SPOTLIGHT Gemeente Amersfoort kiest voor Panoviewer van Orbit GT
SOLUTIONS
SOLUTIONS
TRENDWATCHER
Gemeente Overbetuwe maakt de omslag naar BGT met Orbit’s Karteeroplossing
Snel en veilig ongevallen schetsen bij PZ Het Houtsche
Het Dispositief “De Ronde Van Vlaanderen” in kaart door PZ Vlaamse Ardennen
De Orbit Mobile Mapping plugin voor ArcGIS is een standard ESRI “AddIn” file. Eenvoudig in download en installatie. Je hoeft enkel te connecteren naar een Orbit Mobile Mapping Publisher, en je bent klaar. In ArcMap zie je alle opnamelocaties. Klik op zo’n punt om het panoramabeeld te zien, je kan er 4 tegelijk openen. Navigeren is zeer intuïtief en je kan ze horizontaal, vertikaal of in grid tonen. Met deze plugin kan je punten, lijnen en vlakken meten en registreren. Als er een puntenwolk beschikbaar is kan dat in 1 beeld, zoniet gebruik je er 2. Elke meting kan je in een feature layer opslaan, en zo aan je geo database toevoegen en attribueren. Elke vector layer uit je TOC (table of contents) kan je inprojecteren in het panoramabeeld. Als je data in 2D is, wordt je data op grondhoogte getoond en kan je manueel de hoogte aanpassen.
INFO & EDITORIAAL
INHOUD SPOTLIGHT Gemeente Amersfoort kiest voor Panoviewer van Orbit GT Pagina 4
EditoriaAl
SOLUTIONS Snel en veilig ongevallen schetsen bij PZ Het Houtsche Pagina 6 Gemeente Overbetuwe maakt de omslag naar BGT met Orbit’s Karteeroplossing Pagina 12 Orbit Softcopy, inzetbaar voor BGT Pagina 14
TRENDWATCHER Het Dispositief “De Ronde Van Vlaanderen” in kaart door PZ Vlaamse Ardennen Pagina 9
INNOVATION Landsdekkende Oblieke beelden, Hoogtemodel en LiDAR Pagina 15
COLOFON
Beste lezer, Reeds meer dan 20 jaar bedienen we de Vlaamse gemeenten met grote standvastheid, visie en innovatie, met een brede waaier aan ondersteuning en toepassingen. Sinds een goede 10 jaar passen we diezelfde formule met succes toe voor de lokale politiezones. Sinds geruime tijd bieden we onze know-how en ervaring ook aan gemeenten in Nederland. We zijn verheugd om in dit magazine 2 cases te kunnen aanbieden van onze realisaties bij de Nederlandse gemeenten. In deze editie willen we het ook hebben over actuele thema’s bij de politie: verbeterde opmeettechnieken bij verkeersongevallen en de praktische toepassing van onze tools bij evenementen. Zo zien we weer dat toepassingen die eenvoudig, efficiënt en aangepast aan de werkvloer worden gemaakt een uiterst belangrijk en nuttig instrument zijn en blijven. Onze opdracht en uitdaging om daar blijvend aan te werken schenkt ons voldoening met een tevreden klant.
Peter Bonne
Uitgever: Lemarco
Sneeuwbeslaan 17 B7
B-2610 Wilrijk
+32 (0)3 827 26 36
[email protected] Redactie:
Lomme Devriendt
Timothy Van Cleemput
Peter Bonne,
Pieter Jongert
Eindredactie: Peter Bonne Grafische opmaak : Sweet Lemon Drukkerij:
Bema-Graphics NV
CONTACT US ORBIT GeoSpatial Technologies nv
phone +32 9 340 5757
Industriepark E17, 2021
Scherpeputstraat 14
mail
[email protected]
9160 Lokeren, Belgium
www.orbitgis.com
+32 9 340 5750
April 2013 PAGE 3
SPOTLIGHT
Gemeente Amersfoort kiest voor Panoviewer van Orbit GT
Bron : F.I.S. Cyclorama Gemeente Amersfoort behoort met circa 150.000 inwoners tot de top 20 gemeenten in Nederland en is een gemeente die oog heeft voor innovatieve ontwikkelingen in de ICT. Na een zorgvuldige selectieperiode heeft de gemeente Amersfoort gekozen voor aanschaf van een nieuwe gemeentelijke viewer van Orbit GeoSpatial Technologies. Vanwege de unieke mogelijkheden om de grote verscheidenheid aan aanwezige datasets zoals luchtfoto´s, stereobeelden, panoramabeelden en lidar (puntenwolk) afkomstig van verschillende leveranciers te kunnen integreren en te visualiseren, is hierbij gekozen voor de softwaretechnologie van Orbit GT.
