SALINE *
%
MANAGEMENT SYSTEMS
’-V
IHCSMIT
M arine Technology
3e jaargang
Since 1812 Quality and flexibility form the best basis for continuity. Bodewes' Scheepswerven B.V. o f Groningen have been proof o f this since
1812.
Through the years innumerable ships, designed for the most diverse purposes, have left the shipyard with destinations
E,
Hj
close to home and far away. The clear differences in interiors and exteriors reflect the great variety of ships built on an independent shipyard like Bodewes. The Yard:''Jachtwijk"
knowledge, the experience, the w ell-oiled organization and more than 100 skilled and motivated workers ensure that the ships built meet the strictest standards, both technically and economically.
p.o. b o x 3 2 , 9 6 o o a a Werfkade 22, 9601 LG, Hoogezand, Netherlands Phone: 31.5980.93131, Fax: 31.5980.99609
BODEWES' SCHEEPSWERVEN B.V. Onze jonge en zeer enthousiaste Technische Staf is op zoek naar een afgestudeerde
m/v H.T.S.-er Scheepsbouw Voor deze funktie zoeken w ij iemand die naast de Scheepsbouwkundige vaardigheden ten aanzien van het ontwerpen, konstrueren en het uitvoeren van scheepsberekeningen, beschikt over goede kontaktuele eigenschappen d aar men voortdurend direkte kon takten onderhoudt met de bedrijfsleiding en het produktiepersoneel. Binnen ons bedrijf bestaat een voort durende behoefte om onderzoek te verrichten naar nieuwe technieken waarmee de tekenkamer, het werfproces en de scheepsnieuwbouw kunnen worden geoptimaliseerd. W ij verwachten dan ook dat de sollicitant(e) daarin z ijn /h a a r bijdrage levert. Onze voorkeur gaat uit naar een kandidaat, die de m ilitaire dienstplicht reeds heeft vervuld, dan wel daarvoor een definitieve vrijstelling heeft verkregen. W ij zoeken een sollicitant(e) die een leeftijd heeft van ca. 25 jaar. Van de sollicitant(e) w ordt verwacht dat h ij/z ij bereid is zich te vestigen in Hoogezand of omgeving.
Onze w erf is in staat een grote diversiteit van scheepstypen te ontwerpen en te bouwen en heeft vanwege zijn flexibiliteit tevens de m ogelijkheid op alle m a a t wisselingen in te springen. Momenteel worden de komplete schepen ontworpen en gekonstrueerd met het CAD-systeem PC-DRAFT. Gezien de steeds verdergaande automatisering, w aarin ook de numerieke aansturing naar de werk vloer op korte termijn in het verschiet ligt, geniet enige kennis ten aanzien van computers de voorkeur hoewel dit geen vereiste is. Vanwege de beperkte omvang van ons bedrijf behoort een zeer breed scala van taken tot de dage lijkse werkzaamheden. Degene die zich aangetrokken voelt tot een baan welke een grote variëteit, zelfstan digheid en dynamiek in zich neeft en op die manier tot een optimale invulling van z ijn /h a a r Scheeps bouwkundige opleiding w il komen w ordt verzocht op korte termijn te reageren. Uw schriftelijke sollicitatie met C.V. kunt u richten aan: Bodewes' Scheepswerven B.V. Postbus 32 9600 A A Hoogezand
COLOFON
’S c h ip e n W e rf de Z e e ’ is het orgaan van de Stichting ’Schip en W erf de Z ee ’ w aarin parti ciperen: de N ederlandse V ereniniging van T echnici op Scheepvaartgebied N V T S , de K oninklijke V ereniniging van Nederlandse Reders K V N R , het M aritiem Research Insti tuut M A R IN , de N ederlandse V ereniging van Kapiteins ter K oopvaardij, de V ereniging N e derlandse Scheepsbouw industrie V N SI, het K oninklijk N ederlands M eteorologisch Insti tuut, de A fdeling M aritiem e T echniek van het Klvl en de V ereniging van Kapiteins en O ffi cieren ter K oopvaardij V K O .
IN H O U D IN H O U D
193
P E R S P E C T IE F
194
M A N A G E M E N T S Y S T E M S IN S H IP P IN G
196
T he purpose o f this paper is to illustrate the sim ilarities and differences betw een the m anagem ent o f quality and safety and
V erschijnt m aandelijks
to place both in perspective.
R e d a c tie H . Ellens, W. de Jong, J. d e jo n g h , Ir. F. Kok, D r. Ir. K J. S aurw alt.J. M. V eltm an, H oofd redacteur
D IF F E R E N T IË L E S A T E L L IE T N A V IG A T IE S Y S T E M E N Een verslag van het 2e D SN S Sym posium
200
R e d a c tie -a s siste n te M evr. S. van D riel-N audé
M A A N D M A R IT IE M
203
R e d a c tie A d v ie sra a d Drs. P. A. T h. van A gtm aal. Ing. C. D am , ir. L. A. S. H agem an,H . van H oek, M. de Jong, Prof. Ir.J. Klein W oud, J. N . F. Lameijer, P. A. Luikenaar, M r. K. Polderm an, E. Sarton, Ir. A. C . Sonneveldt, lr. S. G. Tan, Ir. E. Vossnack, J. K. van der Wiele R e d a c tie -a d re s M athenesserlaan 185, 3014 H A R otterdam telefoon 010-4361042, fax 010-4364980 U itg e v e r W yt U itgeefgroep Pieter de H oochw eg 111 3024 BG R otterdam Postbus 6438, 3002 AK R otterdam T elefoon 010 - 425 59 44 Fax 0 1 0 - 4 7 8 09 04
ISSN 0 9 2 6 -4 2 1 3
| vMmiDSCH«iFTOr|
A d v e r te n tie - e x p lo ita tie W ilm a N ieboer W yt U itgeefgroep H eathrow straat 5, 1043 C E A m sterdam T el. 020-686 39 93 Fax. 020-686 06 31 G eldend advertentietarief: 1 januari 1993 Alle advertentie-contracten w orden afgeslo ten conform de Regelen vo o r het Ad vertentiewezen gedeponeerd bij de rechtbanken in N e derland. A b o n n e m e n te n N ederland ƒ 92,15 Buitenland / 142,50/Bfrs 2591 Losse exem plaren ƒ 9,75 Bij correspondentie betr. abonnem enten het 8-cijferige registratienum m er (zie wikkel) verm elden A bonnem entsperiode januari - decem ber. A nnuleringen schriftelijk in novem ber. G ra fisc h e p ro d u k tie D rukkerij W yt & Z o n en b. v. H oew el de inform atie, gepubliceerd in deze uitgave, zorgvuldig is uitgezocht en waar m ogelijk is gecontroleerd, sluiten uitgever, redactie en auteurs uitdrukkelijk iedere aan sprakelijkheid uit voor eventuele onjuistheid e n /o f onvolledigheid van de verstrekte gege vens. R e p ro re c h t O vernam e van artikelen is toegestaan m et bronverm elding en na overleg m et de uitge ver. V oor het kopiëren van artikelen uit dit blad is reprorecht verschuldigd aan de uitge ver. V oor nadere inlichtingen w ende m en zich to t de Stichting R eprorecht. Joop Eijlstraat 11, 1063 EM A m sterdam . Illu s tra tie s b ij r u b r ie k P e r s p e c tie f De W ilde Productions BV 070-3523593
K U N S T M A T IG E , IN T E L L IG E N T IE IN D E Z E E S C H E E P V A A R T
207
In dit artikel w ordt een inzicht gegeven in de ontw ikkelingen rond het toepassen van kunstm atige intelligentie (Al) en meer specifieke expertsystem en (ES) in de koopvaardij. E N D -P L A T E PR O PE LL E R S
212
'E nd-plate propellers' zijn scheepsschroeven waarbij zich aan de tippen van de bladen extra vleugels bevinden. De geringe investeringskosten w orden snel terugverdiend d o o r de gerealiseerde brandstofbesparingen. N E D E R L A N D E N D E Z U ID P O O L
217
M .S . S A L IN E
223
Speciaal gebouw d v oor het vervoer van zout van Delfzijl naar R otterdam . D E M A R IT IE M E M A R K T
228
Strategisch plannen M A R IT IE M E T O E L E V E R A N C IE R S U IT D E S C H A D U W ?
