“Therapietrouw op maat”
Moderator
Tineke Duyts, Linda Luppens 1st author / speaker
Christel Boons Co-authors
Jacqueline Hugtenburg, Lonneke Timmers
Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ)
Naam:
Christel C.L.M. Boons
Organisatie:
VUmc – Klinische Farmacologie en Apotheek
☐
Ik heb geen 'potentiële' belangenverstrengeling
Ik heb de volgende mogelijke belangenverstrengelingen:
Type van verstrengeling / financieel belang
Naam van commercieel bedrijf
Ontvangst van subsidie(s)/research ondersteuning:
Bristol-Myers Squibb, Novartis, ZonMw
Ontvangst van honoraria of adviseursfee: Lid van een commercieel gesponsord ‘speakersbureau’: Financiële belangen in een bedrijf (aandelen of opties): Andere ondersteuning (gelieve te specificeren): Wetenschappelijke adviesraad:
Even voorstellen … • Gezondheidswetenschapper i.o. tot epidemioloog • Per juni 2009 als onderzoeker bij VUmc • Promotieonderzoek Lonneke Timmers (verwacht eind 2015) “Adherence to oral anticancer agents” “Tailoring treatment with tyrosine kinase inhibitors in chronic myeloid leukemia: adherence, patients' experiences, and pharmacokinetics”
• Promotieonderzoek Christel Boons “Tailoring treatment with tyrosine kinase inhibitors in CML: adherence, patients' experiences, and pharmacokinetics”
“Therapietrouw op maat” Op maat gesneden interventie om therapietrouw te bevorderen • Definitie van therapietrouw • Fasen van therapietrouw • Meetmethodes om therapietrouw te meten • Multidimensioneel • Intentionele versus niet-intentionele therapie-ontrouw
Definitie van therapietrouw de mate waarin de patiënt zijn behandeling uitvoert in overeenstemming met de afspraken die hij heeft gemaakt met zijn behandelaar
Fasen in therapietrouw Acceptatiefase Uitvoeringsfase Discontinueringsfase
Vrijens B, et al. Br J Clin Pharmacol. 2012;73(5):691-705
Klinisch relevant afkappunt Veelal onbekend wanneer therapieontrouw de klinische uitkomst beïnvloedt. Er is gerapporteerd dat een therapietrouw <95% reeds invloed heeft op de effectiviteit • CML patiënten • Imatinib (Glivec) Adherence ≤90 1 op 10 dagen een gemiste dosis
Marin et al. J Clin Oncol. 2010; 28(14):2381-8
Meten van therapietrouw Verschillende meetmethoden worden gebruikt • elektronische monitoring • aflever- / voorschrijf- / verzekeringsgegevens; allen op basis van routinematig verzamelde zorgregistraties • pill count (pillen tellen) • zelfrapportage; interviews/vragenlijsten/dagboekjes • bloedspiegel bepaling
Combinatie van meetmethoden om therapietrouw te meten geeft meer informatie over het innamegedrag van patiënten
Meten van therapietrouw Elektronische monitoring Medication Event Monitoring System (MEMS)
Meten van therapietrouw Elektronische monitoring • Voorbeelden Therapietrouw
Meten van therapietrouw Elektronische monitoring • Voorbeelden Therapie-ontrouw
Meten van therapietrouw Pill count
Meten van therapietrouw Zelfrapportage; vragenlijst • Medication Adherence Report Scale (MARS)
• Morisky Medication Adherence Scale (MMAS-8) • Diagnostic Adherence to Medication Scale (DAMS)
Multidimensioneel
Examples: Patient • lack of knowledge • forgetfulness • health beliefs • busy lifestyle Condition • severity of disease • severity of symptoms • cognitive problems • higher co-morbidity • depression Therapy • duration of treatment • side effects • frequent daily doses • changes in medication Health system / HCP • patient-provider relationship • short consultation • lack of knowledge of nonadherence Social/economic • poor SES • level of education • cost of medication • poor social support • living alone • age
Intentioneel versus niet-intentioneel • Korte vragenlijst via Stichting Hematon onder CML patiënten (n = 61)
• Kwalitatief onderzoek met semi-gestructureerde interviews N = 10, wordt nog aangevuld o.b.v. purposive sampling
“The aim of the study was to get insight into drug taking behaviour and patients’ need for information”
Intentioneel versus niet-intentioneel Gebruik van TKI (n=61) Hoe vaak gebeurt het dat u uw CML medicijn niet inneemt? Ongeveer 1 x per maand – 14 patiënten Therapie-ontrouw 25% Ongeveer 2 x per maand – 1 patiënt Vergeten (n=7)
Met opzet (n=5) Soms vergeten, soms met opzet (n=3) Therapietrouw 75%
Situatie 1 “… ze staan in me badkamer dus als ik mijn tanden poets zie ik ze sowieso staan. En ik ben vaak ook op de weg met mijn werk en dan heb ik geen geheugen of iets nodig, dan komt het meestal wel goed. En ja, je zal nooit altijd 100% halen he. Dat is wel mijn ervaring na al die jaren. Er zal altijd wel iets kunnen gebeuren waardoor je ofwel wat eet, of ze net te laat neemt, of niet neemt.”
