soortgelijke informatiebijeenkomsten geef ik ook wel op verzoek van stadsdelen in Amsterdam. En sinds enkele jaren in Arnhem en Zaandam. Pas nog kreeg ik de vraag dat ook in Rotterdam te komen doen, maar ik kon daar wegens tijdgebrek niet op ingaan. Ik heb wel een uitgewerkte beschrijving van het project en werkmateriaal gestuurd, zodat zij het zelf kunnen uitvoeren. Erg belangrijk deze bijeenkomsten. Ze helpen teleurstellingen te voorkomen en misverstanden weg te nemen. Ouders en kinderen hebben soms geen idee van de vooropleiding die voor een beroep nodig is. Het komt voor dat een kind later arts denkt te worden, terwijl de Entree-toets de vmbo kaderberoepsgerichte leerweg aangeeft.”

BETROKKENHEID BIJ DE SCHOOL BEGINT MET

Gradaties van betrokkenheid

EEN PRAATJE MET DE JUF OP HET SCHOOLPLEIN EN HET BEZOEKEN VAN OUDERAVON-

Voor deze mensen, leden van de medezeggenschapsraad, heeft STOC een handzame brochure ontwikkeld.

DEN. OUDERS WIER BELANGSTELLING VERDER

De Wet medezeggenschap op scholen telt vele, vele pagina’s moeilijk te doorgronden taal. De brochure van

GAAT DAN DE ONTWIKKELING EN HET WEL-

STOC legt de wet in eenvoudiger bewoordingen uit, in het Nederlands en in het Turks. Overzichtelijk wordt

ZIJN VAN HUN EIGEN KINDEREN DOEN MEE

uiteengezet over welke onderwerpen de medezeggenschapsraad advies- en instemmingsrecht heeft.

AAN DE OUDERRAAD, HET FEESTCOMITÉ OF

STOC wijst ouders er telkens op hoe belangrijk het is de Nederlandse taal goed te leren. Voor leden van de

EEN WERKGROEP. DAN BLIJFT ER NOG EEN

mr geldt dat des te sterker. Zij moeten immers met de directie en het schoolteam praten over zaken die ver-

KLEINE GROEP OVER DIE ZICH WIL BEMOEIEN

strekkende gevolgen kunnen hebben. Als de taalbeheersing niet goed is, ontstaan eerder misverstanden en

MET ZAKEN ALS SCHOOLPLAN, BUDGET EN

misschien botsingen. Dat mag niet want dat gaat uiteindelijk ten koste van de leerprestaties van kinderen.

ONDERHOUD VAN HET GEBOUW.

2.

anijk k 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:54

Page 31

Veranderlijk

Het Nederlandse onderwijs verandert zo niet elk seizoen, dan toch elk jaar, is de ervaring van STOC. “Opmerkelijk dat je sommige scholen voor voortgezet onderwijs over mavo-leerlingen hoort praten, terwijl het mavo al jaren niet meer bestaat.

Als scholen niet eens begrijpen hoe het precies in elkaar zit, hoe moeten Marokkaanse, Turkse of Egyptische ouders er dan iets van snappen?”

Cursus

De cursussen van STOC gaan alleen van start als er minimaal tien gegadigden zijn.

Meestal bestaan de groepen uit zo’n zestien, zeventien mensen. Het maximale

aantal deelnemers is twintig. Cursusmateriaal wordt meestal – gratis – ontwikkeld door de bestuursleden van STOC. Ouders betalen alleen een bijdrage in de kosten van printen en kopiëren.

Cursussen voor ouders lopen het hele jaar door en worden door de bestuursleden

gegeven. Vaak ook zijn er gastsprekers. Bij het onderdeel speciaal onderwijs is dat bijvoorbeeld een directeur van een school van dit type. Bij schoolkeuze komt vaak de coördinator van een school voor voortgezet onderwijs.

In beginsel worden de cursussen gegeven in de Nederlandse taal. Voor Turkse ou-

ders die daar echt problemen mee hebben, is uitleg in het Turks mogelijk. Voor andere talen kan STOC geen ondersteuning bieden.

k 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

EEN MEER GEDREVEN PERSOON DAN VOOR-

08:55

Page 32

Zoveel mogelijk ouders bereiken

ZITTER ISMAIL ERCAN VAN STOC IS NAUWELIJKS DENKBAAR. IN TURKIJE WERKTE HIJ

Op de vraag of hij wellicht heel zijn ziel en zaligheid met STOC heeft verbonden, volgt een bescheiden lach.

TWAALF JAAR ALS GESCHIEDENISLERAAR IN

“Ja, dat klopt wel. Het kost veel tijd. Maar mijn vrouw is er inmiddels aan gewend en mijn kinderen doen het

HET VOORGEZET ONDERWIJS. IN NEDER-

goed. Mijn dochter is afgestudeerd econome en mijn zoon wordt piloot. En een keer per jaar ga ik op vakantie

LAND WAS HIJ OALT-LEERKACHT EN COÖRDI-

naar Turkije, lekker zes of zeven weken genieten.”

NATOR OUDERPARTICIPATIE VOOR HET

De samenwerking met VOO loopt sinds een dikke twee jaar. “En voorspoedig,” vindt Ercan. “Ik ben daar mede

PROTESTANTS-CHRISTELIJK ONDERWIJS IN

zo blij mee vanwege dat openbare. Ik heb weliswaar jarenlang voor het protestants-christelijk schoolbestuur

AMSTERDAM.

gewerkt maar eigenlijk zijn wij voorstander van openbaar onderwijs, zoals in Turkije alle scholen zijn. Gewoon

28 29

één school voor iedereen. Dan kun je ook makkelijker de kwaliteit controleren.”

Ercan verwacht dat de samenwerking met VOO zal leiden tot een bundeling van krachten. “Overal in het land worden initiatieven ondernomen om de ouderparticipatie te vergroten, maar onderling hebben die mensen weinig contact. Ongetwijfeld zijn we op meerdere plaatsen bezig met het ontwikkelen van hetzelfde materiaal. Dat is jammer. Door onder regie van VOO samen te werken en ervaringen en materiaal uit te wisselen, kunnen we onze energie beter gebruiken en productiever worden. Dan kunnen we meer ouders bereiken en dus de leerprestaties van meer leerlingen vergroten.”

Meer informatie bij Ismail Ercan

Stichting Turks Onderwijs Centrum Johan Huizingalaan 80, 1065 JD Amsterdam telefoon (020) 669 90 79 mobiel 06 553 94 698

e-mail [email protected]

website www.turksonderwijscentrum.nl

2.


14-01-2008

08:55

Page 33

o rw

onrwij 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:55

Page 34

Er is een groot verschil tussen Turkse en Marokkaanse deelnemers aan een cursus.

Marokkaanse ouders willen liever alles zien en horen. Dan is een video of dvd geschikt. Voor de Turkse ouders heeft STOC speciaal materiaal ontwikkeld. Want

Turkse mensen nemen graag alle informatie overzichtelijk in een map mee naar huis. Om het daar op hun gemak nog eens te kunnen nalezen.

Cursussen onderwijs van STOC

Ouderparticipatie voor allochtone ouders Opvoeding: zo! Ouderraad

Medezeggenschapsraad

Voortgezet onderwijs en schoolkeuze

Informatie over Turks onderwijssysteem Mentoraat op maat

Stedelijke vernieuwing.

30 31


14-01-2008

08:55

Page 35

ig O w

?L l

n m

ig Ond wijsp

?Laagdr 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:55

Page 36

32 33

Stichting Onderwijs Ondersteuning Kampen

n moedertaal niet goed k Wie zijn moedertaal niet goed kent, leert niet makkelijk

een tweede taal, zo blijkt ook uit onderzoek. Het ouderinitiatief in Kampen is ontstaan als antwoord op de bezuinigingen van de overheid op de lessen in eigen taal

en cultuur. Op de Turkse les van STOOK is iedereen welkom. “Wij richten ons op de groepen 4 tot en met 8 en

eventueel de eerste twee leerjaren voortgezet onderwijs. Maar eigenlijk staan de lessen voor iedereen open, wij zullen nooit nee zeggen.”

B 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:55

Page 37

Bewustmaking van de Turkse geschiedenis en cultuur is belangrijk voor de identiteit van onze kinderen en hun ontwikkeling hier in Nederland


EIND 2007 BEVINDT DE DRIE JAAR

14-01-2008

08:55

Page 38

Dringend op zoek naar nieuwe leraren

OUDE STICHTING ONDERWIJS ONDERSTEUNING KAMPEN (STOOK) ZICH IN ZWAAR VAARWATER. DE

“Als ik mijn eigen taal niet door en door zou kennen dan zou ik minder goed Nederlands hebben geleerd”, stelt Ugan. “En na-

TURKSE LES ZIT ZONDER LERAAR EN

tuurlijk, voor Turkse kinderen die hier geboren zijn ligt dat anders. Toch is het essentieel dat zij Turks leren, zelfs al blijven ze

DE SUBSIDIE VOOR DE HUISWERK-

de rest van hun leven hier. Zonder beheersing van de Turkse taal kunnen kinderen op vakantie in Turkije niet met hun opa

KLAS IS GESTOPT. HET MERENDEEL

en oma praten. En in Nederland niet met de eerste generaties Turkse immigranten. Beheersing van de Turkse taal is belangrijk

VAN DE ACTIVITEITEN VAN STOOK

voor hun ontwikkeling en sociale ontplooiing.”

34 35

LIGT DAARMEE STIL. VOORZITTER YUSUF UGAN EN VIER ANDERE INI-

Officieel

TIATIEFNEMERS ZIJN ECHTER VAST-

Toen Ugan in 1990 naar Nederland kwam, werd er op de scholen Turkse les gegeven. “Tot een jaar of drie, vier terug de

BERADEN DE STICHTING WEER

regering en de gemeente Kampen de geldkraan dichtdraaiden. Lessen in eigen taal en cultuur waren vanaf dat moment de

NIEUW LEVEN IN TE BLAZEN. WAT IN

verantwoordelijkheid van de ouders zelf. Met een groep van zeven ouders hebben wij toen STOOK opgezet. Dat gebeurde

HET VAT ZIT, VERZUURT NIET.

rond de jaarwisseling 2004-2005. Een officiële stichting bood de beste kansen om serieus te worden genomen en aan de weg te timmeren. We vonden een voormalige oalt-leerkracht bereid na schooltijd in het gebouw van een openbare school Turkse

les te geven. Financiële steun kregen we niet. Misschien over een paar jaar, zei de gemeente. Eerst maar eens een tijdje aanzien hoeveel belangstelling er is en of het allemaal goed loopt.” Die tijd werd het ouderinitiatief helaas niet gegund. Na een dikke anderhalf jaar kreeg de leerkracht een ernstig verkeersongeluk en moest hij zijn werkzaamheden staken. Een klein jaar later, eind 2007, is er nog geen andere leerkracht gevonden. “Ze zijn er wel,” weet Ugan. “Maar ze wonen niet in Kampen, zoals de eerste leerkracht. Als wij reistijd, reiskosten, verzekeringen en dergelijke moeten betalen wordt de ouderbijdrage te hoog. Dan wordt het misschien wel dertig, veertig euro, fors meer dan de 17 euro per kind die we eerst hadden. Er gloort trouwens wel licht in de duisternis. In het kader van gezinshereniging komt er iemand naar Kampen die leraar is en de lessen zou kunnen geven. En als dat niks wordt, moet ik misschien zelf. Ik was leerkracht in Turkije, op het niveau van wat hier havo en vwo heet. Alleen, ik heb geen tijd, ik werk full time als logistiek coördinator bij het ministerie van Defensie en ik heb de stichting. Dus we moeten gewoon iemand anders vinden.”

Welkom Op de (toekomstige) Turkse lessen is iedereen welkom. “Wij richten ons op de groepen 4 tot en met 8 en eventueel de eerste twee leerjaren voortgezet onderwijs. Maar eigenlijk staan de lessen voor iedereen open, wij zullen nooit nee zeggen. De Turkse lessen zijn drie jaar geleden begonnen met twintig leerlingen, later waren het er 45. Dat is ruim een kwart van de circa 160 kinderen in de doelgroep. Ik weet zeker dat de belangstelling sindsdien alleen maar gegroeid is. Ouders spreken mij er geregeld over aan. Sinds de lessen stil liggen, wordt het contact met hun kinderen er namelijk slechter op, met name als het om de jongste kinderen gaat. ‘Hij kan mij niet begrijpen en ik hem niet’, vertellen ouders.”