229
Vooral w erven m aar ook reders zullen er van doordrongen m oeten raken dat de aanw ezigheid van een groep van innovatieve en k w alitatief goede toeleveranciers een eerste vereiste is voor de concurrentiekracht van de m aritiem e sector in N ederland als geheel. P R O D U C T IN F O
237
L IT E R A T U U R O V E R Z IC H T
239
N V T S 9 5 JA A R L E V E N M E T V A A R T !
241
T I P S , T R IC K S A N D T R A P S , W H E N P U R C H A S I N G A N D U S IN G M A R IN E FU E L S
245
When considering that econom y and reliability is the focus in todays shipm anagem cnt, the relation to m arine-fuel quality is useful and interesting. V E R E N IG IN G S N IE U W S
252
AGENDA
253
Bij de voorplaat: De 'V olvox Iberia’ in afbouw bij IH C Holland te K inderdijk voor Van O o rd A C Z . Z ie M aand M aritiem voor een korte beschrijving. Foto: Flying Focus.
SWZ5-93
193
Van Hoek deze maand over:
E c h te r zal d e g ro e i v an d e e x p lo ita tie k o s ten d e v e rb e te rin g v a n h e t re n d e m e n t aan zien lijk b e p e rk e n . D S C s p r e e k t zelfs
JAPANS OPTIM ISM E BULKSCHEEPVAART W ERELDSCHEEPSBOUW TAIWAN EN CH IN A
zich in 1992 h e e ft g e m a n ife ste e rd . H ij
v a n een stijg in g v an 75 p e t van d e e x p lo i
v e rw a c h t dan o o k d a t de n o o d z a a k o m
ta tie k o s te n , w a a rb ij h e t in h e t b ijz o n d e r
o u d e ta n k e rs te v e rv a n g e n b in n e n een
z o u gaan o m de g a g e s, d e re p a ra tie - en o n d e rh o u d s k o s te n en d e v e rz e k e rin g . D e
n ie t al te lan g e tijd een g o lf v an n ie u w b o u w c o n tra c te n to t g e v o lg zal h e b b e n .
v e rw a c h tin g b e sta a t d a t d e k o s te n zich na
JAPANS O P TIM IS M E
D a a rn a a st zal o o k de IM O -b e p a lin g , d a t
1996 o p een b e p aa ld n iv e a u z u lle n h a n d
D e o m v a n g van d e Ja p a n se sch ee p sn ie u w b o u w w as, n a ar v o lu m e g e m e te n ,
ta n k e rs g ro te r d an 5000 to n die in 1993
h av e n . D it n e e m t e c h te r n ie t w e g d a t ze de re n ta b ilite it z u lle n b lijv e n b e p e rk e n ,
in 1992 63 p et m in d e r dan in 1991. O n d an k s deze a fb ro k k e lin g zijn de Jap a n se sc h e e p s b o u w e rs e c h te r o p tim istisc h g e
h e b b e n , een k ra c h tig e im p u ls u ito e fe n e n o p d e n ie u w b o u w a c tiv ite it.
blev en o v e r de to e k o m s tig e o n tw ik k e lin gen in h u n b e d rijfsta k . D it k o m t n a a r v o ren u it een p u b lik a tie v a n d e Ja p a n S h ip b u ild ers A sso ciatio n (JSA ). H e t g aat,
w o rd e n b e ste ld een d u b b e l casco m o e te n
d in g o m o p tim istisc h m e t b e tre k k in g to t de to e k o m s tig e o n tw ik k e lin g te zijn en te b lijv e n , o o k al d o o rd a t de h u id ig e situ atie zo to taa l v e rsc h ille n d is in v e rg e lijk in g
V an een te ru g v a l n a a r d e u itz ic h ts lo z e ja ren tach tig zo u d u s geen sp ra k e zijn.
o p d ra c h te n te v e rw e rv e n zijn, a ld u s de JS A .
E r w o rd t d e n a d ru k o p g eleg d , d a t de h u id ig e situ a tie aanzien lijk v e rsc h ilt van
T o c h zit e rg e n s in d it o p tim is m e e e n an
eerd e re d o n k e re p e rio d e n in de sch eep s-
K o re a . H e t n ie u w b o u w v o lu m e in d e K o reaan se o rd e rb o e k e n n e e m t snel a f en d it k an m o g e lijk h e t o n tsta a n v an e e n p rij
b lijk t d it v o ld o e n d e aa n le id in g te zijn zich o v e r de h u id ig e g a n g van zak en n iet al te b e z o rg d te m a k e n . Z ij h e b b e n er h et v o l ste v e rtro u w e n in o p w a t la n g e re te rm ijn w e e r m e e r o rd e rs te k u n n e n b in n e n h a le n .
g en v ra c h te n .
A l deze facto re n v o rm e n v o o r de Ja p a n se s c h e e p s b o u w in d u s trie een g e re d e aan le i
w o rd t h ierin o p g e m e rk t, o m een cycli sche in z in k in g van slech ts k o rte d u u r in een la n g e -tc rm ijn -p e rs p c c tie f v an g ro ei.
n ie u w b o u w in d u s trie . V o o r de Ja p a n n e rs
o n d a n k s d e v e rh o g in g v a n de te o n tv a n
m e t v o rig e d ep ressies. O p w a t lan g ere te rm ijn g ezie n z u llen e r stellig v o ld o e n d e
gel v e rsc h o le n en v o o r J a p a n is d a t Z u id -
MMQ D/WPVOOR CjEEN FUNDIHG
zen slag tu ssen Ja p a n en K o re a to t g e v o lg h e b b e n o m c o û te q u e c o û te tiie u w b o u w c o n tra c te n te k u n n e n v e rw e rv e n . Z u id K o re a b o e k te in h e t a fg e lo p e n ja a r o p d ra c h te n v o o r de b o u w v an n a g e n o e g an d e rh a lf m iljo e n to n sc h e e p s ru im te , v e r
la d in g d at g ro e it v a n 1628 to t 1856 m il
g e le k e n m e t 4 ,4 m ln to n in 1991. E en
jo e n to n . H e t is d u id e lijk d a t in v e rb a n d
fo rse d a lin g d u s. O m h e t o rd e rb o e k g o e d
m e t deze v e rv o e rs e x p a n s ie d e v ra a g n a a r b u lk c a rrie rs zal stijg e n . Bij h e t v a stste lle n v an deze cijfers is re k e n in g g e h o u d e n m e t
g e v u ld te h o u d e n , lig t d e w a a rsc h ijn lijk h e id v o o r de h a n d d at Z u id -K o re a een
D e stu d ie v o o rs p e lt v o o rts een e x p a n sie v a n h e t sc h e e p v a a rtv e rk e e r m e t z o ’n 14 p et to t aan h e t ja a r 2000, een v o lu m e aan
p rijze n sla g zal o n tk e te n e n o m h o e d an o o k o rd e rs te b e m a c h tig e n . E n J a p a n zal
een p r o d u k tiv ite it o p
d a n te g e n w il e n d a n k m e e m o e te n o m de
in h e t v e rv o e r van k o le n , d a t zal stijg e n to t 106 m ln to n .
