september - oktober Tentoonstelling: Prasadam Lezingen: 100 jaar Vredespaleis Misdaad, straf en herstel (dr. Jac. Claessen)

2013 nr. 40

september - oktober

Tentoonstelling: Prasadam Lezingen: 100 jaar Vredespaleis Misdaad, straf en herstel (dr. Jac. Claessen) Kom kennismaken met: Jutta Chorus, en met Bart Slijper, de biograaf van Kloos Excursie: Tweede Maasvlakte en Brielle

Inhoud Algemeen  Het nieuwe verenigingsjaar  3 Kennismaken met het AG 10 Van de Sociëteitscommissie 7  Ledeninitiatief Initiatiefgroep Nieuwe Leden, verslag en oproep 15 AG-Fietsdag13 AG-Golfdag5 AGora23 Excursie: Tweede Maasvlakte, Brielle Filmhuis Up  The Shawshank Redemption  Filosofie Prof. Jos de Mul over eLife (verslag) Dr. Jacques Claessen over misdaad, Straf en herstel Socratisch café

4 14 14 22 9 18

Kom Kennismaken met… Vooruitblik19 Jutta Chorus 20 Bart Slijper 21 Paul Glaser (verslag) 24 Peter Raedts (verslag) 20

Het eerstvolgende nummer van ’t gewAG (nr.41) zal eind oktober 2013 verschijnen. De sluitingsdatum voor bijdragen voor zowel ’t gewAG nr. 41 als voor de bijbehorende agenda is vrijdag 11 oktober.

Lid worden van het AG? Raadpleeg onze website www.acadgen.nl voor uitvoerige informatie inzake de voorwaarden voor het lidmaatschap. U kunt zich via de website opgeven als belangstellende, waarna u zult worden uitgenodigd voor een vrijblijvende oriëntatie gedurende een kennismakingsperiode van drie maanden. 2

Kringen Literaire Kring: Joseph Roth, Radetzkymars8 Muziekcaleidoscoop10 Politiek Historische Kring 11 Meerlelezingen Nalatenschap plannen, Francis Dammers 11 100 jaar Vredespaleis, Daria Bouwman en Rieks Toxopeus 5 Muziek Zomeravondconcert (verslag)

25

Rederijkerskamer16 Interview met Lo Tigchelaar 12 Tentoonstelling: Prasadam6 Column26 Mutaties Ledenbestand 

27

Colofon 

27

Ten geleide Dit keer geen hartverwarmende woorden van onze hoofdredacteur. Hij is welverdiend met vakantie. Toch een paar opmerkingen van de redactie, voordat u met lezen begint. Het vorige nummer brachten we in een nieuwe lay-out. Hartelijk dank voor de overwegend zeer positieve reacties. Dit keer gaan we verder met de aanpassing van de agenda. Er wordt zoveel

georganiseerd, dat we de teksten bij de agendapunten hebben moeten inkorten. U kunt nu van dag tot dag zien wat er te doen is in het AG. Misschien weer even wennen, maar wij kunnen hierdoor weer ruimte besparen. Wat nieuw is: de teksten van de ledenborrels staan niet meer uitgebreid in de agenda, maar de sociëteitscommissie heeft een eigen pagina in het blad gekregen.

Van het bestuur

Welkom in het nieuwe verenigingsjaar… Over een paar dagen begint het nieuwe verenigingsjaar. Als je je dat realiseert, kun je zo van die gedachten krijgen over wat dit jaar allemaal zal brengen. Vaak bevatten die gedachten een hoog wensgehalte. Dat is niet erg. Wij zijn lid van een vereniging die bruist. Mijn wens is dat velen buiten ons dit ook te weten komen en ons ledental laten stijgen dit jaar. Velen doen hun best om dit waar te maken. Ook 2013/14 kent weer veel activiteiten. Elke commissie heeft zo haar plannen. Er is één opmerkelijke bij. Filosofie houdt een kring die ook toegankelijk is voor niet-leden. Zij gaan een vastgestelde meerprijs betalen. Hiermee wordt ingespeeld op de wensen in de markt van ‘voormalige jongeren’. Zij willen iets leren in korte tijdsperiode en vaste frequentie. Daarna willen die gepensioneerden weer iets anders kunnen kiezen. Als je daarover denkt dan komt de vraag boven of dit een formule is waar we vaker mee moeten gaan werken. In eigen huis is de serie ‘Social Media’ van Spraakmakende Evenementen een succesvol voorbeeld. Overigens is die naam gewijzigd in ’AGora’. Een vondst… een naam die veel mogelijkheden biedt. Zou dit een opmaat kunnen zijn naar het lidmaatschap in een nieuw licht? Dus twee typen van AG-leden: de traditionele vorm van lidmaatschap en het

kortdurende tijdens een cursus. Wij denken hierover na samen met de commissie AGora. Begin dit verenigingsjaar zal de verbouwing van de Haard- en Terraskamer worden voltooid. Dit onderdeel van de Roadmap komt dus spoedig gereed. Ook de verbetering van de liquiditeitspositie zal vorm krijgen en wel door middel van ledenobligaties. Begin 2014 is de eerste uitgifte. Mijn eerste wens is dat het AG aan uw wensen gaat voldoen. Dat is waar de vereniging voor staat. Ik heb nog een tweede wens en dat is dat het AG ook voldoet aan de wensen van (nog) niet-leden. Als dat mocht lukken dan moet een andere doelstelling van de Roadmap, verjonging en een stijging van het aantal actieve leden, een peulenschil zijn. Mijn derde en grootste wens is dat vereniging sterker als vereniging gaat functioneren. Niet als een federatie van commissies en activiteiten maar als één levend geheel. Waar ik naar kijk om dat te kunnen zien? Dan kijk ik of ik u op de ledenborrel kan ontmoeten of met de kerstbijeenkomst, of aan de koffie of tijdens een maaltijd in de sociëteit. Ik wens u een prettig verenigingsjaar toe. Bernard Grevink, vice-voorzitter h.t.

3

Van de excursiecommissie

Naar de Tweede Maasvlakte Terug in Futureland is er dan nog tijd voor een virtuele tour, of om archeologische vondsten of andere interessante gegevens te bekijken.

In het nieuwe AG-seizoen komen we met een bijzondere excursie. Voor de kust bij Hoek van Holland wordt sinds 2009 de Tweede Maasvlakte aangelegd. Dit is een megaproject en heel belangrijk voor de goede en veilige bereikbaarheid van Rotterdam. Zelfs de allergrootste containerschepen kunnen hier 24 uur per dag terecht. De aanleg vindt gefaseerd plaats. In 2009 kwam het eerste stukje nieuw land boven water en nu in 2013 is het plan al ver gevorderd (240 miljoen! kubieke meter zand werd opgespoten) en kunnen we de nieuwe havens gaan bekijken. Op 11 juli 2012 sloot koningin Beatrix het laatste gat in de 11 kilometer lange zeewering en is er 2000 ha nieuw Nederland ontstaan. Opnieuw een waterbouwkundig project waar Nederland wereldfaam mee verkrijgt. Op vrijdag 11 oktober vertrekken we om 9.00 uur bij het AG. Dan drinken we koffie met iets lekkers in Futureland, het informatiecentrum van de Tweede Maasvlakte. Daar krijgen we eerst een rondleiding met uitleg over het geheel en daarna maken we een tocht van een uur per boot door de nieuw aangelegde havens. Dit is de zogenaamde Futureland Ferry en aan boord krijgt iedereen een lunchpakket aangeboden. Veel meer informatie is te vinden op www. Futureland.nl. 4

Na dit zeer moderne en internationaal bekende project staat er als contrast nog iets totaal anders op het programma. We gaan rond 15.00 uur naar het mooie vestingstadje Brielle, waar het Historisch Museum Den Briel (www.historischmuseumdenbriel.nl) pas gerenoveerd is en ons alles over de 80-jarige oorlog laat zien: denk aan 1 april en de watergeuzen. Ook de Grote of Catharijne Kerk is een bezoek zeker waard. In Brielle is iedereen vrij om een keuze te maken. Het museum is gratis met museumkaart en kost anders € 3. Deze dag zullen we iets langer onderweg zijn dan we gewend zijn. We vertrekken rond 17.00 uur uit Brielle en hopen tussen 19.00 en 19.30 uur weer in Eindhoven te zijn. De kosten voor deze dag bedragen € 45 per persoon. Omdat de plaatsen op de boot beperkt zijn kunnen er maximaal 50 mensen mee dus geef je snel op. Opgave deze keer bij Carien Treep. Per mail: [email protected] of telefonisch: 040-2119258. Kosten te voldoen op reknr.512653127 t.n.v. Academisch Genootschap inzake commissie excursies.

Els van der Zwet

Meerlelezing

Honderd jaar Vredespaleis en Bertha von Suttner Donderdag 19 september, 20.30 uur, Meerlezaal De meeste inwoners van Den Haag kennen de naam van Andrew Carnegie, de man die de bouw van het Vredespaleis bekostigde. Weinig mensen kennen echter de naam van Bertha von Suttner, de Oostenrijks-Boheemse vrouw die wereldberoemd werd door haar inzet voor de vrede. Haar boek Die Waffen nieder (1889) werd uitgegeven in twintig talen en maakte haar van de ene op de andere dag tot een befaamde vredesactiviste. Zij stichtte verenigingen voor vrede in Oostenrijk, Duitsland en Hongarije, nam indirect deel aan beide vredesconferenties in Den Haag (1899 en 1907) en ontving de eerste Nobelprijs voor de Vrede (1905). De lezing geeft nader inzicht in de ontstaansgeschiedenis van het Vredespaleis en belicht de bijzondere rol van Bertha von Suttner als drijvende kracht voor Den Haag als stad van vrede en internationale rechtspraak. De lezing is tot stand gekomen in samenwerking met de ‘Verein der Freunde Österreichs’ en wij verwachten een aantal leden van deze vereniging als toehoorder. De voordracht wordt

verzorgd door Daria Bouwman, germaniste, afdeling cultuur en onderwijs aan de Oostenrijkse ambassade in Den Haag, en Rieks Toxopeus, seniordiplomaat voor Oostenrijk in diverse landen en grondig kenner van de stad Den Haag. U wordt geadviseerd zich voor het bijwonen van de lezing aan te melden via de link op de webpagina Activiteiten > Meerlelezingen.

AG-Golfdag Op dinsdag 8 oktober willen wij de AG-Golfdag laten plaatsvinden op de Steenhoven Country Club, net over de grens in Postel. Ieder AG-lid met een golfhandicap kan deelnemen aan deze Stableford-golfwedstrijd, die afgesloten wordt met een gezamenlijk diner in het clubhuis aldaar. De aankondiging van deze dag in de AGNieuwsbrief van begin juni heeft al 17 enthousiaste golfers/golfsters opgeleverd, maar wij streven naar een groter aantal! Er kunnen maximaal 54 leden deelnemen, dus schrijf uiterlijk 20 september in op e-mailadres: golfdag2013@ acadgen.nl, en vermeld daarbij de golfhandicap. De deelnameprijs aan deze dag bedraagt € 62

per persoon (green fee € 35 en € 27 voor het diner plus koffie met gebak ‘s morgens). Wij vragen dit bedrag contant te betalen bij aankomst. Er zijn (enkele) buggy’s beschikbaar en die kosten voor twee personen € 30. Een buggy dient van te voren via ons gereserveerd te worden. Iedereen wordt verwacht rond 11.30 uur zodat we allen om 13.00 uur kunnen afslaan per gunshot. Na de prijsuitreiking zullen we rond 18.00 uur aan tafel gaan. Wij kijken uit naar een sportief en gezellig AGGolffestijn!

