SOCIALE BESCHERMING WERELDWIJD INFOBOEKJE BIJ DE FOTOTENTOONSTELLING
1
3. MOEDERSCHAPSRUST
Je wordt ziek maar hebt geen geld voor je dokter. Je werkt je hele leven, maar krijgt geen pensioen. Je wordt ontslagen of je oogst mislukt? Pech. Dan heb je geen inkomen meer. Dat is de realiteit voor meer dan 5 miljard mensen. Drie vierde van de wereldbevolking komt in grote problemen bij de minste tegenslag. Nochtans heeft iedereen recht op gezondheidszorg, een leefbaar inkomen en een waardige uitkering als het tegenzit.
Sociale bescherming is een krachtig middel om tot meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen te komen. Zo kunnen moeders vlak voor en na de bevalling thuis blijven om voor zichzelf en de baby te zorgen. Maar de bestaande systemen van sociale zekerheid zijn meestal verbonden aan een betaalde job met een contract. Vrouwen nemen vaker dan mannen de zorg voor kinderen of familieleden op zich, en werken vaker in informele of tijdelijke jobs. Daardoor hebben ze minder toegang tot sociale bescherming.
© REUTERS/Lucy Nicholson
1. DRIE OP VIER
Carolyn Jackson laat gratis haar bloeddruk meten in een mobiele kliniek in California, VSA.
2. BETAALBARE GEZONDHEIDSZORG A. Cuba heeft het recht op gezondheid verankerd in zijn grondwet. Deze keuze bracht opmerkelijke resultaten met zich mee: de gemiddelde levensverwachting van de Cubaan is 78 jaar.
WAAR
NIET WAAR
Foto cover: Onthaalmoeders (Anganwadi) komen op straat voor betere arbeidsvoorwaarden in Mumbai, India.
Goede gezondheidszorg is een belangrijk onderdeel van sociale bescherming. Wie ziek is, moet in de eerste plaats bij de dokter of in het ziekenhuis geraken en de kosten voor verzorging en medicijnen kunnen betalen. Maar mensen moeten ook de mogelijkheid krijgen om te herstellen. Zo lang iemand door ziekte of een ongeval niet kan werken, moet een vervangingsinkomen ervoor zorgen dat de familie niet in armoede belandt. 2
SOCIALE BESCHERMING IS EEN MENSENRECHT: ELK LAND MOET DIT VASTLEGGEN IN ZIJN WETTEN.
5. WERKLOOS
WAAR
NIET WAAR
© Julie Feyaerts
Een vrouw werkt op een rijstveld met haar baby op de rug, Tanzania.
Volgens de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) neemt het aantal werklozen wereldwijd met 3 miljoen toe in 2015. Daardoor groeit de kloof tussen arm en rijk. Vooral jongeren worden zwaar getroffen. Een werkloosheidsuitkering behoedt mensen tegen de risico’s van de arbeidsmarkt en is een krachtige hefboom in de strijd tegen ongelijkheid.
Een jongen leert van zijn vader hoe hij een rijstveld moet bewerken, Sri Lanka.
4. FAMILIALE UITKERINGEN Wanneer ouders geen waardig inkomen verdienen, kunnen ze soms niet voorzien in de basisbehoeften van de kinderen. De kosten voor onderwijs zijn te hoog of kinderen moeten werken omdat het gezin anders niet rondkomt. In Brazilië voerde de overheid het programma ‘Bolsa Familia’ in. Arme gezinnen krijgen een hogere familiale toelage wanneer ze kunnen aantonen dat de kinderen naar school gaan. 3
© REUTERS/ Siphiwe Sibeko
© REUTERS/ Andrew Caballero-Reynolds
B. De helft van de mensen op de wereld heeft onvoldoende sociale bescherming en komt daardoor in grote problemen bij de minste tegenslag. Dit is een realiteit voor meer dan 5 miljard mensen.
Werkloze mannen bieden zich aan als loodgieter, lasser, schilder enz. Johannesburg, Zuid-Afrika.