w e rv e n o o k in d e to e k o m s t aan h e t w e rk te k u n n e n h o u d e n . In h e t k a d e r v a n deze o n tw ik k e lin g p a s t o o k een v e rd e re m o
h e t n iv e a u v a n
1992. D e s te rk s te g ro e i v e rw a c h t D r e w r y
In d e stu d ie w o r d t o o k h e t p ro b le e m van de v e ro u d e rin g van d e v lo o t v a n d ro g e
d e rn ise rin g e n a u to m a tis e rin g , w a a rb ij o o k aan ro b o ts m o e t w o rd e n g ed a ch t.
b u lk c a rrie rs a a n d e o r d e g e ste ld d a t zelfs
H e t g a a t h ie r o m in v e s te rin g e n d ie o n g e
m id d e n 1991 te w e in ig v e r o u d e r d e to n
tw ijfe ld h u n g e ld zullen o p b re n g e n , o o k
nag e n a a r d e slo o p w e r d g e s tu u rd . G e
al o m d a t d a a rd o o r d e p e rso n e e lsb e z e t
c o n sta te e rd w o r d t v o o r ts d a t d e v ra c h t-
tin g k an w o rd e n afg eslan k t.
g ro te re
a fm e tin g e n
k r ijg t d o o r d a t er
cijfers v an k w a lite its to n n a g e in steed s ste rk e re m a te a fw ijk t v a n d ie w e lk e w o r
BULKSCHEEPVAART H e t b e k e n d e B ritse b u re a u D re w ry S h ip p in g C o n s u lta n ts (D S C ) k o m t in een o n la n g s g e p u b lic e e rd e stu d ie to t d e c o n
194
d e n b e ta a ld v o o r s c h e p e n in d eze c a te g o rie. H e t a a n b o d v a n s c h e e p s ru im te v o o r h et v e rv o e r v a n b u lk g o e d e r e n zo u in h e t ja a r 2000 11,7 m ln d w t m é é r m o e te n z ijn d an
D e Ja p a n s e s c h e e p s w e rv e n b e sc h ik k e n
c lu sie d a t d e m a r k t v o o r P a n a m a x - en
th a n s n o g o v e r v o ld o e n d e n ie u w b o u w co n tra c te n o m n o g tw e e ja a r v o o ru it te k u n n e n , zo w e rd o n la n g s v e rk la a rd d o o r
C a p e size b u lk s c h e p e n in h et m id d e n v a n d e ja r e n n e g e n tig een v e rb e te rin g te zien
in 1992. D e stu d ie b e p le it, w a t h e t slo p e n
zal g e v e n , a lv o re n s te g e n h e t ein d v a n d e
een w a t m e e r re a listisc h n iv e a u . D a a r
een zeg sm a n v a n M itsu b ish i H e a v y In
e e u w o p n ie u w a f te b ro k k e le n . R ed e rijen
d u strie s. V o lg e n s h e m is d e c o n ju n c tu re le
d ie zich b ezig h o u d e n m e t h e t tra n s p o rt
v e rtra g in g , d ie v o o r d e re d e rs a an le id in g w a s h u n n ie u w b o u w b e s te llin g e n o p te
van m a s sa g o e d e re n m o g e n v o lg e n s de g e n o e m d e stu d ie een stijg in g v an h u n in
n a ast z o u d e n ie u w b o u w m o e te n w o rd e n v e rsn e ld . D eze z o u d it j a a r 5 ,7 d w t b e lo p e n , een g ro e i d ie in h o o fd z a a k b e tr e k
sc h o rte n , d e o o rz a a k v a n d e te ru g v a l die
k o m s te n u it v ra c h tv e rv o e r v e rw a c h te n .
v an to n n a g e aa n g a a t, e e n te r u g k e e r to t
k in g h eeft o p sc h e p e n v a n 100.000 d w t en g ro te r. SWZ 5-93
D S C stelt tenslo tte, d a t alle secto ren van de b u lk v aart zich g esteld zullen zien te g en o v er het pro b leem h o e deze nieu w e scheep sru im te te betalen. V olgens de stu die kan dat invloed u ito efen en o p de n ieu w b o u w p rijz en e n /o f de vrachten w aartegen kan w o rd e n gesloten.
WERELDSCHEEPSBOUW V olgens ’A nnual S u m m a ry o f M erch an t Ships C o m p le te d ’ van L lo y d ’s R egister o f Shipping h eeft de w ereld sch eep sb o u w in d u strie in 1992 afgeleverd 1506 sche pen van gezam enlijk 18,63 m ln b rt, 68 schepen m in d er, m aar 2,54 m ln b rt m eer dan in 1991. N ie u w b o u w c o n tra c te n die in 1992 w erd en afgesloten, had d en be tre k k in g op de b o u w van 12,8 m ln b rt aan scheepsruim te, 5 ,8 m ln to n m in d e r dan de totale p ro d u k tie in d at ja a r. H et is dus de situatie die wij h ier reeds heb b en gesig naleerd: er w o rd t m éér sch eep sru im te af geleverd dan besteld, een situ atie w aar van de consequenties eerst o v er enkele ja re n m erk b aar zullen w o rd e n . H et bete k e n t o o k m in d e r w e rk v o o r de w erven. Leidend in 1992 w as Jap an m e t de p ro d u k tie van 7,58 m ln b rt, z o ’n 300.000 to n m eer dan in 1991. Z u id -K o re a staat o p de tw eed e plaafc m e t een p ro d u k tie van 4,77 m ln to n o f 1,27 m ln to n m e e r dan in 1991. In E uropa leverde D u itsla n d de o m v a n g rijkste p ro d u k tie van n ie u w e ton n ag e: 0,90 m ln to n , 0,13 m ln to n m e e r dan in 1991. D aarna v o lg t D e n e m ark e n m et 0,60 (+ 0,16) m ln to n , Spanje m et 0,48 (+ 0,16) m ln ton en Italië m et 0 ,3 9 (- 11) m ln
SWZ5-93
to n . In d e D u itse p ro d u k tie d o m in ee rd e n de co ntainerschepen: 21 een h ed en van to taal een fractie m ee r d an een h a lf m iljoen to n . D e g ro o tste d rie daarv an w aren be ste m d v o o r reg istratie in Israël. V an d e 31 schepen van 100.000 to n en g ro te r w erd en e r 17 in Jap an , 13 in Z u id K orea en 1 in D en e m ark e n g e b o u w d . D e g ro o tste d aarv an w aren d e zusterschepen G olar S tirlin g en G o lar G lasg o w , elk van ru im 300.000 d w t en g e b o u w d in Z u id K orea. H et is du id elijk d at de c o n stru ctie van dergelijke m asto d o n te n in E uropa geen ro l van betekenis speelt, o o k al k o m t er uit D en em ark en , Spanje en Italië zo n u en dan w el eens een g ro te b u lk carrier o f tan k er, e ch te r lang niet de to n n ag e die in Jap an en Z u id -K o re a tr o e f zijn. U it h et cijferm ateriaal k o m t o o k n aar v o ren d at Jap a n h et p rim a a t heeft v o o r de b o u w van v loeibaar gastan k ers (LPG) en Chemical tankers. In totaal leverde de w ere ld sch e e p sb o u w in d u strie v o rig ja a r 125 schepen a f v o o r h e t v erv o er v an L PG en ch em icaliën van sam en 0 ,8 8 m ln brt, w aarv an 45 L P G -tan k ers. Jap an n am van h e t geheel 0,55 m ln to n v o o r zijn reke n in g , ru im sc h o o ts de helft dus. C o n ta in e rto n n a g e ligt n o g altijd g oed in de m a rk t. In h et afgelopen ja a r w erd 2,17 m ln to n afgeleverd. O o k h ier sp e eltja p an de g ro o tste rol m et 0 ,6 4 m ln to n , g ev o lg d d o o r Z u id -K o re a m e t 0,61 m ln to n en D u itslan d m e t 0,51 m ln ton. O p m e rk e lijk is dat de o p lev erin g van bulk carriers in 1992 m et 0,32 m ln to n is te ru g g elo p en to t 3,38 m ln to n . D it is des te o p m erk e lijk e r o m d a t v o o ral in de tw eed e helft van de ja re n n eg en tig een gro ei van d e vraag n aar sch eep sru im te v o o r h et v erv o er van d ro g e b u lk lad in g w o rd t verw ach t. Als de an im o o m thans sch eep sru im te te bestellen n o g een poosje ach terw eg e blijft, zou d it later m ogelijk to t een te k o rt aan passende to n n a g e k u n nen leiden en d a a rd o o r to t een stijging van d e v rach ten . Bij de ta n k e rto n n ag e ligt dc zaak anders. In 1992 w erd 9,28 m iljoen to n aan ta n k sch eep sru im te d o o r de w erv en o p g elcv erd , n ag en o eg 2,5 m iljo en to n m e er dan in 1991. D e o p g elev e rd e tankscheepsru im te b ed ro eg 50 p et van de to tale p ro d u k tie v an de sch eep sw erv en in de gehele w ereld. D it legt n o g eens ex tra de nad ru k o p de g ro te rol die olie in het leven o p aarde speelt. Jap an leverde in h et afgelo pen ja a r 4,65 m ln to n van deze to n nag e, dus ru im sch o o ts de helft en een m iljoen to n m ee r dan in 1991. H et aandeel van Z u id -K o re a b ed ro eg 2,57 m ln to n , bijna 800.000 to n m eer dan in 1991. U it Spanje k w a m 330.000 to n en u it K roatië 236.000
TAIW AN EN C H IN A
ton.
