Sluiting en nieuwbouw Reorganisatie Tijdens het onderzoek door VADA Wageningen in 1985 was al gebleken, dat er te veel diepdrukcapaciteit zou komen. Dit schrikbeeld begon in 1990 realiteit te worden. Reden voor de Raad van Bestuur om in januari 1991 het bureau McKinsey opdracht te geven om de toekomst van de Grafische Industrie te onderzoeken. Een onderzoek dat in mei afgerond moest zijn. Voor directie en personeel van de drie diepdrukbedrijven volgde een spannende en moeilijk tijd. Wie zou er eventueel moeten sluiten? Ook voor Ronald Blom, de toenmalige directeur van de N.D.I., was het een zware tijd. Hij wilde alles doen wat in zijn vermogen lag om het bedrijf te behoeden voor een eventuele sluiting. Deze inspanningen vergden veel van hem, zowel geestelijk als fysiek. Hij werd zelfs met oververmoeid-heidverschijnselen in het ziekenhuis opgenomen.
Rotogravure Haarlem moet sluiten Van oudsher had de N.D.I. altijd al een goede band met het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad van Deventer. Zij hebben dan ook alle steun en medewerking verleend om te voorkomen dat de N.D.I. gesloten werd. Hierdoor zouden immers veel arbeidsplaatsen in Deventer verloren gaan. Op dinsdag 28 mei, na vier maanden van grote onzekerheid, was het dan zover. Het personeel in Etten, Haarlem en Deventer werd uitgenodigd om in de desbetreffende kantines bijeen te komen. In Deventer vertelde directeur Ronald Blom aan het personeel dat de Raad van Bestuur bij monde van Dries Lugt het volgende bekend had gemaakt. Door een studie was duidelijk gebleken dat er een teveel aan diepdrukcapaciteit was. Daarom had de Raad van Bestuur van de V.N.U. besloten om de Rotogravure Etten, en de Nederlandse Diepdruk Industrie in Deventer uit te bouwen en de Nederlandse Rotogravure Maatschappij in Haarlem uiterlijk 1995 voorgoed te sluiten. Een bijzonder moeilijke beslissing. Het orderpakket van Rotogravure Haarlem werd verdeeld over de beide andere drukkerijen. Er was grote verslagenheid in Haarlem, opluchting in Etten en Deventer.
Nieuwbouw Omdat de verschillen in de drie diepdrukkerijen minimaal waren, hebben bij de keuze tot sluiting van Rotogravure, ook sociale aspecten een grote rol gespeeld. Voor herplaatsing in de regio Haarlem waren namelijk meer mogelijkheden dan in Etten of Deventer. Verder deelde de directeur mee, dat de N.D.I. twee nieuwe brede persen kreeg, die vermoedelijk een breedte zouden hebben van 3.08 meter. De eerste daarvan moest per 1 januari 1994 in productie zijn en de tweede op 1 januari 1996. Deze persen werden opgesteld in een nieuw te bouwen bedrijfshal achter gebouw ‘61. Tevens werd er een nieuwe Galvano geïnstalleerd, om de brede cilinders te kunnen verwerken. Al met al zouden de komende jaren opnieuw volledig in het teken staan van grote veranderingen en groei. Spoedig daarna startte het management met de voorbereidingen van dit nieuwe project en werd een plan van aanpak gemaakt. Men moest allerlei zaken vaststellen. Hoe en waar moesten de nieuwe machine-installaties komen. Welke persen met welke breedte waren nodig. Hoe moest het met de bouw zelf, de ventilatie, de verwarming en elektrische installaties. Waar moest de engineering aan voldoen. Veel gebeurde onder het advies van Grobauma en werd gecoördineerd door de eigen Technische Dienst.
116
Sluiting en nieuwbouw
De Project Gruppe Nord De N.D.I. had meer ruimte nodig en daarom moest er worden onderhandeld over het vertrek van twee kleine bedrijven in de directe omgeving. Het betrof P&R en Gerdo. Verder moest er ook gedacht worden over het verplaatsen en opnieuw installeren van de eigen snipperwerking. Deze werd verplaatst naar de garage op de hoek van de Bergenvaardersstraat. Gezien de grootte van het project en allerlei andere factoren die een rol speelden, werd besloten het hele project onder te brengen bij een projectbureau. Dat werd een Duits consulting en egineeringsbureau uit Achem bij Bremen, de P.G.N. (Project Gruppe Nord). Een bureau dat al enige ervaring had met het bouwen van drukkerijhallen. Na een reeks van besprekingen werden op 3 juli de contracten getekend, waarbij een maximumprijs werd vastgelegd. Verder werd een optie opgenomen om de bouw te mogen uitvoeren. Ook zou onder de verantwoordelijkheid van de P.G.N. aan diverse firma’s de installatie van elektra, ventilatie, verwarming en dergelijke verstrekt worden. Het gehele bouwproject werd tot en met de oplevering door de P.G.N. zelf gecoördineerd en begeleid.