Jan van Oss en Max van der Zwet 5

Van de tentoonstellingscommissie

Expositie Prasadam

Nina Opening op donderdag 5 september tijdens de ledenborrel, vernissage op vrijdag 13 september 18.00 uur Prasadam woont en werkt in Oirschot. Daarvoor woonde hij in Suriname, Australië, Thailand, Spanje, en Nieuw-Zeeland. In Nieuw-Zeeland heeft hij zijn kinderen grootgebracht en werkte hij als leraar Beeldende Vorming en Kunstgeschiedenis aan verscheidene middelbare scholen en Kunstinstituten. Daarnaast bleef hij schilderen aan eigen werk en ontving daar onder andere de National Graphic Award van de Royal Art Society of New Zealand. Zijn interesse in de cultuur van vroege beschavingen en van de oorspronkelijke bevolkingen van de landen waar hij verbleef, heeft zijn neerslag gevonden in veel van zijn werken. Vooral de Maori-bevolking van Nieuw- Zeeland heeft hem geïnspireerd tot

6

veel schilderijen en zeefdrukken. Deze werken refereren veelal, in een geabstraheerde vorm, aan de symboliek en mythologie van het volk. Symbool en mythe zijn voor Prasadam de toegangspoort tot het innerlijk van de mens. Naast abstract werk is Prasadam vooral bekend om zijn portretten. Elk portret is voor hem de mens in een wereld die hem gevormd heeft tot wat hij is geworden. Elk mens als neerslag van een uniek wordingsproces, dat via de zoektocht van de schilder zijn uitdrukking vindt in vorm, kleur en lijn. Die zoektocht vindt plaats door middel van tientallen schetsen en studies in meerdere technieken, zoals als tekeningen, aquarellen, werken met acrylverf, en uiteindelijk in olieverf. Naar de idee van Prasadam reikt een zoektocht zonder deze studies niet diep genoeg. Hij wil het hart van zijn model vinden. Hij wil het voelen kloppen en doorgeven in het penseel dat schildert. Deze diepe interesse in de ziel van de mens is het voornaamste kenmerk van zijn portretten geworden. Dat heeft hem, naast zijn enorme technische vaardigheid, tot een van de meest bekwame portretschilders van Nederland gevormd. Zijn werken bevinden zich in vele openbare en privécollecties. Zie ook www. prasadam.nl.

Herkenning in Chaos

Van de Sociëteitscommissie

Ledenborrels in de sociëteitszaal vanaf 17.30 uur donderdag 5 september: Ledenborrel Iedereen terug van vakantie? Hopelijk schijnt ook bij ons dan nog de zon en kan de voorzitter het nieuwe verenigingsjaar inluiden met een zonnige vooruitblik op de komende gebeurtenissen. Het AG-Klezmer orkest omlijst de openingsborrel met lichte muziek. Na het voorstellen van enkele nieuwe leden volgt de opening van een nieuwe overzichtstentoonstelling van werken van de portretschilder Prasadam uit Oirschot. De kunstenaar is zelf aanwezig bij de opening. Tot slot wordt met een knipoog naar mooie vakantieherinneringen voor € 23,50 p.p. een culinair buffet met diverse vlees-, vis- en vegetarische gerechten geserveerd. Aanmelden hiervoor aan de bar vóór woensdag 4 september, 12.00 uur (tel. 040-2434808). donderdag 19 september: Kennismakingsborrel De eerste Kennismakingsborrel van dit verenigingsjaar en iedereen is van harte welkom om met het glas in de hand nader kennis te maken met elkaar: nieuwe leden, oude leden en kennismakers. De ‘r’ zit weer in de maand en daarom is er aansluitend de mogelijkheid om te genieten van heerlijk onbeperkt mosselen eten, met bijpassend garnituur, voor de prijs van € 21,50. Misschien nog in de tuin bij mooi weer! Wie niet van mosselen houdt kan, mits tijdig aangemeld, een alternatief bestellen. Aanmelden hiervoor aan de bar vóór woensdag 18 september om 12.00 uur (tel. 040-2434808). donderdag 3 oktober: Ledenborrel Vandaag is het de jaarlijkse herdenking van Leidens Ontzet. Daarom zal de Ledenborrel dit keer in het teken staan van het einde van de maandenlange Spaanse belegering van de stad op 3 oktober 1574. De haring met wittebrood en vervolgens als maaltijd de traditionele hutspot met klapstuk zullen niet ontbreken. Hiervan kan men genieten voor de speciale prijs van €15. En voor wie niet daarvan houdt is er, mits tijdig gemeld, wel een alternatief te bestellen. Aanmelden hiervoor aan de bar vóór woensdag 2 oktober 12.00 uur (tel. 040-2434808).

donderdag 17 oktober: Kennismakingsborrel De tweede Kennismakingsborrel van dit verenigingsjaar. Iedereen is weer van harte welkom om met het glas in de hand nader kennis te maken met elkaar. Aansluitend is er de mogelijkheid om gezamenlijk een gezellige eenvoudige of uitgebreide maaltijd te nuttigen v.a. € 18,50 (een-, twee-, of driegangen, met een keuze uit vis of vlees). Aanmelden hiervoor aan de bar vóór woensdag 16 oktober om 12.00 uur (tel. 040-2434808). donderdag 7 november: Ledenborrel Het Nederlandse (culinaire) wildseizoen is op 15 oktober weer van start gegaan. Daarom staat de maaltijd na deze ledenborrel in het teken van wild. Enkele nieuwe leden gaan zich voorstellen en u gaat kennis maken met een nieuwe tentoonstelling met fototableaus van de beeldend kunstenaar Erik van Huisstede, getiteld ‘10 bij 10’. Hij zal de opening opluisteren met zijn aanwezigheid. Aansluitend kunt u voor € 25 genieten van een driegangen wildmenu met gevarieerde wildgerechten en afgesloten met een vruchtendessert. En voor wie niet daarvan houdt is er wel (tijdig!) een alternatief te bestellen. Aanmelden hiervoor aan de bar van de sociëteit tot uiterlijk woensdag 6 november om 12.00 uur (tel. 040-2434808). Engel Hoefgeest 7

Van de literaire kring

Radetzkymars door Joseph Roth Dinsdag 1 oktober, 20.00 uur, balkonkamer De Literaire Kring eindigde het voorbije seizoen met een van Simon Vestdijks meest geprezen romans: De kellner en de levenden. De start van het komende seizoen maken we met een heel ander genre van deze schrijver waarin hij zich ook een meester toont: de historische roman. De Vuuraanbidders beschrijft de lotgevallen van Gerard Criellart tijdens het Twaalfjarig Bestand en de Dertigjarige Oorlog. Het eerste deel speelt zich af in Leiden. De bespreking van het boek doen we in de vorm van een rondwandeling op zondag 1 september langs in het boek genoemde plaatsen. Onze gids is Wilbert van Walstijn, hoofdredacteur van de Vestdijkkroniek. Deze wandeling is inmiddels volgeboekt. Op 1 oktober bespreken we Radetzkymars, een historisch-sociologische roman van de schrijver Joseph Roth. Roth (1894-1939), een Oostenrijkse joodse journalist en romanschrijver, moest Duitsland en Hitler ontvluchten. Al in 1933 voorspelde hij in een brief aan een vriend “dat we op weg zijn naar een grote catastrofe.” In Radetzkymars vinden we deze ervaring terug. Het boek verhaalt middels de geschiedenis van de familie Trotta de neergang en val van het Oostenrijks-Hongaarse keizerrijk. Joseph Trotta werd de held van Solferino na een kogel te hebben gestopt die anders de keizer getroffen zou hebben. Hij werd beloond met een benoeming tot baron en kapitein van de cavalerie. Zijn zoon

Frans werd minister en kleinzoon Carl Joseph nam dienst bij de cavalerie. De Radetzkymars en het portret van keizer Frans Joseph speelden een centrale rol in hun leven. In Radetzkymars overheerst weemoed over wat verloren is gegaan en ligt de toekomst nog verborgen in onbestemde vermoedens. De inleiding neemt Lo Tigchelaar voor zijn rekening.

Nieuwe Leden Tafels en Tafel Opinie en Debat De drie nu bestaande Nieuwe Leden Tafels zullen de komende maanden hun laatste bijeenkomst(en) hebben. Nieuwe leden kunnen zich aanmelden voor een Nieuwe Leden Tafel. Bij voldoende aanmeldingen volgt een persoonlijke uitnodiging. Meer hierover kunt u lezen op de webpagina Activiteiten > Nieuwe Ledentafels. De Tafels Opinie & Debat zijn lunchbijeenkomsten, die eenmaal per maand in het AG plaats8

vinden. Tijdens deze bijeenkomsten worden enkele artikelen uit de gelijknamige bijlage van NRC Handelsblad besproken. Er zijn twee tafels, maar voor beide tafels geldt momenteel een ledenstop. Bij voldoende belangstelling is het te overwegen om met een derde groep te starten. U kunt zich hiervoor melden via e-mail: [email protected] of telefonisch bij Caroline Haarman, 0032(0)1443 54 82. Meer informatie vindt u op webpagina Activiteiten > Tafel Opinie & Debat.

Van de Filosofiecommissie

Dr. Jacques Claessen over misdaad, straf en herstel

Donderdag 26 september, 20.00 uur, Meerlezaal Zet de dader en het slachtoffer van een misdrijf bij elkaar aan tafel en ze komen er samen wel uit. Mediation tussen dader en slachtoffer blijkt vaak effectief. Het gesprek kan leiden tot gevoelens van schuld en uitingen van spijt. De rechter hoeft er dan niet meer aan te pas te komen. Niet alle strafzaken zijn echter geschikt voor mediation. Dit is kort door de bocht de uitkomst van 1500 bemiddelingen in strafzaken in Maastricht.

Dr. Claessen is nauw bij dit onderzoek betrokken. In zijn lezing zet hij vraagtekens bij de gangbare standaardlegitimering: straf na misdaad dient ter vergelding en ter preventie van toekomstig kwaad. Maar is straf wel zo moreel en praktisch? Hebben we misdaad altijd primair bestraft? Moeten vergeving en verzoening geen prominentere rol spelen binnen het misdaadrecht? Daar wilsvrijheid een belangrijke voorwaarde voor vergelding is, besteedt Claessen ook aandacht aan de opvattingen van Spinoza in deze. Jacques Claessen is strafjurist en als docent verbonden aan de Universiteit van Maastricht. Hij is tevens rechter-plaatsvervanger bij de Rechtbank van Maastricht. In 2010 promoveerde hij op het onderwerp ‘Misdaad en straf. Een herbezinning op het strafrecht’. Hij is winnaar van de Bianchi Prijs voor Herstelrecht 2012. Dit is een open AG-activiteit. De entree voor AG-leden is gratis. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 7,50. U wordt geadviseerd zich aan te melden via de webpagina Activiteiten > Filosofie > Filosofielezingen.

