Telkens een stapje verder
Meer informatie vindt u op: www.integrale2015.be/nl/feiten
3
Markante feiten 2015
De evolutie in 2015 in enkele tussenstappen: • Solvency II • Incasso • Financiële gezondheid & rendement • Beleggingen • Particulieren • Conformiteit • Award
Op het ritme van Solvency II 2015 was het laatste voorbereidingsjaar voor de invoering van Solvency II in januari 2016: een wetgeving die veel hogere eisen stelt aan verzekeringsmaatschappijen voor eigen vermogen (pijler 1), bestuur (pijler 2) en verslaggeving (pijler 3). Er werden voor elke pijler bijkomende maatregelen genomen.
Voor Pijler 1 – Kwantitatieve vereisten: versterking van het eigen vermogen
zorgt voor een versterking van de Solvency II-ratio en zal voltooid worden tijdens het tweede semester van 2016. Op advies van de bedrijven PwC en Willis Towers Watson blijft Integrale verder oplossingen zoeken om deze ratio te verbeteren. Hierbij onderzoekt ze de mogelijkheid op herverzekeringen en de berekeningsmethodologie voor de kapitaalbehoeften voor bepaalde activa.
Voor Pijler 2 – Integrale heeft in 2015 vier belangrijke Organisatorische vereisten: afwermaatregelen genomen om haar eigen king van de voorziene structuur vermogen te versterken:
• Verkoop van de aandelenportefeuille voor
een totaal bedrag van 150 miljoen euro;
• Uitbreiding van het garantiefonds van
30 naar 60 miljoen euro;
• Verlaging van de gewaarborgde rente-
voet voor de CertiFlex-producten (van 1,75 % naar 1,25 %) en voor de nieuwe contracten (van 2,25 % naar 1,60 %);
• Afsluiting van een bijkomende achter-
gestelde lening voor 2,2 miljoen euro.
Dankzij deze beslissingen voldoet de Solvency II-ratio eind 2015 volgens onze schattingen aan de reglementaire vereisten. De omvorming naar Naamloze Vennootschap
Alle bestuursorganen van Integrale beantwoorden aan de vereisten van Solvency II. De Directie is een Directiecomité geworden met een Chief Risk Officer in de rangen. Binnenkort zullen drie leden van het Directiecomité in de Raad van Bestuur zetelen. Daarnaast werd het risicobeheer versterkt, zowel met extra medewerkers als met extra werkmiddelen. De Easy To Comply (ETC) software die in 2014 werd aangekocht, werd in 2015 geïmplementeerd. Alle incidenten in verband met de activiteiten van Integrale (klachten van klanten, menselijke fouten, falen...) worden er in opgeslagen voor analyse en om, indien nodig, nieuwe maatregelen in te voeren. Ook werden de risico’s van de scorecard en de werkelijke risico’s die met elke
Evolueren in een volatiele omgeving In 2015 evolueerde Integrale in een financiële omgeving die op twee gebieden aan schommelingen onderhevig was. Zo blijven de rentevoeten de laatste tijd maar dalen. In de loop van het jaar schommelde de Belgische OLO-referentierentevoet op 10 jaar tussen 0,34 % en 1,33 %, om het jaar af te sluiten op 0,97 %. Op de beurs klom de curve van de EuroStoxx50-index in april tot 3.828, zijn hoogste piek voor 2015, om dan weer te zakken naar 3.007 in september, zijn laagste niveau en het jaar af te sluiten op 3.287… Uiteraard vereist een dergelijke volatiliteit doelgerichte oplossingen om het streven naar rendement te verzoenen met risicobeheersing!
Integrale Jaarverslag 2015
13
belangrijke taak gepaard gaan opnieuw onderling afgestemd. De doelstellingen voor de interne controle zijn behaald met de invoering van procedures om de risico’s nog beter te beheersen.
Voor Pijler 3 – Vereisten voor de verslaggeving: terbeschikkingstelling van de eerste verslagen Integrale vervulde ook haar verplichtingen inzake verslaggeving. Ze maakte aan de toezichthouders een verslag over op 30
september 2015, met inbegrip van het kwantitatieve luik (QRT - Quantitative Report Template), evenals verslagen per grote groep (Balans, Eigen vermogen, Minimum Capital Requirement en Solvency Capital Requirement). Het ‘openingsverslag’ op 1 januari 2016 werd eveneens voorgelegd. Een eerste verhalend verslag werd overgemaakt aan de EIOPA en aan de NBB volgens hun vereisten.
