SC M. ABC voor. Duurzame DC s. manual. Allocatie van DC Bouwen van DC Continu verbeteren DC SUPPLY CHAIN

Grensverleggende ambitie, inspiratie en ideeën

SCM SUPPLY CHAIN manual

Allocatie van DC Bouwen van DC Continu verbeteren DC

najaar 2011

ABC voor

Duurzame DC’s

S U P P LY C H A I N M anual

2

Omarmen of berekenen?

H

et bedrijfsleven kent een duidelijke tweedeling op gebied van duurzaamheid. Dat is de belangrijkste conclusie van een recent wereldwijd onderzoek van MIT Sloan Management Review en Boston Consulting Group. Er bestaat een kleine kopgroep van bedrijven die duurzaamheid omarmen en het peloton van ‘cautious adoptors’ die vooralsnog behoudend en berekenend te werk gaan.

De ‘embracers’ zijn vaak groter dan gemiddeld, actief in de productie en opereren in groeimarkten. Ze hebben wat meer oog voor de lange termijn en zijn ervan overtuigd dat meer aandacht voor duurzaamheid ook leidt tot meer winst. Sterker nog: ze geloven niet alleen dat een strategie op het gebied van duurzaamheid noodzakelijk is om concurrerend te blijven, maar dat een dergelijke strategie zelfs tot een voorsprong op die concurrentie leidt.


De ‘cautious adoptors’ denken bij duurzaamheid in termen van risico’s beperken en efficiënter werken. De ‘embracers’ denken bij duurzaamheid ook aan voordelen die niet direct meetbaar zijn, aan de mogelijkheid om te innoveren en de gelegenheid om nieuwe klanten te winnen en nieuwe markten te veroveren. En wat blijkt uit het onderzoek? De ‘embracers’ zijn de bedrijven die het best presteren. De sceptici zullen zich natuurlijk afvragen of

3

deze bedrijven succesvol zijn dankzij hun aandacht voor duurzaamheid of dat zij zich vanwege hun financiële succes juist kunnen permitteren hier aandacht aan te besteden. Niet zo lang geleden hoorde ik een overtuigende presentatie van de logistiek directeur bij Nike Europe. Hij vertelde dat Nike in het Belgische Laakdal al vele jaren met duurzaamheid bezig was lang voordat dit een hot topic was. Aan medewerkers was gevraagd allerlei ideeën voor verbetering in het distributiecentrum aan te dragen. Veel aangedragen verbeteringen bleken tot energiebesparingen te leiden: bijvoorbeeld het vervangen van Tl-buizen voor LED-verlichting laag boven de werkplekken voor beter zicht. Inmiddels heeft dit Europees DC van Nike Green Scorecard voor de werkomgeving en voor het verplaatsen van producten en van personeel, waarvan 200 medewerkers gratis een elektrische fiets hebben gekregen voor woon-werkverkeer. In mijn ogen zou er maar één soort bedrijf op gebied van duurzaamheid moeten zijn, namelijk die gewoon hiermee begint op kleine of op grote schaal. Dit praktische zakboekje helpt hierbij, zodat er niet langer excuses zijn.


4

ir. Martijn Lofvers hoofdredacteur [email protected]

Voorwoord

I

n de configuratie van supply chains vormen magazijnen en distributiecentra (DC’s) de cruciale verbindingspunten om goederenstromen aan elkaar te koppelen en te transformeren. De keuzes die kunnen worden gemaakt ten aanzien van deze verbindingspunten zijn daarmee ook direct bepalend voor de supply chain-structuur en de CO2-footprint van een organisatie. Deze publicatie beoogt bedrijven op weg te helpen in en bewust te maken van het brede spectrum aan keuzes en verbetermogelijkheden dat bedrijven kunnen maken, zowel op lange termijn strategisch niveau, maar ook in de dagelijkse praktijk op de werkvloer. Met dit zakboekje willen Connekt en Goodman een praktische handleiding bieden en tegelijkertijd bedrijven inspireren en aanzetten tot het verduurzamen van magazijnen en DC’s. Die doelen sluiten direct aan bij de missie van Connekt als onafhankelijk netwerk voor duurzame verbetering van de mobiliteit in Nederland. Zo stimuleert Connekt via het Lean and Green programma bedrijven en gemeenten voor de verduurzaming van de logistiek door zich te committeren aan een minimale CO2-reductie van 20% binnen een periode van 5 jaar. Duurzame magazijnen en DC’s dragen uiteraard ook bij aan dat doel: duurzame verbetering van de mobiliteit in Nederland. www.connekt.nl & www.duurzamelogistiek.nl S U P P LY C H A I N M anual

Goodman beoogt met dit zakboekje meer bewustwording te creëren en het brede spectrum aan duurzame keuzemogelijkheden voor gebruikers van warehouse en DC’s inzichtelijk te maken. www.goodman.com Nico Anten, managing director Connekt Ruud Weijmans, General Manager Development Goodman René Geujen, Sr. Business Development Manager