3.

ieve excursies r per jaar organi272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:55

Page 39

OK een eduursie. Bijvoorar Speelstad d n Drenthe, naar

urodam of f dat een goed beeld ld Educatieve excursies

Een paar keer per jaar organiseert STOOK een educatieve ex-

cursie. Bijvoorbeeld naar Speelstad Oranje in Drenthe, naar Madurodam of iets anders dat een goed beeld geeft van wat in Nederland belangrijk is. Voor sommige kinderen zijn dit de enige uitstapjes buiten de gemeentegrens van Kampen.

mpen.

in Nederland be beVoor sommige kinderen n ge uitstapjes buite ten entegrens van

i-


ur-

f

r eld ld be been n ite ten

14-01-2008

08:55

Page 40

Ugan vindt het wrang te moeten constateren dat Turks een lagere status heeft dan Engels, Frans, Duits of Spaans. “In het algemeen wordt het belang van meertaligheid onderstreept. Dat is goed voor je ontwikkeling, ook sociaal. Goed voor alles, vindt men. Bij andere talen wordt die vraag niet gesteld, maar ik moet altijd uitleggen waarom het leren van de Turkse taal belangrijk is. En dan wordt ook meteen gewezen op het risico van taalachterstand in het Nederlands.”

Huiswerkklas De huiswerkklas, een tweede belangrijke activiteit van STOOK, heeft tot doel leerlingen van groep 8 en van het voortgezet onderwijs bij hun schoolwerk te ondersteunen. Ugan: “Vanwege taalproblemen zijn ouders daar vaak nauwelijks of niet toe in staat. Daarom wilden wij op dit gebied iets regelen. Wij vonden ruimte

36 37

en de gemeente betaalde via de Stichting Travers voor twee leerkrachten. Een voor wiskunde en een voor taal. Zij hielpen bij problemen met huiswerk en bij de voorbereiding van examens. De huiswerkklas draaide twee avonden per week van half zes tot half acht.” Aan deze situatie kwam een einde toen bureau Cares, voorheen Vluchtelingenwerk Kampen, het werk ten behoeve van de Turkse gemeenschap van de Stichting Travers overnam. Cares, bureau voor Vluchtelingen en Migrantenwerk, is een vrijwilligersorganisatie en wil in overleg met STOOK zoeken naar nieuwe leraren die zich onbezoldigd voor de huiswerkklas willen inzetten. Daarover is momenteel het overleg nog gaande.

Kinderfeest STOOK deed in 2007 wel mee met het traditionele Turkse kinderfeest dat jaarlijks op 23 april internationaal wordt gevierd. Met muziek, dans en eten wordt stilgestaan bij het einde van de eerste wereldoorlog waarbij Turkije zijn huidige landsgrenzen kreeg. Volgens Ugan belangrijk voor de bewustmaking van kinderen van de Turkse geschiedenis en cultuur. “En dat weer is belangrijk voor hun identiteit en ontwikkeling hier in Nederland.” De moskee in Kampen stelde ruimte voor het feest beschikbaar en Cares zorgde voor financiële ondersteuning. Normaal doorgang vinden ook de voorlichtingsbijeenkomsten voor ouders die STOOK een of twee keer per jaar houdt. Ugan: “Daar vragen wij gastsprekers bij. Deskundigen die kunnen uitleggen waarop je bijvoorbeeld bij de Cito-toets moet letten. En die informatie geven over veranderingen in de onderwijswetgeving. Wij zoeken dan ergens een zaal. Bijvoorbeeld bij Cares, dat slechts tien euro in rekening brengt voor koffie, verwarming en dergelijke. De belangstelling varieert enorm. De ene keer zijn er tien ouders, de volgende keer misschien wel vijftig. Dat is mede afhankelijk van het onderwerp. De Cito-toets vinden ze allemaal belangrijk, maar hoeveel Turkse kinderen in Kampen zitten in groep 8? Ik denk een stuk of twintig, dertig.”

Meer informatie bij Yusuf Ugan Stichting Onderwijs Ondersteuning Kampen e-mail [email protected] telefoon (06) 477 74 117

3.


14-01-2008

08:55

Page 41


14-01-2008

08:55

Page 42

Aanbevelingen Wie een ouderpunt wil opzetten, doet er volgens STOOK goed aan te zorgen voor een vast onderkomen. “Begin niet met een tijdelijke locatie voor een paar maanden,” adviseert voorzitter Yusuf Ugan. “Dat is veel te onrustig en onzeker. Belangrijk is verder het soort onderkomen. Bij voorkeur moet het een school zijn, waar de sfeer er al een van leren is. Een volgende aanbeveling die ik zou willen doen: Zorg voor een vervanger, zodat je niet zonder zit als de leraar ziek is. Maar boven alles, betrokken ouders zijn het allerbelangrijkste. Zorg dat je hen goed informeert. Misschien hebben wij dat laatste niet goed genoeg gedaan en zijn we te enthousiast aan de gang gegaan.”

38 39


14-01-2008

08:55

Page 43

Wi n z Zaa deooi en De uto oet

l n o derw


14-01-2008

08:55

Page 44

Wie had ooit kunnen n zo typisch Nederla Zaandam, van de mole deoois en Albert Heijn, n zou ontstaan als De Loopplank? Waa utochtone ouders in h oetingsruimte initiati Onderwijssteunpunt Eindhoven en Fatiha Vrouwengroep Eindhoven

40 41

Eindhoven is goed af met de veelzijdige Necla Koçak die uiteenlopende activiteiten vloeiend in elkaar laat overgaan.

Enerzijds wakkert zij, vanuit Onderwijssteunpunt Eindho-

ven, de interesse bij ouders in het onderwijs van hun kinde-

ren aan. Ook professionals als leerkrachten en hulpverleners stappen bij haar binnen.

Anderzijds richt zij, als voorzitter van de Fatiha Vrouwen-

l n om hun betrokkenh derwijs te versterken. groep, haar pijlen op alle vrouwen en meisjes in de lichtstad. En welke pet zij ook opzet, zij merkt dat haar werk effect

heeft. Bezoekers van het Onderwijssteunpunt en Fatiha zijn de laatste jaren beter geïnformeerd en hebben minder schroom om hulp te vragen als ze ergens mee zitten.

L 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:55

Page 45

Laagdrempelig Onderwijssteunpunt en Fatiha zijn gericht op de bewustmaking en ontwikkeling van alle Eindhovenaren, in het bijzonder die van vrouwen en meisjes


HOE KAN HET BESTAAN, DACHT

14-01-2008

08:55

Page 46

Binnen zonder kloppen

NECLA KOÇAK, DAT HET ONDERWIJS KLAAGT OVER TE WEINIG BETROKKENHEID VAN ALLOCHTONE

Ten behoeve van de bewustmaking en ontwikkeling van haar stadsgenoten, in het bijzonder die van vrouwen en meisjes,

OUDERS TERWIJL DIEZELFDE VA-

gooit Koçak al haar kwaliteiten in de strijd. Voor en naast haar studie met als specialisatie Loopbaanmanagement deed zij er-

DERS EN MOEDERS HET GEVOEL

varing op als peuterleidster en in het welzijnswerk voor volwassenen. Haar inzet voor de stichting Fatiha is vrijwillig. “Daarnaast

HEBBEN OP DE SCHOLEN NIET ECHT

ben ik een betrokken burger. En ook als moeder heb ik natuurlijk de nodige ervaring met ouderparticipatie opgedaan. Die

WELKOM TE ZIJN? “DAAR MOET IK

zet ik graag voor de samenleving in. Ik heb altijd gezegd dat ik met mensen wil werken en iets voor de ander wil betekenen.

IETS MEE DOEN,” BESLOOT DE

42 43

Als ik zie dat mijn inspanningen resultaat opleveren, krijg ik daar nog meer energie van om er tegenaan te gaan.”

TURKSE MOEDER VAN VIER DOCHTERS IN DE SCHOOLGAANDE LEEF-

Bewust maken

TIJD. DAT ‘IETS’ BEGON MET EEN

Onderwijssteunpunt Eindhoven is gevestigd op een toplocatie, midden in het centrum, tegenover het stadhuis. Koçak is er

AFSTUDEERPROJECT OP DE HBO-

elke werkdag van de week te vinden. “Vanuit het steunpunt probeer ik ouders van onderwijszaken bewust te maken, te sti-

OPLEIDING PERSONEEL & ARBEID

muleren en activeren. Ook professionals zoals leerkrachten kunnen bij mij terecht voor informatie en advisering. Leerlingen

EN GROEIDE, DRIE JAAR GELEDEN

en studenten zijn eveneens welkom, van alle leeftijden en met al hun vragen of problemen op het gebied van onderwijs. Men-

ALWEER, UIT TOT HET LAAGDREM-

sen kunnen zonder afspraak langskomen of bellen. En velen, ieder jaar meer, maken daar gebruik van. Bij conflicten kan ik op-

PELIGE ONDERWIJSSTEUNPUNT

treden als intermediair.”

EINDHOVEN. KOÇAK, INMIDDELS

Het Onderwijssteunpunt, dat deel uitmaakt van het gemeentelijke Centrum Jeugd en Gezin, is in eerste instantie opgericht

BIJGESTAAN DOOR EEN STAGIAIRE,

ten behoeve van de Turkse gemeenschap. Al snel voelden anderen zich tekort gedaan. “Daarom staan wij nu open voor alle

COMBINEERT HAAR PART TIME JOB

allochtone groepen. Hopelijk gaat de gemeente meer middelen vrijmaken en kunnen volgend jaar ook Nederlandse ouders

VAN 24 UUR PER WEEK BIJ DEZE

en leerlingen bij ons terecht. Wij voorzien echt in een behoefte.”

STEUNFUNCTIE MET HET VOORZITTERSCHAP VAN DE STICHTING FATIHA VROUWENGROEP.

Samenwerking Hoewel een goede planning veel doet, heeft Koçak het zeer druk. “Het Onderwijssteunpunt is nog nieuw en in ontwikkeling. Er valt nog zoveel te doen. Ik werk graag samen met andere instellingen zoals scholen en zelforganisaties. En met Palet, de organisatie die in opdracht van de provincie Brabant werkt aan goed samenleven van allochtonen en autochtonen. Adviseur

Marom Ayoubi van Palet heeft mij veel hulp geboden en doet dat nog steeds. Op het moment krijg ik ondersteuning van een stagiaire van Palet. Het is belangrijk de werkzaamheden zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen en activiteiten te organiseren die aansluiten. Het mag niet zo zijn dat ik vanuit de gemeente dingen opzet en bedenk. De signalen komen van buiten en daar moet je actief op inspelen. Daarom juist heb ik ook het initiatief tot het Onderwijssteunpunt genomen. Ik wilde die brugfunctie tussen officiële instanties en ouders vervullen. Als er uitbreiding van het Onderwijssteunpunt komt, pleit ik voor een Arabische collega. Er zijn genoeg mensen die Arabisch en Nederlands spreken en deskundig zijn. Ik ken er een aantal.”

4.


14-01-2008

08:55

Luisteren

Page 47

fa iha

Koçak is haar initiatief begonnen met goed luisteren naar de behoeften van ouders en scholen. Behalve tot voornoemde activiteiten als een telefonisch consult en vrije inloop op het Onderwijssteunpunt heeft dit onder meer geleid tot een wekelijks spreekuur op twee basisscholen. “Ook daar kunnen ouders en leer-

krachten of andere mensen van de school zonder afspraak naartoe komen. Een andere activiteit is de door mij ontwikkelde training ‘Mijn kind de moeite waard’. Voor de zomervakantie van dit schooljaar heeft de eerste cursus plaatsgevonden, in november de tweede. Zes bijeenkomsten over bewustwording, over de

mogelijkheden die er op scholen zijn, over hoe ouders initiatieven kunnen nemen, communiceren en aan activiteiten deelnemen. Zeer succesvol. Ouders

leren dat er veel meer mogelijk is dan hun kind naar school brengen en weer afhalen. Ik heb de cursus gegeven voor ouders van kinderen in het basisonderwijs, maar met enige aanpassing is hij ook geschikt voor de middelbare school. De scholen huren mij in, voor de ouders is het gratis.”

Een volgende activiteit die Koçak namens het Onderwijssteunpunt onderneemt, is het geven van voorlichting over de Cito-toets. “Daar lopen heel wat ouders tegenaan. Ook Nederlandse ouders, maar vooral allochtone nemen de uitslag van deze toets wel erg hoog op. Ik probeer hun duidelijk te maken dat Cito een

deel van het schooladvies bepaalt. De adviezen en meningen van de leerkrachten zijn belangrijker, zij hebben jouw kind immers van groep 1 tot en met 8 meegemaakt. De Cito-toets bevestigt dat, of niet.”

Overgang

De overgang van het primair naar het voortgezet onderwijs levert nog immer veel onduidelijkheid op, merkt Koçak. “Veel ouders weten niet welke soorten ver-

volgonderwijs er zijn en hoe zij hun kind daar kunnen inschrijven. Niet onbegrijpelijk, het onderwijssysteem in Nederland is behoorlijk complex. Er zijn veel mo-

gelijkheden, dat is fijn. Maar het is ook verwarrend, zeker als je de taal niet goed kent en de weg niet weet. Daarom beschouw ik het als mijn taak ouders ook hiervan bewust te maken.”