Ook verslaggeving voor ORSA
OFIS draagt bij tot de drie pijlers van Solvency II
De tussentijdse ORSA-verslagen die in 2014 werden aangekondigd, werden zoals voorzien gepubliceerd in juli en november 2015. Dit werk wordt uiteraard geactualiseerd in het kader van de statuutwijziging van Integrale.
OFIS (afkorting van OOFFIISS voor Object Oriented Framework For Integrale Insurance Solvency Solutions) voert een programmeringsmethode en een werkkader in voor de drie pijlers van Solvency II: • De weg die de gegevens volgen vanaf de bedrijfsgegevens tot de verslaggeving • Alle berekeningen (voor de NBB, maar ook ORSA, enzovoort) • Een deel van de verslaggeving (voor de NBB, maar ook voor specifieke behoeften van de Directie). OFIS werd in 2014 ingevoerd en begint in 2015 de eerste vruchten af te werpen voor het opstellen van gegevens en verslaggeving inzake equity en vastgoed.
Het incasso blijft op koers 2014 was een uitzonderlijk jaar, onder meer dankzij het product CertiFlex. Ondanks de zeer lage rentevoeten ontgoochelt 2015 niet en is het een zeer goed jaar.
Evolutie van het geconsolideerd incasso (België en Luxemburg) in € duizend 350
2013
2014
2015 303.559
300
280.371 256.193
250
Nederland onderscheiden zich door een forse bijdrage van 35 miljoen euro door de overname van de verbintenissen van een pensioenfonds.
169.161 146.708
150 100
• In Luxemburg: de ontwikkelingen in
206.271
200
76.491
85.205 87.110 46.553
50 10.541 12.083
0
Terugkerend
Eenmalige premies
• Het terugkerend incasso stijgt met 2,24 %. • De eenmalige premies zonder CertiFlex
dalen licht met 0,84 %.
• De CertiFlex-premies vallen terug met
14
Markante feiten 2015
Uiteindelijk overschrijden de verwachte resultaten over de twee jaren de doelstellingen, maar in een andere verdeling.
Lux
Totaal
bijna 50 %. Dit is te verklaren door een timingeffect tussen december 2014 en januari 2015 toen veel intekenaars anticipeerden op de daling van de gewaarborgde rentevoet van het product.
Daarnaast blijven de activiteiten van IIServices vooruit gaan. Dat geldt vooral voor de vraag naar IAS-19-berekeningen en audits. IIServices blijft ook de markt in het oog houden om haar klanten de nieuwe diensten te kunnen aanbieden die ze eventueel kunnen gebruiken. De ontwikkeling van een pan-Europees pensioenfonds is een voorbeeld van een oplossing die IIServices momenteel bekijkt.
In goede financiële gezondheid Voor het tweede jaar op rij legt Integrale een uitstekend bedrijfsresultaat voor. Voor haar groepsactiviteiten bedraagt het courant resultaat 69,5 miljoen euro, als volgt toegewezen: 48,6 miljoen voor de aanleg van een knipperlichtreserve; 18,4 miljoen voor het reservefonds en het saldo van 2,5 miljoen dat als winstverdeling wordt toegekend aan de aangeslotenen. De waarde van de activa van Integrale is beduidend hoger dan het bedrag dat zou terugbetaald moeten worden aan haar aangeslotenen als ze al hun contracten zouden afkopen. Integrale blijft netto-investeerder met een hogere
inkomstenstroom dan haar uitbetalingen. De solvabiliteitsmarge in het stelsel dat nog van kracht was in 2015 (Solvency I) bedraagt 350,6 % op 31 december 2015, hetzij meer dan het drievoudige dan het gevraagde niveau. Zelfs onder de Solvency II-wetgeving die geldt sedert 1 januari en die veel hogere eisen stelt, overstijgen de solvabiliteitsratio’s, volgens onze ramingen, de reglementaire drempel. Wat de uitgaven betreft, stijgt de algemene onkostenratio van 0,44 % naar 0,45 %. Dit is een matige stijging, gezien de kosten die de nieuwe regelgeving meebrengt. Daaruit blijkt dat Integrale blijft streven
naar een beperking van haar uitgaven, hoewel ze toch blijft aanwerven om aan haar verplichtingen te voldoen. Tot slot kende Integrale in 2015 aantrekkelijke rendementen toe, in vergelijking tot wat op de markt gangbaar is. In haar groepsactiviteiten blijft Integrale de werkgevers een minimaal nettorendement van 3,25 % bieden, dankzij de toegekende winstverdeling. Dit rendement vermijdt dat werkgevers in moeilijkheden komen door de vereiste van de minimale waarborg die ze moeten naleven voor de werkgeversbijdragen. In 2015 bedraagt het gewogen nettorendement 3,34 %.