Prachtig en imposant gebouw Op 7 januari 1993 was het eindelijk zover. Tijdens een feestelijke bijeenkomst, waarbij bijna alle 570 medewerkers aanwezig waren, werd door de jongste medewerker van de N.D.I., Jan Hartkamp, de eerste paal geslagen voor de nieuwbouw aan de Bergenvaardersstraat. De nieuwe bedrijfshal was ontworpen door Richard Diess. Een architect die verbonden was aan het P.G.N. –team. Hij had wel een bijzonder goed ogend pand ontworpen, waarbij de functies van het gebouw aan de buitenkant op een symbolische wijze tot uitdrukking kwamen. Het gebouw zelf had een totale vloeroppervlakte van 11.000 vierkante meter en een inhoud van 96.000 kubieke meter. Het nieuwe gebouw had een gevellengte van 125 meter en en hoogte van 25 meter. Een prachtig en imposant gebouw dat al vanaf de snelweg zichtbaar was. Voor de ruimtebepaling was uitgegaan van zogenaamde etagebouw. Een bouw waarbij de drukwerken en het vouwapparaat van de nieuwe persen op 7 januari 1993, de eerste paal wordt door Jan Hartkamp, zeven meter hoogte werden geplaatst, de jongste werknemer, de grond ingeboord. de uitleg voor printrollen op normaal peil en de rollendragers met het nieuwe papiermagazijn kwamen op het straatniveau. Ook de nieuwe cilinderbewerking kwam aan de kant van de Bergenvaardersstraat, op dezelfde etage als de rotatiepersen te liggen. Intern ging door deze gebeurtenissen veel veranderen. Direct bij het begin van de voorbereidingen en het maken van een plan van aanpak was een projectteam samengesteld onder leiding van Ed Kessels. Een team dat de hele bouw zou coördineren en begeleiden.
Sluiting en nieuwbouw
117
Structuurplan
Paul de Jong, projectmanager papier
De heer Kessels van Coopers & Lybrand was al eens eerder ingehuurd door de N.D.I. De eerste maal was dat voor het opstarten van het I.K.Z/T.P.M. (kwaliteit en verbeteringsprogramma). Voor de nieuwe uitdaging ging hij een vaste verbintenis met de N.D.I aan en werd hoofdverantwoordelijk voor de uitvoering van het zogenoemde structuurplan N.D.I. 2000. Het was zijn taak om ervoor te zorgen dat alle deelactiviteiten goed op elkaar zouden aansluiten. Verder bestond het team onder andere uit Henk Droppers voor de bouwkundige aspecten en voor zaken zoals tolueenterugwinning, persluchtvacuüm, ventilatie, elektrische voeding en waterhuis- houding en dergelijke. Gerard Voetdijk zat er ook bij voor onderzoek en het kiezen van nieuwe technieken in de Galvano, met daarbij de voorbereidingen en het opzetten van een lay-out voor de nieuwe Cilinderbewerking. Verder was Paul de Jong er bij betrokken, die als projectmanager verantwoordelijk was voor de sector papier.
Een nieuwe Cerutti Een deelproject (het persenplan) was het in samenwerking met de achterban een onderzoek en studie doen naar de aankoop van nieuwe brede rotatiediepdrukpersen en de daarbij behorende randapparatuur. Lange tijd was het onzeker wat het zou worden, een Albert Frankenthaler-pers uit Duitsland of een Cerutti uit Italië. Beide leveranciers waren voor het management van de N.D.I. aanvaardbaar en ook de eigen Technische Dienst had geen voorkeur. Begin 1992 kwam aan alle onzekerheid een eind en was de bekende kogel door de kerk. De techniek en de prijs hadden de doorslag gegeven, het werd een Cerutti uit Italië. Pers 20 zoals hij genoemd werd, was een supersnelle Cerutti, van het type 135 RS met een baanbreedte van 3.08 meter. Hij was uitgevoerd met de modernste randapparatuur.
Henk Droppers, gebouwen
Jan van Wijhe, hoofd technische dienst
118
Sluiting en nieuwbouw
Bedieningspanelen van de nieuwe Cerutti-pers
Het tijdperk Roto Smeets De Boer Lang wachten De Cerutti-pers bestond uit acht drukwerken, 1 rollendrager en een bovenbouw met een dubbel breed vouwapparaat en vele uitlegmogelijkheden. Het had een maximaal gegarandeerde productiesnelheid van 52.000 wentelingen per uur, bij 1 of 2 uitleg producties. Ook bezat het twee hechtapparaten en was het mogelijk om U4, U6 en U8 producties te drukken (8 pagina’s in omtrek). Verder was het voorzien van hydraulische inbouwarmen voor de vormcilinders. Deze rotatiediepdrukpers was qua techniek en uitvoering het modernste op dat gebied en zeer geschikt voor het drukken van tijdschriften in grote oplagen. Aanvankelijk was het de bedoeling dat de eerste zou draaien op 1 januari 1994, maar uit nadere analyses kwam naar voren dat deze termijn niet haalbaar was. De montage van pers 20 kon niet eerder beginnen dan op 3 januari 1994 en kon pas op 1 juni 1994 in bedrijf worden genomen. De komst van pers 21 hield de spanning in Deventer er nog even in. Zozeer zelfs, dat velen zich begonnen af te vragen of de pers nog wel zou komen. Maar een jaar later, in het voorjaar van 1995 en tot grote opluchting van iedereen, hakte de Raad van Bestuur de knoop door en kon pers 21 aan het machinepark toegevoegd worden. De pers ging op 21 juni 1996 in productie.