Van de muziekcommissie

Opera op dvd in het AG: Così fan Tutte (Zo zijn ze allemaal) Vrijdag 11 oktober, 19.30 uur, Haardkamer Een geestige Mozart-opera uit 1790 over twee vrouwen wier trouw op de proef wordt gesteld. De jonge officieren, Ferrando en Guglielmo, sluiten een weddenschap af met hun vriend Don Alfonso, die van mening is dat vrouwen in de liefde niet zijn te vertrouwen. Het drietal bedenkt een plan: de officieren zullen doen alsof ze worden weggeroepen naar het front, maar komen direct daarna, vermomd als Albanezen, terug om hun verloofdes Fiordiligi en Dorabella te verleiden; ze wisselen daarbij wel onderling van verloofde. Eerst schenken de dames geen aandacht aan de vreemde heren, maar onder aanmoediging van het kamermeisje Despina ontdooien ze dan toch, met alle gevolgen van

dien. Er worden zelfs plannen gemaakt voor een dubbele bruiloft. Uiteindelijk komt alles natuurlijk uit en allen besluiten, veel wijzer, om de draad weer op te pakken. Conclusie? Zowel mannen als vrouwen zijn niet in staat om trouw te blijven aan hun geliefde. Schitterende uitvoering in twee bedrijven met de Wiener Philharmoniker onder leiding van dirigent Nikolaus Harnoncourt. Met onder andere: Edita Gruberova : Fiordiligi Teresa Stratas : Despina Paolo Montarsolo : Don Alfonso Libretto : Lorenzo da Ponte Regie en decor : Jean-Pierre Ponnelle Duur : 175 minuten. De volgende data voor Opera op dvd zijn vrijdag 17 januari en 11 april. 9

Ontmoetingsbijeenkomst voor leden en potentiële nieuwe leden

Kennismaken met het AG Maandag 7 oktober 2013, 20.00 uur, Sociëteitszaal Beste mede-AG-ers, Wij hebben uw hulp nodig om potentiële leden te interesseren voor het AG. De ledenaanwas blijft ver achter bij de verwachtingen. Het uitgebreide en interessante aanbod van AG- activiteiten brengt weliswaar veel niet-leden in contact met onze vereniging, maar tot nu toe resulteert dat nog niet in een significante toename in het ledenbestand. Op initiatief van het bestuur is een actieteam C5 (Club van 5) geformeerd, dat probeert hierin verandering te brengen. Het C5-team heeft een groot aantal leden benaderd om binnen hun kennissenkring aandacht te vragen voor het AG en belangstellenden uit te nodigen voor een kennismakingsbijeenkomst op 7 oktober a.s. Het idee achter deze kennismakingsbijeenkomst is om de belangstellenden te ontvangen in de Sociëteit en hen te enthousi-

asmeren voor het AG. We willen hen laten kennismaken met onze activiteiten, wij willen hen laten proeven van de gezelligheid, wij willen hun ons bijzondere gebouw laten zien en wij willen hen in contact brengen met de activiteitencommissies. Graag vragen wij uw medewerking om deze avond tot een succes te maken. Hoe? Wij hopen dat u in groten getale aanwezig zult zijn om uw enthousiasme voor de vereniging te delen met de aanwezige niet-leden. Daarom nodigen wij u van harte uit voor deze avond en om dan vooral ook belangstellenden uit uw kennissenkring mee te brengen!. U kunt zich hiervoor telefonisch opgeven bij Addie de Fluiter, 040-2061725. Het C5-team, Paul Boshouwers, Addie de Fluiter, Roland Huijgen, Rolf Treep en Monique van Zutphen

Muziekcaleidoscoop Dinsdag 24 september, 20.00 uur, Meerlezaal Hans van den Berge, die onlangs Huibert van der Putt als organisator opvolgde, zal een inleiding houden met als onderwerp ‘Muziek in verband met de Tweede Wereldoorlog’. Hij koos daarbij voor Musique pour l’esprit en deuil van Rudolf Escher, het tweede deel van de Symfonie der Klaagliederen van Henryk Górecki en delen uit het Quatuor pour la fin des temps van Olivier Messiaen. Othmar Schob geeft een presentatie met als omschrijving ‘Muziek uit het concentratiekamp Theresienstadt (Teresin)’. Theo van Leeuwen heeft zich opnieuw bereid verklaard zijn medewerking te verlenen om de geluids- en beeldapparatuur te bedienen. Voor de volgende bijeenkomst, op 12 november, hebben zich nog geen inleiders gemeld; wie zich geroepen voelt melde zich! Op de website

10

is onder ‘activiteiten’ te zien wat de Muziekcaleidoscoop in de loop der jaren zoal heeft laten horen; het geeft misschien aanleiding om zelf eens een presentatie te houden. Nieuw op de site is de mogelijkheid tot aan- of afmelding voor onze mailinglist. Op 28 januari zullen wij van het gebruikelijke patroon afwijken; Harald Ihle zal dan een avondvullend programma verzorgen rond het thema ‘Oude stijl jazz recht uit het hart’. Bijzonder is ook dat de muzikale toelichting niet van een cd komt, maar live zal worden verzorgd door Harald en een groepje vrienden, die samen het ensemble New Orleans Combination vormen. Contactpersonen Hans van den Berge (0497514045) en Hans Blekxtoon ( 040-2831314). Email: [email protected]

De Politiek Historische Kring nodigt u uit... Veel politieke conflicten op het gebied van relaties tussen staten vinden hun oorzaak in het verleden en soms in het zeer verre verleden. Het begrijpen van die conflicten begint met het kennen van dat verleden. De relatie met je buren is belangrijk, dat weet u voor u zelf. Internationaal politiek ligt dat niet anders. Waarom hebben die mannen en vrouwen in het Midden Oosten zo de pik op ons? Dat conflict in Afghanistan, was het de eerste of de derde of vierde keer dat dit zich dit de afgelopen 100 jaar heeft voorgedaan? En hoe liepen die conflicten af? Of iets anders: hoe is de NAVO tot stand gekomen en welke rol vervult die nu en waar kan het toe uitgroeien? Daarvoor moet je ook wat weten van de geschiedenis in Europa. Wat gebeurde er in de diverse landen de afgelopen eeuw en met hun relaties? Van geweld in een Europese oorlog in twee etappes naar een Europese Unie. Hoe verliep dat nu?

Samen met AGora willen we in april 2014 een Europadag organiseren voor leden en niet- leden ter gelegenheid van de Europese verkiezingen op 22 mei 2014. Dit gaat allemaal wat verder dan het gemiddelde krantenartikel. Vindt u het leuk om over dit soort onderwerpen een verhaal te horen en dan gezamenlijk te debatteren en nieuwe gezichtspunten te ontdekken, dan bent u zeer welkom. Als u ook bereid bent om zelf wat uit te zoeken en dat verhaal te houden bent u meer dan welkom. Wij komen bijeen de derde woensdag van de maand van 11.00-14.30 uur in het AG, te beginnen op 16 oktober 2013. Wij lunchen gezamenlijk. Neem contact met ons op: Piet van der Meulen 0492-430250 of Bernard Grevink 040-2536659 of stuur een mail naar [email protected]. Bernard Grevink

Meerlelezing

Nalatenschapsplanning Donderdag 17 oktober, 20.30 uur, Dommelzaal Bij het overlijden van een dierbare komt er ongelooflijk veel op je af. En juist in de periode erna staat je hoofd daar meestal niet naar. Vaak is het regelen van de uitvaart al emotioneel en belastend genoeg. Als je vervolgens nog een hele administratie moet doorspitten om te ontdekken hoe de overledene zijn zaken geregeld had (of niet!) is dat veel gevraagd. Tegelijkertijd ben je wel gebonden aan allerlei juridische regels en een tijdslimiet. Je kunt de zaken niet zomaar op hun beloop laten, want daar neemt o.a. de belastingdienst geen genoegen mee. Een testament is slechts een deel van het verhaal. In een testament wordt doorgaans niet vastgelegd hoe je de “gewone zaken” geregeld hebt, bijvoorbeeld wat je wachtwoorden zijn voor internetbankieren, hoe je verzekerd bent, welke contracten of verplichtingen je bij leven

bent aangegaan en welke abonnementen je allemaal hebt. Het zijn dan ook vaak precies de zaken die de nabestaanden met de nodige moeite moeten uitzoeken. Bijna even belangrijk als het vastleggen wat je geregeld hebt, is om te registreren wat er niet is. Is er een donorcodicil? Heb je ergens nog een kluis waarin belangrijke documenten liggen of juist niet? Zijn er buitenlandse rekeningen? Is er wel of geen testament of een levenstestament? In de presentatie zal worden ingegaan op deze zaken, en alles wat er komt kijken bij de afwikkeling van een nalatenschap.De lezing wordt gegeven door Francis Dammers-van der Wegen. Zij is werkzaam geweest als advocaat en in het Londense bankwezen. Sinds januari 2012 is ze partner van Cretio, een firma die zich specialiseert in dienstverlening op het gebied van nalatenschapsplanning. Sibe Mennema 11

Interview met Lo Tigchelaar

Over melancholie en eenzaamheid

“Mireille, de jongste van tien”

Prof. dr. Lo Tigchelaar is geboren in Sneek, studeerde psychologie in Utrecht en kwam vervolgens terecht bij Philips in Eindhoven. Voorts werkte hij in Hengelo en Hilversum, en zestien jaar als hoogleraar Personeelswetenschappen in Tilburg en momenteel is hij nog in deeltijd verbonden aan de ‘Maastricht School of Management’. Lo heeft piano gespeeld maar deze hobby ingeruild voor filosofie en literatuur. Bij de Cantorij Oirschot zingt hij als bas. Lo heeft drie kinderen, vijf kleinkinderen, en leeft alleen met zijn tien katten en vele boeken. De redactie ontving van hem een prachtig gedicht, ‘Tweezaamheid’. Voor Monique van Zutphen aanleiding om eens met hem te praten. Tweezaamheid was een opdracht en een ‘stimuluswoord’ binnen de Rederijkers om de creativiteit te bevorderen. Zweisamkeit in het Duits is een bestaand woord maar in het Nederlands bestaat het niet. Voor Lo betekent het eenzaam zijn met twee, samen 12

eenzaam met moeder, maar ook een eenzaam gebroken gezinnetje, met een eenzame vader op grote afstand. Het gedicht gaat over de thematiek van zijn ouders. Lo groeide op in soberheid, met veel spanningen. Zijn ouders trouwden drie weken voordat zijn vader als dienstplichtige naar Indië werd uitgezonden. Het was een gemengd huwelijk, dat wil zeggen, gereformeerd en hervormd! Daags voor het huwelijk werd er een briefje bezorgd…”wie God verlaat zal smart na smart verduren.” Dit zegt toch veel over dogmatisme en onverdraagzaamheid in die tijd. De slang (in het gedicht) verwijst naar zijn geboorteplaats, met kwaadsprekende tongen, giftige geruchten. Het zorgde voor het gevoel van ongewenst zijn, al is dat nooit uitgesproken. Hij werd streng opgevoed door zijn moeder (dat was haar overleving!) door straf en beloning. Over de oorlog en politieke spanningen werd zelden gesproken. Hij mocht van zijn vader niet met militaire dinky toys spelen, maar kreeg ze later toch, en heeft ze nog steeds. Lo droomde als kind al van rampen en oorlogen. Zijn interesse gaat uit naar de wijze waarop de koude oorlog en zware gebeurtenissen (stormramp en Hongaarse opstand) doorwerken in dromen, herinneringen en in het collectief geheugen (van nu 60- en 80-plussers) en mogelijk hun neerslag vinden in literaire uitingen. Naar aanleiding daarvan schreef hij ‘Apocalyps’, over een denkbeeldige ramp in Zwolle. Het gedicht Tweezaamheid bezorgt menige lezer en toehoorder kippenvel, roept vragen op en roert mensen tot tranen. Het is de eenzaamheid van een kind en het onverwerkte verleden van een volwassen mens. Zoals Lo zei: “Een historische gebeurtenis kerft in de gevoelens van een kind.” Uit zelfverdediging vormde zich een psychologische leemlaag, om het verdriet af te dekken. Er werd niet over gesproken en politiek gezien lagen de onderwerpen gevoelig. En toch blijven die emoties in zijn eigen leven een grote rol spelen. Melancholie en eenzaamheid en de vraag hoe het er bij anderen aan toe ging in die vroegere tijd, dat zijn de dingen die hem nog steeds bezig houden. In oktober geeft Lo uitleg in de literaire kring over het boek Radetskymars van Joseph Roth.