Evolutie van de technische voorzieningen in € miljoen (België en Luxemburg) 2.996
3000 2.710 2.410
2500 2.167
2000 1.445
1500
1.533
1.596
1.705
1.309
1.211
1000 500 0
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Netto-investeerder in € miljoen In
800
Out (-)
Liquiditeit
700 600 500 400 300 200 100 0
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
Integrale Jaarverslag 2015
15
Evolutie van de algemene onkostenratio tegenover de activa 0,70 %
de vastgelegde vork 0,60 %
0,58 %
0,57 % 0,53 %
0,50 %
0,50 %
0,48 %
0,47 %
0,45 %
0,43 %
0,44 %
2013
2014
0,45 %
0,40 % 0,30 % 0,20 % 0,10 % 0 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2015
Vergelijking tussen het nettorendement van Integrale, de inflatie en het gemiddeld brutorendement van staatsobligaties in euro, voor een looptijd van 10 jaar Nettorendement Integrale
6%
Staatsobligaties op 10 jaar
Inflatievoet
2005 – 2007 : nettorendement / 2008-2015 : gewogen nettorendement
5% 4% 3%
3,41 %
3,34 %
3,50 % 3,56 %
3,78 %
3,98 %
4,29 %
4,03 %
5,30 %
0
5,25 %
1%
5,05 %
2%
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Evolutie van het gemiddeld nettorendement voor de aangeslotenen 6%
5,50 % 4,91 %
5% 4,40 % 4,04 %
4% 3,34 %
3,52 %
3%
16
€ 1.486,20
€ 1.906,53
€ 2.609,83
€ 3.815,56
0
€ 1.188,71
1%
€ 1.033,40
2%
2015
5 jaar
10 jaar
15 jaar
20 jaar
25 jaar
Markante feiten 2015
Het nut van belangenverenigingen In 2015 bleef Integrale lid van de belangenverenigingen AMICE, VVOV, IABE en BVPI. Integrale beklemtoont vooral de doeltreffende lobbying van de Belgische Vereniging van Pensioeninstellingen tijdens de onderhandelingen voor de aanpassing van de wet van 18 december op de aanvullende pensioenen. Deze vereniging besliste bovendien om van naam en stijl te veranderen en heet sedert januari 2016 ‘PensioPlus’. Deze nieuwe benaming benadrukt beter haar deskundigheid inzake aanvullende pensioenen en staat voor de toegevoegde waarde die ze aan haar leden biedt. Het VVOV, het Verbond Van Onderlinge Verzekeringsmaatschappijen, heeft het AMICE-congres georganiseerd dat in juni 2016 in Gent zal plaatsvinden. AMICE is de Europese vereniging van onderlinge en coöperatieve verzekeringen. De organisatoren hebben de ambitie om met dit congres de politieke beleidsmakers samen te brengen die de rol van deze organismen op Europese schaal meer kracht kunnen bijzetten.