to o id . □
In het V erre O o ste n g ebeuren m e rk w a a r d ig e din g en . H e t v o lg e n d e lazen wij in de A n tw e rp se sc h e e p v a artk ran t 'D e L loyd': 'D e T aiw an ese scheepsslopers, o o it w e reldleiders in h u n secto r, h ebben g ro o tse p lan n en o m h u n zieltogende activiteiten n ieu w leven in te blazen, niet o p h u n ei gen eiland, m a a r w èl in de C hinese V o lk srep u b liek '. D e w o n d eren zijn dus de w ereld n o g n ie t uit. H et blijkt voorts d at een g ro e p van een vijftiental T a iw a nese slo o p b ed rijv en streeft naar een co n c essie-o v ereen k o m st m et C h in a m et een lo o p tijd van 50 ja a r. T a iw an w il 400 m ln T aiw an d o llars in v esteren in de b o u w van een g ro te s lo o p w e rf in N in g p o . De b ro n van al deze b ijzo n d erh ed en is een rap p o rt van de T aiw an S h ip b reaking In d u stry A ssociation.
DE.
LANGE- TOCHT 7
H et ziet er dus naar uit dat v o o r de T a iw a nese slopers in C h in a een n ieu w leven zal opblo eicn . In d e ja re n zeventig en tachtig w as T aiw an o n b e tw ist liet land w aar de m eeste sc h eep sru im te w erd g eslo o p t en 1986 w as d aarin een topjaar m et het re co rdaantal van 344 schepen van totaal 3 ,6 9 m ln d w t. D at er daarna de klad in is g ek o m e n , h eeft een aantal oorzaken: stre n g e re veiligh eid s- en m ilieu v o o r schriften , de snel stijg ende lonen, dc ver an d eren d e vraag van de afnem ers van slo op m ateriaal, plannen om op het w erfterrein flats te b o u w en enz. In 1992 w er den er in T aiw a n n o g m aar 6 schepen van totaal 53.51X) to n g esloopt. V andaag de dag bev in d en de b elang rijkste slo o p w c rven zich in C h in a , India en Pakistan. D e C hin ese positie zal d o o r de v estiging van een T aiw an ese slo o p w e rf n o g k u n n en w o rd e n v erstev ig d . A ls alles naar w ens v erlo o p t kan in 1994 m et de b o u w van de n ieu w e slo o p w e rf w o rd en b eg onnen en zal de w e rf o o k in d at ja a r w o rd e n vol
195
MANAGEMENT SYSTEMS IN SHIPPING Q U A L IT Y O R SAFETY M A N A G E M E N T , D O Y O U F O L L O W IM O O R ISO?
For
P eter C . M ackenbach
s o m e years pr essu r e h a s st e a d il y in c r e a s e d o n
T H E SH IPP IN G I N D U S TR Y T O D O C U M E N T ITS M A N A G E M E N T system
M
.
IM O 680
anagem ent
G
u id e l in e s, t h e
ISM A
ISO 9002
Sta n d a r d s,
and
C
ode of
S h ip
it s d i f f e r e n t
Senior Principal Sun>eyor/Proiect Manaoer S E P /S B M D et N orske Veritas Classification A / S
d e r iv a t iv e s, t h e c h e m ic a l / gas in d u st r ie s n e w l y d e v e loped
IlO
VE TT IN G SYSTEM, UNILATERAL FLAG STATE RE
Q U IR E M E N TS M
and the
anagem ent
C
IM O
Seen in th is lig h t it do es n o t seem fully
In t e r n a t i o n a l S a f e t y
logical th a t th e in d u s try a t larg e will
o d e w h i c h is u n d e r d e v e l o p m e n t , a r e
ALL SPREADIN G T H R O U G H T H E MARKET.
a d o p t a q u a lity sta n d a rd like IS O 9000 as a c o m p e titiv e asset. It seem s m o re a p p ro
T
p ria te to c o n c e n tra te o n th e op eratio n al
h i s l a r g e n u m b e r o f s t a n d a r d s is s o c o n f u s i n g t h a t
T O MA NY SHIP OPERATO RS IT IS UNC LE AR W H I C H COU RSE
costs o f ru n n in g a vessel.
T O STEER. T
O p e ra tio n a l co sts c o n ta in n o t o n ly ele
hey are w a it in g t o
SEE H O W T H E IN T E R N A
T IO N A L C O N TR O V ER SY W ILL DEVELOP A N D , IN TFIE M E A N T I
m e n ts w h ich are n ecessary to keep the
ME, T H E Y D E C ID E T O HAVE (A PART OF) THEIR
vessel sailing, b u t also accidental costs w h ic h can be av o id e d w h e n p ro p e r pre
O RG A N IS A T IO N CERTIFIED AGAINST T H E T
h ey d o th is b e c a u se th e y
ISO
C
ISO
STA N D A R D .
c a u tio n s are tak en . It is am az in g to note
h a v e been t o l d t h a t an
h o w m a n y o f these accidental costs are
e r t i f i c a t e is a c o m m e r c i a l a s s e t s i n c e i t d e
m on str a tes ex c ellen ce t o th e o u t sid e w o r l d
c o n sid e re d to b e ab so lu tely n o rm a l in the
!
d a y -to -d a y ru n n in g o f a vessel. T h u s re d u c in g accidental co sts req u ires safety to be m an a g e d in a m o re sy ste m a tic w ay
IN T R O D U C T IO N In 1990, D e t N o rsk e V eritas C lassifica tio n AS decided to d ev e lo p its o w n sta n d a rd fo r m a n a g e m e n t sy ste m s in sh ip
O f c o u rse sh ip m a n a g e rs a n d fe rry o p e ra to rs h av e a q u a lity p ro b le m in th e sense
th a n has been th e case so far.
th a t th e y w ish to create an im a g e o f relia
W H A T IS Q U A LITY , W H A T IS SAFETY?