C. Volgens de IAO neemt in 2015 het aantal werklozen wereldwijd toe. Met hoeveel denk je?
1,5 MILJOEN 1 MILJARD 3 MILJOEN
© REUTERS/Rupak De Chowdhuri
ALLE LANDEN MOETEN SOCIALE BESCHERMING KUNNEN BETALEN.
6. INFORMELE ECONOMIE In bepaalde sectoren werken veel arbeiders zonder contract of vast loon: mijnbouw, huishoudpersoneel, seizoensarbeid in de landbouw… Vaak gaat het om zwaar en gevaarlijk werk, met een grotere kans op arbeidsongevallen of beroepsziekten. Toch kunnen net deze mensen zelden rekenen op een verzekering of een uitkering bij tegenslag. Sociale bescherming is een mensenrecht, dat de overheid moet garanderen, respecteren en beschermen.
E. Hoeveel procent van de bevolking is aan het werk zonder contract? (de landbouwsector niet meegerekend) Verbind het percentage met de juiste regio. 51% 82% 66%
ZUID-AZIË AFRIKA LATIJNS-AMERIKA
Barbiers aan het werk op de stoep in Calcutta, India.
D. Vorm een woord
M E
F L
I
E N R O
In de economie werken mensen zonder contract, zonder vast loon, zonder verzekering.
4
© Tim Dirven
Verschillende organisaties in het Zuiden mobiliseren werknemers of kleine zelfstandigen uit de informele economie, zodat ze samen hun rechten kunnen opeisen. Vaak creëren ze ook een op solidariteit gebaseerde sociale bescherming voor hun leden.
Deze Malinese boer vertelt dat hij in het droog seizoen niets kan planten en dus geen inkomen heeft.
7. TEGENSLAG
Veel boerenorganisaties werken met een solidariteitskas. Alle leden storten een wekelijkse bijdrage en met het geld dat ze samen sparen, ondersteunen ze families die geconfronteerd worden met onverwachte tegenslag, arbeidsongevallen, ziekte of overlijden.
1 OP 7 BELGEN LEEFT VANDAAG ONDER DE ARMOEDEGRENS. OOK BELGIË EN EUROPA MOETEN HUN BELEID VOOR SOCIALE BESCHERMING VERSTERKEN.
© REUTERS/Juan Carlos Ulate
Onvoorziene omstandigheden hebben een enorme impact op het inkomen van boeren. Het is onrechtvaardig dat alleen zij de gevolgen dragen van de risico’s die de landbouw met zich meebrengt. Maar hetzelfde geldt ook voor een marktkramer of kapper die alles verliest door een brand. Wie zijn oogst of zaak verliest, moet kunnen rekenen op een inkomensgarantie.
Maria, 87 jaar, verkoopt tomaten om een inkomen te hebben voor zichzelf en haar zoon, Costa Rica.
F. SOCIALE BESCHERMING VOOR IEDEREEN ... … IS EEN MENSENRECHT (juist / fout) … IS MOGELIJK ALS WE WERELDWIJD SAMENWERKEN (juist / fout) … VERHOOGT DE ARMOEDE EN ONGELIJKHEID (juist / fout)
5
8. PENSIOEN Sociale bescherming versterkt de solidariteit tussen jongeren en ouderen, zieke en gezonde mensen, rijken en armen... Tegelijk kan ze enkel bestaan als ze op solidariteit is gebouwd. Wie nog jong en sterk is, draagt de zorg voor wie niet meer zelfstandig kan (over)leven. Zo garanderen we een waardig leven voor iedereen, van bij de geboorte tot aan de dood.
Een man verkoopt ijsjes aan mijnwerkers tijdens een manifestatie, Bolivia.
9. INSPRAAK Sociale organisaties en bewegingen organiseren kwetsbare groepen en geven hen een stem. Daardoor weten zij het best wat het betekent als er geen goede sociale bescherming is. Regeringen moeten deze organisaties betrekken bij het uitwerken, uitvoeren en opvolgen van een beleid voor sociale bescherming. Alleen zo kunnen we ongelijkheid, armoede en kwetsbaarheid in de samenleving op een structurele manier verminderen en voorkomen.
