SeniorenWijzer. dé SeniorenWijzer is een uitgave van mbmediaexpress Editie Zuid-Holland - Voorjaar Rotterdam

SeniorenWijzer dé SeniorenWijzer is een uitgave van mbMediaExpress

4

Rotterdam

Editie Zuid-Holland - Voorjaar 2015

17

Welkom op Zorgboerderij de Molenhoeve

32

9 dingen over de ziekte van Parkinson

Inhoud

Colofon Uitgever mbMediaExpress Industrieweg 2 A 4762 AE Zevenbergen Tel: 0168 321560 Fax: 0168 321561 Email: [email protected] Website: www.seniorenwijzer.eu

Sonneburgh is een stichting die in oorsprong uitgaat van de Nederlandse Hervormde Kerk. De Stichting beheert een verpleeghuis, drie verzorgingshuizen en twee servicewoningencomplexen. De zes voorzieningen zijn gesitueerd op drie locaties in Rotterdam: • het verpleeghuis, een verzorgings-huis en serviceflat aan de Groene Kruisweg 381 te Rotterdam-Charlois • een verzorgingshuis en serviceflat aan de Ravenswaard 5 in IJsselmonde • en een verzorgingshuis Het Havenlicht aan de Velsenaerstraat 4 in Pernis.

Sonneburgh biedt een breed scala aan diensten aan op het gebied van wonen, welzijn en/of behandeling. In het zorg- en dienstverleningsproces staat de cliënt in zijn hele mens-zijn centraal. Dit betekent dat er aandacht zal zijn voor lichaam, geest, levensbeschouwing en sociaal functioneren dat wil zeggen dat Sonneburgh de cliënt niet los van zijn sociale netwerk beschouwt en dat er aandacht wordt geschonken aan de relatie met de maatschappij buiten de organisatie.

Het gebruik van social media door cliënten willen wij dan ook stimuleren. Mantelzorgers en vrijwilligers worden daarom van harte uitgenodigd om betrokken te blijven. Het zorg- en dienstverleningsproces wordt gekenmerkt door wederzijds respect en gelijkwaardigheid tussen zorgverlener en cliënt. Er zijn diverse faciliteiten op de locaties, zoals centrale ontmoetingsruimten, kabelkrant, kapper, pedicure, winkeltjes, biljart, bibliotheek.

4 Rotterdam 6 Nationale museumweek 8

Miniworld Rotterdam: Het Leukste Uitje van Zuid-Holland

10 Vader (85) en zoon (57) liggen wakker van ‘eigen kracht’ en ‘sociaal netwerk’ 12 Angststoornis: wanneer angst uw leven beheerst 13 Op pad met Het Nationaal Ouderenfonds

Redactie

14 Kwaliteitswaarborg Zorgboerderijen

Mevr. A.M.D.H. Boekholt

17 Welkom op Zorgboerderij de Molenhoeve

Aquisitie

19 Dagbesteding op de zorgboerderij

mbMediaExpress

20 Het sociale netwerk vergroot het geluksgevoel

Vormgeving

22 Zomer… bescherm ook uw ogen!

Tieme Dekker, Roden

24 Contactlenzen voor alle leeftijden

Druk

26 Social media in de zorg: onmisbare vitamine S

Veldhuis Media, Raalte

28 Botanische Tuin TU Delft 30 Diabetes voedingszorg op maat 31 Zijn uw voeten ‘diabetische voeten’?

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, gekopieerd of vermeningvuldigd. Op welke wijze dan ook, zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.

32 9 dingen die u wellicht nog niet wist over de ziekte van Parkinson 34 Ouderdom komt met… Verstopping?

“Bij Sonneburgh draait alles om de mens. En dat merk je. De zorgverleners nemen de tijd en geven persoonlijke aandacht. Waar vind je dat nog? Ze vinden het belangrijk dat ik me hier thuis voel. En dat ik zo

13

zelfstandig mogelijk kan leven. gezelligheid, persoonlijke aandacht en geborgenheid... Zorg met warmte!”

“Persoonlijke aandacht, waar vind je dat nog?”

Schulpweg Rotterdam Groene Kruisweg 381, t 010 291 84 44 - Verpleeghuis met 152 plaatsen en 16 plaatsen dagbehandeling

Groene Kruisweg Rotterdam Groene Kruisweg 269, t 010 291 84 66 - Verzorgingshuis met 108 plaatsen - Servicewoningcomplex met 76 woningen

Ravenswaard Rotterdam IJsselmonde Ravenswaard 5, t 010 479 91 11 - Verzorgingshuis met 118 plaatsen - Servicewoningcomplex met 113 woningen

Het Havenlicht Rotterdam-Pernis Velsenaerstraat 4, t 010 263 18 88 - Verzorgingshuis met 60 plaatsen

Kijk voor meer informatie en actuele vacatures op www.sonneburgh.nl

8 28

4

5

VOORBEELD TEKST

Operadagen Rotterdam | 22 t/m 31 mei 2015 | Div. locaties

Rotterdam In Rotterdam vinden jaarlijks vele festivals en evenementen plaats op het gebied van sport, kunst en cultuur. De komende maanden maakt de stad zich op voor onder meer de Marathon, de Operadagen Rotterdam en Kunsthal Kookt & Kweekt. Rotterdam Festivals selecteerde een aantal interessante evenementen in april, mei en juni.

Operadagen Rotterdam is een tiendaags festival voor muziektheater anno nu. Jaarlijks presenteert Operadagen Rotterdam een eigenzinnig programma waarin de reguliere operagrenzen vervagen. Theater- en concertzalen maar ook Rotterdamse huiskamers, openluchtlocaties en bijzondere gebouwen vormen de podia voor wereldvermaarde solisten en voor talent van eigen bodem. Een festival dat de stad en al zijn kleurrijke bewoners in de hoofdrol zet en tegelijkertijd een internationaal publiek van professionals aanspreekt. Operadagen Rotterdam heeft voor 2015 een programma samengesteld rond het thema ‘Gelijkheid’. Want hoe gelijkwaardig zijn we nu eigenlijk? Elke voorstelling belicht eigen aspecten.

CHIO Rotterdam | 17 t/m 21 juni 2015 | Kralingse Bos Het CHIO Rotterdam is het grootste internationale outdoor paardensportevenement van Nederland. Met een historie van 66 jaar is het CHIO Rotterdam bovendien het oudste topsport evenement van Rotterdam.

Sportfilmfestival Rotterdam | 9 april / 11 april 2015 | Cinerama filmtheater Gastheer Wilfried de Jong ontvangt gedurende drie dagen diverse gasten uit de sport- en filmwereld. Het filmfestival is een artistiek programma waar sportfilms en -documentaires centraal staan, maar ook talkshows en lezingen worden gehouden. Rotterdam Topsport organiseert het festival, drie dagen voor de 35e editie van de Marathon Rotterdam, in samenwerking met ‘Andere Tijden Sport’ (NOS/VPRO), RTV Rijnmond en Sportnext. De aanleiding voor het Sportfilmfestival Rotterdam is het 25-jarig jubileum van de organisatie Rotterdam Topsport.

Skutsjesilen op de Kralingse Plas | 27 t/m 31 mei 2015 | Kralingse Plas De toppers uit de LFKS (Lepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen) zullen Friesland verlaten en hun opwachting maken ‘in Holland’ voor de strijd om de Kralingen Cup, op de Kralingse Plas. Een uniek duurzaam evenement in hartje Rotterdam!

NN Marathon Rotterdam | 12 april 2015 | Route Het grootste eendaagse sportevenement van Nederland presenteert de absolute wereldtop. Daarnaast zijn

er vele duizenden andere lopers en enthousiaste toeschouwers. Kortom: een mix van (top)sport en volksfeest.

Sportieve hoogtepunten zijn de Furusiyya FEI Nations Cup presented by Longines, de FEI Nations Cup dressuur, de Longines Grand Prix Port of Rotterdam (springen), de spectaculaire Frans Lavooij Six Bars en natuurlijk de InterChem Grand Prix Kür op Muziek (dressuur). Behalve topsport is er aandacht voor de aangepaste sport en krijgt jeugdig en regionaal talent in het Kralingse Bos een podium.

Kunsthal kookt & kweekt festival | 19 t/m 21 juni 2015 | Kunsthal KunsthalKOOKT, pionier onder de ‘eerlijk eten ’festivals, is terug van weggeweest! Aan de 5e editie doen bekende gezichten mee, maar ook kleinschalig werkende boeren, bakkers, vissers, slagers en andere producenten die onbekend zijn bij het grote publiek. Nog meer dan voorheen mogen bezoekers proeven van wat direct van het land of uit de zee komt. Ook andere stadsinitiatieven krijgen de ruimte; zij geven een voorproefje van hun eigen markten en festivals in 2015.

Voor meer festivals of evenementen kijk op: www.rotterdamfestivals.nl

NATIONALE MUSEUMWEEK

6

Nationale museumweek In deze snel veranderende wereld zijn musea misschien wel belangrijker dan ooit. Het zijn de plekken van bezinning en herkenning. Van verwondering, verbazing en ontroering. Musea verbinden ons met het verleden, met het nu, met het grote verhaal over wie we werkelijk zijn. Nederland telt vele prachtige museumcollecties over geschiedenis, beeldende kunst, natuurhistorie, economie, wetenschap, techniek en volkenkunde. Grote en kleinere musea vertellen onmisbare verhalen.

Ze bewaren alles dat van tijdloze, onschatbare waarde is. Collecties zijn het geheugen van een stad, een streek, van ons land en daarmee van onszelf. Om het bewustzijn van deze collecties, ‘ons echte goud’, te vergroten komt de Museumvereniging dit jaar voor het eerst met de Nationale Museumweek.

Wat voorheen bekend stond als Museumweekend, is vanwege groot succes nu verlengd tot Museumweek. Alle (circa) 450 musea van Nederland zullen een volledige week in het teken staan van ‘ons echte goud’. Elk museum, elke collectie toont ons een deel van een geweldige rijkdom, ons echte goud! Een enorm cultureel kapitaal, dat van ons allemaal is. Binnen en buiten de muren van het museum kunt u door deze campagne de ware schatten ontdekken door verrassende initiatieven. Tijdens deze week zullen op zeven verschillende locaties verspreid door heel Nederland spectaculaire onthullingen worden gedaan. Want waar komt ons verleden tot leven? Waar bewaren we onze schatten? Waar kunnen we leren wie we zijn? Waar komen we weer even tot onszelf? Waar hebben we onverwachte ontmoetingen? Waar vinden wij ons echte goud? De Nationale Museumweek is er met als doel om het bewustzijn van onze ontelbare schatten te vergroten, want ons echte goud is dichterbij dan u denkt. De Museumweek vindt plaats van 18 t/m 26 april. Voor meer informatie kunt u de website van de Nationale Museumweek bezoeken via www.nationalemuseumweek.nl

Het Chabot Museum Het Chabot Museum is sinds 1993 gevestigd in een van de mooiste villa’s van Rotterdam. Dit monument van het Nieuwe Bouwen aan het Museumpark is een ontwerp uit 1938 van de architect G.W. Baas, die daarvoor vele jaren werktebij het architectenbureau Brinkman & Van der Vlugt (bekend van o.a. de Van Nellefabriek, Stadion Feijenoord en Huis Sonneveld in Rotterdam). Baas liet de uitvoering van de bouw over aan L. Stokla toen hij werd aangesteld als coördinatorvan de bouw van het KröllerMüller Museum op De Hoge Veluwe. De villa in modernistische stijl is oorspronkelijk gebouwd als woonhuis, in opdracht van de familie Kraaijeveld. Kenmerkend voor het huis zijn de lichte ruimten, de openheid naar de tuin

7

Het Chabot Museum en het unieke zicht op de omgeving van het Museumpark. De tuinen van het Chabot Museum en de overige Museumparkvilla’s vormen een groene oase in het centrumvan de stad, waar de bijzondere Rotterdamse architectuur uit de periode van het internationale Nieuwe Bouwen opnieuw kan worden beleefd.

ARMANDO Brokstukken / Bruchstücke In het Rotterdamse lustrumjaar 2015, waarin het bombardement op de stad breed wordt herdacht en de vrijheid gevierd, presenteert het Chabot Museum een van Nederlands meest bekende naoorlogse kunstenaars. De Nederlandse kunstenaar Armando (Amsterdam, 1929) staat bekend om zijn veelzijdig talent. Als schrijver, dichter, theatermaker, violist en beeldend kunstenaar heeft hij een indrukwekkend oeuvre tot stand gebracht. Hierin nemen zijn jeugdervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog in de omgeving van Kamp Amersfoort een centrale plaats in. Er zijn opmerkelijke overeenkomsten aan te wijzen in het beeldende werk van Armando en het oeuvre van Henk Chabot (1894-1949). Ook bij Chabot spelen zijn ervaringen in de crisisjaren en de daaropvolgende oorlogsjaren een allesbepalende rol.

Met een uitgebreide selectie schilderijen en sculpturen blikt Armando in Brokstukken / Bruchstücke terug op zijn werk en worden nieuwe accenten gezet. In zijn kijk op de wereld speelt de schoonheid van verwoesting, of meer algemeen de schoonheid van het kwaad, een grote rol. Universele thema’s als de mens in relatie tot zijn (gewelddadige) medemens, het goed en het kwaad, oorlog en vrede, worden indringend verbeeld.

8 MINIWERELD ROTTERDAM

9

Miniworld Rotterdam: Miniworld Rotterdam is de grootste overdekte miniatuurwereld van de Benelux, in het hart van Rotterdam. Hier wacht een wereld op u vol licht, geluid en beweging. Een wereld van typisch Nederlandse landschappen, de stad Rotterdam en haar haven, alles met de hand tot in de kleinste details nagemaakt. Sinds 10 april is ook Diergaarde Blijdorp hier te vinden met alle door Sybold van Ravesteyn ontworpen verblijven.