AG fietstocht Zaterdag 5 oktober Vorig jaar september heeft een groep van zo’n 35 personen gefietst door de Meijerij. Ook dit jaar willen we een dergelijke fietstocht organiseren en wel op vijf oktober aanstaande. We gaan vanuit Leende fietsen. Start- en eindpunt worden nog bekend gemaakt. De route zal, net als de vorige keer, ongeveer 35 km lang zijn. Omstreeks tien uur verwachten wij u bij het startpunt, waar u koffie met vlaai aangeboden krijgt. Onderweg wordt gezorgd voor een lunch. En na afloop is er een nazit met borrel. De kosten voor de fietstocht zijn € 17.50 per persoon. We zorgen natuurlijk voor een duidelijke routebeschrijving. En net als vorige keer kunt u onderweg meedoen aan een quiz waar u een prijsje mee kunt winnen. Als u niet in staat bent uw fiets mee te brengen,

kunt u aangeven dat u een (elektrische) fiets wilt huren. Wij zorgen ervoor dat deze klaarstaat bij de plaatselijke fietswinkel. Kosten huur: fiets met versnellingen € 10,00 elektrische fiets € 27,50 tandem € 20,00 (zie http://www.notentweewielers.nl/ ) Heeft u zin om mee te fietsen of wilt u meer weten? Neem dan contact op met Addie de Fluiter-Schaeffer, telefoon 0402061725. U kunt zich ook aanmelden via de website-agenda (5 oktober). Nadere informatie krijgt u via een nieuwsbrief of via e-mail als u zich aangemeld heeft. Wij hopen dat velen meefietsen. Annemie Wouters en Addie de Fluiter-Schaeffer

Openbare kamermuziekavond van pianoclub Noot Vrijdag 20 september, 20.00 uur, Meerlezaal Wij, pianisten van NOOT, onder andere Truus Bienfait, Ellen Frens, Marijke Wels, Ludo Baghuis en Harald Ihle, willen u laten genieten van het samenspel met onze muzikale vrienden. Een gevarieerd en avondvullend programma is nog

in ontwikkeling en gaat zo mogelijk van barok tot jazz. We studeren nu met overgave op de kwaliteit van ons spel. Het uiteindelijke programma kunt u tijdig op de website verwachten. Kom op 20 september naar de Meerlezaal en laat u verrassen! Uw introducés zijn van harte welkom.

(vervolg interview Lo Tigchelaar) Een beschaving in verval, drie generaties, een verhaal met een groot psychologisch inzicht en zoals de dichter Benno Barnard zegt: ”Wat een droevig genot hem te lezen.” Als tip voor belangstellenden geeft Lo drie titels: Ungeduld des Herzens van Stefan Zweig, De laatste man van Hans Goedkoop en De laatste eeuw van Indië van J.A.A van Doorn.

Bent u nieuwsgierig geworden? Dan bent u van harte welkom bij de literaire kring om Lo te horen spreken. Mijn tip, lees het gedicht Tweezaamheid nog eens. Het is te vinden op de website van het AG, bij de Rederijkerskamer. Monique van Zutphen 13

Filmhuis

Up (Verenigde Staten, 2009) Vrijdag 27 september, 20.30 uur Haardkamer De ballonnenverkoper Carl Fredricksen heeft er zijn hele leven al van gedroomd om de wereld te ontdekken en grootse avonturen te beleven, geïnspireerd door zijn grote held de ontdekkingsreiziger Charles Muntz. Maar op 78-jarige leeftijd lijkt het alsof het leven aan hem voorbij is gegaan en alsof de grootse avonturen alleen maar dromen zijn geweest. Dat gaat veranderen op het moment dat Carl noodgedwongen naar een verzorgingshuis zou moeten en hij besluit om de grootste droom, die ook zijn overleden vrouw Ellie koesterde, te gaan realiseren. Samen met de achtjarige padvinder Russell vertrekt hij. Up is geproduceerd door de Pixar Animation Studios van Disney. In mei 2009 ging de film in première als openingsfilm van het Filmfestival van Cannes; een primeur voor de animatiefilm. Up kreeg vijf Oscarnominaties, waaronder de nominatie voor ‘beste film’. Het was de tweede keer in de filmgeschiedenis dat een animatiefilm deze nominatie kreeg.

Script

: Pete Docter, Bob Peterson en Thomas McCarthy Regie : Pete Docter en Bob Peterson Muziek : Michael Giacchino Stemmen : Edward Asner : Carl Fredricksen Jordan Nagai : Russell Christopher Plummer : Charles Muntz Elie Docter : Ellie

Filmhuis

The Shawshank Redemption (Verenigde Staten, 1994) Vrijdag 25 oktober, 20.00 uur Haardkamer (Let op: in verband met de lengte van de film beginnen we om 20.00 uur) The Shawshank Redemption, naar de novelle van Stephen King: Rita Hayworth and Shawshank Redemption, vertelt over hoop, vriendschap en overleving binnen de muren van een streng bewaakte gevangenis. Bankier Andy Dufresne wordt valselijk beschuldigd van dubbele moord. Hij krijgt tweemaal levenslang en wordt naar de Shawshank gevangenis gestuurd. Daar sluit hij vriendschap met Red, een oudere gevangene die een centrale rol heeft als ritselaar van allerlei zaken. Van hem leert Andy dat je in Shawshank twee dingen kunt doen: bij de pakken neerzitten of er het beste van maken. Zijn vrijheid is hij immers voorgoed kwijt. Of toch niet? De film werd genomineerd voor zeven Oscars en won twaalf andere filmprijzen, waar14

onder de Japanse filmprijs voor beste buitenlandse film, voor beste acteur (Freeman) en voor beste scenario. Script en Regie : Frank Darabout Muziek : Thomas Newman Tim Robbins : Andy Dufresne Morgan Freeman : Ellis Boyd ‘Red’ Redding Bob Gunton : Warden Norton William Sadler : Byron Heywood

Agenda

september / oktober 2013

Legenda: niet-leden welkom als introducé. ook toegankelijk voor niet-leden, zonder introductie (na aanmelding). kringactiviteit. N.B.: Van Lanschot Bankiers (Parklaan) stelt op dinsdag- en donderdagavond het parkeerterrein ter beschikking voor bezoekers van het AG.

dr. Jan Bloemendal, classicus, verbonden aan het Huygens-instituut. U kunt zich vooraf aanmelden door een e-mail [email protected] . Meer informatie vindt u op www.senia.nl/activiteiten. Sociëteit, 13.00 tot 15.30 uur

di. 10 september - Bridgeclub 1 Maandelijkse parendrive op de tweede en derde dinsdag van de maand. Voor informatie zie de webpagina Activiteiten > bridge Haardkamer, 19.30 uur

September 2013 zo. 1 september - Literaire Kring: Vestdijkwandeling in Leiden Het thema van deze literair-historische wandeling is de roman De Vuuraanbidders van Simon Vestdijk. Begeleiding is Wilbert van Walstijn, hoofdredacteur van de Vestdijkkroniek. Hortus botanicus in Leiden, 13.00 uur De wandeling is volgeboekt

ma. 2 september - Filosofie: Groep Vergeer

di. 10 september - Filosofie: Groep van Bijlert 

Balkonkamer, 20.00 uur

wo. 11 september - Vrij bridge Voor dinsdag 12.00 uur aanmelden bij Ria Holleman, [email protected]. Voor informatie zie de webpagina Activiteiten > bridge. Sociëteit, 19.45 uur

wo. 11 september - Filosofie: Groep Willemsen

Balkonkamer, 20.00 uur

do. 5 september - Ledenborrel Voor de maaltijd aanmelden bij de bar 040-2434808. Zie ook dit gewAG. Sociëteitszaal, 17.30 uur

ma. 9 september - Filosofie: Groep van Reijen Sociëteit, 10.00 uur

ma. 9 september - Nieuwe Ledentafel 13-1 Informatie: Rolf Treep, nieuweledentafel@acadgen. Sociëteitszaal, 18.00 uur

di. 10 september - Stichting Senia Literair Bespreking van de Odyssee. De stichting Senia Literair houdt zich bezig met het landelijk opzetten van leesgroepen en organiseert op het AG een bespreking van Homerus’ Odyssee, die wordt verzorgd door

Haardkamer, 20.00 uur

do. 12 september Tafel Opinie & Debat (grp. 1) Maandelijkse discussielunch n.a.v. de zaterdagse NRC Handelsblad-bijlage ‘Opinie & Debat’. Voor informatie: Caroline Haarman en Bob van Meurs, [email protected]. Terraskamer, 12.00 uur

do. 12 september Eerste lezing AGora EU-cyclus ‘Van Europa naar de EU’. Lezing door dr. Mathieu Segers, docent en onderzoeker Europese integratie Universiteit Utrecht. Zie verder dit gewAG.

ma. 16 september Nieuwe Ledentafel 12-1 Laatste officiële samenkomst. Informatie: Rolf Treep, [email protected]. Sociëteitszaal, 18.00 uur

di. 17 september - Wandelen (5 km) Inlichtingen of aanmelden bij Frans Remmen, 0402411953 of [email protected]. Voor meer informatie zie webpagina Activiteiten > wandelen Parkeerplaats AG, 10.00 uur

di. 17 september - Bridgeclub 2 Maandelijkse parendrive op de tweede en derde dinsdag van de maand. Informatie op de webpagina Activiteiten > bridge. Haardkamer, 19.30 uur

di. 17 september - Ondernemerskring Maandelijkse bijeenkomst van een club van zzp-ers (zelfstandigen zonder personeel) Informatie op de webpagina Activiteiten > ondernemerskring. Studiekamer, 20.00 uur

wo. 18 september - Nieuwe ledentafel 12-2 Laatste officiële bijeenkomst. Informatie: Rolf Treep, [email protected]. Sociëteitszaal, 11.45 uur

wo. 18 september - Vrij bridge Voor dinsdag 12.00 uur aanmelden bij Ria Holleman, [email protected]. Voor meer informatie zie webpagina Activiteiten > bridge. Sociëteit, 19.45 uur

do. 19 september - Kennismakingsborrel Kennismaking van nieuwe leden met elkaar en met de aanwezige oudere leden. Aanmelden voor de maaltijd bij de bar 040-2434808. Zie verder in dit gewAG. Sociëteitszaal, 17.30 uur

do. 19 september - Filosofie: Groep Slurink Balkonkamer, 20.00 uur

do. 19 september - Meerlelezing Honderd jaar Vredespaleis en Bertha von Suttner. Zie verder in dit gewAG. U wordt geadviseerd zich aan te melden via de link op de webpagina Activiteiten > Meerlelezingen. Meerlezaal, 20.30 uur

vr. 20 september - Pianoclub Noot Openbare kamermuziekavond. Zie verder in dit gewAG. Meerlezaal, 20.00 uur

zo. 22 september - Wandelen (10 km) Een wandeling van 10 km rond Eindhoven met gezellige nazit. Inlichtingen of aanmelden bij Mariët Huijgen, 040-2214317, Jan Houkes, 040-2122364 of [email protected]. Voor meer informatie zie Activiteiten > wandelen. Parkeerplaats AG, 10.00 uur

di. 24 september - Muziekcaleidoscoop Met Hans van den Berge en Othmar Schob. Zie verder in dit gewAG. Voor informatie zie Activiteiten > muziekcaleidoscoop. Meerlezaal, 20.00 uur

wo. 25 september - Vrij bridge Voor dinsdag 12.00 uur aanmelden bij Ria Holleman, [email protected]. Voor meer informatie zie webpagina Activiteiten > bridge. Sociëteit, 19.45 uur

do. 26 september - Tafel Opinie & Debat (grp 2) Voor informatie: Caroline Haarma en Bob van Meurs, [email protected] Terraskamer, 12.00 uur

do. 26 september - Filosofielezing  r. Jacques Claessen: Misdaad, straf en herstel. Voor D niet-leden wordt entree geheven, de toegang voor AGleden is gratis. Wij adviseren u zich aan te melden op de webpagina Activiteiten > filosofie > filosofielezingen. Meerlezaal, 20.00 uur

vr. 27 september - Filmhuis: Up Alleen voor leden. Zie verder in dit gewAG. Haardkamer, 20.30 uur

za. 28 september - Kom Kennismaken Met ... Bart Slijper U wordt geadviseerd u aan te melden via de webpagina Activiteiten > kom kennismaken met… Sociëteit, 17.00 tot 19.00 uur

Oktober 2013

di. 8 oktober - Bridgeclub 1

di. 1 oktober - Literaire Kring: Joseph Roth Joseph Roth, Radetzkymars. Inleider: Lo Tigchelaar. Sociëteit, 20.00 uur

