SKT gebruikt energiezuinige WQuattro-motoren

DEC 2011

186

Hydropneuma

Dé referentie voor aandrijf- en besturingstechniek

SKT gebruikt energiezuinige WQuattro-motoren De motor die de ventilatoren van de koelinstallaties aandrijft, is een bepalende factor in het energieverbruik

2011

ICHT Z R E V O R

K

HNIE

STEC

JAA

ING STUR

E EN B RIJF -

D AAN

011

EL 2 U N N A E AIR

SOMM

Leuven X - P 309959 - 12,50 EUR

4de trimester - 41e jaargang - Afgiftekantoor

Driemaandelijks tijdschrift van FIMOP en BELGITRANS -

T

INE

NTRA

ES D’E

IQU ECHN

E

MAND

E COM

ET D MENT

17 - Parker investeert in nieuwe diensten

23 - VDAB combineert generieke en bedrijfsopleidingen

26 - Elektromobiliteit, kansen voor nieuwe marktdeelnemers

100 - Lezersdienst

Belgische beroepsvereniging voor industriële aandrijftechnieken (mechanisch, elektrisch, mechatronisch en hydro-dynamisch)

vzw FIMOP Tel: +32 (0)2 640 77 35 Fax: +32 (0)2 640 84 80 [email protected] www.fmop.be

vzw BELGITRANS Tel: +32 (0)2 640 84 32 [email protected] www.belgitrans.be

RAAD VAN BESTUUR JEAN-PIERRE VAN DER KELEN, Testo M. DE WINTER, Service Hydro M. BOELS, Parker Hannifin PHILIPPE CONSIGLIO, Bosch Rexroth R. DECLEER, Decleer, Gaelens & Part.

RAAD VAN BESTUUR L. ROELANDT, Stromag Benelux M. VANEECKHOUTTE, Stromag Benelux L. DE GROEF, Esco Transmissions. G. HEYVAERT, MGH P. BOURGUIGNON, Hansen Transmissionss L. VAN HOYLANDT, Act in Time

TOEZICHTHOUDERS Jean Schauss, Atlas Copco Maciej Szygowski, Doedijns Fluidap

TOEZICHTHOUDERS O. VAN HEER, WEG Europe G. Mertens, Rotero

COMMISSIES Confederatie Toetredingen Algemene voorwaarden CETOP Onderwijs - IHP Events & Beurzen Repertorium Tijdschrift Automation-HP MARCOM GROUP MARKTONDERZOEK - HYDRAULICA - PNEUMATICA - AFSLUITERS E-News - Webstek Beroepsethiek

COMMISSIES MARKETING EXPOSITIONS MEDIA WEBSITE

COORDINATEUR LEDEN 2011 AB Flex AF BELGIUM ASCO NUMATICS BENELUX ATLAS COPCO COMPRESSEURS BOGE COMPRESSEURS BOSCH REXROTH Brevini Fluid Power BURKERT CONTROMATIC CLIPPARD EUROPE CQS TECHNOLOGIES COMPAIR GEVEKE DECLEER-GAELENS & PARTNERS DINAMIK COMPRESSOR Doedijns Fluidap Doedijns International DONALDSON ULTRAFILTER ERIKS + BAUDOIN Euregio Hydraulics FESTO BELGIUM FLUIDTECH GATES EUROPE Hansaflex HOGESCHOOL WEST-VLAANDEREN (PIH) HYDAC HYDRAULIC ASSISTANCE HYDRAUMEC INTERNATIONAL HYDRAUVISION Hydro Tools INGERSOLL RAND BENELUX LinMotion Manuli Fluiconnecto nv NORGREN OLAER BENELUX PALL BELGIUM PARKER HANNIFIN PIRTEK BENELUX REM B SAUER DANFOSS SERVICE HYDRO SMC PNEUMATICS TESTO VAN DE CALSEYDE Van Heck Interpieces/Ipar VEMOFLEX

DEC 2011

BELGITRANS

Belgische Verenigingen van Fabricanten, Invoerders en Verdelers van Materiaal voor Industriële Hydraulica, Pneumatica, Automatisatie en aanverwante technieken. Lid van het Europese comité CETOP

186

FIMOP

Hydropneuma

Dé referentie voor aandrijf- en besturingstechniek

Omslagverhaal

COLOFON LEDEN 2011 ABB ACT IN TIME ATB AUTOMATION AVD BELGIUM AZ HOLLINK BELGIUM BEGE AANDRIJFTECHNIEK BRAMMER BREVINI BELGIO CALDIC TECHNIEK BELGIUM Eriks Motion Control ESCO TRANSMISSIONS GKN SERVICE BENELUX HABASIT BELGIUM HANSEN TRANSMISSIONS INT. L. TAS & CO KTR MEA MGH OPTIBELT Psi Control Mechatronics RENOLD CONTINENTAL REXNORD ROTERO BELGIUM SIEMENS SKF STROMAG TRANSMO VOITH TURBO WEG BENELUX

SECRETARIAAT Wielstraat 12 B - 2880 Bornem Tel Fimop: +32 (0)2 640 77 35 Tel Belgitrans: +32 (0)2 640 84 32 Fax: +32 (0)2 640 84 80 [email protected] www.hydropneuma.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER René Decleer, FIMOP p/a KHNB, Louisalaan 500, B 1050 Brussel REDACTIECOMITE Ing. René Decleer, Ing. Roger Stas, Robert Paternoster mba REALISATIE CxO Europe Wielstraat 12 - B -2880 Bornem PUBLICITEIT Dirk Vermant – gsm: +32 (0)477 270 787 e-mail: [email protected] Redactie Stijn Dom - tel: +32 (0)2 640 77 35 - e-mail: [email protected] DRUKKERIJ Artoos, Kampenhout Verspreiding 6.500 ex. NL + 4.500 ex FR Automation Magazine is een uitgave van de beroepsverenigingen Fimop en Belgitrans. De advertenties in Automation Magazine worden ter goedkeuring aan het redactiecomité voorgelegd. Alle advertenties die betrekking hebben op de technieken en de producten voor industriële automatisering komen in aanmerking voor publicatie.

18 - SKT gebruikt energiezuinige WQuattro-motoren

Inhoud JAAROVERZICHT TROMMELMOTOREN: voor compacte conveyoraandrijving

8

Energiezuinigheid van schroeftechnologie voor luchtblowers Compressor gemonteerd onder een locomotief

8 12

MGH: merkonafhankelijke partner inzake industriële aandrijfgroepen

12

Nieuwe Altivar 212 snelheidsregelaars op de markt

15

REPORTAGE Parker investeert in nieuwe diensten

17

SKT gebruikt energiezuinige WQuattro-motoren

18

VDAB combineert generieke en bedrijfsopleidingen

23

Elektromobiliteit, kansen voor nieuwe marktdeelnemers

26

TOEPASSING Proceszekere schroefmontage van kunststof kinderzitjes

34

Een ‘betonnen’ verbinding

37

ACTUALITEIT: Stroomsensor met uitgebreid meetbereik

39 – 45 21

Alle artikels en berichten in de redactionele bijdragen van dit tijdschrift werden door de redactie geselecteerd. Zij verschijnen gratis en bevatten geen advertenties. De auteurs zijn verantwoordelijk voor hun teksten.

Telecontroller voor smart grids en virtuele

Volgend nummer: maart 2012

industriële smeermiddelen

29

AUTOMATION paraît aussi en français

Nieuwe Technofluid vestiging in Wetteren

29

Efficiënte engineering met open systeemoplossing

31

Nieuwe thermische camera testo 890

31

Lid van de Unie van de uitgevers van de Periodieke Pers.

krachtcentrales

21

Shell lanceert herontworpen assortiment

Copyright FIMOP 2011

186 - DEC 2011 - P 3

Voorwoord

Vacatures vs Rekrutering Zondag 11december 2011 – 18.15u – Centraal Station Antwerpen. Het vertrek van trein naar Oostende is gepland voor 18.34u. Nog snel een ‘Vacature’ meenemen, want de deuren sluiten – echt waar – om 18.34u. De cover schreeuwt ’19.874 nieuwe jobs in voorjaar 2012’. “Ondanks de barre economische tijden verwachten 371 bedrijven in België 19.874…” Pagina 4 vermeldt “Exclusief: 5de Nationaal Arbeidsonderzoek van Vacature”. Verder nog “In deze onzekere tijden blijven onze bedrijven rekruteren. Vooral kandidaten die enkele jaren ervaring kunnen voorleggen zijn in trek. Al creëert vooral de vergrijzing nieuwe vacatures.” Ook de tussentitels liegen er niet om; - Ja, er zijn nog jobs in crisistijd – Jan Denijs (Randstad): Het klinkt eigenaardig, de wereld staat bijna in brand en we zien dat amper op, de arbeidsmarkt. - U kan uw ervaring nu verzilveren. - Voorlopig vinden pas afgestudeerden nog een baan. - Onderwijsinstellingen en overheid blijven vaste waarden - Bedrijven versterken hun verkoopsapparaat.

Belangrijker nog zijn de ‘lijstjes’: De meest gezochte profielen vandaag (% van bedrijven die deze functie zoeken) 1. Industrieel Ingenieur – 2.Burgerlijk Ingenieur – 3 Technisch gegradueerde. …..; 10. Projectleider. Grootste knelpuntberoepen vandaag (aantal bedrijven die deze functies moeilijk vinden) 1. Industrieel Ingenieur – 2. Verpleegkundigen – 3 Burgerlijk Ingenieur. ….. 10. Projectleider. De toprekruteerders vandaag (aantal vacatures die ze vandaag hebben) 1. Service public de Wallonie – 2. Colruytgroep – 3. Deloitte Indumation 2013 is zopas op de sporen gezet, en de partners zijn overeengekomen om de eerste uitgave (2011) te overtreffen, door te leren van de vorige en meer duiding te geven aan het nieuwe opzet. En ook voor meer groei te gaan, wat ons inziens niet meer dan normaal is. De discussie over ‘Is dit een nationale vakbeurs of nee, het is een regionale, want…’ gaan we hier niet voeren. Wij hopen ondanks de ‘crisis’ op een spoedige ‘opwaardering’ van de economie (we hebben zelfs een echte regering) zodat eind 2012 toch gehaald kan worden met niet anders dan plussen.

Opleiding en Vorming FIMOP heeft op 12 december een Algemene Vergadering gehouden in Ukkel in de gebouwen van Schneider Electric. Naast de klassiekers over financiën 2011 en budget 2012, werden ook twee nieuwe bestuurders aangenomen. Zij hebben, samen met enkele andere bestuurders, een nieuw elan gegeven aan de sluimerende en sinds 2002 bestaande commissie IHP. Er blijft een hoge nood aan opleiding en vorming in onze disciplines en nu is (eindelijk) de tijd gekomen om door te gaan. In tijden van recessie (voor zover die er is of nog moet komen) is een dergelijk stap meer dan welkom. Straks is de BIAA een realiteit. Het team van Automation Magazine wenst u een hoopvol Nieuwjaar!

12/12/2011

P 4 - 185 - SEPT 2011

R.P.A.Decleer Verantwoordelijke uitgever n

TECHNIQUES D’ENTRAINEMENT ET DE COMMANDE

SOMMAIRE ANNUEL 2011

AANDRIJF - EN BESTURINGSTECHNIEK

JAAROVERZICHT 2011

Pneumatische aandrijvingen Hydraulische aandrijvingen Compressoren Afsluiters Ventielen Vacuümtechniek Elektrische aandrijvingen Mechanische aandrijvingen Motion control Sensoriek Veldbussen Besturingssoftware Controlesystemen Besturingssystemen Montagetechnieken Handlingtechnieken Perslucht

Aandrijftechniek… Uw toepassing… Onze oplossing…

Onze waaier aan oplossingen en producten: • Motorreductoren, gemotoriseerde rollen en trommels • Flexibele assen en koppelingen • Veiligheidskoppelingen • Volledig gamma mechanische aandrijfelementen.

[email protected] www.actintime.be tel: 02 366 06 06

101 - Lezersdienst

De technologie van morgen, hier en nu

Trap uw oude blowers eruit, en spaar energie met onze nieuwe schroefblowers

Vergeet uw oude blowers en stap over naar de technologie van de toekomst. De nieuwe schroeftechnologie van de Atlas Copco ZS-blowers is gemiddeld zo’n 30% energiezuiniger dan de bestaande lobben- of rootstechnologie. Door het energieverbruik van uw blowersysteem te verminderen, zal u niet alleen heel wat milieuvriendelijker werken, maar biedt u tegelijk een beter antwoord op de vraag naar duurzame produktiviteit en lagere CO2-uitstoot. Wil je weten hoe u met Atlas Copco ZS-blowers en -compressoren uw energiekosten kunnen verlagen? Kijk op www.efficiencyblowers.com www.atlascopco.be

102 - Lezersdienst

Atlas Copco | ZS launch P 6 - 186 - DEC 2011 | A5 Landscape 210 x 148,5 mm | Nederlands

DOSSIER

Jaaroverzicht 2011: Aandrijf- en besturingstechniek

104 - Lezersdienst 107 - Lezersdienst

TVH Parts neemt activiteiten van Ruben Power over

114 - Lezersdienst

De ‘Hammerhead’, een haakse slagmoersleutel

117 - Lezersdienst

M-3iA, de eerste 6-assige delta robot met een max. payload van 6kg

116 - Lezersdienst

112 - Lezersdienst 115 - Lezersdienst

Nieuwe motorreductoren voor transportsystemen

Vormingscursus van Festo

113 - Lezersdienst

‘Geïntegreerde elektronica’ bij gelijktijdig lage vermogens

Met of zonder ventilator, altijd energiezuinig

111 - Lezersdienst

110 - Lezersdienst

Pro Panel: 3D platform

109 - Lezersdienst

openSAFETY als nieuwe wereldwijde standaard

Verhuurvloot breidt uit met 500 kW hydraulische powerpacks

108 - Lezersdienst

Ruimtebesparende pneumatiek

106 - Lezersdienst

ERIKS neemt alle aandelen over van Valtor Offshore

Nieuwe pneumatische slede biedt totale flexibiliteit

105 - Lezersdienst

Nieuwe piINLINE™ inline vacuum ejectoren van Piab

103 - Lezersdienst

Stuurventielen met laag vermogen voor kritische toepassingen

LEZERSSERVICE: Voor meer informatie, bezorg ons het ingevulde formulier op pagina 46 met het nummer van uw keuze. 186 - DEC 2011 - P 7