Wie een goede school wil kiezen, moet ook weten welke richting bij hem past. “Zowel ouders als kinderen hebben daar vaak maar weinig benul van. Ook niet van de beroepsmogelijkheden die er zijn. In Eindhoven kiezen veel allochtone leerlingen voor de sector economie en administratie, omdat een nichtje of neefje

of kennissen die richting ook doen en men niet op de hoogte is van andere beroepen. Een kantoorbaan is goed, werken in de economie en straks een mooi pak

aan, zo wordt er dan gedacht. Terwijl het kind er in zijn hart misschien helemaal niet voor voelt en zijn kwaliteiten op een heel ander vlak liggen. En Eindhoven heeft ook zoveel beroepen in de techniek en zorg. Dus ook hierover weer het bewustzijn vergroten. Laat leerlingen een beroep kiezen dat bij hen past.”

Drama

Zoals overal in het land is ook in Eindhoven de doorverwijzing naar het speciaal onderwijs een heikel onderwerp. Volgens Koçak voor zowel leerkrachten als ouders. “Het is voor allochtone ouders echt een drama als ze te horen krijgen dat hun kind niet meer mee kan op de reguliere basisschool en naar een speciale basisschool moet. Daarom ben ik bezig een grote informatiebijeenkomst voor ouders en leerkrachten voor te bereiden. Door beide groepen bij elkaar te

at ha 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:55

Page 48

brengen hoop ik tot overleg en wederzijdse uitwisseling van standpunten te komen. Een speciale school kán de beste school voor een kind zijn. Maar het gebeurt ook dat de scholen doorverwijzen terwijl het kind met extra ondersteuning en begeleiding op de gewone basisschool had kunnen blijven. Die signalen zijn er ook, daarom wil ik beide groepen bij elkaar brengen.”

Fa t i h a V r o u w e n g r o e p

44 45

Koçak heeft niet in de kraamkamer van Fatiha gestaan. Haar schoonzus wel en die nodigde Koçak voor de eerste happening van de vrouwengroep uit. “Ik werd onmiddellijk gegrepen door het enthousiasme van de vrouwen die graag iets voor de Eindhovense samenleving wilden betekenen. En dat is natuurlijk ook mijn ding. Dus toen ik gevraagd werd voorzitter te worden, kon ik geen nee zeggen.” In krap zes jaar is Fatiha geworden tot een vrijwilligersorganisatie met 21 bestuursleden van diverse leeftijden en met uiteenlopende kwaliteiten en ambities. “Het leuke is dat iedereen, ongeacht opleiding of gezinssituatie een inbreng heeft, gewoon daar waar zij hun ideeën het beste kwijt kunnen. Fatiha is geen vergaderclub maar een actieve organisatie met een structurele agenda vol activiteiten. Die zijn afgestemd op wat er in Eindhoven leeft. Welke bijdrage kan Fatiha haar vrouwelijke medeburgers leveren. In het begin richtten wij ons alleen op Turkse vrouwen. Sinds we bijna vier jaar geleden op een stichtingsvorm overgingen en subsidie van de gemeente krijgen, vormen álle vrouwen en meisjes in Eindhoven onze doelgroep. De activiteiten vinden plaats binnen de Fatih moskee, een van de grootste in de stad. Wij hebben daarvoor gekozen omdat je via de moskee zo veel vrouwen kunt bereiken, ook degenen die moeilijk de deur uit komen en geïsoleerd leven, weinig vertrouwen in de samenleving hebben. In de moskee is een jongerenen educatief centrum. Laagdrempelig, een vertrouwde plek. Wij werken nauw samen met het bestuur van de moskee dat ons ondersteunt met het bekendmaken van activiteiten en het ter beschikking stellen van ruimte.

Ontbijt

Een van de initiatieven van Fatiha is een gezamenlijk ontbijt, eenmaal per maand op woensdagochtend om kwart over negen. De maaltijd wordt door vrijwilligers voorbereid en deelnemers betalen een bijdrage in de kosten, die ook benut wordt voor een goed doel. Naast een vaste kern komen er wisselende groepen andere vrouwen, in het begin vooral van Turkse en tegenwoordig ook steeds vaker van andere etnische afkomst. Ook Nederlandse vrouwen. Het ontbijt valt onder de commissie ‘Sociaal’, die verder excursies, uitstapjes en feesten organiseert. De commissie ‘Educatie en onderwijs’ verzorgt taallessen, voorlichtingsbijeenkomsten over onderwijs en bewustwording van vrouwen. Dan zijn er nog de commissies ‘Maatschappij en dialoog’ en ‘Jongeren’. De laatste verzorgt, de naam zegt het al, activiteiten voor jongeren. ‘Maatschappij en dialoog’ houdt onder meer voorlichtingsbijeenkomsten over diverse onderwerpen en culturen. Elk jaar is er een uitwisseling van vier zelforganisaties. En verder zijn er bijvoorbeeld bijeenkomsten geweest met Zuidzorg, de GGD Eindhoven en Humanitas, waarmee gesproken is over gewoontes over en weer.

4.

M 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:55

Page 49

Levensvragen

Fatiha helpt meisjes onder meer met levensvragen. Die kunnen gaan over school-

uitval, jong zijn in twee culturen en over relaties. Waar liggen de grenzen volgens

de Islam en waarom? Voorzitter Necla Koçak: “Onder de vrouwen die Fatiha bezoeken zie ik een enorme vooruitgang in het contact leggen met anderen, verga-

deren en organiseren van activiteiten. Sommigen zijn ook ander vrijwilligerswerk gaan doen, bijvoorbeeld op een peuterspeelzaal of in een bejaardenhuis. Of zij volgen een opleiding. Van daaruit is een aantal vrijwilligers naar een betaalde baan doorgestroomd. Onderling stimuleren wij elkaar sterk en proberen we een goed voorbeeld te zijn.”

M


14-01-2008

08:55

Page 50

Animo De animo voor Fatiha is groot. Op themabijeenkomsten kun je rekenen op twintig tot dertig deelnemers en naar het ontbijt komen zo’n vijftig tot tachtig vrouwen. “Op grote feesten zijn het er vele malen meer. De laatste keer kwamen zelfs bijna vijfhonderd vrouwen en meisjes opdagen. Voor zo’n grote happening huren we een zaal. En er komt een goede vrouwelijke deejay. Subsidie? Nee, natuurlijk niet. Subsidie is voor serieuze activiteiten, daar ga je geen feestje van bouwen.”

46 47

Bekend gezicht Het zal niemand verbazen dat Koçak in de lichtstad een bekend gezicht is. “Ook bij Fatiha herkennen mensen mij als degene die veel over onderwijs weet. Zij spreken mij makkelijk aan en daar ben ik blij om. Hoe meer mensen hulp krijgen bij hun vragen over onderwijs hoe beter. De commissie ‘Educatie en onderwijs’ van Fatiha pakt signalen op en organiseert er bijeenkomsten over. Met vrouwen die snel geholpen moeten worden, maak ik een afspraak op het Onderwijssteunpunt. Ik merk in het algemeen, ook buiten Fatiha om, dat ouders in de loop der jaren gemakkelijker om aandacht voor hun problemen durven te vragen. En omdat ik met ze kan praten in hun eigen taal snappen ze het antwoord ook. Verder merk ik dat ouders mijn adviezen meer vertrouwen. Van de leerkracht of hulpverlener accepteren ze het niet en van mij wel. Terwijl ik hetzelfde zeg!”

Meer informatie bij Necla Koçak Onderwijssteunpunt Eindhoven Centrum Jeugd en Gezin Stadhuisplein 6 (tegenover het Stadhuis) 5611 EM Eindhoven telefoon (040) 238 49 83 e-mail [email protected]

Stichting Fatiha Vrouwengroep Willemstraat 67 5611 HC Eindhoven telefoon (06) 168 05 735 of (06) 490 19 520 e-mail [email protected]

4.


14-01-2008

08:55

Page 51


14-01-2008

08:55

Page 52

Aanbevelingen Het Onderwijssteunpunt Eindhoven richtte zich aanvankelijk alleen op de Turkse gemeenschap. De gemeente wilde kleinschalig beginnen en het steunpunt later verbreden. “Achteraf geen handige zet,” vindt initiatiefnemer Necla Koçak. “Dat zorgde namelijk voor weerstand bij de scholen. Die riepen: ‘Weer zo’n doelgroepenbeleid, waar is dat goed voor?’ Het is niet goed andere ouders buiten te sluiten. En misschien valt dat dan wel uit te leggen, maar voorkomen is gewoon beter. Dus als ik nog een keer zou moeten beginnen, zou ik beter onderhandelen met de gemeente om het steunpunt van begin af aan voor alle ouders toegankelijk te laten zijn. Met daarbinnen misschien speciale aandacht voor allochtone ouders.” Andere aanbevelingen van Koçak:

Goed onderzoeken wat de behoefte is.

Goede relatie opbouwen met zelforganisaties, via hen kom je veel ouders tegen.

Houd het laagdrempelig, luister naar iedereen en neem meningen serieus.

Wees professioneel en sluit aan op het niveau van de doelgroep. Dit laatste bepaalt ook vooral Koçaks kracht: “Aan de ene kant ben ik professioneel deskundig, maar ik spreek ook uit eigen ervaring en ik ken de doelgroep door en door.”

48 49


14-01-2008

08:55

Page 53

uiz dd tbin Z

nt nd p o

ste isch O een rdib nen


14-01-2008

08:55

Page 54

uizendpoot Abdelh ddad, consulent b j tbinnenstapt. Zwolle, is hetH o

nt is er voor he nd pro blemen op scholen, of ze 50 51

Ouderpunt Zwolle

Duizendpoot Abdelhafid El Haddad, consulent bij het Ou-

derpunt Zwolle, is het om het even wie er binnenstapt. Het Ouderpunt is er voor het oplossen van problemen van al-

stelijk, katholiek isch zijn. De bred Ouderpunt maakt een veelzijdige, ge rdiverse bij wie ook zelf etnische gr nen. lerlei aard op scholen, of ze nu openbaar, christelijk, katholiek dan wel islamitisch zijn. De brede aanpak van het

Ouderpunt maakt El Haddad tot een veelzijdige, gedreven hulpverlener bij wie ook zelfhulporganisaties van diverse etnische groepen terecht kunnen.

O 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:56

Page 55

Onze brede aanpak bestaat uit voorlichting, opvoeding en bemiddeling bij conflicten


“WAT JE MET SAÏD HEBT BESPRO-

14-01-2008

08:56

Page 56

Bruggenbouwer tussen verschillende culturen

KEN, SNAPPEN WIJ NIET GOED. MAAR NA HET CONTACT MET JOU IS HIJ ALS EEN BLAD AAN DE BOOM

Wie Ouderpunt Zwolle zegt, zegt El Haddad. Tenminste, voorzover het gaat om het onderwijs aan allochtone leerlingen en

OMGEDRAAID.” ZO BELDE ONLANGS

aan leerlingen van laag opgeleide ouders. De voorlichting aan en bemiddeling van andere doelgroepen berust bij drie col-

EEN MENTOR NAAR ABDELHAFID EL

lega-consulenten, met wie El Haddad veelvuldig overlegt en samenwerkt. Sinds kort opereren de voorheen afzonderlijk wer-

HADDAD VAN HET OUDERPUNT

kende consulenten als groep. Het plan is dat ook buiten Zwolle te gaan doen, in gemeenten die daar gebruik van willen

ZWOLLE. DE SCHOOL WILDE SAÏD

maken.

52 53

SCHORSEN EN EL HADDAD WIST HEM BINNENBOORD TE HOUDEN.

Onpartijdig

“DAT IS HONDERDDUIZEND EURO

Ouderpunt Zwolle profileert zich als onpartijdige bruggenbouwer tussen verschillende culturen. En als begeleider bij vast-

WAARD. TROUWENS, NIET ALLEEN

gelopen communicatie tussen ouders, kinderen en scholen of hulpverleningsorganisaties. Behalve El Haddad werken bij het

VOOR SAÏD OF MIJ. OOK VOOR DE

Ouderpunt Zwolle Nel van der Loos, Piet Wijbenga en Ilknur Öperli. De vier consulenten hebben een gezamenlijk secretariaat.

GEMEENTE. WANT ALS SAÏD VAN

“Komen daar bijvoorbeeld vragen binnen over woonwagenkinderen of autochtone leerlingen dan gaan die naar Nel en Piet.

SCHOOL HAD GEMOETEN, WAS HIJ

Dat is hun specialiteit. Gaan de vragen over Turkse leerlingen en ouders dan ligt het voor de hand ze naar Ilknur door te

PAS ECHT IN DE PROBLEMEN GE-

sluizen. Zij houdt zich voor de gemeente Kampen al langer specifiek met deze groep bezig.”

RAAKT. EN DAN KOST HET UITEINDELIJK VEEL MEER.”