p in g . Its R ules fo r M a n a g e m e n t o f Safe
b ility in th e ir resp ectiv e m a rk e ts. B u t ev en n o w a d a y s, w h e n e v e ry b o d y talks
S h ip O p e ra tio n an d P o llu tio n P re v e n tio n
a b o u t q u a lity , a w ell m a n a g e d o p e ra tio n
m a n a g e m e n t sy ste m fo r th e ir c o m p a n y it is strik in g h o w , in s tro n g ly n o te d w o rd s,
T a lk in g to p eo p le e m p lo y e d to d ev elo p a
use th e p rin cip les fro m q u a lity assu ran ce
do es n o t g e t a d o lla r e x tra fro m his c h a r
an d focus n o t o n serv ice q u a lity b u t o n
terers o r c a rg o o w n e rs an d , d u e to th e
Safety an d Q u a lity are in te rc h a n g e d and
safety an d p o llu tio n p re v e n tio n . T h e y are
special ch ara cte r o f sh ip p in g , resistance
h o w th ese p e o p le te n d to b e c o m e co n fu
ta ilo rm a d e fo r sh ip p in g an d a n tic ip ate th e
to c h a rg e w ill rem ain .
sed a b o u t th e d ifferen ce b e tw e e n the tw o.
fo rth c o m in g fro m IM O .
re q u ire m e n ts
ex p e cte d Q U A L IT Y O F O R G A N IS A T IO N
W h en issu in g th ese R ules. D N V C w as o f th e o p in io n th a t q u a lity o f th e tra n s p o r
Q U A L IT Y O F VE S S E L C R E W & OF E R . P R O C .
ta tio n services to d a y is n o t th e m ain p ro blem in sh ip p in g . H o w e v e r, w h e n it is
i
SA F ETY OF O P E R / T IO N S
felt n ecessary this asp ect alw ay s can be in c o rp o ra te d u n d e r th is S E P sta n d a rd . E x p e rie n c e tells us th a t sh ip p in g is an in d u s try w h ic h is p ric e -se n sitiv e a n d n o t q u a lity -se n sitiv e . A s lo n g as o n e can re m e m b e r sh ip p in g has b een d riv e n by c h a rte r an d fre ig h t rates an d it w ill tak e a su b stan tial tim e b e fo re serv ice q u ality
Q U A L IT Y OF T R A N S P O R T S E R V IC E S S A T IS F IE D C L IE N T S
IM P R O V E D E F F IC IE N C Y
REDU CED LO SSES
IM P R O V E D F IN A N C IA L PERFO RM AN CE
w ill b e c o m e a strate g ic issue fo r th e in d u stry at large.
Fig. 1. Safety and quality both depend on the quality o f the organisation. SWZ 5-93
T h erefo re, it is im p o rta n t to define p reci sely w h a t these w o rd s m ean.
seem s logical th a t since the m o n e y side o f the e q u a tio n co n tin u o u sly changes, focus sh o u ld be o n this aspect rath er th an o n
In stru ctio n s are th e sta n d ard fo r beh a v io u r and can o n ly be effective w h e n it is clear to ev e ry o n e " w h o does w h at,
quality is meeting a specified or implied need.
m o re q u alitativ e considerations. Since client satisfaction has h ard ly any effect on th e financial p e rfo rm an ce o f a sh ip p in g co m p a n y it can be q u estio n ed h o w m u ch sense th ere is in h av in g the q u ality o f an o rg an isa tio n certified against the IS O 9000 sta n d ard alone. N a
w h e n ". T h is m eans th a t o rg an isatio n o f th e w o rk has to be d o c u m e n te d in proce dures and fu n ctio n al d escription s.
safety is control o f accidental loss. A lth o u g h safety and q u ality have en tirely d ifferent m eanin g s th e y are closely in ter related a n d b o th d ep en d o n th e q u a lity o f the o rg an isatio n . (See Fig. 1) T h e q u ality o f an o rg a n isa tio n ’s o p era tions d epends n o t o n ly o n its cu ltu re and its staff, b u t also o n h o w clear th e o rg a n i sation is a b o u t m a n ag e m e n t policies, res ponsibilities, rep o rtin g lines, pro ced u res and in stru ctio n s. W hen these are n o t as clear as they sh o u ld be. it is o b v io u s th at m istakes w ill be m ad e an d th a t efficiency, o p eratio n al safety an d client satisfaction w ill suffer. It sh o u ld also be o b v io u s th a t th e q uality o f an o rg an isatio n affects the q u ality o f the vessel, its crew and th e operatio n al p ro ced u res o n b o a rd , w h ich in tu rn are decisive factors fo r b o th safety and the
tio n s like certificatio n o f lim ite d parts o f the o rg a n isa tio n ’s o p eratio n s, o m ittin g th e vessels, o r a tte m p ts at w in d o w dres sing on ly. T h is does n o t help in th e long ru n b u t half-h earted a tte m p ts o n ly cost th e o p e ra to r w asted tim e and m o n ey . It m akes m u ch m o re sense to address as pects o f o p eratio n al c o st th a t can be avoi ded and re d u ce h id d e n losses. A n effecti ve m an a g e m e n t sy stem co n tro ls o p eratio n al safety, an d reduces the w ide ran g e o f sm aller losses a n d dam ages
Write down what you do, and do what you wrote down! O n c e in stru ctio n s and p ro cedures are do cu m e n te d th ere are th ree p ro b lem s w hich n e e d to be solved: 1. H o w an o rg an isatio n verifies w h eth er in stru c tio n s and p ro ced u res are p ro p erly follow ed needs to be defined and d o cu m en ted , to m a k e su re th a t this continues to fu n ctio n w h e n the p erso n s w h o initial ly defined these are no lo n g er o n b o a rd o r in the office. 2. P erfect p ro ced u res and in stru ctio n s do n o t exist. S y stem atic v erifications, conci se re p o rtin g on findings, an d analysis o f
efficiency o f an o p eratio n . E very m a n ag e r k n o w s th a t efficiency has
w h ich sh ip p in g accepts as o n e o f the facts o f life to d ay . In the lo n g ru n insurance p re m iu m s w ill be red u ced as w ell. W hen
an effect on a c o m p a n y ’s financial p e rfo r m ance b u t the effect o f safety on p ro fits is
clients in sist, it is alw ays po ssib le to in clu de th e few , m ain ly sh o reb ased activities
still g ro ssly u n d erv alu ed . W hen th e fo llo w in g defin ition is accepted
w h ich increase client satisfaction u n d e r th e c o n tro l influenced b y the safety m a n ag e m e n t sy stem .
n eeded by all the people w h o use th em at th eir place o f w o rk and since these d o c u m ents w ill change, it is necessary that d o cu m e n ts are retrie v ab le and th at su p er
B y g earin g the o rg an isa tio n to w a rd s sh ip b o a rd safety, m an a g e m e n t can gain c o n tro l o v e r its losses, n o t only w h ilst on ch arte r b u t also w h e n in ballast, in d ry
seded d o c u m e n ts are p rev en ted from re m ain in g in circulation.
