Spectrum nieuwsbrief. Van de redactie. gezocht: straatcoach

ach o c t traa

t: s

ch gezo

In dit nummer: Straathoekwerk, BOA’s, straatcoaches of… jeugdwelzijnswerk nieuwe stijl? | Iriszorg: steeds meer outreachend werk | Straatcoaching | Straathoekwerk: een vak apart | Achterk(r)ant

Michiel van Baardewijk, Handhaving Drank & Horecawet & APV, gemeenten Lingewaard, Overbetuwe, Duiven en Rijnwaarden: “De meerwaarde van jongerenwerk zit juist in het preventieve, het richt zich op jeugd die nog beïnvloedbaar is.”

Spectrum nieuwsbrief

Zie pagina 3

nr. 2 | september 2012

Van de redactie Straathoekwerkers, Boa’s, straatcoaches…Steeds meer gemeenten en instellingen zetten ze in om meer outreachende professionals op straat te krijgen. Rode draad in dit nummer is de juiste combinatie van inzet van professionals. Waarbij jeugdwelzijnswerk jongeren positief aanspreekt en uitdaagt op hun kwaliteiten en jongeren verder helpt. We gaan langs bij Iriszorg om te horen hoe zij steeds meer outreachend werken. Een Buitengewoon Opsporingsambtenaar in het Rivierengebied vertelt over het hoe en waarom van zijn aanpak. En straatcoaches uit Rheden en Nijmegen laten zien hoe zij samenwerken met oa. wijkagenten en het jongerenwerk. Heb je wat te in te brengen of in te mengen, te melden of te schelden, te vragen of te klagen; laat het ons weten! Mail naar [email protected].

Wie? Wat? Waar? Wanneer? Hoe?

Jongerenwerkers in Gelderland Spectrum Nieuwsbrief Jongerenwerk Digitale uitgave te downloaden via www.spectrum-gelderland.nl/publicaties 3x per jaar Je kunt je abonneren door jouw e-mailadres door te geven via: [email protected]

Je kunt natuurlijk ook altijd het e-mailadres van collega’s die de nieuwsbrief ook graag ontvangen, doorgeven. En, natuurlijk zijn we altijd benieuwd naar jullie mening, verhalen en/of vragen. Laat het ons weten via bovenstaand e-mailadres!

COLOFON De digitale nieuwsbrief Jongerenwerk is een uitgave van Spectrum CMO Gelderland. De nieuwsbrief verschijnt 3x per jaar.

Redactie: Claudia Peeters, Jaap Oudshoorn, Friso van Ommeren, Jan Ottink, Rinske Evers Eindredactie: John Smeets Vormgeving: Jacqueline de Maertelaere Fotografie: Novy Print

Contact Spectrum CMO Gelderland Postbus 8007 6880 CA Velp [email protected]

Straathoekwerk, BOA’s, straatcoaches of … jeugdwelzijnswerk nieuwe stijl?

Tekst: Rinske Evers

W

aar de roep om repressie toeneemt en de middelen schaarser worden, schieten de BOA’s, straathoekwerkers en straatcoaches de grond uit. Maar wat is nu eigenlijk het verschil tussen een straathoekwerker en een jongerenwerker nieuwe stijl, BOA of straatcoach? En wat heeft in het licht van de Kanteling en de bezuinigingen de toekomst? Een BOA is een buitengewoon opsporingsambtenaar met opsporingsbevoegdheid die door organisaties of de politie ingezet wordt om de veiligheid te handhaven. Een BOA kan verdachten aanhouden en mag boetes uitschrijven. De gemeente Ede zet bijvoorbeeld jeugdboa’s in om overlast van jongeren tegen te gaan. De jeugdboa’s zijn actief op hangplekken en spelen een belangrijke rol bij het signaleren van schoolverzuim alcoholgebruik. Ze spreken jongeren aan die op straat zijn terwijl ze op school moeten zitten en melden hun bevindingen in een procesverbaal aan de leerplichtambtenaar. Ook controleren ze of jongeren onder de 16 jaar in het bezit zijn van alcohol, en of horeca, supermarkten en slijterijen dit niet aan deze jongeren verkopen.