5


6

Inhoudsopogave

ABC voor Duurzame DC’s 8

Leeswijzer

12 A: Allocatie van het DC + 20 B: Bouwen van het DC + 26 C: Continu verbeteren in DC


7

Leeswijzer De mate van duurzaamheid van een magazijn/DC wordt beïnvloed en bepaald door keuzes en gedrag van alle mensen in een logistieke organisatie, van directie tot orderpicker. Van strategische keuzes voor locaties tot operationeel gebruik van verlichting en verwarming. Allemaal keuzes, op verschillende momenten en met een verschillende invloed op duurzaamheid in (keten)kosten, (gebruiks)tijd en impact. In de praktijk blijkt dat veel bedrijven zich niet bewust zijn van alle pragmatische keuzemogelijkheden die leiden tot verbetering van de duurzaamheid. Het doel is om met deze publicatie ook meer inzicht en bewustzijn te creëren voor deze mogelijkheden, waardoor keuzes hopelijk zorgvuldiger worden afgewogen en daar waar mogelijk duurzamer worden gemaakt. Uiteindelijk is het de bedoeling dat meer en meer magazijnen en DC’s op alle fronten zo duurzaam mogelijk geplaatst, gebouwd en gebruikt gaan worden om de impact op de CO2-footprint te verminderen.


8

Ten grondslag aan deze publicatie ligt een onderzoek, dat Connekt in samenwerking met de NHTV Hogeschool voor Logistiek en Goodman heeft uitgevoerd. De publicatie geeft een overzicht van alle inzichten en resultaten die door het onderzoek zijn achterhaald. In de besluitvorming rondom magazijnen/DC’s en de duurzame keuzes in de supply chain valt enorm veel te winnen als het gaat om reduceren van de CO2-footprint van een bedrijf.

Sommige punten zijn absolute ‘no brainers’, andere wellicht ‘open deuren’, maar alles bij elkaar een groot besparingspotentieel.

Duurzame keuzes


Ondernemingen hebben tegenwoordig te maken met een bont pallet van stakeholders, die al dan niet bewust of onbewust met plannen op het gebied van duurzaamheid bezig zijn. Uit het onderzoek van Connekt en Goodman blijkt dat bij bedrijven waar vooral het management de verantwoordelijkheid neemt en actief met alle stakeholders aan de slag gaat om plannen te sturen op duurzaamheid - en strategische duurzame visies in concrete actieplannen of bewuste acties omzet - succesvol zijn in het behalen van zowel duurzame als ook zeker financiële resultaten.

9

Leeswijzer

Wie zich bewust is van keuzemogelijkheden op het gebied van duurzaamheid gaat zich er automatisch meer mee bezighouden en de mogelijkheden voor verbetering zien. Gaat het om de keuze voor een locatie, het gebouw dat gerealiseerd wordt of hoe het management operationeel aanstuurt; in alle gevallen is het belangrijk om een duidelijke strategie te voeren en daar duurzaam en bewust naar te handelen.

Een ABC’tje We hebben de keuzemogelijkheden gerubriceerd in een praktisch abc’tje, waarbij we beogen om in drie stappen te komen tot het integraal aanpakken van het verduurzamen van magazijnen en DC’s. Integraal verduurzamen van magazijnen is namelijk de optelsom van A+B+C! De A+B+C staat gelijk aan de keuzeniveaus die fundamenteel zijn voor de CO2-belasting van een magazijn: Allocatie: Een juiste en strategische Allocatie van de magazijn(en)/DC’s in een logistieke netwerkstructuur heeft een directe invloed op de integrale supply chain-kosten en de CO2-belasting van het bedrijf in de keten.


10

Bouwen: Het duurzaam Bouwen van een magazijn/DC is bepalend voor het directe energieverbruik ervan. Door te kiezen voor de juiste structuur en installaties wordt het directe energieverbruik van een magazijn/DC gedurende de levensduur van het gebouw zoveel mogelijk beperkt.

Continu verbeteren: Het Continu verbeteren van de manier waarop de gebruiker omgaat met energieverbruik bij het aansturen en uitvoeren van de processen is bepalend voor de hoogte van de energierekening. Uiteindelijk is het de combinatie van keuzes tussen de A+B+C die leiden tot een verbetering van de duurzaamheid. De keuzes die gemaakt worden op deze drie niveaus hebben allemaal direct invloed op het verbeteren van de duurzaamheid en het CO2gebruik en hebben een directe relatie tot elkaar. Om de integrale benadering mogelijk te maken, is een praktische verdiepingsslag gemaakt die zowel een korte- als langetermijnaanpak van het verduurzamen van magazijnen/DC’s mogelijk maakt. Deze wordt ondersteund met praktische voorbeelden die bewustwording stimuleren en integrale verbetering aanmoedigen.