Wist u bijvoorbeeld dat: ... Miniworld al vier keer is genomineerd door leden van het Land van ANWB (publieksprijs!) tot Leukste Uitje van Zuid-Holland en deze prijs ook al drie keer heeft gewonnen? Ook in 2015 is Miniworld weer het Leukste Uitje van Zuid-Holland! .. Miniworld vroeger Railz Miniworld heette en in 2007 is gestart? ... 80% van onze bezoekers Miniworld een 9 of een 10 geeft in onze doorlopende enquête na een bezoek? ... Miniworld door veel bezoekers ‘het Madurodam van Rotterdam’ wordt genoemd?

... Miniworld op slechts 5 minuten loopafstand van Rotterdam Centraal Station ligt, op het Weena? ... er ruim 2800 gebouwen staan, 27.000 figuurtjes, 20.000 lampjes, 5 pinguïns, 3 superhelden en 1 surfende koe en dat er meer dan 150 treinen rijden? ... Miniworld inmiddels zo’n 85000 bezoekers per jaar ontvangt? ... elke 24 minuten het hier nacht wordt? ... hier ook gebouwen te zien zijn die door het bombardement zijn verwoest zoals het station Hofplein en het Coolsingelziekenhuis?

Het Leukste Uitje van Zuid-Holland

6-9 mei, Rotterdamse Verhalen Vierdaagse: Sporen van de Oorlog Van 6 t/m 9 mei houdt Miniworld de inmiddels 4de editie van de Rotterdamse Verhalen Vierdaagse, dit jaar getiteld ‘Sporen van de Oorlog’. Het is 75 jaar geleden dat Rotterdam werd gebombardeerd. Tijdens deze vier dagen worden vele verhalen verteld aan de hand van de miniatuurwereld over het bombardement en de wederopbouw.

Combinatie met Tramrit en Trammuseum Om de vierdaagse compleet te maken hebben Miniworld en het Trammuseum Rotterdam de handen ineen geslagen: tijdens de Rotterdamse Verhalen Vierdaagse vertrekt er elke dag om 11:00 uur en 13:00 uur een historische tram vanaf Rotterdam Centraal (u wordt hierheen gebracht

door medewerkers van Miniworld). Met de tram rijdt u door de stad Rotterdam, langs delen van de brandgrens, richting het Trammuseum Rotterdam terwijl een stadgids u van alles vertelt. In het Trammuseum is een expositie getiteld “Trammend door het Puin”. Hierna gaat u terug naar Rotterdam Centraal en bent u weer welkom in Miniworld Rotterdam om de miniatuurwereld verder te ontdekken. Voor een gegarandeerde plaats in een van de trams kunt u vooraf een etiket kopen

in de webshop van Miniworld Rotterdam. In dit etiket is een korting van 20% verwerkt op de totale combinatie! Voor meer info en het bestellen van een ticket: http://www.miniworldshop.nl/RVV2015.

Voor meer informatie en openingstijden: www.miniworldrotterdam.com telefoon: 010-2400501

Vader (85) en zoon (57)

TYMPAAN

10

Dit artikel geeft een gezicht aan enkele kwetsbare burgers; een vader en zoon bij wie termen als maatschappelijke participatie, eigen kracht en sociaal netwerk angst inboezemen. Niet meer zelfstandig kunnen wonen in praktische en financiële zin, eenzaamheid en andere dreigingen liggen ‘op de loer’. Het zijn de mensen die dadelijk met de drie decentralisaties tussen wal en schip gaan vallen. En, zij zijn niet de enigen. Onlangs werd het Tympaan Instituut gebeld door een lid van het Seniorenpanel Zuid-Holland1 met een noodkreet; hoe moest dat allemaal met hem en zijn thuiswonende zoon nu de Wmo en de AWBZ veranderden, mogelijke korting op AOW en de mantelzorgboete, boete op scheef wonen enz.? Hoewel het Tympaan Instituut geen hulpverlenende instantie is, hebben we besloten dit signaal op te pakken. We hebben vader en zoon gevraagd mee te werken aan een interview over hun situatie als een aanvulling op de kwantitatieve gegevens waar beleidsmakers veelal van uit gaan. Er komt een aantal aspecten naar voren waarbij ter illustratie kwantitatieve gegevens gepresenteerd worden op provinciaal niveau. Uiteraard kunnen deze gegevens ook op gemeentelijk niveau geleverd worden.

Vader en zoon Op een vrijdagmiddag zoek ik de vader en zoon op. De zoon, 57 jaar, heet me hartelijk welkom en leidt me naar de woonkamer waar ik zijn vader, 85 jaar tref. De vader vindt het eigenlijk vervelend dat hij ons gebeld heeft maar ik verzeker hem dat we het een belangrijk signaal vinden. Het geeft aan hoeveel zorg er leeft bij de mensen over wie het gaat. Juist dat verhaal is zo belangrijk om betekenis te kunnen geven aan alle ontwikkelingen en te beseffen dat het om kwetsbare mensen gaat.

1

1 op de 10 huishoudens in Zuid-Holland moet rondkomen van een laag inkomen. (www.ris-zh.nl) Achtergrond Zij wonen in een relatief kleine vierkamer portiekflat (circa 55 m2) op de eerste verdieping. Er is een trap van een tree of acht. De zoon, met stoornissen in het autistisch spectrum en fysieke beperkingen, woont al weer een jaar vijftien bij zijn ouders. Dit is zo gekomen nadat hij een flinke burnout heeft gehad waardoor hij uiteindelijk ook zijn baan is kwijtgeraakt. Na slepende rechtszaken jegens zijn werkgever heeft hij uiteindelijk gelijk gekregen en krijgt hij nu een kleine WAO-uitkering. Hiermee kan hij financieel gezien niet zelfstandig wonen. Vader heeft altijd gewerkt en heeft naast AOW een klein pensioen. Tot januari van dit jaar woonden zij met drie in de woning; moeder overleed in januari. Moeder is heel lang ziek geweest waarvan de laatste 17 jaar ook zorgbehoeftig. Vader en zoon hebben samen voor moeder gezorgd. De laatste drie maanden van haar leven ging het thuis echt niet meer en werd het zorgen te zwaar. Moeder is toen opgenomen in een verpleeghuis.

Zo’n 563 duizend volwassenen in Zuid-Holland verlenen langdurig en intensief mantelzorg. (www.ris-zh.nl)

Vader en zoon vullen elkaar aan tijdens het gesprek en zijn zeer zorgvuldig in het formuleren. Zij zijn zeer zorgzaam naar elkaar. Tijdens het gesprek wordt al snel zichtbaar dat er sprake is van een breekbaar evenwicht, wat de heren beamen. Vader is ontzettend moe na het intensieve zorgproces voor zijn vrouw die bij elkaar al zo’n veertig jaar ziek was waarvan de laatste zeventien jaar zoals gezegd ook echt zorgbehoeftig. Vader ligt naar eigen zeggen wel 12 uur per etmaal op bed.

Mensen die laag opgeleid zijn, moeite hebben om rond te komen, een laag salaris hebben of geen betaald werk hebben zijn twee tot drie keer vaker sterk eenzaam dan mensen met een hoge sociaaleconomische status. (www.eenzaam.nl) Hij is onzeker ter been en komt behalve voor spulletjes naar de container brengen nauwelijks buiten. Laatste keer dat hij buiten was en met de trein op stap ging om energie op te doen en er even uit te zijn, is hij in de trein gevallen met allerlei kneuzingen als gevolg. Ze zijn weliswaar nog mobiel door een auto maar die is al erg oud en als er grote mankementen aan komen is dat financieel gezien ‘einde verhaal’ van het auto rijden.

S inds 2000 heeft het Tympaan Instituut een Seniorenpanel dat zij regelmatig raadpleegt voor onderzoek naar bijvoorbeeld wensen en mogelijkheden om zo zelfstandig mogelijk ouder te kunnen worden in de eigen woonomgeving.

liggen wakker van ‘eigen kracht’ en ‘sociaal netwerk’ De inwonende zoon heeft ook intensief voor moeder gezorgd en veel taken op zich genomen. De ziekte van moeder heeft denk ik een stempel gedrukt op het gezinsleven maar geen van beiden moppert daar overigens over. Geestelijk een krachtige vrouw begrijp ik maar haar fysieke gezondheid was slecht. Het is de zoon na zijn burn-out niet meer gelukt om een baan te vinden. Diverse psychische problemen, liggen hier mede aan ten grondslag. Hij is heel prikkelgevoelig, snel vermoeid door zijn fysieke gestel en door overprikkeling en een slechte slaper. Zoon was mede-mantelzorger voor moeder en is nu de enige mantelzorger voor vader terwijl vader op zijn beurt weer wat ‘regelwerk’ voor zijn zoon doet.

Huidige situatie Twee heel vriendelijke mensen die het samen allemaal zelf proberen op te lossen en beiden angstig zijn dat de ander wat zal overkomen. Vader kan niet zonder de hulp van de zoon en zoon weet niet of hij het alleen zou redden, in ieder geval financieel niet. Hij heeft geen pensioen opgebouwd noch mogelijkheden om daar voor te sparen. Zij zijn beiden bang dat de ‘mantelzorgboete’ er toch van gaat komen en dat zou een achteruitgang van zo’n 250 euro per maand betekenen.

Vanuit de Wmo worden per 1.000 inwoners jaarlijks 4,2 woonvoorzieningen verstrekt (SGBO Benchmark 2013; Transitiemonitor, www.ris-zh.nl). Woningaanpassing in de vorm van een traplift is bij de moeder afgewezen omdat woningaanpassingen in de openbare ruimte (trappenhuis van portiekflat) niet toegewezen worden. Het gezin heeft toen zelf een extra leuning aan laten brengen en betaald. Als vader slechter ter been wordt is hij dus volgens zeggen veroordeeld tot binnen zitten. Vanuit de Wmo ontvangen zij huishoudelijk hulp waar zij erg blij mee zijn. Wat er overblijft aan dagelijkse huishoudelijke taken, valt hen zwaar en is soms eigenlijk te veel.

19% van de 75-plussers in ZuidHolland krijgt huishoudelijke hulp vanuit de wmo (Monitor Langdurige Zorg). Beiden zijn breed geïnteresseerd en dat is meteen wat het leven ook ingewikkeld maakt; er komt nogal wat nieuws op hen af over veranderende wet- en regelgeving qua zorg- en welzijnvoorzieningen maar niemand kan precies de gevolgen overzien. Dat zorgt voor onrust en onzekerheid. Beiden zijn eigenlijk iedere dag samen aan het overleven. Er is nauwelijks tot geen energie om andere, ontspannende activiteiten te doen of even los te komen van elkaar. Het dagelijks leven met alle onrust gevende berichten over veranderingen in zorg- en welzijnvoorzieningen, is meer dan genoeg.

Sociaal netwerk Er is geen sociaal netwerk, geen vangnet. Het gezin lijkt, mogelijk mede door de ziekte van moeder erg op zichzelf aangewezen, in zich zelf gekeerd. Wel is er goed contact met de dochter/zus uit het gezin. Zij woont helaas op grote afstand en moet zelf alle zeilen bij zetten met een volgens haar broer, slecht betaalde baan in de zorg en een sinds kort werkeloze man. Zij is altijd bereid tot hulp maar praktisch gezien lukt dat vaak niet. Behalve dat de vader telefonisch contact onderhoudt met familie van de moeder is er geen directe familie in beeld.

In zeer sterk stedelijke gemeenten in Zuid-Holland kent ruim een derde van de inwoners hun buurtbewoners nauwelijks (www.ris-zh.nl).

Zoon heeft geen echte vriendenkring, mede doordat hij naast de dagelijkse beslommeringen niet veel energie over houdt. Een activiteit buiten de deur kost hem een aantal dagen ‘bijkomen’. Wel maakt hij af en toe een afspraak met een bevriend kunstenaar waarvan hij kunst verzamelt. Deze afspraken plant hij zorgvuldig en daarna moet hij de nodige rust in acht nemen. Buren in het portiek zeggen zij vriendelijk gedag maar zouden ze nooit om hulp kunnen en willen vragen. Vroeger was er contact met de kerkgemeenschap maar vader vindt dat deze hen lelijk heeft laten zitten met de ziekte van moeder. Reden waarom vader ook niet meer naar de kerk gaat en dit netwerk min of meer weggevallen is.

En nu … Iedere dag schrikken zij van wat er vanuit Den Haag allemaal geroepen wordt. Over huuraanpassingen, dat zij zouden moeten verhuizen vanwege scheefwonen of dat de zoon de huur niet alleen kan betalen als vader wat overkomt, verhoging eigen bijdrage huishoudelijke hulp, veranderingen in de regelgeving, kreten als eigen kracht en eigen netwerk, mantelzorgboete etc.etc. Kortom, een heel kwetsbaar systeem dat niet echt voorbereid is op de dingen die komen gaan, niet goed los kan komen van de struggle for life, geen netwerk heeft en zorgen heeft over elkaar en de nabije toekomst. Wat betekenen ‘eigen kracht’ en participatiemaatschappij voor deze breekbare mensen? Marie-José Hijnekamp en Hesther Konings, beiden werkzaam als adviseur bij het Tympaan Instituut in Den Haag

11

Angststoornis: wanneer angst uw leven beheerst

ANGSTSTOORNIS

12

Door Fonds Psychische Gezondheid Iedereen is wel eens bang. En dat is maar goed ook, want gevoelens van angst waarschuwen voor dreigend gevaar. Als u bijvoorbeeld een auto met volle vaart op u af ziet rijden, dan maakt uw lichaam zich klaar voor actie, zodat u snel weg kunt rennen. Dit is een gezonde reactie. Maar wat is het verschil tussen ‘gewone’ angst en een angststoornis? Bang zijn voor een leeuw is verstandig. Maar als u een angstreactie krijgt bij het zien van een leeuw op televisie, dan kan uw angst u belemmeren. Wanneer u regelmatig last hebt van diverse kenmerken van een angststoornis (zoals bewuste vermijding van de angstbron of buitenproportionele angst ten opzichte van het werkelijke gevaar) en dit zorgt voor problemen in de sociale of beroepsmatige sfeer, dan kan er sprake zijn van een angststoornis. Deze diagnose kan alleen gesteld worden door een psychiater of psycholoog.

