Stageverslag 2 Aluminium Kozijnen Danny de Ruiter Bouwkunde semester 3 3506712 26 oktober 2007
Aluminium Kozijnen
1
Stageverslag 2 Aluminium Kozijnen
Inhoudsopgave Voorwoord
3
Inleiding/historie
4/5
Type kozijnen - Hout - Kunststof - Aluminium
5 5 5 6
Aluminiumkozijnen -Algemeen - Eigenschappen - Monteren - Onderhoud
6 6 6/7 7 8
Nawoord
9
Bronvermelding
10
Disclaimer
10
Persoonsgegevens
10
Accorderen
10
Bijgevoegd: - Kladversie verslag - Kozijn details (Kloosterman)
2
Stageverslag 2 Aluminium Kozijnen
Voorwoord Op het project “De Vierjaargetijden” aan de Sweelinckstraat in Ridderkerk, dat in opdracht van Woonvisie door BAM Volker Bouwmaatschappij Woningbouw wordt gerealiseerd ben ik in aanraking gekomen met aluminium kozijnen. Omdat er door de woningbouw vereniging (Woonvisie) werd gesteld dat er onderhoudsvrije kozijnen moesten worden geplaatst en de architect persee geen kunststof kozijnen wilde, is er voor dit project voor deze vorm gekozen. Op dit bewuste project worden de kozijnen gefabriceerd, geleverd en gemonteerd door Kloosterman Geveltechniek B.V. Aluminium kozijnen worden steeds vaker gebruikt, en zijn onder de kozijnen eigenlijk best bijzondere stukken werk. Mede daarom heb ik er voor gekozen om dit verslag over dit onderwerp te schrijven.
3
Stageverslag 2 Aluminium Kozijnen
Inleiding/historie In het eerste begin van de huizenbouw was er slechts één muuropening; namelijk een deuropening. Kort daarop volgde een tweede opening en met die opening ontstond een element in de bouw dat heden ten dagen op verschillende wijze en formaten worden toegepast. Het gaat hier om een raam. Deze werd niet gebruikt voor het intreden van licht, maar voor het afvoer/afzuigen van stooklucht. Pas later, rond 4000 voor Christus, toen men direct boven de stookplek een afvoer gat plaatste kreeg deze opening een eigen functie, een functie die zich in de loop der jaren sterk ontwikkelde. Bij de Egyptenaren deed het raam nog altijd dienst als rookafvoer. Bovendien was deze nog altijd zo hoog geplaatst in de muur dat men er niet door naar buiten kon kijken. De Grieken kregen daar echter hun eigen idee bij in de periode rond 1600 voor Christus. Zij maakte de ramen op een hoogte waardoor ze bruikbaar waren om door te kijken. Daarbij voorzagen zij deze muuropeningen ook van een brede vensterbank, zodat men hierop kon leunen of zelfs op kon zitten. Zij waren zelfs zover dat zij houten luiken plaatste om de ramen af te sluiten. Glas was in onder andere in streken als China en Azië al bekend, maar werd door de Romeinen voor het eerst toegepast in ramen. Hierdoor waren ze wel lichtdoorlaten, maar men kon door deze ramen niet naar buiten kijken. Wat die ontwikkelingen liepen zij ver voor op andere wereld delen. Daar maakte men nog gebruik van dierenvellen om ramen af te sluiten tegen neerslag en kou. Om toch licht door te laten maakte men kleine gaten. Om meer licht te creëren maakte men simpelweg meer ramen in plaats van meer gaten te maken in de dierenhuid. Er zou dan namelijk meer kou de kamer in treden. Toen in de 13e eeuw de hoogte van de verdiepingen veranderde, groeiden de ramen mee of plaatste men meerdere kozijnen boven elkaar. Hierdoor ontstond ook het kruisraam. Twee eeuwen later kwam men met het kozijn, het raam werd niet meer direct aan de muur bevestigd. De hoeveelheid toch nam hiermee sterk af. In deze zelfde tijd begon men ook met het plaatsen van helder glas. Toch was het echte vensterglas pas op de markt toen men kristalglas uitvond. In het huidige tijdperk kunnen wij ons geen bouwkundige constructies meer voorstellen zonder glas. Complete wolkenkrabbers worden voorzien van glas(achtige) elementen. Denk bijvoorbeeld aan het Nationale Nederlanden kantoor dat in Rotterdam staat. In zijn oorsprong werd een kozijn vervaardigd van hout, maar in de loop van decennia en eeuwen zijn ook kunststof en aluminium uitstekende materialen om kozijnen en gevelelementen van te vervaardigen. Deze verschillende materialen hebben hun voor en nadelen, afhankelijk