Samenvatting leertafels Leertafel 1 Nabestaanden in de knel, wat kunnen CR doen Begeleiding: Rienk Prins/ Capabel Hogeschool 1. Een groot knelpunt dat div. deelnemers naar voren brachten is: na het overlijden van een partner moet men plotseling uitzoeken hoe men er financieel voorstaat: is men wel goed verzekerd? Wat wordt de uitkeringssituatie? Heeft men (ooit) een begrafenisverzekering of juist een levensverzekering afgesloten? Etc. 2. Soortgelijk probleem: mensen zijn in shock, lezen de brieven van de SVB niet (goed), vergeten dingen aan te vragen (aldus iemand van cliëntenraad SVB) 3. De achterblijvende partner staat meestal onthand (ook door de traumatische gebeurtenis, rouwproces). Veel discussie over wie dan als adviseur bij bovenstaande e.a. vragen moet optreden: a. Dame van cliëntenraad uit Kerkrade: iemand van onze cliëntenraad gaat mee uitzoeken (met name komen vragen van allochtonen, vluchtelingen). b. Iemand die een opleiding “uitvaartcoaching” doet meent dat men voldoende deskundig op diverse terreinen moet zijn, om die rol voor de nabestaande te kunnen vervullen. Dus niet iemand van de cliëntenraad c. Ook andere deelnemers vinden dit geen taak voor cliëntenraad. Men verwijst bij cliënten door naar: klachtenbureau, klantmanager d. Velen vinden dat juist iemand van de gemeente (een vertrouwenspersoon, neutraal, onpartijdig) zou moeten helpen/begeleiden. Of: sociale raadslieden. Of: maatschappelijk werk. Gemeente is ook de instantie die als eerste aanlooppunt informatie (over implicaties op diverse terreinen) moet geven e. De huisarts kan/moet ook een belangrijke rol vervullen: heeft een signalerende functie (m.b.t. wat nabestaande wel/niet kan dragen/doen) f. Iemand meent dat “slachtofferhulp” hier ook een rol zou kunnen vervullen. g. Een enkeling meent dat de begrafenisondernemer ook zou mogen helpen (“men betaalt er genoeg voor”). Iemand bevestigde dat een enkele begrafenisondernemer dit ook wel doet. En in de opleiding in deze sector zou er ook aandacht aan worden besteed. 4. Andere aspecten van deze hulpverlening: a. Bij dergelijke vragen moet je naar de cliënt toe: je kunt bij dergelijke vragen niet begeleiden/helpen via een e-‐loket b. Deskundige moet kunnen onderscheiden en adviseren: wat moet op korte termijn, wat moet op langere termijn? c. N.a.v. ramp MH 17: de familieleden van de slachtoffers van de vliegramp kregen een “familierechercheur” toegewezen die bij vragen op allerlei terreinen tracht te helpen (doorverwijzen, etc.). Zoiets zou ook voor andere nabestaanden zeer nuttig zijn. d. Wat heb je als zo’n adviseur nodig: i. Empatisch vermogen ii. Desk. m.b.t. financiële zaken iii. Desk. m.b.t. juridische zaken e. Hulp kan goed op groepsniveau (nabestaanden) worden gegeven: aandacht voor emotionele, financiële, contractuele zaken. 5. Rouw en werk: a. Terug naar werk is niet eerste prioriteit maar dat isl: opvang nabestaanden
6.
7.
8.
9. 10.