Vertrouwen Straathoekwerk is een vorm van jongerenwerk dat rechtstreeks vanuit de gemeente of door (zorg, of welzijns) organisaties wordt ingezet om contact te maken met jongeren die in een maatschappelijk kwetsbare positie verkeren. Het gaat om contact maken op straat, vertrouwen opbouwen en waar nodig lichte ondersteuning bieden. Signaleren en adresseren indien meer begeleiding en/of hulpverlening nodig is, en doorverwijzen naar bijvoorbeeld jongerenwerkers die zich inzetten voor talentontwikkeling.

Vaak zelf hangjongere geweest Een straatcoach is een beveiligingsmedewerker, gescreend door politie zonder extra bevoegdheden. Straatcoaches zijn vaak zelf ook ‘hangjongere’ geweest. Daar waar veel overlast ervaren wordt, spreekt de straatcoach winkeliers, buurtbewoners en met name (hang)jongeren aan op hun gedrag. De straatcoach probeert met de jongeren in contact te komen en ze te coachen om hun vrije tijd anders en nuttiger te besteden. Bij calamiteiten met jongeren in de buurt, ondersteunt de straatcoach de politie. Alle werkzaamheden worden aan het eind van de dag in een rapportage verwerkt. Dat levert na verloop van tijd nuttige informatie en inzichtelijke statistieken op voor alle meewerkende partners. Een straatcoach is minder hoog opgeleid dan een straathoekwerker en minder getraind problemen/hulpvragen te signaleren en adresseren.

Juiste combinatie van inzet Geen van deze vormen is per definitie beter dan de ander, maar het gaat om de juiste combinatie van inzet van professionals. Een structuur waarbij: • Jongeren en buurtbewoners worden aangesproken op hun gedrag en men zorg draagt dat wetten worden gehandhaafd • Laagdrempelig hulp en ondersteuning wordt geboden • Jongeren worden positief aangesproken: uitgedaagd op hun kwaliteiten en passie, aanmoediging van ondernemendheid en samenwerking. Het is een relatief goedkope manier om meer outreachende professionals op straat te creëren. Maar zonder de inzet van jeugdwelzijnswerk dat zich inzet op het derde punt - en bovendien de uren en opleiding heeft om jongeren nog een stap verder te helpen - zou het te zorg- en probleemgestuurd zijn. Iets dat we in het licht van Kanteling toch juist niet willen?!

“Het gaat om de juiste combinatie van inzet van professionals.”



Spectrum Nieuwsbrief Jongerenwerk nr 2 2012 | 2

Iriszorg: steeds meer outreachend werken Tekst: Friso van Ommeren

I

riszorg is een organisatie die mensen in Gelderland in een kwetsbare omgeving professionele zorg biedt. Het gaat met name om verslavingsproblematiek. Een interview met Gerard Rikken, teamleider Polikliniek Rivierenland Iriszorg en Mohamed Bouraarassi, straathoekwerker van Iriszorg.

Mohamed Bouraarassi voert het straathoekwerk in acht gemeenten in Rivierenland uit. Elke gemeente heeft een eigen voorkeur. De ene gemeente vraagt hem zich meer op doorverwijzing naar de hulpverlening te richten, terwijl de ander overlastbestrijding het belangrijkste vindt. “Uiteindelijk is binding met de jongeren het belangrijkste”, aldus Bouraarassi. Dit lukt door jongeren op te zoeken in hun veilige omgeving. Maar voor het oplossen van drugsverslaving is meer nodig. Daarom heeft de Poli van Iriszorg ook ambulante hulpverlening. En voor de ernstige gevallen die opgenomen moeten worden, heeft Iriszorg een jeugdkliniek. Daar kunnen jonge cliënten residentieel verblijven en wordt een passend dagprogramma georganiseerd. Teamleider Rikken ziet bij Iriszorg steeds meer outreachend werk. Tevens werken de netwerkpartners veel meer samen. “Omdat er nu meer en beter samengewerkt wordt, is er meer afstemming en minder overlap in de uitvoering van het werk.

Er is beter zicht in de specifieke capaciteiten van de verschillende organisaties en dus ook van Iriszorg”, vertelt Rikken. Zodoende wordt Iriszorg ook steeds vaker ingehuurd voor specifieke klussen zoals onderzoek naar drugsverslaving en overlastproblematiek. Iriszorg concurreert dus mee in huidige markt van vele gespecialiseerde organisaties en relatief goedkope zzp-ers. Een markt waar opdrachtgevers ‘smart’ geformuleerde producten en echt uitgevoerde resultaten wil zien. Dit gaat Iriszorg met zo’n 1300 werknemers - en dus een hoop expertise - goed af.

