Sint-Janscentrum U I T G A V E
2 0 1 3
V A N
H E T
S I N T - J A N S C E N T R U M
De lente breekt aan
I
n de natuur merken we ieder jaar opnieuw dat het na de herfst en winter toch weer lente wordt. Het is een wetmatig gegeven. Onontkoombaar. Mensen zijn daar allen blij om. De dagen worden langer. De eerste warme lentedagen doen ons de ramen opengooien. In de lente richt ook de mens zich weer op. Hij treedt met een open gezicht de toekomst tegemoet. In onze cultuur lijkt het herfst. De economie, de politiek maken zware tijden door. De Kerk deelt in de donkere dagen van de cultuur. Mensen zijn minder genegen zich te binden aan een gemeenschap. Zij weten zich minder verantwoordelijk voor het mede dragen van de Kerk. Dat zijn gegevenheden die we rustig moeten aanvaarden. Belangrijk blijft het te geloven in een nieuwe tijd die zeker op komst is. In de cultuur, in de Kerk zal zeker een nieuwe lente komen. Het is belangrijk te zien dat er tekenen van leven zijn. De nieuwe lente dient zich al aan. Lees deze seminariekrant en u zult het ontdekken. Het oude is al voorbij. De lente staat voor de deur. Met dankbaarheid presenteer ik deze hoopvolle uitgave. mgr. drs.
A.L.M. Hurkmans
bisschop van ’s-Hertogenbosch
1
WIJDING TWEE JONGE PRIESTERS EEN VERBLIJDENDE EN HOOPVOLLE PLECHTIGHEID
O
nder feestelijk beierende klokken trokken zaterdag 2 juni 2012 vele mensen de kathedrale basiliek binnen om getuige te zijn van de viering van de Eucharistie, waaronder de priesterwijding van Geoffrey de Jong en Patrick Kuis door mgr. drs. A.L.M. Hurkmans. De wijding van nieuwe priesters, zoals op deze dag, is een bekroning van onze gezamenlijke inzet voor de priester- en diakenopleiding in ons bisdom. Een teken van hoop, dat er nog steeds jonge mensen zijn, die zich als priester voor de Kerk willen inzetten.
chies waarin ze de afgelopen tijd als diaken actief zijn geweest. Welkom aan de rector en de spirituaal van het Sint Janscentrum, priesterstudenten en gasten van het seminarie. Welkom ook aan de velen uit ons bisdom (en van daarbuiten). Leken gelovigen en religieuzen, diakens en priesters die hier bijeen zijn om de wijdelingen met hun gebed te ondersteunen, in vereniging met onze bisschop Mgr. drs. A.L.M. Hurkmans met zijn hulpbisschop Mgr. drs. R.G.L.M. Mutsaerts, Mgr. drs. J.W.M. Bluyssen en Mgr. dr. J.F. Lescrauwaet. De plebaan wenste allen een genadevolle en zegenrijke viering toe.
WELKOMSTWOORD Plebaan mr. drs. J.G.N.M. van Rossem heette de neomisten met hun ouders, familieleden en alle overige aanwezigen van harte welkom bij deze Eucharistieviering. In deze viering zal onze bisschop Mgr. Hurkmans door handoplegging en gebed twee mannen tot priester wijden namelijk Geoffrey de Jong en Patrick Kuis. Vreugdevol zijn allen naar de kathedraal gekomen om de wijdelingen met hun gebed te ondersteunen. Aan de Heilige Pastoor Van Ars, die bij zijn priesterwijding de leeftijd van 29 jaar had, waarmee hij enkele jaren ouder was dan zijn medewijdelingen werd gevraagd: “Bent u niet te oud om nog priester te worden gewijd”? Hij antwoordde toen: “Om priester te worden gewijd ben je nooit oud genoeg. Dat wil zeggen je bent er nooit helemaal klaar voor. Je komt altijd nog wijsheid en kennis, vaardigheid en rijpheid, liefde en goedheid, kracht en uitstraling tekort. Het is een dienstwerk dat ver boven je eigen krachten uitstijgt omdat je geroepen bent Jezus Christus zelf, de Goede Herder en Hogepriester, present te stellen. Niemand kan zich dit bovennatuurlijk dienstwerk dan ook toeeigenen. Het is een genade waartoe je geroepen moet worden”. Het verheugt ons dat de Heer ook in onze tijd zijn roepstem laat klinken. En dat de wijdelingen deze roep hebben beantwoord. Hij sprak de hoop uit, dat deze bedienaren, die zich met Gods genade hebben voorbereid, mede door de kracht van de Heilige Geest, mensen zullen bemoedigen en luisterend hen vertrouwd weten te maken met de blijde boodschap. Ze staan voor een taak die mooi en vreugdevol is. Maar, die ook zorgen en moeite met zich mee zal brengen. Gelukkig staan ze er niet alleen voor! Nogmaals een bijzonder welkom aan de mensen uit de paro-
Wij wachten in de Kerk op een nieuwe lente! Zo begon Mgr. Hurkmans zijn homilie. Geoffrey en Patrick worden in aanwezigheid van hun ouders, in het bijzijn van familie en vrienden tot priester gewijd. God riep hen al voor Hij hen in de moederschoot vormde. Deze profetische woorden hoorden we in de eerste lezing. Laten wij ons hierover verwonderen. God roept deze jonge mannen niet voor een tijd die voorbij is, niet voor de tijd van het rijke roomse leven, niet voor een Kerk die in moeilijkheden zit, neen, God roept hen voor de Kerk van de toekomt. God zal door alle tijden heen jonge mannen blijven roepen tot het priesterschap. Zij zullen als hard werkende dienaars, in het Nieuwe Testament spreekt men over slaven, in Kerk en wereld het geloof verkondigen, het geloof vieren en het geloof in praktijk brengen in het dagelijks leven. Dit alles met als doel toekomst te geven aan alle mensen van goede wil. ROEPING EN ZENDING De kern van hun verkondiging is het geloof in de verrijzenis van Jezus Christus. Door dit grote heilsmysterie blijft God het leven van mensen, ja heel de wereld, radicaal vernieuwen. Altijd komt er weer een nieuwe lente. Deze Blijde Boodschap is in de Kerk sinds de tijd van de apostelen altijd door verkondigd. We hoorden hoe Paulus zoekend uitdrukking geeft aan de herscheppende kracht van de verrijzenis: “Dezelfde God die gezegd heeft: “Licht moet schijnen uit het duister” is als een licht in onze harten opgegaan, om de kennis te doen stralen van zijn heerlijkheid die ligt over het gelaat van Christus”. Door het sterven en verrijzen van Christus maakt God de mensen vrij van zonde en dood. Dit geloof draagt de Kerk in aarden potten met zich mee. Priesters staan in dienst van dit radicaal vernieuwend geloof. Dat is hun roeping en zending. Zij hebben de opdracht om Christus te pas en onpas te verkondigen en het geloof op te wekken. VAAR NAAR HET DIEPE! De omstandigheden waarin priesters vandaag de dag hun werk mogen doen zijn niet makkelijk. Maar, is dat wel ooit het geval geweest? Door de eeuwen heen ervaart de Kerk dat haar Boodschap haaks staat op de wereld. De moeilijkheden die er zijn dienen ons uit te dagen. Jezus zei tot de apostelen op een moment dat alle werk
2
De neomisten gaan voor in de viering van de Eucharistie.
vruchteloos leek: “Vaar naar het diepe”. Zo zegt Hij ook vandaag tot twee jonge mannen die door handoplegging en gebed Hem zullen toebehoren: “Vaar naar het diepe”. Het grondpatroon in de Kerk blijft in alle tijden gelijk. Zij blijft in een wereldse wereld spreken over de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Zij blijft mensen de weg wijzen naar het huis van de vader. Maar toch, nu lijkt het herfst te zijn in de Kerk of winter. Het nieuwe leven laat nog op zich wachten. Geoffrey, Patrick, uit de geschiedenis van de Kerk blijkt dat de opbloei van een nieuwe tijd altijd te maken heeft met het opkomen van veel bijzondere roepingen tot het priesterschap, diaconaat en tot het religieuze leven. Deze roepingen krijgt de Kerk als er een bijzondere aandacht is voor de H. Eucharistie. In de H. Eucharistie is het Jezus Christus zelf die de zonde en de dood uit ons midden wegdraagt en het is ook Jezus Christus zelf die ons het nieuwe leven geeft. De bisschop herhaalde: Broeders en zusters, wij wachten op een nieuwe lente in de Kerk. Deze zal naar mijn overtuiging doorbreken als het leven van degenen die een bijzondere roeping ontvangen hebben gaat veranderen. Wanneer zij zich niet meer, zoals dat in onze tijd gebruikelijk is, bij alles zullen afvragen: “Wat vind ik? Wat wil ik? Wat ervaar ik als leuk? Wat voel ik bij wat ik doe” ? Neen, zij zullen zich bij hun dienstwerk optimaal laten richten door God, door wat God wil. Het gaat hier om een oude waarheid die altijd nieuw is. De mannen en vrouwen die vol zijn van God beseffen dat niet zij de Kerk maken, maar dat de Kerk hun maakt. Zij passen het Evangelie niet aan bij de heersende cultuur, neen, zij brengen een cultuur voort die komt uit het Evangelie. Gelovigen laten zich voortdurend omvormen in Christus. Met Hem sterven en verrijzen zij. In Hem staan ze op tot nieuw leven. GETUIGE ZIJN VAN EEN STEEDS VERNIEUWENDE KERK Geoffrey, Patrick, jullie zullen als priester groeien en gelukkig zijn als jullie je door God laten omvormen. Het is een proces dat zich voltrekt in het dagelijks leven. In het pastoraat, maar vooral in de viering van de dagelijkse Mis. Zoals brood en wijn in de Eucharistie omgevormd worden tot lichaam en bloed van Christus zo zullen jullie en de gelovigen met jullie omgevormd worden in de Eucharistie. Sterven en verrijzen met Christus. Nieuw geboren worden. Hierin ligt de basis voor de missie die
Handoplegging door broeders in het ambt.
jullie hebben. Getuige zijn van een steeds vernieuwende Kerk. Christus tegenwoordig stellen in de wereld. Geoffrey en Patrick moge het gegeven ja-woord steeds voller worden om je steeds weer open te stellen voor vernieuwing en omvorming, is het nodig krachtig te breken met de: “ik vind; ik voel; ik wil” cultuur van vandaag de dag. Daar is wilskracht voor nodig. Blijf je daarom verwonderen over de roeping. Neem die roeping iedere keer met de Heilige Schrift en met het getijdenboek in de hand opnieuw met vreugde en van harte op. Vaar op het woord van de Heer steeds weer naar het diepe. Stel je in dienst van de Kerk en van de wereld. Zoek de mensen. Trek er op uit. Vraag daarbij de H. Geest je te doen groeien in de kwaliteiten die je nodig hebt. Maak ernst met de permanente vorming. Laat je gegeven ja-woord een steeds voller ja worden. Weet dat je steeds weer los moet komen van eigen belang. Groei uit tot rijpere personen die er voor de ander kunnen zijn. Ontwikkel je intellectuele kwaliteiten. Begrijp op theologische wijze het leven van mensen en van de cultuur waarin we leven. Ga zorgvuldig om het charisma van je celibataire levensstaat. Zoek het hemelse niet het aardse, wees ten volle man van God en van de Kerk. OMVORMEN, VERNIEUWEN DOOR GOD Broeders en zusters we wachten op een nieuwe lente in de Kerk. Bidden wij om bijzondere roepingen in de Kerk. Maar, ieder van ons heeft de roeping helemaal naar God toe te leven. U allen zou ik willen vragen: laat je omvormen, vernieuwen door God. Heb de moed de weg te gaan die God voor je heeft bereid. Bid de Heilige Geest om vernieuwing. Beleef je geloof. Houd niet vast aan: “de ik wil; ik vind; en ik voel cultuur”, laat je door Christus en Zijn evangelie vernieuwen. Wij bisschoppen, priesters, diakens en religieuzen zijn er om met u op weg te gaan. Niemand hoeft alleen te gaan. Wij willen in het spoor van de Goede Herder met jullie biddend opgaan naar het huis van de Vader. Wij willen aan de hand van Maria, de Moeder Gods, met jullie biddend gaan naar de hemel. Daar zal een nieuw lied gezongen worden. Hier in de heilige liturgie klinkt dit nieuwe lied al. Nog onvolkomen, maar toch. Hier smaken we samen al het geluk wat we eens bij God ten volle zullen bezitten. In geloof op de nieuwe lente zal ik nu Geoffrey en Patrick wijden tot priesters van de Kerk. Broeders, of moet ik zeggen zonen, met een
3
verwijzing naar jullie diakenwijding houd ik jullie voor: neem van harte de uitdaging aan om als een monnik bij God te blijven en om als een missionaris bij God te blijven. De plechtige viering werd opgeluisterd door de Schola Cantorum der kathedrale basiliek van Sint Jan Evangelist. “Die Sangeren Onser Liever Vrouwen” onder leiding van rector cantus Jeroen Felix en organist Véronique van den Engh. Voordat de Monseigneur de plechtige viering afsloot met de bisschoppelijke zegen wist hij zich gesteund door leden van de gebedskring, de weldoeners, de stage pastoors, rector en staf van het seminarie en allen die hebben bijgedragen dat weer twee jonge priesters konden worden gewijd. De receptie op deze zonovergoten dag, in de mooie tuin van het seminarie, werd druk bezocht. Een ongedwongen samenzijn van receptiegangers die de pasgewijde priesters hun gelukwensen kwamen aanbieden. God heeft Geoffrey de Jong en Patrick Kuis geroepen om de wegen van de Heer te gaan. Als priester mogen zij heel veel met mensen delen, concreet bij mensen zijn in lief en leed. Blijven wij hen met onze belangstelling en gebed vergezellen.
De drukbezochte receptie in de tuin van het seminarie.
Mgr. Mutsaerts’ tweede kinderboek “Jezus kan niet voetballen” is de titel van het tweede boek van de hand van mgr. drs. R.G.L.M. Mutsaerts. Van zijn eerste boek “Met fietskaart en kompas, God houdt van kinderen” zijn inmiddels alle 3000 exemplaren verkocht. In de tweede editie treft de lezer een tiental nieuwe verhalen aan, bestemd voor kinderen en allen die jeugdig van hart zijn. Het boek is voor e 10,-- verkrijgbaar op het Sint-Janscentrum.
Presentatie van zijn nieuwe boek tijdens de Ontmoetingsdag op 14 oktober 2012.
4
TENTOONSTELLING MGR. F. SONNIUS
I
n aanwezigheid van de bisschoppen van Antwerpen en ’s-Hertogenbosch, mgr. J. Bonny en mgr. A. Hurkmans, vond op vrijdag 27 april 2012 de officiële opening plaats van de tentoonstelling, gewijd aan mgr. Franciscus Sonnius, de eerste bisschop van ’s-Hertogenbosch. Het betrof een jubileumproject “Kerk onder stroom”, georganiseerd door het bisdom Antwerpen ter gelegenheid van 450 jaar bisdom Antwerpen (2009) en 50 jaar heroprichting (2011). In onze annalen lazen wij over mgr. Sonnius het onderstaande: “Het Sonnius Priesterfonds is naar de eerste bisschop van ’s-Hertogenbosch genoemd. Mgr. F. Sonnius, eigenlijk Van de Velde, heeft zijn naam ontleend aan zijn geboorteplaats Son waar hij op 12 augustus 1507 werd geboren. Hij stamt uit een betrekkelijk gegoede boerenfamilie. Deze geestelijke werd in 1543 hoogleraar te Leuven, in 1545 inquisiteur en in 1557 kanunnik te Utrecht. In 1558/1559 onderhandelde hij met de curie te Rome over een door Filips II gewenste nieuwe kerkelijke indeling van Nederland, die in 1559 werd gerealiseerd. Paus Paulus IV (1555-1559) vond hem zo bekwaam, dat hij hem graag in Rome had gehouden. In 1561 volgde zijn benoeming tot bisschop van ’s-Hertogenbosch. Zijn benoeming kan worden beschouwd als een beloning voor zijn inspanningen ten bate van de nieuwe kerkelijke ordening in Nederland. Hij had een
moeilijk episcopaat. Als oud-inquisiteur was hij niet welkom. De beeldenstorm van 1566 vernietigde het interieur van de St. Janskathedraal en andere kerken. In 1570 werd mgr. Sonnius bisschop van Antwerpen. Op 29 juni van dat jaar overleed hij in zijn tweede bisschopsstad. Mgr. Sonnius was een wetenschapsman, belezen, menslievend, een goede redenaar, trouw aan de Kerk en daarenboven begaan met de Kerk in de Nederlandse gewesten. Als geen ander heeft hij ervaren hoe belangrijk het is, dat gelovigen door gebed en financiële gave de Kerk steunen. Bij de heroprichting van het seminarie in 1987 was de naamgeving van het SONNIUS PRIESTERFONDS een bewuste keuze. De tentoonstelling waar de figuur van mgr. Sonnius wordt belicht was zeer de moeite waard. Met aandacht hebben wij naar de sprekers geluisterd en de verfijning van de schilderstukMgr. Franciscus Sonnius ken bewonderd. Wij hebben begrepen dat hij niet zomaar een bisschop was. Hij was een knappe theoloog, die de Kerk van binnenuit wilde verdiepen. In deze tentoonstelling wordt een periode geschetst die cruciaal is geweest voor de geschiedenis van de Nederlander. Abt Jeroen De Cuyper o.praem en de Norbertijnen hebben de tentoonstelling een goed thuis gegeven en ons zeer gastvrij ontvangen. Wij hebben ons in deze prachtige abdij zeer welkom gevoeld.
er - en n de priest e k a m ve a n g mogelijk. Uw gebed e het bisdom n va g in id d iakenople tijd weer te zich iedere t n ie d k er mans). De K drs. A. Hurk r. g (m n e w vernieu
5
WIE IS DE PASTOOR VAN HANDEL?
D
at is pater J.J.H.H. Bonten o.c.d., een ongeschoeide Karmeliet, overste van het Karmelietenklooster H. Jozef te Handel en pastoor van de parochie O.L. Vrouw Tenhemelopneming in deze bekende bedevaartplaats. Een vriendelijke, beminnelijke herder, hoopvol en wars van poeha. Diep beleeft hij zijn geloof, waarvan het gebed de basis is. Hij kan helder de waarde van het gebed uitleggen. Hij is geboren in Stramproy, gelegen dichtbij de grens met België. Zijn drie broers en vier zussen wonen al bijna zestig jaar in België. Na 381/2 jaar missiearbeid in Brazilië kwam hij op verzoek van de generale overste naar Handel om te trachten de Karmelietenorde weer tot nieuw leven te brengen. Ook de parochie als bedevaartplaats heeft zijn volle aandacht. Hij heeft twee Braziliaanse medebroeders meegebracht: pater J.D. Campos o.c.d., priester, en broeder L.H. Veras Tito o.c.d. die daags voor Pinksteren (26 mei 2012) door mgr. drs. A.L.M. Hurkmans tot transeunt diaken is gewijd. Zij voelen zich in Handel goed thuis en kennen al veel mensen. DOOR DE VOORZIENIGHEID BESCHIKT Op onze vraag hoe hij in Brazilië terecht is gekomen antwoordt hij: “toen ik in Rome studeerde had ik twee Brazilianen als klasgenoten, maar ik heb nooit veel met hen gesproken en zodoende ook geen Portugees van hen geleerd. De reden was dat ik niet veel belangstelling had voor Brazilië en er nooit aan gedacht had naar dat land te gaan. Dat veranderde toen ik op zekere dag een brief ontving van een lid van het bestuur van de Nederlandse provincie, die me schreef dat twee studenten (in Nederland) aan de provinciaal gevraagd hadden naar Brazilië te gaan. De provinciaal vond dat het goed zou zijn dat ik dan mee zou gaan. Het lid van het provinciebestuur deelde me dat mee en zei: “als je niet wilt, deel het me dan mee, dan maak ik het plan ongedaan”. Maar die brief werd me overhandigd op Missiezondag en ik vond dat dit een appèl van God was en antwoordde onmiddellijk dat ik naar Brazilië zou gaan. Mijn eerste standplaats was Belo Horizonte (mooie horizon). Daarna heb ik nog in zes steden de Kerk gediend en ben ik mensen zoveel mogelijk nabij geweest. Met grote voldoening denk ik terug aan deze welbestede priesterjaren”. Pastoor Bonten had nooit gedacht naar Nederland terug te keren. Hij voelde zich verbonden met de Kerk in Brazilië. Toen hem door de generale overste werd gevraagd naar Nederland terug te gaan heeft hij na drie dagen bedenktijd volmondig ja gezegd met de veelbetekenende zin: “U kunt op mij rekenen!” Ruim 3 jaar werkt hij nu in Handel. Iedereen noemt hem daar pastoor, terwijl hij dat in Brazilië niet gewend was. Daar werd hij aangesproken als 6
“frei”, pater in het Braziliaans. In het begin – zo geeft hij toe – was het heel moeilijk, maar intussen is hij geacclimatiseerd. Het geeft hem voldoening te mogen werken in een regiokerk waar veel mensen uit de streek komen en Goddank, het aantal neemt toe. Zo komt jaarlijks de bedevaart van Valkenswaard met 1500 deelnemers naar Handel en zij blijven er zelfs overnachten. Hij geeft verder aan goed te zijn ontvangen door de mensen uit Handel en wijde omtrek. Overigens is de pastoor niet alleen actief in Handel, maar trekt hij ook het land in om retraites te geven. PROCESSIEPARK Jaarlijks komen vele duizenden pelgrims naar Handel en zij brengen dan ook graag een bezoek aan het processiepark. Dit is ook de plaats waar pelgrims uit de wijde omtrek ontvangen worden. Deze unieke plaats van historische waarde, aangelegd tussen 1910 en 1920, was nodig aan restauratie toe. De toenmalige pastoor R.F.G. Wilmink heeft in deze zeer verdienstelijke voorbereidingen getroffen voor deze restauratie, welke begin mei 2012 voltooid is. Op 10 juni 2012 vond in het bijzijn van mgr. Hurkmans de inauguratie plaats, de inwijding van deze hernieuwde kruisweg. Op onze slotvraag: “Waar bent u trots op” zegt hij heel overtuigend: “Op de Heilige Theresia van Avila. Ook is het een vreugde tot de ongeschoeide Karmelieten te behoren. Ik voel mij heel sterk verbonden met de Karmelieten en Karmelietessen over de hele wereld. Overal waar je komt voel je je thuis!” Wat de stichting van de Karmelieten en Karmelietessen betreft: in 1562 (24 augustus) stichtte Theresia haar eerste klooster, dat van Karmelietessen. Enkele jaren later in 1568 stichtte ze met hulp van de Heilige Johannes van het Kruis het eerste klooster van de mannelijke tak. De Karmelieten en Karmelietessen zijn aanwezig in bijna 100 landen. Pastoor Bonten gaat voor in de viering.