b. Werk heeft inderdaad (n.a.v. slides) vaak een stabiliserende / re-‐integrerende functie, men hoort weer bij de maatschappij, etc. c. Maar men kan ook te snel aan de slag gaan, en na een jaar afknappen. Les (van een deelnemer): men moet kunnen opbouwen: stapsgewijs/part time weer aan de slag. d. Kern: maatwerk is nodig (consensus) e. Echter: mensen met kleine baantjes worden geconfronteerd met verwachting van hun werkgever(s) dat men snel weer (voor alle afgesproken uren) aan de slag gaat (bijv. krantenbezorging) f. En: terug naar werk fungeert niet positief als men slechte werkrelaties heeft, conflicten, etc. M.a.w. relevant: hoe was het contact/ sfeer/houding collega’s in het werk voor het verlies, etc. Rouw en uitkering: a. iemand merkt op dat een uitkeringsinstantie (WW, gemeente) snel over rouwsituatie “heenwalst” en op werk zoeken aandringt. b. N.a.v. dit bericht besluit een dame uit een UWV cliëntenraad na te gaan wat de regels zijn, en hoe UWV klantmanagers e.d. omgaan met dergelijke situaties: Wat weten ze van evt. partner-‐ of kindverlies? hoe gaan ze er mee om? Krijgen ze er training in dit te herkennen? c. Positief aan Nieuw Zeelandse model: ook vervolggesprekken. d. Mentale weerbaarheid is nodig als men te horen krijgt: ”ga maar weer solliciteren” e. Men ziet geen begeleidende taken voor SVB: gemeente staat dichter bij de burger Vergeten onderwerp: rouwbegeleiding van kinderen: wie denkt aan/helpt bij rouwproces van kleine kinderen (meldt een dame die zelf weduwe werd met 4 kleine kinderen en eigen bedrijf). Is een onderschat probleem. Bovendien kun je dan als overgebleven niet (prompt) gaan werken. Preventie: meer voorlichting nodig die mensen er op wijst dat ze geen begrafenisverzekering moeten afsluiten. Men maakt er melding van dat mensen een begrafenispolis afsluiten en daarna in de schulphulpverlening terecht komen. Grote risicogroep: allochtonen/vluchtelingen die partner verliezen: taalproblemen, andere begrafeniscultuur (incl.: regelen om in eigen land te worden begraven) Overige/structurele zaken: a. Er zit een weeffout in het systeem volgens sommigen: i. zit je in de bijstand: moet je regelmatig solliciteren; ii. verlies je je partner en heb je kleine kinderen: hoef je tot 18e levensjaar van kind niet meer te solliciteren (die periode is ongenuanceerd, te lang; moet flexibeler) b. Toekomstige problemen die zullen opduiken (niet besproken, werd in voorbijgaan kort genoemd): kostendelers en nabestaandenuitkering.
Leertafel 2 – Jongeren met Licht Verstandelijke Beperkingen Begeleiding: Cora van Horssen/ UWV Belangrijke DOEN-‐punten uit ronde 2 Begeleiding: Henny Vleugel 1. Professionals luisteren, zo niet actieve houding CR naming en shaming 2. Persoonlijk contactpersoon altijd beschikbaar evt. via strippenkaart (jobcoach on demand) 3. Spreken professional aan op professionaliteit. Maatwerk vraagt om persoonlijke dienstverlening 4. Voorin beleidsproces positie claimen 5. Cliëntenraden geven voorlichting op scholen voortgezet (SP) onderwijs Eventuele opmerking(en) of toelichting n.a.v. leertafel: Investeren aan de voorkant bij 1e contact (=daalder waard). Voorlichtingsavond op de scholen. Cliëntenraad moet blijven drukken op de vraag die leidend is en niet ‘t toevallig beschikbare aanbod. Leertafel 3 – De dialoog van Leeuwarden Begeleiding: Nanne de Jong/ FSU Belangrijke DOEN-‐punten uit ronde 1 1. Herkenning en behoefte aan overlap leef-‐ en systeemwereld is omslag aan beide zijden voor nodig 2. Beleidsvisie/ systeemwereld waar werkers mee te maken hebben strookt lang niet altijd met wat burgers zeggen. Willen werkers in conflict 3. Gelijkwaardigheid en vertrouwen, de verbinding willen zoeken en specifieke competenties voor nodig. Belangrijke DOEN-‐punten uit ronde 2 1. Ontvankelijkheid systeemwereld. (Meerwaarde toekomst dialoog van Leeuwarden ook t.b.v. wijkteams!) 