Om hoeveel mensen gaat het? Bijna 20% van de Nederlandse bevolking heeft ooit in zijn of haar leven last gehad van een angststoornis. Onder hen zijn meer vrouwen dan mannen. Het gaat om serieuze klachten die de kwaliteit van leven ernstig aantasten.

Er zijn verschillende soorten angststoornissen, bijvoorbeeld: • De sociale angststoornis. Dit is een grote angst om raar gevonden te worden of de angst om bijvoorbeeld te blozen of trillen in gezelschap • De paniekstoornis: iemand heeft dan regelmatig paniekaanvallen op volkomen onverwachte momenten • Agorafobie: bij velen bekend als ‘pleinvrees’ of ‘straatvrees’. Iemand is dan extreem angstig om alleen buitenshuis te zijn, in menigten, het openbaar vervoer, afgesloten ruimten zoals winkels of bioscopen of juist open ruimten zoals bruggen of marktpleinen Zo zijn er nog meer varianten die hier niet genoemd worden.

Hoe ontstaat een angststoornis? Een angststoornis ontwikkelt zich door een combinatie van biologische, sociale en psychische factoren. Zo komen angststoornissen in sommige families vaker voor dan in andere. Een angststoornis begint vaak na een ingrijpende gebeurtenis, zoals een sterfgeval, een ernstige ziekte of de scheiding van iemands ouders. Maar ook leuke dingen als de geboorte van een kind kunnen aanleiding zijn voor een angststoornis. Persoonlijke eigenschappen als slecht voor uzelf opkomen, het moeilijk kunnen uiten van gevoelens en het uit de weg gaan van conflicten zijn ook van invloed of u wel of niet een angststoornis krijgt.

Wat kunt u zelf doen? Een angststoornis gaat bijna nooit vanzelf over. Het is daarom belangrijk om niet te wachten met het zoeken van hulp. Het belangrijkste is dat iemand met een angststoornis toegeeft dat hij of zij een probleem heeft en daar iets aan wil veranderen. Dit kan eventueel zelf en/of samen met anderen, maar als de angststoornis het dagelijks leven

(ernstig) belemmert is het verstandig te gaan praten met de huisarts. Hij of zij kan helpen met het vinden van passende hulp en bijvoorbeeld doorverwijzen naar een professionele hulpverlener zoals een psycholoog of psychiater. Een aantal tips: • Probeer een goed beeld te krijgen van uw angst. Bepaal bijvoorbeeld welke invloed deze angst op uw leven heeft. Stel uzelf vragen als: Waar ben ik bang voor? Wat betekent deze angst voor mijn leven? • Praat over uw angsten met mensen in uw omgeving, zoals uw familie of vrienden. • Bepaal welke klachten u ervaart bij beginnende paniek of angstgevoelens. Stel uzelf vragen als: Wat voel ik als mijn paniek of angst opkomt? Wat gebeurt er precies in mijn lichaam? • Probeer situaties waar u bang voor bent niet te vermijden. De voor u angstige situaties en momenten vermijden, houdt uw angst juist in stand. Wanneer u situaties waar u bang voor bent leert op te zoeken, draagt dit op de lange termijn bij aan het verminderen van uw angsten. • Wanneer u uzelf blootstelt aan uw angsten, is het goed om vaardigheden onder de knie te hebben die uw lichaam en geest tot rust brengen en rustig houden. Ademhalings- en ontspanningsoefeningen kunnen u helpen om moeilijke situaties aan te kunnen.

Op de website van Fonds Psychische Gezondheid staat een brochure over angststoornissen. Ook kunt u testen of angst een grote rol speelt in uw leven en of u aanleg hebt voor angst. Ga naar www.psychischegezondheid. nl/angststoornissen voor meer informatie.

Op pad met Het Nationaal Ouderenfonds Hebt u last van lentekriebels en wilt u lekker op pad, maar weet u niet hoe? Het Nationaal Ouderenfonds maakt dagelijkse dingen als boodschappen doen of met een uitje meegaan weer toegankelijk voor ouderen die bijvoorbeeld slecht ter been zijn of weinig aanspraak hebben. De BoodschappenPlusBus haalt en brengt u naar een uitje of om gezellig samen boodschappen te doen.

anders had ik alleen gezeten. Mensen die ik via de BoodschappenPlusBus heb leren kennen, heb ik zelfs al op bezoek gehad.” In de BoodschappenPlusBus is er ruimte voor uw rollator en in sommige bussen ook voor uw rolstoel. De bus rijdt bijna iedere dag, haalt u op en brengt u thuis.

De OuderenOmbudsman: geen vraag of onderwerp te gek

In dit artikel leest u meer over de BoodschappenPlusBus, maar ook over de OuderenOmbudsman en een van de kwesties die momenteel de aandacht vraagt bij de OuderenOmbudsman: het levenstestament. Dit is een document waarin ouderen belangrijke zaken die tijdens het leven spelen, bij de notaris kunnen vastleggen.

Met de BoodschappenPlusBus eropuit! Samen boodschappen doen of een uitstapje maken onder begeleiding van vrijwilligers. De BoodschappenPlusBus van het Nationaal Ouderenfonds rijdt in 70 plaatsen in Nederland. U kunt bijvoorbeeld naar de (super)markt, het tuincentrum, het museum of naar het strand. De BoodschappenPlusBus is er voor iedereen vanaf 55 jaar. Mevrouw Snel (84 jaar) uit Doorn vertelt: “Ik ben slecht ter been en mijn familie woont ver weg. Met de BoodschappenPlusBus kom ik eindelijk weer eens buiten de deur en onder de mensen,

De OuderenOmbudsman van het Nationaal Ouderenfonds is een dienst, een onafhankelijke vraagbaak speciaal voor ouderen. De gedreven vrijwilligers van de OuderenOmbudsman zitten dagelijks klaar om de telefoon aan te nemen en ouderen soms letterlijk op weg te helpen. Maar ook via internet kunnen vragen worden gesteld. Bovendien geeft de website van de OuderenOmbudsman up-to-date informatie over allerhande kwesties. De meest uiteenlopende onderwerpen komen aan bod: wonen, zorg, welzijn of mobiliteit, maar ook geldzaken. Geen vraag is te gek. En als de vrijwilligers van de OuderenOmbudsman het niet weten, dan weten ze in ieder geval waar u moet zijn voor een passende oplossing, of ze gaan er alsnog zelf naar op zoek.

Het levenstestament Een van die belangrijke thema’s die de OuderenOmbudsman aan de orde stelt is het zogenaamde levenstestament. Vooral ouderen laten vaker bij een notaris vastleggen wie hun financiële belangen mag behartigen als zij daar zelf niet meer toe in staat zijn door bijvoorbeeld dementie. De Ouderenombudsman moedigt het gebruik van dit levenstestament aan. Jan Romme, de OuderenOmbudsman ‘in persoon’ benadrukt het belang van een levenstestament: “Het is heel belangrijk dat je vooraf dichttimmert wat er met je geld gebeurt als je nog leeft maar het zelf niet meer kan regelen. Het levenstestament is niet alleen te gebruiken voor het regelen van de geldzaken, maar je kunt er ook in vastleggen of je wel of niet wilt worden behandeld bij ziekte, wat je wensen zijn ten aanzien van je levenseinde. Ook andere praktische zaken kunnen ermee worden geregeld, zoals wie er voor je hond gaat zorgen als je die zelf niet meer uit kunt laten.

De OuderenOmbudsman is er niet alleen om de weg te wijzen. Er is ook aandacht voor nijpende ouderenkwesties of thema’s die maatschappelijke of politieke aandacht verdienen. De OuderenOmbudsman behartigt de belangen van ouderen en schuwt daarbij niet om de politiek of de pers te informeren of op andere manieren in actie te komen. Meer informatie kunt u vinden op www.ouderenombudsman.nl.

13

KWALITEITSWAARBORG ZORGBOERDERIJEN

14

Kwaliteitswaarborg Zorgboerderijen ‘Kwaliteit laat je zien’ dat is het uitgangspunt van het kwaliteitssysteem van de Federatie Landbouw en Zorg (FLZ). De Kwaliteitswaarborg Zorgboerderijen ondersteunt zorgboerderijen bij het zichtbaar maken van de begeleiding en zorg die zij aanbieden. Dit maakt het eenvoudiger voor deelnemers/cliënten, hun ouders/ naastbetrokkenen/verwanten en zorgpartners om een zorgboerderij te kiezen die past bij hun doelstellingen en wensen. Daarnaast geeft het kwaliteitssysteem andere partijen zoals gemeenten en zorgverzekeraars inzicht in de wijze waarop de kwaliteit, bij de bij de Federatie Landbouw en Zorg aangesloten zorgboerderijen, is geborgd. Voor de ondernemer is het een belangrijke steun in het bedrijfsproces om zorgvraag en aanbod voortdurend optimaal op elkaar te laten aansluiten en daarbij steeds te blijven werken aan behoud en verbetering van de geleverde kwaliteit. Het kwaliteitssysteem maakt daarbij gebruik van de kwaliteitscirkel van Deming (PDCA-cyclus).

- Informatie over de organisatie en het beleid van de zorgboerderij, zoals de visie van de zorgboerderij, de continuïteit van de zorg en begeleiding, het samenwerken met derden, veiligheid, privacy en aansprakelijkheid. Naast de beschrijving van de bedrijfsvoering wordt er aan de hand van deze vragenlijst een actielijst opgesteld. Deze actielijst bevat alle punten waaraan de zorgboer(in) de daaropvolgende periode moet werken. Het gaat hier zowel om korte als midden en lange termijn acties. De actielijst is een belangrijk middel om voortdurend actief te blijven werken in de kwaliteitscyclus. De voortgang van de actielijst wordt jaarlijks getoetst.

De belangrijkste bouwstenen van het kwaliteitssysteem

De Kwaliteitswaarborg Zorgboerderijen laat zien dat de zorgboerderij voldoet aan de Kwaliteitswet zorginstellingen, de Arbo-wet, de Wet Klachtenrecht, de Wet Bescherming Persoonsgegevens en de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen.

‘Kwaliteit laat je zien’ een volwaardig keurmerk! - Het kwaliteitssysteem is een volwaardig keurmerk dat qua inhoud o.a. is afgestemd met de Inspectie voor de Gezondheidzorg(IGZ) en voldoet aan de normen verantwoorde zorg. - Het kwaliteitssysteem is een vragenlijst waarin de zorgboer(in) kan aangeven hoe verscheidene zaken geregeld zijn op de zorgboerderij. Hierbij is de sturing van het systeem gericht op het bereiken van het doel, het leveren van kwalitatieve zorg die aansluit bij de behoefte van de deelnemer/cliënt. De manier waarop het doel wordt bereikt (processen/werkenwijze) wordt waar mogelijk vrijgelaten waarmee de eigenheid, een belangrijke meerwaarde, van de verschillende zorgboerderijen maximaal wordt gewaarborgd.

Eisen kwaliteitssysteem Het Kwaliteitssysteem bevat de volgende onderdelen: - Een profiel van de zorgboerderij met onder andere informatie over de agrarische activiteiten, de doelgroepen die welkom zijn op de zorgboerderij en welke begeleiding wordt aangeboden op de zorgboerderij; - Informatie over het personeel en scholing, zoals functiebeschrijvingen van alle functies op de zorgboerderij, informatie over de scholing en arbeidsvoorwaarden van medewerkers en de functioneringsgesprekken met medewerkers en vrijwilligers; - Een uitleg over het begeleidingstraject, met bijvoorbeeld een beschrijving van de kennismaking, intake, begeleiding, ontwikkeling, evaluatie, inspraak en tevredenheid van deelnemers en informatie over de samenwerkingsovereenkomsten met een zorginstelling; - Het bijhouden van een dossier voor elke deelnemer, afspraken omtrent huisregels, vervoer, het gebruik van machines, werktuigen en apparaten. Daarnaast een beschrijving van de procedures voor medicijngebruik en medisch handelen, voor het omgaan met agressie, ongewenste intimiteiten en strafbare handelingen en een klachtenprocedure;

Het kwaliteitssysteem van de Federatie Landbouw en Zorg (FLZ) is gebaseerd op: • Het certificatieschema zorgboerderijen waarin naast de methode ook de inhoud en de normering is vormgegeven. • Ondersteuning en toetsing van kwaliteit in de vorm van de werkprocessen die binnen het wettelijk kader dient te vallen en voldoen aan de Normen verantwoorde zorg. • Het onafhankelijke Resultaat Meetsysteem (RMS). Het RMS ondersteunt de deelnemer in de zorgvraag en de kwaliteit van de geboden zorg en maakt de tevredenheid van de deelnemers meetbaar en zichtbaar. Kernwoorden RMS zijn: Zelfmanagement, Eigen kracht, Cliënt-tevredenheid, Kwaliteit nieuwe stijl en Routine Outcome Measurement. Het RMS biedt de mogelijkheid om samen met de deelnemer de resultaten

van de geboden zorg te meten en te evalueren.. Hierbij is ook ruimte voor input vanuit naastverwanten en/of behandelaars. De deelnemer is hier leidend. • Een kwaliteitscyclus op basis van de kwaliteitscirkel van Deming. Het kwaliteitssysteem ondersteunt de zorgboer in het volgen van de kwaliteitscyclus (plannen, doen, evalueren en acties: PDCA). De zorgboer gaat actief aan de slag. • Een transparant zorgaanbod. Zorgboeren maken inzichtelijk wat zij aan zorg en begeleiding bieden en de wijze waarop dit is georganiseerd. Zo weten de zorgvrager en de zorgpartners hoe de zorg en begeleiding er voor hun uitziet. • Het maakt de specifieke eigenschappen en de meerwaarde van de zorgboerderij zichtbaar (persoonlijk, aanbod, opzet, sfeer, omgeving) • Onafhankelijke toetsing. Door middel van Auditering, zowel schriftelijk als in de praktijk, wordt getoetst of de zorgboer aan de normen van het kwaliteitssysteem voldoet. • Het jaarverslag. De zorgboer legt jaarlijks verantwoording af d.m.v. een jaarverslag. Hierin komt o.a. aan bod welke zorg is geboden en hoe het zorgproces is uitgevoerd, wat is geleerd uit de evaluaties en wat er op welke punten is verbeterd of verbeterd gaat worden. Hierdoor is voortdurend leren en aanpassen een integraal onderdeel van de bedrijfsvoering van de zorgboerderij. Het jaarverslag wordt gepubliceerd op www.zorgboeren.nl. • Onafhankelijke beoordeelding van het jaarverslag. De zorgboer wordt daarmee ondersteund in de kwaliteitscyclus. De

beoordeling van het jaarverslag wordt ingezet als een schriftelijke tussentijdse audit, waarbij ook de voortgang van de acties worden getoetst • Het kwaliteitssysteem en RMS zijn webbased ondersteund.