11

Allocatie DC

A

llocatie van het DC

In een logistieke grondvorm is het van groot belang om magazijnen/DC’s in het juiste zwaartepunt van de supply chain te hebben. Hierbij dienen de transportstromen vanaf de leverancier via het magazijn naar de afzetmarkt zo efficiënt en effectief mogelijk te worden gehouden. Verladers en logistieke dienstverleners zijn daarbij continu op zoek naar mogelijkheden om hun logistieke grondvorm te verbeteren. Naast de druk om kostenreductie en verbetering van service door te voeren vanuit bedrijfseconomische principes wordt de druk voor reductie van CO2-footprint ook steeds belangrijker.


12

Focus op kosten

Markteisen

Focus op service

Hoge of lage waardedichtheid

Lage waardedichtheid

Hoge waardedichtheid

De keuze voor een locatie is voor de meeste bedrijven een keuze die meer strategisch van aard is. Deze inrichtingskeuzes van een supply chain worden meestal gemaakt voor een tijdspanne van meerdere jaren.


Bij de locatiekeuze van een bedrijf spelen veel factoren een rol: vastgoedprijzen, uitstraling gebouw, oppervlakte, beleid gemeente, soort locatie, aanwezigheid van logistieke infrastructuur, concurrentie, synergie, veiligheid, subsidies, grootte verzorgingsgebied en klantenbereik, aanvoerstromen, energiebronnen. Grofweg zijn deze keuzefactoren voor een locatie onder te verdelen in twee rubrieken, namelijk:

13

Allocatie DC

1. Supply chain drivers Deze keuzes hebben veel te maken met de trade off tussen logistieke kosten en servicegraad en wat daarvoor de meest efficiënte en effectieve plaats is om goederen op voorraad te leggen en eventueel te transformeren met daarbij de juiste distributienetwerken die nodig zijn om de goederenstromen te faciliteren. 2. Locatie-drivers: De locatiekeuze wordt enerzijds bepaald door de fysieke ligging en de plaats in de logistieke grondvorm van een bedrijf, maar zijn zeker ook afhankelijk van de aanwezige infrastructuur en het voorzieningenniveau van de locatie.

Duurzame keuzemogelijkheden In al deze drivers zitten duurzame componenten opgesloten waarmee rekening kan worden gehouden bij het maken van een locatiekeuze:


14

1. Supply chain drivers In de vormgeving van de juiste balans tussen servicegraad en logistieke kosten zijn de goederenstromen (inbound/outbound) en beschikbare logistieke infrastructuur bepalend. Een goede afweging in de strategische locatiekeuze(s) zorgt voor een stabiele supply chain footprint en daarmee een duurzame logistieke structuur. 1.1 Goederenstromen inbound/outbound Een juiste locatie draagt bij aan het verbeteren van de duurzaamheid door de mogelijkheid te hebben te kunnen verschuiven in onder meer de modal shift.

1.2 Synergie in infrastructuur De mogelijkheid om op een slimme manier goederenstromen samen te voegen en met andere bedrijven magazijnen en netwerken te gaan delen, leidt ertoe dat er minder vervoersbewegingen zijn en er minder energie nodig is om goederen te distribueren. Daarnaast kunnen in het in- en uitslagnetwerk de volumes zo groot mogelijk worden gehouden, zodat de belasting van het milieu en de infrastructuur wordt geminimaliseerd.

2.Locatie-drivers Duurzaamheid van een locatie zit in verschillende drivers opgesloten en heeft met name impact op het ondersteunen van de bedrijfsvoering. Een bedrijf wordt duidelijk duurzamer naarmate het zowel op korte als lange termijn adequaat wordt gefaciliteerd op een locatie om de bedrijfsvoering effectief en efficiënt te kunnen blijven uitvoeren. De belangrijkste drijvers zijn:


2.1 Kennis en mensen Aanwezigheid van de juiste kennis en bemensing zorgt voor continuïteit van een bedrijf. Daarom is het van groot belang dat er altijd voldoende en kwalitatief goed geschoold personeel uit de regio, zowel op korte als lange termijn, aangetrokken kan worden om de bedrijfsprocessen effectief en efficiënt te kunnen uitvoeren. Goede kennisfaciliteiten en integraal hoogwaardig aanbod van personeel in de nabijheid van het bedrijf dragen direct bij aan de wijze waarop een bedrijf zich duurzaam kan blijven ontwikkelen op

15


16

een locatie en mee kan groeien met veranderingen in de bedrijfsvoering. Een actief wervingsbeleid voor mensen uit de directe regio is natuurlijk altijd handig. 2.2 Vervoersmogelijkheden personeel Het beperken van de vervoersbewegingen naar de bedrijfslocatie heeft direct invloed op CO2-uitstoot. Het kiezen voor een locatie voorzien van een goede groene infrastructuur zoals goede fietspaden en voldoende OV-voorzieningen draagt hier direct aan bij. Het blijft natuurlijk van belang om medewerkers te motiveren om te voet, met de fiets, met het openbaar vervoer of door te carpoolen naar het werk te komen. 2.3 Duurzame energiebronnen In de toekomst zal het gebruik van duurzame energiebronnen alleen maar belangrijker worden. De mogelijkheden op dit gebied in de directe nabijheid van het bedrijf zijn dan zeer interessant. Denk hierbij aan reeds voorhanden zijnde energiebronnen zoals zonnepanelen, aardwarmte, et cetera. Deze voorzieningen kunnen op het industrieterrein toegepast worden zodat de gevestigde bedrijven direct gebruikmaken van duurzame energie.