2. Zinvolle verbindingen zoeken met (elkaar, ruimte en begrip tonen daarbij niet zomaar samenwerken, maar echt alleen als het iets teweegbrengt. 3. Cultuurverandering nodig? Veranderingsvermogen!! Vanuit cliënt en systeemwereld leefwereld. Leertafel 4 – Hoe betrek je jongeren bij cliëntenparticipatie Begeleiding: Carla Wierenga/FSU Belangrijke DOEN-‐punten uit ronde 1 1. De juiste aanpak vinden om jongeren te betrekken bij cliëntenraden luisteren naar jongeren 2. Jongeren willen wel. Je moet als cliëntenraad jongeren actief opzoeken 3. Neem jongeren serieus Belangrijke DOEN-‐punten uit ronde 2 1. Zoek jongeren als cliëntenraad op en gebruik de netwerken van de jongeren zoals scholen 2. Kijk naar wat jongeren willen in een cliëntenraad. Zoek raakvlakken 3. Neem jongeren serieus Leertafel 5 – Verplicht vrijwilligerswerk Begeleiding: Thomas Kampen/ UvA 1. Pensioenopbouw voor mensen in de bijstand regelen 2. Invoeren basisinkomen 3. De staatssecretaris een Spiegel voorhouden
Leertafel 6 – Cliëntenparticipatie in de arbeidsmarktregio Begeleiding: Hans Derksen/ steden4kant Doe punten van Branko: Doepunt 1: ga met clientenraden van start die CP op regioniveau willen organiseren. Niet alle raden zullen direct aanhaken, zij volgen later wel. Houd wel contact met ze, maar laat je tempo en slagkracht er niet onder lijden. Mocht er sprake van een functionerend verband (afspraken vanuit samenwerking cliëntenraden op werkpleinen), laat die herleven. Doepunt 2: ALs je in beeld bent als aanspreekpunt meerdere clientenraden, biedt je gemeenten ook mogelijkheid om te overleggen CP vorm te geven. Wel belangrijk om centrumgemeente er in ieder geval bij zit. Doepunt 3: zeker in de startfase wordt veel vaardigheden van de clientenraden gevraagd (onderhandelingen, informele benadering, maar ook slim doorzettingsvermogen). Ook kennis arbeidsmarktvragen. Zet die selectief is (maak gebruik van die sterkten). Nb niet iedereen hoeft te onderhandelen. Ophalen wat clienten meemaken van beleid en uitvoering werkbedrijf vraagt weer andere vaardigheden Doepunt 1: verspeel geen tijd door je in de andere raden te verdiepen. Stap samen in de boot om de CP vorm te geven en onderweg leer je elkaar kennen en groei je werkenderwijs naar elkaar toe. Doepunt 2: een gezamenlijke training arbeidsmarkt helpt: je ziet elkaar en krijgt meer gezamenlijkheid. En ontwikkelt betere kennisbasis om ook inbreng te kunnen geven over regionaal arbeidsmarktbeleid Doepunt 3: De (kern)gemeente heeft budget om ondersteuning te regelen. Clientenparticipatie is een van de doelen van de '1 miljoen' die elke arbeidsmarktregio heeft gekregen. Zorg dat je (altijd, maar zeker werkbedrijf) inspreekt bij de gemeenteraad. Die hebben baat bij inbreng cliëntenraden omdat regionale afspraken soms wat uit beeld zijn. Leertafel 7 – Schuldhulpverlening Begeleiding: Marc Anderson en Gercoline van Beek/ Hogeschool Utrecht Ronde 1 1. Nagaan hoe het in mijn gemeente geregeld is wat betreft schuldhulpverlening 2. Afspraken met gemeente over geen eigen bijdrage ziektekosten verzekering maken vb Eindhoven, Amsterdam + Zoetermeer Ronde 2 Begeleding: Jetske de Jong 1. Belang van preventiebeleid. Daarover adviseren. (Wel meer input nodig) 2. Meer kennis nodig voor schuldhulpverlening om te kunnen adviseren. 3. Geef ons handreikingen en informatie.