PAGE 4
Antwoord op de marktevolutie in Nederland De laatste jaren is er een groot aantal aanbieders in Nederland bijgekomen op het gebied van panoramabeelden en lidar data (puntenwolk). Waar in het verleden voornamelijk één leverancier bekend was voor het aanleveren van panorama foto´s, zijn er nu diverse andere leveranciers op deze Nederlandse markt aanwezig, zoals ondermeer F.I.S., Slagboom & Peeters, GeoMij, Fugro, Cobra, etc. Hierdoor is er in Nederland een duidelijke marktwerking ontstaan op het gebied van inkoop van beeldmateriaal, waardoor de gemeenten een keuze vrijheid hebben gekregen en bovendien een belangrijke kostenreductie kunnen
realiseren. Enkele leveranciers van panoramische beelden leveren een eigen leverancier specifieke viewer die uitsluitend werkt in combinatie met het eigen beeldmateriaal en weinig of geen rekening houdt met de gemeentelijke werkprocessen. Orbit GT, al 40 jaar actief en de afgelopen twee jaar groeiend present in Nederland, biedt een oplossing aan als antwoord op een grote behoefte aanwezig bij veel gemeenten en opdrachtgevers door als onafhankelijke software leverancier een generieke, dataleverancier onafhankelijke panoramaviewer te leveren. Deze panoramaviewer ondersteunt de 360° beelden (en puntenwolk) van vrijwel alle leveranciers actief in de Nederlandse markt.
SPOTLIGHT
Hierdoor is er geen sprake meer van een vendor lockin en kan de gemeente jaarlijks een open marktbevraging organiseren en meerdere offertes aanvragen voor het aanleveren van panoramabeelden en/of lidar data. Zij kunnen hiermee ook het historische beeldmateriaal van een vorige leverancier blijven gebruiken wanneer zij switchen naar een nieuwe leverancier. Daarnaast kunnen de producten van Orbit GT via een beschikbare API eenvoudig gekoppeld worden aan de bij de gemeente reeds aanwezige systemen en GIS platformen.
Beoogd groeitraject voor de integratie Zo streeft de gemeente Amersfoort een volledige integratie het GIS platform van NedGraphics (NedBrowser) en met de aanwezige NedGraphics tekenwerkplekken (AutoCad/TopoCad). Daarnaast ziet de gemeente Amersfoort gebruik van de Orbit panoviewer in een ruime, gemeentebrede context: • •
• •
aansluiting op MapInfo; aansluiting op een open source GIS viewer voor ontsluiting via het internet; een nog nader te bepalen, toekomstige BGT oplossing; aansluiting op de huidige beheersystemen openbare ruimte.
•
Reduceren van viewers : Nu kan men 1 generieke panoramaviewer implementeren in plaats van 3 single-product panoramaviewers. Dit zorgt voor een complexiteitsreductie voor zowel de dienst ICT als de eindgebruiker.
•
Reduceren in kosten : Met de keuze voor 1 generieke oplossing, reduceert de gemeente in zowel aankoop- als onderhoudskosten.
•
Toekomstgerichte technologiekeuze : Met Orbit Panoramaviewer is de eerste implementatie met Orbit technologie gezet. In een verder vervolg kan het inzetten van stereofoto’s, lidar puntenwolken en geo-oblieke luchtfoto’s in overweging worden genomen.
•
Integratie met externe toepassingen : Met de Orbit API wordt het mogelijk de panoramaviewer aan de eindgebruiker aan te bieden als een volledige integratie in de klantomgeving. Diverse GIS softwarehuizen nemen de integratie van deze Orbit API op in de ontwikkelagenda.
Trendsetting Gemeente Amersfoort heeft de nieuwe trend gezet in Nederland door eerst een generieke, dataleverancier onafhankelijke viewer aan te schaffen, om vervolgens pas op basis van meerdere offertes tot aankoop van het beeldmateriaal over te gaan. Henkjan Schriemer, gegevens manager Geoinformatie bij Gemeente Amersfoort, is zeer te spreken over de mogelijkheden van Orbit GT. Zijn belangrijkste motieven om voor Orbit technologie te kiezen zijn:
“Deze mogelijkheid tot volledige integratie met de bestaande legacy omgeving bij de klant, maakt het hen mogelijk de eerdere gedane investeringen in data en systemen volledig te benutten”, aldus Pieter Jongert, Country Manager Nederland van Orbit GT. “Het zijn juist deze voordelen die steeds meer gemeenten gaan inzien en waarderen. Bovendien zijn onze klanten met deze innovatieve technologie en gebruikersvriendelijke user interface zeer goed gepositioneerd voor toekomstige ontwikkelingen.”