ACTUALITEIT

TROMMELMOTOREN: voor compacte conveyoraandrijving Trommelmotoren en motorrollen zijn gemotoriseerde rollen die vooral worden toegepast op bandtransporteurs en op palletrollenbanen. Met de LAT-trommelmotoren enerzijds en met de DAVID-motorrollen anderzijds beschikt ACT IN TIME over een geschikte gemotoriseerde rol voor elke toepassing. Een gemotoriseerde rol bestaat uit zijn rol en zijn interne aandrijving. Afgedekt met flenzen wordt hij opgehangen aan de assen aan beide zijden van de rol. Een van de assen is ofwel voorzien van een elektrische kabel ofwel van een klemmenkast. De aangebrachte elektrische energie wordt omgezet in mechanisch vermogen op de rol via de interne motorreductor. Een trommelmotor (Ø 50 tot Ø 800 mm) zal de band aandrijven en dusdanig de constructie van de bandtransporteur besparen van: motorstoel, ketting of V-snaar, regelmatig onderhoud en smering, opspanbeurten, uitlijningen en extra beschermingen voor de aandrijving. Hij is dus compacter en eenvoudiger, maar ook hygiënischer, omdat hij hogedrukreiniging toelaat. Hij kan voorzien worden van een borstel of bekleding. Een motorrol (Ø 89 of 114 mm) is in direct contact met de pallet of met het stukgoed. Via het dubbele kettingwiel op een van zijn assen drijft hij een 20-tal andere motorloze rollen via

kettingen aan, waarbij hij aan een complete sectie tot 2 ton drijfkracht kan leveren. Opnieuw wordt de constructie heel wat vereenvoudigd en veel compacter. De bestendige aangroei van installaties uitgerust van gemotoriseerde rollen bewijst dat hun toepassing succes oogst. Omdat ze volgende voordelen brengen: lagere kosten, minder componenten, een snellere montage en een efficiëntere productie dan met een constructie aangedreven door een motorreductor. Het complete gamma met technische karakteristieken en afmetingen kan geraadpleegd worden op www.actintime.be. n 118 - Lezersdienst

Energiezuinigheid van schroeftechnologie voor luchtblowers Perslucht met lage druk vormt de hoeksteen van vele productieprocessen en is essentieel voor een ongestoorde voortgang van de productie. Met het ontwikkelen van een lagedrukblower op basis van de schroeftechnologie, is Atlas Copco erin geslaagd belangrijke stappen te zetten in de verlaging van het energieverbruik. In de ZS-schroefblowers wordt het concept van de interne compressie toegepast, waar de traditionele Roots-lobbenblowers externe compressie toepassen om de systeemdruk te bereiken. Tests onder toezicht van en gecertificeerd door de onafhankelijke Technischer Überwachungs-Verein (TÜV) uit Duitsland, hebben aangetoond dat de ZS-blower 23,8 procent energiezuiniger is dan een drielobbige blower bij een druk van 0,5 bar(e), en 39,7 procent bij een druk van 0,9 bar(e). (technisch witboek beschikbaar op www. efficiencyblowers.com).

Innovatieve schroefblowers De ZS van Atlas Copco is een 100% olievrije schroefblower, die het resultaat is van tientallen jaren ervaring met het ontwerpen en produceren van innovatieve schroefblowers. Met de ZS-blowers beschikt u over een unieke, volledig geïntegreerde eenheid waarmee u uw energiekosten met gemid-

P 8 - 186 - DEC 2011

deld 30% kan verlagen. De industriële fabricage in het algemeen, maar vooral toepassingsgebieden, zoals afvalwaterzuivering, pneumatisch transport, energieopwekking, de levensmiddelen- en drankenindustrie, de farmaceutische en chemische industrie, de pulp- en papierindustrie, de textiel- en cementindustrie kunnen in hoge mate profiteren van deze energiezuinige, uiterst betrouwbare serie olievrije persluchtoplossingen van Atlas Copco. www.atlascopco.be www.efficiencyblowers.com n 119 - Lezersdienst

DOSSIER

Jaaroverzicht 2011: Aandrijf- en besturingstechniek

121 - Lezersdienst 124 - Lezersdienst 127 - Lezersdienst

131 - Lezersdienst

Eaton iProx sensorenserie

133 - Lezersdienst

132 - Lezersdienst

ABB introduceert nieuwe drukomvormer met TTG technologie

134 - Lezersdienst

Twee nieuwe partners voor SafetyPlaza

Voetschakelaar met nieuwe draadloze technologie

130 - Lezersdienst

Nieuwe debietmeter voor de industriële processen

129 - Lezersdienst

TVH ontwikkelt testbank met VHTI-studenten

Koppelmeetflens met ATEXgoedkeuring

128 - Lezersdienst

Borstelloze DC servomotoren met Ethercat-interface

126 - Lezersdienst

Remsysteem zorgt voor verhoging veiligheid van verticale assen

Handwiel met klik

125 - Lezersdienst

Doeltreffende identificatie van elektrische componenten

123 - Lezersdienst

Miniatuur lineaire actuator met grotere slaglengte

Modulaire zuignappen

122 - Lezersdienst

EPOS2 24/2: Positioneerbesturingen geminiaturiseerd

120 - Lezersdienst

Nieuw magneetventiel komt de groeiende uitdaging van machinebouwers tegemoet

LEZERSSERVICE: Voor meer informatie, bezorg ons het ingevulde formulier op pagina 46 met het nummer van uw keuze. 186 - DEC 2011 - P 9

135 - Lezersdienst

The Professional Choice

The Professional Choice in Fluid Energy Management

OLAER Benelux B.V.

*

00

1: 2 0

V CA

IS O 9

| De Lind 10 | NL- 4841 KC | Postbus 75 | NL- 4840 AB | Prinsenbeek | Nederland | www.olaer.be | Tel: +31 (0) 76 54 12 453 | Fax: +31 (0) 76 54 11 502 | [email protected] | Tel: +32 (0) 2 466 15 15 | Fax: +32 (0) 2 466 16 24 | [email protected]

08

136 - Lezersdienst

P 10 - 186 - DEC 2011

DOSSIER

Jaaroverzicht 2011: Aandrijf- en besturingstechniek

139 - Lezersdienst

144 - Lezersdienst

L.TAS & Co. sluit overeenkomst met MS GRAESSNER

Nieuwe watergekoelde zuigercompressor voor de scheepvaart

148 - Lezersdienst

147 - Lezersdienst

Smeermiddelvrije kunststofglijplaten voor alle soorten bewegingen

Industriële leiders op tournee met POWERLINK

151 - Lezersdienst

149 - Lezersdienst

ATEX gecertificeerde ventieleilanden met veldbus ‘remote I/O’

De WEG Blackberry App: info over energiebesparing, vermindering van uitstoot en de terugverdientijd

150 - Lezersdienst

146 - Lezersdienst

Westermo apparaten voldoen aan ATEX, DNV, Industrial IT, UL en CSA specificaties

142 - Lezersdienst

MAC-servomotoren en geïntegreerde MIS-stappenmotoren

Compacte vloeistofpomp

145 - Lezersdienst

Vacuümventielen bij Pneuvano

143 - Lezersdienst

141 - Lezersdienst

Vorstbestendige thermostaat: frostTHERM-ATs

140 - Lezersdienst

Hansen Industrial Transmissions onder vleugels van Sumitomo Heavy Industries

Festo en Pilz verloten opleidingen tussen bezoekers

138 - Lezersdienst

Veilig afschermen

137 - Lezersdienst

TVH ontwikkelt testbank met VHTI-studenten

LEZERSSERVICE: Voor meer informatie, bezorg ons het ingevulde formulier op pagina 46 met het nummer van uw keuze. 186 - DEC 2011 - P 11

ACTUALITEIT

Compressor gemonteerd onder een locomotief

De fabrikanten van locomotieven stellen drie eisen aan de compressor: de luchtkwaliteit, de robuustheid en de compactheid. Deze compressoren vervullen dan ook een bijzonder belangrijke taak, want de perslucht bedient de remsystemen, opent de deuren en bedient andere automatische voorzieningen. De persluchtkwaliteit moet op zijn minst beantwoorden aan de ISO8573-1 :2001 Class 1-2-1 norm. Dat houdt in dat alle vaste deeltjes groter dan 1 micron moeten verwijderd worden, dat de lucht moet gedroogd worden tot het dauwpunt onder druk bij -40°C ligt en dat de hoeveelheid olie minder dan 0,01 mg/ m3 moet bedragen. AF Belgium realiseerde onlangs een heel moeilijke installatie. De wensen van de klant: een compressor die onafgebroken 1,5 m3/min lucht kan produceren aan 10 bar, met een kwaliteit volgens de bovenvermelde norm en gemonteerd onder de locomotief. Als toemaatje ging het om een diesellocomotief. In deze toepassing werd een compressorblok gebruikt met een maximumcapaciteit van 3 m3/min die wordt aangedreven via een hydraulische motor. De perslucht wordt vervolgens afgekoeld en gefilterd, waarna een absorptiedroger de vereiste kwaliteit verzekert. Het materiaal werd gemonteerd in een draagstel dat onder de locomotief werd bevestigd. 152 - Lezersdienst

Maintenance & Gears Heyvaert

Specialist in aandrijftechniek • Revisie en onderhoud • Herstellingen • Verkoop • Maatwerk Motorreductoren, Tandwielkasten, Koppelingen,…. Merkonafhankelijk Hersteldienst 24h/24h MGH NV Rittwegerlaan 2B 1830 Machelen België Tel: +32 (0)2 753 00 40 • Fax: +32 (0)2 753 00 49 24/24: +32 (0)485 69 73 22 • Mail: [email protected] 154 - Lezersdienst

Nieuw in België ! Een geïntegreerd concept Compleet gamma hydraulische slangen en perskoppelingen voor industriële en mobiele toepassingen.

WE FEEL BETTER UNDER PRESSURE ! www.vitillo.be - www.teknohose.be

Meer info ? Euregio Hydraulics nv Hagbenden 39A – B – 4731 EYNATTEN – Tel: +32 (0)87 858 858 – Fax: +32 (0)87 858 859 [email protected] – www.euregiohydraulics.be www.eh-business.be 153 - Lezersdienst

MGH: merkonafhankelijke partner inzake industriële aandrijfgroepen De missie van MGH houdt in dat het dé partner is die de industrie draaiende houdt dankzij haar merkonafhankelijke totaaloplossingen voor zware, elektromechanische aandrijfgroepen. MGH is een flexibel servicebedrijf en biedt 24 uur op 24 service aan. Het bedrijf doet de revisie van tandwielkasten en motoreductoren. Verder herstelt, verkoopt, verbouwt of ontwerpt het team van MGH aandrijfgroepen en componenten. Revisie is een discipline die meer en meer in de picture komt. Het is een duurzame activiteit omdat er geen nieuwe grondstoffen of energie nodig zijn. In het ontwerp van een industriële tandwielkast zijn de assen en de tandwielen immers ontworpen voor een oneindige levensduur. Enkel de lagers en dichtingen moeten vervangen worden. Zo draagt MGH zijn steentje bij voor een betere planeet. Het is heel belangrijk dat de lagerspeling juist wordt afgesteld. Daarvoor is er veel vakkennis nodig, ook omdat je met verschillende merken rekening moet houden. MGH heeft die expertise in huis en werkt volledig merkonafhankelijk. Als je met MGH in zee gaat, ben je dus verzekerd van een uitstekende service.

155 - Lezersdienst

DOSSIER

Jaaroverzicht 2011: Aandrijf- en besturingstechniek

157 - Lezersdienst

MGH neemt G&B Belgium over

HOZE-FUZE® van ROSS

161 - Lezersdienst 164 - Lezersdienst 167 - Lezersdienst

169 - Lezersdienst

170 - Lezersdienst

Ex RF 95: Radiostandenschakelaar voor Ex zone 21 zonder kabel en batterij

Omron biedt nog meer voor bewaking

168 - Lezersdienst

Handwiel met klik

Volledige reeks luchtverzoringseenheden

166 - Lezersdienst

LEFB lineaire elektrische actuator met tandriem en kogelomloopgeleiding

165 - Lezersdienst

Nieuwe gemotoriseerde cilinders zonder uitwendige geleider

Planningssoftware maakt bewijsvoering conform IEC 61439 eenvoudig 163 - Lezersdienst

162 - Lezersdienst

Eerste multicore CompactRIO aan met een Intel® Core™ i7 processor

Sendix H100 - Heavy Duty incrementele encoder voor het zware werk

160 - Lezersdienst

159 - Lezersdienst

Ø40 x 80 mm = 170 W. Een formule voor hoge vermogensdichtheid

Zeg ‘nee’ aan de op maat gemaakt montage met het modulaire montagesysteem 158 - Lezersdienst

Afsluitventiel verhoogt de waterleidingdruk voor brandbestrijding 156 - Lezersdienst

PROFINET-Device voor EtherCAT-I/O-systeem

LEZERSSERVICE: Voor meer informatie, bezorg ons het ingevulde formulier op pagina 46 met het nummer van uw keuze. 186 - DEC 2011 - P 13

“Veilig, betrouwbaar en rendabel” Norgren producten en oplossingen voor de olie- en gasindustrie worden gebruikt in de offshore boringen en de opslag en distributie op het land. Met referenties van enkele van de belangrijkste spelers in de industrie heeft Norgren een bewezen expertise en betrouwbaarheid.

Norgren olie- en gasproductenreeks omvat veel van de meest vertrouwde merken in de industrie zoals Maxseal, Buschjost, Watson Smith, Herion en Norgren.

OPLOSSINGEN OP MAAT

ELEKTRONISCHE OMZETTERS

ROESTVASTSTALEN KOPPELING

Oplossingen die zich bewezen hebben

>>

Emergency Shut Down ATEX -40°C + 80°C IEC 61508 SIL 3 of 4

Elk deel van de technologie is getest en gevalideerd door jarenlange ervaring om te voldoen aan de certificatievereisten en met respect voor de omgevingscondities om betrouwbare en kwaliteitsgeïntegreerde oplossingen aan te bieden. 171 - Lezersdienst

ACTUALITEIT

Het Altivar 212-aanbod van Schneider Electric stelt de gebruiker in staat zijn energieverbruik te optimaliseren en tegelijk de prestaties van zijn systemen te verbeteren.

Nieuwe Altivar 212 snelheidsregelaars op de markt

Schneider Electric breidt zijn reeks snelheidsregelaars uit met de Altivar 212 modellen voor driefasige asynchrone motoren met vermogens van 0,75 tot 75 kW. Ze zijn speciaal ontwikkeld voor HVAC-toepassingen in gebouwen (HVAC) en zijn gericht op prestatie, intelligentie en veiligheid. Dit soort toepassingen verbruikt niet minder dan de helft van alle energie die nodig is om gebouwen te exploiteren.