Investeren om het rendement veilig te stellen 7,99 % 3,56 %
19,85 %
2015 68,61 %
Vastrentende beleggingen Onroerende goederen en aanverwanten Beleggingspools en aandelen Overige beleggingen
Zoals gewoonlijk speurde Integrale ook in 2015 naar beleggingen die een zeker rendement konden opleveren zonder buitensporige risico’s te nemen. Dat was het geval met vastrentende beleggingen en vastgoedbeleggingen. Voor deze laatste blijven de selectiecriteria van Integrale ongewijzigd: langlopende huurcontracten, kwaliteitsvolle huurders en gebouwen die beantwoorden aan de BREAAM-milieunorm. Nieuw voor 2015 zijn investeringen in infrastructuur- en kredietfondsen. Met de infrastructuurfondsen financiert Integrale projecten zoals windmolenparken, spoorinfrastructuur of ziekenhuizen. De projecten
worden geselecteerd op basis van hun band met het gemeenschapsleven. De kredietfondsen waarborgen dan weer een spreiding in de emittenten van obligaties. Tot slot heeft Integrale haar aandelenportefeuille volledig verkocht. Deze maatregel werd genomen om de risico’s onder Solvency II te beperken. De effecten werden op verschillende tijdstippen verkocht volgens de voorwaarden op de markt. De opbrengst van de verkoop werd herbelegd in een fonds van converteerbare obligaties, staats- en bedrijfsobligaties, altijd met naleving van de limieten vastgelegd in de beleggingsregels van Integrale.
▶ Onder de vastgoedbeleggingen die Integrale selecteerde, werden een aantal rusthuizen gefinancierd in partnerschap met de groep ORPEA (een Europese referentiespeler op de markt van woonzorgcentra of huisvesting van hulpbehoevende ouderen) en Triamant.
De eigen maatschappelijke verantwoordelijkheid opnemen Integrale heeft altijd veel belang gehecht aan haar maatschappelijke verantwoordelijkheid. Haar beslissingen zijn geënt op sociale, milieubewuste en economische bekommernissen. Zoals: • De vastgoedbeleggingen van Integrale volgen de recentste en modernste normen op het gebied van milieuzorg (BRE-
AAM-norm). Haar gebouw op Tour en Taxis (Brussel), waar de Algemene Vergadering 2015 plaatsvond, werd onlangs in de pers het ‘milieuvriendelijkste gebouw van Europa’ genoemd; verschillende instellingen organiseren er trouwens graag evenementen omdat het een heus symbool is.
• Integrale investeert in de installatie van zonnepanelen. • Integrale zal nooit speculeren in grondstoffen, in het bijzonder in voedingsmiddelen zoals graan, soja en koffie. • Integrale zet zich in voor specifieke projecten, zoals projecten ten voordele van kansarme kinderen of voortijdige schoolver-
laters, steun aan allerlei verenigingen, solidaire doelen, universiteiten en studenten…
In 2015 zette Integrale een volgende stap in de selectie van haar beleggingen, met haar aansluiting bij de vzw Réseau Financité. Door in dit netwerk te stappen, beschikt Integrale over een zwarte lijst van bedrijven en staten die een risico inhouden met betrekking tot de naleving van de principes die opgenomen zijn in de overeenkomsten die België ratificeerde en die rond vijf thema’s draaien: humanitair recht, maatschappelijk recht, burgerlijk recht, milieu en bestuur.
Integrale Jaarverslag 2015
17
Integrale en de particulieren Integrale heeft zich voornamelijk gespecialiseerd in oplossingen voor aanvullende pensioenen van het type groepsverzekering. Ze laat particulieren echter geenszins links liggen, maar stelt hen verschillende (her) beleggingsproducten voor, voor de opbouw van een kapitaal of een rente. Tot dit productengamma behoort het product CertiFlex dat Ethias commercialiseert, maar dat Integrale verzekert. Over 2014 en 2015 overschrijdt het gecumuleerd incasso van CertiFlex de geraamde budgetten. Integrale rekende op een incasso van 150 miljoen euro, terwijl 181 miljoen geboekt werd. Dit product is vooral aantrekkelijk omwille van zijn rendement. Dit bedroeg 2,42 % in 2014 en komt in 2015, na winstverdeling, op 2,25 % netto. Dit is een meer dan behoorlijk rendement. De minimum gewaarborgde rentevoet daalde voor dit product op 16 februari 2015 tot 1,25 % netto. De gelijkaardige producten “Integrale 786” en “Integrale 786 Fiscaal” zijn momenteel enkel beschikbaar voor de bestaande contracten, maar Integrale verheugt zich erop dat een vooraanstaande consumentenvereniging deze twee producten geregeld aanbeveelt.
