Inne Crèvecoeur
Samenvatting pathologieën
Pathologie Athero sclerose
Bassen-Fornzweig
Hypo β-lipoproteinemie a- β-lipoproteinemie
Tangier
Uitleg -Letsel in bloedvaten waarbij lokale verharding optreed ten gevolge van lipidenopstapeling -oorzaak: mechanische schade (=haemodynamische agressie) of chemische agressie -veroorzaakt hartaanval en CVA -te weinig chylomicronen -oorzaak: APO B48 disfunctie -symptomen: ernstige buikpijn na lipidenrijke maaltijd+ vet diarree -behandeling: MCT (medium chain length triglyeride) -lage LDL -gezond persoon -geen LDL -oorzaak: gendefect thv lever voor aanmaakt van VLDL/ defect in apo B100 -zenuwbanen worden slecht aangemaakt: spasme -acanthocyten (stervormige RBC) -te weinig α/ HDL -oorzaak: genetisch defect in APO A1 en APO A2, of genetisch defect in LCAT -cholesterolafzettingen op bloedvaten kan niet weggehaald worden: zeer grote kans op athero sclerose
Fredrickson type 1= familiale hypertriglyceridemie
-te veel chylomicronen -oorzaak: LPL , of APo C2 mutatie of ontbreken, of APO E mutatie of ontbreken -gevolg: chylomircronen worden geoxydeerd, TG komen vrij -symptomen: xanthoom -behandeling: MCT
Fredrickson type 2 = hyper β lipoproteinemie
-te veel LDL -2a) LDL: 100% atherosclerose Genetisch defect voor receptor van APO B100 of APO B100 2b)VLDL LDL:signaal van lichaam om vettransport te organiseren (diabetes en obesitas)
Fredrickson type 3 = broad β disease Fredrickson type 4
-te veel pre β -β en pro β 1 band bij lipidoforese -te veel pre β/VLDL -oorzaak: genetisch of secundair aan factoren die VLDL: obesitas, diabetes, alcoholisme -type 1+type 4 -chylomicronen en VLDL TG -type 2b+ type 4 -VLDL niet in verhouding met behoefte
Fredrickson type 5 Fredrickson type 6 = familiale gecombineerde hyperlipidemie
Inne Crèvecoeur Erythropoëtische porfyrie
-porfyrie: slecht aangemaakte heem -mutatie (recessief) -oorzaak: RBC gaan makkelijk stuk door hemolyse -symptomen: rode urine, ongezond bleek, rode tanden, gevoelig aan zonlicht, pijn
Acute intermittente porfyrie
-mutatie (dominant) -ter hoogte van lever -acute aavallen (af en toe crisis) -symptomen: af en toe buikpijn en heemstukken in urine -mutatie (dominant) -ter hoogte van lever -heemopstapeling onder huid verkleuring door zonlicht -niet goed werkend glucuronyl transferase bij prematuren of baby’s. -symptomen: geelzucht -behandeling: UV (bilirubine vernietigen) -defect van glucuronyltransferase -bilirubine -type 1: geen glucuronyltransferase type 2: beetje glucuronyltransferase toedienen fenobarbital -behandeling: alleen symptomatisch UV-behandeling -defect ter hoogte van excretie van bilirubine (geen carrier om geconjugeerd bilirubine van levergal -bilirubine < 6mg% -symptomen: lever wordt zwart: vol lisosomen (in lisosomen zit melanineachtig pigment) -komt voor bij 1/106 joden -defect ter hoogte van excretie van bilirubine -bilirubine -bilirubine < 10mg% -lever heeft normaal uitzicht ( Dubin Johnson) -symptomen: Bilirubine direct: faces is licht, urine is oranje Bilirubine indirect :faces is licht, patiënt is geel
Porfyria cutanea tarda
Icterus neonatalis
Ziekte van Gilbert Ziekte van Crigler-Najjar
Syndroom van Dubin Johnson
Syndroom van Rotor
Galstenen
-voorkomen: FFF (female, fat, fourty) -deel van cholesterol slaat neergalstenen -behandeling: Galsteen nog niet lang in galblaas: kleindoor persitaltische beweging los/ grootvastgeklemd BUSCOPAN® (relaxeert gladde spieren) Galsteen al lang in galblaas: verkalking (kan scheuren van galblaas+galblaaskanker veroorzaken)operatie/ niet verkalktgalzouten toedienen: CHENOFALK®
Inne Crèvecoeur Diabetes Melittus
-‘overvloedig urineren’+’zoete urine’ -type 1 (5-10%): β-cellen vernietigd door autoimmuunrespons/ absoluut insulinetekort type 2 (90-95%): te weinig insulineproductie of perifere resistentie/ relatief insulinetekort