El Haddad zet nader uiteen hoe het Ouderpunt werkt: “Scholen, hulpverleningsinstanties en ouders kunnen ons om bemiddeling vragen. Bij problemen in de communicatie. Of bijvoorbeeld wanneer sprake is van pesten, gezinsproblemen, school-

keuze of deelname aan schoolkampen. Vaak introduceert de school of hulpverleningsinstelling ons bij de ouders, al kloppen die ook wel rechtstreeks bij ons aan.” Het aanbod bestaat uit meer dan conflictbeheersing alleen. “Het gaat ook over onderwijs en opvoeding. Ik geef veel voorlichting aan zelfhulporganisaties van diverse etnische groepen. Marokkanen, Turken, Irakezen, Somaliërs, Afghanen, ga maar door. Hoe zit het Nederlandse onderwijs in elkaar, onderbouw, bovenbouw, voortgezet onderwijs, de universiteit, wat is dat? Vmbo, vier leerwegen, wat is het verschil tussen theoretische leerweg en gemengde leerweg? Ik praat ook met ouders over opvoeding. Hoe ga je met je kinderen om in deze multiculturele samenleving. Collega Ilknur werkt in principe voor Turkse mensen, ik voor alle allochtonen. Het maakt mij niet zoveel uit. Dankzij mijn vroegere werk als oalt-leerkracht heb ik een groot netwerk. Ik spreek Nederlands, Frans, Engels en Arabisch. Ik heb nog geen enkele situatie meegemaakt die ik niet aankon. Ik weet de klik altijd wel te maken. Bij de meeste groeperingen zit je in de Arabische cultuur en grofweg gaat het dan om dezelfde gedragscodes. Die verschillen niet zo heel veel van elkaar.”

5.


14-01-2008

08:56

Page 57

Financiering De bekostiging van het Ouderpunt komt voor rekening van de gemeente Zwolle, het Openbaar Onderwijs ter plaatse en de provincie, via het Steunpunt Minderheden Overijssel. El Haddad heeft momenteel nog twee werkgevers. Het openbaar onderwijs in Zwolle betaalt hem voor drie dagen per week. En bij de gemeente staat hij voor twee dagen op de loonlijst. Deze situatie blijft van toepassing tot augustus 2008. Daarna moet El Haddad, voor een deel, zijn eigen broek ophouden. “Nu nog vindt mijn werk plaats op basis van projectfinanciering. Maar dat gaat dus veranderen.” Reden om zich actief op het volgende jaar voor te bereiden. “Ik ben onder meer in gesprek met de school waarvoor ik als Ouderpuntconsulent al veel heb gedaan. Misschien wil die mij straks een paar dagen per week als begeleider inhuren. Dezelfde taken als nu maar dan alleen voor die ene school. Dat is werk naar mijn hart, het is mijn hobby. Mensen bij elkaar brengen, leerlingen recht doen die falen of hun taken niet aankunnen. Behalve voor deze school sta ik klaar voor iedere andere school of organisatie die daar behoefte aan heeft.”

Regio Ouderpunt Zwolle is bezig zijn vleugels uit te slaan. Daarbij geholpen door het netwerk van de IJsselgroep, organisatie voor educatieve dienstverlening en opleiding. Wij gaan proberen het werk van ons ouderpunt in andere steden onder de aandacht te brengen,” zegt El Haddad. “Elke gemeente heeft een eigen visie. Sommige vinden dat ze alleen aan voorlichting moeten doen, of alleen activiteiten hoeven te organiseren. Wij zijn overtuigd van de zin van een brede aanpak. Voorlichting, opvoeding en bemiddeling. Wij helpen, ondersteunen en zoeken mee naar oplossingen. Vanuit Zwolle hopen wij dat voor de hele regio beter te kunnen verzorgen. Een tweede verschil is dat andere gemeenten zich vaak op één groep richten. In Gelderland zit bijvoorbeeld een collega die alleen voor de Marokkaanse gemeenschap werkt. Ik overleg geregeld met hem, bijvoorbeeld als ik hier met Marokkaanse jongeren te maken heb. We praten dan ook wel eens over de reden waarom hij zich tot Marokkanen beperkt. Wij staan als maatschappij immers voor een grote opdracht, we moeten integreren. De problemen liggen niet alleen bij de Marokkanen, maar bijvoorbeeld net zo goed bij de Turken en Somaliërs. Het zit ‘m vooral in de communicatie. Het anders denken en doen dat botst.”

Huisvesting Ouderpunt Zwolle heeft onderdak bij de IJsselgroep, vestiging Zwolle. El Haddad zat daar al toen hij nog alleen werkte. “Om onafhankelijk en onpartijdig te zijn, wilde ik niet bij het Openbaar Onderwijs zitten. En ook niet bij een school trouwens. Want dan krijg je meteen een stempel opgedrukt. Ik werk voor openbare scholen en net zo goed voor christelijke, katholieke of islamitische scholen. Het maakt niet uit wie er binnenkomt. Gedurende de twee dagen per week die ik nu nog door de gemeente betaald krijg, werk ik niet voor het onderwijs maar voor hulpverleningsinstellingen. Zoals Riagg, Jeugdzorg, de Raad voor de Kinderbescherming en Blijf van m’n Lijf.”


14-01-2008

08:56

Page 58

ALLOCHTONE OUDERS HIKKEN

Doorbreek taboe op speciaal onderwijs

ENORM AAN TEGEN HET SPECIAAL

Het kind is altijd het doel

ONDERWIJS. VAAK BERUST DAT OP EEN MISVERSTAND. AAN DE TERM

Abdelhafid El Haddad van Ouderpunt Zwolle: “Wanneer ouders onverzettelijk reageren op het advies van de basisschool om

‘SPECIAAL’ KLEEFT EEN NEGATIEVE

hun kind naar het speciaal onderwijs te laten gaan, informeer ik altijd naar het beeld dat zij van de speciale school hebben. Den-

LADING. ZODRA ZIJ SNAPPEN DAT

ken jullie soms dat daar allemaal gekke kinderen op zitten? Als dat inderdaad het geval is, zeg ik: ‘Je hoeft niemand te geloven,

HUN KIND DAAR GELUKKIGER IS EN

mij niet en de basisschool niet. Maar ik stel wel voor om samen te gaan kijken’. En dat doen we dan. ’s Morgens vroeg om te

MEER KAN LEREN DAN OP DE GE-

zien hoe de kinderen daar binnen komen druppelen. En dan een tijdje blijven. Gewoon kijken, kijken en nog eens kijken. Begin

WONE SCHOOL, VERDWIJNT HUN

dit schooljaar heb ik het precies zo gedaan met de ouders van Umar. Na een week belde de vader op. Okay Hafid, mijn zoon

VERZET. EEN OUDERPUNT KAN EEN

gaat naar die school. Een maand of drie later belde hij opnieuw. ‘Bedankt Hafid. Ik ben heel blij dat Umar op die school zit. Hij

BELANGRIJKE ROL VERVULLEN BIJ HET DOORBREKEN VAN DIT TABOE.

54 55

is er gelukkig en hij leert veel’. Soortgelijke verhalen kan ik vertellen over schoolkeuze. Ouders willen bijvoorbeeld vwo voor hun kind terwijl de resultaten en de Cito-toets aangeven dat dit te hoog gegrepen is. De school krijgt de schuld. Hoezo is zijn IQ te laag, hij zit hier al acht jaar

op school. Hebben jullie hem niks geleerd dan? Met respect voor hun gevoelens valt ouders best duidelijk te maken dat hun kind op een andere school beter tot z’n recht komt. Omdat ik ook allochtoon ben, lukt mij dat beter. Maar dan nog moet ik eerst hun vertrouwen winnen. Laten zien dat ik geen partij ben en het beste met hun kind voor heb. Dat hebben zij immers ook? Dan moeten ze wel met je meegaan. Het kind is altijd het doel. Nooit de ouders of de school.”

JE WEET PAS HOE LEKKER IETS IS

Wie eenmaal een Ouderpunt geproefd heeft...

NADAT JE HET HEBT GEPROEFD. GEMEENTEN DIE GEEN OUDERPUNT HEBBEN, ZULLEN DAT MISSCHIEN

“Allochtone ouders hebben er vaak geen idee van hoe het er op Nederlandse scholen aan toe gaat. De directeur aanspreken

NIET ALS GEMIS ERVAREN. MAAR

doen ze liever niet. De afstand is te groot, evenals de taalbarrière. Sommigen vermijden de school alleen al omdat ze de juf een

ZODRA HET ER WEL IS, WILLEN ZE

hand zouden moeten geven. Dat kan echt een dilemma zijn. Dan zeg ik: ‘Ga maar, hand geven hoeft helemaal niet. En tegen

NIET MEER ZONDER, VOORSPELT

de juf zeg ik: ‘Anneke, straks krijg je bezoek. Geef maar geen hand, vraag gewoon: Goede middag meneer, hoe gaat het met

ABDELHAFID EL HADDAD VAN OU-

u?’ Het gaat immers om de kinderen in kwestie. Voor hen is het belangrijk over en weer informatie uit te wisselen. ‘Hoe gaat het

DERPUNT ZWOLLE.

met Orsan op school en hoe gaat het thuis?’

HIJ MERKT DAGELIJKS HOEVEEL BE-

Autochtone leerkrachten vragen mij vaak hoe ze een geslaagd huisbezoek kunnen afsteken. ‘Wat is de etiquette? Hoe moet

HOEFTE ER AAN ZIJN BEMIDDELING

ik mij gedragen?’ Sommige maken er een groot probleem van om hun schoenen uit te trekken. ‘Dat heb ik mijn hele leven nog

EN VOORLICHTING IS.

niet gedaan, dus waarom zou ik nu wel?’ Dan vraag ik: ‘Wil je iets bereiken of niet?’ Je kunt toch best een keer toegeven en be-

HET DOORBREKEN VAN DIT TABOE.

leefdheid en respect tonen. Als je iedere dag met elkaar te maken hebt, wordt het anders. Dan kun je erover praten, naar alter-

5.

drag ag odes 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:56

Page 59

Gedragscodes

“Als ik met een Marokkaanse vrouw aan tafel zit, kijk ik vrijwel steeds een andere kant op. Af en toe werp ik een blik in haar richting om te zien of zij nog aanwezig

is. Ik mag haar niet rechtstreeks aankijken. Dat is brutaal. Dit soort dingen moet je

van elkaar weten. Je moet snappen hoe een ander iets bedoelt en opvat. Uitwisseling van gedragscodes is erg belangrijk. Als ik niet weet wie jij bent, kan ik erg moeilijk met je omgaan. Dan maak ik fouten. Kleine en grote.”

Cijfers

In het schooljaar 2006-2007 bevonden zich 80 leerlingen in het bestand van het Ouderpunt, van wie er 31 in het basisonderwijs zaten, 45 in het voortgezet onder-

wijs en 4 in het mbo. El Haddad had contact met 53 leerlingen die uit 43 gezinnen kwamen en 25 verschillende scholen bezochten. De contacten varieerden van eenmalig tot zeer intensief en ze verliepen face to face, per telefoon, brief of e-mail.

g


14-01-2008

08:56

Page 60

natieven zoeken. Bijvoorbeeld extra sokken meenemen als je anders koude voeten krijgt. Veel allochtonen zijn trouwens helemaal niet zo strikt met die schoenen. Als je het maar even vraagt. Vaak zeggen ze dan: ‘Ach nee, schoenen uit hoeft niet hoor’. Maar als je zonder iets te zeggen binnen komt lopen, vindt men dat respectloos. En dan ben je de volgende keer minder welkom.”

PIET HEEFT GELEERD EERLIJK TE

Ga niet voor de waarheid maar voor het resultaat

56 57

ZIJN. ALS HIJ TEGEN ZIJN MOEDER NIET DE WAARHEID VERTELT DAN

LIEGT HIJ. VOOR MEMHET KAN DAT

Ga niet voor de waarheid maar voor het resultaat, zegt Abdelhafid El Haddad.

ANDERS LIGGEN. SOMS MOET HIJ

“Nederlanders zijn rechtstreeks. Zij confronteren de ander met tegenstrijdigheden in diens handelen of uitspraken en willen

DE WAARHEID ACHTERHOUDEN

graag alles in tienminutengesprekken regelen. Allochtonen maken meer omtrekkende bewegingen. Overduidelijk komen

OMDAT HIJ TEGEN PAPA GEEN

deze verschillen bijvoorbeeld tot uitdrukking in een slechtnieuwsgesprek. De autochtone Nederlander heeft de feiten dan

GROTE MOND MAG OPZETTEN. ZO

liefst in een keer op tafel. Om vervolgens meteen naar de oplossing op zoek te gaan. Bij allochtone ouders doe je er beter aan

IS WAT DE EEN LIEGEN NOEMT

eerst te sussen. De grond prepareren, noem ik dat ook wel. Breng het slechte nieuws stukje bij beetje. Uiteindelijk komt het dan

VOOR DE ANDER SOMS HET WARE.

toch wel aan.”