Wijziging van de wet op de aanvullende pensioenen: drie grote veranderingen. 1. D e eerste betreft het rendement gewaarborgd door de verzekeringsnemer (de werkgever) bedoeld om zijn verbintenis iets minder zwaar te maken. De gewaarborgde rentevoeten bedroegen voordien 3,25 % en 3,75 % en waren hoegenaamd niet meer in verhouding met de situatie op de financiële markten. De rendementsgarantie is voortaan variabel (afhankelijk van de rentevoeten van de staatsleningen op tien jaar, op een gemiddelde van 24 tot 36 maanden) en zal tussen de vork van 1,75 % en 3,75 % liggen. Bovendien wordt het systeem volgens twee methodes ontdubbeld: • de verticale methode voor de plannen
zonder tariefgarantie tot op de vervaldag, de huidige methode. Deze methode werkt als een spaarboekje: de hele gecumuleerde garantie schakelt over
18
Markante feiten 2015
Ook in 2015 zocht Integrale oplossingen voor haar aangeslotenen en toekomstige gepensioneerden, om het hoofd te bieden aan de rentevoeten die erg laag blijven. Dat is onder meer het geval met een product van uitgestelde renten, dat intekenaars een zekere vorm van bescherming biedt tegen afhankelijkheid.
In het DNA van Integrale: haar leden en aangeslotenen helpen In 2015 werden nieuwe verordeningen en reglementen uitgevaardigd in de markt waarin Integrale actief is. Gezien de complexe wijzigingen in de wetgeving stelt Integrale alles in het werk om zich te schikken naar de nieuwe bepalingen, maar ook om haar leden en aangeslotenen te helpen om zich in orde te stellen. Te beginnen met de wijziging van de wet op de aanvullende pensioenen (afgerond op 18 december 2015) die een tweeledig doel heeft: de duurzaamheid en het sociale karakter van de aanvullende pensioenen waarborgen en het aanvullend karakter tegenover de rustpensioenen versterken. Om haar leden te informeren en te helpen om deze nieuwe wetgeving in te voeren, op de nieuwe rentevoet tot de volgende verandering van rentevoet. • de horizontale methode voor de groeps-
heeft Integrale op 16 februari 2016 een Integrale Academy georganiseerd. Integrale zal ook verschillende newsletters en een specifieke “vragen- en antwoordenlijst” over het onderwerp publiceren. De regering kondigde nieuwe bepalingen aan voor 2016: vrij aanvullend pensioen voor werknemers, aanvullend pensioen voor de zelfstandigen-natuurlijke personen, aanvullend pensioen voor de contractuele ambtenaren, herziening van de fiscaliteit… Integrale blijft de actualiteit volgen en haar leden en aangeslotenen op de hoogte houden. De FSMA, die instaat voor de bescherming van de consumenten en spaarders, heeft de taak om de toepassing van de wet op de aanvullende pensioenen op te volgen. Ze heeft al informatie opgevraagd over bepaalde klantencategorieën van Integrale. Deze vragen werden beantwoord. In 2015, en in die zelfde denktrant, voerde Integrale haar werkzaamheden op om de gegevensbank van de tweede pijler aan te vullen (DB2P) die beheerd wordt door SIGeDIS. De bedoeling is om de database na de zomer van 2016 open te stellen voor de burgers. Ondanks het lovenswaardig doel van dit project leiden deze vereisten voor alle verzekeraars ontegensprekelijk tot een hogere werkdruk, zowel wat de aanleg van deze gegevensbank betreft als haar jaarlijks geplande update. maatregelen voorzien voor contracten die in onderpand werden gegeven voor de aankoop van een onroerend goed.
verzekeringsproducten met een tariefgarantie tot de vervaldag, die door de pensioeninstelling gegeven wordt. De horizontale methode werkt in schijven. De werkgever moet de rentevoet in kwestie blijven waarborgen tot de termijn verstreken is.
Gevolgen: bepaalde aangeslotenen zullen hun prestaties niet kunnen opnemen op de einddatum die in het contract voorzien is, terwijl anderen verplicht zullen worden om hun prestaties op te nemen, hoewel ze de einddatum van het contract nog niet bereikt hebben.
De horizontale methode is van toepassing op het merendeel van de leden van Integrale.
