Sarah Coorevits, Kirsten Marit, Nansi Van Geetsom, Piet Tutenel
(1) Naar (een) Stimuland – in vogelvlucht (2) Naar een pedagogie van plaats en ruimte (3) Naar een praktijkklas
Breaking to build
De aanleiding : Wij en de studenten I.
Meer materiaal is beter//klassen staan overvol//kinderen vinden moeilijk rust//kinderen vlinderen//werkjes van de kinderen//binnen-buiten//kinderen voelen zich (niet) thuis…
I.
Oplossing ? : snoezelen, mindfulness, Yoga, relaxatie,…
II. BeeldRIJKE omgeving//RIJK milieu (Veel hoeken, veel afbeeldingen, veel kleuren,…) Geen oordeel; maar moet weloverwogen en in vraag gesteld mogen worden // kleuterklas is niet gelijk aan…
Het doel : i. ii. iii. iv.
Onze eigen vooronderstellingen in vraag stellen Geïnspireerd raken Het idee van rijk milieu herdenken Het klaslandschap een plaats geven in het curriculum
De weg :
Literatuurstudie: Literatuur rond plaats en ruimte en onderwijs Onderzoek: Wat zijn de pedagogische uitgangspunten waarmee leerkrachten in klas inrichten en vormgeven? (Via: moodboards, bachelorproeven, keuzevak,…)
De omgeving maakt uit.
Architecture for Early Childhood
Jorge Mendez Blake, 2007, El impacto de un libro
(2) Literatuurstudie : Naar een pedagogie van plaats en ruimte - Bijna 8 kijkrichtingen
(1) Kleuterondwijs als voorvader i.
Onderwijskundigen en leerkrachten hebben altijd al erkend dat de ruimtelijke omgeving belangrijk is in kleuteronderwijs. ii. Froebel, Freinet, Montessori, Steiner,…omgeving en architectuur staan centraal in hun pedagogische principes iii. Reggio Emilia : De omgeving als ‘derde leerkracht’ (Jacobs & Sargo, 2005; Maxwell, 2007; Zane, 2015)
(2) De omgeving als goed om te leren I.
VS en Australië : veel onderzoek naar specifieke kenmerken van ruimtes (licht, akoestiek, kleur,…) II. Neuro-wetenschappen : Ontdekkingsmogelijkheden, welbevinden en flexibiliteit
Toch, wanneer aan basisvoorzieningen wordt voldaan, nog weinig leereffect te zien. Je moet erin geloven (esthetisch bewustzijn) : kunst (vh) leren (Barrett & Barrett, 2010; Blackmore et al, 2011; OECD, 2014)
(3) Oude gewoonten slijten niet
(3) De omgeving als katalysator van/voor verandering en vernieuwing I.
Verander de omgeving, verander de leerkracht
I.
Van Flexibel, over WWW, naar superdiversiteit en duurzaamheid
Aanvankelijk veel verschil; neemt snel af (oude gewoonten,…) Leerkrachten zelf mee betrekken maakt wel verschil (Cheng & Mok, 2008)
(4) Plaats en ruimte : Plaats = relatie • Wat is een ruimte? Wat is plaats? • Children’s place versus Places for children • Mijn geheime ruimte • Participatie
(Clark, 2007; Lozanovska & Xu, 2013; Moore, 2014; Woolner, 2014)
(5) Tussen-in-ruimtes maken school
Ogden, 2010
Hertzberger
(6) Binnen-ste-buiten • Wat is de ‘out’ in outdoor education? • Is outdoor per se buiten? • Is buiten natuur of … ? (Greenwood, 2013; Read, 2014)
(7) De politieke kant van de muur, het venster, de deur, de trede,… • Niet neutraal • Universeel Design (for learning)//Design for more//… • Gender • Weerspiegelen opvattingen: Wat is onderwijs, wat is een kind,… • Hoe je spreekt is ook van belang: wat betekent het om een klas een leeromgeving te noemen?
(Kraftl, 2006; Masschelein & Simons, 2007, 2011)
(8) Ruimtelijke geletterdheid
• Architecten, leerkrachten en kinderen • Leren elkaars manieren van waarnemen kennen • Geven elkaar een taal (Apps & MacDonald, 2012; Green, 2014)
Onderzoek
Mood-boards (onderzoek) i. Nutsvoorzieningen: Warm water, toiletten, bergruimte,… ii. De ruimte en haar aspecten: grootte, licht, verbinding tussen binnen en buiten, rust en kalmte,… iii. Ver-groenen van de klas iv. Speel- en ontwikkelingsmaterialen (vooral boeken en beweging) v. Interieur design : Bron van inspiratie i.
Noot: niemand stelt de hoeken van een klas in vraag,…heel moeilijk om te herdenken wat een klas is als leerkracht.
vi. Visies op wat goed onderwijs is worden weerspiegeld in de posters
Keuzetraject (onderzoek) I.
Een stad = Een winkel = Een station = Een straat = Een rivier = Een plein = Een moskee = Een parkeerplaats = Een school = Een klas
(3) Onze praktijkklas
Concept: De praktijkklas is: i.