and ad o p ted b y th e e n tire o rg an isatio n : an accident is everything that happens which was not planned but costs money; th e n any d am ag e to th e vessel, its cargo, its crew , o r to th e process o n b o a rd w h ich costs m o n e y , n e v e rm in d h o w little, is an accident. B ut w e can reduce accidents b y m a n ag in g safety (co n tro llin g accidental loss) and th erefo re red u ce costs. T h e quality o f tra n sp o rta tio n services (i.e. g ettin g th e rig h t cargo to the rig h t place in the rig h t c o n d itio n at th e rig h t tim e) depends n o t o n ly o n the q u ality o f th e o rg an isatio n b u t also o n o p eratio n al safety. W h en th e vessel is d a m a g e d and gets delayed, o r carg o gets co n ta m in a ted the client is usu ally dissatisfied. H o w ever, i f th e hu ll gets d am a g e d , m a ch in ery breaks d o w n , people g e t in ju re d o r th e e n v iro n m e n t p o llu ted , b u t th e g o o d s g et to th e o th e r end, the client m a y still be satisfied. H a v in g satisfied clients does n o t g u a ra n tee h ig h er fu tu re ch arter rates. C h a rte re rs fo llo w flu ctu atin g rates closely a n d char ter to n n a g e p rim arily o n price. T h e ope ra to r has to go th ro u g h the sam e effort each tim e to co n v in ce th e ch arte re r th a t he is g e ttin g value fo r m o n ey . T h u s it SWZ5-93
tu rally e n o u g h , w h en a client insists, o p e rato rs have to co m p ly to stay in business. T h is can resu lt in all so rts o f creative so lu
A re c o m m e n d e d p h ilo so p h y w h e n deve lo p in g p ro ced u res is:
w h a t caused deficiencies are b o u n d to re veal th e need fo r im p ro v e m e n t in d o cu m en ted p ro ced u res and in stru ctio n s. 3. Since p ro ced u res and in stru ctio n s arc
d ock o r in lay-up.
In o rd e r to co n tro l th e d o c u m en tatio n , to assure effective v erification and to im p ro
W H AT IS A MANAGEMENT SYSTEM?
ve the ex istin g p ro ced u res and instru c tions, special p ro ced u res n o rm ally need to be develo p ed w hich are entirely n ew to
95 % o f O p era tio n a l Safety results from c o rrect h u m a n b eh av io u r. T h e o n ly w ay b e h av io u r can be in flu en
an o rg an isatio n . All this, o f co u rse, has little sense w hen m a n a g e m e n t policies are n o t well
ced, ap a rt fro m th e p o w e r o f ex am p le, is b y in stru ctio n s: in stru c tio n s th ro u g h
th o u g h t th ro u g h and change o v e rn ig h t du e to internal o r ex ternal incidents. F or this reason it is necessary th at m an ag e
tra in in g and in stru ctio n s g iv en directly w ith in an o p eratio n . T h u s, w h en a c o m p a n y m akes a policy decision to red u ce losses th e p olicy can o n ly be m ad e effective b y su b m ittin g the c o rrect, sufficiently d etailed in stru ctio n s. T h ese in stru c tio n s have to be applied co n sisten tly , n o n -c o n tra d ic to ry and a d h eren ce to th e m m u st b e ad eq u ately veri fied. In o rd e r to arriv e at effective in stru ctio n s these have to be d o c u m e n te d in w ritte n fo rm , because: What you manage must be measured! What you measure must be standardised! What you standardise must be written down!
m e n t d o c u m en ts its policy, its c o m m it m e n t to safety and th e e n v iro n m e n t, and co m m u n icates this o p en ly and freely th ro u g h o u t th e o rg an isatio n . O n ly w h e n a c o m p a n y has d o cu m en ted its policies, its sy stem c o n tro l and o p era tional p ro ced u res and the relevant in stru ctio n s (see Fig. 2), and these p ro c e d u res and in stru ctio n s are adhered to by e v e ry o n e in th e o rg an isatio n does it have a m a n a g e m en t sy stem in place. W hen the c o m p a n y p olicy striv es o n ly fo r satisfied clients th e m a n ag e m en t sys tem com plies to IS O 9000. W hen the p o licy is to red u ce o p erational losses the c o m p a n y has a safety m a n ag e m en t sys-
197
REDUCE LO SSES/ L O S S P O T E N T IA L HOW WE O R G A N IS E AND CONTROL
q u ire m e n ts d ire c tly c o v e r a ty p ical m a n u fa c tu rin g p ro cess. T h e y co n tain requi re m e n ts o f n o relev an ce to sh ip b o a rd sa fety o r th e p re v e n tio n o f losses o n b o ard . F or th a t reaso n re q u ire m e n ts fo r th e pri m a ry p ro cess have b een ex clu d e d . In stead th e rules a llo w an o p e ra to r to deve lo p a m a n a g e m e n t sy ste m fully related to
WHO D O ES W HAT W HEN
his o w n u n iq u e o p e ra tio n and o rg an isa tion. A n o p e ra to r m u s t sy ste m atically review his o w n o p e ra tio n s a n d define w h e re he
HOW
sees activ ities th a t can p o ssib ly create a v o id a b le loss.
0
^
0
0
0
0 F or th ese activ ities h e m u s t d ev e lo p p ro
HUM AN BEHAVIOUR S A F E A C T S / CONDITIONS
ced u res a n d in s tru c tio n s to c o n tro l spe cial an d critical o p e ra tio n s an d c o n tro l to e n su re th a t essential ite m s o n b o a rd func tio n w h en n eeded.
Fig. 2. T he principles behind managemennt systems. te m w h ich co m p lie s to D N V C ’s SE P
ASPECTS
R ules.
IMO A 680
D N V C 'S SEP-RULES In d e v e lo p in g the R u les D N V C based its sta n d a rd o n th e a b o v e co n sid eratio n s.
SE P -R U LE S COMPANY
S ince th e w o rk w ith in IM O w as seen to be to tally relev an t to m a ritim e safety,
S E P -R U L E S SH IPBO A RD
■-
I
I M O ’s g u id elin es h av e b een fully in c o r p o rated in to th e R u les.(S ee fig .3)
ISO-9002
T h e R ules are fo rm u la te d in su ch a w ay
ELEM ENTS
th a t th ey are u n iv e rsa lly ap p licab le to th e w id e v ariety o f d iffe re n t ty p es o f o p e ra
Fig. 3. Different M anagement Standards in Shipping and how they overlap.
tio n in the sh ip p in g in d u stry . T h e y are fo u n d e d oil th e basic p rin cip les
sh ip p in g w h ic h sh o w s h a rd ly an y re se m
F u rth e rm o re , he is re q u ire d to hav e a
g o v e rn in g m a n a g e m e n t sy ste m s (as laid
b lan ce to sh o re b ase d in d u s try .
d o w n in the IS O V(KK) series) w h ic h , d u
T h is is best d e m o n s tra te d b y ta k in g a clo ser lo o k at th e re q u ire m e n ts o f th e IS O
c o n tro l sy ste m fo r th e se p ro c e d u re s and to im p ro v e th e m a n d o f co u rse h e m ust
rin g th e p ast d ecad e, h a v e w o n w id e spread re c o g n itio n in m a n u fa c tu rin g in
d o c u m e n t his o rg a n is a tio n ’s policies w ith
9(X)2 sta n d a rd .
re g ard to safety and th e e n v iro n m e n t.