Optimalisatie van het gebouwenbeheer Altivar 212 is operationeel van zodra er spanning aangelegd wordt. Hverbetert op consequente wijze het energiebeheer van gebouwen door een vereenvoudiging van het onderhoud en van de vloeistoffenkringlopen omdat geen regelkleppen en -registers meer nodig zijn. De snelheidsregelaar Altivar 212 past zich gemakkelijk aan aan alle gebouwenbeheersystemen dankzij de vele geïntegreerde functionaliteiten en communicatieprotocollen: Modbus, METASYS N2®, APOGEE FLN P1® en BACnet® en optioneel LonWorks®. De uitvoeringsvarianten verminderen de geluidshinder (wind- en motorgeluiden) en hebben specifieke energiebesparende aansturingen voor pompen en ventilatoren. Ze zijn uitgerust met indicatoren voor het energieverbruik, optredende defecten, melders voor preventief onderhoud, enz. De “C-less”-technologie geeft aanleiding tot een reductie van de THDI tot minder dan 35%. Standaard worden EMC-filters ingebouwd, categorieën C1 of C2, afhankelijk van het model, wat leidt tot een compacte installatie en een vereenvoudigde en goedkopere bedrading.

Het Altivar 212 aanbod Het gamma Altivar 212-snelheidsregelaars dekt motorvermo-

gens van 0,75 tot 75 kW met driefasige voedingsspanningen van 200…240V en 380…480V en beschermingsgraden IP 21 of IP 55 voor een hoge bescherming tegen stof en vocht. Dankzij een bijkomende functie voor de beperking van het motorlawaai is de Altivar 212 ideaal geschikt voor inzet in publieke gebouwen. Bijzondere aandacht werd besteed aan de veiligheid van personen en gebouwen door het invoeren van functies zoals rookextractie in geval van brand, stilleggen van de motor in geval van mechanische defecten (bvb. verkeerde stand ventillatieluiken). Het gamma beantwoordt aan de RoHS en WEEE… voorschriften.

Eenvoudige handhaving De Altivar 212 kan op een eenvoudige manier geconfigureerd worden met de “SoMove Mobile”-software van Schneider Electric. Dit kan ook op afstand via een Bluetooth®-interface. Serge Libert, afdelingshoofd bij Schneider Electric: “Bij de ontwikkeling van de Altivar 212 was het ons er om te doen een aantal functies toe te voegen voor HVAC toepassingen met het oog op een maximale flexibiliteit, veiligheid, toegankelijkheid en ergonomie. Onze nieuwe snelheidsregelaars voor toepassingen in variabel koppel zoals pompen en ventilatoren, beantwoorden ten volle aan de eisen van energie-efficiënte die gesteld worden aan motoren die ingezet worden in gebouwenbeheertoepassingen.” n

172 - Lezersdienst

186 - DEC 2011 - P 15

Word een van onze nieuwe collega’s “Dankzij deze boeiende projecten vliegen mijn dagen voorbij.” Dominic is industrieel ingenieur bij NMBS, de spoorwegoperator binnen de NMBS-Groep. Hij werkt in de centrale werkplaats in Mechelen, één van de belangrijkste werkplaatsen van het land die instaat voor het langetermijnonderhoud van de reizigerstreinen. Hij vertelt ons over zijn job en de verschillende projecten waarvoor hij verantwoordelijk is. Hoe kwam je in de werkplaats van Mechelen terecht? Ik studeerde af in 2007 als industrieel ingenieur en was enorm geboeid door alles wat met techniek te maken had. Toen ik te weten kwam dat NMBS op zoek was naar industrieel ingenieurs voor haar werkplaats in Mechelen, heb ik dan ook geen seconde getwijfeld. Ik solliciteerde voor deze job en in september 2007 kon ik aan de slag als productieleider. Een jaar later werd ik al aangeduid als projectleider voor de installatie van het veiligheidssysteem TBL1+ aan boord van het rollend materieel.

DOMINIC • Geboren in Hasselt in 1982 • Woont in Leuven • Industrieel ingenieur elektromechanica • Werkt sinds september 2007 bij NMBS Waaruit bestaat je job als projectleider dan precies? Als projectleider ben ik eigenlijk de link tussen de technische studiediensten in Brussel en de mensen op het terrein. Zo werk ik bijvoorbeeld binnen het TBL1+-project aan heel wat aspecten mee ter voorbereiding van de installatie. Telkens in nauw overleg met de betrokken productieleiders. Mijn job is heel gevarieerd. Het project is zo boeiend, dat mijn dagen voorbij vliegen. Vind je dat werken voor de NMBS-Groep bepaalde voordelen heeft? Ja, natuurlijk. Naast de werkzekerheid kunnen we ook genieten van een aantrekkelijk loon. Als ik mijn startersloon vergeleek met dat van andere, pas afgestudeerde industrieel ingenieurs, dan kon ik zeker niet klagen. Natuurlijk zijn er nog andere voordelen: gratis reizen met de trein in de Benelux voor jou en je gezin, gratis hospitalisatieverzekering, eigen mutualiteit. En niet te vergeten, ook het aantal verlofdagen is zeker niet slecht.

Bouw mee aan de trein van morgen

Wij zoeken burgerlijk ingenieurs, industrieel ingenieurs en projectleiders m/v.

Ontdek onze nieuwe ingenieursfilm en al onze vacatures op

www.de spoorwegen werven aan.be 173 - Lezersdienst

REPORTAGE

Sinds midden februari 2009 is Parker Hannifin gevestigd in Nijvel-Noord. Van daaruit leiden de 66 medewerkers de verkoop voor België en Luxemburg in goede banen. De onderneming kan de jongste vijf jaar terugblikken op een voortdurende groei en een verdubbeling van zijn omzet.

Parker investeert in nieuwe diensten

Eind september nodigde Parker Hannifin BeLux zijn klanten uit voor een eerste opendeurdag op de site in Nijvel.

Parker kan de jongste vijf jaar terugblikken op een voortdurende groei en een verdubbeling van zijn omzet.

Eind september nodigde Parker Hannifin BeLux zijn klanten uit voor een eerste opendeurdag op de site in Nijvel. De wereldwijde leider in motion en control is al 43 jaar aanwezig op de Belgische markt en heeft de afgelopen jaren een flinke groei doorgemaakt. Die is onder andere te danken aan nieuwe acquisities, nieuwe innovatieve producten zoals de bijzonder flexibele en lichte Parker Compact Spiral-slang en de ACM20partikelteller om de kwaliteit van jetbrandstof te testen.

One face to the customer

Daarbij komt nog de investering in extra toegevoegde waarde en de opening van nieuwe Parker Stores. In 2011 zijn er bij de acht bestaande Parker Stores nog twee bijgekomen, namelijk in Vilvoorde en Zeebrugge.

Nieuwe acquisities en meer Parker Stores De groei is voor een groot stuk het gevolg van enkele overnames. Legris, Domnick Hunter en Vansco maken inmiddels deel uit van het Parker-imperium. Daarnaast heeft Parker ook zijn netwerk van Parker Stores verder uitgebouwd. Parker beschikt momenteel over acht Parker Stores in België en Luxemburg. Deze worden in samenspraak met de distributeur ingericht volgens een uniform marketingconcept. Bedoeling is de Parker-producten netjes te presenteren en daarmee de verkoop te stimuleren. De regionale spreiding van de winkels over heel België en Luxemburg maakt dat Parker zich altijd dicht bij de klant bevindt.

Nieuwe producten en meer toegevoegde waarde De volgende jaren wil Parker zich nog meer richten op het ontwikkelen van nieuwe producten. Het verminderen van CO2-uitstoot en het beperken van de energieconsumptie zijn daarbij belangrijke aandachtspunten. Ook wil Parker zijn diensten nog optimaliseren en zijn Value Added Services nog verbeteren. Dat betekent onder andere dat de site in Nijvel niet langer alleen als verkoopcentrum fungeert, maar er kunnen ook assemblages en herstellingen worden uitgevoerd voor klanten.

Meer toegevoegde waarde leveren doet Parker ook door het ‘one face to the customer’-principe te introduceren. Elke klant heeft bij Parker zijn eigen account manager. Door de geregelde contacten is deze goed op de hoogte van projecten waarmee de klant bezig is. Dat maakt het mogelijk om reeds in de beginfase van het project te kunnen meedenken. Parker-ingenieurs gaan nauw samenwerken met de OEM-klanten en verlenen al van in de ontwerpfase van nieuwe componenten de nodige ondersteuning. Daarbij worden oplossingen op maat uitgewerkt.

Laboratorium en Hose Doctors Verder beschikt Parker over een netwerk van distributeurs, technologische centra en Hose Doctors. Dit zijn interventievoertuigen die 24/24 op het terrein inzetbaar zijn om ter plekke de nodige reparaties aan slangen te doen of nieuwe onderdelen te leveren. Ook wordt er op de site van Nijvel een laboratorium geopend waar onder andere diverse soorten filters worden getest. Voor het food & beverage-segment ontwikkelt Parker filters die aangepast zijn aan de verschillende biertypes.

Parker Compact Spiral En dan zijn er nog de innovatieve producten. Eén van de nieuwste is de Parker Compact Spiral. Het gaat om een hydraulische slang die veel lichter en flexibeler is dan de conventionele SAE-spiraalslang. Ze is 30 procent smaller dan deze laatste en heeft een buigradius die 50 procent kleiner is. Daarnaast is er ook ruim een derde minder kracht nodig om de slang te buigen. Als gevolg hiervan kan de hoeveelheid benodigde slang – afhankelijk van de applicatie – beperkt worden met 20 tot 55 procent. Dankzij het compacte en flexibele ontwerp is het ook veel makkelijker om de slang te monteren in kleine ruimers. Ten slotte heeft de Parker Compact Spiral ook een veel langere levensduur. Ze werd succesvol getest tot 2 miljoen impulscycli, wat ruim twee keer hoger is dan de ISO 18752-DC-standaard en zelfs vier keer hoger dan de SAE-normering. De Parker Compact Spiral is leverbaar in een 350- en een 420-bar uitvoering. n 174 - Lezersdienst

186 - DEC 2011 - P 17

REPORTAGE

Voor de fabricage beschikt SKT over een modern en computergestuurd machinepark met snijmachines, plooipersen met een werkbreedte van 4 meter, een lasersnijtafel, draaibanken en freesmachines, waarvan één met een werkbreedte van 4 meter.

SKT gebruikt energiezuinige WQuattro-motoren De firma SKT, specialist in koeltechniek, uit Ieper maakt sinds enige tijd gebruik van WEG WQuattro-motoren voor de aandrijving van de ventilatoren van de luchtkoelers met ammoniakverdamping. SKT gaat daarmee in op vragen van klanten die hun energiegebruik wensen te verminderen. De WQuattro-motoren van 4 en 5,5 kilowatt hebben een rendement van respectievelijk 91,7 en 92,4 procent. Dat is meer dan 5 procent hoger dan het inmiddels Europese verplichte rendementsniveau IE2 voor industriële motoren dat is vastgelegd in de ISC60034-30-norm.

Industriële koelinstallaties SKT produceert diverse types industriële koelinstallaties. Het gaat om diepvrieskamers, invriestunnels, klimatisatie en de bijhorende automatisering. De diepvriestunnels – een specialiteit van SKT – zijn volledig vervaardigd uit roestvrij staal. Ze hebben een invriescapaciteit van 6 à 24 ton erwten of friet per uur. In opdracht van klanten worden bovendien specifieke machines ontwikkeld. De onderneming levert zijn installaties niet alleen in ons land, maar exporteert ook naar Frankrijk, Nederland, Duitsland, Engeland, Spanje en Portugal.

gen beheer. Op die manier kunnen we ook achteraf een perfecte service verlenen. We hebben daardoor immers een volledig en gedetailleerd overzicht van de gebruikte onderdelen. De uitvoering gebeurt volgens de Europese richtlijnen en wordt bij indienststelling gecertificeerd door een erkend keuringsorganisme.”

Auditconvenant eist zuiniger energieverbruik “Sinds de invoering van de auditconvenant op 10 juni 2005 worden onze klanten meer en meer bewust gemaakt van de noodzaak om bewuster en zuiniger om te springen met energie. De grote energieverbruikers zijn immers verplicht een energiestudie te laten uitvoeren. Als uit de lijst van mogelijke maatregelen ter vermindering van het energieverbruik blijkt dat 15 procent energie kan worden bespaard met een terugbetaaltermijn van 4,5 jaar, dan moeten deze maatregelen worden uitgevoerd. Deze auditconvenant levert dus een win-winsituatie op. De CO2-uitstoot vermindert, de klant betaalt minder voor zijn energie en wij kunnen onze omzet opdrijven door de levering van nieuwe en zuiniger machines.”

WQuattro

Daarnaast beschikt SKT over een eigen studiebureau. “Dat is nodig omdat wij voor onze klanten maatwerk leveren”, zegt CEO Jan D’hulster. “Onze tekenaars en ingenieurs staan in voor het ontwerpen van de installaties. Ze maken daarbij gebruik van meerdere CAD-systemen die in netwerk met mekaar verbonden zijn. Ook de realisatie van elektrische schakelkasten gebeurt volledig in ei-

De motor die de ventilatoren van de koelinstallaties aandrijft, is een bepalende factor in het energieverbruik. “In onze zoektocht naar motoren met een hoog rendement kwamen we uiteindelijk bij WEG-Benelux terecht”, zegt Jan D’Hulster. “Zij hebben sinds vorig jaar hun WQuattro gelanceerd, een motor met een aanzienlijk hoger rendement. We hebben het hier over kleinere motoren van 4 en 5,5 kilowatt. Deze gebruiken we om de ventilatoren van de luchtkoelers voor ammoniakverdamping aan te drijven. Terwijl een IE2-motor van 4 kilowatt een rendement heeft van 86,6 procent zet de WQuattro daar een rendement van 91,7 procent tegenover. Dit hogere ren-

De WQuattro-motoren van 4 en 5,5 kilowatt hebben een rendement van respectievelijk 91,7 en 92,4 procent.

De diepvriestunnels – een specialiteit van SKT – zijn volledig vervaardigd uit roestvrij staal.

Eigen studiebureau voor werken op maat

P 18 - 186 - DEC 2011

REPORTAGE

De WQuattro is een zogenaamde line-start PM motor. Hij heeft een kooi in de rotor en kan rechtstreeks op het net worden aangesloten.