2.4 Schaalbaarheid van de locatie Bij het kiezen van een locatie blijft het altijd belangrijk om rekening te houden met de mogelijkheden voor uitbreiden en/of krimpen. Door een juiste keuze van locatie is het mogelijk om gebouwen te kunnen uitbreiden of door flexibel te huren te krimpen zonder problemen. Zou dit namelijk niet worden gedaan, dan is de kans groot dat de activiteiten niet meer op de huidige locatie kunnen worden uitge-

17

Allocatie DC

voerd. In dat geval begint het zoeken naar een nieuwe locatie van voren af aan.

Praktijkvoorbeeld Logitech: één DC Logitech, fabrikant van computeraccessoires, signaleerde nog voor de economische recessie in 2009 in alle hevigheid losbarstte, dat Rusland als afzetmarkt sterk in opkomst was. Voor het bedrijf, dat in Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk traditioneel grote afzetmarkten heeft, waren de potentiële verschuivingen in de afzet binnen Europa (Rusland werd in rapporten zelfs een nummer 1-positie voorspeld) aanleiding een netwerkstudie op te starten. De hightechfabrikant beschikte op dat moment over drie distributiecentra in Europa. Twee daarvan stonden in Nederland, in Venray en Venlo. De derde stond in Hongarije. De centrale vraag was of het netwerk van drie DC’s nog voldeed met de opkomst van Oost-Europa in het vooruitzicht.


18

De studie van Logitech leverde uiteindelijk twee scenario’s op die qua kosten en prestaties niet veel voor elkaar onderdeden. Het eerste scenario ging uit van één centraal DC in Europa, het tweede van drie regionale DC’s. De keuze viel na lang wikken en wegen op één centraal DC. Het belangrijkste argument betrof voorraadbeheer. Bij drie regionale DC’s is het lastig om een optimale voorraadverdeling te bepalen. Ondanks een uitgebreide zoektocht en gesprekken met voorraadspecialisten kon Logitech geen voorraadmodellen vinden die uitkomst boden. Dat betekende dat het

onzeker was of de voorraadkosten bij de variant met drie DC’s wel onder controle gehouden konden worden. De directie koos daarop voor één DC. Dat DC is inmiddels verrezen in Venray bij Flextronics.

Sony: aanpasbare locatie Sony, fabrikant in consumentelektronica, koos ervoor om een grootschalig distributiecentrum te bouwen in Tilburg, om daar vanuit een centrale structuur de locale landen DC’s te herbevoorraden. Het magazijn werd opgebouwd uit diverse losse standaard units volgens een marktconforme bouwkundige structuur, waardoor een schaalbare oplossing ontstond. Daarnaast werd de locatie strategisch gekozen vanwege zijn centrale ligging in de supply chain en de multimodale aansluitingen op de Europese markt. Door de veranderingen in de producten (van beeldbuis naar flatscreen) die een enorme impact hadden op het volume en de enorme kostendruk in de keten is het logistieke model ingrijpend gewijzigd. Sony heeft de verandering doorgevoerd om de keten korter te maken en de supply chain meer ‘agile’(wendbaar) door directe replenishment vanuit een centraal DC te gaan verzorgen. S U P P LY C H A I N M anual

Dankzij de centrale ligging van het DC in Tilburg en de flexibele structuur van het gebouw is het eenvoudig mogelijk geweest om deze aanpassingen door te voeren op de gekozen infrastructuur. Schaalbaarheid en flexibiliteit in het gebouw in combinatie met de strategische logistieke ligging bieden daarvoor eenvoudigweg meer mogelijkheden.

19

Allocatie DC

B

ouwen van het DC

Door de gebouwde omgeving zoveel mogelijk te verduurzamen, kan een grote bijdrage worden geleverd aan de transitie naar een meer duurzame bedrijfsvoering. Voor het bouwen van een pand kan een groot aantal afwegingen worden gemaakt die leiden tot meer duurzaamheid. Het gaat er daarbij enerzijds om het pand qua materialen en inrichting zo duurzaam mogelijk te maken, maar anderzijds ook keuzes om het proces zo duurzaam mogelijk te faciliteren. Door de juiste materialen op de juiste plaats toe te passen, wordt een integrale duurzame omgeving gecreëerd.