d u stry . T h e SE P R ules h o w e v e r tak e full
W h e n th e e le m e n ts are re g ro u p e d (See
T h e sh o re b a se d o rg a n isa tio n is th e k ey to
re c o g n itio n o f th e u n iq u e c h arac te r o f
fig. 4) it is n o tic e a b le th a t h a lf o f th e re
s h ip b o a rd safety . T h u s th e re m u s t be a
I.S.O. 9002
MAIN ELEM ENTS
MAIN ELEMENTS (REGROUPED) •
MANAGE MENT RESPONSIBILITY
DE C ISIO N S
•
SCOPE OF THE SYSTEM
DOCUMENT CONTROL
•
DOCUMENT CONTROL
4.11
NON CONFORMITIES
•
4.13
CORRECTIVE ACTIONS
4.1
MANAGEMENT RESPONSIBILITY
*
4.1
MANAGEMENT RESPONSI8IUTY
*
4.1
OUAUTY SYSTEM
•
42
SCOPE OF THE QUALITY SYSTEM
*
4.5
CONTRACT REVIEW
*
4.4
«
4.4
DOCUMENT CONTROL
•
«
45
PURCHASING
*
•
4.5
SUPPLIED PRODUCTS
*
4.17
M ANAGEMENT
4.7
IDENTIFICATION « TRACEBIUTY
*
45
PROCESS CONTROL
•
4.13 RECORDS
*
49
INSPECTION A TESTING
*
4.18
*
4.10
INSPECTION 5 TEST EQUIPMENT
*
43
*
4.11
INSPECTION 4 TEST STATUS
*
4S
4.11
NONCONFORMING PRODUCTS
*
4.6
SUPPUED PROOUCTS
•
4.7
IDENTIFICATION AND TRACEABHJTY
•
4,15
•
CORRECTIVE ACTIONS
*
TRAINING
M AN A G E M E N T DECISIONS
M AN A G E M E N T CO NTRO LS
CO N TR O LS
TRAIMNO
*
MAIN REQUIREMENTS
M ANAGEMENT
*
*
DNV SEP RULES
I.S.O. 9002
INTERNAL AUDITS
INTERNAL AU0ITS •
RECORDS
*
STATISTICAL TECHNIQUES (aceid flnüd. «naly**»)
CONTRACT REVIEWING
■
DEFINITION OF MAW ACTIVITIES
PURCHASING
•
DEFINITION OF SUB ACTIVITIES
•
ANALYSES OF LOSS POTENTIALS
*
SELECTION O f VITAL FEW
*
DEVELOPMENT OF PROCEDURES
STATISTICAL TECHNKXÆS
*
4.13
CORRECTIVE ACTION
*
4.14
MANOLING. STORAGE, PACKAGING 5 DELIVERY
*
4.6
PROCESS CONTROL
*
4.13
QUALITY RECORDS
*
4J
INSPECTION ANO TESTING
•
4.16
INTERNAL QUALITY AUDITS
*
4.16
INSPECTION AM ) TEST EQUIPMENT
•
4.17
TRAINING
*
4.11
*
4.18
STATISTICAL TECHNIQUES
*
4.14
P R IM A R Y ( M AN U FA C TU R IN G )
P R O C ES S
O F YOUR OW N (UNIQUE) OPERATION
INSTRUCTIONS » CHECK-USTS •
SAFE ACTS 4 COND11. ONBOARD 4 ASHORE
INSPECTION ANO TEST STATUS
•
MAINTAIN EMERGENCY PREPAREDNESS
HANOUNQ. STORAGE. PACKAGMG. DELIVERY
*
OBSERVE INDUSTRIES COOES /STANDARDS
Fig. 4. When the elements are regrouped, it is noticeable that h a lf o f the requirements directly cover a typical manufacturing proces. SWZ 5-93
separately certified sh o reb ased m an ag e m e n t sy stem . E ach vessel m u s t h av e its o w n m an a g e m e n t sy stem , p ro v id e d b y th e c o m p a n y , b u t fo r w h ic h th e m a ste r b ears resp o n si b ility . A n y vessel o p e ra tin g u n d e r th e c o m p a n y ’s m a n a g e m e n t can be sep arate ly certified, irresp e ctiv e o f its m ain class. T h e re shall also be a c o n tin g e n c y /e m e rg en cy resp o n se sy ste m fu n c tio n in g b o th o n b o a rd and ash o re to en su re th a t ade q u ate resp o n se th ro u g h o u t th e c o m p a n y m in im ises th e co n seq u en ces o f an e m e r gency.
THE CERTIFICATION PROCESS (see fig . 5) T h e certificatio n p rocess n o rm a lly beg in s w ith a sy s te m assessm en t to establish if the d o c u m e n ta tio n c o m p lies w ith th e SE P R ules. W h en n ecessary th e c o m p a n y m ak es c o rrectio n s, after w h ic h an au d it is p e rfo rm e d at the c o m p a n y ’s offices to ve rify th a t th e d o c u m e n te d p ro c e d u re s an d in stru c tio n s are effective an d fu n c tio n in g ashore. A t least o n e rep rese n ta tiv e vessel (if th e m a n a g e d fleet is d iv erse th is c o u ld be tw o o r th re e vessels) also has to be au d ited satisfacto rily to v erify the o v erall effecti veness o f th e sy stem o n b o a rd . O n ly w hen th e a u d ito r is satisfied w ith sh o re and o n b o a rd sy stem s w ill c e rtificatio n o f the c o m p a n y be re co m m e n d e d . I f th e c o m p a n y so desires, m o re vessels
diversen
Green Award H et G em eentelijk H avenbedrijf R otterdam (GH R) heeft een k w a liteitskeurm erk ontw ikkeld onder de voorlopige w erktitel ’G reen A w a rd ’, v o o r schepen in de R o t terdam se haven. 'G reen A w a rd ’ past in het streven van het H avenbedrijf naar veilig en m ilieuverantw oord handelen in de R otterdam se haven en naar het bevorderen van de d o orloop snelheid. H et G H R stelt v o o r dat de gem eente R otterdam ’G reen A w ard ’ o ndersteunt d oor een k o r ting op het havengeld v oor dege nen die extra investeren in de k w a liteit van schip en bem anning.
Fig. 5. T he certification process can b e su b m itte d to be certified b u t o n ly after th e co m p a n y has receiv ed its S E P C ertificate. A fter certificatio n th e c o m p a n y w ill be reg istered u n d e r th e n o ta tio n S E P in D N V ’s list o f certified co m p a n ie s, and the certified vessels w ill be reg istered w ith an S B M n o ta tio n in D N V C ’s S h ip R eg ister.
V oor w aarde is dat een aantal par tijen in de haven m eew erkt aan een efficiëntere behandeling van sche pen m et het keurm erk. H et bij de R otterdam se Raadscom m issie v o o r de haven ingediende voorstel is inm iddels d o o r deze com m issie goedgekeurd. ’G reen A w ard ’ geldt in eerste in stantie voor olietankers m et een laadverm ogen van m eer dan 50.000 ton, die m instens eenm aal per jaar R otterdam aandoen. In 1992 w aren er 340 van zulke sche pen, die in totaal 720 m aal R otter dam bezochten. H et doel van ’G reen A w ard ’ is uit eindelijk internationale erkenning te krijgen. D an gaat het kw aliteits m erk ook v o o r andere typen sche pen gelden. V oor het certificaat is een pro
V erification o f effectiveness o f th e m an a g e m e n t sy stem is carried o u t th ro u g h an nual a u d its. E n q u irie s a b o u t D N V C ’s M a n ag em en t Services to the S h ip p in g In d u s try can be m ad e to y o u r local D N V S tatio n o r to the DNV offices in R o tte rd a m , T el.