Een oefenplaats: Een plek om te experminteren met en zonder kinderen//waar we onze eigen onderwijsovertuigingen in vraag kunnen stellen ii. Een tussenruimte: Een ruimte tussen stage en theorie iii. Een klas: Een plek waar de wereld op de tafel kan worden gelegd//waar we aandacht kunnen vragen voor de wereld. iv. Een pedagoog: De klas is meer een de achtergrond van het leren, maar een echte derde pedagoog
De perfecte school
De perfecte school Tanzania (Karen en Ellen)
De perfecte school In Kinshasa staat een perfecte school – uitgekristalliseerd, kristalhelder. Kinshasa is een totaal kapotte stad, een wereld zonder oriëntatie en bestemming, waar de staat en zijn publieke instellingen, die er eens aanspraak op maakten toegang te verlenen tot de moderniteit, volkomen op drift zijn. […] In deze stad, die men eens Kinshasa-la-belle noemde, en nu Kinshasa-la-poubelle, kunnen we op de […], ‘école parfaite’ aantreffen. […] Wanneer we deze school betreden, worden we geconfronteerd met de al te bekende, extreem armoedige condities van vele Afrikaanse scholen: klassen met gebricoleerde stoelen en banken, geen glas in de vensters, een lemen vloer, geen elektriciteit, geen boeken, etc. Nochtans is ons inziens het bord dat deze school presenteert als de perfecte school in een bepaald opzicht correct. De perfecte school is immers de school die niets anders is dan een school (en dus niet meer verwijst naar iets buiten haar). Het is een school die haar bewoners niet (meer) situeert in een traditie (hen niet meer verbindt met een verleden, want om welk verleden zou het hier gaan?) noch voorbereidt op een toekomst (aangezien er, althans in die zin, geen toekomst is – 95% van de bevolking heeft geen ‘officieel’ werk). Het is enkel een school, gereduceerd tot een klas, een bord (zonder krijt), enkele banken, een venster. (Masschelein & Simons, 2011, 149-150)
(*) Literatuur •
Apps. L. & MacDonald, M. (2012). Classroom Aesthetics in Early Childhood Education. Journal of Education and Learning. 1:1. pp 49-59.
•
Barrett, P. & Barrett L. (2010). The potential of positive places: Senses, brain and spaces, Intelligent Buildings International, 2:3, 218-228
•
Blackmore, J., Bateman, D., Loughlin, J., O’Mara, J. & Aranda, D. (2011). Research into the Connection between Built Learning Spaces and Student Outcomes: Literature Review Paper No. 22. Education Policy and Research Division Department of Education and Early Childhood Development. Melbourne.
•
Cheng, Y.C. & Mok, M.M.C. (2008). What effective classroom? Towards a paradigm shift, School Effectiveness and School Improvement: An International Journal of Research, Policy and Practice, 19:4, 365-385.
•
Clark, A. (2007). Early childhood spaces: Involving young children and practitioners in the design process. Working Paper 45. The Hague, The Netherlands: Bernard van Leer Foundation.
•
Green, M. (2014). Transformational design literacies: children as active place-makers. Children’s Geographies 12:2. 189-204. Flutter, J. (2006).
•
Greenwood, D.A. (2013). What is oudside in outdoor education? Becoming responsive to other places. Educational studies, 49, pp. 451-464.
•
Jacobs, D.H. & Sargo, S. (2005). Designing the Ideal Children's House: How Architecture Can Help Children Learn, Montessori life, 17/1, 14-21.
•
Kraftl, P. (2006). Building an idea: the material construction of an ideal childhood. Transaction of the Institute of British Geographers. 31. pp. 488-504.
•
Lozanovska, M. & Xu, L. (2013). Children and university architecture students working together: a pedagogical model of children's participation in architectural design, CoDesign: International Journal of CoCreation in Design and the Arts, 9:4, 209-229.
(*) Literatuur •
Masschelein, J. & Simons, M. (2007). “The architecture of the learning environment, A school without a soul”, OASE, 72:3, pp. 6-13.
•
Masschelein, J. & Simons, M. (2011). On the public meaning of the school: a Perfect School. In Vlaamse bouwmeester, School voorbeelden, Over kunstinterventies in scholen. Pp. 207-220.
•
Maxwell, L (2007). Competency in Child Care Settings: The Role of the Physical Environment. Environment and Behavior 39 (2):229 - 245.
•
Moore, D. (2014). Interrupting listening to children: Researching with children’s secret places in early childhood settings. Australian Journal of Early Childhood. 39: 2. Pp. 2-11.
•
OECD (2014) Effectiveness, efficiency and sufficiency: an oecd framework for a physical learning environments module. Available at: http://www.oecd.org [24.10.2015].
•
Ogden, H., Upitis, R., Brook, J., Peterson, A., Davis, J., & Troop, M. (2010). Entering School: How Entryways and Foyers Foster Social Interaction. Children, Youth and Environments. 20(2). Pp. 150-174.
•
Read, J. (2014). Gutter to garden. Children and society. 25, pp. 412-435.
•
Strong-Wilson, T. & Ellis, J. (2007). Children and Place: Reggio Emilia’s Environment As Third Teacher. Theory Into Practice. 46:1 p. 40-46.
•
Tarr, P. (2004) Consider the walls. Young Children. 59:3 pp. 88-92
•
Woolner, P., McCarter, S., Wall, K. and Higgins, S. (2012). Changed Learning through Changed Space: When Can a Participatory Approach to the Learning Environment Challenge Preconceptions and Alter Practice?. Improving Schools 15 (1): 45–60.
•
Zane, L.M. (2015). Pedagogy and space: design inspirations for early childhood classrooms. St-Paul: Redleaf Press.