Wat is het ResultaatMeetsysteem? (RMS) Een belangrijk onderdeel van het kwaliteitssysteem is het ResultaatMeetsysteem. Het Resultaatmeetsysteem is specifiek ontwikkeld voor de zorglandbouw en helpt mensen en de dierbaren in hun omgeving inzicht in te geven in hun persoonlijke ervaringen en ontwikkeling. Er ontstaat een beeld waarin zichtbaar wordt wat het met mensen doet die op de zorgboerderij verblijven. Vragen als: Hoe volg je persoonlijke groei van mensen die een maatschappelijke hulp/ zorgvraag hebben, hoe kun je het zelfvertrouwen bevorderen, mensen laten voelen dat zij er toe doen, zinvol bezig laten zijn, (maatschappelijke participatie) zelfredzaamheid etc… …. • In het RMS staat de deelnemer echt centraal! De deelnemer vult zelf de nulmeting en evaluaties in en bepaalt zelf of deze geanonimiseerde data geanalyseerd mogen worden door onafhankelijke wetenschappers. De deelnemer bepaald ook zelf of en hoe hij deze informatie gebruikt in de evaluatie met de zorgboer. • Het Resultaat Meet Systeem slaat twee vliegen in een klap: het helpt bij het aantonen en monitoren van de kwaliteit van de zorglandbouw. Én het helpt zorgboer en cliënt bij het voorbereiden van gesprekken. Het geeft meer diepgang in de gesprekken. • Aan de hand van de vragenlijst komen er makkelijker moeilijker onderwerpen aan bod. Het helpt bij de voorbereiding van een gesprek, en ook bij het gesprek zelf. • Het Resultaat Meet Systeem helpt de boer niet alleen de kwaliteit van zijn zorg te meten, het maakt cliënten ook bewust van wat ze willen. Mensen geven zelf aan of ze zich beter voelen, of ze contacten leggen, of ze het werk prettig vinden. Door de antwoorden van de deelnemers krijg je een goed beeld, en laat de zorglandbouw haar beste kracht zien: een normale omgeving maakt mensen weer mens in plaats van cliënt. In het kader van de mensen uit de zorgwereld te halen en te laten participeren in de maatschappij past dit heel goed.” Lees verder op de volgende pagina

15

KWALITEITSWAARBORG ZORGBOERDERIJEN

16

Beoordeling kwaliteitssysteem De zorgboer vult het kwaliteitssysteem in. Als de zorgboer schriftelijk kan aantonen dat hij aan alle voorwaarden voldoet is de eerste stap in de certificering voltooid en wordt de zorgboerderij officieel geregistreerd. Als de zorgboer een jaar heeft gewerkt met het kwaliteitssysteem wordt het bedrijf getoetst door een onafhankelijke auditor. Bij een positief resultaat kent de Federatie Landbouw en Zorg het keurmerk Kwaliteitswaarborg Zorgboerderijen toe. De registratie van de zorgboer wordt dan aangepast naar Keurmerkhouder (zie voor een overzicht het openbare register op www. zorgboeren.nl en www.landbouwzorg.nl). De beoordeling door de onafhankelijke auditor dient eens in de drie jaar uitgevoerd te worden. Daarnaast moet de zorgboerderij jaarlijks een jaarverslag indienen bij de Federatie Landbouw en Zorg om de registratie bij dit orgaan te verlengen. Dit jaarverslag wordt getoetst door een onafhankelijke beoordelaar. Bij een positief resultaat wordt de registratie van het Keurmerk met een jaar verlengd.

Welkom op Zorgboerderij de Molenhoeve

Landelijke Klachtencommissie Elke zorgboerderij in Nederland is verplicht een klachtenreglement te hebben, volgens de Wet Klachtrecht Cliënten Zorginstellingen. De Federatie Landbouw en Zorg heeft een onafhankelijke Landelijke klachtencommissie ingesteld waarbij iedere zorgboerderij van de Federatie verplicht is aangesloten, daarnaast kennen sommige zorgboerderijen nog andere mogelijkheden om hun klacht kenbaar te maken deze worden dan voor die zorgboerderij aan de standaardklachtenprocedure toegevoegd. Deelnemers/cliënten van de zorgboerderij hebben altijd de mogelijkheid om hun klacht te melden bij deze commissie. De Landelijke Klachtencommissie gaat, op het moment dat de klacht door hen ontvankelijk wordt verklaard, het proces van hoor en wederhoor starten. De klachtencommissie onderzoekt of klachten van deelnemers/cliënten gegrond zijn.

Soms worden hier ook adviseurs voor ingeschakeld. De klachtencommissie verbindt daar, indien nodig, een of meerdere adviezen aan voor de zorgboerderij, de medewerkers van de zorgboerderij en/ of deelnemers/cliënten, om zo de klacht op te lossen. Bij constatering door de Landelijke Klachtencommissie van een ernstige klacht met een structureel karakter, dan informeert de commissie direct de Inspectie voor de Gezondheidzorg.

Door het kleinschalige karakter is de zorgboer(in) het vaste aanspreekpunt, in reguliere dagopvang is vaak sprake van veel wisselende begeleiders. Cliënten ervaren op de zorgboerderij veel persoonlijke aandacht. De omgeving maakt actief, de boerderij is een omgeving die stimuleert om iets te gaan doen, veel variatie in werkzaamheden.

De kracht en meerwaarde van de sector Zorglandbouw zit in het tweede deel van dat woord; landbouw en zijn betekenisvol werk, zijn dieren, zijn gewassen, zijn cultuur, rust, de groene natuur, buitenlucht, ruimte, zijn ritmes.... Dit willen we ondersteunen en zichtbaar maken met een goed kwaliteitsysteem, dat de sector professionaliseert op het vlak van deskundigheid (personeel en vrijwilligers), veiligheid (Branche erkende RIE), en inspraak van deelnemers/clienten (ResultaatMeetsysteem, klachtenregeling, landelijke Klachtencommisie) en vooral de kwaliteit en de kracht laat zien van de zorgboerderij.

Het boerenbedrijf is een prikkelarme activerende omgeving die structuur geeft aan het leven door de werkzaamheden die er plaatsvinden.

Waarbij de mogelijkheden van de cliënt centraal staan, niet de beperkingen. De diversiteit in contacten zoals met de boer, boerin, het gezin, veehandelaren en voederfabrikanten hebben een gezond makende uitwerking op cliënten. (Cliënten leren om een sociaal netwerk te ontwikkelen, belangrijk voor hun mogelijke re-integratie en participatie.)

De cliënten staan dicht bij het leven zelf, het bewust meemaken van tijd, seizoenen, dood en geboorte. De boer en boerin vormen vanuit hun vakmanschap en identiteit een automatisch rolmodel en autoriteit op het bedrijf. Cliënten op de zorgboerderij komen door hun werk op de boerderij meer in aanraking met groente en fruit, gezonde voeding. Door de ruimtelijke groene omgeving geeft het boerenbedrijf rust in het hoofd van veel cliënten en minder gedragsproblemen.

Het werk dat cliënten doen, doet er toe. Deelnemers krijgen een betere conditie, voelen zich fitter, slapen beter, positieve invloed vermoeidheid. De zorgboerderij levert een bijdrage aan een vitaal platteland.

Op een mooi landelijk gelegen melkveehouderij, net buiten het dorp Streefkerk biedt zorgboerderij de Molenhoeve dagbesteding aan thuiswonende ouderen. De ouderen krijgen een zinvolle dagbesteding en worden omringd met liefde en aandacht. Op zorgboerderij de Molenhoeve richten wij ons op de cliënt en zijn mogelijkheden. Niets moet, hoewel wij in alle ontspannenheid mensen zullen stimuleren te genieten van alle dingen die het boerenleven biedt. De activiteiten worden aangeboden in verschillende ruimtes, waaronder de ontvangstruimte, tuinkas en hobbyruimte . Deze afwisseling daagt uit. Er gaat een positieve werking uit van het zijn in de natuur, het verzorgen van de dieren en de werkzaamheden op het erf. Ook het wandelen in de prachtige omgeving behoort tot onze activiteit. Het gezamenlijk eten van de warme middagmaaltijd is het hoogte punt van de dag. Op Zorgboerderij de Molenhoeve zijn wij gedreven om de ouderen te ondersteunen, hen maximaal bij het leven van alle dag te betrekken. Een zinvolle dagbesteding te geven en hen te omringen met liefde en aandacht. Wij werken vanuit onze Christelijke overtuiging, wat tot uiting komt in de

sfeer van de boerderij. Juist ook hierdoor zorgen wij voor een veilige, warme en vertrouwde omgeving, waar zoveel ouderen behoefte aan hebben. De mantelzorger wordt nauw betrokken bij het zorgaanbod. Doordat ouderen naar Zorgboerderij de Molenhoeve komen, worden de mantelzorgers ontlast van de dagelijkse zorg en kunnen hierdoor de verzorging langer volhouden.

Wilt u deelnemen aan de activiteiten van Zorgboerderij de Molenhoeve, of wilt u meer informatie? Neemt dan contact op met: Gerda van Beijnum Zorgboerderij de Molenhoeve 06-17670936 www.zorgboerderijdemolenhoeve.nl

17

VOORBEELD TEKST

18

iedere dag buitengewoon

Dagbesteding op de zorgboerderij Wie zijn de cliënten?

DAGBESTEDING VOOR OUDEREN OP DE ZORGBOERDERIJ

‘Dat varieert sterk. Van kinderen met ADHD, autisme, gedragsproblemen of een combinatie daarvan, tot psychiatrische cliënten, ouderen met Alzheimer en dementie of mensen in een sociaal isolement. Maar ook verstandelijk en/of lichamelijk gehandicapten zijn welkom.’

PERSOONLIJK - KLEINSCHALIG - MIDDEN IN DE NATUUR Het Hoge Huis Brandwijk

De boerderij bevindt zich in een monumentaal pand uit de 17e eeuw. U kunt hier een rondje maken door de stallen, voor de dieren zorgen of in de moestuin werken. Niet toegankelijk voor rolstoelen. Geopend: dinsdag en vrijdag.

Op Aarde Brielle

Dit akkerbouwbedrijf verbouwt diverse soorten groenten. Maar er zijn ook geiten, schapen en varkens. U kunt hier o.a. de dieren verzorgen of in de moestuin werken. Cliënten worden nauw betrokken bij de ontwikkelingen op de boerderij. Geopend: maandag t/m vrijdag.

Sparnaaij

Hazerswoude-Dorp

De veehouderij telt 80 melkkoeien, bijbehorend jongvee en hobbyvee. Er is ook een kaasmakerij, waar boerenkaas wordt gemaakt en een winkeltje. De cliënten kunnen meehelpen op de boerderij. Ontspannen genieten van het buitenleven staat voorop. Geopend: dinsdag en donderdag.

De Vinkenstee Groot-Ammers

Een hobbyboerderij met vele soorten dieren. U kunt hier o.a. de beesten verzorgen, bloemstukjes maken of knutselen. Daarnaast kunt u hier logeren. De zorgboerin heeft ervaring in de thuiszorg. Geopend: maandag t/m woensdag en vrijdag.

Boer en Bont Meerkerk

De zorgboerin heeft veel ervaring in de thuiszorg. Er lopen hier veel koeien en jongvee rond, maar ook gezelschapsdieren. En er is een bloemen- en pluktuin. De groep bestaat uit max. 6 personen. Geopend: maandag, dinsdag en donderdag.

Het Gewone Huis Hendrik-Ido-Ambacht

Deze hobbyboerderij heeft veel kleinvee. U kunt hier de dieren verzorgen, maar ook samen koken, jam maken en knutselen. Het vervoer van en naar huis is geregeld. Geschikt voor rolstoelen. Geopend: dinsdag t/m vrijdag.

Den Dikken Boom

Ouderkerk aan den IJssel

Een zorgboerderij biedt nieuwe uitdagingen en een nuttige dagbesteding. Daan Iken, directeur van de stichting Zorgboeren Zuid-Holland, vertelt over het succes van deze manier van dagopvang.