EERSTE MAAGDENWIJDING IN DE SINT JAN
D
e 65-jarige Gonnie Spronk uit Berlicum ontving op zaterdag 16 juni 2012 in de Sint Jan te ’s-Hertogenbosch de maagdenwijding door mgr. drs. A.L.M. Hurkmans. Het was de eerste keer dat een dergelijke wijding in de kathedraal plaatsvond. Er was veel belangstelling vanuit haar woonplaats waar zij ook is opgegroeid. Eveneens waren aanwezig de koren uit ’s-Hertogenbosch, die zij dirigeert, alsmede familie en vrienden, vooral óók belangstellenden uit de Foyer de Charité. GELOOFSVERDIEPING In zijn homilie zei monseigneur tot de wijdelinge: “Jij kreeg het geloof in God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest mee van je ouders. Zeker zijn je hart en je geest ook verruimd doordat je actief was in de muziek. Muziek werd voor jou kerkmuziek. Je leerde Jezus Christus kennen als degenen die ons God laat kennen. Ook leerde je de Kerk kennen als wederhelft van Jezus Christus, als bruid van Christus. Je ging de liturgie smaken als het bruiloftsfeest tussen God en de mensen. Doordat je betrokken raakte in de parochie ontstond het verlangen naar geloofsverdieping. Je zocht vorming. Langzaam werd duidelijk dat God meer en meer van je vroeg. Je wilde Hem alles geven. Heel je leven. Je ging dienend leven in een gemeenschap. Een gemeenschap, die ontstaan is rond Marthe Robin. De volgende woorden van haar spraken jou ten zeerste aan: “U alleen, o mijn welbeminde Jezus. Wees waarlijk mijn leven, mijn liefde en mijn Al. Ik vertrouw me deemoedig aan u toe door Maria, mijn zeer geliefde moeder”. Je leek je doel in je leven bereikt te hebben.
ZALVING Vandaag zalft de Heilige Geest je op een geestelijke wijze opnieuw om je geheel toe te wijden aan de goddelijke majesteit. De Heilige Geest verenigt je in een onverbrekelijke band als bruid met Christus. Door je roeping verwijs je voortdurend naar het toekomstig rijk van God. Met allen die de maagdenwijding hebben ontvangen ben je ertoe geroepen om de Kerk op een bijzondere wijze te dienen. Maak je leven vruchtbaar! Neem Maria als voorbeeld. Wees met de Kerk moeder. Vorm je hart naar haar hart. Verstrek de goddelijke deugden van geloof, hoop en liefde. Blijf als een behoeftige bruid het leven van God ontvangen. Dit door te eten aan de tafel van het Woord van God, door te eten aan de tafel van de Eucharistie. Ga niet op in activiteiten. Blijf op vaste tijden bij de bruidegom. Zend voortdurend je smeekbede naar Hem. Bid voor de Kerk, voor de gehuwden, voor mij als bisschop, voor de priesters, voor de verbreiding van het christelijk geloof en heel in het bijzonder voor hen die los staan van God. Laat je gebed steeds intenser worden door het te combineren met werken van barmhartigheid. Ora et Labora: Bid en Werk. Hierbij wens ik je toe dat Christus en Maria je nu al de vreugde zullen geven die je eens ten volle hoopt te ontvangen in het huis van de Vader. Het was een indrukwekkende plechtigheid. Voor velen was het een eerste kennismaking met de maagdenwijding. Het is een liturgie die rijk is aan symbolen en die gelovigen “de binnenkant” van de Kerk laat zien.
Seminaristen en docenten van het Sint-Janscentrum te gast aan tafel bij de bisschop. 7
EUCHARISTIEVIERING OP DE TELEVISIE
V
elen – vooral zieken en aan huis gebonden mensen – volgen iedere zondagmorgen de Eucharistieviering op de televisie, die afwisselend in verschillende kerken van ons land wordt gecelebreerd. Op zondag 29 april 2012 (de vierde zondag van Pasen, Roepingenzondag, zondag van de Goede Herder) woonden wij een dergelijke viering bij in ons bisdom. Deze viering werd voorgegaan door pastoor-deken Vincent Blom in de Martinuskerk, de hoofdkerk van de parochie H. Oda te St. Oedenrode. GELOOFSGESPREK Voorafgaand aan deze viering hield zuster Agatha, regionaal overste van de zusters van Carolus Borromeus, het geloofsgesprek dat een ware getuigenis was. Komend uit een gezin met negen kinderen van wie zij de oudste is getuigde zij hoe haar roeping tot stand is gekomen. Al zestig jaar probeert zij iedere dag opnieuw trouw te zijn aan haar eens gegeven woord. Daar moet zij wel iedere dag voor bidden. Zeker nu zij ouder wordt. Want zij erkent: “Je blijft mens”. Heel overtuigend geeft ze de raad om niet stil te staan bij wat je hebt opgegeven, maar bij wat je iedere dag ontvangt. In haar religieuze leven voor de Kerk probeert zij voor velen een thuis te bieden. Op de eerste plaats voor haar medezusters. Zij leven in een communiteit van tien zusters en samen zetten zij zich in voor de Kerk door gebedsgroepen te ontvangen, contact te onderhouden met jongere priesters, voor hen te bidden en soms ook nog goede raad te geven. Ook komen er jonge mannen, vóór hun priesterwijding, voor een retraite. De zusters geven steun aan de bisschop, aan het seminarie, maar eveneens aan veel mensen die het niet gemakkelijk hebben in het leven. “Door onze dagelijkse Eucharistieviering en het getijdengebed zijn we niet direct zichtbaar naar buiten, maar in ons gebed halen wij buiten naar binnen. Dat is heel duidelijk onze roeping” zegt zuster Agatha.
WELKOMSTWOORD Een groot koor luisterde de viering op. De Sint Jansmis van Maurice Pirenne werd ten gehore gebracht. De prachtige Martinuskerk was druk bezocht. Er werd volop mee gezongen en gebeden en na de viering ontstond een ware verbroedering van parochianen, van wie velen aan de voorbereidingen hadden meegewerkt. In het openingswoord hernam pastoor Blom het openingslied: “Getrouwe Herder is zijn naam.” Op deze vierde zondag van Pasen laat Jezus zien hoe Hij de zending en opdracht die Hij van zijn Vader ontving in praktijk brengt. Daar past het beeld bij van een herder. Meer nog, van de Goede Herder. Met het beeld van de goede en getrouwe herder vereenzelvigt Jezus zich vandaag in het Evangelie. “Ik ben de Goede Herder en geef mijn leven voor mijn schapen”. ROEPINGENZONDAG “Vandaag – zo stelde de pastoor – bidden wij om navolgers van deze Goede Herder. Onze Kerk heeft nood aan herders, aan priesters, diakens en religieuzen. Wij bidden vandaag om het verstaan van de roeping die iedere gedoopte heeft: te getuigen van de grote liefde van God. Wat deze zondag extra kleur geeft: één van de vijf kerken van onze Odaparochie draagt de naam Goede Herder. Zo vieren wij deze morgen Eucharistie samen met u die via de televisie met ons verbonden bent, want allen zijn wij kinderen van God, onze ene Vader”. In zijn homilie verwees pastoor-deken Blom naar de kop van één van de artikelen dat enkele weken geleden verscheen in één van de regionale kranten hier in Brabant. Dat katern beschreef uitvoerig alle veranderingen die op dit moment plaatsvinden in ons bisdom. Parochies worden samengevoegd tot grote eenheden, de toekomst van veel kerkgebouwen is onzeker en ook de bisdomorganisatie zal inkrimpen. In
© foto Wim Jellema
8
Zuster Agatha over haar roeping in het geloofsgesprek.
Pastoor-deken Blom, de celebrant tijdens de tv-uitzending.
één van de artikelen in genoemde krant werd gesteld dat in die grote parochieverbanden de pastoor steeds meer een manager wordt. Er moet veel georganiseerd worden en we vergaderen ons suf. Een parochiegemeenschap vraagt om een bepaalde vorm van organisatie, overleg en structuur, maar de pastoor als manager …. ik schrok van die titel. Op deze Roepingenzondag laat Jezus immers een heel ander geluid horen: “Ik ben de Goede Herder en geef mijn leven voor mijn schapen”. Juist in deze zo veranderende tijd voor onze Kerk is het zinvol om de eigen taak en plaats van de priester te overdenken. Waar ligt zijn prioriteit? Hoe moet je priester zijn vandaag? De priester is verkondiger van het Woord, bedienaar van de sacramenten en herder van de gemeenschap. Mgr. De Kesel, bisschop van Brugge, heeft het recent zo verwoord: “De belangrijkste opdracht van de priester van vandaag is om mensen te helpen groeien en volwassen te worden in het geloof, niet door te overtuigen, maar door te getuigen. Hen leren luisteren naar Gods woord, hen leren bidden en hen nieuwsgierig en ontvankelijk maken voor wat God ons te zeggen heeft”. Een priester moet de mensen helpen en voorgaan bij het zoeken wat het vandaag betekent om als christen te leven: in het gezin, op school, op het werk, op de sportclub of te midden van vrienden. Bij dit alles dient de priester eerst en vooral zelf een goed christen te zijn. Alleen zo kan hij leven en dienen als herder.
afroep diensten verricht. Roeping verwordt dan tot beroep … de pastoor wordt manager. Maar eerst en vooral ben je als priester man van God, religieus levend, of zoals onze eigen bisschop het onlangs zei: “Iedere priester moet ook monnik zijn: man van God, innerlijk met Hem verbonden. Maar ook missionaris: het Evangelie verkondigen met allen die meewerken in het pastoraat, want iedere gedoopte heeft de opdracht bij te dragen aan de verbreiding van het Evangelie en de opbouw van de Kerk en aan onze dienst aan de samenleving. De priester heeft daarbij zijn eigen plaats …. als manager? Nee, als herder in het voetspoor van Jezus, de Goede Herder. Dat is onze opdracht. Of zoals een oude priester uit ons bisdom ooit zei: als je priester wilt zijn moet je veul bidden en de mensen gère zien”. Een Eucharistieviering die bijblijft en in het bijzonder aandacht schonk aan roepingen voor priesters, diakens, religieuzen en het godgewijde leven.
EEN ROEPING Aldus sloot pastoor Blom zijn homilie af: “Priester zijn is een roeping die je hele bestaan op een positieve manier opeist door je toewijding aan God en de mensen die aan je zorgen worden toevertrouwd. Dat is ook de diepere zin van de celibataire levenshouding die van ons wordt gevraagd. Een grote bedreiging voor het priesterschap in onze dagen is daarbij dat veel mensen de priester echter niet meer zien als een man van God, maar als een functionaris die op
© foto Jos Kaldenhoven fotografie
roeg: uitstek uitd j bi ie d , rs aar vóóral us van Tou wo orden, m Sint Martin et m t ie n f oo en”. “dat je gel moet belijd hie feest paroc met daden n het eeuw va 12 id 20 r he n be e ovem j geleg ondag 11 n z Uitspraak bi p o k ij ) u k ij us te C ster van Cu Sint Martin r, burgemee a a n e ll Hi . (W
9
PASTOR VAN OVERBEEK GETUIGT VAN DE BLIJDE BOODSCHAP
O
p zondag 20 mei 2012 bezochten wij Ommel, een vooral in de meimaand drukke bedevaartplaats van ca. 900 inwoners. Per jaar bezoeken vijftig- tot zestigduizend pelgrims deze bedevaartplaats, hoofdzakelijk gelovigen uit Zuid-Oost Brabant en Noord-Limburg. Op deze zondag van mei trok er een grote processie door het processiepark, voorafgaand aan een plechtig lof in de open lucht. Wij woonden de Heilige Mis bij, de vierde Eucharistieviering van deze zondag, die tot de laatste plaats bezet was. Er moesten zelfs kerkgangers genoegen nemen met een staanplaats. Als je zo’n overvolle viering mag meemaken dan geeft dat moed en vertrouwen en het zal ook de voorganger, pastor A.Th.H. van Overbeek, goed hebben gedaan. GESCHIEDENIS De geschiedenis van Maria van Ommel, troosteres in elke nood, is interessant om te lezen: “Rond het jaar 1400 werd volgens een oud verhaal op een afrasteringspaal tussen Ommel en Asten een beeldje gevonden. Het was het beeldje van Onze Lieve Vrouw met Kind. De vinder bracht het beeldje naar de pastoor van Asten. Deze zette het beeldje in de kerk. Maar op onverklaarbare wijze verliet het beeldje de kerk, terwijl de deur op slot was. Het beeldje werd teruggevonden op de paal bij Ommel, waar het de eerste keer ook was gevonden. Dit herhaalde zich nog twee maal. Door deze gebeurtenissen ging men ervan uit dat het beeldje in Ommel wilde zijn en werd er een kastje gemaakt waar het voorlopig in geplaatst werd. Enige tijd later was er een zeeman met een zeilschip op zee. Zijn naam was Jan van Haven. Er was geen wind en iedereen op het schip zou sterven van honger en dorst. Jan ging bidden tot Maria. Vervolgens kwam er wind zodat hij veilig thuis kwam. Hij beloofde Maria om een kapel in Ommel te gaan bouwen als dank voor de verhoring. In het jaar 1444 werd de kapel ingezegend en deze kapel werd in 1900 omgebouwd tot parochiekerk. Vijfhonderd jaar na de inzegening van de kapel werd de latere kerk in 1944 door oorlogsgeweld vernield. Op de plek waar de oude kerk stond, is er nu een parkeerplaats. De huidige kerk werd gebouwd aan de Marialaan. Het Mariabeeldje is al die jaren goed bewaard gebleven en te zien in deze kerk. Het is een ivo-
10
ren plaatje met de beeltenis van onze Lieve Vrouwe Maria en op haar rechterknie het Kindje Jezus. Deskundigen denken dat het beeldje tussen het jaar 1000 en 1200 na Christus is gemaakt, waarschijnlijk in het huidige Turkije. Mogelijk is het met de kruistochten mee naar Ommel genomen. Vrijwel vanaf het begin kwamen veel pelgrims bidden bij het beeldje van Maria. Het heeft al 600 jaar lang alle oorlogen overleefd. Ook werd het wel eens gestolen, maar iedere keer kwam het toch weer terug in Ommel.” Na afloop van de viering spraken wij met pastor (kapelaan) A.Th.H. van Overbeek, die naast zijn werkzaamheden in Ommel kerkgeschiedenis studeert aan de Faculteit Katholieke Theologie in Tilburg. Pastor Van Overbeek werd op 25 mei 2002 in de kathedrale basiliek van St. Jan Evangelist in ’s-Hertogenbosch door mgr. drs. A.L.M. Hurkmans tot priester gewijd. Na zijn priesterwijding heeft hij de Kerk gediend in de parochies Schijndel, Drunen-Elshout, de Bommelerwaard en sinds 15 maart 2012 in de bedevaartparochie Onze Lieve Vrouw Praesentatie te Ommel, gelegen in de Peel, een parochie met een grote regiofunctie. In de Mariabedevaartplaats Elshout, waar de Wonderbare Moeder van Elshout wordt vereerd, was hij destijds tevens gildeheer van de Onze Lieve Vrouwe Schuts, een gilde dat bij kerkelijke plechtigheden altijd present is. De pastor legt gemakkelijk contact en kan heel goed met mensen omgaan. Hij doet zijn best om mensen te leren kennen, wat hen in vreugde en verdriet bezighoudt en in hoeverre hij als priester iets voor hen kan betekenen. Heel belangrijk is dat hij geloofwaardig naar mensen toe overkomt. Hij tracht in de
Pastor van Overbeek draagt het Allerheiligste tijdens de processie.
gesprekken de nodige rust te creëren, zodat hij op een waardige wijze van het geloof kan getuigen. Op onze opmerking dat wij in de druk bezochte kerk verhoudingsgewijs weinig jongeren zagen antwoordt hij, dat de betrokkenheid van jongeren bij de Kerk in zijn parochie niet veel anders is dan in andere parochies. Hij hoopt vurig dat daar een kentering in komt. Op onze vraag omtrent de Kerk van de toekomst zegt hij: “Ik kan niet in een glazen bol kijken. Ik doe mijn best en Onze Lieve Heer doet de rest”. Hij is er vast van overtuigd, dat God zijn Kerk leidt, ook in onze huidige tijd.
Pastor Van Overbeek is een priester, die met Godsvertrouwen werkt voor zijn parochianen en die tracht de vele mensen, die naar Ommel komen op een vriendelijke wijze te woord te staan en te bemoedigen. Immers, samen zijn wij Kerk en op weg naar het door God beloofde land.
In de bedevaartplaats Ommel is hij goed op zijn plaats. Sinds hij priester is, is hij bovendien geestelijk adviseur van de bedevaart naar Hakendover (België). In deze bedevaartplaats wordt Christus aanbeden als Goddelijke Zaligmaker. Die plaats trekt met eerste en twee paasdag zo’n 20.000 bezoekers. Tenslotte vroegen wij hem in hoeverre hij het seminarie van ons bisdom volgt. Hij komt er vaak en heeft er zelfs een studeerkamer. Hij draagt mede zorg voor de bibliotheek en zoekt binnengekomen studieboeken uit voor de seminaristen. De pastsor geflankeerd door misdienaars.
Driedaags bezoek van buitenlandse jongeren De jongeren uit de parochies denken nog met dankbaarheid terug aan de Wereldjongerendagen in Madrid in het jaar 2011. In drie kleine bergdorpen in de buurt van Toledo verbleven zij met de bisschop en de jongeren van het bisdom in gastgezinnen. Het was geweldig om de gastvrijheid daar te ervaren. Vervolgens waren 180 Spaanse jongeren uit het bisdom Toledo van 18 t/m 20 juli 2012 te gast in Cuijk. Een tegenbezoek vanwege de genoten gastvrijheid. Zij hebben er een zinvolle reis van gemaakt en bezochten onder meer de St. Janskathedraal, het seminarie van ons bisdom en het Mariabedevaartsoord Handel. Een verbroedering met de Nederlandse jongeren die zij niet gauw zullen vergeten.
11
ROEPINGENREIS HEILIG-ROCK TRIER (D), 28-30 APRIL 2012
T
erwijl Nederland zich voorbereidde op Koninginnedag vertrok het seminarie op bedevaart naar Trier. Deze reis stond in het kader van Roepingenzondag en was dan ook een roepingenreis. Het seminarie verwelkomde een aantal jonge mannen die als onze gasten meetrokken. Onze bisschop, mgr. drs. A.L.M. Hurkmans, sloot zich een dag later bij de pelgrimerende groep aan. We vertrokken zaterdagochtend 28 april met vijf auto’s richting de Duitse stad Trier. In Trier werd dit jaar de beroemde mantel van Jezus ter verering tentoongesteld. Het is de mantel waarover de soldaten hebben gedobbeld, zodat ze de mantel niet hoefden te verscheuren. Omdat deze mantel uit één stuk werd geweven en niet werd verscheurd, symboliseert de mantel de eenheid van de Kerk. Ook staat Trier als bedevaartplaats bekend vanwege de heilige apostel Mattias en de verschillende heilige bisschoppen die hier zijn begraven. Trier was in de Romeinse tijd een zeer belangrijke stad en al heel snel waren er hier christenen te vinden en werd de stad, na de tijd van de vervolgingen, officieel een bisschopsstad. Verschillende graven van de eerste en heilige bisschoppen, alsook het graf van de apostel Mattias, kunnen we hier terugvinden. Verder is Trier waarschijnlijk de geboortestad van de heilige Ambrosius.
Maandag verlieten wij Trier weer, maar niet zonder dat mgr. Hurkmans als hoofdcelebrant de Mis in de volle Domkerk had gecelebreerd in de Duitse taal, om via Echternach (Luxemburg) weer huiswaarts te keren. In Echternach hebben we het graf bezocht van de heilige Willibrord. Na tot deze heilige apostel van Nederland te hebben gebeden, hebben we de bedevaart afgesloten op een terrasje om vervolgens af te reizen naar ’s-Hertogenbosch. Heilige Maria, aan uw Onbevlekt Hart vertrouwen wij al de genaden toe die wij hebben ontvangen: bewaar ze en vermeerder ze en dit tot meerdere eer van God. Mogen wij door uw bemiddeling nog vele roepingen verkrijgen. Amen.