van de eisen en de architectonische voorkeuren maakt men de beste keuze. Er bestaan tegenwoordig ook combinaties van deze drie materialen. Regelmatig worden er houten kozijnen toegepast met een aluminium strip op de dorpel. Door de ontwikkeling van kierprofielen en koudebrug onderbrekingen zijn kozijnen in de loop der jaren steeds beter qua isolatie waarden en steeds minder tocht doorlatend. De functies van kozijnen waren vroeger: - constructief onderdeel vormen van een gevel - in- en uitgangsopeningen vormen voor gebouwen - licht- en luchttoetreding mogelijk maken - bevestigmogelijkheden bieden aan deuren, ramen en luiken. De functies van kozijnen zijn tegenwoordig: - vullend element in de gevel - in- en uitgangsopeningen vormen voor gebouwen
4
Stageverslag 2 Aluminium Kozijnen - licht- en luchttoetreding mogelijk maken - bevestigmogelijkheden bieden aan deuren, ramen en rolluiken
Kozijn volgens Wikipedia.nl “Een kozijn is in de bouwkunde een omranding van een raam of een deur. In zijn meest eenvoudige vorm bestaat het kozijn uit twee stijlen (een linker- en een rechter stijl) en twee dorpels (een onderen een bovendorpel). Het doel van een kozijn is licht en lucht toe te laten tot het gebouw. Het komt ook voor dat het glas rechtstreeks in het kozijn wordt geplaatst, dan is er geen raam of deur en dient het kozijn alleen voor toetreding van licht. Kozijnen kunnen worden gemaakt van hout, aluminium of kunststof. Een kozijn is een onderdeel van de wand of gevel, zonder dragende en constructieve functie. Elk van de vier delen van een raamwerk waarin een deur of kozijn wordt aangebracht.”
Type kozijnen Hout Houten kozijnen worden veelal toegepast vanwege klassieke uitstraling en karakter. Meestal worden ze vervaardigd uit Meranti (tropisch hardhout). Tegenwoordig wordt vanuit milieu-oogpunt vaak gekozen voor “groene meranti” voorzien van het FSC-keurmerk ,het Keurhout-logo en/of het KOMO keurmerk. Andere gebruikte houtsoorten zijn vuren, grenen, lariks, robinia, sapupira.
minder onderhoudsarm voldoende isolerend vanuit zichzelf klassieke uitstraling makkelijk zelf te schilderen/verduurzamen. Een kozijn van bijvoorbeeld Afzelia en Merbau (duurzaamheidklasse 1 of 2) hoeft niet te worden geschilderd. Om het een andere kleur te geven is het mogelijk dit te verven. Een kozijn van bijvoorbeeld lariks of grenen (duurzaamheidklasse 4 of 5) kan worden geschilderd om het te verduurzamen. Naast de jaarlijkse controlebeurt zal het eens in de 8 - 10 jaar in z'n geheel moeten worden overgeschilderd
De kwaliteit wordt gewaarborgd door het Skg- en KOMO keurmerk. Men mag geen hout gebruiken voor ramen en buitendeuren indien lager dan klasse 1 of 2. Doet men dit wel dan staat men binnen enkele jaren voor grote problemen, zoals vroegtijdige houtrot, kromtrekken en barsten van het hout. Kunststof Kunststof kozijnen worden tegenwoordig ook veel toegepast. Meestal vervaardigd van polyvinylchloride, kortweg pvc genoemd.
in hoge mate bestand tegen wisselende weersomstandigheden onderhoudsarm thermisch isolerend als gevolg van een zgn. 3-kamersysteem en dubbele rubberdichting, sommige leveranciers hebben reeds 3 dichtingrubbers. goede inbraakwering leverbaar in bijna elke gewenste RAL kleur recyclegarantie leverbaar in houtnerf aan de binnen en buitenkant (renolit folie)
De kwaliteit wordt gewaarborgd door het KOMO keurmerk.
5
Stageverslag 2 Aluminium Kozijnen Aluminium Aluminium profielen worden steeds meer toegepast in de kozijnentechniek. Enkele eigenschappen zijn:
duurzaam licht sterk maatvast hoge warmte- en geluidswerendheid, het is belangrijk extra te letten op de isolatiewaarde leverbaar in elke gewenste RAL kleur
De kwaliteit wordt gewaarborgd door het KOMO en VMRG-keurmerk. Ook imposante vliesgevels kunnen in aluminium worden uitgevoerd. Aluminium kozijnen worden verduurzaamd door aanbrengen van een RAL poedercoating en/of aanbrengen van een anodiseerlaag. De isolatiewaarde van het kozijn hangt sterk af van de kwaliteit van de thermische onderbreking.