Wat is een eigenlijk een zorgboerderij? ‘Dat is over het algemeen een agrarisch bedrijf, maar het zijn ook melkveehouders of soms hobbyboeren met wat beesten en een grote tuin. Zij ontvangen cliënten voor begeleiding. Een zorgboer maakt daarbij gebruik zijn eigen bedrijf, want die plek is zo veelzijdig. Er is ongelooflijk veel te doen op een boerderij. We bieden een ruime keuze van bijna 40 verschillende zorgboerderijen’.

Waarom is er zoveel behoefte aan deze vorm van zorg op een boerderij? ‘De kern van het verhaal is dat je mensen uit hun vertrouwde omgeving haalt en ze in hun kracht zet. Dat je ze laat zien wat ze allemaal wél kunnen. Plus dat je de mantelzorgers – mensen die dagelijks voor onze cliënten zorgen – even kunt ontlasten.’

Wat voor soort mensen zijn de zorgboeren? ‘Mensen die affiniteit hebben met het zorgen voor anderen. Dat is een belangrijk uitgangspunt. Je bent zorgboer vooral met je hart, je beide handen en je creativiteit. Ze hebben gemeen dat ze een bedrijf hebben waar ze trots op zijn en daardoor het ook leuk vinden om mensen daar te ontvangen.’

Wat kun je doen op een zorgboerderij? ‘Dat is erg afhankelijk van de cliënt. Sommigen vinden het leuk om hard te werken. Maar kinderen met ADHD komen er juist graag even op adem. Er is vaak van alles te doen. Zorgen voor de beesten, werken in de moestuin, knutselen, jam maken. Eigenlijk teveel om op te noemen.’

Hoe professioneel is deze zorg? ‘We hebben een kwaliteitskeurmerk. Maar waar we vooral naar kijken is: heeft iemand affiniteit? Heeft hij het hart op de juiste plaats? Verder worden zorgboeren getraind op de diverse ziektebeelden. We behandelen niet, we begeleiden de cliënt. De kracht zit hem in de kleinschaligheid en de persoonlijke aandacht.’

Ook benieuwd wat een zorgboerderij voor u kan betekenen? Neem vrijblijvend contact met ons op. We vertellen u er graag alles over. St. Zorgboeren Zuid-Holland Wilgenweg 3 2964 AM Groot-Ammers tel: 0184 – 605 301 e-mail: [email protected] www.zorgboerenzuidholland.nl

Naast een diervriendelijke veehouderij treft u hier ook twee vakantiehuisjes voor ouderen/minder validen. U kunt hier creatief aan de slag, maar ook werken bij de verhoogde moestuin of in de stal klusjes doen. Rolstoel toegankelijk. Geopend: dinsdag en donderdag.

De Herefordhoeve Lexmond

Op de biologische boerderij lopen koeien, maar ook een pony, ezels en kippen. ‘s Ochtends wordt er met elkaar gekookt met de eigen verbouwde groenten. Cliënten werken mee op de boerderij. Vervoer is geregeld. Geopend: maandag en woensdag t/m vrijdag.

Meer info: Zorgboeren Zuid-Holland, 0184 – 605 301 [email protected] www.zorgboerenzuidholland.nl

Een zorgboerderij: kleinschalig en persoonlijk

19

VILANS

20

Het sociale netwerk vergroot het geluksgevoel

Contact met familie, buren en vrienden maakt een mens gelukkig. Dat geldt ook voor mensen die verhuisd zijn naar een verpleeg- of verzorgingshuis. Op welke manier kun je als zorgmedewerker bijdragen aan een betrokken sociaal netwerk?

Sociale contacten dragen bij aan het welbevinden van mensen. Van de mensen die dagelijks contact met familie hebben, zegt 87 procent gelukkig te zijn. Hebben mensen minder dan één keer per maand contact, dan is dat 60 procent, blijkt uit onderzoek van het CBS. Ook contact met vrienden of buren maakt mensen gelukkig.

Voor ouderen geldt dat evengoed als voor iedereen. De meeste thuiswonende ouderen maken deel uit van een sociaal netwerk. Deze groep van familie, vrienden en buren zorgt voor aandacht, gezelligheid en biedt ondersteuning. Verhuist iemand naar een verpleeg- of verzorgingshuis, dan gaat dit netwerk niet altijd als vanzelf mee. Vaak komen er minder mensen dan voorheen over de vloer. Het achterblijven van het netwerk heeft verschillende oorzaken. Soms is sprake van een lange reistijd. Ook hebben veel mensen het druk met werk, zorg én gezin. En soms is er sprake van verpleeghuisvrees. Mensen voelen zich dan onprettig in een verpleeghuisomgeving en komen liever niet.

Drie tips om het netwerk te betrekken Willen bewoners hetzelfde leven als thuis voortzetten, dan is het belangrijk dat hun sociale netwerk zo veel mogelijk in tact blijft. Zorgmedewerkers kunnen hier een ondersteunende rol in spelen. Deze drie tips bieden een helpende hand.

Tip 1: Communiceer met zoveel mogelijk familieleden Zorgmedewerkers zijn geneigd om alleen met de eerste contactpersoon te communiceren. Een gemiste kans, want hierdoor voelen andere familieleden zich minder verbonden en verwatert het contact met hun naaste. Een misvatting die hierbij een rol speelt, is dat zorgverleners volgens de wet alleen met de eerste contactpersoon mogen communiceren. Hier wordt informeren vaak verward met instemmen met behandeling. Twee wetten worden door elkaar gehaald: de Wet Geneeskundige Behandel Overeenkomst en de Privacywet. Alleen: geen van beide wetten schrijft voor dat er enkel met de eerste contactpersoon gecommuniceerd mag worden. Informeren en communiceren kan met alle familieleden.

Tip 2: Breng de sociale Tip 3: Deel online contacten vroegtijdig leuke dingen met de in kaart familie Een ecogram is een hulpmiddel om de sociale contacten van een cliënt in kaart te brengen. Het laat de omvang en de kwaliteit van het netwerk zien. Het brengt de familie in beeld en andere personen waarmee de bewoner een persoonlijke verbinding heeft. Denk aan vrienden, medebewoners, kennissen, collega’s en geestelijk raadslieden. Ook zijn praktische contacten opgenomen zoals artsen, de fysiotherapeut of activiteitenbegeleiders. Het ecogram laat zien wie belangrijk is voor de cliënt en wie zorgverleners kunnen benaderen voor een activiteit. Meer weten: www.expertisecentrummantelzorg.nl/em/instrument-eenecogram-maken-de-omgeving

Goede communicatie met familieleden en vrienden kan de relatie verstevigen en de onderlinge betrokkenheid bevorderen. Voor het onderhouden van contact biedt digitale communicatie voordelen. Mensen kunnen zelf kiezen wanneer zij online communiceren. Het is niet plaatsgebonden en informatie blijft bewaard. Digitale communicatiekanalen bieden zorgmedewerkers een mooie kans om naasten te betrekken bij de cliënt. Bijvoorbeeld met sfeerberichten op Familienet of met leuke nieuwtjes en foto’s op Facebook. Steeds meer zorginstellingen gebruiken het Familiekanaal. Dit biedt de mogelijkheid via de website naasten uit te nodigen voor activiteiten.

21

Vroegtijdig versterken van het netwerk werkt Ondersteuning bij het versterken van het netwerk van de cliënt werkt, laat ook de aanpak van Zorgorganisatie Regionale Stichting Zorgcentra de Kempen zien. Om zicht te krijgen op het sociale netwerk, gaan medewerkers van deze organisatie op huisbezoek. Vooraf vragen zij de cliënt mensen uit te nodigen die belangrijk voor hen zijn. Peet van Laar, beleidsmedewerker HRM vertelt: ‘Zo bouwen we met de cliënt én zijn naasten een band op. We kijken wat belangrijk voor hen is, naar gewoontes, hoe iemand zijn leven kan voortzetten zoals gewend is. Daar maken we afspraken over. Ik ervaar door deze aanpak meer betrokkenheid van familie en vrienden.’

Yvonne de Jong Expert Familieparticipatie Vilans: landelijk kenniscentrum voor de langdurende zorg

22 BESCHERM UW OGEN

23

Effect van cataract

Zomer…

bescherm ook uw ogen! Mijn lieve Oma, toen nog 18 jaar en de zevende van links op de foto. Zonnebrandcrème gesmeerd…vast niet en ze had zeker geen zonnebril toen. Gelukkig heeft ze voorzichtig genoeg gedaan. Veel later zijn bij haar wel enkele huidkankerplekjes weggehaald. Wat haar ogen betreft… met een kleindochter als optometrist bij Opticus is ze goed in de gaten gehouden op allerlei oogkwalen. Ze kon nog prima cryptogrammen toen ze 89 jaar was.

Leeftijdsgebonden maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies . Deze oogziekte is de belangrijkste oorzaak van een blijvende achteruitgang van het gezichtsvermogen bij mensen boven de 65 jaar. De macula bevat een hoge dichtheid van pigment. Het pigment lijkt een beschermende werking te hebben. Alhoewel meerdere factoren een rol spelen of iemand macula degeneratie krijgt, is het belangrijk om te weten , dat door langdurig blootstelling aan UV-straling ook de beschermende werking van het maculapigment negatief kan beïnvloeden.

Overzicht, waar de lens is en waar de macula.

Wat is een goede zonnebril? De zonnebril moet dus voldoende bescherming geven aan het gehele oog. De bescherming tegen UV-straling zal als ‘UV 400’ vermeld staan op de zonnebril of bij de beschrijving ervan. Een CEmarkering 0-1-2-3-4 geeft informatie hoeveel de glazen van de zonnebril beschermen tegen ‘verblindend’ licht. Bij bescherming 0 is er 20 procent absorptie van het licht en bij 4 is de bescherming 92-97 procent lichtabsorptie. Minimaal 75 procent wordt aangeraden voor de zomermaanden, een zonnebril met markering CE3.

In Nederland is de UV-straling lager dan rond de evenaar. n bril i nne) oit in Op vakantie in Zuid Europa o z ( u de te no el. is de straling bijvoorbeeld Laat omerhit n op taf ur z e tu t hoger dan in ons eigen land. volle o of bui het mon van t r u n Toch kan de UV-straling ook de a ing va nnen hie m r u o k ! in ons land flink oplopen. Verv glazen olg zijn v e e d g f o Draag daarom in ieder geval een een goede zonnebril in de zomermaanden tussen 12 uur en 15 uur. Op het strand, op het water en in de sneeuw moet je dus extra voorzichtig zijn. UV-straling weerkaatst op zand, water en sneeuw.

Tip

Als het seizoen er zich voor leent om lekker naar buiten te gaan, wordt er vaker dan vroeger een zonnebrandcrème gesmeerd. Factor 20, 30 en voor de kinderen factor 50 is veel normaler geworden dan zo’n 40 jaar geleden. Maar ja, we weten nu beter. Wat u misschien nog niet weet is, dat UV-straling, behalve voor de huid óók schadelijk kan zijn voor de ogen. Zonder goede bescherming kan teveel zonlicht zelfs leiden tot blijvende schade aan de ogen.

Staar en maculadegeneratie. Net zoals bij de door de zon verbrande huid is voor het oog ook een optelsom van te veel en te vaak wat schade geeft. Een voorbeeld van een oogaandoening is staar, ook wel cataract genoemd. Cataract is een onomkeerbare verandering van lenseiwit die wordt veroorzaakt door het ouder worden, erfelijke factoren en blootstelling aan UV-straling. De ooglens wordt geler en verliest na verloop van tijd zijn helderheid. De Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) schat dat 20 procent van alle gevallen van cataract, veroorzaakt wordt door overmatige blootstelling aan UV-straling en dus te voorkomen is door goede bescherming.

De maat van de zonnebril moet groot genoeg zijn. De UV-straling kan je ogen ook bereiken via de boven-, onder- of zijkant. Naast de kleur van de glazen van de zonnebril, krijgt de bescherming tegen ‘verblindend’ licht meer effect met polarisering van het licht. Polariserende werking van de glazen van de zonnebril geeft een sterke vermindering op hinderlijke schittering waardoor hoger contrast, zeker op de weg en het water . Vooral merkzonnebrillen als Serengetti, Ray-Ban, Persol, Adidas, Oakley en Polaroid hebben gepolariserende glazen. De glazen van de zonnebril kunnen bij uw vakopticien ook op sterkte gemaakt worden van enkelvoudig tot het meest luxe multifocaal, voldoende gekleurd en gepolariseerd .

24 ANVC

is, dat je er in alle richtingen mee kunt lezen, dus niet alleen aan de onderkant zoals met de bril maar ook naar boven en opzij. De contactlens draait tenslotte met uw oog mee. Toch wel handig als je bijvoorbeeld een alarminstallatie hebt, deze hangen toch altijd te hoog om lekker met uw multifocale bril te zien. Dit geldt ook voor het bovenste schap in de supermarkt, de boeken in de bibliotheek of uw boekenkast, de bovenkasten in de keuken enzovoort. Net zoals met brillen zijn er vele ontwerpen mogelijk, afhankelijk van waar de nadruk in uw geval dient te liggen. De ANVC-contactlensspecialist zal al deze eisen voor u inventariseren en samen met u het juiste systeem kiezen. Iemand die veel op de weg zit, stelt nu eenmaal andere eisen aan het zien dan iemand die 8 uur per dag achter zijn beeldscherm zit. Of een monteur die vaak in de meest vreemde houdingen moet werken en dan nog steeds ook dichtbij goed moet kunnen zien.