3. De derde verandering heeft te maken met de aangeslotenen die hun werkgever verlaten: zij kunnen voortaan een dekking overlijden vragen die gelijk is aan het opgebouwde spaartegoed. Vroeger betekende de werkgever verlaten, soms het einde van deze overlijdensdekking. Verder is het belangrijk dat het in onthaalstructuren nu ook mogelijk is om onder andere een overlijdensovereenkomst aan te gaan. Integrale is op deze markt één van de actiefste actoren.
2. De tweede verandering betreft de betaling van de prestaties (kapitalen en/of rentes van de pensioenplannen) van de tweede pijler: de betaling van de prestaties moet vanaf nu gebeuren op het ogenblik dat het wettelijk pensioen ingaat en niet meer op de vervaldag van het verzekeringscontract. Er zijn echter afwijkingen toegestaan en er zijn overgangsmaatregelen vastgelegd. Daarnaast werden begeleidende
Een nieuwe erkenning! IPE (Investment & Pensions Europe) is een erkend gespecialiseerd magazine inzake pensioenen. Het beloont elk jaar de beste pensioenfondsen, pensioenkassen en andere Europese pensioeninstellingen. Op donderdag 19 november 2015 sloot Integrale het jaar af met goed nieuws. Ze won voor het tweede jaar op rij de IPE Award - Country Belgium, een mooie beloning. Integrale nam haar prestigieuze
De juiste talenten in huis halen Tussen 2014 en 2015 groeide het personeelsbestand van Integrale van 117 naar 123 medewerkers. Deze nieuwe talenten hebben de teams van de afdelingen audit, legal, vereffening, sectorbeheer, informatica en het directiesecretariaat versterkt. Een bijkomende versterking van twee personen voor het risicobeheer is al voorzien voor 2016. Bovenop een stijging van het aantal medewerkers was 2015 ook een jaar van intensieve opleidingen in Solvency II en risicobeheer.
trofee in ontvangst in het bijzijn van meer dan 600 professionals uit de pensioenwereld. De jury legde vooral de nadruk op het investeringsproces van Integrale dat rendement combineert met veiligheid, haar lage kostenstructuur en het behoud van een minimale rendementsgarantie.
Communicatie, meer dan een noodzaak Het voorbije jaar verliep bewogen en dus was communicatie primordiaal in 2015. De leden en aangeslotenen moesten op de hoogte gehouden worden, er diende samengewerkt te worden met de toezichthouders, nieuws over Integrale moest meegedeeld worden aan de personeelsleden, zij moesten gemotiveerd worden en hun vragen dienden beantwoord te worden. Daarnaast moesten we onze partners mobiliseren en de pers te woord staan. Integrale heeft met alle nodige middelen rechtstreeks en transparant gecommuniceerd en dat zowel via geschreven als via multimediale kanalen en vergaderingen…
Beknopte balans 2014 - 2015 Actief (x 1.000 €) B. Onroerend actief (staat nr. 1) C. Beleggingen D. Beleggingen betreffende de verrichtingen verbonden aan een beleggingsfonds* E. Vorderingen F. Overige activabestanddelen G. Overlopende rekeningen TOTAAL
481 2.921.300 10.786 26.736 190.015 41.978 3.191.296
473 2.592.183 10.785 24.139 248.734 39.404 2.915.718
Passief (x 1.000 €) A. Eigen vermogen (staat nr. 5) B. Achtergestelde schulden (staten nr. 7 en 18) Bbis. Fonds voor toekomstige dotaties, bruto C. Technische voorzieningen D. Technische voorzieningen betreffende de verrichtingen verbonden aan een beleggingsfonds* E. Voorzieningen voor overige risico’s en kosten G. Schulden H. Overlopende rekeningen TOTAAL
2015 76.691 153.100 9.652 2.842.534 10.786 11.644 72.426 14.463 3.191.296
2014 46.691 150.900 7.166 2.595.830 10.785 35.163 64.192 4.991 2.915.718
2015
2014
▶ * van de groep activiteiten “leven” en waarbij het beleggingsrisico niet gedragen wordt door de verzekeringsonderneming (Tak 23 of producten in rekeneenheden).
Integrale Jaarverslag 2015
19