Bart Theunissen, seminarist
Gezellig tafelen schept verbroedering.
In de stad zijn verder nog tal van monumentale gebouwen en allerlei restanten te zien uit de Romeinse tijd en de eeuwen erna. Uit de Romeinse tijd stammen bijvoorbeeld het Amfitheater en de Porta Nigra. Uit latere tijden stamt bijvoorbeeld het keurvorstelijk paleis. Kortom, er is teveel te zien om het allemaal op te noemen. Uit alles blijkt wel dat Trier een uiterst interessante pelgrimageplaats is.
in ing worden n ontspann e ie d . u n st re , verlo Gebed it het o og u t ie n e ri het semina Bosch, er van den d e o M e et o Z st de toekom Go d en de g zien w ij in m er h sc oet. onder uw be uwen tegem met vertro 12
DE PRIESTER N.C.M. SWAGEMAKERS, EEN BLIJDE EN HOOPVOLLE PASTOOR
N
adat hij in zijn achttien jaren priester-zijn zowel in de oostkant als de westkant van ons bisdom en zowel in stad als dorp werkzaam was is pastoor Swagemakers sinds 2010 weer terug in de stad. En wel als pastoor van de parochie Heilige Drie-eenheid Nijmegen. Wat de perspectieven aldaar betreft hoopt hij zich in teamverband als pastoor te kunnen waarmaken. In de voorbije twee standplaatsen Tilburg en Schijndel heeft hij na de vorming op het seminarie naar volle tevredenheid als priester gewerkt en de nodige ervaringen kunnen opdoen. De Kerk en het vieren van de Eucharistie staan bij hem centraal. De viering van de Chrismamis in de St. Janskathedraal te ’s-Hertogenbosch vindt hij jaarlijks indrukwekkend. Het sterkt de band met het bisdom en met collega-priesters. Hij wil zich niet alleen inzetten voor de vorming van de nieuwe parochie, hij wil er vooral zijn voor zijn parochianen: consequent, doortastend, eenvoudig en waarderend. Ons gesprek in de vroege voormiddag werd diverse keren onderbroken door telefoongesprekken van parochianen, een bewijs dat er een levendige belangstelling is voor de taak waarvoor zij zich geplaatst zien. WIJLEN PRIESTER H.A. VAN DOORN Een belangrijke coach voor pastoor Swagemakers is pastoordeken van Doorn geweest in Tilburg. Deze priester heeft hem gevoelig weten te maken voor het priester-zijn in deze tijd. Bijvoorbeeld: hoe pas je het geleerde van de opleiding van het Sint Janscentrum toe in de praktijk van concrete situaties? Hij heeft hem bijgebracht dat werken in de Kerk betekent werken in een gemeenschap van gelovigen die allemaal talenten hebben. Omwille van het belang van jonge priesters begon priester van Doorn met een jaarlijkse retraite. Nog steeds komt de groep een week bij elkaar waarbij telkens één van de priesters een dag retraite geeft. “Dat is verdiepend en bemoedigend waarbij wij door het woord van God worden gevoed”.
moed die deze jonge mensen opbrachten en de gesprekken hebben hem in zijn pastorale ervaring verrijkt. PRIESTER ZIJN IN DEZE TIJD Mgr. drs. A.L.M. Hurkmans zei in zijn homilie tijdens de Chrismaviering: “Priesters, ik weet dat jullie als ambtsdragers van de Kerk veel werk verzetten en geestelijk in onze tijd ook heel wat te verwerken hebben”. “Inderdaad” zegt pastoor Swagemakers. “We leven in een heel andere tijd. Het werk is veelomvattend, maar Gods hulp en het warme medeleven van mijn ouders, de collega’s en de fraters van Tilburg zijn voor mij een grote steun. Uiteraard krijg ik ook veel steun van parochianen. Goddank wordt er nog veel voor ons gebeden en dat ervaar ik als een enorme kracht en steun. Bovendien hebben de ervaringen van de voorbije achttien jaar mij een stevig fundament gegeven.” Tenslotte vroegen wij hem: In hoeverre heeft u nog tijd om mee te leven met het wel en wee van het seminarie? Hij antwoordt heel eerlijk: “Voor zover mijn werkzaamheden het toelaten leef ik mee en bid ik voor het seminarie, het kloppend hart van het bisdom. Ik volg – zo mogelijk – de activiteiten die er plaatsvinden”. Pastoor N.C.M. Swagemakers.
OVERPLAATSING Bij overplaatsing verander je van parochie maar het werk is in principe overal hetzelfde. Daarbij valt op dat doorgaans de parochianen heel ruimhartig zijn. Dat merk je aan hun vrijwillige inzet, maar evenzeer aan de ruimte die zij mij geven om ook met mijn beperkingen als pastoor te kunnen functioneren. Geen van allen zijn wij volmaakt. De gemeenschapszin lijkt in een dorp groter dan in een stad omdat je in een dorp steeds overal parochianen tegenkomt. In de stad heerst een andere dynamiek. AANDACHT VOOR LICHAMELIJK GEHANDICAPTEN Met heel veel plezier denkt hij terug aan de tien keer dat hij actief is geweest bij zomerkampen voor gehandicapte jongeren in verschillende Europese landen, door de Maltezer Orde georganiseerd. Gehandicapte mensen hebben weliswaar een lichamelijk letsel of gemis, maar zijn volledig mens. Hij leerde dat zij vooral focussen op wat zij wel kunnen en in zijn algemeenheid verrichten zij hun taak met inzet, gedrevenheid en vreugde. De
13
PASTOOR DRS. TH.M.C. LAMERS TERECHT TROTS OP DE CUIJKSE SINT MARTINUSKERK
H
et was een prachtige gewaarwording om samen met pastoor drs. Th.M.C. Lamers de Sint Martinuskerk te bezichtigen, die grotendeels is gerestaureerd. De kerk is een rijksmonument.
De Cuijkse Sint Martinuskerk.
voortrekkersrol vervullen, met de mensen mee optrekken, de blijde boodschap verkondigen en deze trachten waar te maken. Daarbij zullen wij als parochie moeten investeren in de jongere generaties. Wij dienen vormen te zoeken die bij hen passen. Zo nu en dan ervaren we belangstelling van de jongeren uitdrukkelijk, zoals b.v. bij de Wereldjongerendagen. Als de interesse is gewekt dienen we ruimte te laten om hen te laten groeien. Proberen om er te zijn, óók voor hen, al is het voorlopig maar tot in het voorportaal van de Kerk. Het zal moeten veranderen en kleinschaliger worden, dat doet pijn, maar daaruit kan weer nieuwe groei komen. Als pastoor moet je inspirator proberen te zijn. Pastoor-zijn is een mix van veel taakgebieden: inspirator, bestuurder, voorganger enz.”. We spraken nog even over zijn voorganger, de zeereerwaarde heer G.J.M. Küppers. “Met hem heb ik vele jaren vruchtbaar mogen optrekken, ook gedurende 10 jaar in mijn voormalige functie als pastoraal werker. Als mens heb ik veel van hem geleerd, zowel op het spirituele als op het organisatorische vlak. Ik ben hem veel dank verschuldigd”.
Vooral valt op het monumentale hoofdaltaar, in de jaren 1891 tot 1909 uit eigen initiatief ontworpen door de Bossche beeldhouwer Hendrik van der Geld (1838-1914). Hij presenteerde zijn werk als “triptique”. In 1913 was het te zien op de Bossche tentoonstelling van kerkelijke kunst en in hetzelfde jaar kreeg Van der Geld het “diplome de grand prix” en een bronzen medaille op de wereldtentoonstelling in Gent. Het diploma en de bronzen medaille zijn te bezichtigen op de linkerzijwand van het altaar. Tevergeefs is destijds geprobeerd het altaar in de Sint Janskathedraal in Den Bosch geplaatst te krijgen. Het is echter de Cuijkse Martinusparochie van harte gegund de trotse bezitter van dit monumentale hoofdaltaar te mogen zijn. Daarnaast springen in het oog het wereldberoemde Severijnorgel, de glasin-loodramen en de kleurige wandschilderingen.
EEUWFEEST Pastoor Lamers houdt van zijn parochie en niet minder van de streek. Hij is een echte Noord-Oost Brabander, een Maaskanter, die gemakkelijk benaderbaar is. Langs de weg der geleidelijkheid doet hij alle moeite om schapen bij de kudde te houden en wil hij niets liever dan met hen op weg gaan. Het jaar 2012 was voor de parochie een bijzonder jaar.
In de zeventiger jaren waren in deze parochie nog een pastoor en drie kapelaans werkzaam. Per 1 januari 2013 is de R.K. Parochie Heilige Martinus te Cuijk gefuseerd met de parochies H. Jozef te Cuijk, H. Antonius van Padua te Vianen, H. Martinus te Katwijk en Klein-Linden, H. Lambertus te Beers en H. Agatha te Sint-Agatha. Overigens heeft de kerk van Katwijk met zijn prachtige processiepark eromheen één van de oudste Lourdesgrotten van Nederland. Op onze vraag hoe hij zichzelf ziet als priester in onze tijd in een steeds groter wordende parochie antwoordt hij: “Gelukkig heb ik zeer goede hulp van de Kruisheren uit St. Agatha. Na de fusie zullen we proberen met groepen te gaan werken met oud en jong, zoals onder meer met een tienergroep, die intussen is geformeerd. Bij voorkeur zo min mogelijk vergaderen en zoveel mogelijk pastoraal bezig zijn. We zoeken naar vormen van ontmoeting door vieringen, groepsgesprekken enz. om de parochianen zo goed mogelijk nabij te zijn. Mensen dienen te beseffen dat zij de Kerk vormen. Als priester wil ik graag een 14
De Sint-Martinuskerk was tot de laatste plaats gevuld.
GODS HUIS AAN DE MAAS: SINT MARTINUS CUIJK VIERDE EEUWFEEST
D
eze viering in de parochie Sint Martinus in Cuijk vond plaats op zondag 11 november 2012 op het hoogfeest van de parochie- en kerkpatroon Sint Martinus van Tours. Het feest in deze bijzondere monumentale kerk begon met een pontificale viering van de Eucharistie met als hoofdcelebrant mgr. drs. A.L.M. Hurkmans en met als celebranten Th. Lamers, pastoor, G. Küppers, emeritus-pastoor, A. Notelaers o.s.c. en B. Frie s.j. (beiden assisteren in Cuijk en omgeving), terwijl J. Gall als diaken fungeerde. De viering werd opgeluisterd door het parochieel dames- en herenkoor onder leiding van B. Gerrits van den Ende, organiste T. Steenbrink, de kerkelijke harmonie Gaudete in Domino onder leiding van J. Hendriks en niet minder, het St. Antonius en Martinusgilde. WELKOMSTWOORD Pastoor Th. Lamers heette mgr. Hurkmans welkom. Eveneens verwelkomde hij de vele gelovigen: zij zijn de levende stenen van de Kerk. Hij dankte allen, die op welke wijze dan ook hadden meegewerkt om dit bijzondere feest te laten slagen. HOMILIE Geheel voor de vuist weg begon mgr. Hurkmans zijn homilie als volgt: “In de meimaand, als de meidoorn bloeit, is de natuur in het Maasdal mooier dan waar ook. En de Maas trekt er als een zilveren lint doorheen. Het groen, het water en de bloesem doen ons denken aan het paasfeest. Jezus, die gestorven is en verrezen. In Christus mogen wij hopen op een leven tot voorbij de dood.
Monseigneur en de concelebranten rondom het altaar van de Heer.
De bisschop ging verder in op de Heilige Martinus, de patroon van de jubilerende Kerk. Deze heilige is in 316 in Hongarije geboren. Als soldaat van het Romeinse leger is hij in contact gekomen met het christendom. Op 18-jarige leeftijd werd hij gedoopt en na het leger verlaten te hebben (356) werd hij leerling van bisschop Hilarius van Poitiers. Deze nam hem op in de geestelijke stand. Omstreeks 360 vestigde de H. Martinus zich in Ligugé, ten zuiden van Poitiers als kluizenaar. Als zodanig kreeg hij veel volgelingen, zodat hier in 361 het eerste klooster op Franse bodem ontstond. In de westerse Kerk heeft hij daarna nog talloze kloosters gesticht, zoals onder meer een zeer groot klooster in Marmoutiers, dat een centrum werd van studie en missionering van geheel Gallië. Hij was een bijzondere heilige, op de eerste plaats omdat hij als een rots vast stond in het geloof, dat Jezus de Zoon van God is. Dit werd in die tijd bestreden. Verder blonk hij uit omdat talloze monniken, priesters en gelovigen bij hem hulp zochten en het ook vonden. Voorts was de diaconie bij hem spreekwoordelijk. Dat hij zijn mantel in tweeën snijdt en de ene helft geeft aan een half geklede bedelaar is alom bekend! De grootsheid van zijn leven werd duidelijk bij zijn begrafenis. Daarbij waren duizenden monniken aanwezig, een groot aantal priesters en vele duizenden gelovigen. De bisschop benadrukte tenslotte dat de Kerk zich in iedere tijd weer dient te vernieuwen. Samenvattend een mooie, betekenisvolle viering van dit eeuwfeest. Een volle kerk met parochianen, die prachtig was versierd. De 100-jarige kerk was als nieuw gerestaureerd. Het eeuwfeest was uitstekend georganiseerd. Niets was aan het toeval overgelaten en de gastvrijheid liet niets te wensen over. Aan de vele kerkgangers was te merken dat zij eerbied hadden voor de emeritus-pastoor en grote waardering voor de nieuwe pastoor. Hoe kan het ook anders, zij zijn priesters van eigen bodem!
15
JAARLIJKSE CHRISMAVIERING
O
p woensdag 4 april 2012, de vooravond van Witte Donderdag, vond in de kathedrale basiliek van Sint Jan Evangelist te ’s-Hertogenbosch de plechtige Chrismaviering plaats. In deze viering, bijgewoond door vele priesters en diakens, werden door mgr. drs. A.L.M. Hurkmans de Heilige Oliën gewijd, die het komend jaar worden gebruikt bij het toedienen van de sacramenten van doopsel, vormsel, ziekenzalving en priesterwijding. De bisschop vierde de Chrismamis in concelebratie met vele priesters, waarbij de dekens als afspiegeling van het bisdom rondom het altaar stonden. De Oliën werden aangedragen door 12 diakens: uit elk dekenaat één. DIENSTBAAR Mgr. Hurkmans en zijn priesters, ondersteund door de diakens staan op hun beurt weer ten dienste van het hele Godsvolk om de zalving van Gods Geest door middel van de sacramenten mee te delen aan alle gelovigen. De Chrismamis is één van de voornaamste vieringen van de diocesane Kerk, waarin deze viert dat wij allen als Christus gezalfd zijn in de doop, het vormsel en de priesters in de wijding. Zij verenigt zo het bijzonder priesterschap van de gewijde bedienaren en het gemeenschappelijk priesterschap van alle gedoopten. HOMILIE Mgr. Hurkmans begon zijn homilie met het maken van het kruisteken. “Broeders en zusters, we zijn binnen gegaan in deze unieke viering. Als gelovigen hebben we ons toevertrouwd aan God, aan de Vader, de Zoon en aan de Heilige Geest. In deze viering horen we vooral over de Heilige Geest. Hij doordringt onder andere door de zalving, bij de doop, bij het vormsel en bij het sacrament voor de zieken, heel ons leven. De priesters zijn bij hun wijding met het Chrisma gezalfd om in de Kerk in Christus’ naam te werken. Niets in ons valt buiten Gods goedheid. Door de Heilige Geest zijn wij in de Kerk samen een lichaam, waarvan Jezus het hoofd is. Door de Heilige Geest wordt ons verstand verlicht, is de liefde in ons hart, zijn we sterk, sterker dan de dood. Wij als gelovigen mogen leven op de adem van de Heilige Geest, die ons verbindt met de Vader, met de Zoon en met elkaar. De adem van de Heilige Geest vernieuwt ons innerlijk leven en doet ons verantwoordelijkheid nemen voor Kerk en samenleving. De sacramenten waarin de Heilige Oliën, die straks worden binnengedragen, een belangrijke rol spelen, tekenen de weg van de gelovige christen. De Heilige Geest zorgt ervoor dat een mens niet alleen komt te staan, dat hij niet vereenzaamt, niet in de macht komt van de Boze en zijn verleidingen. GOD EN ZIJN KERK Inderdaad, broeders en zusters, velen ervaren dat het leven met God in de Kerk mooi en rijk is. Toch leven mensen om ons heen minder en minder in die vertrouwensrelatie met God en zijn Kerk. Zij zien af van de doop, van het vormsel en zij ademen het leven van de Heilige Geest niet meer in door deel te nemen aan het kerkelijk leven. De Vader, de Zoon en de Heilige Geest zijn minder en minder gekend. Het kruisteken raakt in onbruik. Wij hebben de indruk dat het geloof verdampt. Tegenover de Kerk heeft die groep van mensen een onverschillige houding. Het is hun keuze. Dit langzame proces van ontkerkelijking is al enige decennia gaande. Nu zijn in ons bisdom de gevolgen van die
16
ontkerkelijking niet meer te ontkennen. We dienen het kerkelijke en parochiële leven opnieuw vorm te geven of zoals het bedrijfsleven dat uitdrukt: we moeten reorganiseren. Dit komt juist op het moment dat meer en meer mensen vijandig staan tegenover de Kerk. Dit drukt zwaar op hen die trouw blijven. Zij zijn niet gewend bij een minderheid te horen. Het negatieve gepraat over de Kerk maakt het leven van veel gelovigen en van veel priesters zwaar. Zij weten niet wat te doen. Veel priesters, diakens en gelovigen ondervinden veel weerstand tegen de Kerk. Dit is het laatste jaar versterkt door de dikwijls droeve verhalen over het seksueel misbruik uit het verleden van de Kerk. Wat niet goed is hoeft niet verzwegen te worden, maar in de publieke opinie wordt de laatste tijd voorbijgegaan aan de vele priesters en religieuzen die trouw en met grote inzet vanuit hun roeping hebben gewerkt voor de verzorging van de zieken, het geven van onderwijs of het werken in de parochies. WIJDINGSBELOFTEN Dat brengt mij bij de wijdingsbelofte die u, priesters, straks gaat vernieuwen. Priesters, ik weet dat jullie als ambtsdragers van de Kerk veel werk verzetten en geestelijk in onze tijd ook heel wat te verwerken hebben. Graag laat ik jullie weten dat ik jullie zeer dankbaar ben en ook wil ik mijn waardering uitdrukken. Maar u weet dat de Kerk van ons volledige toewijding vraagt. Broeders, het is vooral aan ons, om juist nu, onze roeping dubbelzinnig te leven en de roeping eerlijk te beleven. Dit is het enige goede antwoord. Er is geen tussenweg. Aan Christus, aan de mensen aan onze zorg toevertrouwd en ook aan onszelf zijn we verplicht om de gaven van onze roeping en het charisma van het celibaat op een zuivere wijze oprecht te beleven. Bij onze priesterwijding zijn ons de handen opgelegd. Hiermee werd uitgedrukt dat God zelf ons heeft geroepen en zijn handen op ons heeft gelegd. Hij heeft ons toegeëigend en ons de zending gegeven om in Christus’ naam op zoek te gaan naar de mensen, hen te heiligen, te onderrichten en hen op hun beurt actief te doen zijn in hun roeping. In de wereld van vandaag zijn onze handen Gods handen. Door ons doopt Christus de kinderen; Hij maakt ze tot kinderen van God. Door ons is de Heilige Geest werkzaam in de gelovigen. Door onze mond geeft Jezus hoop in de verkondiging tijdens de Eucharistie. Door ons dienstwerk geeft hij uit liefde voor alle mensen Zijn lichaam en bloed. Wij zijn gewijd om het leven van Christus vruchtbaar te doen zijn in het leven van mensen. Met het kleiner worden van de Kerk verliest de Kerk niets van haar identiteit. Integendeel. Haar kracht en haar missie die ze kan vervullen door de Heilige Geest blijven hetzelfde zoals ook Christus altijd dezelfde is; gisteren, vandaag en altijd. Hij wil door ons, zijn dienaren, door de tijden heen de gevangenen bevrijden, de blinden laten zien, de bedrukten opnieuw het altijd vernieuwend leven van de Heilige Geest laten inademen. Alles is in de Kerk aan het veranderen, maar het innerlijk leven van de Kerk blijft hetzelfde. Door onze priesterwijding zijn wij ook monnik geworden, behoeders van dit innerlijk leven. Door onze priesterwijding zijn wij tegelijkertijd ook missionaris geworden, verkondigers van het innerlijk leven. VERANDERINGEN Broeders en zusters, ik zei: alles verandert. Dat is zo. Tientallen jaren is de Kerk al kleiner aan het worden en daar zien we nu
de gevolgen van. De Kerk in ons land maakt grote veranderingen door. Ook in ons bisdom worden die veranderingen meer en meer zichtbaar en voelbaar. Parochies fuseren en het verantwoord sluiten van kerken is onontkoombaar. Daarnaast staat de bisdomorganisatie aan de vooravond van een ingrijpende reorganisatie. Met moeite heb ik mij eraan overgegeven en ik vraag u hetzelfde te doen. Wij kunnen de rijkdom van het kerkelijk leven dat zijn brandpunt vindt in de liturgie niet meer overal zichtbaar maken. Wij hebben nieuwe parochies nodig met één centrale parochiekerk van waaruit de rijkdom van het kerkelijk leven gestalte krijgt. Sprankelend, inspirerend, authentiek, kerkelijk leven kunnen wij niet maken, niet organiseren. Het woord van de psalmist (ps. 127) luidt: Als de Heer het huis niet bouwt, werken de bouwers vergeefs. Jaren van opbouw zullen we nodig hebben. We gaan een tijd in waarin de oude Kerk nog meer zal afsterven, maar het is tegelijk de tijd waarin de nieuwe Kerk zal opbloeien. LITURGIE, CATECHESE EN DIACONIE Het is de intentie dat de parochiekerken plaatsen zijn waar het vuur blijft branden. Tot de pastoors van de nieuwe parochies zeg ik: geef u met hart en ziel voor de liturgie in uw parochiekerk. Vier haar in eenheid met de Wereldkerk. Wees vaak in uw parochiekerk om er te bidden. Laat er stilte zijn. Wek verwondering. Alleen of met medegelovigen. Laat uw parochianen weten dat u daar bereikbaar bent. Zorg dat u op geregelde tijden aanwezig bent om het sacrament van boete en verzoening te vieren. Wees in Jezus’ naam in de Eucharistie een goede gastheer en vorm gemeenschap. Dit vraagt om een goed verzorgde liturgie, verzorgde kerkmuziek, inspirerende verkondiging die de gelovigen opwekken tot christelijk leven, opdat zij hun verantwoordelijkheid kunnen nemen voor hun taak in de samenleving. Zorg voor ontmoeting en gesprek na de viering. Wek op die wijze een honger naar catechese, een tweede belangrijke pijler voor de nieuwe parochie. Vergeet bij catechese de kinderen niet. Priesters: misdienaars inschakelen is het beste jongerenwerk. Vanuit liturgie en geloofsvorming zullen wij onze roeping verstaan om naar elkaar om te zien. Roep de diaconie tot leven vanuit de
Eucharistie die de bron en hoogtepunt is van alle kerkelijk leven. Bedenk bij alles dat het kerkelijk leven zich hoe dan ook niet laat organiseren. Een gebedscultuur en een verzorgde liturgie, al is het allemaal in het klein met weinig mensen, hebben het in zich groeikracht te geven aan het kerkelijk leven. Daarom heb ik bij gelegenheid van mijn paaswensen u uitgenodigd aandacht te hebben voor de liturgie zoals de Kerk die ons vraagt te vieren. Bij de vijftigste verjaardag van het Tweede Vaticaans Concilie vraagt de constitutie over de Heilige liturgie van ons allen dat wij de zin en de betekenis van de Heilige handelingen verstaan en toepassen. Het gaat erom “dat God er is” in de liturgie. MONNIK EN MISSIONARIS De pastoor en zijn medepriesters moeten veel thuis zijn om als monnik het innerlijk leven van de Kerk te behoeden. Tegelijk dienen zij als missionaris naar de plaatsen te gaan waar Christus zelf van plan was heen te gaan. Daarbij is het goed de diakens, pastorale werkers en de gelovigen in te schakelen. Broeders in het wijdingssacrament, wij gaan nu onze geloften, die we deden bij de priesterwijding, vernieuwen. Wees ervan bewust dat wij, juist nu, ons echt moeten geven aan onze roeping. Bidden we dat het vuur van het begin in ons blijft branden. Volg je roeping met een ongedeeld hart, om zo God en de mensen te dienen naar het voorbeeld dat Jezus ons morgenavond geeft bij de voetwassing. U allen, broeders en zusters, vraag ik: steun uw priesters. Door mee te werken waar het kan. Van u wordt gevraagd te getuigen van het geloof. Heb de moed dit te doen. Uw woorden mogen echter niet leeg zijn. Laat uw woorden ook uw daden zijn. Broeders en zusters, vol vertrouwen gaan we verder. God immers laat ons niet in de steek. Hij blijft naar ons omzien”. Een inhoudsvolle preek van de bisschop, die aan iedere diocesaan om bezinning en doordenken vraagt en hopelijk de lezer zal inspireren.