5.

lichtin htone opvoed acten 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:56

Page 61

Activiteiten Ouderpunt

Naast het houden van spreekuur en bemiddeling in individuele contacten onderneemt het Ouderpunt onder meer de volgende activiteiten:

Voorlichting aan allochtone ouders over opvoeding en onderwijs.

Contacten met de Marokkaanse gemeenschap en andere groepen (onder meer Somaliërs, Irakezen en een kleine groep Egyptenaren) die de moskee bezoeken.

Themabijeenkomsten voor jongeren.

Cursusmiddagen voor scholen over communicatie met ouders en ouderparticipatie.

Project ‘Ouders informeren leerkrachten’. Onderwijsdag.

Gemeente Zwolle Symposium Interculturele. Contacten diverse organisaties.

ing e d n 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:56

Page 62

Aanbevelingen

Uit zijn ervaringen in Zwolle doet Abdelhafid El Haddad de volgende aanbevelingen voor een consulent Ouderpunt. Deze persoon moet:

Een bruggenbouwer zijn.

Verstand van onderwijs hebben.

Over een ruim netwerk in de wereld van onderwijs en hulpverlening beschikken.

Voor allochtone leerlingen en ouders per se een allochtoon zijn. Liefst afkomstig uit een grote etnische minderheidsgroep in de gemeente of uit de groep waar de meeste problemen spelen.

Onpartijdig zijn. Denk daar ook aan bij het zoeken van huisvesting.

58 59

E


14-01-2008

08:56

Page 63

Eerlijk gezegd zou ik mij geen raad weten als het Ouderpunt zou ophouden te bestaan


ER ZIJN OP OBS DE TOONLADDER IN

14-01-2008

08:56

Page 64

De school dat zijn we samen

ZWOLLE ALTIJD INFORMATIEAVONDEN VOOR OUDERS GEWEEST. EN IN DE ONDERBOUW KONDEN ZE BO-

‘Ik ben bij mijn dochter in de klas en dat is zo leuk en belangrijk, dus ik kom vandaag iets later,’ zo hoorde Loode een vader tij-

VENDIEN IN DE KLAS KOMEN KIJ-

dens een kijkochtend naar zijn werk bellen. “Dat zegt mij genoeg. Als ouders er zoveel voor over hebben om op school aan-

KEN. SINDS KORT BESTAAN DEZE

wezig te zijn, zitten wij op de goede weg. Daar moeten we dankbaar gebruik van maken en het verder uitbouwen.

KIJKOCHTENDEN OOK VOOR DE

Ouderparticipatie is een speerpunt van ons beleid, hebben wij als team afgesproken. Dat gebeurde op een studiemiddag

GROEPEN 5 TOT EN MET 8. “EEN

waarbij ook het Ouderpunt aanwezig was, in de persoon van Abdelhafid El Haddad. Een zeer belangrijk contact. Eerlijk gezegd

GROOT SUCCES,” CONCLUDEERT DI-

60 61

zou ik mij geen raad weten als het Ouderpunt zou ophouden te bestaan.”

RECTEUR BERT LOODE. “DE EERSTE STAP NAAR BETERE OUDERPARTICI-

Prachtwijk

PATIE IS DAARMEE GEZET. DAT IS

Loode werkt sinds maart 2007 op De Toonladder. Zijn school is gevestigd in een veertig jaar oud gebouw met fiks achterstallig

NODIG OM SAMEN DE SCHOOL TE

onderhoud in Holtenbroek. Een stukje Zwolle dat zich, om in het jargon van minister Vogelaar te blijven, tot een van de

KUNNEN ZIJN.”

prachtwijken van Nederland gaat ontwikkelen. Negentig procent van de leerlingen van De Toonladder is van allochtone afkomst. Loode streeft ernaar dit percentage terug

te brengen en de schoolpopulatie meer een afspiegeling van de wijk te laten zijn. “Maar als het niet lukt om tot een beter evenwicht te komen, zal ons dat er niet van weerhouden de school te ontwikkelen. Wij willen namelijk de beste kleurrijke school worden die er is.” In zijn begindagen op De Toonladder hoorde Loode leerkrachten klagen over ‘onze ouders die zo weinig betrokken zijn’. “Ik vond dat niet verstandig. Dat ‘onze’ werkt stigmatiserend en dat moeten we niet willen. Daarom hebben wij het nu gewoon over ‘de ouders’. Die zijn niet anders dan die van andere scholen.” Een ander aandachtspunt heeft te maken met verwachtingen. “Als wij betrokkenheid van ouders verwachten, weten wij dan ook wat zij van ons verwachten? Hierover hebben wij met Hafid uitvoerig van gedachten gewisseld. Tijdens een grote teamvergadering is bijvoorbeeld gesproken over het afsteken van huisbezoeken. Welk doel hebben ze en hoe pak je het precies aan. Wat verwacht je tijdens zo’n bezoek van ouders en wat verwachten zij van jou. Het doel is elkaar te vertrouwen en, nogmaals, samen de school te kunnen zijn.”

Ve r s c h i l l e n Een kleurrijke school heeft te maken met cultuur- en meningsverschillen. “Geen probleem,” vindt Loode, “want als je met elkaar in gesprek gaat, kom je een heel eind. Hoewel het zeer zinvol is om een deskundige te kunnen raadplegen. Hafid kon mij vertellen wat in andere culturen normaal is. Niet omdat ik vind dat wij ons daar helemaal aan moeten aanpassen maar wel omdat we elkaar, in het belang van het kind, moeten vinden. Een voorbeeld. Soms loop je tegen dusdanige didactische en/of gedragsmatige problemen aan dat het nodig is een kind te laten testen. In het uiterste geval kan daaruit naar voren komen dat je als school de expertise niet in huis hebt en dat het kind beter naar een andere school kan gaan, misschien eentje voor speciaal onderwijs. In bepaalde culturen betekent dit een behoorlijke schok. Dan is het essentieel de ouders duidelijk te maken dat de school hun zoon of dochter niet kwijt wil, maar dat je

5.


14-01-2008

08:56

Page 65


14-01-2008

08:56

Page 66

het belang van hun kind voor ogen hebt. Hafid is er bijzonder goed in om dit aan de ouders te vertellen, in hun eigen taal en op een manier die zij snappen. ‘Uw kind verdient het beste en als deze school dat niet kan bieden, moeten we een andere zoeken’.”

Onvervangbaar Ook bij conflicten speelt El Haddad een onvervangbare rol. “Wij hadden in groep 8 een aantal kinderen die letterlijk met elkaar op de vuist gingen en dat is behoorlijk geëscaleerd. Ik was daar zelf mee bezig maar kwam er niet uit. Hafid heeft het wel kunnen ‘oplossen’. Wat niet betekende dat hij het van mij overnam.

62 63

Hij liet het initiatief bij mij. Hafid is de onafhankelijke adviseur. Hij kiest geen partij, niet voor mij, noch voor de ouders. Als zij iets te berde brengen wat niet klopt, wijst hij hen er op. En bij mij gebeurt hetzelfde. We kunnen blind op hem varen. Dat is erg plezierig. Ik kan niet voldoende onderstrepen hoe belangrijk het is dat het Ouderpunt blijft bestaan. En dat de persoon die het Ouderpunt vertegenwoordigt zeer aimabel en bekwaam is.”

Meer informatie bij Abdelhafid El Haddad Ouderpunt Zwolle Blaloweg 20, 8041 AH Zwolle telefoon (038) 453 99 43 mobiel (06) 130 58 558 e-mail [email protected]

Bert Loode OBS De Toonladder telefoon (038) 422 58 15 e-mail [email protected]

5.


14-01-2008

08:56

Page 67

holla d te aan r I fzijl de edr d ntez ,gev z ng ou ond ding

de

hollandser kan het d tegen en toch onv aan. De vrijwillig r Informatie Punt fzijl zien hoe voor s de edraaid. Maar in zijn de ze noordwes wel wat g d ntegen s zit ze in het blo ,geven dus. Er zijn ngen immers nog z ouders die baat he onderwijsvoorlicht ding. 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:56

Page 68

e Eem

subsidiek 64 65

Ouder Informatie Punt in Delfzijl

Hollandser kan het bijna niet. Wind tegen en toch onver-

zettelijk doorgaan. De vrijwilligers van het Ouder Informatie Punt (OIP) in Delfzijl zien hoe voor schoolcontactwerk de subsidiekraan wordt dichtgedraaid. Maar in het hoge noorden zijn ze wel wat gewend. Optornen tegen de

noordwester, die over de Eems binnenblaast, zit ze in het bloed. Geen krimp geven dus. Er zijn in Oost-Groningen

immers nog zó veel kinderen en ouders die baat hebben bij goede onderwijsvoorlichting en –begeleiding.


14-01-2008

08:56

Page 69

OIP zou het succesvolle schoolcontactwerk graag naar andere scholen willen uitbreiden


MET ONGEVEER 250 GEZINNEN IS

14-01-2008

08:56

Page 70

Problemen kun je het beste maar voorkomen

DE TURKSE GEMEENSCHAP DE GROOTSTE ETNISCHE MINDERHEIDSGROEP IN DELFZIJL. TOEN ZIJ

Het OIP springt in bij problemen maar is er vooral op gericht die te voorkomen. Door ouders en kinderen goed over het Ne-

HUN KINDEREN STEEDS VAKER ON-

derlandse onderwijssysteem voor te lichten en gevoelige onderwerpen, zoals pesten en speciaal onderwijs, bespreekbaar

GEDIPLOMEERD VAN SCHOOL

te maken. Daarom houdt het OIP spreekuren op scholen en twee keer per jaar een informatiebijeenkomst. In de jaren dat de

ZAGEN KOMEN, RICHTTEN DE OU-

Antilliaanse ouders nog in de kleine kinderen zaten, hield het OIP voorlichtingsmiddagen over de peuterspeelzaal. Qua be-

DERS IN 1996 HET OUDER INFOR-

mensing is dit niet goed vol te houden, maar er wordt dus wel degelijk gedacht in de keten voor- en vroegschoolse educatie,

MATIE PUNT (OIP) OP. SINDSDIEN

primair onderwijs en voortgezet onderwijs.

66 67

HEBBEN OOK ANDERE ALLOCHTONEN ZICH DAARBIJ AANGESLOTEN:

Driehoek

ANTILLIANEN, SOMALIËRS, KAAP-

Volgens Mohammed Kadir, voorzitter van het OIP, gaan veel allochtone ouders ervan uit dat het onderwijs verantwoordelijk

VERDIANEN, IRAKEZEN EN IEMAND

is voor de ontwikkeling van hun kinderen. “De school zorgt voor het diploma en de ouders doen de rest. Dat is een kwestie

UIT KOSOVO. HOEWEL OIP DUIDE-

van cultuur, zij zijn dat zo gewend en snappen niet dat je in Nederland als ouder geacht wordt samen met de school je kind

LIJK RESULTAAT BOEKTE, GING

te begeleiden. Die driehoek school, kind en ouder kennen zij niet. Daarom zijn ouders ook vaak ontgoocheld als zij aan het

MEDIO 2007 HET MES IN DE SUBSI-

einde van groep 8 het schooladvies vernemen. Hoezo vmbo basisberoepsgerichte leerweg? Hoezo leerwegondersteunend

DIE. DE WERKGROEP VOELT ZICH

onderwijs? Al die tijd hebben zij immers gehoord dat hun kind op school goed vooruitging. O, hij deed het alleen maar goed

DAARDOOR TERUGGEZET. HET LIJKT

op zijn niveau. Tja, dat hadden ze niet begrepen.”

WEL OP DE OUDE PROCESSIE VAN

Kadir, met nog één kind in het basisonderwijs, wil hiermee niet beweren dat er met het vmbo iets mis is. Immers, zestig

ECHTERNACH. TWEE STAPPEN

procent van de leerlingen in Nederland gaat naar dit schooltype. “Alleen, door alle positieve berichten is bij de ouders de ver-

VOORUIT EN DRIE ACHTERUIT.

wachting gegroeid dat hun kind misschien wel dokter zou worden. Of advocaat. Dit soort misverstanden komen anno nu nog steeds voor.”

“Voorlichting en informatie is vandaag de dag nog harder nodig dan vroeger,” vindt OIP-medewerker Fatma Ongan. “Vroeger was het eenvoudig, toen had je havo en mavo. Nu is er vmbo, met vier niveaus, dat is veel ingewikkelder.” Ongan, moeder van vier kinderen van wie er nog drie (voortgezet) onderwijs volgen, is sinds een jaar of vijf bij het OIP betrokken. “Mijn eigen kinderen doen het goed op school maar ik hoorde bij andere mensen vaker over problemen. Bijvoorbeeld vroegtijdig de school verlaten of ruzie met de docent. Ik wilde graag mijn steentje bijdragen en toen ik van vrienden over het OIP hoorde ben ik er gaan kennismaken. En ben ik meteen gebleven. Ik wil niet overdrijven maar de Turkse gemeenschap is hecht, bijna iedereen kent elkaar. En omdat ik goed Nederlands spreek, vroegen mensen mij toch al vaak om als tolk ergens mee naar toe te gaan. Zo ben ik met veel instanties in contact gekomen en zijn de Turkse mensen mij steeds meer als vertrouwenspersoon gaan beschouwen. Ik ben als het ware hun dochter of zus.