PAGE 5
SOLUTIONS
Snel en veilig ongevallen schetsen bij PZ Het Houtsche
“De opmeting met het meetwiel nam veel tijd in beslag en is niet steeds even veilig, omdat je soms meerdere keren de openbare weg moet kruisen. Bovendien vereist het een bepaalde techniciteit die niet iedereen gegeven is.” Verkeersongevallen schetsen is onder politiemensen niet altijd de populairste taak. Vaak gehinderd door weersomstandigheden of een onveilige verkeerssituatie, moet de inspecteur immers een correcte technische schets weten te maken van de situatie. Met de aankoop van drie GPS opmeettoestellen kan Politiezone Het Houtsche voortaan ongevallen comfortabel digitaal opmeten en nadien – in het eigen politiebureau – de meetpunten verwerken in Orbit Schetsen. Eenvoudiger, veiliger, sneller én accurater dan met het meetwiel. PAGE 6
De West-Vlaamse Politiezone Het Houtsche omvat de drie uitgestrekte gemeenten Oostkamp, Beernem en Zedelgem met in totaal 60.000 inwoners. Doorkruist door twee autosnelwegen met veel op- en afritten maakt deze zone ook inbraakgevoelig. PZ Het Houtsche telt 120 medewerkers en heeft dag en nacht twee interventieploegen op de baan. “Jaarlijks registeren we zo’n 720 verkeersongevallen binnen de zone. Dat zijn er iets meer dan twee per dag”, vertelt Hoofdinspecteur Patrick Provoost. “De opmeting met het
meetwiel nam veel tijd in beslag en is niet steeds even veilig, omdat je telkens vanuit hetzelfde nulpunt moet starten en soms meerdere keren de openbare weg moet kruisen. Bovendien vereist het opmaken van de schets een bepaalde techniciteit die niet iedereen gegeven is. Nochtans is de schets het eerste waar een procureur op het parket naar kijkt. De opmeting moet dus juist zijn alsook de vorm en breedte van de weg, de plaats van de auto’s, de verspreidde brokstukken, etc. Alles moet er duidelijk op af te lezen zijn om een correcte interpretatie van het ongeval te geven. Degene die
SOLUTIONS
de schets tekent, draagt dus een grote verantwoordelijkheid.”
Sneller en veiliger ongevallen opmeten Op een roadshow van Orbit Geospatial Technologies maakte PZ Het Houtsche voor het eerst kennis met de TOPCON toestellen. Deze laten toe om met één druk op de knop snel en eenvoudig meetpunten van een ongeval digitaal te registreren. De technologie combineert positionering via satelliet (GPS & Glonass) met toepassing van correcties en verbeterde nauwkeurigheid door middel van de Flepos antennes van het AGIV. Zo bereiken de meettoestellen een nauwkeurigheid van maar liefst twee centimeter. Het toestel zelf is bevestigd aan een robuuste valstok met daarbovenop de gemonteerde antenne/ satellietontvanger. Na opmeting worden de gegevens uitgelezen naar een ISLP werkpost in het politiebureau. In de module Orbit Schetsen kunnen dan de nodige basislijnen aangevuld worden aan de meetpunten. Marnix Snauwaert, inspecteur bij PZ Het Houtsche: “De demonstratie maakte een sterke indruk. Deze technologie zou onze politionele taak een pak gemakkelijker maken. Denk maar aan het opmeten en schetsen van ongevallen ’s nachts of bij hevige regen. Ook op een drukke weg zou het van pas komen. Hoe sneller we een opmeting kunnen afronden, hoe sneller we de weg terug kunnen openstellen voor het verkeer.”
De voordelen op een rijtje PZ Het Houtsche implementeert vanaf de opstart drie GPS-opmeettoestellen.
“In Orbit Schetsen zie je alle ingemeten punten met hun benaming netjes uitgetekend op de digitale basiskaart. Het uittekenen van de schets is eenvoudig en gebeurt nu in idealere omstandigheden dan buiten in weer en wind.”
