Samenvatting hoofdstuk 2 2.1 Systeembeheerprogramma’s Het is de besturingssysteem die ervoor zorgt dat de software met de hardware kan communiceren. Een besturingssysteem of operating system die ook afgekort word als OS is verantwoordelijk voor de communicatie van de software met de hardware.Het vormt een soort schil tussen de applicatiesoftware en de hardware en is verantwoordelijk voor de communicatie met de apparatuur. Soorten besturingssystemen zijn: ◊ ◊ ◊
Microsoft Windows Apple Macintosh Linux-versies/distruibutie zoals Ubuntu en Knoppix
Wanneer een computer opstart wordt het besturingssysteem in het interne geheugen geladen. Applicatieprogramma’s maken bij alle taken die ze moeten uitvoeren, gebruik van het besturingssysteem. Je kunt de functies van de besturingssysteem in drieën delen: 1) Beheer van hulpbronnen 2) Bestandsbeheer 3) Taakbeheer Een driver is een stukje softwre dat de schakel vormt tussen het besturingssysteem en een randapparaat.De driver zorgt ervoor dat het besturingssysteem de hardware kan aansturen.In een besturingssysteem zijn er verschillende drivers ingebouwd.
Soorten besturingssystemen voor de pc Een paar soorten besturingssystemen zijn:
Microsoft NT Mac OS voor Apple Macintosh Unix Lunix
Het meest gebruikte besturingssysteem is de Microsoft Windows. Mac Os is een computer die grafische bedrijven.De Mac Os is het besturingssysteem van de Apple Macintosh.Veel Unix is een besturingssysteem dat in jaren 60, toen er nog geen pc’s bestonden, is ontwikkeld. Unix is ontwikkeld voor middelgrote tot zeer grote computers. Unix werd gezien als een standaard, veel latere besturingssystemen zijn ervan afgeleid. De gedachte achter het ontwikkelen van Unix was dat veel mensen tegelijk op 1 systeem moeten kunnen werken, dit wordt Multi-user genoemd. Ook kunnen gebruikers met Unix met verschillende programma’s tegelijkertijd werken. Dit wordt Multi-tasking genoemd.
Microsoft Windows MS-DOS(MicroSofts Disk Operating System.) in de jaren zeventig ontwikkeld door Bill Gates en een aantal collega’s. De Heer Bill Gates, geboren op 28 oktober 1955, in Seattle, Washington, raakte geïnteresseerd in het programmeren van computers tonen op de leeftijd van 13. Door middel van technologische innovatie, scherp zakelijk strategie, en agressieve competitieve tactieken, hij en zijn partner Paul Allen gebouwd 's werelds grootste software bedrijf, Microsoft. In het proces, Bill Gates werd een van de rijkste mannen ter wereld. In 1995 kwam Microsoft met Windows 95. Dat was de eerste versie die je Op een ‘leeg’ systeem kon installeren. Windows 98 en Windows Me(Millennium Editie) Kreeg een andere versie van MS-DOS : Veel software werkte met de DOS maar jammer genoeg niet met de Windows
Als Windows vanwege een of andere probleem niet werkte, deed de DOS het wel
Bureaublad Windows gebruikt een grafische gebruikersinterface. Waarbij knoppen en pictogrammen een grote rol spelen. Het bureaablad is het standaard beginscherm. Pictogrammen waarmee je snel toepassingsprogramma’s kunt starten. Deze pictogrammen noem je snelkoppelingen. Met het knop Start kun je allerlei functies van de computer starten en –anders dan de naam doet vermoeden. Een besturingssysteem zorgt voor een softwareplatform: een podium waarop applicatiesoftware draait.
Windows Verkenner Via de Windows Verkenner kan je rechtstreeks met het besturingssysteem communiceren. Met de Verkennner kun je bestanden en mappen verplaatsen, kopiëren ,verwijderen en bekijken.