Roto Smeets De Boer De jaren ’90 werden roerige jaren. Jaren waarin meer zou gebeuren dan alleen het bouwen en installeren van de nieuwe bedrijfshal. Het personeel werd door een publicatie in het Financieel Dagblad er op geattendeerd dat de V.N.U. zich al geruime tijd (anderhalf jaar) bleek te oriënteren op mogelijkheden voor de eigen Grafische Industrie. De V.N.U. wilde hier namelijk van af, omdat het een kapitaalintensieve groep was. Men wilde zich alleen nog maar concentreren op het uitgeven. Met een aantal belangstellenden, waaronder enkele buitenlandse bedrijven, was al gesproken. Rollenster met bediener Martin Roolvink Met enkele andere potentiële Breedte rol van ± 3mtr, diameter 1,25 mm gewicht ± 4500Kg kopers onderhandelde de V.N.U. Doorlooptijd van de rol ± 25 minuten verder, waaronder ook De Boer Boekhoven Bosch. Zij bleven uiteindelijk over. Op dinsdag 13 april 1993 werd bekend gemaakt dat de V.N.U. en De Boer Boekhoven Bosch een ‘letter of intent’-verklaring opgesteld hadden, met de bedoeling te komen tot overname van de Grafische Industrie door De Boer Boekhoven Bosch. Dit kreeg op 23 juli zijn beslag. Toen was het met de onderhandelingen eindelijk zover en was de verkoop van de G.I. definitief rond. Met deze overname was er een nieuwe combinatie ontstaan onder de naam ‘Roto Smeets De Boer’.
Het tijdperk Roto Smeets De Boer
119
Achtergevel
Voorgevel
120
Het tijdperk Roto Smeets De Boer
Directiewisselingen De eerste palen voor gebouw ’94 zaten nog maar nauwelijks in de grond toen in mei 1993 bekend werd gemaakt dat directeur Ronald Blom op 30 november de N.D.I. zou gaan verlaten. Dit bericht kwam als een echte ‘Blom-melding’. Ronald Blom, die zeer gezien was bij het personeel en vaak op de werkvloer te vinden was, ging de diepdruk verlaten voor een functie als mede- directeur van de Nederlandse Dagblad Unie. Dat vertrek werd door het personeel als een groot verlies ervaren. Ronald Blom had immers veel betekend voor de N.D.I. De nieuwe directeur die de taak van Ronald Blom over zou gaan nemen was ir. B.J.W. van der Heijden. Hij was afkomstig van Smeets Offset in Den Bosch. De verbintenis van hem met de N.D.I. zou niet van lange duur blijken te zijn. Medio december ‘96 kondigde hij aan dat hij per 1 juli 1997 het bedrijf ging verlaten. Hij was namelijk door de Raad van Bestuur gevraagd voor de functie van directeur Roto Smeets, een functie met de eindverantwoording voor de totale verkoopwerving voor de R.S.D.B.rotatiebedrijven. Verder vond op 1 juli nog een gebeurtenis plaats. De Nederlandse Diepdruk Industrie in Deventer veranderde van naam en werd nu officieel ‘Roto Smeets Deventer’. Tevens trad op die datum de nieuwe algemeen directeur aan. Het was een manager van Roto Smeets Nederland, de 32 jarige Brabander Markus Bos. Een man die ondanks zijn jonge leeftijd toch al een indrukwekkende staat van dienst had. Deze nieuwe directeur had bij zijn start al direct te maken met een onrustige tijd. Er waren problemen tussen de werkgevers en werknemers over de nieuwe C.A.O.-afspraken. Ook voor deze directeur was geen lange zittingsperiode weggelegd. Medio september ’99, vlak voor het nieuwe millennium, maakte Bos bekend dat hij op 1 januari 2000, na 2,5 jaar diensttijd bij Roto Smeets Deventer, zijn functie zou verruilen voor een functie als algemeen directeur van de Plantijn Groep. Naast al deze directiewisselingen en uitbreidingen was er meer gebeurd binnen het bedrijf. We kunnen niet alles noemen, maar een aantal van deze zaken kunnen we niet onvermeld laten.
Ir. Bernard v.d. Heijden
Voor de eerste gebeurtenis moeten we terug naar 1949. Toen kwam de oprichting van de ‘Ontspanningsvereniging’ tot stand.