Na een interne opleiding en een kennismakingsperiode van enkele maanden, zullen alle interventieteams het opmeettoestel meenemen op patrouille. De interne opleiding wordt verzorgd door Marnix Snauwaert, die voor zijn collega’s eigenhandig een praktijkgerichte handleiding schreef. “De bediening verloopt erg eenvoudig via het touch screen. Eerst maken we een naam aan voor het incident. Aan de hand van een voorgeprogrammeerde lijst van types van meetpunten benoemen we vervolgens de punten die we meten. Bv. ‘Auto 1 linksvoor’, ‘brokstuk’, ‘remspoor1’, ‘getuige’, … . Deze type-lijst is afgestemd met de objecten en symbolen binnen de toepassing Orbit Schetsen. Er is ook ruimte voorzien om bijkomende opmerkingen te noteren, zoals een nummerplaat”, legt Marnix Snauwaert
uit. “Het toestel is robuust en niet weersgevoelig. Het wordt geleverd in een stevige koffer met oplader en twee reservebatterijen. Dit zorgt voor een 24/24h-operationaliteit van het toestel. Als bijkomende functionaliteit beschikt het toestel bovendien over een ingebouwde (GPS-)camera.” Het opmeten van een ongeval verschilt in duur naargelang het tijdstip, de weersomstandigheden, het aantal betrokken voertuigen en perifere vaststellingen, etc. Marnix Snauwaert: “Algemeen kan ik toch stellen dat een meting nu drie keer sneller afgerond is dan voorheen. En bovendien zijn de gemeten punten ook een pak accurater. We werken nog steeds vanuit een nulpunt, al hoeft dat eigenlijk niet meer. Een nulpunt of vast PAGE 7
SOLUTIONS
kunnen we er ook andere zaken mee registreren, bv. de locatie en impact van vervuiling vaststellen (Milieupolitie), een spoor registreren (Recherche), de vindplaats van een lijk (LOD), etc. Andere openbare diensten zouden er ook nuttig gebruik van kunnen maken.” Het nut van inzetbaarheid tijdens reconstructies wordt nu ook getoetst. Dan wordt het omgekeerde principe toegepast: de meetgegevens worden terug op het toestel geplaatst. De software-interface van het toestel geeft aan wanneer men zich terug op de juist plaats bevindt.
“Een opmeting is nu drie keer sneller afgerond dan voorheen en is bovendien een pak accurater. Een nulpunt of vast punt dat niet op de kaart staat, kunnen we ook snel toevoegen.” punt dat niet op de kaart staat, bv. een verlichtingspaal, kunnen we nu ook snel toevoegen.”
Gegevens verwerken in Orbit Schetsen De meetpunten worden bewaard op de SD-kaart of in het interne geheugen. Via de USB -poort en de ‘Active Sync’technologie (uitwisselingstechniek conform de ICT-richtlijnen van de dienst DST van de federale politie) kunnen alle gegevens veilig uitgelezen worden naar een lokale ISLP-werkplek. “Wanneer je het gegevensbestand opent in Orbit Schetsen, zie je alle gemeten punten met hun benaming (labeling) netjes uitgetekend op de basiskaart. Nu moet je enkel nog de juiste punten met elkaar verbinden om de voertuigen weer te geven. Het uittekenen is eigenlijk eenvoudig en gebeurt nu in idealere omstandigheden dan buiten in weer en wind”, vindt Marnix Snauwaert.
Multi-disciplinair inzetbaar Marnix Snauwaert ziet nog andere toepassingsgebieden: “AGIV vernieuwt
PAGE 8
de GRB-basiskaart volgens eigen planning, maar tussenin kan de openbare weg wel aangepast zijn, bv. met een nieuw rondpunt of nieuwe wegbelijningen. Met dit toestel kunnen we snel de wijzigingen opmeten en aanpassen op kaart. Naast ongevallen
Marnix Snauwaert besluit: “Orbit GT heeft ons goed begeleid in onze keuze van technologie, alsook in de implementatie in het korps. Het contact is vlot en als we behoefte hebben aan bijstand en support, zijn ze steeds bereid om ons verder te helpen.
TRENDWATCHER
Het Dispositief “De Ronde Van Vlaanderen” in kaart door PZ Vlaamse Ardennen
“De plannen uit Orbit zijn cruciaal voor de voorbereiding, uitvoering en nazorg van De Ronde Van Vlaanderen en meerdere instanties maken er dan ook dankbaar gebruik van.” Commissaris Dominique Van Eeckhout PZ Vlaamse Ardennen zet de tools van Orbit GT in voor de voorbereiding, uitvoering en nazorg van grootschalige (wieler)evenementen. Hiermee is een hoop papieren knip- en plakwerk van de baan en bespaart het korps gevoelig veel tijd bij nieuwe edities van terugkerende evenementen, zoals de Ronde Van Vlaanderen. PZ Vlaamse Ardennen is een eerder landelijke politiezone, getypeerd door een grote oppervlakte en een lage bevolkingsdichtheid. De zone omvat de stad Oudenaarde en de gemeenten Kluisbergen, Wortegem-Petegem, Kruishoutem en Zingem. De streek is geliefd bij de wielerfanaten en staat gekend voor de vele wielerwedstrijden. De meest bekende is de Ronde Van Vlaanderen, die nog minstens tot 2017 arriveert in de stad Oudenaarde. Stefan Van Campenhout, GIS-verantwoordelijke: “In totaal registreren wij zo’n 70
wielerwedstrijden per jaar. Daarnaast dienen we ook aanwezig te zijn op verschillende evenementen zoals de tweejaarlijkse Werktuigdagen en festivals zoals Feest in ’t Park. Maar de Ronde Van Vlaanderen spant uiteraard de kroon met zijn honderdduizenden bezoekers.”