SOCIALE ORGANISATIES MOETEN INSPRAAK HEBBEN IN HET BELEID VOOR SOCIALE BESCHERMING.
Alle mensen hebben recht op toegang tot gezondheidszorg en recht op een inkomensgarantie in situaties waarin ze niet voor hun eigen inkomen kunnen zorgen. Waardig werk en sociale bescherming vormen de basis voor duurzame ontwikkeling. Onderzoek toonde aan dat 6% van de globale rijkdom volstaat sociale bescherming voor iedereen mogelijk te maken. Werk maken van sociale bescherming is dus eerder een politieke dan een budgettaire keuze. Een keuze voor solidariteit.
G. Welk beroep kan je niet terugvinden in de fotoreeks?
© REUTERS/Enrique De La Osa
© REUTERS/David Mercado
10. INTERNATIONALE SOLIDARITEIT
BOER SCHILDER POSTBODE IJSJESVERKOPER KAPPER VERPLEEGSTER Spelende jongeren in Havana, Cuba. 6
H. Welke omschrijving past bij de tekeningen? Zet de juiste letter in het vakje naast de afbeelding.
LEES OOK HET BASISDOSSIER EN DE POLITIEKE EISEN OP
a: AAN HET WERK ZONDER CONTRACT
WWW.SOCIALEBESCHERMING.BE
b: OUD WORDEN ZONDER PENSIOEN
Download dit infoboekje op www.11.be/tentoonstelling.
c: GEEN RECHT OP BETAALD MOEDERSCHAPSVERLOF
Je vindt er ook nog EXTRA TIPS om met de tentoonstelling aan de slag te gaan en interessante LINKS naar andere materialen.
d: ZIEK EN NIET KUNNEN WERKEN 4.
*BRONNEN • Bassidossier Sociale Bescherming voor iedereen, 11.11.11 • www.ILO.org • WSM • Mondiaal Thematisch Rapport • N° 5, Pg 21
4
OPLOSSINGEN
3
Waar Niet waar (3/4de van de wereld) 3 miljoen INFORMELE economie 51% - Latijns-Amerika, 82% Zuid-Azië, 66% - Afrika Juist – juist - fout Postbode a-4, b-1, c-3, d-2
2
A. B. C. D. E. F. G. H.
1
7
CED1506 CED1505
3/4 VAN DE WERELD HEEFT ONVOLDOENDE SOCIALE BESCHERMING 48% van de pensio engere chtigden wereldw ijd heeft ge en pensio en
OUDE DAG
39% KINDERTIJD
38%
ZIEK WORDEN
edt gee n enkele vorm va n kinder geld
Ieder jaar belanden 100 miljoen mensen in armoede omdat zijzelf of iemand in hun familie ziek worden.
Kindergeld vergroot de kans op onderwijs, goede voeding en van alle landen verzorging. bi
START
In de meeste landen is het pensioen veel te laag om van te leven.
van de wereldb evolking heeft ge en ziek teverz ekerin g
EINDE
72%
e werkend van de wereldvrouwen en ge eft wijd he itrschapsu moede kering
88%
sberoep van de dg werel bevolkin eft geen wijd he eidssh oo werkl g uitkerin
WERKLOOS Steeds meer mensen zijn werkloos. Zonder uitkering vervallen ze in armoede.
BABY KRIJGEN N Veel moeders moeten na de bevalling meteen weer aan de slag.
62%
van de beroep sbevolk ing wer eldwijd he eft geen arbeid songev allenver zekeri ng
ARBEIDSONGEVAL Veel arbeiders werken zonder vast contract of verzekering. Vaak gaat het om zwaar en gevaarlijk werk, met een grotere kans op arbeidsongevallen.
BRON: ILO, World Social Protection Report 2014/15: Building economic recovery, inclusive development and social justice.