6.

ederlandse onderwij onderbouwd, de ou droegen die naar h ds verzorgd door h Zorg en Welzijn, v ppelijke Ontwikk ethode – eerst zelf l mogelijk andere 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:56

Page 71

Achterban

In de beginjaren van het OIP volgden 27 ouders een cursus over het Nederlandse

onderwijssysteem. Deze was inhoudelijk stevig onderbouwd, de ouders deden

veel kennis en inzicht op en droegen die naar hun achterban over. De cursus werd destijds verzorgd door het Provinciaal Ontwikkelingsinstituut Zorg en Welzijn, voorloper van Centrum voor Maatschappelijke Ontwikkeling (CMO).

Dezelfde methode – eerst zelf weten en dan de informatie onder zoveel mogelijk

andere ouders verspreiden – gebruikt OIP nog steeds. De werkgroep komt maandelijks bij elkaar voor uitwisseling en overleg. Ook zijn er dan casusbesprekingen.

Twee keer per jaar is er een themaochtend met de Ouder Informatie Punten van Veendam en Appingedam. Deze worden voorbereid door opbouwwerker Gerrit

van der Werf van de Stichting Welzijn Delfzijl en zijn collega’s uit beide andere gemeenten. Ooit waren er in de provincie Groningen zes OIP’s, waarvan er drie om uiteenlopende redenen het loodje hebben gelegd.

Structureel

Gerrit van der Werf, opbouwwerker SWD: “Wil je structureel iets aan de schoolcar-

rière van kinderen doen, zet er dan ook structureel op in. Met middelen en met aandacht voor ouder, kind en school. Het helpt enorm als je een schoolcontactwerker hebt met talent om zich in die driehoek te bewegen.”

wij ou r h h , v kk zelf re


14-01-2008

08:56

Page 72

Zelf ben ik hier opgegroeid maar toch blijf ik daarnaast mijn eigen cultuur houden. Dus ik begrijp de problemen van andere ouders zo goed. Ook voor de kinderen zijn thuis en school twee compleet verschillende werelden. Voor de ouders is de taalbarrière een immens probleem. Of vertalen ook mijn vak is? Nee helaas, dat had ik graag gewild maar daar had ik niet voldoende opleiding voor. Wel heb ik de kans te baat genomen om nog na mijn 35e een mbo-diploma administratie te halen.”

Schoolcontactwerk

68 69

Evenals de acht andere medewerkers van het OIP zette Ongan haar vele kwaliteiten in door eenmaal per maand spreekuur op een school in Delfzijl te houden. “De anderen doen dat nu nog steeds maar ik ben er mee opgehouden toen we in 2005 als OIP het schoolcontactwerk hebben opgericht. Mevrouw Zeliha Altunbay die dit uitvoerde, deed haar werk namelijk op het Fivelcollege, waar ik mijn spreekuur had. Twee was een beetje veel van het goede. Sindsdien doe ik andere dingen, bijvoorbeeld flyers uitdelen en een vergadering voorbereiden. En ik zit nog steeds in de Ouderraad.” Het schoolcontactwerk, betaald via een zogeheten opstapbaan, voorzag in een grote behoefte en was zeer succesvol. Vindt onder anderen Gerrit van der Werf, die als opbouwwerker in dienst van de Stichting Welzijn Delfzijl (SWD) het OIP ondersteunt. “Altunbay stond bij ons geregistreerd en kon worden betaald uit de middelen voor het gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid (goa). Zij werkte 36 uur per week op de vier locaties van het Fivelcollege. Naast het werk voor OIP voerde zij op de school diverse andere werkzaamheden uit, onder meer runde zij de kantine. Dat bleek een zinvolle combinatie. Door het kantinewerk kreeg zij snel een rol als vertrouwenspersoon, ook voor autochtone leerlingen. In overleg met de school en met ouders legde zij ook huisbezoeken af. Omdat haar werk meteen vanaf het begin zo aansloeg, werd de regeling met een jaar verlengd. Daarna, en dat is sinds 1 oktober 2007, is de betaling gestopt. Er is even sprake van geweest dat de school haar voor een dag per week zou inhuren, maar dat is later weer ingetrokken. Los daarvan, één dag werk per week leverde mevrouw Altunbay ook te weinig op om van te bestaan. Zij heeft inmiddels ergens anders een volledige baan gevonden.”

Onzeker Voorzitter Kadir betreurt het vertrek van de schoolcontactpersoon nog dagelijks. “Wij zijn ouders die allemaal een baan hebben. Als je het goed wilt doen, kost het werk voor OIP veel tijd. Daarom was het zo belangrijk een professioneel iemand te kunnen aanstellen die betaald kon werken. Het was de bedoeling het schoolcontactwerk naar andere scholen uit te breiden. Het heeft zijn werking namelijk in de praktijk bewezen. De scholen én de ouders zijn zeer positief. Er is een goed netwerk opgebouwd, de belangstelling groeit. Nu zitten we in een onzekere periode. De scholen wachten op de gemeente en die vindt dat het OIP zo ondertussen z’n eigen broek moet ophouden en dat de scholen zelf het contactwerk moeten betalen.” Van der Werf: “Eerst kwam er geld via de goa-regeling, die is nu opgevolgd door de Lokaal Educatieve Agenda. Dat heeft te maken met de verdergaande decentralisatie van Den Haag naar de gemeenten. Op zich logisch, want waar kun je beter bepalen wat Delfzijl nodig heeft dan in Delfzijl zelf. Het nadeel is wel dat de gemeente moet gaan bepalen hoe ze die agenda wil invullen. En dat kost tijd. Het had eigenlijk al voor de zomervakantie in 2007 klaar zullen zijn. De gemeente heeft een zeer negatief signaal afgegeven, vind ik. Terwijl B&W in 1996 bij het tienjarig bestaan nog spraken over belangrijk werk dat moest worden

6.

grapj pj


14-01-2008

08:56

Page 73

Onbegrepen grapje

Fatma Ongan: “Toen mijn dochter gekwetst thuiskwam omdat een leraar iets ver-

velends had gezegd, vroeg ik meteen: ‘En wat had jij dan gedaan?’ Wij twijfelen namelijk niet zo snel aan de leraar. Dat is toch een hooggeplaatst persoon. En kin-

deren kunnen best gemeen of brutaal zijn. Soms ook per ongeluk omdat het cultuurverschil groot is.

Als leraren een grapje maken dat niet goed overkomt, durven allochtone kinderen

dat vaak niet te zeggen. Ik heb mijn dochter aangeraden haar leraar te vertellen dat zij de opmerking niet leuk vond. ‘Kan ik dat wel doen’, vroeg zij. Allochtone kinderen worden niet opgevoed om volwassenen aan te spreken. Zelfs hun ouders stappen niet gemakkelijk op een leraar af.”

In de jaren voorafgaande aan het schoolcontactwerk waren enkele ouders van het OIP ’s avonds van 6 tot 8 telefonisch bereikbaar. Daar werd geregeld gebruik van gemaakt, ook door scholen.

pje pj 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:56

Page 74

voortgezet. Nu vindt men dat de groep moet verzelfstandigen en dat heeft consequenties voor het aantal ondersteuningsuren dat ik mag besteden en voor de middelen om de onkosten uit te betalen. Dat is de omgekeerde richting. Het is op dit moment, eind 2007, dus allemaal erg onzeker. Het OIP zal zeker blijven bestaan. Heeft er altijd kunnen zijn omdat de ouders zeer gemotiveerd zijn. Vanuit de diverse groepen is die motivatie er nog steeds. Er is eerder een moeilijke periode geweest, een bestuurlijke crisis in 2000. Die heeft het OIP ook overleefd. Er loopt een reguliere aanvraag voor subsidie, voor de meest noodzakelijke kosten voor organisatie enzovoort. Om in ieder geval door te kunnen gaan en ondertussen naar een oplossing te zoeken. Het schoolcontactwerk zit nog steeds in ons hoofd. Zoals ik er tegenaan kijk, is deze werkgroep een stap terug

70 71

in de tijd gezet. Dat vind ik heel erg voor ze. En vooral voor de kinderen die het hierdoor nu extra moeilijk hebben en voor de gezinnen waar de contactwerker niet meer op huisbezoek gaat.”

Kadir: “Onlangs is opnieuw uit onderzoek gebleken dat er in Oost-Groningen veel kinderen met onderwijsachterstanden zijn. Dat moet de lokale overheid toch ook weten. Mensen zoals wij die daar als vrijwilliger iets aan proberen te doen, komen aan een gesloten deur. Maar bedenk eens wat het de maatschappij kost als kinderen ontsporen. Terwijl wij dat helpen te voorkomen.”

Meer over het Ouder Informatie Punt Delfzijl bij Mohammed Kadir, voorzitter OIP e-mail [email protected]

Fatma Ongan, medewerker OIP


Gerrit van der Werf, opbouwwerker Stichting Welzijn Delfzijl Noordersingel 1 9934 LG Delfzijl

telefoon (0596) 650 787


6.


14-01-2008

08:56

Page 75


14-01-2008

08:56

Page 76

Aanbevelingen Wie een informatiepunt voor ouders wil oprichten, moet volgens OIP Delfzijl voldoende menskracht mobiliseren. “Er zijn genoeg ouders die actief willen zijn en iets voor de samenleving willen betekenen. Zoek tot je ze vindt en leun niet op een of twee mensen, hoe gemotiveerd ook. Het is vrijwilligerswerk, het komt dus naast je reguliere werk en het kost altijd meer tijd dan je denkt. Zorg voor, liefst professionele, ondersteuning. Op een vast adres, zodat mensen niet thuis en voor eigen rekening hoeven te kopiëren en jan en alleman moeten bellen. Zeker in het begin is dat erg belangrijk. Na verloop van tijd groei je daar zelf ook in. Als ouders hun inzet voor OIP Delfzijl beëindigen, is het regel dat zij zelf voor een opvolger zorgen. Daarom is het aantal vrijwilligers al die jaren constant gebleven.”

72 73


14-01-2008

08:56

Page 77

Tur foor h burea f ie V vin and rw va aan .

dac


14-01-2008

08:56

Page 78

Turks Ouder Com foort is begonnen a het door kennisin bureau f ie Volgens dit concep in en participat ving bij ouderschap ande deelname aan de m rwijs. Oudercomit van met name vrou aande deelname aa .

MOV achte Oud 74 75

Turks Ouder Comité in Amersfoort Het Turks Ouder Comité in Amersfoort is begonnen als

proefproject van het door kennisinstituut en adviesbureau MOVISIE bedachte Ouders Actief. Volgens dit concept be-

ginnen integratie in en participatie aan de samenleving bij ouderschap, opvoeding en onderwijs. Oudercomités zijn een opstap, van met name vrouwen, naar verdergaande deelname aan de maatschappij.


14-01-2008

08:56

Page 79

Ouders moeten het gevoel hebben dat het hún project is en alle ruimte krijgen om met voorstellen te komen


BIJ HET AMERSFOORTSE TURKS

14-01-2008

08:56

Page 80

Betrokken ouders verstaan de kunst van het netwerken

OUDER COMITÉ (TOC) DOEN PROJECTLEIDER BULUT ERCIYAS EN TWEE MOEDERS, MUZEYYEN YILMAZ EN

TOC vindt zijn oorsprong ver terug in de tijd. Het begon allemaal in de stad Utrecht met cursussen medezeggenschapsraad

DERYA ERCIYAS, ALLE MOEITE OM

en ondernemingsraad in het kader van het onderwijsvoorrangsbeleid (ovb), zoals het onderwijsachterstandenbeleid tot

HUN MISSIE HELDER OVER HET VOET-

1989 heette. Turkse ouders besloten na afloop van hun cursus op eigen gelegenheid door te gaan. Zij richtten begin jaren

LICHT TE BRENGEN. HET COMITÉ WIL

negentig in de wijk Kanaleneiland een oudercomité op. Later gebeurde hetzelfde in andere wijken, als laatste in de vinexlocatie

OUDERS ZO BREED MOGELIJK INFOR-

Leidsche Rijn.

MEREN OVER ZAKEN DIE DE LEER-

Deze comités werken onder de paraplu van de Stichting Turkse Ouders Utrecht (STO), waarvan Bulut Erciyas bestuurslid is.