Besturingssystemen voor netwerken, mainframes en mini’s Een belangrijke kenmerk van een mainframe en netwerken +mini’s. Is dat er meerdere gebruikers tegelijktijd io kunnen werken. Dit stelt natuurlijk speciale eisen aan het besturingssysteem. Multi-user: Multi-user is een term die een besturingssysteem of applicatie software die gelijktijdige toegang mogelijk maakt door meerdere gebruikers van een computer bepaalt. Multiprocessing: Alleen 1 programma op het zelfde moment op het processor kan draaien. Multithreading: Een thread is een onderdeel van een programma dat je zelfstandig kunt uitvoeren. Je kan meerdere threads gelijktijdig uitvoeren. Enkele besturingssystemen die je bij multi-user systemen kunt tegenkomen zijn: 1. UNIX 2. Linux 3. Windows 2011 Ouder netwerkbesturingssystemen zijn MVS en VAX VMS.
2.1.5 UNIX Unix is een multi-user, multitasking besturingssysteem dat aan het begin van de jaren zeventig werd ontwikkeld door Bell Labs.UNIX werd gemaakt met het doel een klein,flexibel systeem te ontwikkelen.
Na een aantal jaren werd er een grafische gebruikerinterface ontwikkeld die X Window werd genoemd. Het aparte van UNIX is dat het lange tijd in broncode. Linux is ontstaan door tientallen versies van UNIX. Door deze source karakter, kracht en stabiliteit in UNIX een belangrijk netwerkbesturingssysteem geworden. Op pc’s werd het nauwelijks gebruikt, maar de opkomst van Linux zorgt voor een belangrijke opleving.
Linux De belangrijkste onderdelen van UNIX-variant Linux zijn ontwikkeld door de Fin Linus Torvalds. In 1991 stelde hij wat hij heeft geschreven als freeware ter beschikking. Op deze wijze heeft Linux zich tot een betrouwbaar besturingssysteem voor pc’s en netwerken. Omdat Linux zich snel heeft ontwikkeld bestaan er verschillende distributies die niet allemaal gratis zijn. Bijvoorbeeld
SuSe RedHat Debian Mandriva Ubuntu
Databasemanagementsystemen Met een databasemanagementsysteem (vaak afgekort tot DBMS) wordt het programma aangeduid dat in een database de opgeslagen gegevens beheert. Een database bestaat uit drie onderdelen: de opgeslagen gegevens (in één of meer bestanden), het programma waarmee de gegevens worden onderhouden (DBMS) en een gebruikersinterface die het gebruikers mogelijk maakt om de gegevens te beheren. Het aanbrengen van veranderingen noemen we muteren. Het DBMS vormt een laag tussen de database en de verschillende gebruikersapplicatie. Vraagtaal SQL is het vraagtaal die de meeste DBMS hebben. Een vraagtaal is het middel om selecties en overzichten samenstellen. Voor mainframes zijn Oracle en DB2 veelgebruikte vraagtalen. Microsoft Acces is niet altijd de meeste geschikte oplossing als DBMS voor netwerkgebruik. Acces wordt meer in hobby sfeer gebruikt.
Systeemondersteuning Systeemsoftware bestaat uit s ysteembeheerprogramma’s en systeemondersteuningsprogramma’s programma’s. Systeemondersteuningsprogrmma’s zijn bijvoorbeeld de hulpprogramma’s oftewel utilites. Windows geef er een aantal mee onder het naam Bureau-accessoires(Besturingssysteem) Hulprogramma’s zijn bedoeld voor het uitvoeren van heel specifieke taken voor het beheer van de pc. Voorbeelden zijn Gegevens te converteren Beschadigde bestanden te herstellen Een virusscan uit te voeren
Systeemontwikkelingsprogramma’s Systeemontwikkelingsprogramma’s zijn programma’s die gebruikt worden bij de ontwikkeling van andere programma’s zoals maatwerksoftware en standaardsoftware. Bijv Programmeertalen: Een paar bekende zijn C++,Java Case-tools: Computer Aided Software Engineering voorbeelden van CASE zijn Rational Rose Sisy Workbench
IDE Een IDE is een soort applicatie voor de ontwikkelaar van software. IDE staat voot Integrated Develpment Environment Voordeelden van IDE’s zijn: ◊ Tijdens het typen worden je typefouten gecontroleerd. ◊ Sommige IDE’s hebben een GUI-builder daarmee kan de ontwikkelaar een scherm ontwerpen met de muis.