Contactlenzen voor alle leeftijden U herkent het misschien wel, het steeds kleiner worden van de letters. Alsof de drukkers er een sport van maken om alles zo klein mogelijk af te drukken. Het liefst nog op glimmend papier met een gekleurde achtergrond en mooie, zacht gekleurde, letters. Gelukkig is de vertrouwde leesbril nooit ver weg. Hoewel… Waar is die nu? Eerst maar even in het haar voelen. Het zal tenslotte niet de eerste keer zijn dat hij daar zit. Jammer, dit keer niet ! Waar heeft u hem voor het laatst gebruikt? In de keuken? Bij een van uw kinderen thuis? Daar heeft u voor het laatst een artikel zitten lezen. Oh ja, onderweg bent u iemand tegen gekomen, die op haar telefoon een foto van zijn of haar kleinkind heeft laten zien. Heeft u de bril toen tevoorschijn gehaald? En later heeft u misschien boodschappen gedaan, zomaar een pak melk genomen, geen zin om de leesbril te pakken. Afgerekend, naar de auto gelopen, daar met de bril op de bon gecontroleerd. Grote kans dat de bril op de bijrijdersstoel ligt.

Dit is zomaar een voorbeeld van dagelijkse bezigheden waarbij u geconfronteerd wordt met het stijgen van de leeftijd. In onze ijdelheid schaffen we allerlei producten aan om maar te verbloemen dat we ouder worden. En we gaan sporten, gezonder eten, gebruiken kleurspoelingen, laten botox zetten en ga zo maar door. Maar aan de leesbril blijven we maar vasthouden…. Wat veel mensen nog niet weten is dat het leesprobleem tegenwoordig ook met contactlenzen opgelost kan worden. Dit kan met zogeheten multi of bifocale contactlenzen. Even een kleine uitleg: bifocaal wil zeggen twee-focaal ofwel op twee

Voor wie zijn de multifocale/bifocale contactlenzen geschikt? Eigenlijk iedereen

punten scherp. In een bril te herkennen aan dat extra stukje glas onderin bij de neus. Het voordeel van een bifocale oplossing in een bril is dat het leesdeel groter is dan bij een multifocale bril of contactlens. Het nadeel is echter dat de tussenafstand veel lastiger scherp te zien is. Met de tussenafstand wordt de afstand van 50 cm tot 100 cm bedoeld. Deze afstand gebruiken we best wel vaak! Voor het lezen van een krant die op tafel ligt, voor een beeldscherm, het aanrecht, de werkbank, kaartspelletjes, etcetera. Beeldschermen en bordspellen kunnen met een multifocale bril of lens doorgaans wel scherp gezien worden. Multifocaal betekend immers meervoudig scherp. Dit geeft aan dat er op meerdere afstanden scherp gezien wordt, dus niet alleen de verte- en leesafstand maar ook alle afstanden daar tussen in. Doordat de sterkte vloeiend verloopt, kunt u dus zelf de benodigde hulp instellen. Met een bril wordt u altijd geattendeerd op een mogelijk langere gewenning, voor een contactlens is dit niet altijd het geval. Deze multifocale contactlenzen kunnen zowel als vormvaste alsook als zachte contactlens gemaakt worden. Het grote voordeel van de multifocale/bifocale contactlens ten opzichte van een bril

die contactlenzen kan en wil dragen, zou met multifocale of bifocale contactlenzen geholpen kunnen worden. Door de vele mogelijkheden in materialen en ontwerpen kunt u ze ook alleen voor sport gebruiken. Er zijn namelijk ook al enkele merken daglenzen met een leesgedeelte te krijgen. Omdat bijna 30% van de Nederlandse bevolking tussen de 45 en 65 jaar is (bijna 5 miljoen mensen!) is het voor de producenten een aantrekkelijke markt geworden en er zullen ongetwijfeld de komende jaren nog veel meer contactlenssystemen ontwikkeld worden. Waar vindt u deze contactenzen? In principe zou u ze bij elke contactlensspecialist moeten kunnen laten aanmeten. Helaas is niet iedereen, die contactlenzen zegt aan te meten, een contactlensspecialist. Het kan zijn dat u geholpen wordt door een opticien die contactlenzen aanmeet maar niet dezelfde kennis heeft als een contactlensspecialist. In sommige reclameboodschappen wordt helaas ook gecommuniceerd “ook voor uw

contactlenzen gaat u naar onze opticien”. In de Nederlandse wet wordt het beroep van contactlensspecialist evenmin aan regels gebonden als aan het verkopen van een bril. Er worden geen eisen gesteld aan de verkoper of aanpasser van contactlenzen. In geval van de opticien kunt u via de Nederlandse Unie van Optiekbedrijven (www.nuvo.nl) controleren of hij gediplomeerd is. Voor de contactlensspecialist gaat u naar de Algemene Nederlandse Vereniging van Contactlensspecialisten (www.anvc.nl). De ANVC is een kwaliteitsvereniging, die ruim 90% van alle gediplomeerde contactlensspecialisten in Nederland vertegenwoordigt. De bij de ANVC aangesloten contactlensspecialist houdt zich aan de door de ANVC vastgestelde kwaliteitsnormen. Hij/zij doet dit door het leveren van kwaliteitsproducten en het geven van optimale zorg. Zorg voor de consument staat hoog in het vaandel bij deze contactlensspecialisten. De ANVC voorziet haar leden zo goed mogelijk van informatie en educatie, zodat zij de consument op een juiste manier kunnen voorlichten en de juiste contactlenzen kunnen aanmeten. Het aanmeten van contactlenzen gebeurt meer en meer met specialistische apparatuur en ook de soorten en materialen van contactlenzen volgen elkaar in hoog tempo op. Uw ANVC-contactlensspecialist is daar door continue bijscholing van op de hoogte, waardoor u de zorg voor uw ogen veilig aan hem of haar kunt overlaten. De ANVCcontactlensspecialist maakt zich veelal kenbaar door een bord met het logo van de ANVC met naam van de behandelend specialist in de etalage of oogmeetruimte van de winkel te plaatsen. Op de ANVC-website vindt u ook een ledenzoeker zodat u kunt controleren of u daadwerkelijk geholpen wordt door een aangesloten contactlensspecialist. Een prettige zekerheid!

25

SOCIAL MEDIA

26

Social media in de zorg:

ze niet meer weten hoe ze een gesprek kunnen aanknopen met hun vader of tante die hen niet meer herkent vanwege dementie. Ook kunnen schuldgevoelens een rol spelen. Medewerkers kunnen familie hierbij ondersteunen. In de vorm van een luisterend oor, met tips voor familie over manieren om contact te maken, of hen door te verwijzen naar ondersteunende instanties, zoals een Steunpunt Mantelzorg.

Contact met familie, vrienden en buren doet mensen goed, blijkt steeds weer uit onderzoek. Voor cliënten zijn familie en vrienden een belangrijke bron van aandacht, zingeving en levensvreugde. Dat weten ook zorgmedewerkers maar al te goed. Daarom staat familieparticipatie de laatste tijd zo in de belangstelling. Dit is het meehelpen door een naaste bij de verzorging en het welzijn van een familielid. Maar hoe bereik en betrek je als zorgmedewerker familieleden en vrienden bij de zorg? Naarmate mensen ouder worden, hebben zij minder sociale contacten. Bekenden overlijden of verhuizen; kinderen hebben het druk met het werk en hun gezin. Door een goed contact met de zorgmedewerkers, voelt familie zich serieus genomen en leveren zij eerder een bijdrage. Bij het leggen én onderhouden van dat contact zijn social media onmisbaar.

Social media in Nederland In Nederland maken veel mensen gebruik van social media. Daaronder bevinden zich familieleden van bewoners en ook bewoners zelf! Ruim negen op de tien Nederlanders heeft minimaal één social media account, blijkt uit recent onderzoek van onderzoeksbureau Multiscope onder 8.700 respondenten. Vooral het onderhouden van contact met vrienden en familie en oude bekenden is populair. Ook delen en bekijken gebruikers graag foto’s en filmpjes. Maar niet iedereen is even actief online. Veel mensen zijn wel geregeld op internet, maar delen zelf niet actief berichten. Zij lezen vooral berichten van anderen.

Kansen voor zorg en welzijn Uit de social media monitor 2013 (de meest recente) blijkt dat we in de zorg en welzijn sector nog veel zenden en weinig de interactie aangaan. Maar op social media gaat het niet zozeer om het delen van informatie, maar om het verbonden

onmisbare vitamine S

zijn met elkaar. Voor de zorg biedt social media dus een uitgelezen kans om verbinding te leggen met familie, vrienden en bekenden van de cliënt en zo familieparticipatie een ‘boost’ te geven.

Familie online bereiken en betrekken Social media zijn heel goed geschikt om kennis en informatie met de familie te delen, voor online ontmoetingen tussen de cliënt en zijn familie, maar ook om als zorginstelling nauwer met familie samen te werken. Het is mogelijk informatie te delen, filmpjes en foto’s te verspreiden en interactie aan te gaan. Denk er wel om dat social media openbaar zijn. De privacy mag niet in het geding komen.

De COUP-methode Hoe kan de familie meer betrokken worden bij hun naaste? Dat kan uiteraard op vele manieren. Om een houvast te bieden heeft Vilans de COUP-methode bedacht. COUP staat voor: • Contact leggen • Ondersteunen • Uitnodigen • Participeren

belangstelling te tonen zodat ze zich welkom voelen. Laat zien wie je bent en wat je doet als medewerker. Zo ontstaat contact over en weer. Dat leidt weer tot wederzijds vertrouwen en verdere interactie. Social media bieden een handig hulpmiddel bij dat leggen en onderhouden van contact met familie. Denk bijvoorbeeld aan het beantwoorden van vragen via Whatsapp, Twitter of Facebook. Ben je als zorgorganisatie en zorgmedewerker actief op social media dan ben je voor familie heel eenvoudig benaderbaar. Je bent open en transparant en dit biedt familie en andere naasten de mogelijkheid gemakkelijk contact met je op te nemen. Evean Thuiszorg zet YouTube in om online contact te leggen met familie. In een video over Kleinschalig wonen bij Evean laat Woonzorgbegeleider Nella zien wie ze is en wat ze doet. De video biedt een mooi inkijkje voor familieleden die op zoek zijn naar een woonplek voor hun naaste. https://www.youtube.com/user/ EveanThuiszorg

Contact leggen

Ondersteunen

Een eerste stap op weg naar familieparticipatie is contact maken met familieleden die bij hun naaste komen: groeten, een praatje maken. Daarbij draait het erom familieleden te herkennen en

Het kan voor familieleden lastig zijn om contact te blijven houden met hun naaste. Bijvoorbeeld omdat ze als mantelzorger overbelast zijn geraakt en alle zorg graag (even) loslaten. Of omdat

Naast het persoonlijke contact kan dit goed via social media. Veel familieleden kampen met soortgelijke problemen. Door online tips te geven en kennis te verspreiden over het ziektebeeld of door mensen door te verwijzen naar een steunpunt bied je ondersteuning waarmee je meerdere mensen tegelijk bereikt. Andere mogelijkheden zijn een twitterspreekuur waar familie vragen kan stellen aan een zorgmedewerker. Bedenk wel dat zo’n spreekuur openbaar is en laat geen privacygevoelige vragen aan bod komen. Verwijs daarvoor door naar e-mail, of maak een telefonische of persoonlijke afspraak. Een voorbeeld van Ondersteunen is deze tweet van Laurens waarin ze de aandacht vestigen op de Alzheimer Salon waarin gelegenheid is met elkaar te praten over het onderwerp Verlies.

Uitnodigen Familieleden, buren en vrienden hebben een betekenisvolle relatie met hun naaste. Daar hebben ze een bepaalde invulling aan gegeven toen hun moeder of opa nog thuis woonde. Ze toonden hun betrokkenheid. Voor familieleden en anderen moet het duidelijk zijn dat deze betrokkenheid ook mogelijk en zelfs gewenst is binnen de verblijfszorg of als hun naaste hulp thuis krijgt van een zorgorganisatie. Dit kan door familie steeds actief te laten zien welke activiteiten de organisatie onderneemt en hen daarvoor uit te nodigen. Hiervoor is social media bij uitstek geschikt. Maak een Facebookpagina aan waarop komende activiteiten staan. Plaats hier ook een (foto)verslag op na afloop van de activiteit. Naast Facebook is ook Instagram geschikt. Niet iedereen gebruikt dezelfde online kanalen. Waar de één actief is op Facebook, gebruikt een ander Instagram of Pinterest. Speel hierop in door op verschillende kanalen actief te zijn. Ook via Twitter is een agenda gemakkelijk te verspreiden. Marente Zorg zet twitter in om familie uit te nodigen. Zoals in deze tweet waarin ze vertellen cliënten en mantelzorgers uit te nodigen voor een high tea.

Participeren Het is mooi als familieleden zelf een actieve bijdrage leveren aan het welbevinden van hun naaste en zelfs aan het welbevinden van andere cliënten. Ze kunnen op stap gaan, hun handen uit de mouwen steken bij activiteiten of bijvoorbeeld met klussen in de tuin. Zo is er een heel scala aan activiteiten te bedenken. Vraag wat familieleden zelf kunnen en willen doen en maak daar afspraken over. Dit kan uitstekend via social media. Plaats niet alleen de agenda online, maar inventariseer via Facebook, Twitter en Instagram wie kan komen helpen. Zoek de interactie op. Ook al zit er een scherm

tussen, het gaat altijd om communicatie tussen mensen. Door na afloop van een evenement te laten zien hoe leuk het is geweest bereik je niet alleen de mensen die er waren, maar ook weer andere familieleden die je zo prikkelt er een volgende keer bij te zijn. Een voorbeeld van tonen hoe belangrijk het voor bewoners is om familie over de vloer te krijgen, is de post op Facebook van Verpleeghuis Plushove met een mooie sfeerfoto erbij: ‘Vandaag kreeg één van onze bewoners bezoek van haar dochter uit Frankrijk. Wat mooi te zien hoe mevrouw Geniet van een gezellig diner bij Restaurant Plushove’. Zo’n compliment stimuleert ook andere familie om langs te komen.