De permanentmagneetmotor heeft koudere lagers. Er wordt immers geen warmte opgewekt in de rotor, waardoor er veel minder warmte wordt overgedragen op de lagers.

dement zorgt uiteraard voor een aanzienlijke energiebesparing. En in gekoelde ruimten telt dit rendementsvoordeel nog voor bijna de helft meer omdat alle energieverbruik omgezet wordt in warmte dat bijkomend moet afgevoerd worden naar buiten met bijkomend energieverbruik van de koelcompressoren.”

kermotoren. Ze leiden tot een grotere energiebesparing dan de IE3-motoren. Deze PM-motoren zijn uitgerust met magneten en hebben een zeer hoge energiedensiteit in de rotor. Doordat ze permanent magnetisch zijn, is het niet nodig om stromen te induceren en is er dus geen stroomcirculatie in de rotor. De fluxvariatie is bijna onbestaand, waardoor de magnetische en Jouleverliezen in de rotor worden geëlimineerd. Er wordt dus geen warmte opgewekt in de rotor.

Wat bepaalt het rendement? Het rendement van elektromotoren wordt bepaald door diverse factoren. We zetten ze even op een rij. Ten eerste zijn er de ijzerverliezen in de stator en de rotor die afhankelijk zijn van de magnetische inductie, de frequentie en de kwaliteit van materiaal. Ten tweede is er het Joule –effect. Met andere woorden, warmteverliezen als gevolg van de stroom door de wikkelingen en de rotor. Ten derde zijn er mechanische verliezen door bijvoorbeeld waaier en wrijving die afhankelijk van het toerental zijn. En ten slotte zijn er de bijkomende verliezen (Stray load losses) die afhankelijk zijn van harmonische stroom componenten en de magnetische flux. De WQuattro-motoren die bij SKT in gebruik zijn, behoren tot het gamma van de Braziliaanse fabrikant WEG, die bij ons actief is als WEG-Benelux. Het gaat om hybride motoren, een combinatie van inductiemotoren en permanentmagneetmotoren.

Permanentmagneetmotor Permanentmagneetmotoren hebben geen kooi in de rotor. Hij heeft wel een FOC (field oriented control) frequentiesturing en informatie betreffende de positie van de rotor nodig. Deze moet ofwel afkomstig zijn van een encoder ofwel van een open-loopalgoritme. Een klassieke permanentmotor kan niet rechtstreeks op het net worden aangesloten – ook niet voor niet snelheidsgeregelde toepassingen.

Permanente magneten + inductie = WQuattro De WQuattro is een zogenaamde line-start PM motor. Hij heeft een kooi in de rotor en kan rechtstreeks op het net worden aangesloten. Dit type heeft dus geen frequentiesturing nodig voor een niet-snelheidsgestuurde applicatie. Voor snelheidsgeregelde applicaties kan deze motor op gelijk welke scalaire frequentiesturing worden aangesloten.

Hoger rendement Belangrijkste voordeel van deze permanentmagneetmotoren is ongetwijfeld het hogere rendement in vergelijking met kooian-

Koudere lagers En er zijn nog voordelen. De permanentmagneetmotor heeft ook koudere lagers. Er wordt immers geen warmte opgewekt in de rotor, waardoor er veel minder warmte wordt overgedragen op de lagers. Daardoor gaan de lagers langer mee en vergen ze minder onderhoud. Bovendien starten accelereert deze motor rechtstreeks van uit het net, zoals een inductiemotor. Een frequentiesturing is dus niet nodig zodat het totaal rendement van de aandrijving niet beïnvloed wordt door het rendement van de frequentiesturing.

Hogere betrouwbaarheid De WQuattro heeft geen sensoren, wat een gunstige invloed heeft op de betrouwbaarheid. Bovendien zijn deze motoren makkelijk uitwisselbaar, want ze beschikken over hetzelfde frame en bouwgrootte van een standaard motor voor hetzelfde vermogen en toerental. Meerdere motoren van dit type kunnen bovendien worden aangesloten op één sturing. n

SKT in een notendop SKT is sinds 1968 gespecialiseerd in koeltechniek, met name de fabricage van diepvrieskamers, invriestunnels, klimatisatie en bijhorende automatisering. Ze beschikt in haar vestiging in Ieper over 9.000 m2 bedrijfsoppervlakte. De onderneming genereert jaarlijks een omzet van 25 miljoen euro en stelt momenteel 100 mensen te werk. Daarnaast zijn er nog 50 mensen werkzaam in haar zusterbedrijven DATAPOLIS en YPES die gespecialiseerd zijn in industriële automatisatie en laswerk van ammoniakleidingen. Meer info op www.skt.be , www.datapolis.be en www.ypes.be. 175 - Lezersdienst

186 - DEC 2011 - P 19

Het doel

Het middel

De beste technologie voor uw bedrijfsproces

Objectief advies van Rexroth

Uitgebreide know-how voor de voedings- en verpakkingsindustrie Wij maken uw automatiseringsproces efficiënter dankzij onze cross-technologische expertise. Minder interfaces, meer exibiliteit en een verhoogde productiviteit. Alle componenten voor aandrijving, besturing en beweging beschikbaar via één enkele bron. Bosch Rexroth.

The Drive & Control Company

Bosch Rexroth N.V., Henri-Joseph Genessestraat 1, 1070 Brussel, België www.boschrexroth.be 176 - Lezersdienst

ACTUALITEIT

Stroomsensor met uitgebreid meetbereik Met een meetbereik van 0 tot 140 A is de stroomsensor 789-621 bij uitstek geschikt voor monitoring applicaties in fotovoltaïsche installaties. De nieuwe stroomsensor (789621) beschikt over een uitgebreid meetbereik van 0 tot 140 A en werd speciaal ontwikkeld voor een maximale geleiderdoorsnede van 35 mm2. Met de stroomsensor kan men een continue meting uitvoeren op de verschillende strings tijdens hun werking. Net als bij de reeds langer beschikbare stroomsensor (789620) met een meetbereik van 0 tot 80 A bedraagt de meetnauwkeurigheid 0,5 % van de meetwaarde. Beide producten kunnen met het WAGO I/O-SYSTEM, de TO-PASS® telecontro-

le modules en de PERSPECTO® HMI panels communiceren via de RS485 Modbus interface met RJ45 aansluiting. Iedere module is voorzien van 2 connectoren zodat men eenvoudig kan doorlussen. Met de stroomsensoren kunnen voordelige monitoring applicaties in fotovoltaïsche installaties worden gerealiseerd. Vermogensverliezen zijn immers niet op het zicht vast te stellen en vallen pas op wanneer men over een langere periode de opbrengstgegevens nauwkeurig kan vergelijken. Met behulp van de stroomsensoren worden technische fouten aan zonnepanelen, bijvoorbeeld door celbreuk of blikseminslag, sneller en eenvoudiger ontdekt. Hierdoor wordt de volledige fotovoltaïsche installatie zowel in technisch als in economisch opzicht altijd in optimale toestand gebruikt. n

Telecontroller voor smart grids en virtuele krachtcentrales Smart grids of slimme elektriciteitsnetwerken optimaliseren de productie en distributie van energie en maken groenere energievoorziening mogelijk. Door meerdere kleine installaties zoals windturbines, fotovoltaïsche installaties, WKK’s en gasturbines onderling te verbinden met een smart grid kan men één grote virtuele krachtcentrale realiseren. De hoeveelheid energie geproduceerd door deze virtuele centrale kan via de digitale informatiestroom aangepast worden aan de vraag op de markt. Op deze manier wordt ingespeeld op productieschommelingen of onvoorziene verbruikspieken. De uitdaging bij dit alles is het verenigen van de verschillende gedecentraliseerde sturingen en het opzetten van een centrale controlekamer. Vanuit deze centrale plaats moet het mogelijk zijn om de installatie te kunnen opvolgen en te kunnen ingrijpen wanneer nodig. Bij de keuze van de controller voor de verschillende deelinstallaties dient men enerzijds rekening te houden met de specificaties van de netbeheerder en anderzijds met de beschikbare interface van de deelinstallatie. De voorkeur van de netbeheerder gaat meestal uit naar de IEC telecontrole protocollen in tegenstelling tot de installatie die vaak via een ander industrieel protocol communiceert. Speciaal voor dergelijke toepassingen heeft WAGO de telecontrole controller (750-872) ontwikkeld. Deze compacte en modulair uitbreidbare PLC maakt deel uit van het WAGO I/O-SYSTEM 750. Via de interface in de CoDeSys programmatie software kunnen volgende IEC protocollen geconfigureerd worden: IEC 60870-5-101, IEC 60870-5-104, IEC

61850 (controle van midden- en hoogspanningsinstallaties) en IEC 61400-25 (communicatie met windturbines). In de configurator selecteert men de gewenste IEC objecten en stelt men hun eigenschappen in, waarna het PLC programma automatisch wordt gegenereerd. Daarnaast laat de controller ook een vrije programmatie toe om te communiceren met de installatie. (bv. Modbus/TCP) Digitale en analoge signalen kunnen rechtstreeks aangesloten worden op het systeem. Naast de uitstekende technische kwaliteiten biedt de WAGO controller ook een interessante prijs/prestatie verhouding. Dit maakt de WAGO controller in het bijzonder aantrekkelijk voor kleinere installaties, waar naast de duurzaamheid ook de kostprijs een belangrijke rol speelt. n 177 - Lezersdienst

186 - DEC 2011 - P 21

178 - Lezersdienst

REPORTAGE

Aandrijftechnieken en mechanica hebben bij de jeugd een wat stoffig imago. Studenten zijn minder geneigd om daar voor te kiezen. Daarom werkt de VDAB samen met organisaties zoals Agoria en doet het acties om jongeren te sensibiliseren en zo de industrie aantrekkelijker te maken.

“We combineren generieke en bedrijfsopleidingen” Binnen de sector van de aandrijf- en besturingstechnieken is er een duidelijke vraag naar technisch geschoolde profielen. Er is een duidelijk spanningsveld aanwezig tussen commerciële en technische kennis. De VDAB is zich bewust van het feit dat technische kennis broodnodig is, maar nog altijd wordt ondergewaardeerd. Wij hadden een gesprek met Fons Leroy, gedelegeerd bestuurder van de VDAB. Heeft u specifieke opleidingsplannen voor de industrie? Is dat een sector die prioriteit krijgt? “We hebben opleidingen voor productie- en procesoperatoren. We krijgen heel wat vragen om die opleidingen samen met bedrijven uit te bouwen. Er is een meer algemene opleiding die wordt gecombineerd met een IBO (individuele beroepsopleiding) waarmee mensen in een bepaald segment terechtkomen en een heel specifieke opleidingen krijgen. Het gaat dus om de combinatie van generieke en bedrijfsspecifieke opleidingen. We spelen met de VDAB in op maatschappelijke behoeften. Zo is er vanuit de zorgsector veel vraag naar opleidingen omdat we maken hebben met een vergrijzingsgolf. Het risico bestaat dat we te weinig investeren in de kern van onze economie. We moeten de klassieke sectoren ‘verwennen’.”

Partnerships Technische kennis komt onder druk te staan. De trend van outsourcing zorgde er mee voor dat er technische kennis uit de bedrijven is verdwenen. Werken jullie echt in de diepte? “Voor alle sectoren hebben we accounts die de evoluties binnen de sector opvolgen en detecteren of er een behoefte aan opleidingen bestaat. Daarna bekijken we wie de beste partij is om de opleiding in te vullen. We moeten de polsslag van de sectoren van nabij volgen. Ons beleid wordt daarop afgestemd. We zoeken ook per bedrijf of bedrijfscluster oplossingen. We beperken ons niet tot ons eigen aanbod. Maar we hebben heel wat partnerships met bijvoorbeeld hogescholen gesloten waarmee we op specifieke behoeften inspelen. We zitten op bachelor niveau waarbij we soms een gedeelte van de opleidingen voor onze rekening nemen of de opleiding mee financieren. We zijn ook bezig met het zesde en zevende jaar van het beroepsonderwijs om dat meer bedrijfsgericht te maken. Zo zijn we in Gent samen met Agoria en 4 IT-bedrijven een traject voor hogeschoolstudenten aan het uittekenen.”

Fons Leroy, gedelegeerd bestuurder van de VDAB: “We hebben partnerships met hogescholen afgesloten waarmee we op specifieke behoeften inspelen.”

Aan welke criteria moet een instructeur voor een technische opleiding voldoen? “Meestal rekruteren we uit de bedrijfswereld zelf. Maar we krijgen nu met het probleem te kampen dat heel wat goeie instructeurs binnenkort met pensioen gaan. Instructeurs moeten bij ons beroepservaring hebben en het is de bedoeling dat ze ervaringen met elkaar uitwisselen. Het gaat om een heel kennis management systeem dat ook elektronisch ondersteund is door community werking.”

Nationale samenwerking Wordt er samengewerkt met Brussel en Wallonië op het gebied van opleidingen? “We hebben een overkoepelende vzw opgericht tussen alle openbare opleidingsdiensten in België. Daarmee onderzoeken we met welk soort problemen we worden geconfronteerd en vooral hoe we die kunnen oplossen. Zo hebben we een interregionale mobiliteit uitgebouwd. Meer en meer Waalse werkzoekenden komen opleidingen volgen in Vlaanderen en ook omgekeerd. We maken gebruik van elkaars mogelijkheden.” n

179 - Lezersdienst

186 - DEC 2011 - P 23

180 - Lezersdienst

REPORTAGE

De LAPP Groep is klaar voor de toekomst, en dat vertaalt zich onder meer in de lezing van Prof. Dr-Ing. Friedbert Pautzke van het Instituut voor Elektromobiliteit van de Hogeschool in Bochum.