Openvragen 1. o o
Beheer van hulpbronnen – het beheer en gebruik van hardwareonderdelen en geheugen. Bestandsbeheer - het beheer van data- en programmabestanden.
o
Taakbeheer - het regelen van de juiste uitvoering van de verschillende taken van de computer. 2.
o
o o
o o o
o
Systeembeheerprogramma’s: hieronder verstaan we besturingssystemen voor pc’s en netwerken. Zie het antwoord bij vraag 1 voor de taakgebieden. Systeemontwikkelingsprogramma’s: deze worden gebruikt voor de ontwikkeling van applicaties. Systeemondersteuningsprogramma’s: deze zijn bedoeld voor het uitvoeren van heel specifieke taken met betrekking tot de werking en het beheer van de computer. Voorbeelden zijn programma’s om gegevens te converteren, beschadigde bestanden te herstellen, bestanden te comprimeren (inpakken, ‘zippen’) en weer te decomprimeren (uitpakken, ‘unzippen’), een virusscan uit te voeren.
Me: onstabielere versie van Windows 98 met verbeterde multimediamogelijkheden. 2000: opvolger van Windows NT voor professionele netwerken, met verbeterde multimedia-, beveiligings- en controlemogelijkheden. XP: stabieler dan Me, meer multimediamogelijkheden dan 98 en meer ingebouwde software, en opvolger van Windows 2000 voor professionele/bedrijfsnetwerken en betere beveiliging. Vista: onder meer: veranderde gebruikersinterface met onder meer transparante en 3D vensters (Windows Aero), eenvoudiger backupproces, verbeterde browser, Windows Defender als bescherming tegen bijvoorbeeld popup-vensters, Windows DVD Maker, Netwerkcentrum, mogelijkheden voor ouders om de computeractiviteiten van hun kinderen in de gaten te houden (Ouderlijke beveiliging), verbeterde slaapstand, verbeterde zoekfunctie.
2. a. Een directory, een soort overzichtslijst. b. Om bestanden te ordenen. 3. Een processor kan inderdaad maar één ding tegelijk, maar hij verdeelt zijn tijd over de diverse werkzaamheden die uitgevoerd moeten worden. Dit gaat zo snel dat de gebruiker hier over het algemeen niets van merkt, behalve bij zeer
rekenintensieve taken. 4. o o o
o
Om verschillende rechten aan verschillende gebruikers toe te kunnen wijzen. Om multiprocessing mogelijk te maken. Om multithreading mogelijk te maken. Om vanaf één computer controle uit te kunnen oefenen over het hele netwerk. Om het systeem stabieler te maken dan een pc. Om het dataverkeer tussen verschillende systemen goed te regelen.
5. Mac OS UNIX Windows 7
Multitasking X X
Multi-user
Multiprocessing Multithreading
X X
9. a. Omdat een DBMS taken uitvoert die vergelijkbaar zijn met die van een besturingssysteem, zoals rechten toekennen, voorkomen dat één bestand tegelijkertijd door twee gebruikers gewijzigd wordt, ervoor zorgen dat verschillende gebruikersapplicaties de database kunnen benaderen, enzovoort. b. Access heeft geen goede voorzieningen voor beveiliging en synchronisatie. Twee gebruikers kunnen niet op hetzelfde moment aan dezelfde database werken.