Maandelijkse parendrive op de tweede en derde dinsdag van de maand. Voor informatie zie de webpagina Activiteiten > bridge. Haardkamer, 19.30 uur

di. 8 oktober - Filosofie: Groep van Bijlert

wo. 2 oktober - Vrij bridge Voor dinsdag 12.00 uur aanmelden bij Ria Holleman, [email protected]. Voor meer informatie zie webpagina Activiteiten>bridge.

do. 3 oktober - Ledenborrel Voor de maaltijd aanmelden bij de bar 040-2434808. Zie verder in dit gewAG. Sociëteitszaal, 17.30 uur

Aansluitend - Extra ledenvergadering Met o.a. de ledenobligaties op de agenda. Nieuwsbrief volgt.  Meerlezaal, 20.30 uur

za. 5 oktober - AG-fietstocht Voor deze fietstocht moet u zich opgeven. Lees meer hierover in dit gewAG. Aanmelden kunt u zich op de webpagina Activiteiten > AG-Fietstocht. Leende, 10.00 uur

ma. 7 oktober - Filosofie: Groep van Reijen Sociëteit, 10.00 uur

ma. 7 oktober - Filosofie: Groep Vergeer Balkonkamer, 20.00 uur

ma. 7 oktober - Informatiebijeenkomst Deze bijeenkomst is georganiseerd voor belangstellenden, met een inleiding over de vereniging en een rondleiding door het gebouw. Commissieleden zijn aanwezig om hun activiteiten toe te lichten en vragen te beantwoorden. Heeft u een belangstellende kennis/vriend, meldt u dan aan bij Addie de Fluiter 0402061725 en kom naar deze gezellige avond. Sociëteit, 20.00 uur

di. 8 oktober - AG-golfdag Aanmelden voor 20 september op de webpagina Activiteiten AG-golfdag! Zie meer in dit gewAG of op deze webpagina. Balkonkamer, 20.00 uur

Balkonkamer, 20.00 uur

wo. 9 oktober - Vrij bridge Voor dinsdag 12.00 uur aanmelden bij Ria Holleman, [email protected]. Voor meer informatie zie webpagina Activiteiten > bridge. Sociëteitsruimte, 19.45 uur

wo. 9 oktober - Filosofie: Groep Willemsen Haardkamer, 20.00 uur

do. 10 oktober Tafel Opinie & Debat (grp 1) Voor informatie: Caroline Haarma en Bob van Meurs, [email protected] Terraskamer, 12.00 uur

do. 10 oktober - AGora-lezingencyclus ‘Het waagstuk van de EMU en de euro’. Lezing door Mathieu Segers, docent en onderzoeker Europese integratie Universiteit Utrecht. Meerlezaal, 20.00 uur

vr. 11 oktober Excursie Tweede Maasvlakte Zoals gebruikelijk moet u zich voor een excursie opgeven. Zie ook dit gewAG of op de webpagina Activiteiten > excursies. AG, 09.00 uur

vr. 11 oktober - Opera op dvd Così fan tutte. Zie verder in dit gewAG.

ma. 14 oktober - Nieuwe Ledentafel 13-1 Laatste officiële samenkomst Informatie: Rolf Treep, [email protected] Sociëteitszaal, 18.00 uur

di. 15 oktober - Wandelen (5 km) Inlichtingen of aanmelden bij Frans Remmen, 0402411953 of [email protected]. Voor meer informatie zie webpagina Activiteiten > wandelen Parkeerplaats AG, 10.00 uur

di. 15 oktober - Bridgeclub 2 Maandelijkse parendrive op de tweede en derde dinsdag van de maand. Voor informatie zie de webpagina Activiteiten > bridge Haardkamer, 19.30 uur

di. 15 oktober – Ondernemerskring Voor meer informatie zie webpagina Activiteiten > ondernemerskring Studiekamer, 20.00 uur

wo. 16 oktober - Politiek Historische Kring Over Europa. Met gezamenlijk lunch. Heeft u ook interesse? Neem contact op met Piet van der Meulen 0492-430250, Bernard Grevink 040-2536659 of stuur een e-mail naar [email protected] Sociëteit, 11.00 tot 14.30 uur

wo. 16 oktober - Vrij bridge Voor dinsdag 12.00 uur aanmelden bij Ria Holleman, [email protected]. Voor meer informatie zie webpagina Activiteiten > bridge. Sociëteit, 19.45 uur

do. 17 oktober - Kennismakingsborrel Kennismaking van nieuwe leden met elkaar en met de aanwezige oudere leden. Aanmelden voor de maaltijd bij de bar 040-2434808. Lees meer in dit gewAG. Sociëteitszaal, 17.30 uur

do. 17 oktober - Filosofie: Groep Slurink Balkonkamer, 20.00 uur

do. 17 oktober - Meerlelezing Francis Dammers: Nalatenschapplanning. Lees meer in dit gewAG of op de webpagina Activiteiten > Meerlelezingen. Dommelzaal, 20.30 uur

wo. 23 oktober - Vrij bridge Voor dinsdag 12.00 uur aanmelden bij Ria Holleman, [email protected]. Voor meer informatie zie webpagina Activiteiten > bridge. Sociëteit, 19.45 uur

do. 24 oktober Tafel Opinie & Debat (grp 2) Voor informatie: Caroline Haarman en Bob van Meurs, [email protected]. Terraskamer, 12.00 uur

vr. 25 oktober - Filmhuis: The Shawshank Redemption Alleen voor leden. Let op: in verband met de lengte van de film beginnen we om 20.00 uur. Haardkamer, 20.00 uur

za. 26 oktober - Kom Kennismaken Met ... Jutta Chorus U wordt geadviseerd u aan te melden via de webpagina Activiteiten > kom kennismaken met … Sociëteit, 17.00 tot 19.00 uur

za. 26 oktober - AGora-café Meer informatie volgt maar noteer alvast deze datum. Sociëteitszaal, 21.00 uur

zo. 27 oktober - Wandelen (10 km) Een wandeling van 10 km rond Eindhoven met gezellige nazit. Inlichtingen of aanmelden bij Mariët Huijgen, 040-2214317, Jan Houkes, 040-2122364 of [email protected]. Voor meer informatie zie Activiteiten > wandelen. Parkeerplaats AG, 10.00 uur

wo. 30 oktober - Vrij bridge Voor dinsdag 12.00 uur aanmelden bij Ria Holleman, [email protected]. Voor meer informatie zie webpagina Activiteiten > bridge. Sociëteit, 19.45 uur

do. 7 november - Ledenborrel Voor de maaltijd aanmelden bij de bar 040-2434808. Lees meer hierover in dit gewAG. Sociëteitszaal, 17.30 uur

Verslag en oproep Initiatiefgroep Nieuwe Leden Ongeveer drie jaar geleden is de Initiatiefgroep Nieuwe Leden gevormd. Het is de bedoeling dat deze jaarlijks wisselende groep bestaande uit ongeveer tien nieuwe leden activiteiten voor de vereniging organiseert en zo elkaar en het AG beter leert kennen. Het eerste jaar is de cyclus ‘Eindhoven Regio van het Brein’ aangeboden, waar door middel van inleidingen, bedrijfsbezoeken en discussies aandacht besteed is aan de vraag “ Hoe is het mogelijk dat Eindhoven zich ondanks de uittocht van Philips heeft kunnen ontwikkelen tot een belangrijke innovatieve, technologische regio?” Deze cyclus heeft ons de gelegenheid gegeven kennis te nemen van bedrijven en instellingen, die Eindhoven hebben gemaakt tot een kenniscentrum van wereldklasse. Het jaar daarop is met een gedeeltelijk nieuwe samenstelling van de groep na intensieve brainstorming het onderwerp ‘De Kracht van de Derde Levensfase’ gekozen, omdat dit volop in de maatschappelijke belangstelling staat. Er is onderzocht op welke wijze actieve, deskundige senioren van betekenis kunnen zijn voor de samenleving. De cyclus bestond uit vier delen, een openingslezing door prof. dr. Paul Schnabel, een discussie met studenten van de TU/e in

het Studium Generale, bezoeken aan innovatieve centra van de TU/e en de firma Mextal, waar producten ontwikkeld worden die de zelfstandigheid ondersteunen en een slotdebat onder leiding van prof. dr. Theo Bemelmans met medewerking van deskundigen uit de wereld van pensioen, arbeid, zorg en media. Uit deze cyclus is gebleken dat solidariteit door jong en oud als vanzelfsprekend wordt gezien, van een generatiekloof geen sprake is en ouderen voor jongeren zorgen en omgekeerd. Wel ziet het ernaar uit dat de jongeren het moeilijker zullen krijgen en dat de ouderen het zo slecht nog niet hebben. Jongeren geven aan dat zij graag gebruik willen maken van de kennis en deskundigheden van ouderen. Belangrijk was ook dat jongeren politiek zeer betrokken zijn bij de maatschappij en zich daarvoor in willen zetten. Beide cycli zijn druk bezocht door AG-leden, hun introducés en belangstellenden van buiten, die kennis wilden maken met het AG. De leden van de groep hebben elkaar goed leren kennen en zij zijn zich thuis gaan voelen binnen het AG. Zij nemen deel aan verschillende activiteiten, zoals filosofie, nieuwe ledenwerving, ledenadministratie, bestuur, en wandelgroep.

Oproep Nu de tweede cyclus is afgesloten zoeken we weer nieuwe leden die degenen, die vertrekken kunnen vervangen. Het is de bedoeling dat zij met een eigen nader te formuleren onderwerp doorgaan op hun eigen manier, samen met de leden die al langer bij de initiatiefgroep actief zijn. Wij willen in september een avond organiseren om met belangstellenden kennis te maken en meer te vertellen over de wijze waarop wij samen met groot plezier ge-

werkt hebben. Wij gunnen de nieuwe leden eenzelfde prettige introductie in de vereniging. Wij nodigen u van harte uit voor nadere informatie contact op te nemen met Ria van Eck- Jennen via [email protected]. Informatie over onze initiatiefgroep, de namen van de deelnemers, de presentaties en verslagen van onze activiteiten zijn te bekijken op de webpagina Activiteiten > cyclus derde levensfase.

15

Rederijkerskamer AGeratum In 1997 startte een nieuwe activiteit binnen het AG: een rederijkerskamer. Dirk Kroon was de initiatiefnemer. Na korte tijd werd de naam van de kamer AGeratum onder de zinsnede “Trou Blijckt“, naar het motto van de beroemde Haarlemse Rederijkerskamer. De naam AGeratum is ontleend aan het Griekse ‘ageratos’, dat eeuwig jong, niet verouderend betekent, maar ook aan het bekende plantje uit de composietenfamilie

met die naam, dat in de zomermaanden prachtig bloeit, meestal in de kleur blauw. Hoewel het woord ‘niet verouderend’ betekent is het plantje eenjarig. Dit spanningsveld hebben wij altijd uitgebuit. Nooit hebben wij gevonden dat ons bestaan vanzelfsprekend was. Ieder jaar beginnen we weer een beetje opnieuw. Ook in dit komende seizoen willen wij dat doen zoals het volgende madrigaal laat zien:

Het Rederijck Het rederijck in nood door ouderdom en sleet door ziekte en door dood zodoende deze kreet om enkele nieuwe leden wie pakt het aanbod beet? wie heeft de vaardigheden desnoods ook het talent of nog een andere reden schrijvende vrouw of vent kom ijlings aangerend dus spring in onze boot en help ons weer in ’t lood. Lou Ottens

De hoofdactiviteit is dus het spelen met taal. Dat hebben we geweten; talrijke verhalen, gedichten, spelen, zelfs eenakters zijn de afgelopen jaren ontstaan. Bij verschillende gelegenheden zijn we met onze geesteskinderen opgetreden

16

in het AG. Wij willen dat graag voorzetten. Als je je aangesproken voelt en een zitting wilt meemaken, bel dan 040-2431753. Dick Veldkamp

Ter herinnering

Rondeel voor Dirk Rust zacht, O Dirk, O vader van Trou Blijckt Jij was toch onze stichter En vruchtdragende dichter Daar werd de taal verrijkt En -en passant- geijkt De toon ook dikwijls lichter Rust zacht, O Dirk ’t Is net zo erg als ’t lijkt Nu zijn we nog verplichter Aan de ziel van onze stichter En het motto van “Trou Blijckt” Rust zacht, O Dirk Lou Ottens

Laat ons maar lopen… …..want ook de 150e zondagwandeling was een succes. Op 23 juni vonden 20 leden de weg naar Toterfout, een uitspanning bij Oerle. Hier startte de jubileumwandeling die dit keer naar keuze 10 of 5 km lang kon zijn. Al vrij snel werden de lopers in het bos verrassend onthaald op koffie met vlaai die werd aangeboden door het AG. Hierna splitste de route zich.