Knip- en plakwerk op de werkbank Om de organisatie van de vele evenementen in goede banen te leiden, richtte PZ Vlaamse Ardennen een coördinatie-cel op met drie voltijdse medewerkers. Hier worden alle gegevens van de openbare diensten met betrekking tot evenementen centraal bewaard: het politiereglement, de uitgereikte vergunningen, wegenwerken, omleidingen, enz. De coördinatie-cel tekent alles uit op kaart en bepaalt op welke locaties politiemensen en signalisatie noodzakelijk zijn.
Sinds 2006 gebruikt PZ Vlaamse Ardennen de toepassingen van Orbit GT voor ongevallenschetsen en analyses op ISLP-gegevens. De Orbit toepassing “Schetsen” dat op eenvoudige wijze de opmaak van een ongevallenschets toelaat op de basiskaart (GRB, het Grootschalig Referentie-Bestand) van het Agiv (Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen), leent zich ook tot andere toepassingsdomeinen. Toen Stefan Van Campenhout zijn functie als GIS-verantwoordelijke opnam, poneerde hij algauw het idee om de functionaliteiten binnen Orbit ook te
PAGE 9
TRENDWATCHER
seingevers worden nu ook optimaler ingezet met behulp van de luchtfoto’s in Orbit”, legt Stefan Van Campenhout uit.
gebruiken voor de uittekening van de ordehandhaving bij evenementen. Stefan Van Campenhout: “Voordien vertrokken we bij elk evenement telkens met kopieer-, knip- en plakwerk van diverse kaarten waar we dan met fluorstift en balpen het parcours en de nodige markeringen op aanbrachten. En bij wijzigingen vloeide de Typex natuurlijk rijkelijk.”
Drie voorbereidende fases in Orbit PZ Vlaamse Ardennen zet intensief de Orbit toepassingen in voor de voorbereiding van alle wielerwedstrijden binnen de lokale politiezone. Stefan Van Campenhout: “In een eerste fase tekenen we het parcours uit. Indien de organisatie ons een GPX-file (exportbestand van een GPS-device) aanlevert, kunnen we dit parcours eenvoudig importeren in Orbit GIS. En in het andere geval is het snel manueel uitgezet op de kaart. Vervolgens duiden we aan op welke kruispunten of gewestwegen politiemensen moeten staan en waar seingevers noodzakelijk zijn.” In een tweede fase wordt het politiereglement vertaald in een grafische weergave van omleidingen, zones waar men niet mag parkeren, eenrichtingsverkeer, … . “We brengen met annotaties alle mobiele verkeersborden, nadarhekken, omleidingsborden, etc. aan op de kaart”, legt Stefan Van Campenhout uit.
PAGE 10
Tot slot zet de coördinatie-cel alle vergunningen en randevenementen uit langs het parcours, zoals bv. betaalparkings of VIP-evenementen. Stefan Van Campenhout: “Deze info wordt gebruikt in briefings voor het opstellen van het veiligheidsplan, om conflicten te vermijden met bv. omleidingen. De vergunningen worden uitgetekend bovenop een percelenplan, wat de exacte locatiebepaling vereenvoudigt.”