17
VREUGDE EN HOOP BIJ 25-JARIG JUBILEUM Op zaterdag 8 september 2012 heerste er vooral vreugde en hoop, zowel bij de bisdom- en seminariestaf, seminaristen, medewerkers als de overige aanwezigen bij dit zilveren gedenksfeest. Rector F.L.A. De Rycke verwelkomde de apostolisch nuntius, mgr. dr. A. Dupuy, mgr. Marian Buczek, alsmede de overige bisschoppen en de afgevaardigden van de universiteit van Johannes Paulus II uit Krakau. Ook was hij vereerd met de opkomst van zoveel genodigden (ca. 750 in aantal). Zonder deze zou het feest aan luister hebben ingeboet. De dag begon met een pontificale Eucharistieviering (de bron en het hoogtepunt) in de druk bezochte Sint-Janskathedraal met als hoofdcelebrant mgr. drs. A.L.M. Hurkmans in concelebratie met de Poolse bisschop Marian Buczek, de nuntius mgr. dr. A. Dupuy, bisschoppen en vele priesters. Dat wij met zovelen in vreugde en hoop verenigd waren, rondom het altaar van de Heer, bleek onder meer uit het feit dat er vreugdevol en uit volle borst werd meegezongen.
PREEK OP HET FEEST VAN MARIA GEBOORTE “Het hoort bij onze Kerk – zo begon mgr. Hurkmans zijn preek – om op feesten telkens opnieuw en met verwondering te kijken naar de grote knooppunten in de heilsgeschiedenis. Dit is binnen onze maatschappelijke context wellicht vreemd. Alles is snel voorbij en we zijn constant op zoek naar iets nieuws. Toch is het
18
belangrijk dat wij onze eigen traditie trouw blijven. Vandaag kijken we daarom met verwondering naar de geboorte van Maria. De profeet Micha zegt hierover: “De overwinning van de zondeval van Adam en Eva vindt hier haar begin. De weg wordt bereid voor de komst van Jezus Christus”. We bezingen vandaag Maria omdat “uit haar is opgegaan de zon van de gerechtigheid, Christus onze God”. (Introïtus van het feest) Maria is uit het geslacht van Abraham, de vader van het geloof, uit het koningshuis van David, die verwijst naar de Messias.
PERSOONLIJK JA-WOORD Broeders en zusters, Maria is de eerste onder ons gelovigen. Zij heeft volmondig ja gezegd op haar roeping. “Mij geschiede naar uw woord”. Een persoonlijk ja-woord, dat opbloeide uit haar rijk geestelijk leven. De roeping van Maria was eveneens, zoals iedere roeping dat is, gericht op het heil van alle mensen, op het heil van alle volkeren. We beluisteren dit in haar eretitels: “Maria is beeld van de Kerk” en “Maria is Moeder van de Kerk”. En we weten dat de Kerk een sacrament in de wereld is, dat eenheid aanduidt en bewerkt. Maria ontving de zending om vruchtbaar te zijn, om samen te brengen. Om haar heen zien we, zoals we hoorden in het Evangelie van deze feestdag, de wondermooie roeping van de H. Jozef ontstaan. Later zullen de roepingen van de apostelen en van vele, vele anderen volgen. De roeping van Maria heeft vervolgens als derde kenmerk dat ze eschatologisch is. Haar roeping is niet alleen aards, maar ook hemels.
VAN HET SINT-JANSCENTRUM Maria is met ziel en lichaam ten hemel opgenomen. Zij is koningin van hemel en aarde. Broeders en zusters, door te kijken naar de wondere plaats die Maria heeft, krijgen we een helder zicht op onze eigen roeping. Iedere gedoopte heeft een persoonlijke roeping. God spreekt tot ieder van ons afzonderlijk. Hij vraagt ons om ons ja-woord. Die roeping houdt de zending in om onze plaats in te nemen in de Kerk. Om ons leven in dienst te stellen van de evangelisatie in de wereld. Lekengelovigen dienen met veel inzet op de plaatsen waar zij leven en werken het Rijk van God dichterbij te brengen. Juist hierdoor zullen zij heilig worden en eens wonen in het huis van de Vader.
BIJZONDERE ROEPINGEN Het is goed eveneens te kijken naar de bijzondere roepingen. Door de tijden heen werden en worden die roepingen vooral gewekt, gevormd en getoetst in gezinnen, parochies, kloosters, scholen, kathedrale scholen en seminaries. Het is mooi dat wij op deze feestdag het zilveren jubileum van ons seminarie mogen vieren. Daar worden de priesters en diakens gevormd die nodig zijn voor de Kerk van ons bisdom. De Kerk van het bisdom moet haar taak in de wereld blijven vervullen. Het grondpatroon dat geldt voor de roeping van Maria geldt ook voor de roeping tot het priesterschap of tot het diaconaat. God vraagt om een persoonlijk ja-woord. Hij roept priesters en diakens voor een dienstwerk in Kerk en wereld. God roept de priester om de weg naar de hemel te verkondigen en die te gaan.
STIL STAAN BIJ ONZE ROEPING Broeders en zusters, op deze feestdag staan we in het licht van Maria. Het is een dag om stil te staan bij onze roeping. Ik nodig u als leken gelovigen, als broeder of zuster, als pater of moniaal, als priester of diaken uit in deze viering God te danken voor ons seminarie en voor alle vruchten die het heeft voortgebracht voor de Kerk van het bisdom en voor de Kerk als geheel. Ik vraag u eveneens te bidden om deemoedig te zijn en berouw te hebben. Helaas dienen we als betrokkenen bij het seminarie immers te bekennen dat we te kort geschoten zijn, gezondigd hebben. Vragen we dat God ons wil vergeven en ons genadig wil zijn. Daarnaast vraag ik God te danken voor de brede kring van gelovigen die het seminarie door de jaren heen hebben gesteund met hun gebed en met hun offers. Laten we God danken dat we deel mogen uitmaken van de Wereldkerk. Danken we voor de Zalige paus Johannes Paulus II en voor paus Benedictus XVI, beide grote voorbeelden als het gaat om het intens beleven van de persoonlijke en kerkelijke roeping. Laten we hen dankbaar aanvaarden als leraren op de weg naar God. We danken God voor de Kerk van Nederland, in het bijzonder voor het bisdom Roermond, waar wij zoveel steun ondervonden. Laten we God ook danken voor de Kerk van Vlaanderen, waardoor wij ons steeds verrijkt weten. Tenslotte bidden we op voorspraak van de Zalige paus Johannes Paulus II, van St. Jan Evangelist en van Maria de Moeder van de Kerk dat God ons seminarie in de toekomst vruchtbaar doet zijn en zal behoeden tegen alle kwaad.
foto’s: Sonnius/Wim Koopman
19
Met de bisschoppelijke zegen en het zingen van het lied van de Zoete Moeder werd deze plechtige viering besloten.
de kapel en beval hij de intenties van over heel de wereld bij God aan. Dit te mogen zien maakte op de spreker diepe indruk.
VOORTZETTING FEESTPROGRAMMA
Moeder Maria de Anima Christi ssvm sprak op zeer getuigende wijze over haar jonge congregatie, die ook vestigingen heeft in Oekraïne en die door het leven en het werk van de zusters een baken is van hoop en vertrouwen in de recente geschiedenis van de Kerk. Zij had een aandachtig gehoor en een indrukwekkende boodschap hoe het Evangelie in woord en daad gestalte dient te krijgen in het leven van alle dag. Zij staat met haar zusters voor de nieuwe evangelisatie.
Dagvoorzitter drs. Tom Koot, die zich voortreffelijk van zijn taak heeft gekweten, opende met een hartelijk welkom het feestprogramma in het theater aan de Parade. Hij sprak de hoop uit dat de koffie en broodjes goed hadden gesmaakt en verheugde zich over de grote opkomst. Vervolgens gaf hij een beknopte uitleg over de eerste spreker mgr. Marian Buczek. Deze bisschop werd geboren in Polen en heeft gedurende een aantal jaren gewerkt als privé-secretaris van kardinaal Marian Jaworski, één van de meest intieme vrienden van paus Johannes Paulus II. In 2002 werd prelaat Buczek benoemd tot hulpbisschop van Lvov (Oekraïne). Zeven jaar later werd hij bisschop van het Oekraïense bisdom Charkov-Zaporizhia. In zijn hoedanigheid van privé-secretaris van de kardinaal had bisschop Buczek directe toegang tot paus Johannes Paulus II. De Poolse bisschop heeft door zijn eigen Oosteuropese optreden ons op een heel speciale manier in contact gebracht met paus Johannes Paulus II, die duidelijk zijn stempel heeft gedrukt op de Kerk in Oost Europa en op de Kerk in heel de wereld. Hij kwam uit een communistische cultuur en te midden daarvan is hij tegen alle verdrukking in toch priester geworden. Door zijn verdere studie heeft hij Rome en de westerse Kerk leren kennen. Bij dat alles is hij zijn thuisland niet vergeten. Vaak nodigde hij zijn landgenoten uit om met hem te praten en zijn visie omtrent Kerk en wereld met hen te delen. Mgr. Buczek maakte heel duidelijk dat paus Johannes Paulus II de Kerk niet alleen van bovenaf bestuurde. Hij liet zich aan de eettafel heel persoonlijk informeren door veel bisschoppen uit heel de wereld. Deze informatie maakte paus Johannes Paulus II, zo liet de bisschop weten, ook tot gebed. Iedere morgen zat hij lang in
20
BEZIELER EN STICHTER Dr. Jan Peijnenburg lichtte op een alleszins heldere wijze zijn boek toe, getiteld “Bezieler en stichter” dat hij schreef bij gelegenheid van het 25-jarig bestaan van het seminarie. De schrijver is de oud-archivaris van het bisdom van ’s-Hertogenbosch en erekanunnik van de Sint-Janskathedraal. Op zijn naam staan verschillende publikaties die thema’s uit de kerkgeschiedenis behandelen, waaronder meerdere boeken over de geschiedenis van het bisdom van ’s-Hertogenbosch en van de Bossche priesteropleiding. Mgr. Hurkmans schreef in het voorwoord: “Het boek van dr. Jan Peijnenburg plaatst de oprichting van ons seminarie, doorgevoerd door mijn voorganger mgr. J.G. ter Schure sdb op instigatie van paus Johannes Paulus II in een historisch kader. Deze inzichten kunnen ons bemoedigen op de weg naar de toekomst. Met dank aan de auteur en aan allen die het seminarie op welke wijze ook steunen beveel ik deze jubileumuitgave van harte aan”. Drs. Ch. Kuijpers, voorzitter van het Sonnius Priesterfonds en econoom van het seminarie, gaf een presentatie van enkele recente en toekomstige ontwikkelingen aan het seminarie, de voorgenomen bouwprojecten en verdere isolatie en duurzame bewoning.
Het muzikaal intermezzo door de KISI KIDS zorgde voor een aangenaam muzikaal verantwoorde onderbreking, die geheel paste in deze feestelijke sfeer. De slotrede werd gehouden door mgr. Hurkmans zelf. “Toen het seminarie begon maakte ik als kersverse rector een reis met mgr. Bluyssen naar de Kartuizers in Frankrijk. Een van de monniken zei mij toen: “Het is toch een zegen om met een seminarie te mogen beginnen aan de vooravond van een Mariajaar”. Dit Mariajaar was door paus Johannes Paulus II uitgeroepen om het belang van Maria in het leven van de Kerk te onderstrepen. Maria is onze Moeder. Zij is met ziel en lichaam opgenomen bij God. Daarom kan ze overal en altijd er voor iedereen zijn. Onze kathedraal heeft de mooie naam: “Zie daar uw moeder”. Bij haar beeld in onze kathedraal zie je dat Maria onze hoop is. Als onze Zoete Moeder spreekt ze voor ons, op alle belangrijke momenten in ons leven, ten beste bij God tot in het uur van onze dood. Het is mooi dat we het zilveren feest van ons seminarie vieren op de geboortedag van Maria. Beste mensen, met deze enkele inleidende woorden, die goed passen bij ons bisdom waarin Maria veel vereerd wordt, is al duidelijk dat God naar ons omziet. Hij is de Heer van de geschiedenis. Daarom is er hoop. Er is hoop voor het bisdom van ’s-Hertogenbosch. Mgr. Ter Schure zei vaak, als de duivel weer eens met ons aan het spelen was: “Wij hebben niet het recht pessimistisch te zijn”. Met meer dan zevenhonderd mensen mogen wij vandaag het zilveren feest van ons seminarie vieren. Een bijzonder hoopvol teken. Uit uw overweldigende belangstelling blijkt dat ons seminarie, het Sint-Janscentrum, dat staat in de traditie van het seminarie in Haaren en dat opnieuw ontwaakt is mede door de hulp van het seminarie Rolduc uit het bisdom Roermond, in de voorbije vijfentwintig jaar het hart is geworden van het bisdom. Als we spreken over het hart dan hebben we het over zaken die ons diep raken,
over zaken die ertoe doen. Het gaat over betrokkenheid en liefde. In de documenten van de Kerk staat dat het seminarie het hart dient te zijn van het bisdom. Het is de instelling die mag rekenen op alle zorg van de bisschop. Het seminarie op haar beurt is de instelling die de bisschop vanuit een door en door kerkelijke spiritualiteit helpt in de uitoefening van zijn ambt. Het hele leven van de Kerk is in het seminarie dan ook compact samengebracht. Mannen en vrouwen, zusters en paters, lekengelovigen en priesters leveren allen hun eigen deel. Het geloof wordt er gevierd in combinatie met de geestelijke vorming. Het geloof wordt er doordacht in verkondiging en catechese in verbondenheid met de intellectuele vorming. Het geloof wordt tot kerkelijke praxis gebracht in combinatie met de menselijke vorming. Het seminarie is de plaats waar de toekomstige priesters vanuit hun hart leren leven met Christus en met elkaar. Het gaat om liefde ontvangen en liefde geven. In het seminarie leren seminaristen houden van de Kerk, het werk van de Heilige Geest. In hun catechetisch, liturgisch en dienend leven helpen zij de Kerk een sacrament in de wereld te zijn. Het seminarie is voorzeker niet zo maar het hart van het bisdom. In het Oude Testament en eveneens in het Nieuwe Testament is het hart het orgaan waarlangs God zich tot de mens richt. De mens staat echter niet altijd open voor God. In de profeet Jesaja, hoofdstuk 29, vers 13 lezen we: “Dit volk nadert Mij wel met de mond en eert mij wel met de lippen, maar zijn hart is ver van Mij en zijn vrees voor Mij is niet meer dan een wet van mensen”. In onze tijd lijkt het erop dat in onze streken de harten van veel mensen, van ongelovigen, maar ook van gelovigen, van leken, maar ook van priesters, voor God gesloten blijven. Men praat nog wel over de Kerk, maar al te vaak gebeurt dat zonder het wezen van de Kerk te raken. Uit krantenberichten krijgt men de indruk dat de Kerk een menselijke organisatie is waarin, van tijd tot tijd,
21
flink gevochten wordt om posities en machten. En inderdaad, als het hart gesloten is voor God dan wordt het vaak in bezit genomen door “machten” die verdeeldheid zaaien. Toch is het nooit van blijvende duur dat de harten van mensen gesloten blijven voor God. Al in het Oude Testament klinkt de belofte van God uit de mond van de profeet Ezechiël: “Ik zal u een nieuw hart geven en een nieuwe geest in uw binnenste. Ik zal het stenen hart uit uw lichaam verwijderen en u een hart van vlees geven”. Er is hoop, God is immers aan het werk. Ook in onze dagen. We zien het overal om ons heen. Altijd zijn er mensen die zich openen voor God. Altijd zijn er bijzondere roepingen. Ook dit jaar zijn er weer twee kandidaten voor het seminarie. Dankbaar mogen we omzien naar een rijke tijd van het seminarie. Rector De Rycke zet zich, net als voor hem waarnemend rector Van Rossem en rector Miltenburg, met de seminaristen en alle medewerkers onvermoeibaar in om het seminarie het hart te laten zijn van het bisdom. Dit wordt door de gelovigen gezien en gewaardeerd. De Gebedskring blijft, gesteund door het Kringblad, bidden voor roepingen tot het priesterschap en tot het diaconaat. De instelling Sonnius blijft van tal van gelovigen voldoende financiële steun ontvangen. Graag spreek ik mijn dank en waardering uit voor rector De Rycke en zijn voorgangers, voor alle bestuurders, medewerkers, vrijwilligers en docenten die zich inzetten voor het seminarie, voor de Gebedskring en voor Sonnius. Ik had het over moeilijke tijden in de Kerk. Maar er is hoop. Christus heeft het kwaad en de dood al overwonnen. Zijn geopend hart toont ons zijn liefde tot het uiterste toe. In de inleiding op het Hoogfeest van het Heilig Hart lezen we in het missaal: “Zij die opzien naar de doorstoken zijde van de Heer dringen in gedachten door tot het hart van Hem die om onze zonden gewond werd en bij het zien van het bloed en van het water dat uit de zijdewond vloeit denken zij aan de bron van genade die op het kruis werd aangeboord. Voor hen is het hart van Jezus het symbool van Gods liefde tot de mensen
22
en van de rijkdom van de verlossingsgenade”. Op het kruis, dat deel uitmaakt van het paasmysterie, heeft Christus de weg vrijgemaakt naar de hemel. Door de Heilige Geest blijft de Kerk in de Eucharistie het kruisoffer en het paasmysterie actualiseren en mensen bij God brengen. Een seminarie kan het hart zijn van het bisdom en de gelovigen kunnen het seminarie als het hart van het bisdom ervaren als zij zich beiden steeds laten omvormen in de Eucharistie. De Eucharistie is de bron en het hoogtepunt van alle kerkelijk leven. Mgr. Ter Schure is, met mgr. Jacobs en mgr. Schröder aan zijn zijde, de stichter van ons seminarie. Hij was goed bekend met de Zalige paus Johannes Paulus II. Er was een band van hart tot hart. Wij durven paus Johannes Paulus II als de geestelijke stichter te zien van ons seminarie. Deze grote paus heeft op een charismatische wijze leiding gegeven aan de Kerk die volop bezig was het Tweede Vaticaans Concilie op te nemen. Onder zijn pontificaat zijn veel encyclieken en kerkelijke documenten verschenen. Mgr. Lescrauwaet msc. die samen met pater Groenen msc. het seminarie in woord en daad zo lang een goed hart heeft toegedragen, zei mij eens dat hij de encycliek “Ecclesia de Eucharistia” één van zijn meest persoonlijke encyclieken vond. De eerste zin al past bij dat wat ik u in dankbaarheid voor wil houden: “De bron van het leven van de Kerk is de Eucharistie. Deze waarheid drukt niet alleen een dagelijkse geloofservaring uit, maar is een kernachtige samenvatting van het hart van het mysterie van de Kerk”. De zalige paus wijst ons, het seminarie, naar het hart van ons leven, naar de Eucharistie. In het seminarie worden te midden van een condens kerkelijk leven priesters gevormd. Zij hebben vaak een moeilijke missie te volbrengen. In de Eucharistie mogen zij dagelijks in verwondering bij de bron van alle leven staan en worden zij telkens opnieuw wie zij zijn. De paus zegt in zijn schrijven met het oog op de priester: “Die verwondering zou echter in het bijzonder de
priester die de Eucharistie viert moeten vervullen. Want hij is het die krachtens het sacrament van de priesterwijding de consecratie tot stand brengt. Hij is het die, met de kracht die tot hem komt van Christus, in de Bovenzaal zegt: “Dit is Mijn Lichaam dat voor u gegeven wordt. Dit is Mijn Bloed dat voor u vergoten wordt …”. De priester spreekt deze woorden, of liever gezegd, hij leent zijn stem aan Hem die deze woorden in de Bovenzaal gesproken heeft en die verlangt dat ze in elke generatie herhaald zullen worden door allen die in de Kerk middels de wijding delen in Zijn priesterschap”. Door de Eucharistie blijft de priester bij het hart van Christus, bij het hart van de Kerk en raakt zijn eigen hart vervuld van liefde. Op die wijze kan hij zijn dienstwerk op een juiste wijze vervullen en zichzelf heiligen in zijn pastorale arbeid. Mgr. Ter Schure wilde zonder pardon dat in onze seminariekapel dagelijks een tijd zou zijn voor de aanbidding van het Allerheiligste. Ook dit was een geestelijk verlangen van paus Johannes Paulus II. Hij schrijft: “Op veel plaatsen is de aanbidding van het Heilig Sacrament een belangrijk dagelijks gebeuren en wordt het een onuitputtelijke bron van heiligheid”. Vandaag vieren wij het zilveren jubileum van het seminarie. We doen dit met het oog op de toekomst. Graag willen wij ons onder de bescherming stellen van onze geestelijke stichter, de zalige paus Johannes Paulus II. Wij willen ons ook door hem laten inspireren. Zijn nalatenschap in al haar facetten willen we vruchtbaar laten zijn in het seminarie. Daarom zijn wij dankbaar dat wij vandaag een relikwie van hem in ontvangst mogen nemen. Deze zal een gepaste plaats krijgen in de seminariekapel. Wij zijn eveneens blij dat we na een goede voorbereiding gaan samenwerken met de Paus Johannes Paulus II Universiteit van Krakow. Deze
universiteit zal ons helpen het wetenschappelijk niveau te handhaven en tevens helpen bij de ontsluiting van de rijke nalatenschap van de grote Poolse paus. Graag wil ik de vertrekkende en de komende decanen van de Theologische Faculteit Daniel Szcurek en Wojciech Zyzak, medewerkers van kardinaal Dziwisz, danken voor hun samenwerking met ons en voor hun aanwezigheid hier. Moge het seminarie, onder bescherming van de zalige paus Johannes Paulus II, steeds het hart kunnen blijven van het bisdom. Ik begon met te refereren aan het Mariajaar 25 jaar geleden. Graag sluit ik af met te wijzen op het Jaar van het Geloof dat paus Benedictus XVI heeft uitgeroepen bij de herdenking van het feit dat 50 jaar geleden het Tweede Vaticaans Concilie is begonnen. Het is een uitdaging en een genade om in dit jaar met het seminarie een nieuw begin te maken met paus Benedictus die ons als leraar in het geloof zal voorgaan. Weet dat vele mensen in de wereld, vaak zonder het te weten hunkeren naar geloof. Graag wil ik de inleiders zuster Anima Christi, bisschop mgr. Marian Buczek en verder zonder nog namen te noemen u allen danken voor uw aanwezigheid hier en ik wil u vragen: blijf met ons optrekken. Er is hoop, God is aan het werk. Ook vandaag.” De vespers, een mooie viering ten afscheid in de kathedraal, werden na een lange dag druk bezocht. Daarna genoten veel mensen voldaan van de lekkere Belgische tractatie in het seminarie. Al met al was het een geslaagde onvergetelijke jubileumviering van dankbaarheid en vertrouwen.