Er volgde zoals altijd een gezellige nazit waarbij de inwendige mens weer versterkt werd. Ook jij kunt eens meegaan en zeggen: ja, laat ons maar lekker lopen!

Het werd een heel afwisselende tocht bij goeddeels heldere hemel langs beemd en veld en door de bossen van Oude Molen. Af en toe ontstond enige discussie over de gewassen en bleek de schamele kennis van de stadsmens. Zo werden (late) aardappels versleten voor voederbieten, maar herkenden we wel de bosandoorn en de hengel! 17

Van de filosofiecommissie

Het Socratisch Café in het AG Het kan misschien als een verrassing komen, maar volgens de filosoof Socrates bent u zwanger. Alle mensen zijn namelijk zwanger. Zwanger van ideeën. Die ideeën moeten alleen nog geboren worden en u krijgt hulp van Socrates die met zijn maieutische methode helpt om ideeën tot geboorte te brengen. De methode van de maieutiek of vroedvrouwentechniek is een manier waarin het vragen stellen centraal staat. Socrates is bekend geworden vooral door zijn vragende houding. Socrates onderzoekt ideeën en door het stellen van vragen worden de ideeën gevormd tot ze klaar zijn om geboren te worden. Natuurlijk zijn niet alle ideeën even goed. Het kan ook tot een miskraam komen. Het stellen van vragen is nog steeds de basis van de filosofie en het filosoferen. Daarom wordt Socrates ook wel de vader van de filosofie genoemd. Het stellen van vragen leidt tot verwondering en het zich verwonderen is de eerste stap naar het verkrijgen van kennis. Door de vragen krijgen mensen kennis en een van de belangrijkste vormen van kennis is -volgens Socrates- de zelfkennis. Het gaat Socrates niet om vragen die ver van de mens afstaan, zoals veel natuurfilosofen in zijn tijd abstracte vragen stelden over het bestaan van de natuur. Bij Socrates gaat het om vragen over en van de mens. In een socratisch gesprek wordt aan iedere deelnemer gevraagd een filosofische vraag te

formuleren. Er wordt een fundamentele vraag uitgekozen en iedereen kan hierbij een concreet voorbeeld inbrengen. Uiteindelijk wordt een voorbeeld uitgekozen (hoeft dus niet te zijn van degene wiens vraag het was) en daarover gaat het verdere onderzoek. Veel van ons denken is instrumenteel, we willen problemen oplossen. Een socratische dialoog is gericht op kritisch denken over en formuleren van onze handelingen, waarden en visies. De gesprekken worden geleid door Marc Feringa, docent filosofie en getraind in het voeren van socratische gesprekken. Heeft u belangstelling om zelf eens deel te nemen aan een socratisch gesprek, dan zijn daartoe twee series van drie gesprekken gepland: Serie A: op maandag van 20.00 tot 22.30 uur: 4 november, 18 november en 2 december 2013. Serie B: op maandag van 20.00 tot 22.30 uur: 27 januari, 10 februari en 24 februari 2014. Ook niet-AG leden kunnen deelnemen aan het Socratisch Café. Het maximale aantal deelnemers aan een serie gesprekken is twaalf. Het minimale aantal zeven. De kosten voor deelname aan een serie van drie gesprekken bedragen: € 45 voor AGleden. Voor niet AG-leden zijn de kosten € 60. Deelname aan twee series is mogelijk.

Wilt u s.v.p. uw opgave vóór 1 oktober 2013 per e-mail toesturen aan Loes Speckens, lid van de filosofiecommissie: [email protected] Uw inschrijving is definitief na betaling van het verschuldigde bedrag op rekeningnummer 512653003 t.n.v. AG-filosofie, Eindhoven, o.v.v. Socratisch Café en gewenste serie(s) A en/of B, waarna u zo spoedig mogelijk bericht van ons krijgt over de definitieve indeling. Bij overschrijding van het maximum aantal deelnemers geldt de datum van inschrijving. Bij een inschrijvingsaantal van minder dan zeven wordt de serie geannuleerd en wordt uw inschrijfgeld teruggeboekt.

18

Kom kennismaken met…

Vooruitblik op het seizoen 2013-2014 In overleg met het bestuur van het AG is besloten om vanuit kostenoverwegingen de voordracht eind mei te laten vervallen; dat houdt in dat er per seizoen nu voortaan zeven voordrachten zullen zijn. Het programma ligt inmiddels vast. Op 28 september komt Bart Slijper een voordracht houden over het boegbeeld van de Tachtigers: Willem Kloos (1859-1938). Slijpers biografie is verschenen bij Bert Bakker in 2012 en geeft een uitstekend beeld van de dichter. Eind oktober -de maand van de geschiedenis; dit jaar is ‘Vorst & volk’ het thema- is Jutta Chorus onze gast; zij zal het hebben over haar in april 2013 uitgekomen boek Beatrix, dwars door alle weerstand heen. Het doet de Commissie KKM veel plezier dat zij erin geslaagd is voor de voordracht op 30 november Willem Otterspeer, oud-hoogleraar universiteit Leiden, te contracteren. Otterspeer is de kenner bij uitstek van Willem Frederik Hermans; zijn biografie over een onzer grootste schrijvers verschijnt dit najaar (ter herinnering: in het najaar van 2013 was Nop Maas op het AG over Gerard Reve). Hans Driessen heeft als vertaler een groot oeuvre op zijn naam. Maarten ’t Hart was enthousiast over zijn in 2012 verschenen vertaling van de klassieke Bildungsroman Der Zauberberg van de grote Duitse schrijver Thomas Mann (1875-1955); hij komt naar het AG op 25 januari. Marjolijn Februari gaat tegenwoordig door het leven als Maxim Februari; over die transitie heeft de filosoof en columnist van NRC Handelsblad het boek De maakbare man geschreven; hij komt daarover verhalen op 22 februari. Arnout Rigter, oud-stadsdichter van Eindhoven, treedt voor ons op eind maart 2014; de hoofdmoot van zijn voordracht zal betrekking hebben op zijn in mei 2013 verschenen bundel Zoek de zeesnuiver. De lezingencyclus wordt besloten met een voordracht van Bart van der Boom, auteur van Wij weten niets van hun lot, bekroond met de Libris Geschiedenis Prijs 2012.

Frans Schurer Dat lot heeft betrekking op de naar Duitse concentratiekampen gedeporteerde Joden. Zijn voordracht vindt, heel toepasselijk, plaats op 3 mei, vlak voor de Dodenherdenking. Het geheel overziende is KKM -de commissie bestaat uit Jos Huijnen en ondergetekende; uitbreiding met een of twee leden is dringend gewenst- van mening dat het komende seizoen opnieuw een hoogst interessant programma wordt geboden. Zoals gebruikelijk vinden de voordrachten plaats op zaterdagen van 17.00 tot 19.00 uur; boekhandel Spijkerman is aanwezig met werk van de schrijvers. De Commissie is verheugd dat zij Van Lanschot Bankiers bereid heeft gevonden de KKM-lezingen financieel te ondersteunen. Aan het heffen van entree van niet-AG-leden kan, evenals vorig seizoen, evenwel niet worden ontkomen; zij betalen € 8 per voordracht; een passe-partout kost € 40. Jongeren tot 21 jaar hebben vrij toegang. Frans Schurer voorzitter KKM

19

Kom kennismaken met

Jutta Chorus Zaterdag 26 oktober, 17.00-19.00 uur Biografieën beginnen zo langzamerhand best practice te worden in onze lezingenreeks. Dit maal op 26 oktober niet over een schrijver of een overleden persoonlijkheid, zoals meestal, maar over onze voormalige vorstin Beatrix. Jutta Chorus (1967) is journalist. Eerder publiceerde ze over de politieke carrière van Pim Fortuyn en over de moord op Theo van Gogh. In 2009 verscheen Afri, een kroniek over drie families in een Rotterdamse migrantenwijk. Nu is verschenen het boek Beatrix, Dwars door alle weerstand heen. Niets liet Beatrix aan het toeval over in de dertig jaar dat zij koningin was. ‘Geen affaires’ was haar streven. Haar enige zorg was het land. Ze had grote moeite met de golf van populisme die het land overspoelde. Ze was ook onaangenaam getroffen door de besognes van haar nichtje Margarita en waarschijnlijk aanvankelijk ook door die van prinses Mabel. De postume onthullingen van prins Bernhard over twee bui-

tenechtelijke dochters brachten haar tot het bittere oordeel: “een doodzonde”. Het spontane “Bea bedankt”, dat tijdens haar laatste regeerdagen in Utrecht opklonk, leek op een toch positief eindoordeel en deed haar zichtbaar goed. We zijn benieuwd naar het relaas van Jutta Chorus over haar naspeuringen in het leven van nu weer prinses Beatrix. Jos Huijnen

Kennisgemaakt met …

Peter Raedts Op zaterdagmiddag 27 april hadden we op de Parklaan prof. dr. P.G.J.M. Raedts (1948) te gast. Peter Raedts (Radboud Universiteit Nijmegen) sprak naar aanleiding van zijn bestseller De ontdekking van de Middeleeuwen, geschiedenis van een illusie. Daarin beschrijft de auteur de in de achttiende/negentiende eeuw ontstane nostalgie (‘hang’, heimwee) naar een middeleeuws verleden dat wellicht nooit bestaan heeft. Of misschien toch wel een beetje, zo bleek uit de fascinatie, de bevlogenheid en het eigen verleden van de auteur! Genoemde nostalgie ontstond als reactie op Verlichting en Industriële Revolutie: geen ambachten meer, geen gemeenschap meer, geen zorg voor elkaar meer. Slechts lange dagen vol geestdodend werk en eindeloze herhaling van stompzinnige productiedetails. Daartegenover had je in de Middeleeuwen immers het ambachtelijke Gildewezen, 20

overstromend van ‘Authenticiteit’, ‘Eigenheid’, ‘Gemeenschap’. Schrijver toont zich innerlijk verscheurd door enerzijds zijn wetenschappelijke inzichten inzake de reconstructies en anderzijds zijn ‘authentiek middeleeuwse’ ervaringen met het katholicisme tot vijftig jaar geleden. Hij deed gelukkig geen enkele poging zijn authentieke (irrationele?) liefde voor de Middeleeuwen te verbergen. Zo sprak hij, heel meeslepend en lekker makend, over zijn wederwaardigheden met universiteitsgebouwen en -instituties in Oxford: Zaal van Duns Scotus (1290), Magdalena College (1458), the University Sermon (sinds 1224), om ons vervolgens diep teleurgesteld en als verweesd achter te laten met de ontnuchterende mededeling dat het allemaal negentiende-eeuwse reconstructies zijn. Zo ook Carcassonne, de binnenstad van Brugge, de Ridderzaal, … de sprookjes van Grimm over-