Aluminium Kozijnen Algemeen Aluminium heeft een hoge warmte geleidbaarheid. Om dit probleem op te lossen worden tegenwoordig aluminium raam- en kozijnprofielen gemaakt waarin een thermische onderbreking is aangebracht. Deze thermische onderbreking kan bestaan uit een sterk isolerend schuim of een aantal kunststof strippen die eigenlijk het profiel verdelen in warme kant aan de binnenzijde en een koude kant aan de buitenzijde. De stilstaande lucht in het holle profiel werkt als een uitstekende thermische isolator. Door de hogere oppervlaktetemperatuur van het profiel aan de binnenzijde vermindert de kans op condensatievorming. Aluminium kozijnen, ramen en deuren bestaan uit profielen die door een middel van hoekverbinding aan elkaar worden gekoppeld. Deze schroefverbindingen moeten goed worden uitgevoerd om een water- en winddichte verbinding te krijgen wordt vaak lijm of kit gebruikt. Afdeklatten, glasprofielen en waterslagen worden gemakkelijk op het profiel geklikt.
Aluminium kozijn voorraad
Eigenschappen
Alle denkbare kozijnuitvoeringen zijn mogelijk: Ramen, deuren, schuifpuien, enzovoort - vast, - draai, - draaikiep, - schuifpui, - deur. - afgeronde hoeken van het kozijn- en raamprofiel. (een optimale hechting voor de poedercoating) - 3 rubberdichtingen, waardoor een optimale isolatie wordt bereikt, zowel thermisch als akoestisch (geluid). Elke rubber heeft zijn eigen specifieke functie
6
Stageverslag 2 Aluminium Kozijnen
- Hoge stijfheid - In alle maten en vormen verkrijgbaar Monteren Aluminium kozijnen zijn vaak erg kwetsbaar en worden daarom pas gemonteerd nadat er gemetseld is. Stelkozijnen worden gebruikt in de ruwbouwfase voor maatvoering, en later voor de bevestiging van aluminiumkozijnen. Daardoor kunnen er door condensatie problemen ontstaan omtrent het slijten van het kozijn. Men moet om die reden zorgen dat de muur aansluiting onder alle weersomstandigheden lucht,- en waterdicht is. Bovendien moet het de beweging van het kozijn kunnen opvangen. Stelkozijn Bij het monteren van het houten stelkozijn moet er bijzondere aandacht worden besteed aan het droog houden van het kozijn. Indien deze namelijk niet de bescherming tegen vocht heeft kan deze vroegtijdig gaan rotten, deze worden vrijwel altijd van klasse 5 hout gemaakt, waardoor op den duur het aluminium kozijn ook vroegtijdig niet meer goed vast zit. Het zou kunnen voorkomen dat het kozijn er bij een windvlaag uit waait. Het is dus van belang het lood goed doorzet boven het stelkozijn. Regelmatig word de fout gemaakt dit lood in een later staduim tegen het aluminium aan te kloppen. Er ontstaat dan electrolytische corrosie (door spanningspotentiaal verschil), waardoor het kozijn beschadigd. Een oplossing is gebruik te maken van een kunststoffolie. De kunststoffolie (zwart) wordt later tegen het isolatiemateriaal bevestigd
Overigens is het verstandig een stelkozijn te verduurzamen. Op het project “Vier Jaargetijden” aan de Sweelinckstraat te Ridderkerk heeft men dit gedaan door Wolmaniseren. Wolmaniseren is het impregneren van hout met verduurzamingmiddelen die zijn opgelost in water. 'Wolmaniseren' is eigenlijk het verduurzamen van hout met het verduurzamingmiddel CCA. Maar omdat het wereldwijd zo algemeen wordt toegepast is men ook bij andere middelen gaan spreken van 'wolmaniseren'. De meeste middelen bevatten wel een of meer metaalzouten. Veelal is dat koper en/of chroom. Zeker wanneer hout wordt gebruikt in contact met water of grond zijn dat in een decennia lange praktijk onmisbare bestanddelen gebleken voor een effectieve bescherming en een milieuveilige toepassing. Om er voor te zorgen dat er een goede luchtdichting is tussen het aluminium kozijn en het stelkozijn en tussen het stelkozijn en de muuraansluiting kan met gebruik maken van verschillende materialen. Kit, wordt geregeld toegepast bij de muuraansluiting, maar een rubberprofiel is een betere oplossing, daarvoor moet het kozijn echter wel geschikt zijn, omdat het in een sponning moet passen. Tevens kan met gebruik maken van een schuimband, ofwel zwelband. De afsluiting van het montage kozijn en het stelkozijn wordt het beste afgedicht met een kit.