Markus Bos
Het tijdperk Roto Smeets De Boer
121
Nevenactiviteiten personeel De ontspanningsvereniging Hoe was de ontspanningsvereniging van de N.D.I. tot stand gekomen? De directie had eigenlijk al genoeg aan het hoofd met het oplossen van de te krappe bedrijfsruimte en alle vergaderingen die daaraan werden besteed. Toch had men ook oog voor andere zaken, zoals ontspanning voor het personeel. Het personeel dat zich altijd met het werk zo flexibel opstelde, zo vond directeur Van de Griendt zelf. Daarom deed hij in januari 1949 een verzoek aan zijn afdelingschefs, om eens te informeren of er onder het personeel wel of niet de behoefte bestond voor een ontspanningsvereniging. En zo ja, of er dan enkele mensen te vinden waren die bereid zouden zijn om de organisatie op zich te nemen. Er was al wel een jubileumcommissie die spontaan opgezet was door de heren Ter Wee en Veldkamp. Deze personen verzamelden geld in voor jubilarissen en soms organiseerden zij met Pasen voor de kinderen een eierzoekwedstrijd. Maar de directie dacht ook aan bijvoorbeeld een jaarlijkse feestavond, die door de werknemers zelf georganiseerd en ingevuld moest worden. Alles natuurlijk wel met steun van de directie. De heer Van der Burgh dacht er zelfs aan enkele voetbalwedstrijden te organiseren en Van de Griendt zou bij-voorbeeld graag jaarlijks een Sinterklaasfeest voor alle kinderen van het personeel laten plaatsvinden. Er was voldoende interesse voor een ontspanningsvereniging. Dat bleek wel uit het feit dat er direct enkele mensen waren die zo’n vereniging wilden opzetten. Dat waren F. Koers (fotograaf), H. Mark. (chef Montage), H.J. van Dijk (boekhouder) en J. ter Velde (hoofd P.O.). Zij organiseerden op vrijdag 11 maart een contactavond in het parochiehuis in de Kerkstraat, met het doel een ontspanningsvereniging op te richten. Die avond was een groot succes. Het programma werd geheel verzorgd door eigen personeel en zag er zo uit. PROGRAMMA 1 2 2a 3
opening voorzitter kienen verleden, heden en toekomst schetsje ‘slaapmiddel’
F. Koers. W. ten. Oever H. Denekamp.
PAUZE 4 5 6 7 8 9
declamatie zang kienen zang schetsje ‘de weddenschap’ kienen
Ch. Wolters. F. Koers. H. Schneider. W. ten Oever. H. Denekamp.
CONFERENCIER: J. Bakker. Direct na die geslaagde avond werd opnieuw het zaaltje door de kersverse ontspanningsvereniging gehuurd en werd voor de eerste keer een officieel personeelsfeest gehouden.
122
Nevenactiviteiten personeel
De toneelvereniging Frits Koers, Henk Denekamp en Wim ten Oever (Daan) zetten een toneelvereniging op. De uitvoering van deze groep was op 2 december. De eerste N.D.I.-artiesten (en hun vrouwelijke huisgenoten) waren: H. Schneider, mevrouw Schneider-Lieftink, mevrouw M.J. Mark, Th. Koedijk, A. Rolloos, H. Koevoets, mejuffrouw M.F. Gerritsen, mevrouw Brasser-Gerritsen en Cr. Wolters. De bezetting van de toneelvereniging zou regelmatig wisselen, maar men trad altijd met veel succes op. Ook later, toen de feestavonden in Epse werden gehouden. Aan alles komt een eind, zo ook aan die toneelavonden. In het repeteren van een toneelstuk moest erg veel vrije tijd gestoken worden en dat kon wel eens tot problemen leiden. In 1960 werd dan ook gestopt met de toneelavonden. Toen besloot de commissie van de ontspanningsvereniging een professioneel artiestenbureau in te huren voor het verzorgen van de jaarlijkse feestavond. De bekendste artiesten die daarna hebben opgetreden waren André van Duin, Mini en Maxi en Saskia en Serge.
Bonte Avond’
★
Programma ★ ★
9. Pot en Lood
1. Opening 2. Hawaïanmuziek
10. Entr’acte
3. Lot 1111
11. Dokter Janse
4. ‘n liedje en ‘n praatje
12. Hawaïanmuziek
5. Het Postkantoor
13. Oom Barend blijft eten
6. Accordeonmuziek
14. Accordeonmuziek
7. Gedeelde smart
15. Langs de lijn
8. Kienen
16. Kienen met attractie Regie: Ch. J. Wolters (weizigingen in het programma voorbehouden)
Na afloop BAL prima Band!
Uitsluitend voor leden en huisgenoten DIT PROGRAMMA IS TEVENS BEWIJS VAN TOEGANG
Programma
Nevenactiviteiten personeel
123
Voetbal uit het (verre) verleden Staand van links naar rechts: (met hoed) dhr. Rolloos jr., G. Oonk, Th. Tiggelhoven, S. Rouw, J. Drenth, H. Strokappe en D. Michielsen. Zittend van links naar rechts: T. Braam, W. Siemelink, B. Berends J. Schuurman en D. Henzen.
Staand van links naar rechts: V.d. Bovenkamp, ?, G. Pleiter, H. Pieters, J. Bakker, H. van Kampen en W. van Dommelen. Zittend van links naar rechts: T. Kers, C. Flierman, F. Emaus en T. Broekman.
Staand van links naar rechts: F. Koers, K. Dengerink, W. Becking, E. Eshuis, D. Groothuis, A. van Essen, J. Jansen, G. Goorman, A. Kers, J. Rietman en C. Visser. Zittend van links naar rechts: H. Wiggers, Th. Wientjes, R. Greveling, A. Hulzebosch, J. de Haan, H. Achtereekte, L. Vanmarcke.
