word
school!
Maak van je school een energiebewuste school
Exclusief voor Oost-Vlaamse MOS-scholen van het basisonderwijs
Milieuzorg Op School
V.U. P. Hertog, gedeputeerde, p.a. Gouvernementstraat 1, 9000 Gent
schooljaar 2013 - 2014
Kort en bondig Waarom?
Verstandig omspringen met energie is een grote stap in de strijd tegen het verhoogde broeikaseffect en de verandering van het klimaat. De strijd tegen de opwarming van de aarde is bovendien het leukst en het efficiëntst als we die samen voeren! Ook als school hoef je niet machteloos toe te kijken. Met een kleine gedragsverandering en een pakket eenvoudige maatregelen zoals het plaatsen van tochtstrips, buisisolatie e.d. kan je zelf CO2 besparen en tegelijkertijd die stijgende energiefactuur een halt toeroepen!
De organisatoren De provincie Oost-Vlaanderen wil scholen aanzetten om energie te besparen en organiseert samen met MOS en de Energiesnoeiers een campagne naar basisscholen ‘Word energieke school’. Deze campagne is exclusief voor alle Oost-Vlaamse MOS-scholen! Meer info: www.oost-vlaanderen.be/wordenergiekeschool
Wat is MOS? (Milieuzorg op school):
MOS is een milieuzorgproject van kleutertot secundair onderwijs. Het MOS-project helpt de school om op een pedagogisch verantwoorde manier een eigen milieuzorgsysteem uit te bouwen. Je provinciale MOS-begeleider staat voor je klaar om je hierin te ondersteunen. Meer info: www.milieuzorgopschool.be
Wat zijn Energiesnoeiers?
De Energiesnoeiers zijn mensen die tewerkgesteld zijn in de sociale economie en worden opgeleid om energiebesparende maatregelen uit te voeren. Ze kregen voordien weinig kansen op de arbeidsmarkt, maar vinden in de energiebesparingsniche een nieuwe zinvolle job. Meer info: www.energiesnoeiers.net
Hoe werkt het?
De campagne ‘Word energieke school’ loopt van 1 december 2013 t.e.m. 31 maart 2014 en bestaat uit 2 delen: 1. Energieke school – basis! Eens ingeschreven ontvang je een gratis set communicatiemateriaal om leerlingen, leerkrachten en ouders te sensibiliseren. Wat zit erin? · Affiches over energiethema’s zoals verlichting, verwarming en sluipverbruik · Stickers en deurhangers om deuren te sluiten, lichten te doven, de verwarming lager te zetten · Meterkaart om wekelijks de meterstanden in te voeren en de energiebesparing te berekenen Heb je wekelijks de meterstanden van elektriciteit, gas en water bijgehouden? Heb je het evaluatieformulier ingediend? Dan maakt jouw school kans een mooie prijs te winnen (resp. 500 euro voor de eerste, 250 euro voor de tweede en 125 euro voor de derde plaats). 2. Op weg naar structurele veranderingen Heeft jouw school beslist om een energieke school te worden? Dan heb je recht op een gratis energiescan. De scan bestaat uit een rondgang op de school, waarbij gekeken wordt welke kleine ingrepen nuttig zijn voor het besparen van energie (buisisolatie, spaarlampen, radiatorfolie, timers,…). De energiescan wordt uitgevoerd door het energiesnoeiersbedrijf dat actief is in jouw regio. De provincie Oost-Vlaanderen betaalt de volledige energiescan ter waarde van 300 euro, op voorwaarde dat jouw school het volledige traject van de campagne ‘Word Energieke school’ doorloopt en voor minstens 150 euro aan kleine energiebesparende maatregelen door de Energiesnoeiers laat uitvoeren. Deze kosten betaalt de school zelf.
Hoe werkt de energiescan? De Energiesnoeiers zoeken graag uit wat de grootste besparingsmogelijkheden zijn in jouw school! Hiervoor voeren ze een quick-win-scan uit, waarbij vooral gefocust wordt op de plaatsing van kleine energiebesparende maatregelen. De energiescan start met een bezoek van de Energiesnoeiers aan de school. Samen met een personeelslid doen ze een rondgang in het gebouw en gaat er onder meer aandacht naar het gebouw zelf, de verwarmingsinstallatie, de elektrische toestellen (vb. computers, frisdrankautomaten, koelkasten) en de verlichting. Tijdens de energiescan wordt dan een inventarisatie gemaakt van de te plaatsen maatregelen en wordt per lokaal aangegeven welke energieverslindende toestellen en situaties worden vastgesteld. Deze bevindingen worden aangeduid zodat je per klas kan zien hoe/waar energie bespaard kan worden. De Energiesnoeiers noteren ook nauwkeurig waar kleine materialen zoals spaarlampen, radiatorfolie, buisisolatie, spaardouchekoppen, timers op boilers, verdeelstekkers, tochtstrips, bruismondstukken, thermometers,… kunnen worden geplaatst. Deze eenvoudige, energiebesparende maatregelen verdienen zich binnen de 6 maanden terug dankzij een dalend energieverbruik! Een volledige energiescan duurt ongeveer 3 uur. Na de energiescan ontvangt de school een offerte op maat opgemaakt voor de aankoop en de installatie van alle kleine energiebesparende maatregelen door de Energiesnoeiers. De school kan deze offerte volledig (of gedeeltelijk) goedkeuren. De Energiesnoeiers voeren de gekozen maatregelen dan uit. Hou er rekening mee dat de energiescan énkel gratis is voor scholen die voor minstens 150 euro zelf investeren én de energiebesparende maatregelen laten uitvoeren door de Energiesnoeiers.