De voordelen van Orbit “Waar we vroeger bij elk evenement weer vanaf nul dienden te beginnen, vertrekken we vandaag vanuit de voorgaande editie/situatie. Veelal kunnen we dezelfde gegevens hergebruiken als de locatie niet wijzigt. Dit bespaart ons een hoop werk. De schaarse maar noodzakelijke
Commissaris Dominique Van Eeckhout is verantwoordelijk voor de organisatie van De Ronde Van Vlaanderen. De dag zelf bekleedt CP Van Eeckhout de functie van Silver Commander op het terrein. “Nadat ik het politiereglement heb opgesteld, tekent de coördinatiecel alles uit in Orbit. Het uitgetekende plan wordt intern als houvast gebruikt om de operationele mensen aan te sturen. Ook andere openbare diensten maken hier handig gebruik van. Het gemeentebestuur plaatst het plan op de eigen gemeentelijke website om de burgers in te lichten van de gewijzigde verkeerssituatie. De technische dienst van de gemeente baseert zich hierop om de juiste signalisatie aan te brengen op de gevraagde en vergunde locaties. In het lokale commandocenter gebruiken we de kaarten om in geval van incidenten de situatie bij te sturen en bijvoorbeeld de aanlooproutes van de hulpdiensten te wijzigen. Kortom, het dispositief, opgemaakt met Orbit, heeft een cruciale rol tijdens de voorbereiding, uitvoering en nazorg van De Ronde Van Vlaanderen en andere evenementen.”
TRENDWATCHER
Orbit Openbare Orde Beheer van Dispositieven en Noodplanning
Handhaving en het beheer van dispostieven is een specifieke discipline. Een activiteit die dan ook behoefte heeft aan specifieke doch gestandardiseerde tools. Openbare Orde betrekt verschillende diensten van de politie: handhaving, verkeer, gerechtelijk, dispatching. Elke dienst hanteert eigen schema’s & scenario’s en wenst inzicht in nodige capaciteit en ingezette middelen. “Orbit Openbare Orde” geeft de nodige tools om elk afzonderlijke luik in een overkoepeld dispositief te bundelen. “Orbit Openbare Orde” is inzetbaar in de voorbereiding, tijdens de briefing, tijdens het event en bij debriefing, telkens als cartografische ondersteuning. Alle gegevens gebundeld. Alle karakteristieken kan men registreren. Het beschikbare zoekvenster scant in alle invulvelden, alsook keywords die eraan toegevoegd zijn. Er is rekening gehouden met alle types van niveaus (Gold, Silver, Bronze, ..) alsook met het versie-beheer en het toevoegen van varianten en alternatieve scenario’s. Live Registratie. Tijdens het event kunnen alle bewegingen geregistreerd worden. Elke wijziging van de opstelling wordt met correcte
tijd geregistreerd en kan nadien afgespeeld worden. Eenvoud in bediening. Alle bediening zit vervat in één panel. De verschillende onderdelen zijn eenvoudig terug te vinden met de icons in de toolbar. Veldboek als houvast. De symbolen zijn opgebouwd rond de conventionele tekens voor het inzetten van mensen en materieel. De bediening is zo gebouwd dat deze tekens zich correct gedragen bij o.m.
het afsplitsen van een sectie uit een peleton: de tekens worden automatisch correct aangepast. Ook geijkte symbolen voor o.m. friese ruiters, nadar, kritieke punten, waterpunt, parking, etc zijn aanwezig. Als aanvulling biedt de toepassing vrije annotaties aan zoals area’s, lijnen, eigen symbolen & teksten. Dit is nuttig wanneer het veldboek niet strikt wordt toegepast.
Productinfo: De Module Orbit Openbare Orde is beschikbaar als extentie op Orbit GIS Stand-alone, of op Orbit Client in Client/Server omgeving.
PAGE 11
SOLUTIONS
Gemeente Overbetuwe maakt de omslag naar BGT met Orbit’s Karteeroplossing
De omslag van de Grootschalige Basiskaart GBKN naar de objectgerichte kaart BGT (Basisregistratie Grootschalige Topografie) wordt de komende jaren dé geo-opdracht bij alle Nederlandse gemeenten. De grootschalige basisregistratie waarin objecten als gebouwen, wegen, water, spoorlijnen en groen op een eenduidige manier worden vastgelegd, zal Nederlandse gemeenten in staat stellen om gebruik te maken van één landdekkende, uniforme en objectgerichte basiskaart. Het is echter aan de individuele overheidsorganisaties zelf, al dan niet in overleg, om de topografische gegevens uit hun eigen werkgebied aan te leveren. Iedere organisatie bouwt zijn eigen stukje van de digitale kaart om dan samen met de andere bronhouders vorm te geven aan de nieuwe BGT.
Van lijnenkaart naar beheerssysteem. Bij oplevering van de kaart in 2020 kunnen alle overheden de BGT kaart gebruiken als ondergrond voor uiteenlopende doelen: voor het inplannen van groenbeheer, het in beeld brengen van de bevolkingssamenstelling, het presenteren van plannen voor stadsvernieuwing of het vastleggen PAGE 12
van fietsroutes. In feite is de BGT een digitaal beheersbestand met actuele gegevens over de inrichting van Nederland.