124
Nevenactiviteiten personeel
De grote sportdag In de loop der tijden veranderden de bezigheden van de ontspanningsvereniging. In het begin werd er alleen maar gevoetbald. Op zich niet zo vreemd want er werkten bij de N.D.I. geen vrouwen. De eerste vrouwen kwamen zelfs pas in 1972 in het bedrijf. Maar tegenwoordig zijn er klaverjas-, volleybal-, zaalvoetbal- en (wat ook zeer populair is) viswedstrijden. Verder waren er nog voetbaltoernooien van de V.N.U. en de tenniswedstrijden, die altijd door Anton Blom werden georganiseerd. Maar het hoogtepunt van alle activiteiten kwam toen de N.D.I. een onderdeel was geworden van de Roto Smeets de Boer Holding. Zij kwamen namelijk met het verzoek een sportdag te organiseren voor het hele concern. Die vond op 7 juli 1998 in Bathmen plaats. Naast Roto Smeets Deventer deden de volgende bedrijven er aan mee. Bijna alle Casparie bedrijven, Roto Smeets Weert, Roto Smeets Utrecht en drukkerij Van Doorn. Diverse sporten kwamen aan bod, zoals wielrennen, vissen, klootschieten, tafeltennis, tennissen, volleybal en doelschieten voor de directeuren. Er waren ook verschillende activiteiten voor de kinderen. Deze sportdag was een groots evenement en werd onder leiding van onder andere Martin Stegeman en Gerard Koers georganiseerd. De toezegging van directeur Van de Griendt in 1949, om de ontspanningsvereniging te zullen steunen, werd zeker ook waar gemaakt door alle latere directeuren van het bedrijf.
De Roto Smeets Wielerploeg
De vrolijke visser Gerrit v.d. Berg
Nevenactiviteiten personeel
125
Sint Nicolaas Toen in 1949 bleek dat bij het personeel interesse was voor een ontspanningsvereniging, vroeg de directeur aan mevrouw Alma van Eijsden-Peeren, de hoofdredactrice van de Margriet (mevrouw Margriet), of zij een Sinterklaasmiddag wilde organiseren voor alle kinderen van de werknemers. Zij wilde dat wel op zich nemen en nodigde op haar beurt enkele heren uit om het te bespreken. Bij haar thuis aan de Wilhelminalaan in Schalkhaar ontving zij die middag de heren H. Barends (drukkerij), G. Elkerbout (zetterij), H. Mark (retouche) en de nog wel heel jonge fotograaf Frits Koers. De heren wisten natuurlijk wel waar het gesprek over zou gaan, maar om zelf voor Sinterklaas te spelen, daar voelden ze niet zo veel voor. Ze hadden daar al een oplossing voor bedacht. De jonge Frits moest de rol van Sint gaan vertolken, want hij had amateurtoneel als hobby. Mevrouw Van Eijsden-Peeren vond Frits eigenlijk wel een beetje te jong om de rol van Sinterklaas te spelen.
Frits Koers
Directeur Piet van de Griendt wilde zelf bij bij het inkopen van cadeaus voor de kinderen zijn. Deze werden gekocht bij André Meyer aan de Binnensingel, een groothandel in kinderspeelgoed. De eerste Sint-Nicolaasdag was een groot feest, zowel voor alle kinderen als voor de ouderen die aanwezig waren. Mevrouw Van Eijsden-Peeren las de kinderen die middag een mooi verhaal voor en Frits Koers vervulde de rol van de Sint. Aan het eind van de middag kwam mevrouw Van Eijsden-Peeren naar Frits toe en prees hem voor zijn geweldige invulling van de rol van Sinterklaas. Maar daar bleef het niet bij. De latere directeur Knüppe verzocht hem als Sinterklaas eens een bezoek te brengen aan het bejaardencentrum Ludgerus. Dat bezoek was niet eenmalig, want ook de twintig jaar daarna vereerde hij het bejaardentehuis met een bezoek, altijd met veel plezier. De aankomst van Sinterklaas bij de diepdruk verliep soms zo spectaculair, dat de bewoners uit de buurt uitliepen om dit gade te slaan. Zo gebeurde het wel eens dat de Sint via het dak naar de kantine ging, of met de boot via het kanaal aankwam. Het Sinterklaasfeest is nooit onder de verantwoordelijkheid van de ontspanningsvereniging gevallen, hoewel zij er wel altijd veel ondersteuning aan hebben gegeven. Sint Frits, Bisschop van de N.D.I. is waarschijnlijk een van de weinigen in Nederland die een veertig jarig jubileum gevierd heeft als Bisschop.
Piet van de Griendt heet Sinterklaas van harte welkom bij de N.D.I.