Myxoedeem
-tyroxinetekort bij volwassenen (schildklierhormoon) -symptomen: papperige huid (door opstapeling proteïnen en polysachariden) -tyroxinetekort vanaf geboorte -symptomen: koud/ sloom/slecht groeien/ mentale achterstand -teveel aan tyroxine -komt voor op oudere leeftijd -symptomen: exoftalmie (oogbol naar voren)
Cretenisme
Ziekte van GravesBasedow Ziekte van Cushing
Ziekte van Conn
Adrenogenitaal syndroom
Ziekte van Addison = primaire bijnierschors insufficiëntie
Secundaire bijnierschors insufficiëntie
-teveel aan glucocoricoïden -extern: teveel ACTH (door hypofyseltesel of tumor, of periferen tumor) Lokaal: tumor thv bijnier of hyperplasie -problemen: vetweefsel wordt afgebroken/glycemie -symptomen: vollemaangezicht/ dunne benen en armen/ dikke romp/ purperen striae -teveel aan mineralocorticoïden -lokaal=primair hyperaldosterionisme: door tumor/hyperplasie -perifeer= secundair hyperaldosterionisme: stenose in nierarteriete lage bloeddruk gemeten in nierreninevrijstelling aldosterone hoge bloeddruk (hoge Na+) +zure urine (lage H+ lage K+) -teveel aan androgeen -storing van steroïden productie -genetisch defect: thv hydroxylatie (90% 21 OHlatie) Letaal defect: defect in 20-22 lyase Verworven defect: door weefselschade waarbij bijnierschors aangetast is (tumoraal) -storing thv bijnierschors zelf -veroorzaakt door: amyloidose/ tumoren/tuberculose/ idiopatische atrofie -symptomen: asthenie/ vermoeidheid/ hypoglycemie/ gele tot bronskleurige pigmentatie/ gewichtsverlies/ GI-afwijkingen -gevolg van acute stoornis door Bloeding: alle lagen aangetast Artificiële bijnierschors insufficiëntie: bij plots stoppen corisonetherapienegatieve feedback op hypofyse geen ACTH -symptomen: glycemie/ niet stressbestendig/sterke vermagering - addison: geen hyperpigmentatie!
Inne Crèvecoeur Te veel groeihormoon
-groeikraakbeenschijven niet gesloten: reuzengoei -groeikraakbeenschijven wel gesloten: acro megali: massieve onderkaak/ruimte tussen tanden/zeer grote handen en voeten
Te weinig groeihormoon (erfelijke vorm)
-dwerggroei -symptomen: mentaal en psychisch alles ok/alles veel kleiner/latere puberteit -erfelijke vorm: defect thv IGF1/2 -tumor in adenohypofysete weinig GH uitbreiding tot neurohypofyse ADH
Syndroom van Handschuller – Chisthin Ziekte van Sheehan
-totale hypofyse uitval (trauma) -symptomen: laag basaal metabolisme ( koud en traag)/ niet stressbestendig/ libido -kan leiden tot necrose
Amenorree
-teveel aan PRH (prolactine release hormoon) (bij vrouw) teveel prolactine -belet nieuwe zwangerschap -teveel aan PRH (prolactine release hormoon) (bij man) teveel prolactine -ontstaan borsten -impotentie -te weinig RBC aanmaak -behandeling: Bloedtransfusie (tot 1980)antigenetische problemen Humaan recombinant epo: EPREX® dagelijks inspuiten (korte T1/2) Glycoproteïne op eiwit veranderd: ARANESP® niet herkent voor detoxificatiesysteem 3-4 dagen actief CERA(2007): continious erytropoetine receptor activator 3-4 weken actief EMP’s: erytropoetrine minetic peptides (de novo gesynthetiseerd) vb: HEMATIDE® -voorkomen: zeer weinig in onze streken Bejaarden Verwaarloosden Alcoholverslaving Wernicke-Korsakov syndroom: Wernicke=pseudo encephalitis symptomen: concentratiestoornissen (ataxie)/ verlammingsverschijnselen (oogspier) Korsakov=geheugen symptomen: oriëntatiestoornissen/ fabeltjes vertellen -tekort aan vitamine B1 (=thiamine) -voorkomen: tropen -droge vorm :polyneuritisneurologische stoornissen natte vorm : verlamming hartspier oedeem
Gynecomatie
Nierziektes
Tekort aan vitamine B1 (=thiamine)
Beri-beri
Inne Crèvecoeur Tekort aan vitamine B2 (= riboflavine)
-voorkomen: zeer zeldzaam -symptomen: mondkloven/ dermatose (huidontsteking) / glossitis (dikke tong)/ vascularisatie van cornea fotofobie(geen licht kunnen verdragen) / conjunctivitis (ontsteking van de cornea)