Straathoekwerker: een vak apart! Tekst: Claudia Peeters

H

oe kijkt iemand in het werkveld naar het straathoekwerk? We vroegen het aan Michiel van Baardewijk (dienst Handhaving Drank & Horecawet & APV voor Lingewaard, Overbetuwe, Duiven en Rijnwaarden) die al enige jaren in een groot deel van het district Rivierenland op straat werkt.

Michiel is controleur van de drank-en horecawet en hij richt zich, vanuit een regionaal alcohol-en drugsproject, vooral op de jeugd. Hij werkt graag samen met straathoekwerkers, maar merkt soms dat handhaven als een vies woord wordt gezien. Natuurlijk is de vertrouwensband belangrijk, maar juist daarom verwacht hij dat een jongerenwerker niet zelf drinkende jeugd aanspreekt of bestraft, maar dat het aan hem wordt doorgegeven zodat hij vanuit zijn bevoegdheid kan optreden.

Jeugd is nog beïnvloedbaar Overigens gaat de toezicht op de Drank- en Horecawet per 1 januari 2013 over naar de gemeenten, dus zullen de straathoekwerkers veel vaker dergelijke controleurs tegenkomen. Michiel



werkt voornamelijk in het weekend en gaat alleen op pad. In het weekend komt hij zelden straathoekwerkers tegen. Navraag leert dat straathoekwerkers soms niet alleen mogen werken. Hoewel hij niet vaak in gevaarlijke situaties komt, vindt hij dat het straathoekwerk een vak apart is. Michiel ziet de meerwaarde van het werk vooral in het preventieve karakter: “Richt je op de jonge jeugd die nog beïnvloedbaar is en (nog) niet in grote problemen verkeert of geeft.” In tegenstelling tot de landelijke ontwikkeling vindt Michiel dat het jongerenwerk juist wel de nadruk moet leggen op recreatieve activiteiten voor de jonge leeftijden. “Mocht de jongere op latere leeftijd problemen krijgen, dan is de band met het jongerenwerk al aanwezig en zal de jongere gemakkelijker te benaderen zijn.” Michiel adviseert de straathoekwerkers inventief te zijn in het opzoeken van de jeugd. “Tref je ze niet op straat, bezoek dan een sportclub, jongerencafé of een evenement en zorg dat je zichtbaar en herkenbaar bent.” Hij roept op vooral samen te werken om gebruik te kunnen maken van elkaars kennis. Want het is een vak apart maar dat betekent niet dat je het apart van elkaar hoeft te doen!

Spectrum Nieuwsbrief Jongerenwerk nr 2 2012 | 3

Straatcoaching: Werken met jongeren op straat, maar toch geen jongerenwerk…! Tekst: Jan Ottink

I

n verschillende gemeenten in ons land en ook in onze provincie zijn de afgelopen paar jaar projecten Straatcoaching gestart. Aanleiding is meestal dat er veel overlast was van jeugd en dat er met de beschikbare middelen geen goede oplossing gevonden werd. Slaan deze projecten aan en hoe is de verhouding is met andere partijen die met jeugd te maken hebben? We brachten aan bezoek aan Rheden en Nijmegen om hier achter te komen. Overlastproblemen In Rheden is een project gestart als poging om hardnekkige overlastproblemen in Dieren en Velp aan te kunnen pakken. De gemeente speelt een sturende en coördinerende rol. Petra van den Berg is beleidsmedewerker integraal veiligheidsbeleid en ondersteunt het project beleidsmatig. In de uitvoering werken twee coaches ( Alphious Cole en Osman Ergen) veel samen met de wijkagenten en het jongerenwerk. Ze komen maandelijks samen in het Pak-je-Kans overleg. Overlastproblemen waren in de Nijmeegse wijk Meijhorst ook enkele jaren geleden de eerste aanleiding om straatcoaches in te zetten. Het bleek een succes en inmiddels werken er 10 coaches in 4 wijken. Harold van den Hurk is teamleider en vertelt over de opzet: “We werken 7 dagen per week en zijn 24 uur per dag bereikbaar. Er is altijd een coach met piketdienst, altijd telefonisch bereikbaar. Dat blijkt goed te werken.”