126
Nevenactiviteiten personeel
De Bedrijfsbrandweer Trots waren ze bij de N.D.I. ook op de eigen vrijwillige bedrijfsbrandweer. Begonnen in 1955 op initiatief van het toenmalig hoofd Technische Dienst de heer C. Oskamp. Hij deed destijds bij directeur Van de Griendt het voorstel om ervoor te zorgen dat het bedrijf zijn eigen brandweer zou krijgen. Hij voorzag namelijk dat een enkel blusapparaat binnen een bedrijf als de N.D.I., waar zoveel gevaarlijke stoffen werden gebruikt, bij eventuele calamiteiten onvoldoende zou zijn. Hoewel het in die tijd ongebruikelijk was dat een bedrijf een eigen brandweer had, stond de directeur er toch positief tegenover en gaf hij de heer Oskamp de opdracht in deze zelf het initiatief te nemen. Dat pakte hij voortvarend aan. De N.D.I. zat aan het kanaal, dus er was bluswater genoeg. De ideale plaats om een brandweerhuisje te bouwen, was dan ook tegenover de hoofdingang van gebouw ’51, direct aan het kanaal. Besloten werd dat de directie een verzoek bij burgemeester en wethouders van Deventer zou indienen. Het toenmalige gemeentebestuur stond er welwillend tegenover en eind november 1959 mocht gebouwd worden op een gehuurd stukje grond van de gemeente. Brandwacht 2e klasse De N.D.I. had nu een eigen gebouwtje waar de brandweerspullen in opgeborgen konden worden. In de beginjaren was dat bijvoorbeeld een 34 P.K. Sieglerpomp op wieltjes, die tevens beschikte over een moderne aansluiting op het kanaal achter het brandweerhuisje. Persoonlijke kennis wat betreft gevaarlijke stoffen en het bestrijden van brand en andere calamiteiten, was toen nog niet aanwezig. Daarvoor werd steun Het brandweerhuisje in 1959 gezocht bij de gemeentelijke beroepsbrandweer. Zij waren bereid medewerking te verlenen. De eerste groep die uit 12 vrijwilligers bestond, werd door de heer Klein-Nagelvoort van de brandweer opgeleid tot brandwacht en zij slaagden in 1957 voor het diploma 2e klasse. Bijzonder is dat de heer Klein-Nagelvoort, naast zijn dagelijkse taak bij de gemeente brandweer, de cursussen van de vrijwillige brandweer bij de N.D.I. van 1955 tot 1971 bleef verzorgen. Door alle industriële ontwikkelingen werden de wettelijke voorschriften voor veiligheid in de bedrijven in de loop der jaren steeds strenger. Er moest dan ook regelmatig geïnvesteerd worden in materieel en uitrusting. De parate kennis werd opgevoerd door middel van cursussen en oefeningen.
Nevenactiviteiten personeel
127
Eigen kazerne en brandweerauto Dat de kennis er was en dat ze goed getraind waren, heeft de bedrijfsbrandweer wel bewezen in Roermond, op 18 september 1982. Toen nam de brandweerploeg van de N.D.I. voor de derde maal in successie deel aan de landelijke wedstrijden 3e klasse. Onder leiding van commandant Henk Droppers en bevelvoerder Martin Stegeman werd het fel begeerde landskampioenschap in hun klasse behaald. Eind 1991 werd de bedrijfsbrandweer en de E.H.B.O. samengevoegd onder de naam B.H.V. (bedrijfshulpverlening). Hierdoor konden de brandweer en de E.H.B.O. beter samenwerken. Niet alleen in geval van brand, maar ook als het ging om eventuele gewonden. In het begin van de jaren negentig kregen ze de beschikking over een eigen brandweerkazerne aan de Bergenvaardersstraat, waarna in 1995 geïnvesteerd werd in een brandweerauto. Deze werd overgenomen van de gemeentelijke brandweer van Zutphen. Roto Smeets Deventer beschikte over een voortreffelijke uitgerust brandweercorps.
De moderne uitusting van de bedrijfsbrandweer, anno 2000.
128
Nevenactiviteiten personeel
De Ondernemingsraad Voor het eerst werden er op 17 oktober 1966 verkiezingen gehouden voor een ondernemingsraad van de N.D.I. Deze belangrijke gebeurtenis had onder het personeel wel een zekere beroering te weeg gebracht. Wat was er aan vooraf gegaan. In 1950 was de Wet op de Ondernemingsraden ingegaan. Een wet die regelde dat de bedrijven waar 25 of meer personeelsleden werkzaam waren, de verplichting hadden een ondernemingsraad in te stellen. De uitvoering van die wet werd in handen gelegd van de zogenoemde bedrijfscommissies. Voor het grafisch bedrijf werden die commissies pas in 1955 in het leven geroepen. Voordien was het meestal zo dat in een bedrijf enkele wat oudere werknemers (de kern) de communicatie verzorgden tussen het personeel en de directie. In datzelfde jaar kwam er voor de N.D.I. een gekozen personeelscommissie, met als voorzitter de heer A. ter Wee van de repro. Toch zou het nog lang duren voordat er voor de eerste maal in het bedrijf ondernemingsraadverkiezingen werden gehouden. Dat was pas op maandag 17 oktober 1966. Ze verliepen in alle rust, onder leiding van de personeelscommissie.
Eindelijk installatie OR Tijdens een bijeenkomst op 14 november werd de ondernemingsraad geïnstalleerd. Daarbij waren ook de bedrijfsleiding, de staf en de personeelscommissie aanwezig. Als voorzitter van deze nieuwe ondernemingsraad trad adjunctdirecteur A.C.M. Knüppe op. Na meer dan 10 jaar was de N.D.I.-OR eindelijk een feit. Hieruit blijkt wel hoe soepel in de beginjaren met die wet werd omgegaan. Directeur Van der Burgh stelde dat het zo lang geduurd had, omdat tot voor kort er geen behoefte bestond aan zo’n samenwerkingsorgaan, noch bij de werknemers, noch bij de werkgever. Maar doordat het bedrijf zich zo uitbreidde en de personeelsbezetting groeide, werd het toch tijd om het interne overleg en de samenwerking in andere banen te leiden. De ondernemingsraad moest dus niet gezien worden als een strijdorgaan en het was ook geen instituut dat bedrijfsbeslissingen kon nemen of kon afdwingen. De zelfstandige taak en functie van de ondernemer bleef volkomen onaangetast. De directie was in alle omstandigheden de instantie die de beslissingen nam, maar zou gaarne de weloverwogen mening en het advies van de ondernemingsraad in haar overwegingen betrekken. De directie hoopte dat de ondernemingsraad een goed communicatiemiddel zou zijn tussen de werknemers en werkgevers. Dit alles op basis van begrip en vertrouwen. Zo kon het belang en het geluk van een ieder die bij deze onderneming betrokken was, beter worden gewaarborgd, aldus de heer Van der Burgh.