Leertafel 8 – De postitie van Wsw-‐gerechtigden Begeleiding: Anita Hütten/ T-‐ik Ronde 1 1. Goeie thema’s aankaarten die achterban aanspreken Zichtbaarheid (willen we). 2. Zichtbaar en alert blijven. Aansluiten bij andere raden. Zorgen dat ervaringsdeskundigen in de raad blijven. 3. Gemeenschappelijk Wsw-‐raad te maken met bijvoorbeeld 13 gemeenten (groot). Ronde 2 1. Afvaardigingen maken, werkgroepen werken om het behapbaar te houden. 2. Samenwerken 3. Wandelgangen benutten thema’s samenwerken diverse cliëntenraden : 1. Gezondheid, 2. Armoede, 3. Werk, 4. Regionaal Werkbedrijf. Opmerking / toelichting Wat wil je: goede samenwerking met alle partijen + goede afspraken maken. Goede gesprekspartner hebben! Praten met mensen die het beleid ook kunnen beïnvloeden. Belang van cliëntenparticipatie moet gevoeld worden. Kennis, goede ondersteuner, advies kunnen schrijven, goed contact met beleidsmedewerker. 1. Elkaars stukken lezen 2. Zaalvulling daar waar nodig 3. Ervaringsdeskundigen in de raad 4. Niet over ons praten, maar met ons 5. identiteit behouden 6. Mensen met haar op hun tanden/ mondig behouden 7. Mensen die “kunnen schrijven” 8. Kleinschaligheid behouden, werkbaar houden met ‘opschaling’ naar grote … Leertafel 9 – Werk en inkomen in wijkteams Begeleiding: Ingeborg Hoogveld Ronde 1 1. Niet wachten als cliëntenraad als je door gemeente niet betrokken wordt bij ontwikkeling of de discussie van wijkteams 2. Als cliëntenraad zorgen dat gemeente/ wijkteams burgers goed en regelmatig informeren! 3. Als cliëntenraad afspraken maken hoe dienstverlening wordt vormgegeven. Opmerking / toelichting Discussie over privacy en handhaving wens om werk en inkomen te scheiden van zorg “niet iemand binnen met twee petten op” Ronde 2 Begeleiding: Annemieke Wildenburg Helena Opatja 1. Cliëntenraden hebben geen invloed op regioniveau -‐ is ook niet verplicht cliëntenraad te betrekken bij arbeidsmarkt. Cliëntenraden samenwerken, hebben ze (nog ) niet geleerd. 2. Vraag als cliëntenraad van tevoren (keukentafelgesprek) vragenlijsten indicatie. 3. Ervaringsdeskundigen betrekken bij vorming wijkteams. Opmerking / toelichting Werkt wijkteam voor de gemeente of voor de cliënt? Het hoort voor de cliënt te werken. Laat burgers hun eigen dossier beheren.
Leertafel 10 – VN-‐verdrag op het domein van werk en inkomen Begeleiding: Martin Schuurman/ Kalliope Consult Ronde 1 1. Toetsen, volgen en hier vanuit aanpassen van het beleid. Belangrijke waarde: de wens is belangrijker dan het bedrijfsrendement (en er zijn voorbeelden dat door gericht gebruik te maken van talenten en (mede) menselijkheid het rendement wordt verhoogd. 2. Mensen (achterban) laten weten wat hun rechten zijn (informatie/ voorlichting) 3. Werken in de voorwaardelijke sfeer van de raad: • Samenstelling en kwaliteit van de raad • Facilitering en veiligheid van leden (hen tijd en vrijstelling geven in hun eigen traject, vergoedingen niet van uitkering aftrekken) – in convenant opnemen • VN-‐verdrag overal in meenemen. Opmerking / toelichting Presentatie en discussie daarna waren zo boeiend, gaven zoveel dynamiek dat we niet in groepjes hebben gewerkt (was de bedoeling) maar plenair zijn gebleven. Ronde 2 1. Stimuleren van positief denken over mensen met beperkingen. Het zijn mensen die we in hun kracht moeten willen brengen! Is een cultuur verandering. • Gemeenteraden, B&W, bestuurders • Eigen achterban (die het nog al eens ontbreekt aan kracht en durf) 2. Regelgeving in de aanbesteding van gemeenten: • Gebeurt nu via Europese regelgeving • Waar in gekozen voor goedkoopste! • Zoo (ook) moeten gebeuren via beginselen VN-‐verdrag Opmerking / toelichting Ook hier alles plenair gedaan. Veel discussie en levendigheid!