Van CAD naar GIS. De BGT is een objectgerichte kaart. Dit houdt in dat percelen, gebouwen, wegen, uitgedrukt worden als objecten wat grote voordelen heeft ten opzichte van de klassieke lijngerichte
grootschalige topografie van de GBKN. Een volwaardig GIS stapt immers af van losse lijnstructuren en grafische annotaties en transfereert deze in logisch geordende en structureel consistente ruimtelijke objecten.
Van terreinopmeting naar inhuis productie. Het inmeten van nieuwe of aangepaste objecten gebeurt aan de hand
SOLUTIONS
“Wij hebben als echte landmeters dankzij Orbit plezier gevonden in het karteren.” Erik Bosch, geo-medewerker gemeente Overbetuwe
van de aanwezige panoramafoto’s en stereobeelden. Door de terreinopmetingen en -controles tot een minimum te beperken en het inhuis karteren te optimaliseren, verloopt de BGT kaartproductie heel efficiënt.
Keuze voor de juiste tools. Wat opvalt, is dat voor heel wat Nederlandse gemeenten de omslag GBKN - BGT een moeilijk vraagstuk blijft. Het spreekt voor zich dat het opbouwen van zo’n kaart, waarin iedere vierkante centimeter grondgebied wordt vastgelegd, een enorme opgave is. Het objectgericht maken van de BGT ervaart de gemeente echter als een moeilijkere opdracht dan die werkelijk is. Veel gemeenten beschikken reeds over een kwaliteitsvol GBKN dat met een grondige kaartupdate en een intelligente GIS invulling heel makkelijk naar een BGT te vertalen valt. De transformatie naar GIS wordt in hoofdzaak uitgevoerd door softwaretools: BGT tools die efficiënt lijnen naar vlakken omzetten of puntattributen koppelen aan vlakobjecten. Daarnaast moet de
kaartopmaak van de objecten gebeuren door geoptimaliseerde functies die ervoor zorgen dat iedere gebruiker op basis van fotomateriaal de data kan aanvullen. Zo is fotogrammetrie, de basis voor het inmeten van objecten via luchtfotobeelden, kinderspel wanneer de juiste tools aangeleverd worden en de link wordt gelegd met de 2D GISbasiskaart.
Het Orbit GT aanbod biedt daarom ook de sleutel voor alle BGT doeleinden. Het pakket is modern, fris en uiterst gebruiksvriendelijk. Het is een integratie van zowel panoramabeelden, oblieke beelden als stereobeelden binnen éénzelfde GIS omgeving. De stereobeelden worden ingelezen via Orbit Softcopy, de extensie voor fotogrammetrische productie. Door een eenvoudige bediening en de onmiddellijke integratie in GIS betekent dit dat elk object zichtbaar in het GIS
ook in het stereobeeld gezien wordt en omgekeerd. Alle data aanwezig op de server kan gecombineerd worden met de stereobeelden en aangevuld worden waar nodig. De 360° panoramafoto’s zijn een bijkomende nuttige bron van informatie. Wat niet vanuit de lucht zichtbaar is, kan vanuit ‘straatperspectief’ gekarteerd worden. Met de Orbit Mobile Mapping en Asset Inventory extensies kan je de panorama’s bekijken, in meten, en een overlay maken met de eigen geo-data. Uiteraard kunnen ook de metingen worden vastgelegd om zo het gemeentelijk BGT te actualiseren, verbeteren of te verfijnen. Het samen voorstellen en in één beweging integreren van GIS, 360°panorama’s en stereofoto’s laat toe om ieder (gekarteerd) object gelijktijdig voor te stellen op de ortho, pano of luchtfoto. Het is een kwestie van de workflow aan de bodem aan te pakken om tijd- en kostenefficiënt te werk te gaan. Zo bewees de gemeente Overbetuwe: landmeters die traditioneel dagelijks voor het GBKN op het terrein aanwezig waren, kunnen nu dankzij
PAGE 13
SOLUTIONS
Orbit Software inhuis hun nieuwe BGT kaart opmaken. Na een intensief opleidingstraject, gestuurd door Orbit consulenten waarin de basis workflow voor BGT opmaak binnen de gemeente Overbetuwe werd aangepakt, werd een productieomgeving gecreeërd. De resultaten kwamen er snel. De beoogde productiesnelheid werd reeds na 2 weken karteer-ervaring bereikt. Het ziet ernaar uit dat de opmaak van het BGT in de gemeente Overbetuwe snel van de baan zal zijn.