20

Over duurzaam bouwen zijn veel zaken te vinden. Zo zijn er talloze onderdelen waarop een gebouw meer duurzaam te maken is. Belangrijk hierbij blijft om altijd erop te blijven letten dat de duurzame investeringen aansluiten bij de korte- en langetermijnstrategie van het bedrijf en de concrete behoeftes van de supply chain. Bouwkundige no brainers hierin zijn: + Slim en energiebeperkend verlichtingsplan en voldoende toetreding daglicht + Juiste en energiezuinige temperatuurvoorzieningen + Adequate isolatieschil van het gebouw + Intelligente technische installaties Maar ook: + Flexibele lay-outmogelijkheden van het pand + Onderhoudsvrije vloeren en daken + Efficiënte stromen van personeel en materieel op het terrein en in het gebouw + Eenvoudige onderhouds- en uitbreidingsmogelijkheden van de gebouwstructuur en technische installaties

Structureer de aanpak

Internationaal zijn er diverse standaarden die het realiseren van een meer duurzaam gebouw ondersteunen, zoals BREEAM Int. (Building Research Establishment Environmental Assessment Method), LEED Int. (Leadership in Energy and Environmental


In alle gevallen is het handig om bij de realisatie van een nieuw gebouw gebruik te maken van de mogelijke standaarden die reeds voorhanden zijn om duurzaamheid te verbeteren.

21

Bouwen DC


22

Design), DGNB (Deutsche Gesellschaft für Nachhaltiges Bauen) en HQE (Haute Qualité Environnementale). Alle standaarden proberen zoveel mogelijkheden te kijken naar het verbeteren en onafhankelijk meetbaar maken van duurzaamheidsinitiatieven en te rubriceren naar deelgebieden. Een voorbeeld hierbij is de BREEAM-NL standaard, een onafhankelijk keurmerk dat op 9 categorieën focust bij de realisatie van een duurzaam gebouw: + Management: Gestructureerd het bouwproces aansturen + Materialen: Focus op het gebruik van duurzame materialen + Transport: Aandacht voor een duurzame bereikbaarheid + Afval: Wijze waarop met afval wordt omgegaan + Water: Focus op besparing van waterverbruik + Gezondheid: Aandacht voor het welzijn van mensen + Vervuiling: Beperking van de uitstoot van het gebouw + Energie: Beperking door efficiënte installaties + Landgebruik & Ecologie: Aandacht voor duurzaam vruchtgebruik

Een certificaat hoeft geen goed doel opzich te zijn. Ook zonder certificaat loont het om naar de juiste duurzame investeringen te kijken op het gebied van bijv. energie of gezondheid.


Het structureren helpt bij een juiste focus en ondersteunt het proces van verduurzamen. ‘Navolgend een voorbeeld van duurzaam ontwikkeld gebouw.’ Deze zijn beide volgens een gestructureerde en pragmatische aanpak ontwikkeld en zijn op een onafhankelijke standaard gecertificeerd.

23

Bouwen DC

Jaarlijkse CO2-reductie: Magazijn: van 252 naar 172 ton (32% reductie) Kantoor: van 40 naar 34 ton (16% reductie) Totaal gebouw: van 292 naar 206 ton (30% reductie)


24

Het distributiecentrum van Stryker in Tilburg heeft het een BREEAM beoordeling van ‘zeer goed’ groen gebouw met een totale score van 57,3% op negen criteria.

1 2 3 4 5

Energiezuinige T5 verlichting Dark Tube Radiant verwarming in magazijn VRF-systeem voor koeling en verwarming Verbeterde isolatie Dubbele beglazing

6 Afgesloten losdocks 7 Extra daglicht in kantoor 8 Ramen in binnenwanden in kantoor 9 Geluidsisolatie in kantoor 10 Lekdetectie in koelingssysteem

Praktijkvoorbeeld

15 Constructie ontworpen voor uitbreiding

en vervoer

12 Automatische zonneschermen 13 Aparte afvalverzameling 14 Extra energiemeters op veelverbruikers

16 Beplanting van lokale oorsprong


11 Aparte ingang voor personen

25

Continu verbeteren

C

ontinu verbeteren in DC

Een magazijn kan op de best mogelijke locatie zijn gevestigd en op de meest duurzame manier zijn gebouwd, maar dan moet het wel nog duurzaam met energiegebruik omgaan. Wat is energie? De definitie wordt in het woordenboek omschreven als ‘het vermogen om arbeid te verrichten’. De hoeveelheid energie die nodig is om arbeid te verrichten, is op technisch gebied bekend. Van een lamp weet men wat deze aan elektriciteit verbruikt. Wanneer deze lamp in veelvoud wordt toegepast om een ruimte te verlichten, dan wordt al minder zichtbaar wat dat op jaarbasis kost. Dat komt niet doordat het niet bekend is, maar