Leertafel 11 – De FNV, samenwerkingspartner van cliëntenraden Begeleiding: Ruud Kuin/ FNV Ronde 1 1. Zelf initiatief nemen in het zoeken van contact 2. Gebruik maken van de communicatiemiddelen van jongeren 3. jongeren serieus nemen Ronde 2 1. initiatief nemen om jongeren te bereiken 2. zelf op pad gaan-‐ outreachend werken 3. jongeren op thema benaderen Leertafel 12 – Benut ervaringen van cliënten bij het ontwikkelen en uitvoeren van beleid Begeleiding: Hans Bosselaar/ Vrije Universiteit Ronde 1 1. Leefwereld overdragen naar systeemwereld via 1) videodagboeken van uitkeringsgerechtigden en van consulenten 2) koekje van eigen deeg. Projecten (n.a.v. maatregelen deze vertalen naar de leefwereld van beleidsmakers) 3) Taalproject voor consulenten en beleidsmakers; leren luisteren naar het verhaal van de cliënt en op die manier ook reageren.
Leertafel 13 – Privacy (Yvette Bommelje en Wilma Kuiper) Ronde 1 1. Aandringen bij de gemeente om de voorlichting over privacy naar cliënten toe op te pakken door cliënten al bij de intake te informeren over: -‐ wat er met hun gegevens gebeurt -‐ hoe de gegevens beschermd worden -‐ welke gegevens de gemeente/UWV (via suwinet) kan inzien -‐ waarom gevraagde gegevens noodzakelijk zijn -‐ dat er inzagerecht is in het eigen dossier -‐ dat er correctierecht is (ook om gegevens te verwijderen) -‐ wat je moet doen om je eigen dossier in te kijken (bij wie/waar) -‐ dat er bij overdracht van gegevens toestemming gevraagd wordt aan de betrokkene. Aandringen bij de gemeente om hiervoor een handzame folder van te maken (Vb Zaanstad is een goede start) http://swtzaanstad.nl/media/128410/A5-‐Flyer-‐Socialwijkteam-‐privacy-‐beleid-‐6.pdf 2. Vragen aan de gemeente hoe zij omgaat met SUWInet en of zij hun bescherming op orde hebben. Vooraf lezen: http://www.vng.nl/files/vng/nieuws_attachments/2013/20131202-‐veilig-‐suwinet.pdf Ronde 2 Begeleiding: Wilma Kuiper 1. Zie ronde 1 over voorlichting over privacy 2. Vragen aan de gemeente of er een protocol is mbt bescherming gegevens. (zie ook punt 2 ronde 1) -‐ Hoe gaat de gemeente om met Suwinet? -‐ Hoe is bescherming gegevens bij de gemeente geregeld -‐ Hoe zit het met het toezicht en handhaving -‐ Wordt medische informatie ook beschermd (alleen verklaring nodig, geen dossier!) -‐ Wordt een cliënt om toestemming gevraagd bij doorgeven informatie? (moet een ja zijn omdat de cliënt dat wil, ipv druk voelt) 3. Verzoek richten aan het college om de rapportage over privacy die de gemeente moet sturen aan de gemeenteraad ook aan de cliëntenraad toe te sturen. Opmerking(en) of toelichting n.a.v. de leertafels in twee rondes: -‐ cliënten zijn niet op de hoogte van de gegevens die bij de gemeente/UWV allemaal liggen opgeslagen en voor welke doel dat gebeurt. -‐ cliënten zijn niet op de hoogte van hun privacyrechten. Niemand heeft ze die verteld of een folder gegeven. -‐ cliënten maken zich zorgen omdat ze niet weten waarvoor bepaalde gegevens nodig zijn. -‐ cliënten voelen druk / zijn bang om gegevens niet te verstrekken omdat ze in een afhankelijke positie verkeren. -‐ hoe zit het met de informatieplicht van burgers als suwinet die gegevens al geregistreerd heeft??? Voorbeelden: -‐ een mevrouw aan wie bij de aanvraag van een uitkering werd gevraagd wat voor godsdienst ze heeft; -‐ een mevrouw die bij de aanvraag van een uitkering werd gevraagd of haar ouders en grootouders ook in de bijstand hebben gezeten; -‐ de grote vragenlijst van de zelfredzaamheidsmatrix die sommige wijkteams gebruiken en waarvan niet duidelijk is waarom al die vragen gesteld worden; -‐ de gemeente die iemand vroeg haar medisch dossier bij haar arts op te vragen en een kopie te sturen naar de gemeente, -‐ de meneer waarvan het hele dossier van de maatschappelijke opvang naar de gemeente werd gestuurd zonder dat duidelijk was waarom (en ook de opvang wist dat niet).