PRESTATIES VAN KINDEREN

“Er kwamen vragen over onze werkwijze uit onder meer Rotterdam, Veenendaal en Amsterdam en wij dachten na over hoe

BEÏNVLOEDEN. DAARTOE HOORT

ons succesvolle systeem naar andere steden te kopiëren zou zijn. In samenwerking met MOVISIE, de landelijke organisatie voor

OOK BIJVOORBEELD EEN BIJEEN-

participatie en zelfredzaamheid van burgers, is daar anderhalf jaar geleden Ouders Actief uit voortgekomen. Dit project wordt

KOMST OVER HUISELIJK GEWELD.

behalve hier ook uitgevoerd met Marokkaanse moeders in Gouda en met Somalische ouders in Tilburg. Mij werd gevraagd

WAT OPVALT, IS DE GROTE AAN-

het oudercomité in Amersfoort op te zetten. Dat lag ook wel voor de hand. Ik had al ervaring als voorzitter van het oudercomité

DACHT VOOR SCHOLING EN TRAI-

in Zuilen, waar ik oalt-leerkracht ben geweest. Bovendien woon ik in Amersfoort en ben ik vader. Gemiddeld, en dat is echt

NING. VERDER MAAKT MEN ZICH DE

een ruwe schatting, ben ik zo’n tien uur per week met dit werk bezig. Ik doe het graag en heb er ook persoonlijk belang bij.

KUNST VAN NETWERKEN AANTOON-

Mijn netwerk in Amersfoort is er namelijk door uitgebreid. Dat was niet zo groot omdat ik in Utrecht werk. Daar heb ik kort

BAAR EIGEN. IEDER CONTACT IS ER

76 77

geleden mijn bestaan als groepsleerkracht vaarwel gezegd. Ik ben nu preventiemedewerker bij de ggz-instelling Altrecht.”

IMMERS EEN?

Durf Voor het opzetten van een oudercomité benaderde Erciyas in eerste instantie mensen dicht bij hem in de buurt. “Van wie ik dacht die kunnen wat maar durven uit zichzelf niet goed naar buiten te treden. Als eerste heb ik mijn schoonzus Derya gevraagd en haar vriendin Muzeyyen. Zij wonen in het Leusderkwartier en in Liendert. Die laatste wijk is net geen Vogelaarwijk, maar wel kleurrijk. Met ons drieën organiseerden wij voor de zomer van 2006 een algemene bijeenkomst waarvoor we mensen uitnodigden die ooit al eens een initiatief hadden genomen. We huurden ruimte in een buurthuis en iemand van Ouders Actief kwam om het project toe te lichten. Erg groot was de belangstelling die eerste keer nog niet, maar er was wel een moeder die zich meteen bij ons aansloot. Daar hebben we nog wat mensen bij gevraagd tot er een kerngroep van zeven moeders was plus ik als vader. De kerngroep kwam enkele keren bijeen en maakte uitnodigingen en affiches voor onze eerste grote bijeenkomst in september. Daar kwamen 52 bezoekers op af, vooral uit Liendert en verder uit andere wijken. Echt iets om trots op te zijn.” Op de bijeenkomst sprak de bekende Turkse psycholoog Murat Can over de invloed van huiselijk geweld op kinderen. Erciyas: “Dit onderwerp leeft onder de mensen. Iedereen weet dat je niet mag slaan, maar toch gebeurt het soms. Het maakt indruk als je van een deskundige hoort hoeveel invloed dat op kinderen

7.


14-01-2008

08:56

Page 81

nisering aam al zegt, richt het Turks Ouder Comité in Amersfoo Bulut Erciyas een goede zaak de doelgroep uit te breiden Veralgemenisering Zoals de naam al zegt, richt het Turks Ouder Comité in Amersfoort zich op Turkse ouders. Op den duur is het volgens projectleider Bulut Erciyas een goede zaak de

moet hetversterken. oudercomité zichzelf versterken. De vaders en moeders zijn nog steeds dercomité zichzelf De vaders en moeders zijn doelgroep uit te breiden naar andere etnische groepen. “Maar nu nog niet. Eerst

vrij onervaren en de taal blijft voorlopig een behoorlijk probleem. Er zijn wel pogingen geweest om in Amersfoort iets multicultureels op te zetten, maar telkens

op af komen, zijn al behoorlijk geïntegreerd en spreken goedom Nederlands. obleem. Er zijn daarwel pogingen geweest in Amersfoort i zie ik die initiatieven stranden. Bijvoorbeeld de allochtonenraad. De mensen die

Dat moet ook want anders kun je niet met elkaar praten. Alleen, zo bereik je geïsoleerde allochtonen natuurlijk niet. Iets multicultureels opzetten om moeilijk be-

namelijk tegenstrijdig.” stranden. Bijvoorbeeld de allochtonenraad. De mensen reikbare groepen bij de samenleving te betrekken, werkt per definitie niet. Dat is

d Nederlands. Dat moet ook want anders kun je niet me lijk niet. Iets multicultureels opzetten om moeilijk bereik Dat is namelijk tegenstrijdig.”

g


mersfoo

foort i

mensen

08:56

Page 82

kan hebben. Het gaat niet alleen om het geven van een tik aan een kind. Ook als vader en moeder ruzie hebben, lijden kinderen daar onder. De gevolgen kunnen groot zijn, ook voor het leren. De psycholoog praatte ook over belonen en straffen. Het is belangrijk de opvoeding thuis en op school op elkaar af te stemmen. De mensen vonden het hartstikke interessant en stelden veel vragen.”

reiden

s zijn

14-01-2008

Tr a i n i n g

78 79

Diezelfde middag stelde de kerngroep zich voor. ‘Wie zijn wij en wat willen we met een oudercomité bereiken?’ Verder was er de aankondiging van een gratis trainingsweekend, verzorgd door een scholingsinstituut. “Als je een cursus over enkele weken verspreidt, komen veel mensen na een paar keer niet meer op-

g

dagen,” zo leert ook volgens Muzeyyen Yilmaz en Derya Erciyas de ervaring. Daarom dus een weekendcursus met overnachting. Werken tot ’s avonds een uur of negen, dan tijd voor gezellig samenzijn en de volgende morgen op tijd weer aan de slag. Het Nederlandse onderwijssysteem is diepgaand bestudeerd, inclusief de werkwijze van inspraakorganen. En er zijn vergadertechnieken geoefend. Veel deelnemers hadden daar geen enkele ervaring mee. Op de tweede dag is gepraat over wat een comité voor andere ouders kan betekenen en welke onderwerpen je aan de orde zou kunnen stellen. Van de dertig mensen die aan de training deelnamen bleven er, inclusief kerngroep, vijftien over die nu het comité vormen. Twaalf moeders en drie vaders. Tot nu toe komt nog veel werk op de schouders van Bulut Erciyas neer. “Maar het is de bedoeling dat ik dat ga afbouwen. Ik zit wel in het bestuur en wil daar ook blijven, maar ik heb geen functie. Ik ben contactpersoon. De voorzitter, secretaris en penningmeester zijn allemaal moeders.”

Landelijk Het afgelopen jaar hield het Amersfoortse oudercomité voorlichtingsavonden over de Cito-toets, de nieuwe inburgeringswet en schoolkeuze. Daarnaast stimuleert het comité deelname aan landelijke activiteiten. Bijvoorbeeld het weekend over huiselijk geweld van Inspraakorgaan Turken in Nederland (IOT). Leden van het comité proberen daar andere ouders warm voor te maken. “We proberen het niet alleen, het lukt ook. Niet massaal, maar telkens krijg je wel een of twee ouders mee. Die komen dan later naar de bijeenkomsten van het comité.

niet me

Ook zijn we met z’n twaalven naar de weekendtraining van de Junior Club Nederland geweest. Die sluit met zijn aandacht voor bijvoorbeeld opvoeding en

bereik

en een cursus empowerment. Wij doen veel moeite om ons netwerk in de gemeente uit te breiden. Wij willen zoveel mogelijk met instanties samenwerken,

lezen met kinderen goed aan bij onze doelstellingen.” Het oudercomité richt zich op kinderen van nul tot vier jaar, op basisschoolleerlingen en op pubers. “Hoewel, aan die laatste groep zijn we nog niet echt toegekomen. Dat willen we wel, in november is het Riagg voor het eerst voorlichting komen geven en in 2008 verzorgt het een cursus beter omgaan met pubers

zoals Riagg, welzijnsinstellingen en buurthuizen. Mede omdat het ons dan niks kost. Zij hebben het budget en wij leveren de mensen.” Financiën, budget, onkosten, ze zijn in dit verhaal al een paar keer aan de orde geweest. Het Turkse oudercomité zit redelijk goed in de slappe was. Projectleider Erciyas: “We krijgen veel dingen gratis en het eerste jaar, tot najaar 2007, hadden we een eigen budget van Ouders Actief van 2000 euro. In het begin van 2007

7.


14-01-2008

08:56

Page 83

zijn we contact met de gemeente gaan zoeken. We hebben een aantal gesprekken gehad en ons goed gepresenteerd. De ambtenaren vonden ons initiatief interessant en wilden helpen, maar dan moesten we wel een stichting worden. Zo gezegd, zo gedaan. In september 2007 is, met wat aanpassingen, onze subsidieaanvraag door de gemeente gehonoreerd: 1250 euro voor de rest van het jaar. In oktober is de subsidie voor 2008 aangevraagd. Daarnaast beschikken wij over gratis ruimte in een buurthuis.”

Ta a l De Nederlandse taal is moeilijk. Muzeyyen Yilmaz en Derya Erciyas verstaan het behoorlijk goed, maar zelf spreken gaat een stuk lastiger. Geholpen door Bulut Erciyas maken zij duidelijk dat sommige andere ouders in het comité de Nederlandse taal veel beter machtig zijn dan zijzelf. Maar ook zonder Nederlands zijn de beide moeders er vlotter in geworden om op een leerkracht af te stappen. En in het algemeen gesproken zijn de Turkse ouders tegenwoordig beter zichtbaar in het onderwijs. De leden van het comité komen in contact met deskundigen van allerlei instellingen en kunnen hun kennis aan andere ouders doorgeven. Je weet niet altijd of dat helpt maar je moet op z’n minst proberen. Derya: “Mijn buurvrouw ging vroeger nooit naar school. Haar man regelde alle onderwijszaken van hun dochtertje. Ik heb haar duidelijk gemaakt hoe belangrijk het is dat zij ook met de leraar praat. En laatst is zij gegaan, het was de eerste keer dat de leraar haar zag, hij was blij haar te ontmoeten.” Onlangs kocht Derya een stapel Turkse boeken over opvoeding. “Over hoe je met je kinderen moet omgaan en over bepaalde dingen moet praten. Vroeger las ik zulke boeken nooit. Nu wel. En ik haal er ook dingen uit, voor mijn zoontje van tien en mijn dochter die op de brugklas zit.”

Meer informatie bij Bulut Erciyas Turks Ouder Comité Amersfoort telefoon (06) 467 56 784 e-mail [email protected]


14-01-2008

08:56

Page 84

Aanbevelingen Projectleider Bulut Erciyas van het TOC in Amersfoort hamert op het belang van luisteren naar ouders. “Zíj zijn belangrijk, niet jij als projectleider of instelling. Ouders moeten het gevoel hebben dat het hún project is en de ruimte krijgen om met voorstellen te komen. Kom nooit met een kant-en-klaar recept en zeg niet ‘ik heb een mooi plan en dat gaan we uitvoeren’. Loop altijd het hele rijtje af en vraag iedereen naar zijn mening. Want sommige ouders durven niet makkelijk iets te zeggen terwijl ze wel goede ideeën hebben. Ook in ons comité was dat duidelijk het geval. Muzeyyen bijvoorbeeld, zij was in het begin erg stil maar heeft wel degelijk wat in haar mars. Ook de onderwerpen die je kiest, dienen van de ouders te komen en niet van hogerhand.” Een ander belangrijk punt is onpartijdigheid en onafhankelijkheid. “Probeer met een oudercomité echt een nieuw initiatief op te zetten,” vindt Erciyas. “In Amersfoort hebben wij bijvoorbeeld om die reden afgezien van samenwerking met een moskee. Door je te verbinden aan een moskee, welzijnsinstelling of vereniging plak je jezelf een etiket op. Dat is niet goed, daarmee stoot je ook weer mensen af. Wij hebben die aanbiedingen wel gehad maar zijn er bewust niet op ingegaan. We willen zelfs niet aan een school verbonden zijn, want dat werpt een drempel op voor de ouders van andere scholen.”