Tekort aan vitamine B6 (=pyridoxol/ pyridoxal/ pyridoxamine)
-symptomen: Hypochrome anemie Huidletsels /glossitis stomachitis Perifere neuritis verlamming/ tintelen van armen en benen Centrale neuritis depressief/ convulsies (gaba taurinecholaat)
Tekort aan vitamine B3 (niacine) en (=niacinamide) :pellagra
-tekort aan NAD -pelle (huid)- agra (ruw) -voorkomen: zeer weinig bij extreem eenzijdige voeding/ chronische ziekten (diarree) -symptomen: 3D’s dermatitis/ diarree/ dementie -tekort aan FAD -lijkt heel sterk op NAD tekort -voorkomen: onmogelijk/ wel oppassen na lange antibioticakuur en eten van rauwe eierenavidine bindt biotine zeer krachtig -wordt gemaakt door bacteriële flora (excretie kan groter zijn dan opname) -symptomen: Dermatitis rode huid/ ontsteking (≠dermatose) Stoornissen in lipiden (cholesterol ) Groeistoornissen Neurologische stoornissen gehoor / veranderde pijnsensatie/ psychotische (depressie)/ hallucinatie zeer uiteenlopend, moeilijk te diagnoseren -voorkomen: bijna onmogelijk -symptomen bij mens: hyperextensie van zenuw van voet Symptomen artificieel gevonden: neuromusculaire afwijking/ bijnierschorsinsufficiëntie (voldoende LDL receptoren, interne synthese van lipiden duurt te lang) -collageen wordt nog aangemaakt, maar problemen met interactie zeer losse structuren druk op bloedvaten wordt hoog -symptomen: tanden komen los te zitten en vallen uit/ bloedvaten springen stuk -voorkomen: VS megadosissen (voor goed voelen) -symptomen: 2-4g per dag: diarree/ bloed in stoelgang/ glycosurie 4-9g per dag: hyperoxalurie/ hemolyse/ Na+ verlies in urine/ vernietiging van vitamine B12 10g per dag: acidosis
Pellagra sine pellagra Tekort aan vitamine B8 (biotine)
Tekort aan vitamine B5 (pantotheenzuur): burning foot syndroom
Tekort aan vitamine C (ascorbinezuur) scheurbuik
Teveel aan vitamine C (ascorbinezuur)
Inne Crèvecoeur Tekort aan vitamine A (retinol)
Tekort aan vitamine E (tocoferol)
-symptomen: groei aantasting van epithelen/ keratinisatie/ slijmvliesepithelen/ steriliteit nachtblindheid: ernstige vorm xeroptalmie (in ontwikkelingslanden worden per jaar10 000’en kinderen blind door tekort aan vitamine A -behandeling: inspuiting met vitamine A : volwassenen1x 200000 IE/ kinderen 1x 1000020000 IE -biomedische toepassingen: Vitamine A huidziekten psoriasis/ eelt/ acne/ ichyosis Vitamine A-zuur pelling uitlokken bij acne/ peeling tatoo -voorkomen: zeer zeldzaam -symptomen bij mens: steriliteit (man)/ miskraam (vrouw)/ weefselschade door slappe membranen Symptomen artificieel gevonden: spierdystrofie creatinurie/ anemie membraan van RBC wordt dichtgeknepen bij doorgang door capilairen barst
Myasthenia gravis
-‘spier’ ‘zwak’ ‘erg’ -voorkomen: vooral vrouwen van 20-25 jaar -te weinig Ach -symptomen (verdwijnen en komen erger terug): oogsymptomen/ spraakstoornissen/ slikstoornissen/ verlamming armen/… -10-15% geneest volledig/ 20% sterft/ 70% leeft met letsels -behandeling: Acetylcholine + cholesterase inhibitor
Parkinson
-tekort aan dopamine -voorkomen: >50 jaar (>60 jaar: 1% van bevolking) -symptomen: kleine karakterverandering/ micrografie/ tremor/ coördinatiestoornissen -Behandeling: Dopa+decarboxylase inhibitor: (dopamine kan niet door bloed-hersen barrière) resistentie Foetale stamcellen: specialiseren om dopamine te maken, maar esthisch probleem Embryonale stamcellen (navelstreng)+ volwassen stamcellen (bloed) gevaar voor tumoren -oorzaken: nemen van amfetaminen (=wekaminen) -symptomen : dopamine-derivaten in urine -behandeling: antipsychotica (haloperidol) werkt op dopaminereceptor dopamineactiviteit
Schizofrenie
Inne Crèvecoeur Chorea van Huntington