Leertafel 14 – Samenwerken met ervaringsdeskundigen Begeleiding: Nic Vos de Wael / LPGGz Sessie 1: 1. Versterking netwerk raden door contacten met zelfinitiatieven, zowel algemeen als specifiek voor GGzz 2. Financiële ruimte claimen voor nieuwe, kleine initiatieven op grensvlak zorg en werk. Deze initiatieven onderbouwen door het opstellen van businesscases. 3. Versterking contact achterban door eigen 'dienstverlening': inloop, formulierenhulp, postadres voor daklozen. Sessie 2: 1. Ervaringsdeskundigen inzetten voor betere communicatie: beoordelen brieven (helder en niet intimiderend), maar ook voorlichting, training van klantmanagers, consulenten, keuringsartsen. Investeren in relaties op basis van gelijkwaardigheid en vertrouwen. 2. Intakeformulieren checken op privacy. (Voorbeeld van sociale dienst die mensen bij intake vraagt naar alcoholgebruik, contact met politie, enzovoort) 3. Mensen moeten er niet alleen voor staan. Clientondersteuning actief aanbieden, of ondersteuning van familielid, ervaringsdeskundige, vertrouwenspersoon. Toelichting: versterking netwerk en inzet ervaringsdeskundigen kwamen in beide sessies aan bod. Sommige deelnemers waren geen lid van een raad of hadden verschillende functies. Daarom zijn sommige doepunten niet specifiek aan raadswerk gekoppeld. Heb je hiermee voldoende informatie? Jacqueline, heb jij nog aanvullingen? Leertafel 15 – Cliëntondersteuing Begeleiding: Marijke Hempenius en Nienke van der Veen/ Ieder(in) Ronde 1 1. Agenderen bij de gemeente 2. Wethouder – beleidsvergadering en in de eigen cliëntenraad/ andere organisaties 3. Promoten/ informatie geven over cliëntenondersteuning op bijv. website/ in nieuwsbrief + promoten van de zelftest. – bij gemeente – bij eigen organisatie. Opmerking / toelichting Geen bekendheid met het onderwerp – geen zicht op hoe de gemeente cliëntondersteuning invult. Denken vaak dat de cliëntenraad cliëntondersteuning biedt. Het lijkt erop dat de gemeente nog geen cliëntondersteuning biedt op terrein van werk en inkomen. Ronde 2 1. Zelftest invullen – resultaat bespreken met de wethouder – vragen: aan hem: wat heb je ermee gedaan? 2. Wethouder uitnodigen om op werkbezoek te komen 3. Onderbouwen met casusmateriaal Opmerking / toelichting Zie opmerkingen op andere bladzijde
Leertafel 16 – Van school naar werk Begeleiding: Corian Messing en Vincent Fafieanie/ NJI 1. Aandacht voor de NUG’ers: kwetsbare jongeren zonder recht op een uitkering; zijn voor een gemeente daarom niet interessant om in een traject te zetten – ze kosten de gemeente geen geld (op dit moment) 2. Laat jongeren niet los, volg ze – ook op de werkplek; kan ook met vrijwilligers – senioren, maatjes/ professionele formule is er te weinig samengewerkt. Regel doorgaande begeleiding. 3. Vraag monitorgegevens; in door-‐ en uitstroom, maar wel sprekend door kwalitatieve beelden toe te voegen. 4. Zorg voor begrijpelijke informatie voor jongeren en vriendelijke mensen persoonlijk contact. Veel jongeren zijn minder zelfredzaam dan je denkt. 5. Denk aan een handboek voor de cliënten raden met daarin aandachtspunten voor jongeren taak voor NJI + Ieder(in). 6. Den in kamers –WMO-‐raad Participatiewet en Jeugdwet – maak een gezamenlijke cliëntenraad voorbeelden: Den Bosch en Dalfsen. Leertafel 17 – Kwaliteit van professionals, Klantmanagers, jobcoaches en Arbeidsdeskundigen Begeleiding: Monique Klompé/ project MMM en NVvA Ronde 1 1. Professionalisering kennis/ attitude naar cliënt 2. Gedragscode professionele aanpak 3. Bejegening – persoon! Ronde 2 1. Andere competenties professionals. Samenwerken fact-‐team 2. Inbreng cliënten – kwaliteit 3. Geregistreerd/ meesterschap