het seminarie mocht ontvangen: eiding van het 25-jarig jubileum van aanl naar e Ryck De puntor rect die t van gemaakt. Alles was tot in de Een van de dankbetuigingen september 2012 een fantastisch fees 8 rdag zate arig op er 25-j s het rker van ewe ng med vieri “Wat hebben u en uw De wijze waarop u de het begin tot het eind van genoten. in van er vaak heb Ik Kerk . de geld rin gere waa en tijd d een seer jes georgani goede smaak en klasse. In htige gestalte hebt gegeven, getuigde van plec ie een inar na sem en, che digd Boss geno het de van zen aan best hebt u ervoor geko is geworden in het “gewone leven”, nodigen, waar ik een hoekje kruipt, bijna onzichtbaar op de Parade voor de lunch uit te de) Para de aan ater (The no casi het in al, edra ma”. kath ram de Eucharistieviering in nd en interessant prog luitend heb genoten van een afwissele aans en d geha heb gen oetin ontm onverwachte
23
VIJF DIAKENS GEWIJD: WAT EEN GETUIGENIS!
“D
e mooiste wijdingsplechtigheid, die ik ooit heb meegemaakt”, merkte één van de aanwezigen op. De wijdelingen: - Peter Buijs - Bas Leijtens - Harm Eskes - Peter Koen - Bart Theunissen waren het met deze uitspraak helemaal eens. Zij zien met grote dankbaarheid terug op deze 21/2 uur durende plechtigheid. Inderdaad, een getuigenis van ons rijke geloof. Deze wijdingsplechtigheid door mgr. drs. A.L.M. Hurkmans vond plaats in de kathedrale basiliek van St. Jan Evangelist op zaterdag 10 november 2012. De feestklokken van deze kathedraal galmden luid over de Parade en dat deden ze niet tevergeefs. Vele gelovigen stroomden ondertussen de kathedraal binnen die tot in de uiterste hoeken was gevuld. WELKOMSTWOORD Plebaan mr. drs. J.G.N.M. van Rossem heette de vele aanwezigen welkom in deze Eucharistieviering, waarin onze bisschop mgr. Hurkmans door handoplegging en gebed vijf mannen tot diaken gaat wijden, namelijk Harm Eskes, Peter Koen en Bart Theunissen, studenten van het Sint-Janscentrum, die vandaag een beslissende stap zetten in de richting van hun priesterwijding. Samen met deze drie priesterstudenten zijn er ook twee wijdelingen voor het permanente diaconaat, namelijk Peter Buijs en Bas Leijtens. Een bijzonder welkom daarom aan hun naaste familie, vrienden en bekenden, die hen de afgelopen jaren op hun weg gevolgd en gesteund hebben. De vijf wijdelingen weten zich ieder op een persoonlijke wijze geroepen tot de dienst van Jezus Christus en zijn kerk. Zij zijn op een weg gegaan van verdieping en vorming om geworteld en gegrond te kunnen zijn in Christus’ liefde voor de mensen. Door de wijding worden zij vandaag opgenomen in het dienstwerk van Jezus Christus, opgenomen onder de gewijde bedienaren van ons bisdom om ten dienste te staan van de opbouw van het Godsvolk in onze streken. Ze zijn hier dan ook omgeven door een ruime afvaardiging uit ons bisdom (en van daar buiten): meerdere diakens, priesters en religieuzen rondom onze bisschop mgr. Hurkmans en zijn hulpbisschop mgr. Mutsaerts. We begroeten ook de gemeenschap Emmanuel, waarvan Harm Eskes deel uitmaakt. Een bijzonder welkom aan de twee priesters die hem in zijn vorming begeleiden: pastor Henri-Marie Mottin en pastor Christophe Liony. Verder zijn hier de vele gelovigen en vrijwilligers uit de parochies waar de wijdelingen vandaan komen en waar zij stage hebben gelopen. Wij allen ondersteunen jullie hier van harte met ons gebed en onze verbondenheid en we bidden onze Heer, die jullie vandaag definitief opneemt in zijn dienst dat hij jullie gewijde dienstwerk rijke vrucht zal doen dragen. En dat jullie zo in ons midden een levend teken van Christus mogen zijn, die gekomen is om te dienen en zijn leven te geven als losprijs voor velen.
24
foto’s: Sonnius/Wim Koopman
“Broeders en zusters, wij, priesters en diakens hebben de taak ons iedere dag bij het gebed van de Kerk aan te sluiten”, zo begon monseigneur zijn preek. “Wij doen dat meer en meer samen met de gelovigen. Samen bidden wij in het getijdengebed, in de morgen, de middag en in de avond de psalmen. Dit zijn poëtische gebedsteksten die Jezus zelf in zijn aardse leven ook gebeden heeft. Iedere psalm sluiten wij af met een korte lofzang. Wij bidden: “Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Zoals het was in het begin en nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen”. We brengen daarmee lof en dank aan de Drie-ene God. Daarmee drukken we uit dat we beseffen dat we staan voor de levende God. Met Hem gaan we biddend om. JAAR VAN HET GELOOF Het Jaar van het Geloof, om meer precies te zijn, het jaar van 11 oktober 2012 tot 24 november 2013 hebben wij van Paus Benedictus XVI gekregen. Geloven heeft meerdere betekenissen, maar het is toch vooral je met hart en ziel toevertrouwen aan de Vader, die uit liefde, al van vóór de oerknal, alles uit het niets geschapen heeft, je met hart en ziel toevertrouwen aan de Zoon, die mens werd en die gekruisigd is om de macht van het kwaad en de dood te breken en die in zijn verrijzenis de deur naar de hemel heeft geopend, je met hart en ziel toevertrouwen aan de Heilige Geest, waardoor Jezus zijn werk in de Kerk voortzet en die in de gelovigen woont en hen herschept tot kinderen van God. Ja, ik geloof: ik vertrouw me toe aan de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Wij allen, samengebracht in de gemeenschap van de Kerk, wij geloven, wij vertrouwen ons toe aan de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Wij leven met en vanuit God. God is liefde. Door een vertrouwensband met God aan te gaan mag een mens putten uit de bron van de liefde. God is liefde. Die liefde verlicht heel het leven, laat het stralen, liefde doet het leven ervaren als zinvol. Men smaakt in een zekere zin de volheid van het leven. Liefde doet vragen over het leven wegsmelten. God is liefde. In Jezus Christus is God mens geworden. Jezus heeft onder ons Gods liefde ten volle geleefd. Hij heeft als eerste onder vele broeders een begin gemaakt met de voleinding van heel de schepping. In Hem waren geen zonden. In Hem leefde de Heilige Geest. Hij is opgestaan uit de dood. Hij zit aan de rechterhand van de Vader. Tegelijk heeft Jezus zich in de Kerk voorgoed aan de mensen, aan de wereld gebonden. Jezus leeft in de Kerk. Hij is voor iedere mens de weg naar de voleinding van het leven.
Hij geeft aan de Kerk, die heilig is omdat Christus haar Heer is en aan iedere gelovige de Heilige Geest. Om als kind van God te kunnen groeien. Hij heeft de Kerk de sacramenten gegeven opdat de gelovigen kunnen blijven drinken uit de bron van goddelijk leven. God laat ons delen in de drie goddelijke deugden: geloof, hoop en liefde. Dit goddelijk leven concretiseert zich in gelovige mensen in drie levenshoudingen. Wij christenen staan door te geloven sterk in ons leven. Wij kennen onze oorsprong en onze bestemming. Wij kennen onze missie. Wij weten wat we te doen hebben. Wij christenen kunnen in Christus de dood overwinnen en met Hem de hemel binnen gaan. Daarom kunnen wij ook alles wat op onze pelgrimstocht door het leven verwijst naar het kruis overwinnen. Christus is onze hoop. In de wereld kunnen wij getuigenis afleggen van de hoop die in ons is. Wij christenen, die weten dat God ons als eerste heeft lief gehad kunnen door te blijven in Gods liefde innerlijk stralen en de wereld om ons heen maken tot het Rijk van God. Te midden van de Kerk staan wij met de liefde als wapen (wapenspreuk van mgr. Bekkers) wereldwijd voor die opdracht. Broeders en zusters, ik begrijp het, u denkt ondertussen: spreekt de bisschop niet los van de dagelijkse praktijk om ons heen. Inderdaad, de Kerk is door Christus, door de Heilige Geest en in haar broeders en zusters die al met Christus in de hemel zijn heilig. Tegelijk is de Kerk door de bisschoppen, priesters, diakens, religieuzen en gelovigen, gebonden aan de wereld, onvolmaakt en zondig. Het kwaad dat rijkelijk in de wereld en in de Kerk aanwezig is kan een belemmering zijn voor het geloof. Het kwaad in de Kerk vertroebelt de liefde. Het kwaad in de Kerk verhult de hoop. De geschiedenis van de Kerk van Nederland is er wellicht debet aan dat het schip van de Kerk bij ons nu in een zware storm terecht is gekomen. Van 1850 tot 1950 zijn de groei van de Kerk en de emancipatie van de katholieken in ons land hand in hand gegaan. Hierbij stel ik enkele vragen. Hebben die ontwikkelingen er aan bijgedragen dat er in de Kerk teveel macht was? Heeft het clericalisme daardoor te ruime kansen gekregen? Is hierdoor de Kerk van het Rijke Roomse leven niet te veel een triomfantalistische Kerk geworden?
Toch was het nooit alleen maar negatief. Er zijn steeds gezagvolle, geestelijke leiders geweest die de Kerk en de gelovigen de juiste weg hebben gewezen. Wanneer ik mgr. J. Lescrauwaet msc hoorde spreken over kerk en wereld dan stemde mijn hart helemaal in met zijn woorden. Wanneer ik nu nog wel eens teksten van Romano Guardini lees dan weet ik met heel mijn zijn dat het waar is wat hij betoogt. De Zalige Paus Johannes Paulus II was een gezagvolle en liefdevolle autoriteit in Kerk en wereld. Paus Benedictus is een leraar en predikant die ons bij Christus brengt. Iedere tijd heeft grote heiligen voortgebracht die met heel hun leven getuigenis hebben afgelegd van waar geloof. Nu leven wij echter in een samenleving die in het algemeen gedomineerd wordt door stress. Dit slaat ook terug op de Kerk. Veel kerkelijke, randkerkelijke mensen die weg gegroeid zijn van de Kerk hebben vaak scherpe kritiek en deze lijkt voorlopig te groeien. In deze tijd staan wij op de dag van vandaag. Jullie worden in die Kerk tot diaken gewijd. Peter Buijs, gehuwd, vader van drie kinderen, omringd door je ouders, schoonouders, familie en vrienden, werkzaam als leraar op een middelbare school. Jij liep stage in Rosmalen bij pastor R. van Aken en diaken J. Renders. Je zult gaan werken in de Christoffelparochie in Dreumel bij pastoor M. Massaer. Bas Leijtens, alleenstaand, met je ouders, familie en vrienden ben je hier. Jij hebt een werkzaam leven als koster achter de rug in Drunen en in Geldrop. Jij ging studeren aan de Fontys Hogeschool in Sittard en later aan het Bonifacius instituut in de Tiltenberg. Jij werkt, loopt stage in Valkenswaard, waar je zult blijven. Pastoor A. Verest en deken F. Spooren zijn er om je te helpen. Peter en Bas, jullie worden tot permanent diaken gewijd. Harm Eskes, jou omringen drie families. Je vader en familie zijn hier. Je moeder viert met de hemelse Kerk met ons mee. De Emmanuelgemeenschap is je geestelijke familie, je geestelijk thuis. Na aan ons seminarie begonnen te zijn heb je je vorming vooral in het buitenland genoten, in Parijs, Namen en Brussel. Thuis ben je ook in de parochie van Maria Geboorte in Nijmegen.
Een plechtig moment.
25
Peter Koen, als enig kind ben jij hier met je moeder. Jouw vader viert met ons mee in de hemelse Kerk. Familie en veel vrienden van overal omringen jou. Je deed een studie communicatiewetenschappen, nam deel aan de School voor Evangelisatie in Wenen. Je bent aan ons seminarie opgeleid en je loopt nu stage in Drunen bij pastoor D. Hedebouw. Bart Theunissen, jouw ouders en familie omringen jou. Je hebt je opleiding grotendeels genoten op Rolduc. Het leek er eerder op dat je een type zou zijn om monnik te worden, maar hier in het bisdom van ’s-Hertogenbosch heb je jezelf kunnen openen voor het dienstwerk van het gewijde ambt. Harm, Peter en Bart, jullie worden gewijd tot transeunt diaken. WEES NIET BANG Mannenbroeders, om een woord van pater J. Groenen te gebruiken, heel ons bestaan is één groot mysterie, geborgen in God en de Kerk. God heeft jullie verrijkt met geloof, hoop en liefde. Hij heeft jullie geroepen. Dit heeft een nauwelijks te doorgronden diepte. De profeet Jeremia drukt die diepte uit met de woorden: “Voor ik u in de moederschoot vormde koos ik u uit”. Natuurlijk was ook jullie eerste reactie: moet ik dit doen? Kan ik dit wel? Maar God zegt ook aan jullie: Wees niet bang. Als bisschop raad ik jullie aan in gebed vaak stil te staan bij het ontwaken van je roeping, bij de vorming van je roeping en bij de bevestiging van je roeping in de wijding. Overweeg steeds weer hoe mysterievol je leven is. Dan ben je dicht bij God. Wees niet bang nu je uitgezonden wordt om taken op te nemen in de Kerk. Wees niet bang om de raadgeving die Jezus jullie in het Evangelie van vandaag meegeeft toe te passen. Laat je niet voorstaan op je positie. Wees bescheiden. Wees dienaar. Blijf verder openstaan voor alle mensen. Luister ook eerlijk naar de mensen die pijn opgelopen hebben aan de Kerk. Mensen die soms harde kritiek uiten. Veroordeel ze niet. Zie hen niet als vijanden. Tracht hen stap voor stap te brengen tot de kern van het leven, opdat ze God en de naaste gaan beminnen. Wees trouw, geduldig en laat je niet binnentrekken in alsmaar vruchteloze twistgesprekken. Met de mensen die de liefde hebben leren kennen zul je voort moeten gaan op de weg van catechese en diaconie. Let op de kansen die ons diocesaan vormingscentrum biedt. En wat de diaconie betreft vertel ik jullie als mannen die nu diaken worden gewijd graag het volgende. Enkele jaren geleden heb ik kennis gemaakt met de diaconie bij de gemeenschap van Johannes XXIII in Noord-Italië. Het is voornamelijk een groep van gezinnen, waarin de liefde tussen man en vrouw, tussen vader, moeder en kinderen steeds verrijkt wordt door te leven met God. Zij groeien in geloof, hoop en liefde. Die volle en rijke liefde
delen zij door gehandicapten, ex-gedetineerden, ex-verslaafden, door mensen uit de prostitutie langdurig in hun gezinnen op te nemen. Soms vier of vijf tegelijk. Daar maken zij hun werk van. Dit kunnen zij alleen in verbondenheid met God volhouden. Zij genezen deze mensen door hen te laten delen in hun liefde. Voor die tobbers uit de samenleving zijn deze gezinnen een waar Godsgeschenk. Zij krijgen echt een nieuwe kans. Broeders en zusters, in een oprechte diaconie kan de Kerk veel kritiek overwinnen. Broeders en zusters, ouders, familie, vrienden, mag ik u vragen uw verwanten en ook alle andere dienaren van de Kerk te steunen met uw gebed en uw zorg? Wij hebben het nodig ook helemaal bij u te horen. Wij, gewijde dienaren van de Kerk, zullen in overgave aan God, de Vader, de Zoon en de Heilige Geest mogen groeien in geloof, hoop en liefde en daardoor u en vele andere mensen mee mogen nemen naar de kern van de Kerk. U bisschoppen, priesters, diakens, stel uzelf vaak de vraag of u met de apostel Paulus kunt zeggen: “Wij hebben heimelijkheid en schaamte afgelegd, wij gaan niet met sluwheid te werk, wij vervalsen Gods woord niet. Wij verkondigen immers niet onszelf maar Christus Jezus, de Heer; onszelf beschouwen wij slechts als uw dienaars om Jezus’ wil”. En overweeg in stilte vaak de zin: “Maar wij dragen deze schat in aarden potten; duidelijk blijkt dat die overgrote kracht van God komt en niet van ons”. De diakenwijding zelf, tijdens de viering van de Eucharistie, verliep uiterst devoot. Onderstaande woorden in het wijdingsgebed zijn van wezenlijk belang: “Heer, zend de Heilige Geest over hen uit, zodat zij door Hem worden gesterkt met de gave van uw zevenvoudige genade om het werk der bediening trouw te volbrengen”. Vóór de wegzending dankte mgr. Hurkmans alle aanwezigen voor hun gebed en offer en vroeg hij hen te blijven bidden voor de dienstdoende bedienaren en voor goede roepingen. RECEPTIE Zelden hebben wij op het seminarie zo’n drukke receptie meegemaakt. En er was echte vreugde. Een bevlogen gelovige merkte op: “Er zijn weinig programma’s op t.v. of in het theater die gedurende 21/2 uur de volle aandacht vasthouden en het hart blijven raken”. Blijven wij samen komen. Blijf eveneens brood en wijn delen, het sacrament van de Eucharistie. Laten wij naar elkaar toe getuigen dat Jezus met ons meegaat op onze weg door het leven!