Einde personeelscommissie Een maand later, en wel op 7 december 1966 werd tijdens een werkvergadering besloten de heer J.L. Lares (drukker) te benoemen tot secretaris van de ondernemingsraad. Tevens werd een kleine commissie ingesteld om in voorkomende gevallen sneller te kunnen handelen. Naast de voorzitter en de secretaris namen verder nog de heren L. Groeneveld en A.F. van Zwieten, beiden uit de repro, zitting in de OR. Alle lopende zaken zouden nog tot 31 december door de personeelscommissie worden afgewerkt, waarna de commissie werd opgeheven. De N.D.I. had vanaf dat moment officieel een ondernemingsraad.
Nevenactiviteiten personeel
129
Sociaalfonds Aan een goede ontspanningsvereniging met de daarbij behorende sportactiviteiten ontbrak het in het bedrijf niet, maar een goed sociaal fonds voor de werknemers was er toen nog niet. Werknemers die door wat voor oorzaak dan ook in sociale problemen waren gekomen, vonden meestal wel een gewillig oor en ondersteuning bij de directie. Maar een werkelijk goed sociaalfonds kwam pas door een eendrachtige samenwerking in de zestiger jaren tot stand, na de installatie van de eerste ondernemingsraad. Het is de verdienste van deze ondernemingsraad, onder leiding van voorzitter A.C.M. Knüppe, dat in maart 1968 officieel de oprichting plaatsvond van een sociaalfonds. Dit fonds had tot doel: a. Het verstrekken van adviezen; b. Het bemiddelen ter zake van hulpverlening door andere instanties; c. Het verlenen van financiële bijstand. Als extern contactpersoon tussen de verschillende maatschappelijke instellingen en het bestuur van het fonds, werd de heer F. Drost gevraagd. Hij was hoofd van het bureau Maatschappelijk werk voor de Hervormde gemeente in Deventer en zou periodiek (maandelijks) voor de werknemers spreekuur houden. Enkele maanden later, op 10 november, werd in een ondernemingsraadvergadering een uiteenzetting gegeven over de opzet van een toekomstig personeelsfonds. Dit moest ook in een bedrijfsreglement vastgelegd worden. Vanuit het bestuur van dat personeelsfonds ontstonden later weer diverse subcommissies, zoals de kleine commissie, beheerscommissie personeelsfonds, commissie voor gepensioneerden en een commissie vakantiebevordering. Vooral de commissie vakantiebevordering kreeg een belangrijke financiële bijdrage van de directie. Tijdens het seizoen 1971 kon men bijvoorbeeld drie bungalows huren op Ameland. Voor deze goedkope vakanties via het bedrijf, heeft bij het personeel jaren lang grote belangstelling bestaan.
Voor en vakantie verblijf op Ameland
130
Nevenactiviteiten personeel
JAARREKENING PERSONEELSFONDS Werkelijk 1968
Werkelijk 1969
Begroot 1970
11.361 1.197 12.558
13.522 1.256 14.778
14.200 1.540 15.740
6.969 2.100 9.069
6.479 2.200 8.679
7.210 2.750 9.960
3.489
6.099
5.780
Middelen van het Personeelsfonds Kassaldo 1 januari Rekening Spaarbank Overschot (zie boven)
1.708 24.198 3.489
4.001 25.394 6.099
844 34.650 5.780
Totaal middelen
29.395
35.494
41.274
1.500 1.250 750 250 1.304 303 731 135 588 18 140 6.969
2.300 625 150 740 999 138 969 129 376 53 6.479
950 1.000 450 190 750 1.100 200 1.000 100 600 20 600 250 7.210
2.100 2.100
176 2.200 2.200
86 2.750 2.750
4.200
4.576
5.586
1.524 2.500 4.024
1.990 2.500 4.490
2.900 2.500 5.400
176
86
186
Inkomsten: Inhoudingen personeel Rente Spaarbank Uitgaven: Bijdrage aan Jubileumfonds Bijdrage aan Sociaal Fonds
Overschot
Specificatie uitgaven Jubileumfonds Uitkeringen bij huwelijk Uitkeringen bij 25-jarig huwelijk Uitkeringen bij 40-jarig huwelijk Uitkeringen bij pensionering Uitkering bij overlijden St. Nicolaasfeest kinderen Banketletters personeel Kerstpakketten gepensioneerden Bloemen etc. personeel Fruit personeel bij ziekte Reiskosten Reis bejaarden Cadeau adm. Oud personeelsfonds Aktie Deventer helpt Turkije Sociaal Fonds Inkomsten: Kas Storting uit Jubileumfonds Bijdrage werkgever Totaal beschikbaar Uitgaven: Uitkeringen personeel Bijdrage Maatschappelijk Werk
Saldo kas per 1 januari
Nevenactiviteiten personeel
131
Zorg voor het milieu Toen in 1973 de vuillast van onder andere zware metalen bij de toenmalige Nederlandse Diepdruk Industrie B.V. behoorlijk ging oplopen, baarde dat het bedrijf grote zorgen. Nu was het zo, dat het milieu zoals lucht, water, bodemverontreiniging, afvalwater en andere hinder, in die tijd landelijk nog niet die prioriteit en aandacht kreeg, die het verdiende. Men ging een gesprek aan met de Gemeente Deventer en het Zuiveringsschap West Overijssel. Door deze gesprekken ontstond bij de N.D.I. het idee dat er een eigen waterzuiveringsinstallatie moest komen en deze werd in 1977 in gebruik genomen. Het was een zogenoemde O.N.O.-installatie, dat wil zeggen: ontgiften, neutraliseren en ontwateren. Na dit proces kon het water geloosd worden op de gemeentelijke zuiveringsinstallatie.