26

doordat het gebruikt wordt door mensen die er geen belang bij hebben om het te weten. Hierdoor wordt er vaak meer energie verbruikt dan nodig is. Het teveel aan energieverbruik is niet direct gelinkt aan elektriciteit, maar aan het aantal lampen dat de ruimte verlicht. Uit het onderzoek, uitgevoerd door Connekt en Goodman, blijkt dat de deelnemende bedrijven in staat zijn 20 tot 40 procent besparing op energieverbruik te realiseren door actief beleid door te voeren op energieverbruik. Een belangrijke constatering is, dat reduceren van energieverbruik een continu proces is. Het is geen proces dat na het doorlopen van één cyclus is opgelost. Een continu cyclisch denken zorgt zowel voor een goede duurzaamheidsverbetering als voor borging van behaalde successen. Bedrijven die succesvol zijn in het verbeteren van de duurzaamheid zijn er allemaal bewust of onbewust continu mee bezig, waarbij ze zich iedere keer richten op: Integrale en bedrijfskundige verbetering van processen; Focus op bedrijfseconomische en financieel verantwoorde veranderingen; Een pragmatische aanpak, gericht op mensen en gedrag.

Veel bedrijven worstelen met het thema duurzaamheid. Vooral de vraag hoe zij verbeteringen praktisch kunnen doorvoeren in de praktijk, is zeer actueel. Er zijn meerdere manieren om hiermee aan de slag te gaan en iedere stap die tot een verbetering leidt, is toe te juichen. Echter


In 5 stappen continu verbeteren

27

Continu verbeteren

continue verbeteren in 5 stappen

Analyse: Creëer inzicht in energieverbruik Plan: Maak plannen en identificeer de Quick Wins Do: Voer aanpassingen door Check: Monitor vorderingen Act: Creëer bewustwording en manage verwachtingen

van de bedrijven die aan het onderzoek hebben meegedaan, blijkt het merendeel een APDCA-cyclusachtige methode volgens de kwaliteitscirkel van Deming te volgen. In principe is dit een eenvoudig regelkringprincipe voor de aanpak, inrichting en borging van verbeteringen.

1. Analyse: creëer inzicht in energieverbruik S U P P LY C H A I N M anual

28

Het begint met inzicht in energieverbruik. Het is daarom ook van groot belang dat bedrijven inzichtelijk krijgen waar en waardoor energieverbruik wordt bepaald en door welke factoren het wordt beïnvloed. In grote lijnen kan worden gesteld dat het energieverbruik wordt

relatieschema energieverbuik

bepaald door keuzes in de inrichting van het logistieke proces, de configuratie van het gebouw en het gebruik van de installaties. De balans zien te vinden tussen al deze elementen is van grote invloed op het uiteindelijke energieverbruik.


Toelichting: Wanneer de ruimte wordt verlicht door 40 lampen en er is al voldoende verlichting met 30 lampen, dan wordt er structureel 25 procent te veel energie verbruikt in die ruimte. Het vermogen van een lamp is in dit geval niet alleen bepalend, ook de hoeveelheid licht die nodig is om het onderliggende logistieke proces voldoende te verlichten.

29

Continu verbeteren

Het besparen van energie hangt dus niet af van de voorzieningen die in het pand aanwezig zijn, maar van de manier waarop daar door de gebruiker gebruik van wordt gemaakt.

Praktijkvoorbeeld Indien er voldoende daglichttoetreding is in de vorm van glas in de gevel en het dak, hoeft niet in alle gevallen de volledige verlichting overdag aangezet te worden. Daarnaast kan ook glas in het kantoor worden toegepast. Dat geeft de werknemer aan de ene kant meer daglichttoetreding en aan de andere kant een ruimer gevoel, wat de productiviteit ten goede komt. Verdeling primaire energie in magazijnen 1% n Verlichting n Elektrische transportmiddelen n Computers & kantoorapparatuur n Ruimteverwarming aardgas n Ruimteverwarming elektrisch n Ruimtekoeling n Ventilatoren n Keukenapparatuur & boilers n Overige S U P P LY C H A I N M anual

30

2%

1% 3%

1%

1% 20%

47%

6% 19%

Bron: DHL

Inzicht in energieverbruik Probeer een goed inzicht te krijgen in de kosten van energieverbruik. Dit kan eenvoudigweg door: + energierekeningen te analyseren, eventueel aanwezige submeterstanden te analyseren. + vermogens van installaties in kaart te brengen en te kijken hoeveel tijd dat het vermogen van een installatie wordt gebruikt. Binnen logistieke processen van bedrijven kunnen grote verschillen zitten in energiebehoefte. Het ene bedrijf heeft een 8-uurs dagdienst met veel mensen, de ander een gemechaniseerd diepvriesmagazijn met een volcontinu proces. Een goede analyse maakt vaak snel duidelijk waar de ‘grootverbruikers’ zitten en/of waar de meeste energie verloren gaat.

