(Samengestelde) Jan van Bakel Peilgestuurde drainage in NL

(Samengestelde) Peilgestuurde drainage in NL

Jan van Bakel 11-10-2011

Peilgestuurde drainage in NL

1

Inhoud • • • • • • • • •

Inleiding Samengesteld of niet? Vormen van peilsturing Waarom hernieuwde belangstelling? Ervaringen uit het verleden Proeflocaties en enige resultaten Praktijkobjecten Conclusies 2 Stellingen 11-10-2011


2

Inleiding • Peilgestuurde drainage een hype? Is er sprake van revitalisering? • Is niets nieuws, of toch wel? • Verschil met Drainage Nieuwe Stijl? • Waarom deze hernieuwde belangstelling? • Heeft iedereen er wel hetzelfde beeld bij? • Samengesteld, of niet? • Drains ook gebruiken voor infiltratie? • Spannen we het paard niet achter de wagen? Kortom: een heleboel vragen. 11-10-2011


3

Samengesteld of niet? • In hydrologische zin niet zo van belang • In technische zin wel: – aanlegkosten – problemen met uitmondingen in sloot – doorspuiten

• Hogere peilen: aanpassing drainafstand

11-10-2011


4

Ongedraineerd 1,00 m

grondwaterstand

Conventioneel gedraineerd 1,10 m

Peilgestuurd

1,00 m

grondwaterstand

drains

0,60 – 0,90 m

Principetekeningen samengestelde, peilgestuurde drainage Conventionele drainage, samengesteld gemaakt 1,00 m

1,00 m

grondwaterstand

0,60 m

drains verzameldrain

Samengestelde, peilgestuurde drainage 1,00 m

1,00 m

0,60 m

verzameldrain

Drainage Nieuwe Stijl Conventioneel gedraineerd 1,10 m

1,00 m

Drainage Nieuwe Stijl

grondwaterstand

drains

0,70 m

0,80 m

Peilgestuurd, zonder en met wateraanvoer • Vast peil • Zomer- en winterpeil – alleen in de zomer onder water – zomer en winter onder water

• Grondwaterstandsgestuurd • Nog slimmere sturing (….) 11-10-2011


8

Buisdrainage onder water: “Ervaringen uit het verleden ….” • Literatuurstudie: Schade aan onderlopende drainage. Stuyt, 1998. – 29 projecten in binnen- en buitenland: 1934-1998 – kwaliteit infiltratiewater: nauwelijks problemen – doorlatendheid grond rondom de drain: sterk wisselend beeld. Tijd om te stabiliseren! Minder risico‟s dan algemeen wordt aangenomen – doorspuiten: nodig maar niet als ze niet afvoeren – infiltratie via drains kan hydrologisch zeer succesvol zijn – regionale effecten (kwel, aanvoer) kunnen aanzienlijk zijn

• Conventioneel aangelegde drainage permanent onder water zetten problematisch ivm hydrologische werking, inzakken talud, controle op werking, doorspuiten

Waarom weer in de belangstelling? (1) • Drains onder water maakt sturing mogelijk, met alle „beloftes‟ die daar bij horen: – sneller systeem dus hogere ontwateringsbasis en toch lagere GHG (in vergelijking met conventioneel) – waterconservering „op het scherpst van de snede‟ – lagere piekafvoeren? – technologie van sturen op afstand binnen handbereik: SBIRproject Klimaatadaptieve Drainage (KAD) – infiltratie via drains alternatief voor beregening? – infiltratie via drains -> sterke verhoging GLG: • minder veenafbraak • bufferzones rond verdroogde natuur

10

Waarom weer in de belangstelling? (2) • Last but not least: belasting oppervlaktewater met nutriënten – – – –

lagere GHG: reductie P-uitspoeling lagere GHG: minder afspoeling hogere GHG: minder veenafbraak hogere GLG: reductie N-uitspoeling

Belangrijk is waar jepeilgestuurde drainage mee vergelijkt: – conventioneel gedraineerd – ongedraineerd 11-10-2011


11

Belangstelling getriggerd door resultaten modelonderzoekingen • Mijn promotie-onderzoek (1986)

• Waterconservering 2e Generatie (DNS)

12

Modelonderzoek nav fact finding missie Peel en Maasvallei (Alterra-rapport 1647) Zonder wateraanvoer

11-10-2011

Met wateraanvoer

13

Onderzoekslocaties in NL • Ospel (onder Groote Peel): waterkwaliteit; verdiept aangeleggen zinvol? • Rusthoeve (Zeeland): idem voor kleigrond • Zegveld: reduceren afbraak veen • West-Brabant: (diverse locaties, stikstof) • (Hupsel) • Vermeer: infiltratie vanuit Wilhelminakanaal • 3 locaties voor KAD, i.s.n. • …… 11-10-2011


14

Resultaten Zegveld (waterkwantiteit)

11-10-2011


15

Effect bij constant peil

• Dynamisch peilbeheer ligt voor de hand: experiment loopt. 11-10-2011


16

Ospel, layout

11-10-2011


17

Resultaten Ospel (waterkwaliteit) Zeer voorlopige resultaten Dus geen conclusies te trekken 11-10-2011


18

Praktijkobjecten (samengestelde), peilgestuurde drainage • Van Apeldoorn (Egmond): geestgrond, samengesteld, met infiltratie, al decennia in gebruik, voorziening voor doorspuiten • Lauwersmeer: militair oefenterrein • Philipsen (infiltratie in bufferzone Mariapeel) • Enquête onder 30 agrariërs in Limburg, Noord-Brabant en Zeeland – “laaiend enthousiast” • Bij ws Peel en Maasvallei SPD verplicht gesteld, met geringere drooglegging dan conventioneel (……) 11-10-2011


19

Conclusies en aanbeveling • Conclusies: – in het verleden veel ervaring met peilgestuurde drainage, maar kennis is slecht ontsloten (?) – peilgestuurde drainage is terecht weer in de belangstelling, want nieuwe mogelijkheden – deze mogelijkheden zijn vooral gebaseerd op modelonderzoekingen en beschouwingen – eerste resultaten van veldonderzoek: moeizaam (m.u.v. Zegveld)

• Aanbeveling: – maken kaart van geschiktheid voor peilgestuurde drainage, incl. regionale effecten

20

Stellingen • Stelling 1: Peilgestuurde drainage is meer dan het onder water zetten van conventioneel aangelegde drainage • Stelling 2: Zonder slimme sturing is de waterconserverende werking van peilgestuurde drainage beperkt (en in de praktijk niet aantoonbaar)

11-10-2011


21

(Samengestelde) Jan van Bakel Peilgestuurde drainage in NL

Recommend Documents