Kom kennismaken met…

De biograaf van Willem Kloos: Bart Slijper Zaterdag 28 september, 17.00-19.00 uur Willem Johannes Theodorus Kloos (1859-1938) is ongetwijfeld een van de bekendste Tachtigers, de literaire beweging die zich afzette tegen de stereotiepe, niet doorleefde domineespoëzie van Beets, Ten Kate en anderen. Samen met Van Eeden, Van der Goes, Paap en Verwey richtte hij het tijdschrift De nieuwe gids op, waarvan het eerste nummer uitkwam in oktober 1885 en dat opende met het begin van De kleine Johannes. In 1934 verscheen er een biografie over Kloos van de hand van K.H. de Raaf, maar dit werk ondervond weinig waardering omdat leven en werk daarin te eenzijdig, met onvoldoende aandacht voor de negatieve kanten ervan, worden belicht. Uit de vele literatuur die over Kloos verschenen is, noem ik nog de bloemlezing uit zijn gehele oeuvre, samengesteld door Hubert Michaël (Ooievaar 187/188; 1965). Wat Kloos’ leven betreft, wordt in deze lezenswaardige pocket slechts de periode tot eind 1885 behandeld. Er was dus behoefte aan een meer omvattende biografie en daarin voorziet het in 2012 uitgekomen boek van Bart Slijper (die eerder, in 2007, promoveerde op een veelgeprezen biografie van de dichter J.C. Bloem). In Slijpers werk In dit gevreesd gemis (een regel uit een der Doodsliedjes van Kloos) ligt de nadruk op

de periode 1859-1900; nadien is er niet meer zoveel interessants te melden. Naast een aantal schitterende sonnetten - ”ik ween om bloemen in den knop gebroken” is een bekende beginregel- genoot Kloos faam als criticus; zijn Veertien jaar literatuur-geschiedenis.1880-1893 verdient in dat opzicht te worden genoemd. Kloos’ leven is onverbrekelijk verbonden met dat van Jacques Perk (1859-1881), de dichter van Mathilde. Samen met Vosmaer bezorgde hij de Gedichtenvan Perk eind december 1882. Deel I van Kloos’ inleiding (integraal opgenomen in de genoemde Ooievaar) is een meesterlijke schets van het wezen der poëzie zoals door hem beleefd en voorgestaan: ‘Poetry is imaginative passion’, naar een woord van Leigh Hunt. Naast Perk zal Slijper ongetwijfeld andere prominente Tachtigers de revue laten passeren, zoals Van Deyssel en Gorter die een rol in het leven van de bewonderde èn verguisde dichter gespeeld hebben. Voor poëzieliefhebbers een voordracht om niet te missen. Immers, hoe je het ook wendt of keert: Kloos is door zijn vroege sonnetten en als (pleit)bezorger van Perks Gedichten een der grote figuren uit de Nederlandse literatuur van de negentiende eeuw die volgens mij nog lang in sommige van zijn verzen heerlijk zal herrijzen. Frans Schurer

(vervolg van Peter Raedts) geleverd en opgedist door ongeletterde boerenvrouwen die evenwel vloeiend Frans bleken te spreken. Echt authentiek, dat wel, was de hoogmis van zijn jeugd in de Dom te Aken. Sprekers vader sprak de kippenvel genererende woorden: “Toen Karel de Grote hier vertoefde waren taal en ritueel precies hetzelfde als wat wij nu nog mogen meemaken.” Enige spijt over de barbarij van Vaticanum II, zo rond 1964, klonk wel door. Echt authentiek is ook dat Europa gedurende zo’n duizend jaar qua godsdienst en qua internationale (geleerden)taal een eenheid vormde. Is de ‘Rede’ het dan, zo is de retorische vraag! Nou nee. Daar zijn fascisme en communisme uit

voortgekomen. Maar wat is het alternatief voor de ratio? Toch geen mystiek en wartaal, mag ik hopen. Is het Christendom dan toch een bindmiddel in Europa? Onze geestelijke worstelingen worden er door deze (uitstekend bezochte) lezing niet minder om. Jan de Graaf 21

Van de filosofiecommissie

Prof. Jos de Mul over eLife. Verslag van zijn lezing op dinsdag 28 mei Als je prof. de Mul ontmoet en zijn website hebt ingezien, merk je snel dat hij plezier in al zijn activiteiten heeft en er energie aan ontleent. Hij gaat weinig onderwerpen, die aan de filosofie te relateren zijn, uit de weg en wisselt in zijn betoog helikoptervisie, concrete voorbeelden en anekdotes af. Kortom een man met Spielfreude. De Mul begon zijn lezing met de constatering dat na 1950 het aantal wederzijdse citaten tussen biologie- en informaticastudies van praktisch nul tot zeer veel is toegenomen. Deze wetenschappen zijn in elkaar gaan schuiven. Biologisch onderzoek is van puur analoog overwegend digitaal geworden en de informatica is zich voor bouwstenen van het leven gaan interesseren. Het menselijk DNA telt 25.000 genen met een vrijwel oneindig aantal onderlinge relaties. Bestudering hiervan vereist computers. Informatietechnologen werden op hun beurt gebiologeerd door de wens kunstmatige intelligentie te scheppen en probeerden daartoe vanaf de vijftiger jaren intelligent gedrag in computercode te programmeren. Parallel met deze ontwikkeling ziet de Mul dat het mechanistische wereldbeeld van na de agrarische revolutie van 10.000 jaar geleden nu aangevuld wordt met het informationistische wereldbeeld. Het eerste wereldbeeld heeft als kenmerkende postulaten: analyseerbaarheid, wetmatigheid en beheersbaarheid. De mechanistische technologie schonk de mens het wiel, de stoommachine en het vliegtuig. Hier komen nu de postulaten van het informationistische wereldbeeld bij: synthetiseerbaarheid (van dode naar levende materie, van leven naar bewustzijn), programmeerbaarheid (computersimulaties) en manipuleerbaarheid (morrelen aan wetmatigheden, bv. DNA met 6 i.p.v. 4 letters ). Jos de Mul voorziet een overgang van mechanistische naar groene technologie. Zo zet suikerriet 1% van de zonne-energie om in voor ons bruikbare energie. Bij een zonnepaneel is het rendement echter 15 %. Als we nu door genetische manipulatie chlorofyl vervangen door sili-

22

cium krijgen planten een veel hoger rendement. Een ander voorbeeld is een genetisch gemanipuleerde worm, die metalen aan aarde kan onttrekken. De mechanistische technologie kan de bevolkingsgroei en het streven naar hogere welvaart niet opvangen. Milieuproblemen, schaarste aan grondstoffen en oorlogen worden onvermijdelijk. Groene technologie kan dit voorkomen, maar ook deze technologie kan worden misbruikt. Denk aan bio-terreur door dodelijke virussen te verspreiden. De Mul ziet bacteriën als open source biologie: er is een vrije uitwisseling van genetisch materiaal tussen individuen mogelijk. De eerste bacterie die cel werd was de Bill Gates van de evolutie: blijf van mijn DNA af. Gentechnologie is ook open source biologie, echter de Monsanto’s claimen patenten. U hebt nu al genen in uw lijf waarvan u niet de eigenaar bent! Biotechnologie gaat de weg van informatica. Straks kan iedereen het toepassen. Zoals we nu foto’s manipuleren, kiezen we straks welke kleur zonnebloemen we dit jaar in de tuin willen hebben. Jos de Mul besloot zijn betoog met de stelling dat de ontwikkelingen onbeheersbaar zijn. We gaan levend materiaal maken, dat een eigen agenda heeft. Biomoleculaire computers kunnen zichzelf herstellen. De oude technologie kent risico’s, waar je statistiek op los kunt laten. De groene technologie kent onzekerheden: we weten zelfs niet eens wat de risico’s zijn. De contingentie in het evolutionaire pad is altijd groot geweest. Het had ook anders kunnen verlopen en er is geen weg terug. De bijdrage van de mens, die met zijn convergentie van biologie en informatica leidt naar eLife, verandert dit niet. Jos de Mul beschreef een adembenemend en/ of benauwend vergezicht op de 21e eeuw. Probeerde de Mul ons met een “Voor God spelen is spelen met vuur, maar dat doen we al sinds Prometheus” enigszins gerust te stellen?

Klaas Bottema

Mogen we ons even voorstellen:

AGora Wij zijn een AG-nieuwe commissie en willen ons graag voorstellen! Trouwens, helemaal nieuw zijn we niet, want tot nu toe noemden we onszelf ‘Spraakmakende Evenementen’. Eigenlijk een nogal aanmatigende naam, want wie bepaalt tenslotte wat spraakmakend is en wat niet? In elk geval niet de organiserende partij! Daarom hebben we besloten de naam te veranderen in ‘AGora’, Grieks voor ‘markt’. Een toepasselijke naam, vinden we, te meer omdat de verwante werkwoorden agorazo (naar de markt gaan, of er zijn, op de markt (in)kopen) en agoreuo (in de volksvergadering, in het openbaar, of zelfs zomaar spreken, beide op hun tijd van toepassing zijn op het AG. Tenslotte zijn we deel van het ‘AG’ en – met een uitstapje naar het Italiaanse ‘ora’ – slaat het ‘uur van het AG’ bij het begin van elk evenement. Praktisch alle evenementen die wij organiseren zijn ‘open’, dat wil zeggen toegankelijk voor niet-leden. Voor de meeste wordt entree geheven (ja, vaak ook van AG-leden, tegen een sterk gereduceerd tarief) ). In de toegangsbewijzen is tenminste één drankje inbegrepen. Verder houden we de ratio leden/niet-leden in de gaten. Ons doel is om het komende verenigingsjaar drie soorten evenementen te organiseren: • Een AGora-cyclus, een cyclus van vijf tot zeven lezingen rond een bepaald thema. U herinnert zich misschien de lezingencyclus ‘Van dorpsomroeper tot avatar’, over sociale media, uit het afgelopen seizoen. De Agoracyclus 2013-2014, heeft als thema ‘Wij en de EU, de EU en wij’ en begint waarschijnlijk in september, maar het programma is nog in ontwikkeling en wij zullen er te zijner tijd een speciale AG-nieuwsbrief aan wijden. • AGora-cafés, vergelijkbaar met de AG-cafés van het afgelopen seizoen (er waren er toen drie namelijk in verband met de Kamerverkiezingen, over de Dutch Design Week en ter gelegenheid van de uitreiking van de AG-Kunstprijs). Het komende seizoen zullen AGora-cafés op zaterdagavond om 21.00 uur beginnen en wel op die avonden waarop ook een bijeenkomst van Kom kennismaken

met … plaatsvindt. Een goede gelegenheid om hierna, vooraf aan het Agora-café of tussen beide evenementen in gezellig op het AG te dineren! De Agora-cafés zullen plaatsvinden in de sociëteitszaal, waar de sfeer ‘café-achtig’ en roezemoezig kan zijn en de drankjes gemakkelijk bereikbaar. Het programma van de Agora-cafés is in ontwikkeling, maar we denken zes of zeven van deze (zaterdagavond)-cafés te organiseren • Meerlelezingen, een aantal losstaande lezingen over uiteenlopende onderwerpen op maatschappelijk, cultureel of wetenschappelijk/technologisch gebied. Nieuw voor ons, maar niet voor u want al vele jaren geleden kende u dergelijke lezingen onder de naam ‘Eindhoven op het AG’ en de laatste jaren als ‘Evenementen op het AG’. De aankondiging van de eerste twee Meerlelezingen op 19 september en op 17 oktober vindt u elders in dit gewAG. Op deze wijze hopen wij te kunnen bijdragen aan een spannend en gezellig verenigingsjaar 2013-2014! Baudouin van Lamsweerde, Dries Schellekens, Erik Hugenholtz, Floor van Nielen, Hans Eerdmans, Jos Huijnen en Noor van der Meeren, Roos Böink en Sibe Mennema. P.S. Wij hebben behoefte aan extra leden, die zich (eventueel op ad-hoc basis) willen inzetten voor het welslagen van deze evenementen. U kunt contact opnemen met een van de commissieleden, of via e-mail [email protected]. 23