Yvonne de Jong Expert Familieparticipatie Vilans: landelijk kenniscentrum voor de langdurende zorg

Meer lezen: www.zorgvoorbeter.nl/ familieparticipatie

27

BOTANISCHE TUIN TU DELFT

28

Botanische Tuin TU Delft

29

Bulbine frutescens

De Botanische Tuin TU Delft is de bron van diverse welbekende Nederlandse industrieën, wat wij ons nauwelijks realiseren. De tuin is opgericht in 1917, vlak nadat de Atjeh oorlog (1905) werd beslecht in toenmalig Nederlands Indië en een grote stroom van exotische grondstoffen naar Nederland gebracht werden en leidde tot nieuwe industrie. Nu nog steeds hebben veel zeer bekende ondernemingen hun wortels liggen in de deze Botanische Tuin, zoals de Nederlands bekendste pindakaas van de Delftse Oliefabriek, de Eau

d’ Cologne van Jacobus Cornelis Boldoot, de Gist en Spiritus fabriek, de Nederlands bekendste autobandenfabrikant startte als Nederlandsche Gutta Percha Maatschappij door het werk van de grondlegger van de tuin, Prof. Gerrit van Iterson jr. Nog steeds zijn al deze planten te vinden in de buitentuin en kassen. Maar ook tal van andere economische gewas-sen en welbekende exotische kruiden als kaneel, vanille, peper, kruidnagel en meer. Maar ook diverse koffiesoorten, zoals de echte arabica, liberica en canephora met boeiende verhalen zoals de Indische Loewak koffie, naast de zeer zeldzame woestijnkoffie uit Sierra Leone, Coffea stenophylla. In Delft huist de meest omvangrijke collectie nootmus-kaat en gember ter wereld. In de 3000 vierkante meter kassen treft u ook diverse bananen, mangroven en tropische fruitsoorten aan en als u geluk heeft hoeft u alleen maar uw neus te volgen naar de zoetgeurende exotische bloemen. In een deel van de kas is een permanente bescheiden tentoonstelling van plantenproducten en een miniatuur antieke kruidnagelboot.

Metasequoia

door een tapijt van paars bloeiende prachtschubwortel, een wortelparasiet die hier gedijt op populieren. In het arboretum wandelt u door diverse werelddelen, Azië, Noord- en ZuidAmerika en Europa. Voor kleine kinderen is er een educatief speelhuis en een blote voeten pad.

In een lommerrijke buitentuin ziet u diverse soorten lavendel, een grote variatie aan toverhazelaars en verwanten, met o.a. de beste houtleverancier van muziekboxen en klankkasten, of planten

met innovaties van recente tijd, zoals een nieuw biologisch UV filter tot aan levend bouwen. Verder groeien en bloeien in de zomer diverse vergeten groenten, verfplanten, geneeskruiden, vezelgewassen en is er altijd een bij-zondere thema tentoonstelling in de oranjerie. Een deel van de tuin bestaat uit een arboretum met bijna honderdjarige bomen uit de begintijd van de tuin, sequoia of mammoetbomen met een zeer zachte vezelbast en zeer zeldzame levende fossielen als de pas ontdekte Wollemi-den uit de Australische Blue Mountains en de Chinese mammoetboom. In een formele tuin groeien hiervan de oudste exemplaren ter wereld met een karakteristieke zeer gegroefde en vlechtende stambasis, gekiemd uit zaden van de eerste verzamelexpeditie. In het voorjaar is het arboretum gekleurd

Vlak bij het arboretum is een bijenhuis met expositie. In een kleine rotstuin waar in het voorjaar heerlijk geurende bloeiende peperboompjes te zien zijn, een belangrijke Delftse specialisatie als onderdeel van de Nationale Plantencollectie (SNP). Regelmatig komt u in de tuin een onderzoekopstelling tegen van een student of promovendus. De tuin is bekend geworden door veel innovaties, zoals onder meer het elektrisch melken van planten inhoud stoffen, het ultra fijn stof filter, kristal gestuurde beweging door verschil in luchtvochtigheid en transpiratiemeting van bomen voor nauwkeurige klimaatstudies. Voor de bezoeker is een heerlijke wandeltuin met een grote variatie het meest aantrekkelijk om te vertoeven. Diverse bankjes nodigen uit om te genieten langs waterpartijen, te midden van slingerende paden in het arboretum, of in ameer formele tuinstijlen in de ‘middentuin’ of door lange vergezichten in het strak ingerichte lage tuin gedeelte. In een speciale beschermde plek is de meest zeldzame flora van Nederland te

zien in diverse biotopen, zoals onder andere een echt levend hoogveen, een kalkgrasland of een duinflora. Het zijn onze Rode Lijst planten, die wij hier als bewaarplaats of refugium in stand houden en aan het publiek tonen om het belang en de rol van botanische tuinen in soort- en natuurbescherming te onderstrepen. Wilt u wat leren? Dan hoeft u maar naar de bordjes te kijken en u wordt keer op keer verrast door de grote diversiteit van het nut van planten. Natuurlijk treft u in deze tuin vol technische planten op alle bordjes een korte herkomst en een nuttig gebruik voor mens en industrie.

Maar u kunt ook zeer eigentijds met een mobiele telefoon of i-pad overal via internet interactief communiceren en filmpjes bekijken met een speciale QR (Quick Response) – route langs wetenswaardige gebruiksplanten, of gewoon met een kop koffie lekker zitten op het terras bij de Museumshop. De Museumshop heeft een heel aantrekkelijk assortiment en is al vele jaren uitgeroepen tot de leukste gift- en gadgetshop van Delft.

U bent van harte welkom!

De bakermat van de Nederlandse industrie van rubber en plantenoliën, eau de cologne en meer ……

Botanische Tuin TU Delft Julianalaan 67, 2628 BC Delft Tel. 015-2782356 Bezoekersadres: Poortlandplein 6 te Delft www.botanischetuin.tudelft.nl

30

Nieuwe NDF Voedingsrichtlijn diabetes 2015

DIABETES

Diabetes voedingszorg op maat

Zijn uw voeten ‘diabetische voeten’?

Amersfoort – 14 februari 2015 Donderdag (5 februari) presenteert de Nederlandse Diabetes Federatie de nieuwe NDF Voedingsrichtlijn diabetes. De laatste versie van de richtlijn was inmiddels vijf jaar oud, vandaar dat zorgverleners met grote belangstelling uitkijken naar deze nieuwe editie. Die is te vinden op de NDF website zorgstandaarddiabetes.nl, evenals een praktische samenvatting voor de dagelijkse praktijk.

Mensen met suikerziekte type 2 lopen een risico op voetproblemen. Deze voetproblemen kunnen verschillen van teveel eeltvorming of niet goed voelen wat er met de huid gebeurt, omdat uw gevoelszenuwen niet goed werken. Soms is er een slechte doorbloeding van de huid, waardoor de huid erg dun en kwetsbaar wordt. Deze voetafwijkingen kunnen leiden tot het ontstaan van wondjes die slecht genezen. Bij 2% van alle mensen met suikerziekte kan dit leiden tot een amputatie van een teen, (deel van) de voet of zelfs een been.

Voeding cruciaal Voeding en gezond eten zijn extra belangrijk voor mensen met diabetes. Voedingstherapie is een cruciaal onderdeel van diabetesmanagement. Het bevordert een goede bloedglucoseregulatie, verlaagt het risico op hart- en vaatziekten en helpt complicaties te voorkomen of uit te stellen. Onderzoek laat zien dat een gezond voedingspatroon bijdraagt aan de kwaliteit van leven van mensen met diabetes, op de korte en langere termijn.

Voedingszorg in de keten De NDF Voedingsrichtlijn biedt basis voor evidence based voedingszorg. Daarbij benadrukt de richtlijn het belang van voedingszorg die geïntegreerd is in de diabetesketen. Succesvolle voedingsvoorlichting en –educatie is alleen mogelijk op basis van afstemming en structureel overleg tussen de verschillende disciplines. “Het is van groot belang dat de voedings- en dieetadviezen van alle disciplines elkaar ondersteunen en versterken”, aldus de richtlijn.

Evidence based De nieuwe richtlijn is gebaseerd op de laatste wetenschappelijke inzichten en opgesteld door een multidisciplinaire werkgroep met daarin behalve voedingsdeskundigen en diëtisten, ook vertegenwoordigers van diabetespatiënten, zorgverleners en behandelaars. De werkgroep werd voorgezeten door prof. dr. Jaap Seidell, hoogleraar Voeding en Gezondheid aan de VU. De revisie is mede mogelijk gemaakt door het Diabetes Fonds.

Totale voedingspatroon De nieuwe richtlijn legt minder nadruk op de afzonderlijke nutriënten, veel meer op het totale voedingspatroon.

Volgens de richtlijn zijn verschillende voedingspatronen geschikt bij de preventie en behandeling van diabetes. De nadruk ligt op de kwaliteit van de voeding, waarbij die persoonlijk wordt aangepast, rekening houdend met persoonlijke wensen, culturele voorkeuren en juiste hoeveelheid energie. Bij mensen met diabetes type 1 ligt de nadruk op de afstemming tussen het voedingspatroon, de koolhydratenverdeling en het insulinewerkingsprofiel, om een optimale regulatie na te streven en daarmee complicaties te voorkomen of uit te stellen.. Bij mensen met diabetes type 2, waarvan 80% overgewicht heeft, ligt de nadruk voornamelijk op het bereiken of behouden van een gezond gewicht, voldoende lichaamsbeweging en het reduceren van het risico op cardiovasculaire complicaties.

NDF College Tour De nieuwe NDF Voedingsrichtlijn diabetes wordt gepresenteerd in Hilversum tijdens het NDF Symposium ‘Voeding als integraal onderdeel van de behandeling’. Tijdens dit symposium presenteert het Diabetes Fonds de brochure Lekker en gezond eten met diabetes.

De nieuwe richtlijn is ook het onderwerp van acht geaccrediteerde avondcursussen in het kader van de NDF College Tour in maart. De integrale richtlijn, als ook de praktische samenvatting ervan, zijn te downloaden op de website zorgstandaarddiabetes.nl

Nederlandse Diabetes Federatie De Nederlandse Diabetes Federatie is de koepel die mensen met diabetes, zorgverleners en onderzoekers verenigt. De NDF zet zich in voor een betere kwaliteit van zorg en leven voor mensen met (pre-)diabetes en treedt op als vertegenwoordiger en woordvoerder van het diabetesveld tegenover de overheid, de media en tal van partijen in de zorgsector en daarbuiten.

Jaarlijks is uw behandelend arts verplicht om een voetonderzoek te doen, om het risico op een wond te bepalen. Dit voetonderzoek kan ook door de praktijkondersteuner van de huisarts of een diabetes verpleegkundige worden uitgevoerd. Er worden dan testjes gedaan om uw gevoel in de voeten te testen, om te beoordelen of de doorbloeding in de voet in orde is, of u nog goed kunt lopen en ook zal er aandacht zijn voor uw schoenen. Met dit onderzoek wordt de Simm’s classificatie bepaald. Dit is een indeling van 0 tot 3, om aan te geven hoe groot het risico is bij uw voeten om een wond op te lopen. Heeft u een Simm’s 0, dan heeft u heel gezonde voeten, bij een Simm’s 3 heeft u een groot risico op een wond. Voor mensen met een Simm’s 1, 2 of 3 is er vanuit de basisverzekering geld gereserveerd voor voetzorg. U wordt daarvoor verwezen naar een medisch pedicure (bij Simm’s 1) of naar een podotherapeut (Simm’s 2 of 3). Daarbij gaat het alleen om de medisch noodzakelijke zorg en niet om een uitgebreide welness verzorging. De podotherapeut zal met u het behandelplan bespreken en daarbij mogelijk de hulp van de (medisch) pedicure met een diabetes aantekening inroepen.

Zelf kunt u ook bijdragen aan het voorkomen dat u een wondje krijgt: Bekijk dagelijks uw voeten op veranderingen zoals dikke eeltplekken, zowel op de voetzool, als op de tenen, roodheid of zwellingen en kleine wondjes. Indien u iets ziet of voelt wat niet normaal lijkt, dient u altijd contact met de huisarts op te nemen. Naast deze inspectie van uw eigen voeten, liefst zowel ’s morgens als ’s avonds als u toch blote voeten heeft, is het dragen van goede schoenen een belangrijke preventieve maatregel. Goede schoenen passen prima bij uw voeten, geven nergens drukplekken of roodheid op de huid, zitten comfortabel, maar geven wel steun aan zowel uw hak als voorvoet. De zool moet niet te dun zijn, omdat u anders onvoldoende schokdemping heeft tijdens het lopen. Nog een belangrijke preventieve maatregel is het juist knippen van de nagels: recht afknippen en juist niet de hoeken helemaal wegknippen. Dan heeft u een

groot risico op een ingegroeide nagel. Dit is niet alleen pijnlijk, maar kan bij mensen met diabetes het begin zijn van veel ellende en wellicht eindigen in een amputatie. Bent u zelf niet in staat om uw nagels goed te knippen, dan is een bezoek aan de pedicure zeker geen luxe. Kies wel voor een pedicure met een diabetes aantekening of medisch pedicure. Uw huisarts of praktijkondersteuner weet altijd een goede pedicure te vinden in uw buurt. Mocht u vaker veel eelt onder de voeten krijgen of heeft u klauw- of hamertenen die problemen geven in uw schoenen, dan kunt u een afspraak maken bij de podotherapeut. Deze paramedicus zal samen met u zoeken naar de juiste oplossing voor uw voetprobleem. Tot slot; er wordt pas gesproken over ‘diabetische voeten’ bij geconstateerde afwijkingen, die leiden tot een Simm’s 1 of hogere klasse. Gelukkig heeft ongeveer 75% van alle mensen met diabetes hele gezonde voeten!