Velen boden hun gelukwensen aan.
26
VERBONDEN MET DE OVERLEDENEN
D
aags voor de viering van het 25-jarig jubileum van het SintJanscentrum op vrijdagavond 7 september 2012 ging mgr. drs. A.L.M. Hurkmans in concelebratie met de Poolse bisschop Marian Buczek en vele priesters voor in de seminariekapel in de viering van de Eucharistie ter intentie van de overledenen in de voorbije 25 jaar. De bisschop zei in zijn preek: “Voor dit seminarie hebben veel mensen een deel van hun leven gegeven. Een aantal van hen is reeds overleden. In deze viering gedenken wij hen en bidden we voor hen. Alle namen kan ik niet noemen, maar om u concreet aan te sporen tot gebed zal ik er enkele twee aan twee noemen: • zuster Albertien en pater Groenen. Zij woonden langere tijd in het seminarie en hebben er een stempel op gezet. • mgr. Ter Schure en vicaris Jacobs. Hen kunnen we zien als de stichters van het seminarie. • prof. Hollaert en broeder Leo. Dit waren zeer betrokken en kundige docenten van het seminarie. • de heer Hoefnagels en rector Schraven. Zij hadden een belangrijke plaats in het bestuur van Sonnius. • pastoor Marcelis en pastoor Uijttewaal, priesters van dit seminarie. Deze en nog vele anderen waren betrokken bij het seminarie, hebben er zich met voldoening voor ingezet en vonden er een
thuis. Met de Heilige Paulus mogen we er zeker van zijn dat het geven van je leven in arbeid en vriendschap niet voor niets is. Het is als graan dat in de aarde wordt uitgezaaid om hierdoor rijke vruchten voort te brengen. Hier en bij God. Graag denk ik, als ik overweeg wat ons te wachten staat na ons leven hier op aarde, aan het overlijden van de Zalige paus Johannes Paulus II. Bij de mededeling hierover werd gezegd: “De paus is naar het huis van de Vader teruggekeerd”. God behoren wij toe. In de prefatie voor de overledenen bidden wij: “Als ons aardse huis, ons lichaam, afgebroken wordt dan heeft Jezus al een plaats voor ons bereid in uw huis”. Broeders en zusters, zoals wij in ons aardse leven thuis mogen zijn in de Kerk, zo zullen we, als we gestorven zijn, thuis zijn in het huis van de Vader. Jezus Christus heeft door zijn kruisoffer en door zijn verrijzenis de weg daar naartoe geopend. Dit mysterie vieren wij nu in de H. Eucharistie. Christus blijft aldus voor ons sterven en verrijzen en de vruchten daarvan aan ons schenken. Daarbij zijn wij verbonden met onze overledenen. Laten we voor hen bidden, dankbaar voor wat zij voor ons hebben gedaan en smeken we eveneens om Gods vergeving voor hun zonden. Dat God hen en ons genadig mag zijn en dat we allen eens voor altijd mogen leven in het huis van de Vader.
Oprichting Uitgeverij Het Sint-Janscentrum heeft in 2012 het initiatief genomen tot de oprichting van de uitgeverij Betsaida. Het doel van deze uitgeverij is om goede, religieuze literatuur aan te bieden tegen betaalbare prijzen. Vaak is er voor dergelijke boeken maar weinig ruimte op de Nederlandstalige markt, omdat de grote uitgeverijen daar onvoldoende winst in zien. De naam Betsaida verwijst naar het dorp aan het meer van Galilea, waar verschillende van Jezus’ apostelen vandaan kwamen. Betsaida is overigens een Aramees woord, dat betekent: “Huis van vissers”, en het is zodoende ook een gepaste aanduiding voor een seminarie, waar “vissers van mensen” gevormd worden. Voor een overzicht van het aanbod van de uitgeverij Betsaida en van de projecten die op stapel staan, zie: www.betsaida.org.
27
DIOCESANE PRIESTERDAG 2012
O
p 7 juli viert ons bisdom het feest van de Zoete Moeder. Op een maandag vlak vóór of direct na deze datum worden priesters en diakens uitgenodigd voor een diocesane priesterdag samen met de bisschop. Dit jaar was in eerste instantie gekozen voor 2 juli als dag van samenkomst, maar later is dit verschoven naar 9 juli. Mogelijk is deze verschuiving er debet aan, dat de opkomst aanmerkelijk geringer was dan voorgaande jaren. Jammer, want zo’n dag heeft veel te bieden en wil juist het onderlinge contact van alle dienstdoenden in het bisdom versterken. Ruim 40 van hen mocht de bisschop op deze dag begroeten in de feestelijke openingsmis in de St. Janskathedraal. Kardinaal dr. W. Eijk was voorganger in concelebratie met onze bisschop, hulpbisschop en vicaris-generaal. De kardinaal stond stil bij de gedachtenis van de HH. Martelaren van Gorcum en hun getuigenis voor het geloof in de H. Eucharistie en hun verbondenheid met de paus van Rome.
draagkracht ook voor de toekomst op peil te kunnen houden. De reorganisatie van het bisdomkantoor binnen de aangegeven kaders, om ook hier de nodige bezuinigingen te bewerkstelligen. De bisschop hoopt dat alle betrokkenen samen de rug rechten en elkaar stimuleren. De noodzaak van de veranderingen zullen steeds duidelijker worden. Zijn enige hoop is dat er geen verbittering de kop opsteekt. Daarmee is volgens hem niemand gediend. Na de volle nadruk op de reorganisatie is het goed dat we dit jaar samen ook iets te vieren hebben. De paus heeft het JAAR VAN HET GELOOF uitgeroepen om stil te staan bij het feit dat 50 jaar geleden het Tweede Vaticaans Concilie werd geopend. Samen mogen we de balans opmaken en bekijken in hoeverre de nieuwe inzichten over Kerk en volk van God, priester en leek, zijn geïmplementeerd en wat we verder hieraan nog meer kunnen bijdragen. Dit lijkt een geschikt onderwerp voor aanpak binnen de geloofsverdieping in ons bisdom.
Na de viering volgde de ontvangst in het Sint-Janscentrum, waar de kardinaal een boeiende inleiding verzorgde over de Moderne Devotie, Geert Grote en Thomas à Kempis die een wereldwijde uitstraling genoten en Kerk en geloven van binnenuit wisten te vernieuwen in deze “bruisende en waanzinnige 14e eeuw”.
Tenslotte kon de bisschop meedelen dat hij persoonlijk zich sterk blijft maken voor een correcte en waardige afhandeling van de diverse zaken die aan de orde zijn als gevolg van het seksueel misbruik, voor zover dit ook in ons bisdom aanhangig is gemaakt, zowel in de eigen gelederen als bij religieuzen die in ons bisdom hun werkterrein hadden/hebben. Hulpbisschop mgr. drs. R. Mutsaerts ging in op de pijn rond de reorganisaties van parochies. Feit is, dat we in ons bisdom te ruim in ons jasje zitten. Zowel het personeelstekort als het financiële tekort nopen tot vergaande maatregelen, die alleen een goede uitwerking hebben als we elkaar niet loslaten, maar de solidariteit hooghouden. Hij pleit ervoor dat de parochianen zoveel mogelijk een bekend gezicht treffen bij de diensten in hun parochie. Onnodig rouleren kunnen we daarom beter voorkomen. Zo kunnen we werken aan het broodnodige thuisgevoel, waarop parochianen elkaar kunnen vinden en samen aan hun parochie kunnen bouwen.
Kardinaal dr. W. Eijk had een aandachtig gehoor.
Duidelijk mag zijn dat crisissituaties in Kerk en geloven niet nieuw zijn, maar dat spirituele herbronning en de navolging van Christus onze zelfkennis herijken en de hoop op God en het vertrouwen in de macht van Zijn Liefde ons stimuleren in de toekomst van Zijn Rijk te blijven geloven en daaraan ook mee te werken. De diversiteit van Nieuwe Bewegingen binnen onze Kerk kun je zien als levende tekenen daarvan. Na een feestelijke maaltijd was het WOORD AAN DE BISSCHOP, die daarbij graag geheel de staf van het bisdom betrok. Zelf ging hij in op de ingeslagen reorganisatie op meerdere fronten binnen het bisdom: het inperken van het aantal dekenaten om zo tot een meer heldere beleidsvisie en slagvaardiger optreden te komen. Het herstructureren en verminderen van het aantal parochies om de personele bezetting en de financiële 28
Vicaris-generaal dr. R. van den Hout ging in op de moeilijke situatie rond de benoemingen. Bij de huidige minimale instroom ziet het bisdom zich gedwongen vaak te schuiven en is er weinig kans tot structurele veranderingen, hoezeer dit laatste ook wordt betreurd. Oud-vicaris mgr. drs. J. Schröder uitte zijn zorg rond het verdwijnen van het Bisdomblad met ingang van het nieuwe jaar. Hij was benieuwd hoe de bisdomstaf in de toekomst een goede communicatie tussen bisdom en al zijn geledingen denkt te verzekeren. James Gerald Joseph mocht deze diocesane priesterdag afsluiten met een duidelijk exposé over de INDIASE PRIESTERS ALS DEEL VAN HET PRESBYTERIUM VAN ONS BISDOM. Een warm applaus bevestigde de dank voor deze getuigenis van deze voor ons bisdom nog zo jonge en veelbelovende groep, die ons inspireert om ook ons eigen getuigen kleur en vitaliteit te geven. Prachtig!
Jos Biemans, emeritus-pastor
te
Veghel
BEELD PATER EUSTACHIUS IN DE SINT JAN
D
e Aarle-Rixtelse pater Eustachius van Lieshout heeft sinds zondag 29 april 2012 een standbeeld in de Sint-Janskathedraal. 30 augustus, zijn sterfdag, is officieel opgenomen in de kerkelijke agenda als feestdag van deze zalige missionaris. Hij was lid van de Congregatie van de Heilige Harten. In 1915 trad hij in met als kloosternaam Eustachius en in augustus 1919 werd hij priester gewijd. De eerste jaren van zijn priesterwijding werkte pater Eustachius in het pastoraat in Nederland. Eerst in Maassluis als aalmoezenier van Belgische glasblazers en daarna als pastor in de parochie van Roelofarendsveen. In de jaren twintig van de vorige eeuw zocht de Nederlandse afdeling van de Congregatie van de Heilige Harten een nieuw arbeidsterrein in Latijns-Amerika. Dat werd Brazilië. In 1925 vertrok de pater met twee medebroeders als eersten naar dit nieuwe werkterrein. Zijn eerste standplaats in Brazilië was Agua Suja, een kleine afgelegen plattelandsparochie, waar ieder jaar in augustus duizenden pelgrims het heiligdom van Maria bezochten.
werd Belo Horizonte, de hoofdstad van de staat Minas Gerais. Hier kreeg hij in april 1942 de opdracht een nieuwe parochie te stichten en een kerk te bouwen. De toeloop van mensen naar pater Eustachius van Poá begon daar al gauw opnieuw, maar kon nu beter in de hand worden gehouden. Helaas werd hij in 1943 door een insectenbeet besmet met vlektyfus en stierf hij op 30 augustus van dat jaar aan deze ziekte. Ook na zijn dood komen er nog dagelijks mensen bidden bij zijn graf. Voor allen die ziek zijn of hoe dan ook te lijden hebben: zoek uw toevlucht tot deze wonderdoener, die in zijn missiegebied, vooral in Brazilië, zoveel voor zieke mensen heeft betekend. Zijn groetwoord was: “Vrede en gezondheid”. Pater Eustachius van Lieshout.
In 1934 werd hij pastoor van het stadje Poá bij Sao Paulo. Hier begon hij naam te maken, omdat hij door zijn zegen en gebeden zieken genas en op allerlei andere manieren mensen hulp bood. Pater Eustachius raakte langzaamaan tot ver in de omtrek bekend. Tenslotte kwamen dagelijks duizenden mensen naar Poá om hem even te kunnen ontmoeten. Waar hij preekte was de kerk te klein. De toeloop van mensen liep op een gegeven moment zo uit de hand dat zijn bisschop hem in 1941 enige tijd liet onderduiken. Hij verbleef een paar maanden in een afgelegen streek waar niemand hem kende. Vanaf begin 1942 was Eustachius steeds voor enkele weken werkzaam in verschillende plaatsen. Zijn laatste standplaats
eners onze weldo Wij wensen hart. de in hun re v e ht c re p o
: bron en Eucharistie e d n re ie v Priesters jk leven. het christeli n va t n u p te ho og
29
VROME BRAZILIAANSE SFEER BIJ DIAKENWIJDING LUCIANO HENRIQUE
O
p zaterdag 26 mei 2012, daags voor Pinksteren, vond in de bedevaartplaats Handel, in de parochie O.L. Vrouw Tenhemelopneming, een bijzondere gebeurtenis plaats. Het was namelijk de eerste keer in de geschiedenis van de parochie dat er in de prachtig versierde kerk een diakenwijding plaatsvond. Het betrof de transeunt diakenwijding van broeder karmeliet L.H. Veras Tito door mgr. drs. A.L.M. Hurkmans. In het jaar 2009 hebben de ongeschoeide karmelieten alhier het St. Jozefklooster gesticht. Er was een grote opkomst. Zo waren aanwezig zijn moeder en familieleden uit het verre Brazilië, vele priesters en religieuzen van diverse ordes en congregaties. Ook waren er veel mensen uit Handel en omgeving en zelfs van nog verder weg. Van al die aanwezigen was er de wens dat de opkomst in de vieringen, waarin straks pater Luciano die vreugde uitstraalt zal voorgaan, steeds goed mag blijven.
we in de Kerk Hem aangeduid met grote woorden. Hij is onze Redder, onze Verlosser, Hij is de Messias. Hij zit aan de rechterhand van de Vader en bereidt ook voor ons daar een plaats. Eens zullen wij zonder pijn, zonder tranen leven met Christus bij de Vader. Dit is het fundament van ons geloof, de bron van onze hoop en het vuur van de liefde. Christus heeft ons een weg gewezen naar dit nieuwe leven. In het verre verleden is God op weg gegaan met zijn uitverkoren volk bij de uittocht uit Egypte. Bij de Sinaï ging God een verbond aan met zijn volk. Een wolk omhulde dit uitverkoren volk. Zij waren door God, aanwezig in een wolk, uitgekozen en gesterkt om de weg te gaan naar het beloofde land. Christus was de nieuwe Mozes. Hij maakte een nieuw begin. Hij herschiep de mens. Hij geeft de Heilige Geest. De diepste dorst van een mens wordt door Jezus gelest. Het eeuwig leven kan in zijn binnenste gaan groeien als hij het water drinkt dat uit het binnenste van Jezus stroomt. Hij wordt herschapen als hij in Christus herboren wordt. Uit water en uit de Heilige Geest. Broeder Karmeliet L.H. Veras Tito.
WELKOMSTWOORD Pater J. Bonten o.c.d. heette alle aanwezigen van harte welkom, op de eerste plaats mgr. drs. A.L.M. Hurkmans. “Hij heeft ons heel goed ontvangen in zijn bisdom en is steeds vol aandacht en welwillendheid geweest ten opzichte van ons vanaf onze aankomst hier in Handel. Het is voor ons dan ook een groot genoegen dat hij vandaag bij ons is voor de diakenwijding van broeder Luciano. En ook voor hem is het beslist een grote vreugde vandaag één van onze Braziliaanse medebroeders diaken te mogen wijden. Zijn aanwezigheid hier is fundamenteel, want zonder hem zou hier niets te doen zijn. Mijn hartelijk welkom ook aan de priesterspastores van het dekenaat St. Anthonis, onze twee Braziliaanse medebroeders uit Rome en de medebroeders van de Nederlandse provincie, die hier zijn om ons hun vriendschap en medeleven te tonen. En met vreugde ontvangen we ook de religieuzen die hier gekomen zijn, van dichtbij en van verder weg. En met blijdschap verwelkom ik hier de Braziliaanse en Nederlandse gelovigen die ons doen ervaren hoe heel de Kerk hier deelneemt aan dit belangrijke moment in het leven van broeder Luciano”. Tenslotte heette pater Bonten mgr. drs. J.B.F. Schröder welkom die de basis heeft gelegd voor de vestiging van het klooster alhier.
HOOGTIJDAG “We staan aan de vooravond van het Pinksterfeest – zo begon de bisschop zijn homilie – wanneer de Geest van de Heer bezit neemt van de aarde. Vijftig dagen hebben we Pasen gevierd en morgen vieren we het feest van de voltooiing van Pasen. Met Pasen heeft Christus door te verrijzen uit de doden ons bestaan een radicaal nieuw begin gegeven. De verrijzenis was immers iets totaal anders dan het opstaan van een lijk dat later weer zou sterven. De verrijzenis was geen verschijning van een spook en al evenmin was de verrijzenis een ervaring die opkwam uit de menselijke geest van de vrouwen bij het graf of bij de apostelen. Christus is uit de dood opgestaan met een verheerlijkt lichaam en gaf daarmee aan de mensheid een nieuw begin. Daarom hebben 30
Broeder Luciano, jij hebt dat nieuwe leven van de Kerk in Theresina in Noord-Oost Brazilië met de hulp van je moeder hier aanwezig en met hulp van je vader mogen ontvangen. Zij waren voor jou, voor je broers Tito en Mario, ware leraren in het geloof. Al vlug maakte je kennis met het kloosterleven. In de buurt bij jullie waren Karmelietessen die jou boeiden. Met 21 jaar trad je in. Niet bij de Franciscanen, maar bij de Karmelieten. Daar kwam je bij de kern van het leven. Paulus sprak vandaag tot ons in de tweede lezing over hoe de mensen en heel de schepping hunkeren naar nieuw leven. Die hunkering klinkt dan ooit in de harten van de moderne mensen over heel de wereld. Immers velen weten niet de weg naar het nieuwe leven. En wij christenen die de weg wel kennen, ook wij zuchten en kreunen op onze weg naar de radicale vernieuwing. We weten niet eens hoe te bidden. Maar de Heilige Geest die wij mogen ontvangen bidt in ons, leert ons bidden. HET GEBED Het gebed is de adem van het geloof. Het gebed doet ons houden van God en de Kerk. Het doet ons hongeren naar de sacramenten. Door het gebed zullen wij echt en helemaal zijn voor onze medemensen. Met een goed woord, met concrete hulp. In jullie orde vinden jullie pater Jan en Juan, paters Karmelieten de grote meesters van het gebed. Sint Jan van het Kruis, Theresia van Avila, de kleine Theresia van Lisieux en Elisabeth van de Drie-eenheid in Dijon. Theresia van Avila had een eigenschap waar onze tijd vaak arm aan is. Zij was, als ze eenmaal een overtuiging had, vastbesloten. Geen twijfel liet zij toe. Daarbij rekende zij totaal op God. Laat je door niets verontrusten, laat je door niets bang maken, reken op God en dat is genoeg. DANKBAAR Paters Karmelieten, wij zijn diep dankbaar dat jullie in ons land
de gebedsschool van jullie Orde levend houden. De Nederlandse Kerk heeft jullie nodig. Met de diakenwijding van Luciano krijgt de communiteit in Handel vastere vorm. Hij zal priester gewijd worden in Brazilië, maar gelukkig mag ik hem hier in Handel diaken wijden. De Heilige Geest zal over je komen en je doen delen in het gewijde dienstwerk waartoe Christus de apostelen en daarna de bisschoppen en hun helpers heeft uitgekozen. Je zult de behoeder zijn van het nieuwe leven dat God in mensen laat groeien door de sacramenten en door zijn woord en het gebed. Je zult de bedienaar zijn van de sacramenten, vooral van het Heilig Doopsel waardoor de kiem van het goddelijk leven wordt geplant in de mens door de Heilige Geest. Door het verkondigen van het Woord, door de catechese zul je wasdom geven aan dat nieuwe leven. In de Eucharistie en in het gebed zal in jou en in de mensen waar je mee omgaat het verlangen groeien om in de Kerk één te worden met de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. In onze tijd zijn we veel bezig met herorganiseren in de Kerk. We moeten de vormen van het Kerk-zijn aanpassen aan de tijd. Toch zal dit niets oplossen als wij ons niet bekeren naar God die ons in Christus door de Heilige Geest nieuw leven geeft. Dit leven zullen we moeten opnemen en in gebed laten groeien en vruchtbaar laten zijn in de wereld. Luciano, na drie jaar filosofie, vier jaar theologie en drie jaar thuis raken in Nederland ben je er klaar voor om ja te zeggen tegen God die je in de wijding zal sterken met de Heilige Geest
en die je laat werken in Christus’ naam. Graag leg ik, terwijl je moeder, familie, confraters en de gelovigen in Handel in stilte bidden om het komen van de Heilige Geest, je de handen op. Opdat je een instrument zult zijn in Gods hand”. De bisschop sloot zijn overweging af met een gebed van Elisabeth van de Drie-eenheid: Geest van liefde, Vuur dat verteert, Kom over mij en laat het Woord als het ware weer mens worden in mij, Mocht ik Hem nog een mens-zijn erbij aanbieden, Waarin Hij heel zijn Mysterie opnieuw kan doorleven, O Vader, buig u neer over uw arm schepseltje, “Overschaduw mij”, en zie in mij nog enkel “Hem” in wie u al uw vreugde vindt. DANKWOORD Diaken Luciano dankte op eigen wijze in het Nederlands eenieder die op welke wijze dan ook hem heeft gesteund in zijn vorming op weg naar zijn diakenwijding. Op de eerste plaats uitte hij zijn dankbaarheid jegens God die hem tot de Karmel riep en hem vandaag de genade van het diaconaat schonk. Eveneens dankte hij mgr. Hurkmans, die zo goed is geweest om hem diaken te wijden. Zijn erkentelijkheid ging ook uit naar zijn medebroeders pater Jan Bonten en pater Joâo Campos, die hem hebben begeleid. Dank ook aan de priesters en diakens en de twee Braziliaanse medebroeders uit Rome die van ver gekomen zijn. En heel bijzonder dank natuurlijk aan zijn moeder, oom en tante die van zover gekomen zijn om op deze belangrijke dag hier te zijn. Tegen het koor zei hij: “Jullie hebben heel mooi gezongen”. In een Braziliaans enthousiaste sfeer kwamen velen de wijdeling de hand schudden en mocht hij vele cadeaus in ontvangst nemen. Een jonge priester uit ons bisdom bood hem zelfs een gitaar aan, een passend cadeau voor deze muzikale wijdeling.