Grote broer In beide projecten zijn de coaches vooral op straat te vinden en leggen met zoveel mogelijk jongeren contact. Ze proberen het vertrouwen van de jeugd te winnen en bouwen zo een band op. Ze spreken jongeren aan op hun gedrag, bieden hulp aan waar nodig of leiden hen naar een hulpverleningsinstantie of een jongerenwerker. Mimoun El Othmani is straatcoach van het eerste uur in Nijmegen. Hij benadrukt dat de coaches in Nijmegen zich ook richten op de sociale omgeving: omwonenden, winkeliers of scholen. “Je bent voor veel jongeren een soort grote broer en voor de

anderen vaak een bemiddelaar. De politie vraagt ons regelmatig om te bemiddelen. Dat werkt prima.” Ook In Nijmegen is er een maandelijkse casusoverleg met jongerenwerk, politie en vertegenwoordigers van de wijkteams.

Duidelijke afspraken De kracht en het succes van dit soort projecten heeft alles te maken met de duidelijke afspraken met de deelnemers over de verdeling van taken en verantwoordelijkheden. Wat doet de politie? Wat doet de coach? Wat doet het jongerenwerk? Wanneer wijzen we door? De wijkagenten in Rheden zijn enthousiast over deze aanpak. Samenwerking is er ook met allerlei hulpinstanties, UWV, het Jekk, Bureau Jeugdzorg of het Veiligheidshuis. Goede verwijsmogelijkheden zijn belangrijk om jongeren echt te kunnen helpen. Er is een duidelijke daling van probleemsituaties. Zowel in Rheden als in Nijmegen zijn er op dit moment geen criminele groepen. De inzet van de coaches heeft daar alles mee te maken. De aanpak past goed bij de Kanteling en Welzijn Nieuwe stijl: de coaches spreken jongeren en omwonenden écht aan op hun gedrag en verantwoordelijkheid. Men wil de jeugd ook zelf in beweging krijgen; activeren en laten participeren. Naast de vermindering van overlast en criminaliteit zijn dat de belangrijke doelen.

Je werk, je leven Een straatcoach werkt op de gekste tijden en heeft door de bereikbaarheid weinig kans op een echt privéleven. Voor coach Mimoun El Othmani is er geen onderscheid tussen werk en privé. Dat vraagt nogal wat van de persoon, maar hij vindt het een prima manier: “Je vraagt veel van jezelf en van je team, maar je sleept elkaar er ook doorheen als het even nodig is.”

Trainingen jongerenwerk Spectrum heeft een uitgebreid aanbod trainingen jongerenwerk. Wil je meer hierover weten? Bel of mail met Marjan Wellink (026) 384 62 32 [email protected]

Mimoun El Othmani:

“Je vraagt veel van jezelf en van je team, maar je sleept elkaar er ook doorheen als het even nodig is.”

Spectrum Nieuwsbrief Jongerenwerk nr 2 2012 | 4

achterk(r)ant Jongerenwerk Nieuwe Stijl

Hoofdlijnen conceptwet Jeugd

Welzijnswerk nieuwe stijl, maar dan voor het jongerenwerk. In deze training wordt speciaal gewerkt aan de nieuwe benadering van het werken met tieners en jongeren. Er wordt gebruik gemaakt van de rijke ervaring in de outreachende en laagdrempelige aanpak, terwijl je tegelijkertijd oefent in het werken volgens de bakens van jongerenwerk nieuwe stijl. Na de training heb je inzicht in je professioneel handelen, je doelgroepen en de kansen en mogelijkheden, die er voor hen zijn. je bent beter in staat om een gedegen analyse te maken van groepen en hun omgeving en te werken volgens een degelijk plan van aanpak. Vanuit een positieve benadering leer de talenten van jongeren beter te benutten voor hun eigen empowerment. Bovendien kun je je inzet beter verantwoorden op basis van duidelijke doelen en werkprincipes. In 8 modules wordt ingegaan op de 8 bakens in jongerenwerk nieuwe stijl. Per module worden specifieke aspecten behandeld. Er wordt informatie gegeven; cursisten brengen zelf hun eigen kennis, ervaringen en vragen in en er wordt geoefend met praktijksituaties. Gastdocenten en ervaringsdeskundigen leveren ook bijdragen. je hebt er het meeste aan als je de training in zijn geheel volgt, maar het is ook mogelijk om op aparte modules in te tekenen. Meer weten over data of inhoud, bel of mail met Marjan Wellink: (026) 384 62 32, [email protected]

