Spruw Candidiasis
Vrouw Moeder Kind-centrum
Inleiding Spruw is een schimmelinfectie die u en uw kind kunnen oplopen als u borstvoeding geeft. In deze brochure leest u meer over: • wat spruw is; • de symptomen bij de baby; • de symptomen bij de moeder; • de behandeling van spruw. Wat is spruw? Spruw is een schimmelinfectie in de mond van de baby en/of op (of in) de borst van de moeder. Naast veel ongemak en pijn (in de mond van de baby en de borst van de moeder) kan het ook luieruitslag veroorzaken. De medische term voor spruw is ‘Candidiasis’. De schimmel (Candida albicans) die spruw veroorzaakt leeft bij ieder mens, maar kan onder bepaalde omstandigheden een ziekmakende vorm aannemen. Spruw ontwikkelt zich gemakkelijk bij een moeder die: • een lage weerstand heeft, als gevolg van vermoeidheid stress, ziekte, zwangerschap; • diabetes mellitus hebben; • net behandeld is met antibiotica; • hormoonpreparaten gebruikt (zoals de pil). • besmette voorwerpen, zoals speentjes, tepelhoedjes of speelgoed. Andere factoren die een moeder gevoeliger maakt voor spruw is beschadiging van de tepel en verkeerd gebruik van zoogkompressen (waardoor een warme, vochtige omgeving ontstaat). Als u bekend bent met de symptomen van spruw, kunt u de infectie vroegtijdig herkennen en laten behandelen. Pijn en ongemak worden zo beperkt, en u kunt doorgaan met het geven van borstvoeding.
1
Symptomen van spruw bij de baby In de mond: • Witte, kwarkachtige plekken op het mondslijmvlies en op de tong. Deze plekken zijn niet weg te vegen (we noemen dit ‘beslag’). • Het mondslijmvlies kan er ook normaal uitzien of wat roder zijn dan normaal, zonder dat het typische beslag te zien is. • Een iets gezwollen bleke tong of parelmoerglans op de tong. Tijdens het drinken: • De baby maakt klikgeluiden tijdens het drinken aan de borst, door pijn en jeuk in de mond. • De baby hapt, maar laat de tepel telkens los door de pijn. Hij/zij wil niet drinken maar wil wel vaak aan de borst. Luieruitslag: • Rode luieruitslag met verheven ‘eilandjes’. Overige symptomen: • Onrust, de baby kan huilerig zijn. • In zeldzame gevallen draagt spruw bij aan onvoldoende gewichtstoename. Symptomen van spruw bij de moeder Op/in de borst(en): • Intense pijn aan de tepels of in de borst, die niet vermindert door beter aanleggen of aanhappen. • Tepels die plotseling pijnlijk zijn, na een periode van pijnloos voeden. • Jeukende of brandende tepels, die er roze uitzien, glimmen, schilferig zijn of bedekt met uitslag en kleine blaartjes. • Pijn aan de tepel of in de borst bij correct gebruik van een kolf. • Tepelkloven. Jeuk of een stekende of brandende pijn in één of beide borsten tijdens of vlak na het voeden. Dit kan wijzen op een bijkomende schimmelinfectie die zich in de melkgangen heeft ontwikkeld.
2
•
Verstopte melkgangen, die niet verklaarbaar zijn. Soms lijkt dit zo op een echte borstontsteking, dat het als zodanig behandeld wordt. Als het om spruw gaat, biedt deze behandeling echter geen verlichting.
Overige symptomen: • Een vaginale schimmelinfectie. • Rode uitslag in de huidplooien in de oksels, liezen en/of onder de borsten. Schimmelinfecties van de tepel en borst zijn moeilijk te diagnostiseren. Vaak is er weinig aan de tepels te zien, ook al heeft de moeder veel pijn. Behandeling van spruw Omdat moeder en kind elkaar over en weer met spruw (blijven) besmetten, moeten zij gelijktijdig behandeld worden. Dit moet ook als maar één van beide klachten heeft. Medicijnen Als u denkt dat u of uw baby spruw heeft, ga dan naar uw huisarts. Zo nodig kunnen zij u en uw kind de juiste medicijnen voorschrijven. Meestel krijgt de baby een suspensie voorgeschreven die in de mond gesmeerd moet worden. Voor de moeder zijn er crèmes voor de tepels verkrijgbaar. Omdat spruw een schimmel is die zich snel vermenigvuldigd, werken de medicijnen het best als ze frequent gebruikt worden. Bij voorkeur na elke voeding. Maatregelen die u zelf kunt nemen Als er een schimmelinfectie is vastgesteld, kunnen de volgende maatregelen helpen om de infectie te bestrijden: Persoonlijke hygiëne: • Goed en vaak handen wassen, ook die van de baby. • Tijdens een schimmelinfectie géén laatste druppel melk over de tepel verdelen, aangezien schimmels gedijen op melksuiker. 3
•
• •
•
De tepels schoon en droog houden. Na de voeding alle melkresten van de tepel af wassen en de borst aan de lucht laten drogen. Zoogkompressen vervangen na iedere voeding. Gebruik zoogkompressen zonder plastic laag. Handdoeken, beha en kleding die in aanraking zijn gekomen met de schimmel op 60°C wassen (of warmer). Hang de was in de zon te drogen, als dat mogelijk is. Trek iedere dag een schone beha aan.
(Fop)spenen en kolfonderdelen uitkoken: • Tijdens spruw moet u gebruikte spenen of fopspenen iedere dag 10 minuten uitkoken. • Spenen en fopspenen regelmatig (ongeveer elke vier weken) vervangen. • Als u een kolf gebruikt, moet u alle onderdelen die met de melk in aanraking komen dagelijks 10 minuten uitkoken. Afgekolfde melk niet invriezen: • Tijdens spruw mag u geen afgekolfde melk invriezen. Het invriezen remt wel de groei van de schimmel, maar doodt deze niet. Zo kan ontdooide melk opnieuw spruw veroorzaken. • Vers afgekolfde melk kunt u zonder bezwaar aan de baby geven. Meer informatie Voor meer informatie over (de behandeling van) spruw kunt u terecht bij uw (huis)arts en verloskundige. Ook de verpleegkundige die u of uw kind verzorgt kan u meer informatie geven.
4
Máxima Medisch Centrum www.mmc.nl Locatie Eindhoven: Ds. Th. Fliednerstraat 1 Postbus 90 052 5600 PD Eindhoven
Locatie Veldhoven: de Run 4600 Postbus 7777 5500 MB Veldhoven
De informatie in deze folder is van algemene aard en is bedoeld om u een beeld te geven van de zorg en voorlichting die u kunt verwachten. In uw situatie kunnen andere adviezen of procedures van toepassing zijn. Deze folder is dan ook slechts een aanvulling op de specifieke (mondelinge) voorlichting van uw specialist of behandelaar. © MMC.210.276_07_14