Eigen milieuafdeling In 1989, op een M.T.P.-vergadering, stelde de toenmalige directeur Ronald Blom, dat het noodzakelijk werd om tot een eigen bedrijfsmilieuzorgsysteem te komen. Een systeem waarmee men zowel organisatorisch als administratief de nodige milieumaatregelen kon treffen wanneer dat nodig mocht zijn. Hij stelde voor dat het in 1994 operationeel zou zijn. Tijdens die vergadering werd toen besloten een extern adviesbureau (Interproject) aan te trekken. Zij kregen de opdracht een onderzoek te doen naar de milieuproblematiek van het bedrijf. Dat bureau zou later komen met een goed uitgewerkt advies. Daarin werd bevestigd dat het bedrijf een eigen milieuafdeling moest opzetten en men adviseerde een plan van aanpak te gaan maken.
Milieuprijs Op 14 januari 1991 werd door het management besloten het advies te gaan uitvoeren. Men was er van overtuigd, dat een goed functionerend bedrijfsmilieuzorg-systeem opgezet moest worden. Vanwege het gebruik van de chemische stoffen binnen de Cilinderbewerking werd dit de eerste afdeling waar het milieu-zorgsysteem kwam. De milieuzorg ontwikkelde zich in het bedrijf zeer positief. Zo positief zelfs, dat ze in 1994 werden verrast met de oorkonde van de stichting ‘Maltha Milieu Prijs’. Deze werd toegekend voor de bijzondere wijze waarop het bedrijf zich had ingezet voor de vermindering van de belasting van het milieu.
De oorkonde
132
Nevenactiviteiten personeel
Certificering Twee jaar later was de vuilbelasting van het water nog verder teruggelopen. Men wist nu wel dat een goed bedrijfsmilieuzorgsysteem van belang was voor de continuïteit van Roto Smeets Deventer. Daarom bleven ze verder zoeken naar andere reinigingstechnieken van het afvalwater. In 1997 werd begonnen met het opzetten van een nieuw milieuzorgsysteem. Dit systeem moest gaan voldoen aan de voorgeschreven normen van I.S.O. (International Standard Organisation). Verder werd er naar gestreefd om mei 1998 in het bezit te komen van het fel begeerde milieucertificaat. Hierdoor kon het bedrijf zich positief onderscheiden ten opzichte van de concurrerende drukkerijen, zowel nationaal als internationaal.
Champagne Op vrijdagochtend 16 oktober1998 was er alle reden om de champagne rond te laten gaan. Door de heer Verouden werd namens K.P.M.G.-Certification het milieucertificaat I.S.O. 14001 uitgereikt aan directeur Markus Bos en milieucoördinator Raymond te Riele. Bij die gelegenheid deelde de directeur het gezelschap mee, dat er opnieuw geïnvesteerd was in nieuwe apparatuur, en wel in ionenwisselaars. Een nieuwe techniek, die uit milieuoogpunt de kwaliteit van het afvalwater nog verder zou verbeteren. Roto Smeets Deventer mocht trots zijn. In Nederland behoorden zij tot de koplopers op het gebied van milieuzorg.
Roto Smeets Deventer
milieu ISO-14001 NEN en ISO 14001-certificaat
Milieucertificaat ISO-14001
Nevenactiviteiten personeel
133
R.S.D. op weg naar de toekomst September 1999, vlak voor het millennium, maakte directeur Markus Bos bekend dat hij op 1 januari 2000 Roto Smeets Deventer ging verlaten. Hij had een nieuwe functie aanvaard als directeur van de Plantijn Groep. Als nieuw algemeen directeur in Deventer, werd door de Raad van Bestuur de heer Kees Funcke benoemd. Hij was directeur van Plantijn Casparie Amsterdam en Plantijn Casparie Digital Print. De heer Funcke zou met een goed team leiding gaan geven aan een drukkerij die gespecialiseerd was in het drukken van grote oplagen van zowel tijdschriften als uitgaven voor de retailmarkt. Wie had kunnen denken dat het kleine drukkerijtje dat in 1931 door pionier Piet van de Griendt met hulp van een handjevol mensen was opgericht, zeventig jaar laten zou uitgroeien tot één van de modernste rotatiediepdrukkerijen in Europa? Een drukkerij met een capabel management. Zij wisten heel goed dat, wilde men als bedrijf in de toekomst overleven en verder uitbouwen, Europese groei van groot belang was.
Kees Funcke
Roto Smeets Deventer op weg naar de toekomst
134
R.S.D. op weg naar de toekomst