2. Plan: maak plannen en identificeer de Quick Wins De tips die zijn verzameld voor het besparen van energie zijn vaak niet wereldschokkend en door iedereen te bedenken. Vaak is de essentie voor het identificeren van de besparende maatregelen dat op andere manier gekeken moet worden naar de relatie tussen logistiek proces en de gebruikte gebouwvoorzieningen. S U P P LY C H A I N M anual

Doordat energieverbruik vaak een vanzelfsprekendheid is, zit er veel verspilling in het gebruik van energie in de processen. Uit de verzamelde ervaringen van bedrijven op het gebied van energie besparen kon de volgende conclusie getrokken worden: Elke aanpassing die de bedrijven hebben gedaan in het gebruik van de voorzieningen, komt neer op de volgende vragen:

31

Continu verbeteren

+ Waar is energie eigenlijk voor nodig in het proces? + Hoeveel energie is werkelijk nodig voor het uitvoeren van het proces? + Wanneer is de energie nodig? Met het beantwoorden van deze vragen kan eenvoudig worden vastgesteld: wordt de energie op de juiste plaats, op het juiste moment, in de juiste hoeveelheid verbruikt?

Praktijkvoorbeeld Een bedrijf heeft twee magazijnen, in hal 1 wordt zittende arbeid verricht en in hal 2 alleen opslag van goederen. In hal 1 en 2 heerst een gemiddelde temperatuur van 18 graden. Waar? Doordat in hal 1 werknemers veel zittend werk verrichten, is de gestelde 18 graden nodig om de werkzaamheden goed uit te kunnen voeren. In hal 2 zijn de medewerkers veel in beweging door het constant verplaatsen van goederen. Doordat deze medewerkers veel in beweging zijn, ontwikkelen ze zelf meer lichaamswarmte waardoor de omgevingstemperatuur lager mag zijn. Door deze werknemers warme bedrijfskleding te geven, kan de temperatuur in hal 2 worden verlaagd naar 15 graden (onder dat punt gaan werknemers bijvoorbeeld klagen over kou), waardoor er uiteindelijk minder energie nodig is. Hoeveel? S U P P LY C H A I N M anual

32

Daarnaast moeten de ruimtes alleen tijdens werkuren op deze temperaturen worden gehouden. De ruimte wordt alleen verwarmd om de werkzaamheden uit te kunnen voeren. Wanneer er dus geen werknemers aanwezig zijn, hoeft de temperatuur dan ook niet zo ook niet zo hoog te zijn. Wanneer? De drie vragen bepalen het gebruik van de voorzieningen. De voorziening verbruikt alleen energie wanneer deze aan staat.

Door de gebruiker hiervan bewust te maken, wordt de minimale hoeveelheid energie verbruikt die het proces nodig heeft. Simpele no-brainers zijn:

Verlichting + Schakel de verlichting uit wanneer deze niet nodig is + Pas bewegingssensoren toe in gangpaden + Pas de lichtsterkte aan op het proces Verwarming + Verlaag de temperatuur in het DC + Scheid ruimtes met temperatuurverschil + Verwarm het kantoor met een apart systeem Isolatie + Houd dockdeuren gesloten + Programmeer overheaddeuren (twee standen: half open of geheel open) + Onderhoud rubbers rondom de docklevellers + Plaats een rubberen flap voor de brievenbus + Gebruik snelloopdeuren tussen magazijngebieden + Voorkom schade S U P P LY C H A I N M anual

Logistiek proces + Verlaag de acceleratiesnelheid van de transportwerktuigen + Laad accu’s pas na 23.00 uur op + Beperk de tijd tussen het laden en het gebruik van de accu’s (vooral oudere accu’s) + Gebruik installaties alleen wanneer deze nodig zijn voor het proces

33

Continu verbeteren

Sluimerverbruik 24/7 + Zet alle installaties uit als ze niet nodig zijn + Plaats waar mogelijk tijdschakelaars + Investeer in duurzame oplossingen als ze 24/7 energie verbruiken

3: Do: voer aanpassingen door ‘The proof of the pudding is in the eating.’ Dat geldt ook voor het aanpassen van veranderingen in het gebruik die magazijnen duurzamer maken. Veel zaken zijn namelijk een vanzelfsprekendheid geworden en hebben geleid tot geaccepteerd gedrag. Uit het onderzoek blijkt dat mensen vaak ongeloof of weerstand zullen tegenkomen bij het willen aanpakken van zaken. Het is daarom verstandig om de veranderingen niet te rigoureus door te voeren en waar mogelijk in kleine stappen te beginnen, eventueel geplande verbetering door te voeren in een gecontroleerde proefopstelling.

Praktijkvoorbeelden Onderstaand een aantal voorbeelden, gerubriceerd naar een aantal belangrijke aandachtsgebieden.