Situatie 2 “Meestal ook als je dan niet zeker weet of je ze wel of niet genomen heb. Dan denk je dat je ze wel genomen hebt terwijl je eigenlijk geen idee hebt. Of andersom, dan denk je dat je ze niet genomen hebt, en dan kom je er later achter dat er wel nog een pakketje in de vuilnisbak ligt terwijl je die de dag daarvoor had geleegd.”
Situatie 3 “ ‘s Morgens en ‘s avonds, alleen het innemen daarvan is wel ingewikkeld met die tijd dat je nuchter moet zijn vooraf en achteraf.” … “Ja maar ook daar wen je aan, maar als de dag niet is zoals elk, een beetje abnormaal is, door een feestje of ergens naar toe moeten, ja dan.. Zondag avond ben ik in de fout gegaan…”
Situatie 4 “Ja als we met mijn werk uit eten gaan bijvoorbeeld. Ik neem altijd ‘s avonds tijdens het avond eten mijn medicijnen, dus als ik naar mijn werk ga en we blijven er ‘s avonds wat eten dan denk ik wel eens, oh ik heb niks bij en dan als ik er dan aan denk dan neem ik het ‘s avonds als ik thuis kom nog in. Een enkele keer kom ik er de andere dag pas achter.”
Situatie 5 “Morgen heb ik een dag met de kinderen of zo, dus dan zorg ik ervoor dat dat een dag is met een lagere dosering. Dit gaat ook wel eens mis, ene dag 1 tablet en de andere dag 2 tabletten. Mijn man vindt mij hier slordig in.”
Situatie 6 “Begin oktober een week ben gestopt, omdat ik zulke hevige spierpijnen had, dat ik mijn hoofd niet meer kon draaien. Dus daardoor kon ik ook eigenlijk geen autorijden. En ik op enig moment bijna de trap niet meer op kwam, van de pijn in mijn gewrichten en in mijn spieren” … “Niet overlegd. He omdat ik zo moe was, dat ik denk ja, als ik nou zo op vakantie moet”
Samenvattend … Reden voor therapie-ontrouw • Zowel intentioneel als niet-intentioneel
• In beide gevallen lijkt dit te maken te hebben met de invloed van sociale activiteiten
WHO: oproep tot actie 2003 “Effectieve therapietrouwbevordering zal een veel groter effect hebben op de volksgezondheid dan steeds verdergaande verbeteringen van medische behandelingen”
Huidige interventies 2014 • Veelal een geïntensiveerde begeleiding met informatieverstrekking en counseling. Enkele van deze interventies lijken veelbelovend, aldus Mathes et al.
• Echter, resultaten zijn teleurstellend. • De interventies zijn veelal complex, heterogeen van inhoud en de onderzoeken van onvoldoende kwaliteit. • Aandachtspunt is dat de zorg in de controlegroep, de ‘usual care’, kan wisselen en vaak onvoldoende beschreven is.
“Best Practice” Multiprofessional modular medication management • Module 1: basic pharmaceutical care • Module 2: adverse event management • Module 3: adherence support
“Therapietrouw op maat” Op maat gesneden interventie om therapietrouw te bevorderen • Definitie van therapietrouw • Fasen van therapietrouw • Meetmethodes om therapietrouw te meten • Multidimensioneel • Intentionele versus niet-intentionele therapie-ontrouw
22 juni 2015 Symposium “therapietrouw bij orale oncolytica”
Waar? VUmc Tijd? 15.00 – 21.00uur Voor wie? Oncologen, hematologen, verpleegkundigen, apothekers
