Sint Rosa
Sittard, dominicanen en Sint Rosa Wanneer de Amerikaanse dominicanessen naar Sittard komen, treden zij in de voetsporen van eerdere dominicanen en dominicanessen, die voor Sittard heel veel betekend hebben totdat zij in de Franse tijd – zeer tegen de zin van de Sittardse bevolking – door de toenmalige machthebbers verdreven werden.
De dominicanen en de St. Michielskerk Toen de dominicanen zich in 1626 vanuit Maastricht in Sittard vestigden werd hen de gasthuiskapel toegewezen, die op de hoek van de Markt en de Oude Markt was gelegen. Vanaf 1652 bouwde men aan de Oude Markt een nieuw klooster, waaraan een gymnasium verbonden was, met de daaraan grenzende barokke St. Michielskerk (in de volksmond nog steeds de “Paterskerk” genoemd), die tussen 1659 en 1669 tot stand kwam.
Op een groot reliëf in de barokke voorgevel van de St. Michielskerk ziet men een typisch dominicaans tafereel: O.L. Vrouw schenkt aan de H. Dominicus de rozenkrans. Dit tafereel ziet men ook terug op een zeventiende-eeuws schilderij in de kerk.
In de kerk toont de originele lambrisering links vrouwelijke en rechts mannelijke heiligen van de dominicanen.
De dominicanen ontplooiden een grote activiteit. Zij boden hulp aan de pastoors in de wijde omgeving en gingen op vele plaatsen preken en biecht horen. Voorts verzorgden zij onderwijs in hun Latijnse school, een soort gymnasium, met naast de gewone vakken Latijn, Grieks, Frans, Duits, literatuur en retorica, extra aandacht voor literaire vorming. Vanaf 1661 was er ook de mogelijkheid om hogere studies te volgen en werden cursussen filosofie en theologie gegeven Deze school groeide in de loop van de zeventiende en achttiende eeuw uit tot een belangrijke onderwijsinstelling met een zeer goede naam. De band van deze onderwijsinstelling met de lokale bevolking was zeer hecht. Dit kwam vooral omdat veel studenten, die van heinde en verre kwamen, bij Sittardse burgers inwoonden. Dit was ook een heel belangrijke bron van inkomsten voor deze burgers. Goed onderwijs en geestelijke vorming vanuit het Sittardse klooster hebben ervoor gezorgd dat stad en regio voorzien werden van bekwame bestuurders en de kerk van toegewijde priesters. Het verblijf van de dominicanen in Sittard heeft voor de stad en omgeving grote betekenis gehad, niet alleen op intellectueel en geestelijk, maar ook op financieel en economisch gebied.
Aan het werk van de dominicanen kwam in 1797 een abrupt einde toen de Franse machthebbers de paters uit Sittard verbanden. De dominicanen hadden geweigerd een eed van trouw jegens de Franse revolutionaire overheid af te leggen. Op 28 november 1797 verschenen maar liefst 100 huzaren te Sittard om de paters te arresteren en over de Rijn te zetten. Voor eeuwig werden zij uit de Franse republiek verbannen. In huifkarren werden de 31 dominicanen weggevoerd. Al hun bezittingen moesten zij achterlaten en werden door de Franse overheid in beslag genomen. Met het klooster werd ook de beroemde Latijnse school opgeheven, die voor de stad een belangrijke bron van inkomsten was geweest. De verjaging van de dominicanen betekende dan ook een gevoelig verlies voor de stad.
Sint Rosa, stadspatrones van Sittard De band tussen Sint Rosa en Sittard gaat terug op de dominicanen. Zij namen op 8 september 1668, de dag van de zaligverklaring van Rosa van Lima, hun St. Michielskerk in gebruik. Sint Rosa is de eerste Dominicaanse heilige uit de nieuwe wereld. Het jaar daarop werd Sittard geteisterd door een vreselijke dysenterieepidemie, die lange tijd de stad teisterde en vele slachtoffers maakte. In hun nood riepen de burgers van Sittard Rosa aan. De epidemie verdween. Rosa werd op 13 november 1669 uit naam van de Sittardse bevolking door het stadsbestuur uitgeroepen tot stadspatrones van de stad Sittard. Men beloofde voor haar een kapel te bouwen en jaarlijks een dankprocessie te houden. De kapel op de Kollenberg kwam in 1675 gereed. Nog steeds trekt jaarlijks op de laatste zondag van augustus een drukbezochte processie van de St. Michielskerk naar de St. Rosakapel en terug om de beschermheilige te danken voor de gunsten, die ze eens in donkere tijden aan Sittard bewees.
De dominicanessen en het klooster St. Agnetenberg Op 25 februari 1649 vestigden de eerste drie zusters dominicanessen uit Brugge zich aan de Plakstraat te Sittard. Het wonderbeeldje van O.L. Vrouw Behoudenis der Kranken, dat momenteel in de St. Petruskerk staat, brachten zij mee. Zij bouwden een nieuw klooster St. Agnetenberg.
Het gebouw onderging echter grote schade door de plunderingen van de Franse troepen in het rampjaar 1677. Eerst in 1699 kon men met de wederopbouw beginnen. De kapel is een wat kleiner en soberder uitgave van de St. Michielskerk. In de kloosterkapel ziet men zes Dominicaanse heiligen waaronder St. Rosa van Lima.
Ook de dominicanessen richtten zich op het onderwijs. Zij gaven les aan meisjes, voor wie een internaat werd gesticht. Daarnaast stichtten zij een lagere school voor de kinderen uit de stad zelf.
In september 1802 werden ook de zusters door de Franse bezetter verdreven en werd het klooster gesloten. De goederen van het klooster werden in beslag genomen en bij opbod verkocht.
De geschiedenis herneemt haar loop Nu, na 212 jaren zullen de dominicanessen naar Sittard terugkeren. En opnieuw zullen zij hun beste krachten geven aan het onderwijs en het jeugd- en jongerenwerk. In Sittard zijn zij meer dan welkom!
Bronnen:
A.H. Simonis e.a., Sittard historie en gestalte, 1971; J.M.A. Kreukels, Dominicanen en Dominicanessen in Sittard in de zeventiende en achttiende eeuw, in: Sittard, uit bronnen geput, 1993; www.kerkgebouwen-in-limburg.nl.