Het gereedmaken van de altaartafel.
Naschrift: Op zaterdag 24 november 2012 werd hij in Belo Horizonte (Brazilië) door mgr. Rubens Sevilha (ongeschoeid karmeliet) tot priester gewijd. Op zondag 6 januari 2013 celebreerde hij onder grote belangstelling en deelname van het volk zijn eerste Eucharistieviering in de parochiekerk O.L. Vrouw Tenhemelopneming in Handel.
31
DIAKEN J. RENDERS, DIENSTBAAR AAN MENSEN
D
ienstbaarheid is het uitgangspunt van diaken J.A.P.L. Renders, die op eerste Pinksterdag 2012 onder grote belangstelling zijn 25-jarig jubileum heeft gevierd. Naar volle tevredenheid functioneert hij als diaken ten dienste van de parochianen, behorend tot de Rosmalense Lambertus- en Laurentiuskerk. Deze twee kerken zijn echter onderdeel van de grote geloofsgemeenschap H. Maria/St. Jan Den Bosch-centrum, Zuid en Oost en Rosmalen. Diaken Renders werd op 23 mei 1987 in de kathedrale basiliek van St. Jan Evangelist , tezamen met vier collega’s tot permanent diaken gewijd. Wijlen vicaris-generaal W.J. Jacobs, een pastoraal bewogen priester, noemde deze wijdingsdag een historische gebeurtenis. Het was namelijk de eerste keer dat in de kathedraal vijf permanente diakens werden gewijd, van wie er drie gehuwd waren. Vanaf 1974 tot aan zijn wijding werkte hij als pastoraal werker in Best, Bladel, Budel en Waalre en deed hij in deze plaatsen de nodige ervaring op. Zijn spirituele opleiding ontving hij in het klooster van de Zusters van het Kostbaar Bloed te Aarle-Rixtel in welk klooster in 1987 de heropgerichte priester- en diakenopleiding van ons bisdom is gestart. KERKELIJK LEVEN De Laurentiuskerk, waarin de diaken regelmatig voorgaat, is een functionele kerk. De H. Laurentius was in de derde eeuw één van de grote diakens en patroon van de stad Rome. Hij kwam vooral op voor de armen. De Laurentiuskerk – zo schrijft mgr. drs. Johannes W.M. Bluyssen bij gelegenheid van het 40-jarig bestaan van dit Godshuis – is ongetwijfeld voor de parochianen een inspiratiebron om Kerk te zijn naar menselijke maat, vol enthousiasme voor Jezus Christus en zijn blijde boodschap. Het kerkelijk leven in Rosmalen loopt volgens diaken Renders uitstekend. Er zijn veel vrijwilligers actief, er is een relatief hoog
kerkbezoek en een meelevende gemeenschap zowel qua liturgie als diaconie. Wat zou je in onze tijd nog meer kunnen wensen? GEESTELIJK LEIDER In de afgelopen jaren is de diaken met pelgrims vele malen naar het genadeoord Lourdes geweest. Lourdes is een bedevaartplaats waar mensen geen vreemden zijn voor elkaar, elkaar helpen en waar intens wordt gebeden. Kortom, een plaats waar het Evangelie in vreugde en vrede wordt waargemaakt. Hij is bovendien met parochianen driemaal in Rome geweest, één keer in Santiago de Compostela en één keer in Vadstena (Zweden) als gasten van de zusters Birgittinessen met wie Rosmalen goede banden heeft. Bedevaarten vindt hij belangrijk en wel om de volgende redenen: pelgrimeren vernieuwt het geloof en schept verbondenheid tussen mensen. Tevens vindt er verdieping plaats terwijl het na afloop positief doorwerkt in de parochie. Twee bedevaarten noemt hij die zeker in de herinneringen zullen blijven voortleven: 1) de parochie gezinsbedevaart naar Lourdes in het jubeljaar 2008 (150 jaar verschijningen) met ouders, grootouders, kinderen en kleinkinderen 2) twee bedevaarten naar Rome en naar Lourdes met diakens, gehuwde diakens uit Nederland en Vlaanderen, een ware bezinningstocht die goed heeft gedaan. PREKEN Op onze vraag hoe hij zijn preken actueel, eigentijds probeert te houden antwoordt hij: “Allereerst zich niet moeilijk uitdrukken”. In zijn verkondiging probeert hij met beide benen op de grond te blijven. In de maatschappij liggen de voorbeelden voor het oprapen, van gezin tot voetballen en alles wat er tussen ligt. Kortom, wat mensen in onze huidige tijd aanspreekt, van daaruit kun je evangeliseren. Eerst aandacht trekken, daarna kun je de boodschap kwijt.
Diaken J. Renders, de mensen nabij. 32
Trots is hij op zijn echtgenote (lerares Frans) en zijn vier kinderen, die hem altijd in zijn roeping hebben gesteund. En dat is zeker niet vanzelfsprekend. Trots en dankbaar is hij dat hij zich beschikbaar mag stellen voor de Kerk en de mensen die aan zijn zorgen zijn toevertrouwd: zieken, rouwenden, mensen die onder zorgen gebukt gaan enz. Dichtbij de mensen staan stimuleert hen om zich beschikbaar te stellen voor de Kerk. Op onze vraag wat voor de Kerk in onze tijd belangrijk is reageert hij met: “Nabijheid van mensen, geen macht uitstralen en niet alsmaar trachten alles in regels te vangen. Wel dienen er
duidelijke uitgangspunten te zijn met het Evangelie voorop. De blijde boodschap verkondigt liefde. En een Kerk zonder liefde heeft geen toekomst. De Kerk dient niet boven, maar tussen de mensen te functioneren. Met deze instelling heeft hij gedurende 25 jaar zijn taak uitgeoefend: er zijn als men je roept. De diaken is immers een verbindingsman tussen altaar en de mensen. Conclusie: J. Renders is met hart en ziel diaken en dankbaar het diaconale werk voor de Kerk te mogen vervullen.
50+ beurs 2012 Van 12 september tot en met 15 september 2012 had het Sonnius Priesterfonds wederom een stand op de 50+ beurs te Utrecht. De belangstelling was goed te noemen. Wij mochten zelfs 850 namen noteren van wie wij hopen dat zij geïnteresseerd blijven in het wel en wee van het Sint-Janscentrum, het seminarie van het bisdom. Het is goed om op deze manier duidelijk te maken dat er nog een priesteropleiding is die door de waardige viering van het 25-jarig bestaansfeest van het seminarie op 8 september een nieuwe impuls heeft gekregen. Deze keer hadden voornamelijk priesters en diakens zich beschikbaar gesteld om de bezoekers te woord te staan.
Senioren-expo Van dinsdag 15 tot en met zondag 20 januari 2013 had het Sonnius Priesterfonds een stand op de Senioren-expo in Veldhoven. Personeel van het Sint-Janscentrum en vrijwilligers stonden op een ontspannen wijze de bezoekers te woord. Ook rector F.L.A. De Rycke kwam polshoogte nemen en niet minder dr. C.F.M. van den Hout, vicaris-generaal van het bisdom. Ondanks dat de beurs werd gehouden onder minder gunstige weersomstandigheden mogen wij over het aantal bezoekers en het aantal genoteerde adressen niet ontevreden zijn. De stand zag er ruim en goed verzorgd uit. Met belangstelling werd gekeken naar het videoscherm waarop de bezoekers de vele kerkelijke plechtigheden en de viering van het 25-jarig jubileum konden zien. Een publiekstrekker was elk uur de verloting van een kaars onder de bezoekers die de prijsvraag hadden ingevuld. Wij hebben veel mensen te woord gestaan en met aandacht geluisterd naar datgene wat hen aangaande de Kerk bezighoudt. Onze conclusie is dat zij begaan zijn met de Kerk waarover zij tevens hun zorgen hebben uitgesproken. Het is goed dat het Sonnius Priesterfonds de mensen duidelijk maakt dat er nog een priesteropleiding is, die Goddank naar tevredenheid functioneert.
33
ONTMOETINGSDAG OP 14 OKTOBER 2012
D
eze dag werd geopend met de viering van de Eucharistie in de Kerk H. Lucas te ’s-Hertogenbosch met als hoofdcelebrant mgr. drs. R.G.L.M. Mutsaerts, in concelebratie met zijn priesterbroer pastor E.G.G.M. Mutsaerts en rector F.L.A. De Rycke. De viering werd opgeluisterd door de Kisi-Kids onder leiding van de heer B. Suijkerbuijk. De Kerk was goed bezet en de viering was voor het merendeel gericht op de jeugd, op jonge gezinnen. Je ervaart er als het ware een nieuwe, blijde Kerk. ECHTE WIJSHEID De eerste lezing op deze 28e zondag door het jaar hield een pleidooi voor echte wijsheid. Als je weet om te gaan met het leven, met de mensen en met God, aldus mgr. Mutsaerts in zijn homilie, dan ben je een wijs mens en dan ben je ook rijk. Bij rijkdom denken we vaak aan iets anders: veel geld en goederen. In de praktijk blijkt dat vaak een bedreiging te zijn voor je geloof en je christen-zijn. Mensen kunnen zo gefixeerd zijn op hun bezit dat ze voor al het andere totaal geen oog meer hebben en zo gaan ze helaas voorbij aan het echte leven, aan dingen die het leven echt de moeite waard maken. De Russische schrijver Tolstoi heeft hier een prachtig verhaal over geschreven. Misschien kent u het wel. Het gaat over een arme boer die denkt geluk te hebben. Een rijke landeigenaar belooft hem immers zoveel grond als hij binnen één dag kan afstappen. Er is maar één voorwaarde: voor zonsondergang moet hij terug zijn bij het beginpunt. Hoe harder hij loopt, hoe groter de omtrek, dus hoe meer land hij zal verwerven. Aan het begin van de dag gaat de boer vol goede moed op weg. Hij loopt met een fors tempo; dat vergroot immers zijn stuk land. Dromend over zijn nieuwe rijkdom stapt hij steeds sneller en voortdurend kijkt hij naar de stand van de zon, want hij moet terug zijn voordat die ondergaat. De kring die hij loopt wordt steeds groter en groter: hier nog dit stuk land, daar nog om het water heen en ginds nog dat bos. Het begint avond te worden. Hij is bekaf en hij moet rennen om op tijd terug te zijn. Het lukt hem. Zwetend over heel zijn lijf, totaal uitgeput en denkend hoe rijk hij nu is, valt hij neer en sterft ter plekke. De inspanning is te groot geweest. Wat hem aan grond overblijft, zijn de 2 vierkante meter waarin hij begraven wordt. Het is een verhaal dat ons allemaal een beetje aangaat, ons rijke westerlingen, rijke Nederlanders, die met al onze overvloed het zicht op de werkelijke levenswaarden vaak kwijt zijn. Kijk eens naar wat het nieuws beheerst. Het heeft bijna allemaal met geld te maken. Of het nou over banken, Griekenland, criminaliteit of bedrijfsfraude gaat. De beurskoers is een dagelijks item.
34
BEZITTINGEN, EEN AANSLAG OP ONZE PERSOONLIJKHEID De oorzaak van leeg leven is dikwijls het geld. “Het is gemakkelijker voor een kameel door het oog van een naald te kruipen dan voor een rijke om het Rijk Gods binnen te komen” zegt Jezus. Is Jezus dan tegen rijkdom en vóór armoede? Nee, zeker niet. Maar hij gunt de hongerigen brood en de rijken honger naar gerechtigheid. In een maatschappij waar niemand zich voor laat staan op zijn bezit, waar niemand de beste plaats voor zichzelf opeist, daar zit iedereen goed! Maar dat is toch een probleem. Als je veel bezit wil je doorgaans maar één ding: eraan vasthouden, of het liefst: nog meer. Kijk naar de rijke jongeling in het Evangelie van vandaag. Hij leeft de geboden na, maar toch ontbreekt het hem aan één ding: verkoop alles wat je hebt, geef de opbrengst aan de armen en kom dan terug om Mij te volgen. Het is zo’n wonderlijke bijbelse wijsheid: geef alles af, volg de weg van Jezus en je zult niks tekort komen. Maar – zo staat er – ontdaan ging hij heen. Hij is van goede wil, maar afstand doen is teveel gevraagd. Het lijkt alsof hij naar Jezus gaat met het volgende gebed: “ Heer, geef mij eeuwig leven en u kunt mij alles vragen, maar vraag me alsjeblieft niet afstand te doen van mijn bezittingen” . En dat doet Jezus nu juist wel. Niet om vervelend te zijn, om hem op de proef te stellen, maar omdat de ervaring leert dat door het krampachtig vasthouden aan geld en goed je het eeuwig leven op het spel zet. Doe het liever andersom: bekommer je om de dingen die werkelijk van belang zijn. Want – en daar gaat het om in het Evangelie van vandaag – wat er in de eeuwigheid voor je is weggelegd, hangt voor een groot deel af van hoe je hier je leven geleefd hebt. Kijk naar onze samenleving: ieder voor zich en God voor ons allen. Gelukkig gaat het er niet overal zo aan toe, maar rijkdom kan behoorlijk verstikkend werken: individualisme viert hoogtij: iedereen moet zijn eigen boontjes maar zien te doppen. En juist daar waar armoede troef is, daar tref je vaak veel meer gemeenschapszin aan, hartelijkheid, ja vaak zelfs opgewektheid. Vraag het maar aan de paters in de missie. EVANGELIE En dan nog iets. Vaak denken we dat dit stukje Evangelie niet op ons van toepassing is, immers we vinden van onszelf dat we niet echt rijk zijn. We komen maar met moeite aan het eind van de maand, want eerst moet de hypotheek betaald worden en het collegegeld voor uw dochter en de teller van uw auto staat bijna op 2 ton en de gemeente wil ook elk jaar meer. Nee, rijk willen we onszelf niet noemen. Ik denk dat we ons vergissen. We hebben allemaal meer kleding dan die rijke jongeling uit het
Evangelie, we hebben beter eten, we hebben helder stromend water en warm water voor de douche, we hebben allerlei electronische apparaten in huis en de kachel brandt. En die auto van u en mij is comfortabeler dan het beste paard en koets van 20 eeuwen geleden. En als je ogen minder worden schaffen we als vanzelfsprekend een bril aan en wij gaan niet dood aan bronchitis of een ontstoken blinde darm. Toen was dat wel het geval. En waar we ook rijk aan zijn als we willen: aan tijd. Je bepaalt voor een groot gedeelte zelf waar je die aan besteedt. Tijd is vaak een kwestie van prioriteit. Tijd, gebruik die goed. Als je bereid bent die te besteden aan anderen, zal dat hen goed doen. En uzelf ook. Tenslotte, aan het eind van ons leven worden maar 2 vragen gesteld: wat heb je voor anderen gedaan. En: wat had je voor anderen kunnen doen, maar heb je niet gedaan? SAMENKOMST IN HET SEMINARIE Daar hield mevr. dr. Marianne Miller-Servaas (moeder van vier kinderen) een interessant betoog. Voor haar was de bekering tot
de katholieke Kerk een keerpunt in haar leven nadat zij beproevingen aan den lijve had ondervonden. Op een boeiende wijze aan de hand van voorvallen getuigde zij hiervan. Veel accent in haar getuigenis kreeg Jezus’ onuitputtelijke liefde voor de mensen. Dag in dag uit ondervindt zij haar katholiek-zijn met grote innerlijke vreugde. Zij riep op om zijn geboden te volgen, in eenheid, respect en waardering voor elkaar. Vertegenwoordigers van het Katholiek Nieuwsblad, Kerk in Nood en een jonge priester getuigden ieder op haar of zijn eigen wijze over hun rijke en blijde geloofservaring. De gestelde vragen werden door hen naar tevredenheid beantwoord. De Kisi-Kids, die steeds bekender worden, sloten met hun prachtig en gewaardeerd optreden deze rijke dag af. Zij voerden de musical St. Paulus op, over de grote bekeerling en apostel: zo passend bij het thema van de dag. Hun enthousiasme en toewijding raakten de harten van de mensen.
foto’s: Sonnius/Wim Koopman
35
ERE-KANUNNIK J.J.M. VAN EIJNDHOVEN: EEN ENERGIEKE EN GEDREVEN PERSOONLIJKHEID
O
p 7 juni 2012 herdacht deze emeritus priester het heuglijke feit dat hij zestig jaar geleden in de kathedrale basiliek van St. Jan Evangelist te ’s-Hertogenbosch door mgr. W. Mutsaerts tot priester werd gewijd. Bij die gelegenheid kwam het zomaar in hem op: ik ga een boek schrijven over een stuk van mijn leven en de contacten met anderen na mijn pensionering. En zo gezegd, zo gedaan. De titel van zijn boek luidt: “Dossier van een emeritus”. Over zijn boekwerk is hij reeds door velen gecomplimenteerd, onder andere door de commissaris van de koningin in de provincie Noord-Brabant, prof. dr. W.B.H.J. van de Donk. Zijn reactie was als volgt: “Het feit dat u na uw pensionering een heel leven met mooie en soms trieste momenten hebt beschreven en gedocumenteerd, is op zich al het concrete bewijs dat u naast uw intense betrokkenheid bij het wel en wee van juist diegenen, die steun en bemoediging nodig hebben, van nature een zeer energieke en gedreven persoonlijkheid bent. Hiervoor wil ik u mijn waardering uitspreken. In het bijzonder memoreer ik eveneens de verdiensten die u in uw functie van algemeen directeur van het Instituut voor Doven te St. Michielsgestel hebt gehad en later na pensionering hebt voortgezet in allerlei activiteiten rondom hulp aan doven en het dovenpastoraat”. ZIJN EERSTE BENOEMING Na zijn priesterwijding werd ere-kanunnik Van Eijndhoven kapelaan van de parochie H. Caecilia te Veldhoven. Terugkijkend vindt hij dat hij toen een schuchtere kapelaan was. Heel bescheiden stelde hij zich op ten opzichte van zijn pastoor Damen, die grote invloed op hem had en ze werden vrienden voor het leven. En dat is heel bijzonder. Hij was aldaar slechts drie jaar kapelaan, maar deze voor hem onvergetelijke pastoor alsmede zijn huishoudster Marietje Smets hebben zijn priesterleven voor een groot gedeelte gevormd. Na zijn kapelaanstijd heeft hij nog zeven jaar gestudeerd om zich verder te bekwamen in de nieuwe taak waarvoor hij zich geplaatst zag. INSTITUUT VOOR DOVEN Na met vreugde als kapelaan de Veldhovense parochie te hebben gediend werd hij benoemd tot assistent van directeur Van Overbeek van het Instituut voor Doven te St. Michielsgestel en tevens tot godsdienstleraar. Later klom hij op tot adjunct-directeur en vervolgens tot algemeen directeur, welke taak hij 25 jaar vervulde. Voor het welzijn van de dove mens heeft hij de hele wereld afgereisd in verband met zijn bijdrage aan de bouw en inrichting van doveninstituten en internaten o.a. in Ambon en Medan Indonesië, een tehuis voor doofblinde kinderen in Lissabon en een voorziening in Tabora (nu universiteit) in Tanzania. Ook heeft hij internationaal over de dovenproblematiek congressen mede georganiseerd in Australië, Curaçao, Polen, Albanië, de Verenigde Staten en het royal English College in het Engelse Manchester. Heel eerlijk bekent hij uit deze contacten veel kracht te hebben geput om dit werk tot een goed einde te brengen. 36
VRUCHTBARE ORIËNTATIEREIS NAAR INDIA In gezelschap van mgr. drs. A.L.M. Hurkmans en de priester L. van den Hoven reisde hij van 4 tot 12 februari 2002 naar India met als doel priesters te werven voor ons bisdom. Met de nodige inzet heeft de Indiase Kerk zich bereid verklaard om het bisdom ’s-Hertogenbosch te helpen. En zie het resultaat: momenteel werken er 12 Indiase priesters in ons bisdom. De bisschop en zijn reisgenoten hebben ervaren hoe beleefd de cultuur van de bevolking van India is. Deze wordt gekenmerkt door een respectvolle houding tegenover God en de mensen. De Indiase priester pater Pushpa zei het zo treffend: “Wij werken graag in Nederland en trachten ons de Nederlandse cultuur eigen te maken. De kern van de boodschap is onze Heer Jezus Christus. Hij is de redder van de wereld en van eenieder persoonlijk. Wij willen de mensen helpen om te groeien in liefde tot God en tot elkaar”. KATHEDRAAL KAPITTEL Twee termijnen maakte de priester Van Eijndhoven deel uit van het kathedraal kapittel en hij zou deelname hieraan niet hebben willen missen. Hij werd door Hare Majesteit de Koningin benoemd tot officier in de Orde van Oranje Nassau. Ook is hij ere-kanunnik van het Kathedraal Kapittel van het bisdom ‘s-Hertogenbosch. Met grote passie en toewijding heeft de priester J.J.M. van Eijndhoven zowel in Nederland als wereldwijd zeer goed werk verricht voor de dove medemens. De daarbij betrokken mensen zijn hem veel dank verschuldigd. Wilt u er meer over weten, dan is zijn lezenswaardig boek zeker een aanrader. OVERIGE DIAMANTEN PRIESTERJUBILARISSEN Drs. A.J.J. Ooms emeritus-pastoor Binnenstad Tilburg en oud vicaris-territorialis (Stadhuisplein 242, 5038 TG Tilburg) Dr. N.R.M. Poulssen emeritus-hoogleraar Theologische Faculteit Tilburg (Senecalaan 83, 5216 CH ’s-Hertogenbosch) N.A.J. Smulders emeritus-pastoor Esch (Park Eikenheuvel 302, 5262 AW Vught)
In zijn succesvolle tijd bij het Instituut voor Doven in Sint-Michielsgestel.