34

Verlichting + Doe de lichten uit tijdens pauzes: energiebesparing lichtverbruik 10% (Fetim Group) + Bewegingsdetectoren schakelen automatisch verlichting uit in de hoogbouw: energiebesparing 20% (uit Kuehne+Nagel) Verwarming + Verlaag de temperatuur in het magazijn met 6 graden Celsius: energiebesparing 42% (Fellowes)

+ Verlaag de temperatuur in het magazijn in combinatie met energiezuinige heaters: energiebesparing 60% (DSV)

Isolatie + Controleer het magazijn regelmatig op het weglekken van energie en herstelschade: energiebesparing gasverbruik 5% (Norbert Dentressangle) + Voeg rubber flappen toe aan losdocks om luchtstroom onderdoor te voorkomen: energiebesparing 5% (Sorbo) Logistiek proces + Reduceer magazijnventilatie tot daadwerkelijke behoefte: energiebesparing ventilatiesysteem > 40% (van den Anker) + Zet sorteerinstallatie alleen aan wanneer nodig i.p.v. aan het begin van een shift: energiebesparing sorteerinstallatie 20% (Medtronic) Sluimerverbruik 24/7 + Installeer alle apparatuur van 1 werkplek op 1 stekkerdoos met schakelaar om sluimerverbruik voor en na werktijd te reduceren (Ceva) + Schakel de verlichting van de displays in koffie- en frisdrankmachines uit (DHL) S U P P LY C H A I N M anual

35

Continu verbeteren

4: Check: monitor vorderingen Meet het resultaat van de verbetering en vergelijk deze met de oorspronkelijke situatie en toets deze aan de vastgestelde doelstellingen. Op basis van de score op de kritische prestatie-indicatoren

Praktijkvoorbeeld Logistiek dienstverlener Norbert Dentressangle heeft een energierapportage opgezet om het energiegebruik te monitoren en onverklaarbare veranderingen in het verbruik te analyseren.


36

energierapportage 2011

(KPI’s) en de analyses daarop kunnen besluiten worden genomen of eerdere maatregelen of plannen worden bijgestuurd. Maak de resultaten inzichtelijk door ze te visualiseren en te koppelen aan procesdrivers.

5: Act: creëer bewustwording en manage verwachtingen Het structureel inrichten van duurzaam verbeteren in het bedrijf bestaat uit een aantal activiteiten: + doelstellingen en acties definiëren + definiëren van kritische prestatie-indicatoren (KPI’s) + gegevens verzamelen om de KPI’s te berekenen + presenteren van KPI’s met behulp van rolgebaseerde dashboards bij afwijkingen analyseren van de KPI’s + bespreken van de KPI’s in het reguliere management- of directieoverleg + besluiten nemen en acties uitzetten + medewerkers aanspreken op de resultaten + normen en targets regelmatig herzien + gedragscompetenties van managers en medewerkers verder ontwikkelen S U P P LY C H A I N M anual

Een goede implementatie van de APDCA-cyclus zorgt ervoor dat de stappen Analyse, Plan, Do, Check en Act van de cyclus worden geborgd in management- en directie-overleggen en daar steevast aan de orde komen en ervoor zorgen dat duurzaam verbeteren een continu proces wordt.

37

Handige websites Handige sites o.a.: www.connekt.nl www.duurzamelogistiek.nl www.breeam.nl www.milieucentraal.nl www.bespaarbazaar.nl www.stichtingerea.nl www.energiechannel.nl


38

Be lean Be green

Brink Hardenberg

LOGISTICS

HOEK BV


39

Be lean Be green


40

pms 654 pms 1807


41

Contactgegevens Connekt/Lean and Green Kluyverweg 6 2629 HT Delft 015 – 251 65 65 Goodman Freddy van Riemsdijkweg 24 5657 EE Eindhoven 040 – 235 33 10 Deze publicatie is tot stand gekomen naar aanleiding van een stageonderzoek door: Tom Hopman Stagiair NHTV in opdracht van Goodman en Connekt


42

Ook speciale dank aan alle organisaties die input of inzichten geleverd hebben die het onderzoek en dus ook deze publicatie waardevol hebben gemaakt: DSV Van Looy Engineering Fetim Tempo Team van den Anker Medtronic Sorbo DHL C1000 Ceva ND Logistics Fellowes Toyota MHE Plus Retail Hoppecke Kuehne+Nagel

Vriendelijke groet,

Zo helpen we vanaf vandaag supply chains stukje bij beetje duurzaam te maken. Bedankt voor je medewerking.

Volgens mij zou jij dit boekje ook interessant vinden. Pas de vele tips toe. En geef dit boekje door aan andere collega’s.

Dit handzame zakboekje biedt veel praktische informatie om distributiecentra duurzaam te maken. Zelf zijn wij hiermee al volop aan de slag.

Beste collega in de supply chain,

Maak DC’s duurzaam Geef dit boekje door

SC M. ABC voor. Duurzame DC s. manual. Allocatie van DC Bouwen van DC Continu verbeteren DC SUPPLY CHAIN

Recommend Documents