Elektromobiliteit, kansen voor nieuwe marktdeelnemers 1a. Eisen aan de Elektromobiliteit

> Dagelijks van Frankfurt naar San Marino en terug: - afstand: 1.000 km – rijtijd: 10 uur – benzinekosten: 100 euro - stroomkosten: 30 euro – oplaadtijd tijdens de reis: 4 x 4 uur = 16 uur

schets 1

1b. Werkelijkheid van de mobiliteit

> Dagelijks van Offenbach naar Frankfurt en terug: - afstand: 7 km – rijtijd: 14 min – benzinekosten: 1,3 euro - stroomkosten: 0,21 euro – oplaadtijd tijdens de reis: 0 uur - Grafiek: Verdeling van de rij-afstanden (personenwagen totaal, ma-zo) - Aandeel van de rij-afstanden klassen (%) ten opzichte van de rijafstand in 10 km- klassen

schets 2

2a. Waarom de elektromobiliteit wel een succes wordt

- beantwoordt aan het reële gebruiksprofiel - is onafhankelijk van de energiepolitiek - heeft een hoge energie-efficiëntie - is onschadelijk voor het milieu of zelfs milieuvriendelijk - is duurzaam - heeft lokale emissievrijheid - heeft een geringe geluidshinder - het voertuig is eenvoudig op te bouwen en is onderhoudsarm

2b. Vergelijking van de energie-efficiëntie van ICE-voertuigen en elektrovoertuigen

Totaal rendement (bron tot wiel) ICE-voertuig: 0,85 (bron tot tank) x 0,179 (tank tot wiel) = 15% Elektro-voertuig: 0,40 (bron tot tank) x 0,67 (tank tot wiel) = 27%

2c. Waarom de elektromobiliteit geen succes wordt

de accu(s) > kosten > Gewicht > Levensduur > Capaciteit.(Ah) vb: Technische gegevens van een TESLA accu: > energie 53 kWh > spanning 372 V > aantal cellen 6831 stuks > bereik 350 km > prijs vervangaccu 13 300 euro > massa 450 kg > energiedensiteit 120 Wh/kg > kosten vervangaccu 250 E / kWh.

schets 3

3b. Aandrijfconcepten

Schetsen hiernaast tonen drie verschillende concepten: 1. Gelijk aan de aandrijving met IC-motor, dus een centrale elektrische aandrijving met differentieel (zie schets 1). 2. Toekomstige elektrische voertuigen hebben twee of vier gedecentraliseerde aandrijvingen (zie schets 2). 3. Misschien kunnen het ook naafmotoren worden. Ze bieden volledig nieuwe ontwerpvrijheden (zie schets 3).

3c 1. Componenten van de Elektrische Aandrijfstreng.

1. Accu met managementsysteem en oplaadtoestel 2. Elektrische aandrijving 3. Vermogenselektronica (DC/DC omzetter, Ondulator…)



4. Vermogenkabel en verbindingen

3c 2. Bijzondere verplichtingen voor samenstellende onderdelen in motorvoertuigen.

2d. Kosten automobiel accu’s voor een grote hoeveelheid huidige stand: doel:

energiedichtheid < 140 Wh/kg; kosten > 400 E/kWh voor een 30 kWh accu > 12 000 E -- bereik: ca 200 km energiedichtheid > 200 Wh/kg; kosten < 300 E/kWh voor een 30 kWh accu < 9000 E -- bereik: ca 250 km

3a. Wat is er nu anders aan Elektrische Voertuigen?

Kansen voor nieuwe marktspelers!

P 26 - 186 - DEC 2011

schema 2

REPORTAGE

schema 1



1. geringe grootte en gewicht 2. functionele zekerheid, uitvalgedrag, temperatuurvastheid, dichtheid, stootvastheid, trillingsvastheid… 3. Technische zekerheid, elektrische zekerheid, brandbeveiliging…

3c 3. Accu beheerssysteem (zie schema 2)

[meetgegevensregistrering — zekerheidsbeheer — Energiebeheer — Bewakingsysteem — Thermisch Beheer — comunicatie interface — cellen symmetrering — Accutoestandsbepaling — laden— ontladen—vermogeninterface]

3c 4. Elektrische aandrijfeenheid:

afbeelding 3

1. centraal 2. decentraal: wielnabij – wielnaaf

3c 5. Vermogenselektronica: ontwerp, ontwikkeling, karakterisering en test





3d. Voertuig opbouw (zie afbeelding 3)



- Vermogensbekabeling en verbindingen - Vereisten: Spanningen tot 1000V - Stromen tot 250 A - Frequenties : PWM tot 20 kHz, rekening houdend met harmonischen. - EMV (ECE-R10) bij leidingen, stekkerverbindingen en schroefkoppelingen afbeelding 2



- Kabelinvoeringen met veiligheidsklasse IP6k9k - Onderhoudsschakelaar - Functionele Zekerheid; ISO 26262 ASIL beoordeling

- Rolschaatsplank[skateboard] / Sandwich – Ontwerp

3e. Thermisch Beheer

- Schema Voertuigkoelsysteem, zie tekening hierbij: (schema 1)

3f. Automobielinformatica

- Accu beheer, Insturen van de vermogenselektronica, efficiënt energiebeheer door rittenbeheerder inzake optimalisering van de routes, rittenprofiel, opladen en verbruik

3g. Test- en Proeftechniek

- Testen en Karakterisering van de accu, de vermogenselektronica, de aandrijfmachine en het thermisch beheer. - Emulatie van accu- en boordnet en van de tractiemachines. - ‘Hardware in the Loop’ (HiL) Test entourage voor Accu-BeheerSystemen. n 181 - Lezersdienst

186 - DEC 2011 - P 27

DHTG indexeertafel Roteren in wijzer- of tegen wijzerzin Heen-en-weer beweging 4 afmetingen, tot 58,9 Nm torsie < 0,03° herhaalnauwkeurigheid Flensgat voor doorvoer

www.festo.be/DHTG 182 - Lezersdienst

ACTUALITEIT

Shell lanceert herontworpen assortiment industriële smeermiddelen Shell Lubricants heeft wereldwijd een nieuw, verbeterd assortiment van industriële en transmissie smeermiddelen en vetten gelanceerd, nadat onderzoek heeft uitgewezen dat klanten het aanbod vaak verwarrend en complex vonden. Het geherstructureerde assortiment moet klanten helpen de juiste smeermiddelen eenvoudiger voor hun apparatuur te kiezen en te gebruiken. Edward van den Heuvel, Shell Lubricants B2B Direct Sales Manager Benelux, legt uit: “Voor onze klanten is het van cruciaal belang dat zij het juiste smeermiddel voor hun apparatuur kiezen en toepassen. Met de continue uitdaging om productieprocessen efficiënter en effectiever te laten verlopen, stonden onze klanten dan ook positief tegenover veranderingen in het assortiment die het proces van kiezen en toepassen eenvoudiger zouden maken. Daarom hebben we het assortiment van Shell smeermiddelen herontworpen, producten met overlappende toepassingen - of waarvan de technologie was vervangen door meer geavanceerde formuleringen - verwijderd, en tegelijkertijd het aanbod verbeterd door het toevoegen van specialistische en synthetische producten.” Om de overgang voor klanten makkelijk te maken, zijn er diverse tools ontwikkeld die informatie geven over welke nieuwe producten de oude vervangen. Het portfolio beschikt over nieuwe etiketten, productinformatiegidsen en nieuwe productnamen die de keuze vergemakkelijken. Ook geven kleurcodes en pictogrammen de specifieke

voordelen van de producten weer en maken de herontworpen verpakkingen opslaan en stapelen makkelijker. Alle verbeteringen zijn doorgevoerd om het risico van verkeerde toepassing in de fabrieksomgeving te verminderen. Het nieuwe assortiment is gebaseerd op niveaus, waarbij elk niveau steeds efficiëntere bescherming biedt. De niveaus zijn: Entry, Mainline, Premium en Advanced. Elke set van producten is gestructureerd rond deze niveaus, waaronder: Shell Spirax (automotive transmissieoliën), Shell Tellus (hydraulische olie), Shell Omala (tandwielolie), Shell Corena. n 183 - Lezersdienst

Nieuwe Technofluid vestiging in Wetteren Met de officiële opening van een nieuw complex in Wetteren zet Technofluid een nieuwe stap in haar gestage groei sinds haar oprichting door Henri Bouhy in 1968.Van 3 personen in Luik groeide het bedrijf tot 63 medewerkers verdeeld over de 2 vestigingen. De groei van de hoofdzetel in Luik culmineerde voorlopig in de bouw van een groot complex in de industriezone van Awans. In het Vlaamse landsgedeelte is Wetteren het voorlopige hoogtepunt nadat eerst Lochristi en dáárvoor Brussel te klein werden . De evolutie van het personeelsbestand en de oppervlakte van de gebouwen loopt parallel met de evolutie van de omzet en het productenpakket.

‘FRL’(Filter/Regulator/Lubricator) en was heel snel de Belgische marktleider in persluchtbehandeling. Later werd Norgren vervangen door Parker. Met ‘Parkerstores’ in Awans en in Wetteren (de 2 grootste Parkerstores in Europa) is Technofluid een belangrijke speler geworden op de markt van hydraulica en pneumatica. De opening van een vestiging in Brussel in 1974 viel samen met de start van de verkoop en het onderhoud van persluchtdrogers en persluchtfilters (olievrij maken en waar nodig steriliseren)van onder andere Parker, Domnick Hunter (UK) en Drytec (B). Om aan de stijgende vraag naar totaaloplossingen van persluchtproductie en behandeling werden compressoren in het productenpakket opgenomen. Oorspronkelijk met schottencompressoren uit de Norgren–groep, later ook met zuigercompressoren Mahle GmbH (D) en Haug (Ch) en schroefcompressoren van Gardner Denver met onder andere hun breed gamma van toerental geregelde en energie besparende machines. Samen met de stijgende omzet (de afdeling ‘Brussel’ was ondertussen naar een nieuwbouw in Lochristi verhuisd) groeide ook de service afdeling: momenteel zijn 13 technici in dienst, verspreid over heel België. Behalve het klassieke onderhoud van compressoren en toebehoren wordt ook zwaar ingezet op auditing van persluchtinstallaties met lekdetecties, debietmetingen en metingen van energieverbruik. n 184 - Lezersdienst

186 - DEC 2011 - P 29

185 - Lezersdienst

ACTUALITEIT

Efficiënte engineering met open systeemoplossing De open systeemoplossing IndraMotion for Printing van Rexroth is nu beschikbaar in de nieuwe softwareversie 12. Het systeem wordt geleverd met een aantal nieuwe functies waarmee gebruikers ook complexe automatiseringstoepassingen met PLC volgens IEC 611313 gemakkelijk kunnen programmeren. Multi-Ethernet-interfaces op regelaars en aandrijfsystemen verlagen de kosten voor fabrikanten om hun oplossingen aan te passen aan de eisen van de klanten. Rexroth streeft met deze automatiseringsoplossing naar een consistent programmeringconcept. Op basis van het runtime-systeem CoDeSys V3 en uitgebreide PLCopen functiebibliotheken kunnen gebruikers in de nieuwste softwareversie alle PLC- en motioncontrol-programmeertaken uitvoeren, inclusief gesynchroniseerde aandrijfbewegingen en processregelaars in de IEC 61131-3 programmeertalen. Een interface met controlesoftware laat een meer efficiënte verdeling van het werk toe en vereenvoudigt de engineering voor modulaire machineopdrachten. Daarnaast bevat IndraMotion for Printing talrijke technologische functies die typisch zijn voor de grafische sector, zoals baanspanningcontrole, formaat- en lengtecorrectie of drukmerkregistratie. Bovendien biedt Rexroth een extra functie: het gepatenteerde FlexProfile. Via deze functie kunnen machinebouwers met een eenvoudige druk op de knop aan de vraag van klanten naar meer flexi-

biliteit of product – en formatwissels voldoen. FlexProfile vereenvoudigt de behandeling van elektronische nokken omdat de software bijvoorbeeld alle aandrijfbewegingen aanpast aan de gewijzigde parameters. Programmeurs gebruiken daartoe de engineeringtool CamBuilder uit de IndraWorks-omgeving om synchrone grafische bewegingen te genereren. Met behulp van een Mulit-Ethernetinterface kan de servo-aandrijving gemakkelijk in een veelheid van op Ethernet-gebaseerde bussystemen geïntegreerd worden, zoals SERCOS III, PROFINET IO (RT), EtherNet/IP and EtherCat. Dit laat de machinefabrikanten toe om verschillende automatiseringsstructeren met een enkel type hardware te implementeren en op die manier ook de logistiek en het wisselstukkenbeheer te vereenvoudigen. n 186 - Lezersdienst

Nieuwe thermische camera testo 890 Testo stelt u graag het vlaggenschip voor van haar nieuwste generatie thermische camera’s met een ongekende beeldkwaliteit en de modernste technologie. Met de testo 890, lanceert de Duitse fabrikant een toestel dat beantwoordt aan de hoogste noden in de thermografie. De testo 890, in camcorder design met een draaibare bediening, laat veilige analyses toe, zelfs voor de meest veeleisende toepassingen in de industrie. De nieuwe testo 890 is het vlaggenschip van de nieuwste generatie thermische camera’s, ontwikkelt door testo - de specialist in draagbare meetapparatuur. Met de testo 890 brengt testo een prachtig voorbeeld van de Duitse ontwikkelingscapaciteiten op de markt. Thermische camera’s in megapixel kwaliteit, de mogelijkheid om thermische processen te analyseren in de tijd en een intuïtieve bediening vormen een krachtige combinatie die een nieuw vergelijkingspunt vormen in de wereld van de draagbare thermische camera’s. Thermografie tot in het kleinste detail Het hart van de thermische camera is de detector. Testo hecht het grootste belang aan de hoogst mogelijke kwaliteit. Dankzij de 640 x 480 pixel-detector, een NETD < 40 mK en de modernste systeemcomponenten brengt testo een camera op de markt die elk detail, zowel op grote afstand als kortbij voor de kleinste meetobjecten, nauwkeurig in beeld brengt. Dankzij de SuperResolution technologie, die de resolutie van de thermische camera vier keer verbetert, verkrijgt u hoge resolutie beelden in mega-pixel kwaliteit.

Voor de gebruiker met de hoogste eisen Voor de analyse van de warmteontwikkeling van micro-elektronische componenten beschikt de camera over een resolutie voor structuren tot 115 μm en een focusafstand van slechts 10cm. Door gebruik te maken van de volradiometrische videometing, kunnen thermische processen in real-time worden opgenomen. Deze beelden kunnen nadien geanalyseerd worden door de R&D-afdeling op de PC. De exacte temperatuurwaarden van iedere pixel zijn beschikbaar op ieder ogenblik. Ook kunnen er betrouwbare thermische evaluaties worden uit¬gevoerd op objecten die zich op extreem verre afstanden bevinden dankzij de telelens en de uitstekende beeldkwaliteit. Ook de mogelijkheid om metingen te doen op objecten tot 1200°C, maakt van de testo 890 een ideaal instrument voor iedere toepassing. n

187 - Lezersdienst

186 - DEC 2011 - P 31

90 x 260 Dutch freestanding Advert.qxd

30/06/2008

09:20

Mr. Clean.

The 8681; specially developed for decentral automation of hygienic valves. Universally adaptable, can be combined with all commercially available valve types. More info? Go to www.burkert.be.

