Sociale Onderneming 3.0 De instroom in de sociale werkvoorziening (SW) stopt eind dit jaar, de Wajong wordt flink aangescherpt. Uiteindelijk zal het overgrote deel van de mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt regulier werk moeten gaan doen. Werkgevers en overheid hebben zich verplicht 125.000 van deze mensen aan te nemen. Dat wordt nog een hele klus, bewijst het verleden. De sociale onderneming van Radar en Incluzio, een nieuw bedrijf van Facilicom, biedt een oplossing aan bedrijven, overheidsinstellingen en gemeenten.
Social return is actueler dan ooit en wordt ook een must voor bedrijven. In het Sociaal Akkoord is vastgelegd dat werkgevers 100.000 mensen met een arbeidsbeperking aan een baan gaan helpen, de overheid heeft getekend voor 25.000 mensen. De afspraken krijgen al op 1 januari 2015 hun beslag. Peter de Visser van Facilicom: ‘Dit is een groot maatschappelijk vraagstuk. Het gaat erom dat deze mensen uiteindelijk volwaardig werk krijgen zodat ze niet meer afhankelijk zijn van overheidssubsidie. Dat kan alleen als er een rendabel bedrijfsmodel ontstaat. Facilicom ziet daar een rol voor zichzelf in weggelegd.’
Gewoon geld verdienen Facilicom werkt samen met Radar, een bedrijf dat al vele jaren actief is in deze sector met zijn werkmaatschappijen RadarAdvies en RadarUitvoering. Eind 2012 hebben Facilicom en Radar een sociale onderneming opgericht met nu al activiteiten in Amsterdam en binnenkort in ieder geval ook in een andere grote stad. Harry Wesseling van Radar: 'Het probleem van de meeste SW-bedrijven is het gebrek aan ondernemerschap. Er moet altijd flink geld op toe worden gelegd. Dat houdt nu op, dus zal er gewoon geld moeten worden verdiend. Daar ligt dus een kans. Dit is hét moment om een succesvolle start te maken met zo'n sociale onderneming.'
Het voorbeeld voor Nederland Facilicom en Radar willen de komende jaren meerdere SWbedrijven overnemen en omvormen tot sociale onderneming. Peter de Visser: 'Radar kent de doelgroep, weet heel goed wat die mensen wel en niet kunnen, en weet ervoor te zorgen dat ze het maximale uit zichzelf halen. Facilicom voegt commerciële kracht toe, organisatievermogen en beproefde systemen om bedrijfsprocessen goed in te richten en grip te krijgen op kosten en opbrengsten.' Harry Wesseling: 'Als we dit serieus willen doen, moeten we hier volume in maken. Dan heb je een partij nodig die als ondernemer denkt en werkt en bovendien schaalgrootte kan bieden. Ik droom al vijftien jaar van dit verhaal. Wat mij betreft wordt deze samenwerking tussen Radar en Facilicom hét voorbeeld voor de rest van Nederland.'
Op zoek naar niches Peter de Visser: 'SW-bedrijven concurreren nu met elkaar op laagste prijs. Wij maken er lokale bedrijven van die producten en diensten leveren waar in die lokale markt behoefte aan is. Dat hoeven helemaal geen bulkcontracten te zijn, lokaal werken maakt het juist mogelijk om maatwerk te bieden en heel flexibel te zijn. Wij kijken er als commerciële onderneming heel anders naar dan
een gemeente. Daardoor lukt het ons om nieuwe dienstverleningsconcepten te bedenken en nieuwe omzet te genereren. We gaan niet zoeken naar activiteiten waarmee we de mensen bezig kunnen houden, we willen juist op zoek naar niches waar hun arbeidskracht tot zijn recht komt. En wat ook anders is dan vaak gebeurde: wij willen het werk niet naar binnen halen, maar de mensen naar buiten brengen, zodat ze niet langer geïsoleerd zijn maar zichtbaar worden en een actieve rol gaan spelen.'
Kijken naar de loonwaarde Ook bedrijven zijn doorgaans niet goed in staat om mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt op een goede manier aan werk te helpen. Harry Wesseling: 'Loonkostensubsidie klinkt aardig, maar dekt niet de extra middelen en de begeleiding die nodig zijn. Dat gaan wij invullen. We vragen een marktconform tarief, en kijken daarbij onder meer naar de loonwaarde van deze mensen, maar zorgen dan wel voor de extra midde- len en de begeleiding.' Peter de Visser: 'Schoonmaakbedrijven zijn waarschijnlijk veel beter in staat om een pand schoon te houden dan een SW-bedrijf. Maar zij kunnen vaak niet mensen leveren om overdag toilet- rondes te maken, terwijl dat juist veel toegevoegde waarde biedt voor de gebruikers van het pand. Wij kunnen dat wel. Dan bieden we dus niet mensen aan, maar diensten.' Harry
Wesseling: 'Wij vullen dan de social return in, als onderaannemer van het schoonmaakbedrijf, of in een apart contract met de opdrachtgever.'
Instroom naar regulier werk Ze gaan zeker niet alleen werken voor bedrijven en overheidsinstellingen en bepaald niet uitsluitend in de facilitaire dienstverlening. Harry Wesseling: 'Er is ook veel werk in de publieke en semi-publieke sfeer dat nu vaak niet wordt gedaan en waar wij met een sociale onderneming veel in kunnen betekenen.' Peter de Visser: 'Facilicom gaat in een nieuw bedrijf primaire zorg, dienstverlening en het sociale domein combineren (zie kader, red.). Met een sociale onderneming kunnen we mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt lokaal aan het werk helpen, en tegelijkertijd de wijk beter maken.' Harry Wesseling: 'We gaan ook contracten afsluiten om werkervaringsplekken te bieden en mensen te laten instromen in regulier werk. Dat kunnen we ook goed: we hebben de competenties en het net- werk.' Peter de Visser: 'Blijft iemand langer dan een jaar lang actief in regu- lier werk, dan ontvangen we een premie. Dat draagt weer bij aan het rendabel maken van zo'n lokale sociale onderneming. Zo komen we tot een succesvol verdienmodel. Dat noemen we sociaal ondernemen 3.0.'