Orbit Softcopy, inzetbaar voor BGT
Dankzij Orbit zijn wij onafhankelijk in onze keuze van dataleverancier voor de inkoop van zowel de panorama’s- als de luchtfotobeelden. Dit geeft ons heel wat budgetruimte voor andere zaken.” Harm Reymers, Coördinator Geo gemeente Overbetuwe Met de geïntegreerde toepassingen Orbit Softcopy, Orbit Mobile Mapping en Orbit Asset Inventory bezit gemeente Overbetuwe een unieke werkplek voor de opmaak van de BGT. In eenzelfde GIS-omgeving worden alle databronnen aanspreekbaar en inzetbaar. Het naadloos inmeten in zowel de orthofoto, de stereofoto’s als de panorama’s biedt Overbetuwe een krachtig BGT-karteerinstrument.
Kiezen voor dataleverancieronafhankelijkheid. Zowel de panoramabeelden (al dan niet met lidar-puntenwolk) als het type van luchtfoto’s zijn niet bepalend voor de Orbit software. Orbit Softcopy ondersteunt alle standaard stereobeelden gemaakt op lage en hoge vlieghoogte. In het vakgebied van Mobile Mapping behoort Orbit wereldwijd tot de koplopers. De gehele productlijn van Orbit Mobile Mapping software ondersteunt vandaag alle aanbieders van panorama-beelden (en 3D-lidar) in Nederland en daarbuiten. De gemeente Overbetuwe kiest alvast voor een toekomstgericht BGT verhaal. PAGE 14
Innovatie en efficiëntie brengen de productie, raadpleging en integratie van BGT binnen ieders handbereik. Het instrumentarium van Orbit Softcopy bestrijkt elk aspect van fotogrammetrische inwinning tot stereoviewing en is volledig GIS geïntegreerd. Orbit Softcopy laadt en verwerkt de ruwe luchtfotobeelden tot een stereoproject, biedt vlotte bediening voor het bekijken van de stereobeelden en het karteren en editeren van objecten binnen deze stereo-omgeving. Elk object dat u in GIS ziet, kan u visualiseren en aanpassen in uw stereobeeld. Omgekeerd wordt een kartering op basis van de stereobeelden zichtbaar en editeerbaar binnen uw GIS omgeving. Deze eenvoudige uitwisseling van 2D en 3D GIS lagen maakt het mogelijk om basiskaartinformatie aan te passen en de update door te voeren naar de eisen van het BGT.
Orbit Stereo Publisher Werken met stereobeelden betekent ook het opslaan van een groot volume aan data. Willen we meerdere personen toegang geven tot de stereobeelden, dan gebruiken we de Orbit Stereo Publisher. Hiermee kan uw hele organisatie de beelden in stereo bekijken, en dit volledig geïntegreerd in GIS. En daarvoor heeft u geen bijzondere hardware nodig !
INNOVATION
Landsdekkende Oblieke beelden, Hoogtemodel en LiDAR Meer en meer komen Oblieke (schuine) luchtfoto’s onder de aandacht. De productiekost is sterk gedaald, de resolutie verbeterd en de meerwaarde wordt zichtbaar en betaalbaar. Ook het aanmaken van een landsdekkend hoogtemodel op basis van een dichte puntenwolk (LiDAR) is geen nieuws meer. Echter, het ontsluiten van deze data bleef een uitdaging. Tot nu.
Oblieke beelden in Orbit Op basis van de fotogrammetrische expertise heeft Orbit GT de tools ontwikkeld voor het ontsluiten van oblieke beelden op elke desktop. Dit gaat netjes samen met de “gewone” orthofoto, en ook met de mobile mapping beelden. Oblieke opnames worden typisch in de 4 windrichtingen genomen. De Orbit toepassing toont deze alle 4, samen met de vertikale orthofoto, of met elke andere extensie van je Orbit installatie.
LiDAR en Hoogtemodel. Voor het registreren van een puntenwolk kennen we vandaag 3 systemen : vanuit de lucht (aerial lidar system of ALS), vanop een voertuig (mobile of MLS), of vanop een statische positie (terrestrisch : TLS). Bij een opname vanuit de lucht kan je een groot gebied bedekken. De densiteit per oppervlakte eenheid is veel lager dan
voor mobile of statische registraties, maar het blijven zeer grote bestanden, die makkelijk tot enkele Terabytes oplopen. Om die te ontsluiten zijn bijzondere technieken nodig en die
heeft Orbit GT onwikkeld zodat ze ter beschikking kunnen komen van elke gebruiker. Foto boven : Oblieke beelden met orthofoto ( © Leica)
Puntenwolk San Fransisco van 250 Gb (© Topcon)
PAGE 15