7
Stageverslag 2 Aluminium Kozijnen Op het project “Vier Jaargetijden” in Ridderkerk maakt met gebruik van kozijnen waaraan een extra “flap” is bevestig. Waarschijnlijk is dit een unieke fabricage, want in tegenstelling tot het gebruikelijk aantimmeren van de opening, die zich bevind te plaatste van de spouwmuur aan de binnen zijde van de muur, wordt dit stuk aluminium aan geextrudeerd in het fabricageproces. De extra aangeextrudeerde “flap” Deze methode zorgt er voor dat deze plek later niet hoeft worden afgetimmerd, alleen te worden gekit. Het zorgt er tevens voor dat het kozijn zuigend de muuropening in gaat.
De extra aangeextrudeerde “flap”
Het normale aftimmeren van deze opening
Onderhoud Een aluminium kozijn zal altijd in contact komen met de buitenlucht en zal daardoor ook altijd worden blootgesteld aan vuil, vet en zure regen. Die kan zelfs zo erg zijn dat het door de beschermende laag van het aluminium heen bijt. Hierdoor is de kans op corrosie veel groter. Door regelmatig schoonmaken kan een langere levensduur worden gegarandeerd. Dat onderhoud houdt in het vuil verwijderen, kleur en glans van de laklaag herstellen of een beschermende was aanbrengen. Een aluminium kozijn is dus niet onderhoudsvrij, zoals door vele fabrikanten en dealers wordt gesteld. Toch worden aluminium kozijn al heel goed beschermd door middel van anodiseren. In de bouw word deze methode gebruikt om het aluminium te beschermen tegen corrosie. Het is een oppervlaktebehandeling om metalen zoals aluminium en titanium te voorzien van een oxidelaag. Dit gebeurt door middel van een electrolytische behandeling. De oxidelaag is hard, poreus en slijtvast. Daarna kan door afsluiten van de poriën (sealen) de corrosiebestendigheid worden verbeterd.
8
Stageverslag 2 Aluminium Kozijnen
Nawoord Na dit verslag is mij goed duidelijk geworden dat er achter het huidige beeld van een kozijn een hele lange geschiedenis voor zich heeft, die niet alleen heel diep maar ook heel breed is en die tevens ook een geweldige basis vormt voor de toekomst van het kozijn, want het is meer dan duidelijk dat het kozijn nog enorm zal veranderen door nieuwe vindingen, en een zelfde ontwikkeling zal meemaken als deze in de afgelopen eeuwen heeft mee gemaakt. Het perfecte kozijn bestaat immers nog niet.
9
Stageverslag 2 Aluminium Kozijnen
Bronvermelding - Kloosterman.nl (Aluminium kozijnen fabrikant/leverancier) - google.nl - http://nl.wikipedia.org/wiki/Kozijnen - Kozijntekeningen en kozijndetails van het project “Vier Jaargetijden” in Ridderkerk - http://studenten.samenvattingen.com/documenten/show/5244690/ - http://www.vhn.org/faq14.htm - Alle foto’s zijn genomen op het project de “Vier Jaargetijden” aan de Sweelinkstraat in Ridderkerk Zoektermen: Kozijnen, Aluminium kozijnen (voor en nadelen), Wolmaniseren, Anodiseren.
Disclaimer Gedeeltes, zoals zinsdelen, tabellen en/of schema’s, kunnen deels of geheel zijn overgenomen, vaak puur omdat deze niet op andere wijze kunnen worden geschreven of gedrukt. Deze delen vallen echter wel volledig in het beeld wat ik bij dit verslag heb en zullen dan ook nagenoeg gelijk zijn aan mijn woorden.
Persoonsgegevens Danny de Ruiter Brasem 138 2986 HB, Ridderkerk Nederland 0180-433667 06-28928328
[email protected]
Accorderen Akkoord Stagebegeleider Leerbedrijf
Akkoord Stagebegeleider School
_______________________________ dhr. M. Broere
____________________________ dhr. F. van Noort
Datum
Datum
______________________________
____________________________
Namens Leerbedrijf BAM Volker Bouwmaatschappij Firmastempel:
10