31

9 dingen die u

PARKINSON

32

wellicht nog niet wist

1.

De ziekte van Parkinson is een hersenaandoening waarbij een kleine groep zenuwcellen in de hersenen (in de substantia nigra) beschadigt en afsterft. Daardoor kunnen deze zenuwcellen geen dopamine meer aanmaken. En dopamine hebben we juist nodig om soepel te kunnen bewegen en onze lichaamsbewegingen onder controle te houden. De gevolgen zijn nare ziekteverschijnselen zoals trillen, moeilijk praten, stijve armen en benen.

2.

Parkinson is een progressieve ziekte: klachten beginnen vaak geleidelijk, meestal aan een kant van het lichaam. Na verloop van tijd nemen ze meestal toe, in volstrekt willekeurige volgorde. Hoe snel de ziekte zich ontwikkelt en met welke symptomen, verschilt per patiënt. De ene patiënt is jaren stabiel, bij de ander gaat de progressie juist snel.

3.

De ziekte van Parkinson is nog ongeneeslijk. De behandeling richt zich vooral op het verminderen van de symptomen en het verlichten van de klachten.

4.

Niemand is immuun voor Parkinson. Man, vrouw, wat ouder, jong: iedereen kan de ziekte krijgen. Hoewel de ziekte vooral mensen boven de 50 jaar treft, zien we helaas een alarmerende stijging onder dertigers en veertigers.

5.

Ruim 55.000 Nederlanders hebben de ziekte van Parkinson. De sombere verwachting is dat door de vergrijzing van de bevolking dit aantal de komende jaren sterk zal toenemen. Ook de verbeterde diagnostiek speelt hierbij een rol.

6.

Vroege symptomen die achteraf al een aanwijzing waren voor Parkinson zijn een moe en zwak gevoel, moeite met schrijven (een kleiner en onduidelijker handschrift), een trilling in de arm, een voet die opeens ‘op slot’ gaat.

33

over de ziekte van Parkinson Wereld Parkinson Dag Op 11 april is het Wereld Parkinson Dag. Deze dag luidt een periode in van wereldwijde extra aandacht voor de ziekte van Parkinson. Nationaal en internationaal worden congressen en symposia georganiseerd waarbij de ziekte in al facetten centraal staat. Er is aandacht voor innovatief medischwetenschappelijk onderzoek, nieuwe behandelmethoden, zorgbeleid, Parkinsonspecialisten, levenskwaliteit en de gevolgen van de ziekte in de breedste zin van het woord. 11 april is de geboortedag van James Parkinson, de Engelse arts die als eerste de symptomen van de ziekte van Parkinson beschreef.

7.

De ziekte is gecompliceerd en uit zich in talrijke symptomen. Deze zijn vaak te onderscheiden in motorische (gericht op beweging) en niet-motorische klachten zoals depressieve gedachten. De symptomen die het meest voorkomen zijn trillen en stijfheid, langzamer en minder bewegen, vermoeidheid, schuifelend lopen, moeite met evenwicht houden en coördinatie, zachter en monotoon praten, moeite met schrijven en een vlakke gezichtsuitdrukking (‘masker’).

8.

Een Parkinsonpatiënt kan ook regelmatig last hebben van onder andere: blaas- en darmproblemen, obstipatie, somberheid, depressiviteit, geheugen- en slaapstoornissen, emotionele instabiliteit, cognitieve achteruitgang, hallucinaties, (Parkinson) dementie, freezing (blokkade bij het lopen), ongeremdheid, spraak- en communicatieproblemen en moeite met slikken.

9.

De ziekte heeft een grote impact op het dagelijks leven en functioneren van de patiënt. Ogenschijnlijk eenvoudige handelingen als tanden poetsen, aankleden en een broodje smeren, zijn voor iemand met Parkinson vaak een uitputtende strijd. Als je vaak je evenwicht verliest, je regelmatig verslikt, veel kwijlt en niet meer zo goed uit je woorden komt, kunnen gezellige feestjes of etentjes activiteiten worden om huizenhoog tegenop te zien. Parkinson verandert ook het gedrag en karakter.

Het ParkinsonFonds Stichting ParkinsonFonds is de grootste financier van Parkinsononderzoek in Nederland. Alleen het allerbeste medisch-wetenschappelijk onderzoek door gerenommeerde Parkinsonspecialisten komt in aanmerking. Het ParkinsonFonds wil de oorzaak van Parkinson achterhalen, meer ontdekken over de erfelijkheid van de ziekte, nieuwe behandelmethoden ontwikkelen en het algemeen welbevinden van de Parkinsonpatiënt verbeteren. Het ultieme doel is de ziekte uiteindelijk overwinnen door een geneesmiddel te ontwikkelen. Wilt u het Parkinsononderzoek steunen, dan is uw donatie van harte welkom op rekeningnummer NL10ABNA0504201530. www.parkinsonfonds.nl

DARMGEZONDHEID.NL

34

Ouderdom komt met… Dat we ouder worden, daar kunnen we niet omheen. Helaas betekent dit ook vaak dat dingen die voorheen soepel verliepen, ons vandaag de dag minder goed afgaan. Zo ook de stoelgang. “Ouderdom komt met gebreken” geldt het OudHollandse spreekwoord. Maar betekent dit dat wij dit ook zomaar klakkeloos moeten accepteren? Nee. Hier is in veel gevallen echt wel wat aan te doen. Obstipatie wordt ook wel verstopping genoemd of het Engelse afgeleide: constipatie. Velen hebben er wel eens last van, maar vooral ouderen, zwangere vrouwen en jonge kinderen. Obstipatie kan verschillende oorzaken hebben: voeding, stress, onregelmatig leven, psychologische, fysieke of secundaire oorzaken door een ziekte en/of door medicijngebruik. Obstipatie klinkt als een vrij onschuldige klacht, maar het kan ontzettend hinderlijk zijn. Laat u niet tegenhouden door schaamte, maar praat erover met uw arts.

Normale stoelgang of obstipatie Een normale stoelgang varieert van persoon tot persoon, van drie keer per dag tot drie keer per week. De meeste mensen denken dat ze minstens een keer per dag naar het toilet moeten gaan om gezond te zijn. Maar dit is niet het geval. Volgens artsen is er sprake van obstipatie als een persoon minstens twee van de volgende symptomen heeft gedurende langer dan drie maanden: - een moeizame stoelgang (inspanningen bij het persen, een vervelend, pijnlijk gevoel bij de ontlasting, lang op het toilet zitten) - een harde, droge stoelgang (keutels) - een gevoel van onvolledige defecatie - minder dan twee keer ontlasting per week Naarmate we ouder worden, treedt verstopping ook vaker op: 40% van de 65-plussers en meer dan 80% van de ouderen in verzorgingstehuizen heeft er last van. Vaak nemen zij hun toevlucht tot laxeermiddelen, zelfs bij een normale stoelgang. Dit is niet aan te raden omdat laxeermiddelen op den duur schadelijk kunnen zijn. Iets wat geldt voor alle leeftijden!

Oorzaken van obstipatie Obstipatie kan verschillende oorzaken hebben. Deze kunnen medisch zijn zoals stofwisselingsziekten zoals suikerziekte of te langzaam werkende schildklier (hypothyreoïdie), neurologische aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson, ‘mechanische’ darmverstopping, of – wat vaker voorkomt – levensstijl-gebonden zoals voeding, een gebrek aan lichaamsbeweging, niet naar het toilet gaan wan-

neer men de behoefte voelt. Daarnaast kunnen ook bepaalde medicijnen, zoals opiaten, voor verstopping zorgen. Het komt ook vaak voor dat er geen medische of lichamelijke oorzaak wordt gevonden van verstopping van de darmen. Obstipatie kan zonder bijkomende medische onderzoeken behandeld worden als er geen alarmerende symptomen optreden. Redenen voor verder onderzoek kunnen zijn: aanhoudende anale pijn of buikpijn, een afwisseling van obstipatie en diarree, vermoeidheid, een gebrek aan eetlust, vermagering, bloed in de stoelgang of de urine.

De behandeling De behandeling van obstipatie verschilt van persoon tot persoon, maar bestaat hoofdzakelijk uit een aanpassing van de leefstijl en het eetpatroon.

Verstopping?

35

Een aantal tips om de stoelgang te bevorderen:

1. Kies voor een gevarieerde vezelrijke voeding Een grotere consumptie van groenten, vers fruit, gedroogde pruimen en graanproducten wordt aangeraden. Vezelsupplementen (zoals zemelen) toevoegen aan de voeding kan in sommige gevallen nuttig zijn, maar deze worden soms slecht verdragen en kunnen winderigheid en buikpijn veroorzaken. In principe levert een gevarieerde voeding al voldoende vezels. Vezels leveren geen voedingsstoffen, maar hebben wel een aantal nuttige functies voor ons lichaam. Ze dienen als voedingsbron voor (goede) bacteriën die in onze darm leven. (zie prebiotica) 2. Drink voldoende vocht Het is noodzakelijk om voldoende te drinken. Minimaal 1,5 liter per dag maar de voorkeur heeft 2 liter, zeker als je extra vezels gaat eten. Anders kunnen de vezels de verstopping verergeren. Vezels trekken vocht aan en indien er niet voldoende vocht is dan zullen ze indikken en de ontlasting nog moeizamer doen verlopen. Veel mensen drinken onvoldoende, met name ouderen ‘vergeten’ nog wel eens te drinken vooral in het geval als zij zelf niet in staat zijn om voor hun eigen drinken te zorgen. Zorg er dus als familielid of verzorgende voor dat er voldoende drinken aangeboden wordt. 3. Zorg voor voldoende lichaamsbeweging Doe regelmatig aan lichaamsbeweging. Dit hoeft niet intensief te zijn, wandelen is al voldoende te blijven stimuleren. Zorg voor minstens een halfuur lichaamsbeweging per dag. Neem daarnaast bijvoorbeeld de trap in plaats van de lift en de fiets in plaats van de auto als je ergens heen moet. Voor mensen die minder mobiel zijn geworden, gaat dat helaas niet meer zo makkelijk. Het minder in beweging zijn is dan ook een belangrijke oorzaak voor de verstopping. Probeer ondanks de beperkingen toch zoveel mogelijk te bewegen, al is het alleen met het bovenlichaam. 4. Rust en regelmaat Ga op regelmatige tijdstippen naar de wc, liefst na een maaltijd. Zo haal je het meeste voordeel uit de gastro-colische reflex. Dit is de beweging van het maag-

darmkanaal tijdens en na een maaltijd. Ga altijd naar het toilet als je aandrang hebt en probeer aandrang niet te negeren ook als je buitenshuis bent. Probeer te ontspannen en ga zeker niet te hard persen. 5. Pre- en probiotica Prebiotica zijn onverteerbare voedingsvezels die van nature in voedingsmiddelen voorkomen, zoals in granen, groente of fruit. Deze vezels stimuleren de groei en activiteit van specifieke bacteriën en bevorderen de gezondheid. Prebiotica zijn onverteerbaar voor de dunne darm. Maar voor bepaalde bacteriën in de darmen zijn ze juist een bron van voeding. Als de bacteriën deze vezels afbreken, ontstaan er stoffen die de darmwandcellen als voeding gebruiken en zo dus de darmen stimuleren. Goed voor de stoelgang dus. Prebiotica zorgen er ook voor dat o.a. lactobacillen en bifidobac-

teriën (de goede bacteriën in de darm) beter kunnen groeien. Probiotica zijn zogenaamde goede bacteriën. In de huidige maatschappij en met onze moderne leefwijze en eetgewoontes krijgen we hiervan helaas te weinig van binnen. Je kunt die gunstige bacteriën dagelijks extra aanvullen, bijvoorbeeld door supplementen of zuivelproducten met goede bacteriën. De wetenschap is er nog niet helemaal over uit of het nou echt werkt, maar baat het niet dan schaadt het niet. Ouderdom komt met.. Verstopping? Gelukkig hoeven we dit niet zomaar te accepteren en kunnen we er vaak nog wat aan doen!

Geldt alleen in februari en maart

2 gratis hoortoestellen In februari en maart krijgt u bij Specsavers 2 hoortoestellen gratis. Hoe werkt dat precies? 1. Middels het ZN-indicatieprotocol (Zorgverzekeraars Nederland) wordt bepaald van welke categorie hoortoestellen u gebruik kunt maken. Als u in aanmerking komt voor een hoortoestel zal uw zorgverzekeraar 75% vergoeden. 2. In februari en maart betaalt Specsavers uw volledige eigen bijdrage van 25% voor maar liefst 2 hoortoestellen. 3. Afhankelijk van hoeveel u reeds heeft betaald voor uw verplichte eigen risico (wat in mindering wordt gebracht op de 75% vergoeding van uw zorgverzekeraar) kunnen uw 2 hoortoestellen volledig gratis zijn. 4. Maak snel een afspraak of kom langs en profiteer van dit unieke aanbod!

Specsavers

Zorgverzekeraars

Ga naar www.specsavers.nl/horen voor de dichtstbijzijnde audicien bij u in de buurt.

Onze voordelen: StAr

Volledig gediplomeerde en StAr-geregistreerde audiciens

Specsavers heeft contracten met álle zorgverzekeraars

U krijgt het hoortoestel vaak na de eerste afspraak direct op proef mee naar huis

Hoortoestellen geproduceerd door ‘s werelds marktleiders in hoortechnologie

Gratis 5 jaar lang garantie en service

Vraag uw audicien naar de voorwaarden of kijk op www.specsavers.nl/horen