189 - Lezersdienst

Clippard Europe S.A. Parc Scientifique Einstein Rue du Bosquet, 6 1348 Louvain-la-Neuve 188 - Lezersdienst

Belgium Tel +32 10 45.21.34 [email protected]

www.clippard.eu 190 - Lezersdienst

Very Intelligent Partners

AF Belgium

ASCO numatics

Atlas Copco

BOGE

Brevini: Fluid Power

Bürkert Contromatic

Clippard

Compair Geveke

Cqs Technologies

Decleer - Gaelens

Doedijns Fluidap

Doedijns International

Donaldson

Eriks+Baudoin

Euregio Hydraulics

Festo

Manuli Fluiconnecto

Fluidtech

Gates Europe

Hansa Flex

Howest

www.belgitrans.be

Very Intelligent Parts Hydac

Hydraulic Assistance

Hydraumec

BELGISCHE VERENIGING VOOR AANDRIJFTECHNIEK vzw ASSOCIATION BELGE DE LA TRANSMISSION asbl Hydro - Tools

Hydrauvision

Ingersoll Rand

Norgren

Olaer

Pall

Parker Hannifin

Pirtek

REM-B

Bosch Rexroth

Sauer Danfoss

Service Hydro

SMC Pneumatics

Testo

Van de Calseyde

IPAR (Van Heck Interpieces)

Vemoflex

Dinamik Compressor

Louizalaan 500 Av. Louise, Brussel 1050 Bruxelles e-mail: [email protected]

192 - Lezersdienst

0 Fimop portrait 2éme.indd 1

191 - Lezersdienst

14/09/11 13:24 Belgitrans_90x265_2011_juni.indd 1

15-06-2011 14:48:12

TOEPASSING

De kwaliteitseisen zijn net zo hoog als in een ‘normale’ firma, verzekert Grünewald. Om dat uit te voeren is geen probleem, meent de jonge ingenieur zelfbewust: “Per saldo worden alle kritische verbindingen door de moderne schroeftechniek van Atlas Copco Tools volledig bewaakt.”

Proceszekere schroefmontage van kunststof kinderzitjes Dorel Netherlands monteert met elektronisch gestuurde Tensormachines van Atlas Copco Tools de veiligheidkritische kunststofverbindingen van hun Maxi-Cosi-kinderzitjes. Omdat de moeraanzetters montage- en testapparaat ineen zijn, heeft de kinderzitjesspecialist een drievoudig voordeel: hij kan het aantal verbindingen reduceren, de fabricagekwaliteit verbeteren en de proceszekerheid maximaliseren. “Wij monteren ongeveer 1,7 miljoen kinderzitjes per jaar, en wel elf verschillende producten op 20 productielijnen”, zegt Rogier Grünewald, kwaliteitsmanager bij Dorel Netherlands. De fabrikant van de Maxi-Cosi-zitjes werkt samen met de Atlant-Groep als fabricagepartner. De sociale-onderneming die men in Duitsland onder de categorie ‘Beschutte Werkplaats’ zou indelen (in Nederland spreekt men van ‘Sociale Werkplaats’), heeft eigen personeel en productieleiding; de verantwoording voor de kwaliteit ligt bij Dorel. Zoals in iedere andere onderneming kunnen ook hier bij kritische verbindingen montagefouten ontstaan. “Maar bij ons blijft er geen één onontdekt!” De besturing van de Tensor-moeraanzetter maakt geen fouten en dekt iedere afwijking van de doelinstelling onafhankelijk van de operator af.

Iedere montagefout wordt herkend Als bewijs laat Grünewald aan een pastelgroen babyzitje de structuur zien van de Maxi-Cosi-klassieker. De buitenste schaal bestaat voor alles uit polypropyleen (PP), dat bij een laag gewicht een stijfheid en goede dempingseigenschappen heeft en die relatief gemakkelijk te monteren is. In ieder geval met de Tensor-SL-machines. Hun toerental kan trappenloos van 300 tot 1600 omwentelingen per minuut (min-1) aan de successievelijke kunststofkwaliteit worden aangepast. “Daardoor zijn er geen temperatuurproblemen in het materiaal noch het zogenaamde ‘stress whitening’“, verzekert Grünewald. Gewone persluchtschroevendraaiers

echter, die slechts één toerental hebben, zouden bij een te hoog toerental, de kunststof doen smelten, of bij het doorschieten van het aandraaimoment (overshoot) het materiaal beschadigen. In beide gevallen is het een groot vraagteken of de schroef houdt. Wat betreft de schroeven: Dorel past het ‘slim-assembly-principe’ toe, waarbij het aantal schroeven consequent op de laagst mogelijke hoeveelheid wordt teruggebracht. “Schroeven zijn een kostenfactor. Wij beperken ons tot een paar, maar daardoor belangrijkere schroeven, die onafhankelijk van de operator correct moeten worden vastgezet”, onderstreept Grünewald, die om deze reden contact met de montagespecialisten van Atlas Copco Tools heeft opgenomen.

Zelftappende speciale schroeven voor extra harde kunststoffen Veiligheidskritisch en in geval van een ongeval voor de kleine passagier van levensbelang, zijn de schroeven die de veiligheidsgordel vast moeten houden. Per type worden de zelftappende schroeven in de kunststof gedraaid, die soms harder is dan staal. Omdat men hier niet voorboort, gaat het om combinaties van materialen, die verbindingen extreem hard of extreem zacht maken en tijdens het inschroeven wisselende aandraaimomenten vereisen. “Dat is met conventionele schroeftechniek niet te verwezenlijken”, meent de kwaliteitsingenieur, en verklaart dat een schroef, die met 1,5 Newtonmeter (Nm) in polyamide (PA) goed houdt, in glasvezelversterkt polyamide al indraaimomenten van 2,5 tot 3,5 Nm nodig heeft. Dorel versterkt namelijk de PA-kunststof op kritische plaatsen met 20 tot 60 % glasvezel (= PAG). Daar de SL-rechte-moeraanzetter van Atlas Copco een koppelbereik heeft van 0,3 tot 10 Nm, kan men toe met slechts één schroevendraaier per montagestation. Als bijzonderheid prijst Grünewald de ‘job-programmering’, waarmee hij elke enkele verbinding een montagevolgorde, een eigen aandraaimoment en een eigen aandraaihoek kan geven. Een Tensor SL kan met 250 op maat gesneden parameterinstellingen geprogrammeerd worden. Alleen als deze parameters correct bereikt worden, licht aan het eind van de cyclus (de ‘job’) een groen OK-licht op. Dan wordt het station vrijgegeven voor het volgende onderdeel. Foute onderdelen worden meteen herkend, afgevoerd en in een separaat nawerkstation geleid, waar – eveneens met een Tensor SL – gecorrigeerd wordt en de medewerkers van de Atlant-Groep eventuele beschadigde componenten uitwisselen. De volledige veiligheidskritische verbindingsgegevens van de 20 montagelijnen en het nawerkstation worden door Maarten van Leuken nauwkeurig in de gaten gehouden. De montage- en kwaliteitstechnicus zit voor een beeldscherm in zijn bureau en klikt op zijn toetsenbord het Tools-Netsymbool aan: “De data van alle veiligheidsrelevante verbindingen komen hier samen”, zegt van Leuken. “Want elk van onze 21 Tensor moeraanzetters voeren hun montage-resultaten via de Tools-Net-server toe aan mijn verbindingsdatabank.”

Schroefsystemen onthullen materiaalfouten Tussen de boven- en onderschaal van het met sensoren uitgeruste ‘Family-Fix’-kinderzitje monteert deze Tensor-SL-rechte schroevendraaier met zelftappende schroeven een verstelbare voetsteun.

P 34 - 186 - DEC 2011

Alle stations zijn door de Atlas Copco software met elkaar in een netwerk ondergebracht; via de Tools-Net-server komen elke productiedag actueel 21360 montageresultaten in de databank. “Ik kan vanaf mijn werkplek

TOEPASSING

Seriemontage van de Maxi-Cosi-klassieker: de veiligheidskritische verbindingen van deze ‘babyzitjes’ worden gemonteerd door een Tensor-SL-schroevendraaier.

de schroefdata van ieder kinderzitje oproepen en controleren, met welk aandraaimoment en welke aandraaihoek een bepaalde veiligheidsgordelverbinding wordt uitgevoerd”, aldus van Leuken. Aanzetgrafieken en koppelkrommes van de Tensor-systemen verraden zelfs de kleinste veranderingen in de conditie van de kunststof of de oppervlakte kwaliteit van de schroefdraad. Door die veelvuldige grafiekfuncties van de Atlas-Copco-soft-ware kan de

expert trends herkennen en vroegtijdig reageren. Bijvoorbeeld: toen onlangs enkele SL-schroevendraaiers zogenaamd te vroeg afsloegen, kon met Tools-Net-software en het Tensor-systeem de fout snel worden gevonden. “Schuldig was een levering slecht geharde schroeven; die hebben wij dus meteen uitgewisseld!” n

SMC Opleiding en Training

De met sensors uitgeruste ‘Family-Fix’-kinderzitjes waarschuwen ouders als het zitje niet correct in de auto wordt geïnstalleerd.

193 - Lezersdienst

SMC Opleiding en Training Ons aanbod: - Kennismaking met pneumatiek - Inleiding in pneumatiek - Elektro-pneumatiek - Vacuüm - Energy Saving in pneumatische installaties - Pneumatisch- en elektrisch positioneren - Storingzoeken in geautomatiseerde pneumatische installaties

www.smcpneumatics.be Worldwide leading experts in pneumatics 194 - Lezersdienst

186 - DEC 2011 - P 35

Van ons mag u alleen de betere oplossing verwachten!

Wij bieden u: - Actuators en lineaire aandrijfsystemen. - Stappenmotoren en servoaandrijvingen. - Wormwielhefelementen. - Spanelementen en - systemen. - Veer- en schudelementen. - Triltoevoersystemen. - Draaitafels en assemblagesystemen. - Draaikranslagers Kwaliteit in componenten en systemen voor productieautomatisering.

www.atb-automation.be T +32 (0)2 334 99 99 F +32 (0) 2 334 99 80

Uw leverancier voor:

R

ATB_Automation-Magazine_advertentie_185x130mm_12-2011_NL.indd 1

195 - Lezersdienst 25-11-2011 16:10:55

196 - Lezersdienst

TOEPASSING

Robuuste apparatuur in een stoffige en belastende omgeving

Een ‘betonnen’ verbinding

Weerstand en stevigheid zijn de belangrijkste kwaliteiten voor een langdurige werking van de contactdozen.

De tijdswinst bij het onderhoud is ter plaatse een extra voordeel voor alle werkzaamheden.

Binnen het domein van elektrische aansluitingen voor de industrie breidt MARECHAL Electric haar activiteiten uit met het DN-assortiment voor de betonsector. Met een duurzaam assortiment staat het bedrijf al meer dan 20 jaar in voor de elektrische voeding bij STRUCTO uit Brugge. MARECHAL Electric is hiermee partner voor aansluitingen en energieverdeling voor de machines op de bouwplaatsen.

Omdat steeds meer eisen worden gesteld aan de weerstand tegen stof, schokken en hoge temperaturen, koos STRUCTO de DN9 contactdozen van MARECHAL Electric voor een duurzame aansluiting van haar installaties. Elke aangesloten metalen stekker garandeert blijvende veiligheid en waterdichtheid (IP54/IP55). De gebruikers worden permanent tegen elektrische schokken beschermd door het beschermend isolatiemateriaal van de contacten en een onderbrekingsvermogen van AC-22.

Veilig en gebruiksvriendelijk Weerstand en stevigheid zijn de belangrijkste kwaliteiten voor een goede langdurige werking van de elektrische contactdozen voor de machines van STRUCTO, een producent van spanbeton.

DN9 elektrische contactdozen beantwoorden aan de noodzaak om de apparatuur steeds snel en veilig met grote flexibiliteit te kunnen veranderen, repareren of vervangen. Zelfs deze contactdozen met hoge intensiteit van 150 A zijn voor alle werknemers veilig en gebruiksvriendelijk. De tijdswinst bij het onderhoud is ter plaatse een extra voordeel voor alle werkzaamheden: snel ingrijpen in vaste en mobiele apparatuur. Omdat ze geregeld worden belast, moeten de contactdozen snel en zonder gevaar worden losgekoppeld. Elke technicus kan autonoom optreden: de contactdoos wordt ogenblikkelijk losgekoppeld met een eenvoudige druk op de blauwe knop. n

De DN9 contactdozen.

197 - Lezersdienst

186 - DEC 2011 - P 37

krachtige beweging

Brevini Fluid Power brengt u verder Brevini Fluid Power is hét sterke merk als het gaat om betrouwbare hydraulische systemen. Of het nu gaat om losse componenten, complete custom made hydraulische systemen of turnkey projecten, onze innovatieve producten garanderen dat u in beweging blijft. Met onze hydraulische (proportionele) ventielen, aggregaten, motoren, pompen en kleppen richten wij ons op de (mobiele) industrie. Producten van Brevini Fluid Power voldoen aan de hoogste nationale en internationale kwaliteitseisen en worden wereldwijd naar volledige klanttevredenheid toegepast.