-voorkomen: mannen 30-40 jaar (na 15-30 jaar: dood) -zenuwen die geen GABA kunnen maken gaan degenereren -symptomen: ongecontroleerde bewegingen -behandeling: GABA kan niet door bloed-hersenbarrière/ glutamaat kan wel door barrière, maar de omzetting is verstoord (geen behandeling)
Tekort aan GABA ten gevolge van tekort aan glutamaat
-oorzaak: hersenen gebruiken glutamaat als bron van energie. Er is een plots tekort aan GABA inhibitie van motorische banen convulsies -behandeling: glutamaat / benzodiazepines (valium) GABA
Tetanos
-vrijstelling van glycine uit vesikel wordt geïnhibeerd door tetanos toxine -symptomen neurologische verschijnselen: spieren verstijven/ hyperextensie -binding van glycine aan glycinereceptor wordt geblokkeerd -symptomen: ademhaling valt stil/ spieren worden stijf/ schuim uit mond
Vergiftiging met stychnine (rattenvergif)
Mygraine
-te actieve 5HT1D receptor voor serotonine -behandeling: serotonine blokkers
Hallucinaties bij LSD Schizofrenie (2)
-te actieve 5HT2 receptor voor serotonine -mutatie in destyr- γ- endorfine -geen controle over klieving β-endorfine -opstapeling van α-endorfine amfetamine -inactief enzyme van sfingolipiden afbraak , sfingolipide voor de verstoorde stap wordt opgestapeld -voorkomen: recessief autosomaal (behalve Fabry is Xgebonden) -gevolg: ceramidenpool / geen afbraak: neurologische stoornissen -symptomen in cel: schuimcellen (gigantische lisosomen) Symptomen voor persoon: kinderen worden normaal geboren na 6 maanden niet meer kunnen zitten, kruipen + spasme dood na 2-3 jaar -GM2 opstapeling thv netvlies -symptomen: kersrode maculavlek in het oog -onbehandelbaar
Stapelingszieken
Ziekte van Tay Sachs
Ziekte van Fabry
Ziekte van Gaucher
-hexoseaminidase defect -X-gebonden -symptomen: benen -Glucosidase defect -infantiele vorm: vanaf geboorte (zeer duur!!) Juveniele vorm: vanaf 10 jaar -behandeling: dagelijkse inspuiting met gemodificeerde enzymen (glucosidase gekoppeld aan
Inne Crèvecoeur manosesuikers) opname via manosegevoelige receptor in lever / milt Nieman- Pick Metachromatische leucodystrofie
Fenylketonurie
Tyrosinemie type 1
Tyrosinemie type 2 = Richner-Hanhart syndroom Neonatale tyrosinemie
Alkaptonurie
-sfyngomyelinase defect -symptomen: mentale achterlijkheid + dood op 2 jaar -defect van sulfatase -symptomen: spasme (door slecht aanmaak van witte stof slechte isolatie) -kleuring kleurt metachromatisch (tegengestelde kleur dan verwacht) -omzet van fenylalanine naar tyrosine niet mogelijk door defect DHB (dihydrobiotine) -voorkomen: vooral bij mensen met blond haar en blauwe ogen -gevolg: fenylalanine wordt omgezet naar ketonlichamen (fenylacetaat/ fenyllactaat/ pyrodruivenzuur) urine -symptomen: schade aan CZS mentale achterstand dood na 20-30 jaar -behandeling: dieet met weinig (≠geen!!!) fenylalanine/ geen gebruik van zoetstoffen (asprataam= aspartaat+ fenylalanine)/ extra dopamine -screening: hielprik 1 week na geboorte (test van Guthrie) -defect van fumarylacetoacetaat-hydrolyse (of maleylacetoacetaat-hydrolyse) -ergste vorm van tyrosinemie -producten stroomopwaarts worden opgestapeld -2 types: dood binnen jaar dood binnen 10 jaar (nog beetje werking) -behandeling: fenylalaninearm dieet (beperken fenylalanine en tyrosine) -defect van hepatisch tyrosine transaminase opstapeling van tyrosine -symptomen: huidsymptomen (eczeem) / oogletsels -relatief defect aan p-hydroxyfenyl-pyruvaathydroxylase -voorkomen: bij pasgeborene -behandeling: tyrosine arm dieet -opstapeling van homogentisinezuur -symptomen: zwarte urine (door oxidatie van homogentisinezuur) -behandeling: geen homogentisinezuur wordt uitgewaterd + zet af in pezen, bindweefsel, kraakbeen (positief: sterk // negatief: homogentisinezuur kan moeilijk verwijderd worden/ ochronose (zwakke pezen en gewrichten)/ artritis op 20-25 jaar)