Kennisgemaakt met …

Paul Glaser Voor een talrijk publiek vertelde Paul Glaser dat hij tijdens een bezoek aan Auschwitz in een vitrine een koffer ziet staan met daarop zijn achternaam. Hij begint een zoektocht naar de herkomst ervan en komt op het spoor van zijn, in Stockholm woonachtige, tante Roosje. Aan de hand van haar dagboek, foto’s en filmmateriaal uit de periode 1933-1942 ontwikkelt zich een bijkans ongelooflijk verhaal. Tijdens zijn speurtocht ontdekt Paul dat Roosje Glaser een nauwelijks voor te stellen leven heeft geleid en wordt hij, katholiek opgevoed, geconfronteerd met zijn joodse identiteit. Aan de hand van de foto’s en filmfragmenten wordt een schets gegeven van de eerste dertig levensjaren van Roosje, een talentvolle danseres die in Noord-Brabant diverse dansscholen had en hiermee zelfs het Polygoonjournaal haalde. De oorlog maakt een einde aan haar carrière. Door het verraad van haar jaloerse echtgenoot belandt ze achtereenvolgens in zes concentratiekampen, met als eindstation Auschwitz. Dankzij haar sterke gestel en haar bijna onvoorstelbare overlevingsdrang, weet zij de verschrikkingen van de kampen te overleven. Met haar charme en haar levenslust (zo geeft ze in Westerbork dansles aan SS’ers!), en door listen lukt het haar zelfs mensen uit handen van de nazi’s te houden. In de voordracht lag het accent op Roosjes karakter en op haar leven vóór Auschwitz. Haar onmenselijke ervaringen in de kampen kwamen voorbij als een soort aftiteling van een film, waarin uiterst summier wordt aangegeven wat haar allemaal is overkomen. Na de pauze schetste Paul Roosjes leven na haar verblijf in de kampen. Ze wendt voor Deense te zijn en vestigt zich uiteindelijk in Zweden;

naar Nederland wil ze niet meer terug. Ze gelooft niet meer in God en de Staat, maar in karakter. Dat wordt de essentie van haar nieuwe bestaan dat ze opbouwt met een Zweedse ingenieur. Paul heeft Roosje in Stockholm opgezocht; pas na een tweede telefoongesprek is hij welkom en vertelt ze over haar leven. In 2000 overlijdt ze, 86 jaar oud. Haar as wordt op haar verzoek uitgestrooid in de zee. “Dat was weliswaar verboden”, zegt Paul, “maar in haar leven was wel meer verboden.” In zijn nawoord dankt Frans Schurer de alumnus (TU/e) voor zijn uitstekend gebrachte en ontroerende verhaal, en laat dat vergezeld gaan van het aanbieden van De kleine TU/e encyclopedie 1956-2006.

Jean Peters

Adverteren nieuwe stijl! Vanaf nu is het mogelijk om te adverteren in ‘t gewAG en op de website van het AG. Daarnaast kunt u denken aan het publieke scherm en de banners. U kunt kiezen uit diverse opties en alle combinaties zijn mogelijk. Voor prijzen en informatie kunt u terecht bij de redactie van ´t gewAG.

24

‘Romantisch zomerconcert’ werd verrassende avond

28 juni - en het wilde nog alsmaar geen zomer worden . Niettemin, of misschien juist daardoor, trok het als ‘romantisch en lichtvoetig’ aangekondigde AG-zomerconcert een meer dan volle Meerlezaal. Een aantal belangstellenden die zich niet aan de aanmeldingsprocedure hadden gehouden moest zelfs bij gebrek aan plaats weer naar huis worden gestuurd - voor de organisatoren een wat enerverend begin van de avond. Maar de sfeer en de kwaliteit van het concert hebben er niet onder geleden. Integendeel, met veel verve en muzikaliteit bracht het koor, onder leiding van Annelies Willemse en begeleid door pianist Rob van Heck, een ambitieus programma dat in het teken stond van het zigeuner(liefdes) leven. Uitgevoerd werd de zigeunerliederencyclus Opus 103 (maar liefst elf delen) en 112 van Johannes Brahms, op tekst van naar het Duits vertaalde Hongaarse volksmuziek. Deze werden nog eens aangevuld met Zigeunerleben, een compositie van Robert Schumann (opus 29). Herbert Platzer bracht met grote flair een verbindende tekst. Opvallend in de werken van Brahms waren de vele korte sologedeelten. Alle partijen vielen van tijd tot tijd met een of meer zangers solo te horen, wat voor veel afwisseling zorgde en de kwaliteit van solisten en koor goed uit de verf liet komen. Met name de tenoren, aangevuld met gasttenor Tarkan Tan die in de loop van de avond ook nog twee aparte muziekstukken ten gehore bracht, kwamen zo aan bod.

Bijzonder onderdeel van het programma was het optreden van het familie-ensemble Harald Ihle (accordeon), met dochter Frøydis (cello, trom en gitaar), schoonzoon Erik, kleinzoon Kay (16, piano), en kleindochters Ronja (14, viool) en Alba (11, cello). In wisselende samenstelling brachten ze samen klezmermuziek en Ierse volksliedjes, maar ook voerden Ronja en Alba twee zeer verdienstelijke duetten uit, en speelde Frøydis het werkelijk schitterende Prayer van Ernest Bloch, aan de vleugel begeleid door Erik. Deze laatste zorgde nog voor een bijzondere verrassing: Zijn op professioneel niveau gezongen aria’s (Una furtiva lagrima) uit Donizetti’s L’elisir d’amore en O tu che in seno agl’angeli uit Verdi’s La forza del destino) waren, wederom begeleid door Rob van Heck, het klapstuk van de avond. Het koor heeft nog nooit zo goed gezongen, zo viel na afloop aan de bar meer dan eens te horen, en ook voor het Ihle-ensemble was er veel waardering. Twee bezoekers van buiten het AG meldden zich spontaan aan als lid van het koor. Al met al een bijzonder concert, waar het enthousiasme vanaf spatte. En kennelijk heeft het ook de weergoden behaagd, want twee dagen later werd het eindelijk zomer… 

Katja Madrigal

25

Column

Kurkentrekker Lelijk, foeilelijk was mijn uitzicht op de achtergevels van de huizen aan de hoofdstraat door onze laatste pleisterplaats in Noord-Frankrijk. Ik zat voor een restaurantje in een parallelstraatje toch te genieten. Uitzicht op kriskras langs gevels lopende leidingen, uitstekende airconditioners, schots en scheef hangende deuren, poorten in diverse kleuren en staat van onderhoud, als daar al sprake van was. De wel uniforme gevellantaarns verspreiden een zacht gelig licht en de sfeer was geweldig. Hier en daar hing een bloembak. Ik genoot na niet alleen van een minstens een halve ster verdienend dinertje, maar evenveel van de koffie met een drankje, -ik had gehoopt op Bénédictine of Chartreuse, maar bij gebrek daaraan cognac- en vooral van een heel speciale ervaring zo pas opgedaan. Bij het openen van het flesje wijn aan tafel merkte ik op dat de oude dame die bediende een kurkentrekker hanteerde, waarvan onze mevrouw José Koppen me ooit verzekerde dat het de beste was die bestond. De bedienster, die voor een groepje Amerikanen al een woordenboek tevoorschijn had gehaald om de menukaart te verduidelijken en die als zeer dienstbaar gekenschetst kon worden, antwoordde ook mij welwillend op de vraag of dergelijke kurkentrekkers in een of andere winkel in de stad te koop zouden zijn. Ja, dat was zeker het geval, daar en daar of anders ook zeker daar en daar. Toen ze na afloop met de rekening kwam aanzetten was mijn verbazing groot, dat ze tegelijkertijd ook een doosje bij zich had, met… een

exemplaar van de superkurkentrekker. Ze bood me hem aan en ik mocht hem zo maar als present meenemen. Natuurlijk leg je dan wel een extra briefje bij de verschuldigde som en betaal je er dus eigenlijk wel wat voor, maar het ging om het gebaar, een zeldzaam staaltje van vrijgevigheid. Het was voor mij een geweldig teken van gastvrijheid en attentie, die me zeer aangenaam verraste. Steeds als ik hem nu gebruik en hij werkelijk perfect blijkt te werken, hoe goedkoop of duur de fles ook is, denk ik er met heel veel genoegen aan terug. Waarschijnlijk krijgen hoteliers de ‘tire-bouchons’ gratis van de wijnhandelaren, maar toch, ze had het helemaal niet hoeven doen. De speciale geste zal me altijd bijblijven. Restaurant la Cassolette, Rue Emmanuel Bruant 28 te Montbazon, kan ik zeer aanbevelen uiteraard. Jos Huijnen

Oproep Of ze nu herinneringen bewaren aan Phoenix, Virgiel, Minerva of Hermes, van tijd tot tijd valt op dat er samenkomsten in onze sociëteit zijn van oud-studenten uit Delft, Leiden, of Rotterdam. Ook Tilburg kent zijn alumnigezelschappen. Het lijkt ons de moeite waard om na te gaan of mensen die nog herinneringen hebben aan Olof, Asgard, Theseus, Askloa, Black and White of de prachtige aula en patio aan het einde van de Cobbenhagenlaan, Vidar, Voskens 26

of de flats aan de Verbernelaan, willen intekenen voor een borrel, hapje, maaltijd, activiteit in de sociëteit aan de Parklaan. Bent u Schoordijk-jurist, de Moor-socioloog, Cobbenhagen/ Schouten/Kolnaar-econoom en voelt u er voor om eens enkele mensen te ontmoeten die een relatie hebben met de vroegere KHT en nu Tilburg University laat dat ons dan weten, liefst per mail aan [email protected] of jos.huijnen@ on.nl. Wij laten dan van ons horen.

Mutaties Ledenbestand Nieuwe leden

Overleden

Mw. G.H. Schipper-van Dodeweerd (Goos), Eindhoven Ir. C.D.R. de Vaal (Kees), Eindhoven Ir. R.G. van Vliet (Ruud), Eindhoven Ing. W. Verseijden (Wim), Eindhoven Dr. T. Vorenkamp (Tanno), Eindhoven

Mw. M. Rozendal-Verbist Dhr. A. Brouwers Mw. mr. A.S. Maas Geesteranus-Lange Drs. H.J. ter Heege Mr. J. van Wulfften Palthe

Goos Schippervan Dodeweerd

Kees de Vaal

Ruud van Vliet

Wim Verseijden

Tanno Vorenkamp

Colofon De Eindhovense vereniging ‘Het Academisch Genootschap’ (opgericht in 1945) wil een trefpunt zijn voor personen met brede belangstelling voor maatschappij, wetenschap en cultuur in de ruimste zin van het woord. Daarnaast geeft zij gelegenheid tot beoefening van kunsten en wetenschappen op niet-beroepsmatige basis. De sociëteit, als integrerend deel van de vereniging, is een rustpunt voor leden en hun introducés en biedt een gezellige ambiance voor gesprek en ontspanning. Het verenigingsblad ’t gewAG verschijnt tenminste vijf keer per jaar. Het lidmaatschap bedraagt € 220 (huisgenootleden € 135) per jaar. Website: www.acadgen.nl E-mail: [email protected] Bestuur: Richard de Groot, voorzitter, tel. 0413-366735 Sjanelien Baats, secretaris a.i.

E-mail: [email protected] Contributierekening: ING 4344135 Sociëteitsgebouw Parklaan 93, 5613 BC Eindhoven Telefoon 040-2434808 Redactie Michiel de Veer, hoofdredacteur Jan Koppen, eindredacteur ’t gewAG Jet Ruigendijk, Liesbeth Schreuder, Monique van Zutphen, redacteuren Harald Ihle, webmaster Hans Eerdmans, senior web associate Addie de Fluiter, Ed Verstijnen, web associates Jos Huijnen, perscontacten E-mailadressen redactie ’t gewAG: [email protected] Webteam: [email protected] Externe communicatie: [email protected] Layout Graphic Match, Eindhoven Druk Puntscherp, Eindhoven 27

Voor wie de uitdaging zoekt...