Brevini Fluid Power Benelux B.V. Röntgenweg 24 2408 AB Alphen aan den Rijn T +31 (0) 172 47 08 70 [email protected] www.brevini.nl

199 - Lezersdienst

198 - Lezersdienst

ACTUALITEIT

BPS: Nieuwe druksensorenfamilie

Nieuwe grijpers verkrijgbaar in veel varianten

Twee niveaumeetpunten in één apparaat

Balluff introduceert BPS, een nieuw ontwikkelde serie druksensoren met IP 67 bescherming voor gebruik in gasvormige en vloeibare media. De robuuste apparaten beschikken over een hoge kwaliteits-, langdurig stabiele keramische meetcel en een bijzonder aantrekkelijke prijs/prestatie verhouding, eenvoudige installatie, hoog bedieningscomfort en een hoge nauwkeurigheid. Een grote, heldere en goed zichtbare display zorgt voor een momentaan statusoverzicht. Dit toont niet alleen de actuele systeemdruk in bar, mbar, PSI en MPa, maar beschikt ook over een snelle en eenvoudige configuratie van de sensoren volgens de VDMA norm, met twee sleutels en een intuïtieve menustructuur. Met 11 uitvoeringen qua drukbereik dekken de BPS sensoren alle belangrijke bereiken variërend van -1...0 bar tot 0...600 bar - voor het monitoren van procesmedia in fabrieksautomatisering. Typische toepassingen zijn onder meer het monitoren van hydraulische, alsmede pneumatische installaties. De nieuwe druksensoren, leverbaar als standaard model met kunststof behuizing en als high-end uitvoering met roestvast staal, bieden ofwel twee schakelpunten of een schakelende uitgang plus analoog kanaal (0...10V of 4...20 mA). Dankzij het zeer compacte ontwerp kunnen de sensoren eenvoudig worden bevestigd in de schakelkast, zonder kostbare ruimte in beslag te nemen. Het scherm met het bedieningspaneel en de elektrische aansluiting kunnen onafhankelijk van elkaar over 320° ten opzichte van de flens worden geroteerd. n

De nieuwe grijpers van Festo – parrallel, driepunts, radiaal, hoek – van de familie DHxS zijn compact, licht en flexibel in te zetten. Ze grijpen heel betrouwbaar tijdens handlingbewegingen, zijn bestand tegen overbelasting en repititieve bewegingen. Een aantal innovatieve kenmerken zorgen voor betrouwbaarheid en precisie. De ingebouwde restrictor dient als beveiliging tegen overbelasting en behoedt de grijper voor de schade hierdoor veroorzaakt. In het geval van drukval kan een springveer bovendien voor bijkomende veiligheid zorgen door de noodzakelijke grijpkracht op het werkstuk te behouden. De T-gleuf zorgt voor een eenvoudige, volledig verzonken, plaatsing van sensoren en biedt extra stevigheid tegen torsiekrachten. De grijpers DHxS zijn meteen beschikbaar in een nieuw en uitgebreid gamma met verschillende maten en slaglengtes, voor zowel parrallel, driepunts, hoek en radiaalgrijpers. n

Het inbouwen van een betrouwbaar, tweevoudig meetpunt blijft een uitdaging voor het ontwikkelen van instrumenten, ook in de geavanceerde wereld van vandaag. De Echotel® Model 962 biedt twee schakelpunten op dezelfde sensor, een tipgevoelige onderste opening en een unieke doorstroomopening bovenaan. Hierdoor kan de unit worden gebruikt voor laagen hoogniveau-alarm, hoog- en hoog/ hoogniveau-alarm, laag- en laag/laagniveau-alarm, of voor pompsturing in de modus Automatisch vullen of legen. Door gebruik te maken van een gepulseerd signaal is het Model 962 minder gevoelig voor aangroei, beluchting, schuim en turbulentie. De reactietijd is minder dan 0,5 seconden. Tot de unieke functionaliteit van de Echotel® 962 behoren een aanpasbare tijdvertraging (tot 45 seconden) en een testknop voor het uitgangssignaal. Extra LEDs signaleren de correcte werking en storingstoestanden; identificatie van de storing en een afzonderlijk foutsignaal zijn eveneens standaard. Nog een belangrijk voordeel is dat het Model 962 niet gevoelig is voor wijzigingen in densiteit of vloeistof en derhalve geen kalibratie behoeft. Afhankelijk van de sensor kan het apparaat worden gebruikt met vrijwel elk type vloeistof (maximale viscositeit 10.000 cP) in temperaturen van -80°C tot +165°C en drukomstandigheden van vacuüm tot 130 bar. Het Model 962 is beschikbaar als lusgevoed met een mA-signaal, of als AC/DC-lijngevoed met geïntegreerde relais. n

200 - Lezersdienst

201 - Lezersdienst

202 - Lezersdienst

186 - DEC 2011 - P 39

AF Belg 090812 an Compresseurs 130x185:

Page 2

Nieuwe olievrije compressoren: onberispelijke luchtkwaliteit vlakbij het proces. • Lucht van medische kwaliteit • Onklopbare energie-efficiëntie • Neemt weinig ruimte in • Uitstekende geluidsdemping • Opvallend modern design • Eenvoudig te onderhouden • Van 1,5 kW tot 45 kW

Een compleet gamma olievrije compressoren voor alle processen – zelfs de kleinste – in uiteenlopende sectoren: voeding, elektronica, farmaceutica... De kwaliteit van perslucht als roeping.

Serial RSW

Serial SL

www.af-belgium.be AF BELGIUM nv - Chaussée de Tubize 485 F - 1420 Braine-L’Alleud Tel.: (02) 351 26 76 - Fax: (02) 351 26 62 - E-mail: [email protected] 203 - Lezersdienst

Motors | Automation | Energy | Transmission & Distribution | Coatings

We kunnen de toekomst niet voorspellen, maar we kunnen ze wel zien aankomen.

Voldoen aan de norm voor IE2 motoren is verplicht vanaf juni 2011 maar WEG motoren overschrijden deze nu reeds. De IE3 norm zal niet worden afgedwongen voor 2015, maar WEG produceert nu al Premium Efficiency IE3 Motors. Er is nog geen datum vastgelegd voor de IE4 normering, maar je kan nu al een superefficiënte IE4 motor kiezen uit het WEG gamma. Anticiperen op de toekomst noemen wij: “futurology” ... Als je vooruit wilt kijken, bezoek dan www.weg.net

204 - Lezersdienst

P 40 - 186 - DEC 2011

ACTUALITEIT

Zelfs extreem lage temperaturen laten de nieuwe MAGNUM-serie koud

Roestvast stalen cilinders voor extreme toepassingen

Gecertificeerde X20 systemen van B&R voor gebruik op zee

ACE Stoßdämpfer breidt zijn industriële schokdemperserie van het type MAGNUM naar beneden uit. Die gelden bij vele constructeurs als benchmark. In dit geval worden daarmee geen kleinere machine-elementen van deze succesvolle familie bedoeld, maar schokdempers die ook bij de laagste temperaturen betrouwbaar werken. Zo kunnen vertegenwoordigers van de nieuwe LT-Serie - de afkorting staat voor ‘Low Temperature’- in omgevingen worden gebruikt waar de thermometer tot -50 °C daalt. Dat maken onder andere een speciale olie en bijzondere pakkingen mogelijk. De nieuwe MAGNUM’s zorgen ook bij temperaturen onder nul voor veilige en betrouwbare massavertraging. In combinatie met 100% afbouw van energie wordt schade door botsingen voorkomen, geluidsoverlast verminderd en worden vooral de prestaties van de machine verhoogd, dankzij topremkracht. Zo zijn de met een buitendraad van M45 x 1,5 verkrijgbare nieuwe dempers in staat, afhankelijk van het type, instelbaar of zelfaanpassend, tussen 340 en 1.170 Nm energie te absorberen. De LT-serie is daarbij verkrijgbaar met slagen van 25 tot 75 mm, zowel in de klassieke uitvoering van gehard staal als uitgevoerd in V4A roestvrij staal. Daarmee is de serie ideaal voor gebruik in vrieshuizen, evenals voor outdoor- en offshoretoepassingen. n

ASCO Numatics introduceert een nieuwe generatie roestvast stalen cilinders die speciaal ontwikkeld zijn om de extreme condities in de voedingsmiddelenindustrie te weerstaan. De zogenaamde CIX cilinders zijn snel een eenvoudig te installeren, hebben een roestvast stalen afdichting, cilinderbuis en zuigerstang, geen dode ruimtes en hebben een speciaal ontworpen ‘schraper’-afdichting aan de voorzijde. De cilinders zijn geschikt voor gebruik in omgevingen met veel zout- of suikeroplossingen en voor regelmatige spoeling met agressieve schoonmaak- en oplosmiddelen. CIX cilinders kunnen uitgerust worden met IP69K magnetische eindschakelaars. Tevens hebben ze speciale afdichtingen die bestand zijn tegen zeer krachtige waterstralen en deze patroonafdichting kan eenvoudig vervangen worden zonder dat de cilinder behoeft te worden uitgebouwd. Deze unieke eigenschap verlaagt de benodigde tijd voor onderhoud met maar liefst 70% waardoor de kans op stilstand en de onderhoudskosten sterk afnemen. n

Na een uitgebreide toetsing door de Germanischer Lloyd (GL), een onafhankelijke certificaatinstelling, is door hen hun felbegeerde keurmerk toegekend aan de X20 systemen van B&R. Dit keurmerk is voor maritieme toepassingen. Alle X20 toepassingen, zoals CPU’s, I/O-modules en buscontrollers, voldoen aan de hoge kwaliteitseisen die GL handhaaft. Ze toonde hoge betrouwbaarheid en functionaliteit, zodat zij een toegevoegde waarde bieden aan de maritieme sector. De componenten zijn gecertificeerd op categoriebasis. Dit betreft de categorieën D en EMC1. De goedkeuring is gegeven aan gebruik onder het dek, inclusief in de brug en machinekamer. Als een internationaal gecertificeerde keuringsinstantie, is GL betrokken bij het vaststellen van technische normen voor de scheepvaart en offshore faciliteiten. Deze instantie staat hoog aangeschreven bij andere classificatiebureaus, zoals ABS, Lloyds Register, DNV, Bureau Veritas, en vele anderen. In aanvulling op de internationale reputatie van de GL gecertificeerde componenten, de bijbehorende inspectieprocedures en goedkeuringsprocedures, is dit scheepvaartkeurmerk uitgebreid door ook te kijken naar de veiligheid en de kwaliteit van de industriële producten. Dit keurmerk is daarom niet alleen belangrijk binnen de scheepvaartindustrie, maar wordt ook daarbuiten gezien als een waardevol keurmerk. Het wordt als een belangrijk selectiecriterium gezien. n

205 - Lezersdienst

206 - Lezersdienst

207 - Lezersdienst

186 - DEC 2011 - P 41

Welke magneetventielen vertrouwt u wanneer het om veiligheid gaat? ASCO Numatics magneetventielen worden wereldwijd gebruikt in analytische en medische apparatuur. Ontworpen met betrouwbaarheid in het achterhoofd zijn ze de veilige keuze bij de bescherming van baby’s of medewerkers in een productie-omgeving. Voor veiligheidssystemen leveren wij stuurventielen, 1oo2 redundante ventielen of spoelen en 2oo2 redundante besturingssystemen – beschikbaar met individueel gecertificeerde stuurventielen of als compact Actuator Control Systeem. Daarnaast beschikken we over een omvangrijke keuze aan certificaten voor explosiegevaarlijke omgevingen . Dit maakt ASCO Numatics tot de preferred supplier in procesinstallaties wereldwijd. Voor nadere informatie bel 02 333 02 50, e-mail [email protected] of bezoek onze “Process” site op www.asconumatics.be

The Emerson logo is a trademark and a service mark of Emerson Electric Co. The ASCO logo is a registered trademark of ASCO Valve Inc. © 2011 ASCO. All rights reserved.

115526 ins12 ASCO 'safety' AUT.indd 1

208 - Lezersdienst 01/12/2011 09:28

209 - Lezersdienst

P 42 - 186 - DEC 2011

ACTUALITEIT

Storingsongevoelige lineaire positiesensor in miniatuurbouwvorm

Nieuwe Reeks Warmtewisselaars

G3PH industriële hoogvermogen solidstate relais

In navolging van de succesvolle inductieve lineaire positiesensor Li-Q25 heeft TURCK nu ook een miniatuurversie gelanceerd. De Li-Q17 is ontworpen voor bijzonder korte meetbereiken tussen 50 en 200 mm en werkt volgens hetzelfde resonantiemeetprincipe, waarbij de positiedetectie niet met een magneet gebeurt, maar via een inductief oscillerend systeem, bestaande uit een condensator en een spoel. Als enige sensor in zijn soort kan de Li-Q17 betrouwbaar worden gebruikt in toepassingen, waar externe magnetische velden – afkomstig van grote motoren of lasinstallaties – de werking van magnetische positiegevers drastisch kunnen beïnvloeden. De robuuste Li-Q17 in volledig vergoten kunststoffen behuizing is verkrijgbaar in vier uitvoeringen met een meetbereik van 50, 100, 150 of 200 mm. Speciale meetbereiken kunnen ter plaatse worden geprogrammeerd. Het temperatuurbereik bedraagt -40… +70°C. De eerste modellen hebben een analoge uitgang (0…10 V, 4…20 mA, 0,5…4,5 V), een SSI-variante met hoge resolutie volgt. Ondanks zijn compacte bouwvorm heeft ook deze sensor extreem korte blinde zones van 10 mm aan de connectorzijde en 22 mm aan de andere kant. Door het doordachte montageconcept met het meegeleverde standaardtoebehoren kan de sensor snel en eenvoudig geïnstalleerd worden, in alle inbouwsituaties. Stabiele metalen clips maken een verticale of horizontale montage mogelijk. n

OLAER heeft het voorbije jaar haar reeks warmtewisselaars met het model GWO uitgebreid. Dit is een serie geschroefde warmtewisselaars ter aanvulling van de bestaande reeks gesoldeerde warmtewisselaars. Voordelen van deze nieuwe reeks zijn vooral de mogelijkheden tot het selecteren van diverse plaat en dichtingmaterialen, het potentieel grotere maximum koelvermogen en de servicemogelijkheden als reinigen en repareren. Vanwege het efficiënte ontwerp van de GWO is het ook mogelijk het platenpakket op een later moment uit te breiden en aan te passen aan veranderende eisen. Van oudsher is de maritieme sector belangrijk voor OLAER en de GWO reeks met bijvoorbeeld titanium platen biedt dus inzetbaarheid van oliekoeling door middel van zeewater. n

Omron introduceert een reeks industriële hoogspannings solid-state relais (SSR’s) die een langere levensduur en een grotere betrouwbaarheid bieden dankzij de ‘surge pass’-techniek. Daarmee wordt er geschakeld tijdens de nuldoorgang van het signaal. De SSR’s worden veel toegepast in industriële verwarmingsprocessen voor bakken en drogen, zoals bijvoorbeeld in de voedingsmiddelen- en drankenindustrie, maar ook in het productieproces van flat-panel display apparatuur in de halfgeleiderindustrie. In deze processen worden verwarmingsbronnen en ovens elektrisch op temperatuur gebracht door een hoge stroom door de Ni-Cr-legering te sturen of door halogeenlampen. Solid-state relais staan er bekend om gevoelig te zijn voor of defect te kunnen gaan door hoge inschakel- of piekspanningen. Als continuïteit van het productieproces van essentieel belang is, dient de randapparatuur 100% betrouwbaar te zijn. Het nieuwe industriële G3PH hoogspannings solid-state relais biedt bescherming tegen piekspanningen door gebruik te maken van het principe van de nuldoorgang. Hierdoor wordt de G3PH beschermd tegen piekspanningen van meer dan 30 kV. De voornaamste eigenschappen van de G3PH-serie: een vervangbare voedingscartridge om de onderhoudswerkzaamheden eenvoudig te houden, schakelen tijdens de nuldoorgang, geïntegreerd koellichaam en statusindicatoren. n