10. c. Deze programma's maken het mogelijk om het systeem te onderhouden en te beschermen. Hierdoor kunnen de prestaties van een systeem optimaal blijven.
d. Scandisk is een programma om de harde schijf op fouten te controleren. In Windows 98 en Me is het te benaderen via Schijfcontrole in de Systeemwerkset. 11. e. Dan worden de aangesloten apparaten niet door het nieuwe besturingssysteem herkend. f. De oplossing is om de juiste drivers voor de desbetreffende hardwareonderdelen te downloaden indien deze door de hardware-leverancier ter beschikking worden gesteld. Dit is niet altijd het geval, bijvoorbeeld wanneer het om (enigszins) verouderde hardware gaat.
Antwoorden meerkeuzevragen 1 t/m 7 Hoofdstuk 1
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
A D A A B B A
Openvragen hoofdstuk 1 1. o
De systeemsoftware regelt en ondersteunt de werking van de computer.
o
o
o o o
Met applicatiesoftware wordt programmatuur bedoeld die bestemd is voor de gebruiker. Je moet hierbij denken aan toepassingen voor alledaags gebruik op school, op het werk, thuis, enzovoort. Embedded software vind je overal om je heen, het zit in allerlei apparaten die we dagelijks gebruiken. Voorbeelden zijn wasmachines, auto’s, (mobiele) telefoons, thermostaten en afstandsbedieningen. Het is eigenlijk hardware en software ineen.
standaardpakketten programma’s voor specifieke toepassingen maatwerktoepassingen
2. a. Specifieke toepassing: het wordt gebruikt door een relatief kleine groep professionals, namelijk boekhouders van bedrijven. Het pakket kan dan ook aangepast worden aan de wensen van de individuele klant. b. Standaardpakket: dit programma is bedoeld voor iedereen die van het internet gebruik maakt. Dat is dus een grote groep. c. Maatwerktoepassing: deze software is speciaal voor deze automaten van de NS ontwikkeld. d. Specifieke toepassing: deze software is ontwikkeld voor een kleine markt. e. Standaardpakket: bedoeld voor iedereen die met een Apple werkt. Deze groep kan, als het aan Apple ligt, niet groot genoeg zijn. f. Standaardpakket: bedoeld voor iedereen die zijn systeem tegen virussen wil beschermen. g. Standaardpakket: ook deze software wordt zonder aanpassingen aan zoveel mogelijk mensen verkocht. h. Specifieke toepassing: alleen bedoeld voor mensen die in deze weinig gebruikte programmeertaal willen programmeren. i. Specifieke toepassing: deze toepassing is speciaal ontwikkeld voor de postbank en haar klanten. 3. . Graphical User Interface a. Maakt gebruik van pictogrammen, waar de gebruiker op kan klikken om het systeem bepaalde taken te laten uitvoeren. De muis is een noodzakelijk invoerapparaat. Toepassingspakketten van één fabrikant hebben interfaces die sterk op elkaar lijken.
b. Het is voor gebruikers veel gemakkelijker om met een grafische interface te (leren) werken dan met een niet-grafisch systeem. 4. . Bijvoorbeeld: Oproepen van webpagina’s. Afdrukken van webpagina’s. Het gedurende een bepaalde periode bijhouden van de bezochte webpagina’s. a. Internet Explorer en Mozilla Firefox 5. . In ieder geval een tekstverwerker, spreadsheet en presentatieprogramma. Verder tref je ook regelmatig aan (afhankelijk van de gekozen editie): PIM, een programma om webpagina’s te maken en te bewerken, een database-manager, een DTP-programma, een programma om afbeeldingen en foto’s te bewerken en een aantal hulpprogramma’s die bij de applicaties gebruikt kunnen worden. a. De pakketten zijn gebundeld goedkoper dan losse applicaties. Daarnaast zijn de applicaties goed op elkaar afgestemd en hebben ze dezelfde interfaces. Ook kunnen suites sneller en gemakkelijker geïnstalleerd worden dan losse pakketten. 6. . a. b. c. d.
bladerprogramma spel gegevensbank tekstverwerker rekenblad
Antwoorden meerkeuzevragen 1 t/m 10 1. 2. 3. 4. 5.
C A D D A
6.B 7.D 8.A 9.B 10.A