KERSTBOODSCHAP BIJ GELEGENHEID VAN HET JAARLIJKS KERSTCONCERT IN DE KATHEDRAAL Een samenleving kan niet zonder mensen die samen het goede willen. Zelfs ieder mensenleven loopt vast als het niet zoekt naar het goede. Het is nodig ons af te wenden van het kwaad. Dit roept onmiddellijk de vraag op: wat is goed? Deze vraag hoef ik nu niet even na het kerstconcert diep doordacht te beantwoorden. Ik kan een beroep doen op de traditie. Door de eeuwen heen is deze vraag gesteld, doordacht en beantwoord. In mijn traditie, die van de Rooms Katholieke Kerk, beantwoordt men die vraag met vier woorden. Het zijn woorden waar in een goed leven alles om draait. Ik noem ze: rechtvaardigheid, voorzichtigheid, dapperheid en matigheid. Rond deze woorden dient een levenshouding ingeoefend te worden om te komen tot een goed leven. Rechtvaardigheid heeft te maken met het mijn en het dijn, maar ook met iedereen tot zijn recht laten komen. En met het veilig stellen van een menswaardig leven. Voorzichtigheid temt de driften in de mens en oriënteert ze positief. Het leert te handelen in verantwoordelijkheid. Het is niet genoeg vandaag met voldoening te leven. Het is niet genoeg dat ik met voldoening leef. Van ieder van ons wordt gevraagd om vandaag toekomst te maken voor alle mensen. Dapperheid daagt ons uit trouw te zijn in het streven naar het goede. Een dapper mens laat zich door tegenslagen niet verleiden tot apathie of obstructie. Hij zal daarentegen altijd nieuwe mogelijkheden van positief handelen zien en benutten, ook bij tegenslagen. Matigheid behoedt de mens voor allerlei vormen van verslaving. Macht, drank, geld, seks, om er enkele te noemen. In de traditie waar
ik uit kom noemt men deze vier sturende woorden de vier kardinale deugden. Dat kardinale heeft niets met de kardinalen in de Kerk te maken. Het komt van het Latijnse woord “cardo” dat scharnier betekent. Datgene waar alles om draait. Wij koppelen de kardinale deugden aan de drie goddelijke deugden. Dat zijn de deugden geloof, hoop en liefde. Dit zijn geen deugden die binnen ons bereik liggen. God geeft ze. Als wij ons toevertrouwen aan de Vader, de Zoon en de Heilige Geest en als wij er in gebed om vragen. Telkens opnieuw ontvangen wij geloof, dat ons vertrouwen geeft en sterk doet staan in het leven; hoop, die ons ervan verzekert dat er in alle nood toch altijd toekomst is; liefde, die ons verbindt met God en met elkaar en die alles zin, innerlijke volheid, warmte en schoonheid geeft. De liefde doet ons uitzien naar een leven in liefde voor altijd. Uit liefde heeft God ons Zijn Zoon gegeven. Dit gaan wij vieren in de kerstnacht. God wil dat de mensen in geloof, hoop en liefde groeien. Ook wil Hij dat zij langs de vier deugden: rechtvaardigheid, voorzichtigheid, dapperheid, matigheid bouwen aan een Nieuwe Wereld, waarin iedereen tot zijn recht komt. De samenleving kan niet zonder mensen die samen het goede willen. Het mooie is dat een goed leven, zo geloof ik, een ongehoorde toekomst in zich bergt. Geen oog heeft die gezien en geen stem heeft die gehoord, maar het zal volmaakt goed zijn. We zullen God zien, niet versluierd als een kind in de kribbe, maar van aangezicht tot aangezicht.
Mgr.
drs.
A.L.M. Hurkmans
WETENSWAARDIGHEDEN • Wij werken tegenwoordig met een automatische incass, waardoor het voor u desgewenst gemakkelijker is om een vast bedrag te doneren. • Onlangs werd ons gevraagd of wij interesse hadden in een schenking van een postzegel- of muntenverzameling. Ons antwoord is: ja! Wij hebben contact met enkele betrokken kenners, die het seminarie een warm hart toedragen en een dergelijke verzameling op waarde weten te schatten en die er zorgvuldig mee omgaan. • Erfenissen van een inboedel kunt u naast financiële middelen aan ons nalaten. Wij kunnen deze goed gebruiken. • Onlangs werd ons een auto aangeboden, die wij dankbaar hebben aanvaard. • Religieuze artikelen, zoals kruisbeelden, boeken, kandelaars etc. met emotionele waarde kunnen door ons worden beoordeeld en wij weten er vaak een goede bestemming voor te vinden.
37
OPENING VAN HET JAAR VAN HET GELOOF
I
n aanwezigheid van mgr. drs. A.L.M. Hurkmans, zijn hulpbisschop mgr. drs. R.G.L.M. Mutsaerts en vicaris-generaal dr. C.F.M. van den Hout vond donderdag 11 oktober 2012 op het hoogkoor van de kathedrale basiliek van St. Jan Evangelist te ’s-Hertogenbosch de openingsviering plaats van het Jaar van het Geloof. Mgr. Hurkmans begon zijn homilie met de veelbelovende woorden: “Geloven is je aan God toevertrouwen”. Het Jaar van het Geloof, dat paus Benedictus XVI heeft uitgeroepen om te vieren dat vijftig jaar geleden het Tweede Vaticaans Concilie is geopend, zou voor ieder van u een groot voordeel kunnen zijn. U en ik, wij zouden in deze tijd van groeiende ontkerkelijking gediend zijn met standvastig vertrouwen in God. Geloof gaat immers over méér dan onbegrijpelijke zaken voor waar aannemen, omdat zij in het Oude Testament staan of omdat Jezus of de Kerk ze leren. Geloof wil niet op de eerste plaats losstaande, hoog intellectuele informatie aanbieden. In het geloof gaat het er vooral over om met God in een intieme verbondenheid te leven. God nodigt u uit u aan Hem toe te vertrouwen. Hij wil, om u heilig te maken, met u optrekken. Jezelf toevertrouwen aan God, dat is geloven. DE MENS GESCHAPEN NAAR GODS BEELD Ieder van u, broeders en zusters, is naar het beeld van God geschapen. De mens is – vanuit zijn geschapen zijn – geroepen in volle wederkerigheid te leven met God. Zo is de mens. Toch is vanaf het begin de mens al tegendraads. We herinneren ons de zondeval van Adam en Eva, de broedermoord van Kaïn, het verderf van de mensen rondom Noach en de trots van de mensen bij het bouwen van de toren van Babel. Door de zonde is de wederkerigheid tussen God en de mens verstoord. En toch ligt in de liefdevolle band tussen God en mens zijn levensvervulling. God blijft trouw aan de mens. Hij is barmhartig. Hij houdt niet op de zonden te vergeven. Hij wil de mensheid herscheppen. IN DE VERRIJZENIS VAN JEZUS ZIEN WE WAT GOD AAN DE MENS WIL GEVEN Broeders en zusters, het Tweede Vaticaans Concilie onderricht ons in het document Dei Verbum over hoe God zich aan de mens heeft laten kennen. Dit conciliedocument legt uit hoe wij de Heilige Schrift in onze tijd kunnen verstaan. Het gaat om ons heil. Dat is Gods doel. Toen de volheid van de tijd was aangebroken zond God Jezus Christus zijn Zoon om in Hem alles te herscheppen. Het Conciliedocument Lumen Gentium begint met de mooie zin: “Christus is het licht van de volkeren. In Hem is er hoop voor alle mensen. Van het leven van Jezus weten wij veel. Al meer dan 2000 jaar gaan mensen terug naar Hem en trachten zij in Hem inzicht te krijgen in God. Op de eerste plaats is God voor ons een Vader. Jezus noemde Hem met een koosnaam: Abba. God is ook Schepper. Uit zijn liefde komt alles voort. Al van voor de oerknal. Iedere mens is door Zijn liefde in het bestaan geroepen. 38
Jezus laat in de mens het beeld van God opnieuw stralen. Door zieken te genezen, door lammen te laten lopen, door doden op te wekken. Jezus vormt door zijn liefde de mens om. Op het kruis doorbreekt Hij de macht van het kwaad. Op het kruis overwint Hij de dood. In de verrijzenis van Jezus zien wij wat God aan de mens wil geven. Na de verrijzenis komt de Heilige Geest over de apostelen en over de 150 eerste gelovigen die samen het begin vormen van de Kerk. Zij trokken met elkaar op, met Jezus in hun midden. Hij was er als zij samen in gebed waren. Hij was er als zij samen het brood braken in een of ander huis. Daar vierden zij de verlossing door het kruisoffer en de verrijzenis in geloof onder tekenen in het Allerheiligst Sacrament tegenwoordig te stellen. Hij was er als zij hun geloof beleden en verkondigden. Hij was er als zij de armsten in hun midden hielpen. Vanaf het begin trok Jezus, tegenwoordig gesteld door de apostelen, op met het volk van God. Een volk dat haar kracht vond in haar geloof in de Vader, de Zoon en in de Heilige Geest. HEILIGEN; GETUIGEN VAN GELOOF IN HUN EIGEN TIJD Broeders en zusters, een lange stoet van heiligen laat in onze kerkgeschiedenis zien wat een mens vermag als hij gelooft in de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Maria, Johannes de Doper en de apostelen. Martelaren als Ignatius van Antiochië en Laurentius. Kerkvaders als Chrisostomus en Augustinus. Ordestichters als Benedictus, Franciscus, Norbertus, Ignatius van Loyola en Don Bosco. Moderne heiligen als Theresia van Lisieux, de pastoor van Ars, moeder Teresa en paus Johannes Paulus II. Zij allen verstonden de tekenen van de tijd en waren één met Christus in de Kerk. GELOVEN ANNO 2012 Vandaag staat iedere gelovige afzonderlijk voor een grote uitdaging. Het Tweede Vaticaans Concilie heeft dit al voorzien. Dit Concilie was bedoeld om de Kerk bij de tijd te brengen, een weg van herbronning. Het stelde de Heilige Schrift weer opnieuw in het centrum. Het zocht naar de vitale bronnen van de Kerk van de toekomst in de jonge Kerk van de Kerkvaders. U en ik, wij worden geconfronteerd met een zich steeds verder seculariserende wereld. Wij moeten daar niet uit willen weglopen. Wij dienen ons sterk te maken door, met de bronnen van het Concilie, de moeilijkheden van deze tijd te weerstaan en in de wereld van nu te getuigen van ons geloof. Er zijn tal van moeilijkheden. De Kerk in onze streken wordt kleiner, kerkgebouwen moeten we afstoten. Het wordt steeds moeilijker en moeilijker om het geloof door te geven aan komende generaties. Het zich gedragen naar het geloof in het huwelijk, in het celibaat, in de politiek staat meer en meer op gespannen voet met wat er nu leeft in de samenleving. Nu komt het erop aan om wel of niet te geloven: jezelf toevertrouwen aan God. Met Hem de weg gaan. Wanneer u gelooft, belijd dan openlijk dit geloof in de Vader, de Zoon en in de Heilige Geest. God zal voor je zorgen. Hij zal je leven geven. Belijd je geloof in de Kerk. Blijf niet alleen. Par-
ticipeer, zoals het Concilie dit vraagt, in het kerkelijk leven. De Eucharistie is de bron en het hoogtepunt van het kerkelijk leven. Wees erbij, iedere zondag. Verdiep je in de liturgie, in de Heilige Schrift en vergeet nooit de armen te dienen. Geloven dient zich te uiten in daden. HET JAAR VAN HET GELOOF: JE TOEVERTROUWEN AAN GOD Broeders en zusters, laten we een heel jaar nemen om ons erin te oefenen om blij, van harte, het geloof te belijden en ernaar te leven. Het is een persoonlijke uitdaging voor ieder van u. Van ieder van u wordt gevraagd te belijden: ik geloof. Het gaat om een persoonlijke roeping tot heilig worden. Het gaat in het geloof niet om minder dan dat. Moge het Jaar van het Geloof
velen de vreugde van het geloof teruggeven. Laten we daarvoor bidden”, zo besloot monseigneur zijn preek. Als we vandaag uitzien naar een herbronning van het christelijk geloof, naar een nieuw elan van evangelisatie dan lijkt de kennismaking en confrontatie met Jezus alvast de goede weg te zijn. Wie was Hij, hoe en van waaruit leefde Hij, hoe ging Hij om met God? Hoe zijn mensen tot geloof in Hem gekomen? Zo’n verkenning kan duidelijk maken dat het geloof in Jezus en zijn God een geleidelijke ontdekkingstocht is geweest. Het kan mensen ook nu helpen om gaandeweg die geloofsweg te leren ontdekken en te gaan. Laten wij het Jaar van het Geloof vruchtbaar maken en blijven wij geloven in de Blijde Boodschap van Christus!
ENIGE VAN DE VELE REACTIES OP ONZE UITGAVE 2012 * Het is opnieuw een bijzondere prestatie om in een krant een jaar lang positief verslag te doen van de activiteiten in het seminarie en het bisdom. De redacteur verstaat de kunst om er iedereen bij te betrekken en om telkens weer de woorden te vinden die mensen graag lezen. Daarmee bewijst hij Sonnius, het seminarie, het bisdom en niet minder de lezers een grote dienst. Mgr. drs. A.L.M. Hurkmans * Met bewondering heb ik kennis genomen van de inhoud. De redacteur is er opnieuw in geslaagd een zeer evenwichtige en representatieve publicatie samen te stellen. Tot mijn verbazing trof ik er plots ook een foto van mijn ouders in aan. Vervolgens onmiskenbaar ons aller emeritus-pastoor Kurstjens. En daarnaast vele andere zeer lezenswaardige artikelen. Rector F. De Rycke * Ik ontving de Seminariekrant 2012. Zelf ben ik tevreden over mijn artikel en over het geheel. Dr. C.F.M. van den Hout, vicaris-generaal * Gefeliciteerd met de jongste plus dikke Seminariekrant, met veel plezierige herkenning gelezen en bekeken. Hartelijk dank! Mgr. dr. J.F. Lescrauwaet m.s.c. * Dank voor de Seminariekrant. Ieder artikel op zich is perfect verzorgd. Iedere dag blijven wij bidden voor goede roepingen. Zuster Wilhelmina (tante-zuster van pastoor-deken M.W.G. Dorssers) * Met interesse en betrokkenheid de Seminariekrant gelezen, die wederom zo accuraat en zorgzaam is samengesteld. Zuster Roselien en medezusters * Bedankt voor de Seminariekrant. Het is een pluimpje waard, want er zitten vele uren werk in.
Een lofwaardig initiatief Eén van onze parochies in ons bisdom heeft een speciaal offerblok, bestemd voor de priesteropleiding, dat niet zonder resultaat is gebleken! Een initiatief dat navolging verdient! 39
SLOTWOORD
I
n deze uitgave hebben we u op de hoogte willen houden van de vele gebeurtenissen in het bisdom en rondom het SintJanscentrum. Deze gebeurtenissen getuigen van een levendig geloof.
Wij wensen u veel leesplezier. Wanneer u deze uitgave heeft gelezen, deelt u deze dan a.u.b. met geïnteresseerden. Bij voorbaat onze hartelijke dank!
HET SINT-JANSCENTRUM HEEFT UW STEUN NODIG
Het Sint-Janscentrum, de priester- en diakenopleiding van ons bisdom, bestond vorig jaar 25 jaar. Dankzij de steun van velen gedurende de afgelopen jaren heeft het seminarie naar tevredenheid kunnen functioneren. De R.K. Instelling Sonnius, genoemd naar de eerste bisschop van ’s-Hertogenbosch, is verantwoordelijk voor de financiële en materiële ondersteuning van de priesteropleiding. Tot dusver werden vele priesters en permanente diakens gewijd. Voor het voortbestaan van de kerk in ons bisdom is het belangrijk om te bidden voor goede roepingen. Alleen dan kan de kerk delen in de zending die Christus kreeg: mensen in de sacramenten de weg ten leven laten vinden. Zo is de Eucharistie, waarin de priester voorgaat, een bron van leven voor ieder persoonlijk. De Eucharistie is ook een bron voor de verbondenheid met elkaar die we door hartelijkheid en meeleven gestalte proberen te geven. De ondersteuning door weldoeners van het Sonnius Priesterfonds is onontbeerlijk voor de instandhouding van de priester- en diakenopleiding in ons bisdom. Het Sonnius Priesterfonds is de begunstigers daarvoor héél dankbaar. R.K. Instelling Sonnius Papenhulst 4, 5211 LC ’s-Hertogenbosch, (073) 61 23 055 Bank Van Lanschot: 22 52 03 022, IBAN: NL46 FVLB 0225 2030 22 ING Bank: 5182486 Bank in België: IBAN: BE18 5210 0532 0165, BIC: FVLBBE22
GEBEDSKRING SINT-JANSCENTRUM
“Bid mee voor nieuwe roepingen”! Roepingen komen niet vanzelf! Zij zijn een geschenk van God en wij mogen er Hem om vragen. Jezus zei: “Bid om arbeiders voor de oogst” (Mt. 9,38). Het seminarie is dan ook blij met de Diocesane Gebedskring Sint Jan. Elke dag bidden de leden van deze gebedskring voor nieuwe roepingen. Graag nodigen wij u uit zich aan te sluiten bij deze gebedskring, als u nog geen lid bent. U kunt kiezen uit drie groepen: • Thuisbiddersgroep; u bidt thuis in uw vertrouwde omgeving om roepingen. U ontvangt hiertoe een kaart met het Roepingengebed. • Kapelbezoekersgroep; u bezoekt van tijd tot tijd de kapel van het seminarie waar elke middag van 16.00 tot 18.30 uur het Heilig Sacrament is uitgesteld. Om 18.00 uur bidt de seminariegemeenschap de vespers, die worden besloten door de zegen met het Allerheiligste. (Met uitzondering van maandag, dan worden de vespers gebeden om 17.30 uur en is er om 18.00 uur een Eucharistieviering) • Aanbiddingsgroep; u kiest een vaste tijd waarop u wekelijks in de kapel van het seminarie aanwezig bent bij het uitgestelde Allerheiligste (dagelijks van 16.00 tot 18.30 uur). Als u interesse heeft om lid te worden van de gebedskring dan heten wij u van harte welkom. Er zijn geen kosten aan verbonden. Als lid ontvangt u het roepingengebed en het Kringblad, een periodiek dat drie keer per jaar verschijnt. U kunt lid worden door het SintJanscentrum te bellen (073-6123055).
COLOFON
Dit is een uitgave van de R.K. Instelling Sonnius Papenhulst 4, 5211 LC ’s-Hertogenbosch • tel. (073) 6123055 • fax (073) 6145315 e-mail Sint-Janscentrum:
[email protected] • website Sint-Janscentrum: www.sint-janscentrum.nl e-mail Sonnius:
[email protected] • website Sonnius: www.sonnius.nl Ontwerp & grafische verzorging: Elan Media, Gemonde, www.elanmedia.nl
VERGEET U BIJ VERHUIZING NIET ONS UW NIEUWE ADRES TE MELDEN! 40