210 - Lezersdienst

211 - Lezersdienst

212 - Lezersdienst

186 - DEC 2011 - P 43

ACTUALITEIT

Transmittervoedingen met SIL 3

Aandrijfmodule voor stappenmotoren met rs-485 protocol

SMC Corporation in Forbes Top 100 van meest Innovatieve Mondiale Ondernemingen

De bestaande transmittervoedingen van de K- en H-systemen van Pepperl+Fuchs zijn uitgebreid met twee extra modules. Deze zijn ontworpen voor intrinsiek veilige toepassingen tot SIL 3 volgens EN61508. Het voordeel hiervan is dat er maar een enkele transmitter nodig is om een intrinsiek veilig signaalcircuit te bouwen voor SIL 3. Voorheen was dit alleen mogelijk door middel van twee aparte ingangen, die beide moesten worden bewaakt omwille van redundantie. Ook de interne diagnostische functies worden gesignaleerd via een enkele uitgang en een rode LED. Bovendien kunnen voorgeschreven testintervallen voor SIL 2 applicaties verlengd worden. De nieuwe, enkel kanaal KCD2-STCEx.1ES en KFD2-STC4-Ex1.ES transmittervoedingen hebben een breedte van slechts 12,5 en 20 mm. Zij geven zowel een actief als een passief 4-20 mA uitgangssignaal, alsook 1-5 V voor het controleniveau. Bovendien bieden zij een aanvulling op het K-systeem, waarin ongeveer 150 verschillende intrinsiek veilige isolatormodules en signaal-conditioners zijn opgenomen. Gemonteerd op DIN-rail (35 mm) met spanningsrail kunnen de apparaten met een enkel stoorsignaal informatie geven over de interne diagnostiek. De HiC2025ES en HiD2025ES transmittervoedingen werden ontwikkeld voor het H-systeem, waarin de modules worden gemonteerd op voorbedrade moederborden. De twee ruimtebesparende modules zijn 12,5 en 18 mm breed en zijn beide compatibel met de bestaande moederborden in het systeem. n

HaydonKerk (Waterbury, CT), in Benelux verdeeld door ROTERO, is een wereldspeler op het gebied van lineaire stappenmotoren. Het welbekende IDEA™ Drive platformvoor de aandrijving van stappenmotoren biedt nu de mogelijkheid om te communiceren door middel van het RS-485 data-protocol, dat niet de beperkingen kent van andere communicatiemethodes. Op die manier is de RS-485 IDEA aandrijfmodule perfect geschikt voor industriële toepassingen met stappenmotoren. Het RS-485 protocol maakt het mogelijk data door te seinen over lange afstanden zonder het gebruik van eindresistors, en munt bovendien uit door zijn hoge immuniteitsgraad tegen elektrische ruis. De RS-485 IDEA module kan tot 256 drives aansturen. Een industriële controller kan bevelen doorsturen naar alle drives tegelijk, of naar elke unit afzonderlijk, op voorwaarde dat het een uniek adres heeft ingesteld. Het IDEA platform is een elektronische, volledig programmeerbare controle-unit met grafische gebruikersinterface. Het is RoHS compatibel, is zeer compact en werkt met een voeding tussen 12 en 48 Vdc. Het platform biedt programmeerbare regeling van de stroomsterkte - nominaal 2.6Arms (3.68Apeak) per fase - en 8 opto-geïsoleerde universele input/ outputs. Nominale ingangen van 5 tot 24 Vdc, maximum 4mAper input. De uitgangen zijn van het open-collectortype, 5 tot 24 Vdc, maximum 200mA per output. n

SMC, worldwide leading experts in pneumatics, is naast enkele van de grootste ondernemingen ter wereld opgenomen in de jaarlijkse top 100 ranking ‘The World’s most Innovative Companies’ van Forbes Magazine. SMC bekleedt hierin de 49e plaats. Op de lijst 2011 van Forbes, staan wereldwijde topondernemingen als Apple, Google en Amazon. Forbes baseert zich bij de samenstelling op toekomstige business-verwachtingen. SMC’s plaats in de top 50 is te danken aan de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten en aan de voortdurende expansie op nieuwe markten. “Wij zijn bijzonder vereerd met deze erkenning voor onze focus op de ontwikkeling van nieuwe producten en de vele niet-pneumatische producten voor nieuwe markten”, zegt Patrick Boerdijk, Marketing Manager van SMC. “Sinds de oprichting van ons bedrijf in 1959 is de zakelijke strategie altijd sterk gericht geweest op de ontwikkeling van producten die beantwoorden aan de individuele behoeften van onze klanten. Dankzij deze filosofie en aanzienlijke investeringen in R&D, zijn wij uitgegroeid tot wereldleider op de markt voor pneumatische producten en konden wij ons tevens op diverse aanverwante markten richten”, besluit hij. De waardering van Forbes geldt met name voor de innovatiecultuur waarmee SMC zijn klanten helpt succesvol te differentiëren en die ook bepalend is geweest voor het succes van SMC in het algemeen. n

213 - Lezersdienst

P 44 - 186 - DEC 2011

214 - Lezersdienst

215 - Lezersdienst

ACTUALITEIT

Doeltreffende identificatie van elektrische componenten

Handwiel met klik

TVH ontwikkelt testbank met VHTIstudenten

De BMP™21 draagbare labelprinter van Brady is een thermische transferttoestel dat duidelijk leesbare en traceerbare labels met sterke hechting aflevert, goed voor betrouwbare applicaties gedurende jaren. Met een resolutie van 203 dpi is de bedrukking extra scherp, een troef bij het printen van ondermeer barcodes. Bovendien bevat de BMP™21 zo’n 80 verschillende identificatiesymbolen. Zijn duurzame ontwerp, met ondermeer versterkte cartridgecontactpunten en een beschermende ‘bumper’, maken deze printer uitermate geschikt voor gebruik in tele- en datacom, de elektrische en algemene industrie. Andere thermische transfertprinter is de BMP™71, ideale printoplossing voor kabel- en draadlabels in tele/ datacom en de elektriciteitssector, alsook voor het afdrukken van veiligheidslabels en -pictogrammen in processomgevingen. De afgeleverde labels hebben een resolutie van 300 dpi. Met een snelheid van 38 mm/sec is hij sneller dan om het even welke andere industriële draagbare labelprinter. Het toestel kan op meer dan 30 verschillende soorten labelmaterialen printen en biedt de keuze uit een ruim aantal labelformaten, zoals onder andere krimpkousen, zelflaminerende labels, continue vinyl voor binnen of buiten en die-cut labels. n

Elektronische systemen in veel auto’s worden tegenwoordig bediend met een draai/drukknop. Met het indrukken worden functies bevestigd die met het draaien zijn gekozen. Dat was de aanleiding om de serie Elektronische Handwielen van Euchner uit te breiden met een type dat je op een zelfde manier kunt indrukken. De HKB is de industriële draai/drukknop voor machines. Elektronische handwielen herkennen de draairichting en geven die door middel van fase verschoven blokpulsen aan de besturing. Meestal worden er machineassen mee bestuurd. De HKB heeft een magnetische arretering. Dit betekent dat de posities van de schaalverdeling ook de rustposities van het handwiel zijn en dat deze magnetisch zijn vastgelegd. Het voelt eigenaardig als je aan het wiel een slinger geeft. Je hoort een zoevend geluid totdat hij op een positie tot stilstand komt. Verdraaien van positie naar positie voelt heel strak aan. De HKB kan worden ingebouwd in panelen en in behuizingen. Ook heeft Euchner een serie complete afstandsbedieningen waarin elektronische handwielen zijn ingebouwd. n

Naar jaarlijkse gewoonte zette TVH – Thermote & Vanhalst weer zijn schouders onder het eindwerk van drie studenten van het VHTI, het departement Technologie en Informatica binnen de KATHO in Kortrijk. Dit jaar werkten Bert Degezelle, Tuur Putman en Samuel Descheemaker aan de ontwikkeling van een universele testbank voor reductoren. De studenten konden daarbij zoals altijd een beroep doen op de infrastructuur van TVH en op de professionele begeleiding door TVH-bedrijfscoach David Lips-D’hoore. De testbank is geschikt voor het testen onder belasting van alle types reductoren. Met behulp van deze unieke machine worden m.a.w. de tandwielkasten in elektrische heftrucks, die zorgen voor de mechanische overbrenging tussen elektromotor en wiel, grondig getest op hun goede werking. Voor de studenten is de realisatie van dit eindwerk in een bedrijfsomgeving uiteraard een waardevolle ervaring. Voor TVH betekent het dat men voortaan nog beter garant kan staan voor de kwaliteit van de geleverde producten. TVH heeft alle vertrouwen in de vernieuwende waarde van de testbank. Ook deze keer zullen de studenten en hun coach meedingen naar de prestigieuze Innovation Award, de hoofdprijs van de wedstrijd georganiseerd door het Innovatiecentrum Kortrijk. n

216 - Lezersdienst

217 - Lezersdienst

218 - Lezersdienst

186 - DEC 2011 - P 45

Gratis Lezersdienst fax: +32 (0)2 640 84 80 of e-mail: [email protected]

NAAM

VOORNAAM

FIRMA FUNCTIE DIENST STRAAT POSTCODE

NR

BUS

PLAATS

TEL

FAX

INFO

E-MAIL CODES PUBLICITEIT

INDEX

UW GEGEVENS

Als de naam, die in het adresveld van het magazine vermeld staat, niet overeenkomt met uw naam, gelieve dan onderstaand formulier in te vullen en te terug faxen. Als u meer informatie wenst over een advertentie of een artikel, gelieve dan de overeenkomstige code in het formulier hieronder in te vullen en te faxen. Om een abonnement te verkrijgen, stort u 50 euro op rekening 210-0347117-06 van Automation Magazine. U kan ons ook bereiken via e-mail: [email protected].

ADVERTEERDERSINDEX

CODES ARTIKELS

BEDRIJF

PAG. CODE

Energiezuinigheid van schroeftechnologie voor luchtblowers

8

119

Compressor gemonteerd onder een locomotief

12

152

ACT IN TIME

6

101

MGH: merkonafhankelijke partner inzake industriële aandrijfgroepen

12

155

AF BELGIUM

40

203

Nieuwe Altivar 212 snelheidsregelaars op de markt

15

172

ASCO NUMATICS

42

208

Parker investeert in nieuwe diensten

17

174

ATB AUTOMATION

36

195

SKT gebruikt energiezuinige WQuattro-motoren

18

175

ATLAS COPCO

6

102

Stroomsensor met uitgebreid meetbereik

21

177

BECKHOFF

22

178

VDAB combineert generieke en bedrijfsopleidingen

23

179

BELGITRANS

33

191

Elektromobiliteit, kansen voor nieuwe marktdeelnemers

26

181

BOSCH REXROTH

20

176

Shell lanceert herontworpen assortiment industriële smeermiddelen

29

183

BREVINI FLUID POWER

38

198

Nieuwe Technofluid vestiging in Wetteren

29

184

BURKERT

32

189

Efficiënte engineering met open systeemoplossing

31

186

CLIPPARD

32

190

Nieuwe thermische camera testo 890

31

187

CONTROL TECHNIQUES

32

188

Proceszekere schroefmontage van kunststof kinderzitjes

34

193

DOEDIJNS FLUIDAP

10

135

Een ‘betonnen’ verbinding

37

197

EUREGIO HYDRAULICS

12

153

BPS: Nieuwe druksensorenfamilie

39

200

FESTO

28

182

Nieuwe grijpers verkrijgbaar in veel varianten

39

201

FIMOP

33

192

Twee niveaumeetpunten in één apparaat

39

202

LAPP

30

185

Zelfs extreem lage temperaturen laten de nieuwe MAGNUM-serie koud

41

205

LEUZE ELECTRONIC

42

209

Roestvast stalen cilinders voor extreme toepassingen

41

206

MGH

12

154

Gecertificeerde X20 systemen van B&R voor gebruik op zee

41

207

NMBS

16

173

Storingsongevoelige lineaire positiesensor in miniatuurbouwvorm

43

210

PARKER HANNIFIN

2

100

Nieuwe reeks warmtewisselaars

43

211

SCHNEIDER ELECTRIC

48

220

G3PH industriële hoogvermogen solid-state relais

43

212

SERVICE HYDRO

36

196

Transmittervoedingen met SIL 3

44

213

SMC PNEUMATICS

35

194

Aandrijfmodule voor stappenmotoren met rs-485 protocol

44

214

TESTO

38

199

SMC Corporation in Forbes Top 100 van meest Innovatieve

VALORLUB

47

219

Mondiale Ondernemingen

44

215

WAGO

24

180

Doeltreffende identificatie van elektrische componenten

45

216

WEG BENELUX

40

204

Handwiel met klik

45

217

TVH ontwikkelt testbank met VHTI-studenten

45

218

ARTIKELENINDEX TITEL Trommelmotoren: voor compacte conveyoraandrijving

PAG. CODE 8

118

L aat gebr uik t e sme er olie he t milieu nie t naar de dui v el helpen.

Laat uw gebruikte olie ophalen door een erkend operator. Eén druppel gebruikte olie kan maar liefst

als uw olie volgens de door OVAM, BIM of

moeilijker. Uw gebruikte olie laten ophalen

1000 liter water vervuilen. Mede daarom

OWD voorgeschreven procedure is opge-

is ook goed voor uw portemonnee. Voor

bent u als professionele oliegebruiker ver-

haald, kan deze op een milieuvriendelijke

kleine hoeveelheden hebt u namelijk onder

plicht uw gebruikte olie te laten ophalen

manier worden gerecycleerd. Meng uw olie

bepaalde voorwaarden recht op een forfai-

door een erkend ophaler. Let er evenwel

bijvoorbeeld niet met andere afvalstoffen,

taire vergoeding. Verduiveld mooi meege-

op dat dit correct gebeurt. Immers: alleen

want dat maakt recyclage een heel stuk

nomen, toch?

Eerst smeren, dan recycleren Valorlub is een initiatief van het bedrijfsleven en erkend of aanvaard door de drie regionale overheden.

218 - Lezersdienst

Make the most of your energy

Schneider Electric biedt geïntegreerde oplossingen aan om energie

residentiële markt, in de gebouwen, in de industrie, de energie en de infrastructuur en voor gegevenscentra en netwerken. Als wereldspecialist in energiebeheer helpen wij u het beste en het meeste uit uw energie te halen.

Altivar 212 Gericht op de prestaties, de intelligentie en de beveiliging van gebouwen De nieuwe generatie snelheidsregelaars bestemd voor HVAC. Voor asynchrone driefasige motoren van 0,75 tot 75 kW - 200... 240 V en 380... 480 V - 50/60 Hz Ontvang grATis onze catalogus Altivar 212! Ga naar www.SEreply.com en voer de code 93886T in

220 - Lezersdienst

Schneider Electric nv/sa - Tel.: 32(0)2 37 37 502 - [email protected] - www.schneider-electric.be

betrouwbaarder, veiliger, efficiënter en productiever te maken op de