Een voorbeeld van een energiescan in een basisschool Enige tijd terug werd er een energiescan uitgevoerd in een basisschool met 3 afdelingen. Na de rondgang in de scholen bleek dat er heel wat energiebesparend materiaal kon worden geïnstalleerd: 69 m2 radiatorfolie, 16 meter buisisolatie, 72 verdeelstekkers, 20 bruismondstukken, 4 timers, 3 tochtstrips en 20 thermometers. Henk - leerkracht in het derde leerjaar - zegt hierover: “Op school was ik meestal diegene die aandacht had voor energie. Dankzij de vorming van de energiesnoeiers, merk ik dat de andere leerkrachten er ook meer op letten om bijvoorbeeld de lichten uit te doen tijdens de speeltijd. De leerlingen zijn er zich ook meer van bewust dankzij de stickers die overal rondhangen. We hebben onze nieuwe eindfactuur nog niet gekregen maar ik vermoed toch dat die lager zal zijn!“
Educatief aan de slag... De energiescan en energiebesparende maatregelen vormen een unieke kans om ook je leerlingen kennis bij te brengen over klimaat en energie en zo aan te sluiten bij enkele eindtermen van Wereldoriëntatie. Het MOS-project biedt je bovendien houvast om dat op een pedagogisch verantwoorde manier aan te pakken. Aarzel niet om contact op te nemen met je MOS-begeleider voor meer ondersteuning. Hier vind je alvast enkele suggesties.
...met energie in je school
MOS-themabundel energie
Doe onderzoeksopdrachten met energieteams
Energie besparen is hot! Energie besparen is fun! Met de klimaatsverandering wordt energie en de zoektocht naar het spaarzaam omgaan ermee, noodgedwongen bovenaan de agenda geplaatst. De politiek ontwikkelt momenteel instrumenten (subsidies, wetten,…) die bedrijven, scholen, landbouw en de bevolking stimuleren of zelfs verplichten om minder energie te verbruiken. Als leerkracht kun je in deze problematiek niet aan de kant blijven staan en toekijken. Met de MOS-themabundel reiken we je ideeën aan om met de hele school het thema energie te verkennen en gedragsverandering teweeg te brengen. Je kan hem gratis aanvragen bij je provinciale MOS-begeleider, e-mail hiervoor naar
[email protected].
De MOS-energiekoffer.
Ga met je leerlingen de strijd aan tegen de energievreters! Met de EHBE-koffer (Eerste Hulp Bij Energievreters) wil MOS materialen en meetinstrumenten aanreiken om met de leerlingen op energiespeurtocht te gaan in de klas en de school. De leerlingen speuren op een speelse manier tot in de kleinste hoeken van de school naar energievreters, die met heel wat energie gaan lopen. Ze zullen onder andere op zoek gaan naar sluipverbruik en hoge temperaturen. Ze gaan op pad met een lichtmeter en leren iets over ventileren. Kortom, stap voor stap ontpoppen ze zich tot echte energiedetectives. Ze helpen om de nodige conclusies te trekken en te komen tot energiebesparende maatregelen. De energiekoffer bewijst dat leren over energie en energie besparen op school leuk kan zijn. Gratis te ontlenen bij je provinciale MOS-begeleider, e-mail hiervoor naar
[email protected].
Hoe zuinig is de school in het verbruik van gas en elektriciteit? Dat zoeken leerlingen zelf uit! De leerlingen vormen energieteams en krijgen een lijst met vragen over de energiebesparing op de school. Samen bekijken ze hoe de school scoort. Soms moeten ze voor antwoorden bij een leerkracht, bij de directie of conciërge langs. En soms vinden ze zelf de antwoorden. Na het invullen van de vragenlijst, maakt elk groepje keuzes. Ze schrijven 2 dingen op die kunnen veranderen voor de hele school en 2 dingen die kunnen veranderen in de klas. Ieder kind schrijft ook een actie op die hij of zij zelf gaat doen. Belangrijk is dat ze bij alle acties nadenken of er een eenvoudige oplossing mogelijk is. Op het einde ontstaat een lijst met effectieve maatregelen. De vragenlijst is te downloaden via www.oost-vlaanderen.be/wordenergiekeschool.
Dikketruiendag
Wat startte als een symbolische klimaatactie om het Kyotoverdrag in de verf te zetten, is ondertussen uitgegroeid tot een vaste waarde in de scholen. De campagne mikt vooral op eenvoudige maatregelen, die ook daarna op een structurele wijze aangehouden kunnen worden: lichten doven bij het verlaten van een lokaal, toestellen uitschakelen na gebruik, de verwarming correct afstellen,... . Scholen zetten ook allerlei ludieke en educatieve acties op touw. MOS (Milieuzorg Op School) en Ecocampus (Milieuzorg in het hoger onderwijs) roepen iedereen op om woensdag 14 februari 2014 deel te nemen aan de tiende editie van de Dikketruiendag. Alle info op www.dikketruiendag.be.
Doe je mee? Word Energieke school en schrijf je in vóór 25 oktober 2013 via het online inschrijvingsformulier op onze website www.oost-vlaanderen.be/wordenergiekeschool. Na de herfstvakantie sturen we je het gevraagde campagnemateriaal op en/of contacteren wij je om een afspraak te maken voor de energiescan. Wil je nog meer informatie over ‘Word Energieke school’ of heb je vragen? Aarzel dan niet om ons te contacteren.
Cel Energie & Klimaat
Stijn Vandamme tel. 09 267 78 17
[email protected]
Cel Milieuzorg op School
Wouter De Tandt Sandra Vandevelde tel. 055 23 71 44 · gsm 0479 55 04 96
[email protected]
