Sociale steun uit eigen kring: Belangrijker dan ooit Dr. Pieternel Dijkstra – Lector Master in Toegepaste Psychologie
Sociale psychologie
Begrijpen hoe mensen met elkaar omgaan en elkaar beïnvloeden en de gedachten en gevoelens die ze daarbij hebben (Schneimann, Gryman & Coutts, 2012).
Kernthema: sociale relaties Veranderingen in sociaal domein:
Hulp en steun vanuit eigen sociale netwerken wordt belangrijker Mensen moeten elkaar dus meer gaan helpen.
Waarom zijn sociale relaties zo belangrijk? Mensen leven in groepen. Sociale relaties helpen overleven en voortplanten. Evolutionaire verleden: Voortplanting Samenwerking Samen sta je sterker: elkaar steunen
‘Need to belong’ Mensen ontwikkelden sterke ‘need to belong’ waardoor ze groepen en andere mensen opzochten.
Geldt ook anno 2014: Welvaartsmaatschappij is nog maar zeer recent. Ook anno 2014 willen mensen: graag aardig gevonden worden ‘meedoen’
passen ze zich aan aan de ander (ook al zijn ze het er inhoudelijk niet mee eens) zijn mensen bang om buitengesloten te worden
Wij-gevoel
Wij-gevoel
Sociale identiteit
Fysieke belang blijkt uit….
Meta-analyse: meer sociale contacten leiden tot een langer
leven (Nyqvist et al., 2014). Werkzame ingredient: sociale steun
STRESS
GEZONDHEID (bijv. bloeddruk, HVZ) sociale steun
Psychische belang blijkt uit….
Men voelt zich eenzaam en buitengesloten. Sociometer hypothese: zelfwaardering fluctueert met mate van sociale acceptatie (Leary, 2012)
Bij uitsluiting van een groep daalt de zelfwaardering (sociale identiteit is in het geding)
Voorbeelden: pesten, simpele dagelijkse dingetjes (je wordt niet meegevraagd door de lunch)
Psychische belang blijkt uit…. Experiment Zadro et al. (2004): Cyberball met vreemden Groep 1: gamer krijgt even vaak de bal toegeworpen als de nep-medespelers Groep 2: na een paar keer de bal toegeworpen te krijgen,
moet gamer toezien hoe de nep-medespelers elkaar de bal toespelen.
Groep 2: mensen ervaren een lagere zelfwaardering, en minder betekenis aan het leven.
Conclusie: mensen zijn supergevoelig voor ‘erbij horen’.
Uitsluiting doet pijn
Sociale pijn lijkt op fysieke pijn
Pijn doordat groepsvormi ng een sterke functie heeft
Samen sta je sterker
Vormen van sociale steun: •
Emotionele steun
•
Informationele steun.
•
Instrumentele steun.
•
Waarderende steun.
Sociale steun: een nuance
•
Zichtbaar vs. Onzichtbaar
•
Waargenomen steun. Hoe groter sociaal netwerk, hoe meer steun wordt waargenomen
•
Het idee dat steun beschikbaar is mocht dat nodig zijn, ook al maken mensen daar helemaal geen gebruik van, stress vermindert.
Wat is ‘normaal’? Sociaal netwerk = het geheel van mensen met wie rechtstreeks min of meer duurzame banden worden onderhouden voor de vervulling van dagelijkse behoeften, zoals de behoefte aan steun, ontspanning en het gevoel ergens bij te horen (Möhle & Van Katwijk, 2010).
Verschilt per persoon: introvert of extravert?
Wat is ‘normaal’?
150 50 15 5 Support group: 5 Sympathygroup: 15 Affinity group: 50 Active network: 150
Aantal contactmomenten op een dag
Trade-off tussen investeringen en baten.
steungroep sympathiegroep affinity group
active network
Hoe meer hoe beter? •
Op zich wel maar… Social Brain Hypothesis: max. 150 contacten
(Hill & Dunbar, 2003). •
Is al heel veel in vergelijking met andere primaten: groot brein
•
Ook tussen mensen: volume bepaalde hersenregio’s hangt samen
met omvang sociaal netwerk (ToM)
Wat kun je met deze informatie? Veranderingen sociaal domein doen een beroep op verbondenheid met anderen: •
Mensen zijn heel sociaal van aard.
•
Gaat erom dat je de juiste snaar bij mensen raakt (bijv. ‘wijgevoel’) zodat ze anderen gaan helpen.
Interventies bedenken: •
Om mensen te stimuleren om elkaar te helpen
•
Om mensen het gevoel te geven dat ze gesteund worden
Workshop •
Meten en in kaart brengen sociale netwerken
•
Interventies bedoeld om: mensen te stimuleren om elkaar te helpen
mensen het gevoel te geven dat ze gesteund worden
onderzoeken hoe effectief deze interventies zijn
Dank u voor uw aandacht
Meer weten: Workshop