Er is een factsheet met beknopte informatie over de conceptwet Jeugd samengesteld door de ministeries van Veiligheid & Justitie en VWS. Het ligt tot 18 oktober ter consultatie. Het concept is voorgelegd aan de belangrijkste landelijk vertegenwoordigende partijen op het jeugddomein en staat open voor reacties uit de samenleving. De concept Jeugdwet regelt de overheveling van alle jeugdhulp naar gemeenten waardoor zij zowel bestuurlijk als financieel verantwoordelijk worden voor de uitvoering. Het stelsel van jeugdhulp is erop gericht dat ieder kind gezond en veilig kan opgroeien, kan groeien naar zelfstandigheid en kan deelnemen aan het maatschappelijk verkeer, rekening houdend met zijn ontwikkelingsniveau. Ouders zijn hiervoor eerst verantwoordelijk. Als dit niet vanzelf gaat, komt de overheid in beeld. Dan moet het jeugdstelsel snel, goed en op maat functioneren: Geen kind buiten spel. De stelselwijziging moet leiden tot: een omslag naar meer preventie en eerdere ondersteuning; uitgaan van de eigen kracht van jeugdigen en hun ouders; minder snel medicaliseren van problemen; integrale aanpak met betere samenwerking rond gezinnen en (jeugd)hulp op maat. Te downloaden op www.vng.nl

2GetThere Het Arnhemse project 2GetThere, waarbij kwetsbare jongeren begeleid worden naar werk of scholing, blijft ook de komende jaren bestaan. 2GetThere dreigde ten onder te gaan door landelijke bezuinigingen. Met veel inzet en bijdragen van woningcorporaties, ROC’s, de Dullertsstichting/Het Burger en Nieuwe Weeshuis en Wijkplatform Malburgen kon het project dit jaar nog in de lucht gehouden worden. Arnhem maakt nu geld vrij voor de komende twee jaar. De initiatiefnemers hopen dat het project vanaf 2015 betaald kan worden uit geld dat de gemeente dan van het rijk krijgt voor de jeugdzorg. Het Team VSV voert het project uit in opdracht van de gemeente. Het team begeleidt en leidt jongeren op tot jongerencoach. Deze coaches op hun beurt gaan in Arnhem op zoek naar andere kwetsbare jongeren om deze weer naar school of aan het werk te krijgen. Zo worden jongeren opgespoord die vaak buiten het bereik zijn (geraakt) van andere hulpverleners. Het idee hier achter is dat jongeren elkaar beter weten te vinden en ‘elkaars taal’ spreken. Alleen al het afgelopen half jaar zijn 146 jongeren begeleid. Kijk verder opwww.2getthere.info

JeugdZorg Award Tot donderdag 11 oktober 2012 kunnen jongeren, (pleeg)ouders, grootouders, collega’s of andere personen een kandidaat aanmelden als zij direct betrokken zijn bij een hulpverlener of gezinsvoogd. Ook JONGERENWERKERS, schoolmaatschappelijk werkers en vrijgevestigde therapeuten of behandelaars kunnen in aanmerking komen voor de Gelderse JeugdZorg Award. Een deskundige jury beoordeelt de inzendingen voor de Gelderse JeugdZorg Award 2012. Deze bestaat uit een gemêleerd gezelschap van jongeren, ouders en hulpverleners en bestuurders. Bij de beoordeling van de inzendingen wordt onderscheid gemaakt tussen professionele hulpverleners en personen die zich op vrijwillige basis inzetten. De hoofdprijs is een tegoedbon van 2.000 euro. De winnaar mag dit bedrag in Gelderland besteden aan een project in de jeugdzorg of een aanschaf voor een (leef)groep. De verkiezing van de Jeugdzorgheld onderdeel uit van de Week van de Jeugdzorg. Het thema van de Week is: ‘Door de bril van…’. de Gelderse JeugdZorg Award is een gezamenlijk initiatief van de provincie Gelderland en Zorgbelang Gelderland. Kijk voor meer informatie op www.weekvandejeugdzorggelderland.nl



Spectrum Nieuwsbrief Jongerenwerk nr 2 2012 | 5