80 81


14-01-2008

08:56

Page 85

pro rec d ies e p om ad n en nh an an ken rsa N f is

ma

oud


14-01-2008

08:56

Page 86

project Ouders A recht gevestigde ke d iesbureau MOVI e pilots voor de op omités in Amer ad werkt een ande n eigen tempo en m en a nheid van ouders b an hun kinderen. U an de pilots is het ken als opstap voor rsactiviteiten in de Naar aanleiding f is een methodiek

sf ouda en Til

an gro maatsch 82 83

Ouders Actief van MOVISIE

Het project Ouders Actief van het in Utrecht gevestigde

kennisinstituut en adviesbureau MOVISIE bestaat uit drie

pilots voor de oprichting van oudercomités in Amersfoort, Gouda en Tilburg. In elke stad werkt een andere etnische groep in eigen tempo en met wisselende accenten aan

grotere betrokkenheid van ouders bij het onderwijs van

hun kinderen. Uiteindelijk doel van de pilots is het ouder-

schap te gebruiken als opstap voor vrijwillige bestuursactiviteiten in de wijk of buurt. Naar aanleiding van Ouders Actief is een methodiek ontwikkeld.

H 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:56

Page 87

Het is belangrijk goed over het voetlicht te brengen dat de activiteiten van de oudercomités echt gericht zijn op het leven in Nederland


“ONDER ETNISCHE MINDERHEIDS-

14-01-2008

08:56

Page 88

Praten in eigen taal staat integratie niet in de weg

GROEPEN BESTAAT VEEL ANIMO VOOR ACTIVITEITEN DIE HET TOEKOMSTPERSPECTIEF VAN HUN KIN-

Popovic kijkt met genoegen naar het project Ouders Actief dat onder zijn verantwoordelijkheid in maart 2006 begon en in

DEREN VERBETEREN,” CONCLUDEERT

maart van dit jaar zal worden afgerond. “Al vóór de zomer 2007 is duidelijk geworden dat de pilots voor de oudercomités in

PROJECTLEIDER MIRO POPOVIC VAN

hun opzet zouden slagen. Bij het Turks Ouder Comité in Amersfoort was dat het eerste zichtbaar, wellicht doordat de lokale

HET LANDELIJKE INSTITUUT MOVI-

projectleider daar al eerder bij oudercomités betrokken is geweest. Ook over het comité van Marokkaanse moeders in Gouda

SIE. “ONZE AANNAME OP DAT VLAK

en het Somalisch Ouder Comité (SOCTIL) in Tilburg zijn wij zeer tevreden. Daarom is naar aanleiding van het project een dvd

IS BEVESTIGD. DRIE PILOTS HEBBEN

ontwikkeld. Dat past bij onze werkwijze. Wij beginnen vaak met pilots die vervolgens tot een methodiek leiden.”

84 85

LATEN ZIEN HOE DE BETROKKENHEID VAN OUDERS BIJ HET ONDER-

Ve r d e r g a a n d e p a r t i c i p a t i e

WIJS VAN HUN KINDEREN VRIJ SNEL

Ouders Actief is aangevangen met een bijeenkomst in juni 2006. Daar vond de overdracht naar de lokale projectleiders plaats

TE MOBILISEREN IS. HET BEVORDE-

van de aanpak van de Stichting Turkse Ouders (STO) in Utrecht, waardoor MOVISIE zich liet inspireren. Met dien verstande dat

REN VAN PARTICIPATIE AAN ANDERE,

STO, de koepelorganisatie van inmiddels zeven succesvolle oudercomités in de Domstad, zich alleen richt op het onderwijs.

MEER ALGEMENE, ORGANISATIES

Popovic ziet de oudercomités als opstap, van met name vrouwen, naar verdergaande participatie in de samenleving. Hier valt

KOST MEER TIJD. AL ZIJN OOK HIER

te denken aan wijkactiviteiten, de ouderraad en alle mogelijke andere algemene organisaties. In Amersfoort zijn inmiddels

DE EERSTE STAPPEN GEZET. EEN BE-

vijf Turkse ouders actief in lokale platforms van het instituut Forum voor multiculturele ontwikkeling. Drie Turkse moeders zitten

LANGRIJKE BOODSCHAP RICHTING

in de werkgroep van de plaatselijke Zorgwinkel. Somalische ouders in Tilburg nemen eveneens deel aan een platform van

GEMEENTEN IS DAT ACTIVITEITEN IN

Forum. De eerste voorbeelden zijn er dus.

DE EIGEN TAAL DE INTEGRATIE NIET IN DE WEG HOEVEN TE STAAN.”

We e k e n d t r a i n i n g Een belangrijk onderdeel van het project waren de weekendtrainingen ‘Medezeggenschap in de buurt’. Bedoeld om elkaar

te leren kennen, te oefenen in vergadertechnieken en plannen voor de komende maanden te maken. Wat ga je precies doen en hoe ga je het allemaal in het vat gieten. Deze trainingen vormden het eigenlijke begin van de comités. Popovic: “Natuurlijk zijn er later nog aanpassingen en uitwerkingen geweest, maar je kunt gerust zeggen dat de comités toen het levenslicht zagen.” In Gouda en Tilburg waren er circa twintig deelnemers, in Amersfoort dertig. Alle ouders hebben de training als zeer positief ervaren. Voor de moeders in Gouda was meteen op weekend gaan een brug te ver en zij wilden graag een vrouwelijke trainer. Allemaal geen probleem, je kunt zaken plannen maar je moet altijd rekening houden met de groep om wie het gaat. Daarom is er voor hen eerst een dagdeel op een bekende locatie in Gouda geweest. Toen hun vertrouwen gewekt was, zijn zij alsnog op weekend geweest.” Gouda wijkt op nog een punt af van beide andere pilots. Het comité bestaat alleen uit moeders, terwijl in Amersfoort en Tilburg de groepen gemengd

8.

med verd 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:56

Page 89

Het TOC in Amersfoort bestaat uit vijftien vaders en moeders. In Gouda heeft het

Marokkaanse moedercomité een bestuur van vijf leden en een uitvoeringsgroep

met twaalf moeders. In Tilburg is SOCTIL met een bestuur en vier wijkcommissies actief. In totaal zijn hier ook een stuk of vijftien mensen bij betrokken.

In Amersfoort organiseert het comité bijeenkomsten die in brede zin aan onder-

wijs gerelateerd zijn. Zo is onder meer een voorlichtingsavond gehouden over de

nieuwe wet voor de inburgering. In de andere steden vinden soortgelijke activi-

teiten plaats. In Gouda is bijvoorbeeld een bijeenkomst gehouden waar leden van

het comité spraken met pabo-studenten over problemen die de aankomende leerkrachten zagen in het contact met Marokkaanse jongeren. Tilburg is bezig met

huiswerkbegeleiding en men ziet een rol als bemiddelaar tussen Somalische ou-

ders en instanties zoals de ggz en de politie. Alle comités werken samen met an-

dere organisaties en instellingen. In Amersfoort is dat tot dusver het breedst ontwikkeld maar ook in Tilburg heeft SOCTIL goed toegang tot de gemeente en de verantwoordelijke wethouder. Hij heeft onlangs nog een bijeenkomst van het comité bijgewoond.

Methodiek op dvd

De over dit project uitgebrachte dvd laat zien wat een oudercomité volgens de formule van Ouders Actief inhoudt. Verschillende leden van de drie comités ver-

tellen over hun activiteiten en persoonlijke motieven tot deelname. Zo kunnen

potentiële comitéleden, mogelijke financiers en samenwerkingspartners met het fenomeen oudercomité kennismaken. Deel twee van de dvd is meer gericht op de rol van lokale trekkers. Hoe kun je een comité helpen oprichten en ondersteunen.

d d


14-01-2008

08:56

Page 90

zijn. Popovic: “Deels ligt dat aan de traditionele rolverdeling tussen man en vrouw en deels aan het feit dat vaders al actief zijn in andere participatievormen zoals ‘buurtvaders’. Nu is de beurt aan de moeders om hun potentie te benutten. Wellicht sluiten de vaders later aan.”

Lokale trekker De pilots zijn geleid door een lokale trekker die de moedertaal van de ouders spreekt en thuis is in de gemeenschap. In Tilburg en Gouda is daarbij sprake van duobanen. De lokale projectleiders waren voor een jaar gecontracteerd, van september 2006 tot en met augustus 2007.

86 87

In grote lijnen is hun aanpak hetzelfde geweest. De eerste stap was het verspreiden van de boodschap op een manier die de mensen aansprak en motiveerde om in actie te komen. Tijdens een bijeenkomst benadrukten de projectleiders hoe belangrijk betrokken ouders voor de ontwikkeling van hun kinderen zijn. “De meeste mensen onderschrijven dit belang maar ze weten niet altijd even goed wat ze kunnen doen. Vooral degenen die de taal niet goed beheersen en niet in de Nederlandse context werkzaam zijn. Een comité waar zij in eigen taal kunnen communiceren, biedt dan een oplossing.” Een tweede doel van deze lokale bijeenkomst was het verstrekken van informatie over de mogelijkheid om een training te volgen. Popovic: “Zoals ik al zei, mensen willen echt wel, maar weten soms niet goed hoe of wat. Daarom hebben wij in alle drie pilots die weekendtraining medezeggenschap aangeboden. Niet alleen gericht op school, het ging verder dan het onderwijs.”

Eigen taal “Etnische minderheidsgroepen zijn goed aan te spreken op de thema’s ouderschap, opvoeding en onderwijs. Ze vergroten hun bereidheid om als vrijwilliger in actie te komen. De laatste jaren zie je gemeenten steeds vaker activiteiten in de eigen taal niet meer subsidiëren. Dat is jammer,” vindt Popovic. “Wij beginnen projecten in de eigen taal en eigen groep omdat ze drempelverlagend werken. Vrouwen die voorheen thuiszaten, zie je opbloeien als zij hun kwaliteiten kunnen inzetten en de resultaten daarvan zien. Hun vaardigheden en zelfvertrouwen groeien. Ook in het project Ouders Actief zag je dat gebeuren. Wij beschouwen vrijwillige inzet in de eigen groep ook als vrijwilligerswerk. Natuurlijk moeten de activiteiten echt gericht zijn op het leven hier in Nederland. En bij Ouders Actief is dat ook het geval. Het is belangrijk dit duidelijk over het voetlicht te brengen. Het Turkse oudercomité in Amersfoort is daar goed in geslaagd.”

Organisatievorm Het oudercomité in Amersfoort is inmiddels een stichting geworden, in Gouda en Tilburg is daar nog geen sprake van. Popovic vindt het aan te raden niet te snel op een formele structuur in te zetten. “In Amersfoort kon het niet anders want de gemeente stelde het als voorwaarde voor het toekennen van subsidie. Maar ook voor informele groepen zijn er legio mogelijkheden om aan geld en ondersteuning te komen. Bijvoorbeeld via een afspraak met de gemeente over het gratis gebruik van ruimte in een buurthuis. Of bij het Oranjefonds dat informele groepen burgers financiële steun biedt. Daar hoef

8.

med verd 272592 Boek allochtone ouders bw:Opmaak 1

14-01-2008

08:56

Page 91

MOVISIE, het landelijke kennisinstituut en adviesbureau voor maatschappelijke ontwikkeling, bestaat sinds januari 2007 en is voortgekomen uit zes organisaties

op het vlak van emancipatie en vrijwilligers- en opbouwwerk. De ruim tweehonderd medewerkers zijn verdeeld over vijf thema’s: mantelzorg, kwetsbare groepen, huiselijk & seksueel geweld, leefbaarheid en vrijwillige inzet.

Het project Ouders Actief valt onder het thema vrijwillige inzet, waarvan Miro Popovic projectleider is. “Wij werken met en voor diverse organisaties: vrijwilligers-

organisaties en -centrales, gemeenten, en bedrijven die maatschappelijk actief zijn. Actuele projecten zijn bijvoorbeeld maatschappelijke stages voor jongeren,

‘Make a Difference Day’ (MADD) en ‘Duizend en één kracht, allochtone vrouwen en vrijwilligerswerk’.”

Ouders Actief wordt grotendeels gefinancierd door de Directie Emancipatiebeleid van het ministerie van OCW. Verder krijgt het tweejarige project subsidie van het ministerie van VWS en van het VSBfonds.

d d


14-01-2008

08:56

Page 92

je geen rechtspersoon voor te zijn en dat maakt het eenvoudiger. Aan de keuze voor een rechtspersoon zijn allerlei verplichtingen verbonden, onder meer op het gebied van administratie. Nu het project afloopt, willen wij de oudercomités helpen bij het vinden van financiële en andere ondersteuning. Wij beschouwen dat als een taak van het project. In Amersfoort kan het oudercomité met de steun van de gemeente gewoon doorgaan. Voor Gouda en Tilburg moeten we nog bezien hoe het verder loopt. Fijn ook dat de meeste van de vijf projectleiders in de drie steden zich voor hun comité blijven inzetten.”

88 89

Meer informatie over Ouders Actief bij Miro Popovic, projectleider vrijwillige inzet MOVISIE Postbus 19129, 3501 DC Utrecht telefoon (030) 789 20 57 e-mail [email protected] www.MOVISIE.nl

8.


14-01-2008

08:57

Page 93


14-01-2008

08:57

Page 94

Thuis op. Over samenwerking tussen school en allochtone ouders

Recommend Documents