+31.10.479 86 00
gram m a van eisen vastgesteld, o p gesplitst in basiseisen, m anagem ent/bem anningseisen en tech nische eisen. O p basis daarvan w orden schepen beoordeeld op gedrag en opleiding van de be m anning en op technische v oor zieningen. 'G reen A w ard ’ legt de nadruk op m anagem ent/bem anningscisen. W ettelijke (statutaire) eisen vorm en vanzelfsprekend de basisvoorw aarde. D e P ort State C o n tro l verzorgt de controle daarvan. O p basis van deze eisen kunnen schepen één, tw ee o f drie sterren krijgen. Aan deze sterren is een k o rtin g op het R otterdam se zee havengeld verbonden van respec tievelijk 4, 8 en 12 procent. A ndere m ogelijke voordelen v o o r de rederijen zijn: een beter be-
drijfsim ago, aantrekken van la ding, versnelde afhandeling in de haven en doelm atige uitvoering van controles. V oor de uitvoering van de certifi catie gaat het G H R het Bureau G reen A w ard oprichtcn, dat een onafhankelijke instantie m oet w orden. D aartoe zullen bij de op richting van het B ureau al een C om m issie vair Beroep en een C om m issie van D eskundigen w o rd en ingesteld. Rederijen die in aanm erking w il len kom en voor 'G reen A w ard ’, kunnen op vrijw illige basis het certificaat voor een schip aanvra gen bij het Bureau G reen A w ard. H et toegekende certificaat is twee jaa r geldig. □
DIFFERENTIËLE SATELLIETNAVIGATIESYSTEMEN W . de Jong
O p initiatief van h et N ed erlan d s In stitu u t v o o r N avigatie w erd van dinsdag 30 m aart to t en m et v rijdag 2 april h e t T w e e de Internation ale S y m p o siu m D S N S 93 (D ifferential Satellite N av ig a tio n Sys tem s) g eh o u d en in h et R A I C o n g re sc en tru m in A m sterd am . H et tw eede sy m p o sium m o ch t zich, evenals het eerste dat 18 m aanden geleden in B rau n sch w eig (D uitsland) g eh o u d en w erd , in een g ro te belangstelling verh eu g en ; o n g ev eer 400 deelnem ers uit b in n e n - en b u iten lan d hadden zich aan g em eld en v o lg d en m et belangstelling de m ee r dan 60 lezingen over de n ieu w ste o n tw ik k elin g en en to e passingen van D S N S m e t b eh u lp van het A m erikaanse GPS e n /o f h e t R ussische G L O N A S S systeem . Een tw in tig ta l be drijven exposeerde tijdens het sy m p o sium de nieuw ste p ro d u k te n en diensten, op het gebied van D S N S . Bij differentiële satellietnavigatie w o rd en d o o r een g eb ru ik er behalve de signalen van navigatiesateilieten tevens co rrectieboodsch ap p en o n tv a n g e n van m o n ito rstations in de n abijheid van de geb ru ik er. M et behulp van differentiële technieken kan de n au w k eu rig h eid van satelliecplaatsbepaling aanzienlijk w o rd e n verbe terd. B estaande differentiële n etw erk en verschaffen n a u w k eu rig h ed en b eter dan 5 m eter; nieuw e technieken behalen centim eter-n au w k eu rig h eid . D ifferentiële n e tw e rk e n zijn in g eb ru ik en in on tw ik k elin g in de m aritiem e sector v o o r h av ennad erin g , o ffsh o re olie- en gasexploratie en ex p loitatie, b a g g e rw e rken, m ijnenbestrijd in g so p eraties en h y drografische w erk zaam h ed en . In de lu ch tv aart w o rd t D S N S ex p erim en teel toeg epast bij vlieg v eld n ad erin g en , v o o r au to m atisch landen en v o o r taxiënde vliegtuigen op de lu ch th av en . O p liet land w o rd t D S N S to eg ep ast v o o r geode tische toepassingen en v o ertu ig n av ig atie. E en alg em en e b esch rijv in g v an het G PS systeem w erd o p g e n o m e n in 'S chip en W e rf de Z ee’ van m ei 1992. D e o p en in g van het sy m p o siu m w e rd verrich t d o o r d e M in ister van V erkeer en W aterstaat, m e v ro u w JL H .R . M aij-W e g gen. H et succes van conferenties o v e r m o d ern e navig arietechnieken bew ijst, al
dus de M in ister, h et belang van h e t o n d erw erp . B in n en een relatief k o rt tijdsbestek zijn differentiële toepassingen van n avigatie sy stem en een u iterst b elangrijk aan d ach tsp u n t g ew o rd en . T ie n ja a r geleden zou een d ergelijk sy m p o siu m slechts fu tu ro lo g ie zijn gew eest terw ijl de deelne m ers thans bew ijzen d at het o n d erw e rp zow el de interesse heeft van de g eb ru ik er als van de leverancier. T alloze v o o rb eel den zijn reeds te n o em en w aarin dergelij ke sy stem en uiterst relevant, zo niet n oodzakelijk zijn v o o r het verkeer en het tra n sp o rt van p erso n en en g oederen. D e M inister ging v o o rts in o p de belang rijke rol die T elem atica speelt in h et p ro ces van het o n tw ik k e le n v an een stru c tu u r w aarb in n en de v raag n aar tra n sp o rt, rek en in g h o u d en d e m e t de to en em en d e popu latie en h et m ilieu, zo adequaat m o gelijk w o rd t b ea n tw o o rd . R adioplaatsbepalingssystem en zijn belangrijk in alle v o rm e n van tran sp o rt. Z o n d e r b e tro u w bare en precieze p laatsbepalingssystem en is h e t v e rv o e r o v e r zee en d o o r de lucht alsm ede de h a n d h av in g van de daarbij be h o ren d e in frastru c tu u r ónm o g elijk . T e lem atica k an echter n o g m eer; het kan ook bijd rag en to t vergaande v erb eterin gen o p h et gebied van w eg - en w a te rtran sp o rt, b ijv o orbeeld d o o r h et c o m b i neren van 'fle e t-m a n a g e m e n t sy ste m e n ’ en radio-plaatsbepalingsfaciliteiten. Als v o o rb eeld en n o em d e de M in iste r h et b in nenlandse tra n sp o rt en het lu ch ttran s p o rt. Bij de eerste is h e t g eb ru ik van ’fleet-m an ag em en t sy stem en ’ belangrijk v o o r de concu rren tie o p de E uropese m ark t. D e N ed erlan d se o v erh eid heeft een ra a m w e rk o pgezet v o o r een aantal projecten die u itg ev o erd m o eten w o rd en d o o r de industrie. D aarbij w o rd t geb ru ik g em aa k t van system en o m verlo ren en gestolen ladingen o p te sp o ren en gevaar lijke tra n sp o rte n te escorteren. Bij h et tw eed e gaat het o m h et v erh o g en van de veiligheid in een gebied m e t to e n em en d verkeer en to en em en d e congestie. D a a r naast o m de flexibiliteit en d o elm atig h eid van de v erk eersafw ik k elin g te b ev o rd e ren. Succesvolle p ro ev en zijn g en o m e n m e t
een differentieel G PS systeem voor de toeg an g en to t R o tte rd am en A m sterdam en nieu w e, m eer u itv o erig e proeven w o rd e n vo o rb ereid . V erw ach t w o rd t dat in 1995 een n ieu w b aven-aanloopsysteem , gebaseerd o p differentieel GPS, operationeel w o rd t. Precieze plaatsbepa lingssystem en zullen tenslotte van bete kenis zijn v o o r h et leggen en plaatsen van boeien en bakens, v o o r de nau w k eu rig heid van h y d ro g rafisch e gegevens en de o n tw ik k e lin g van elektronische zeekaar ten. O o k w erd ingegaan op de betekenis van g oede p laatsbepalm gssystem en voor de b esch erm ing van h e t m ilieu w aarvan recente tan k er-o n g ev allen het belang be w ijzen. D e N ed erlan d se overheid is thans bezig m e t het o n tw ik k e le n van een nationaal radio -n avig atiep lan dat een bijdrage m o e t leveren aan een E uropees plan dat d o o r de E uropese C o m m issie w ordt v o o rb ereid . D e strateg ie van h et ver voersbeleid blijft echter niet b eperkt tot E uropa. Een m on d iale aanpak, zoals aan gegeven d o o r de In ternationale M ari tiem e O rg an isatie en de Internationale B u rg erlu ch tv aarto rg an isatie, is vereist. W aar h et gaat om globale navigatiesyste m en , dat w il zeg g en w ereldw ijd, kan het pro b leem b eter aan g ep akt w o rd en van b o v en d an van beneden. D at is d e reden d at de M in ister v o rig ja a r heeft voorge steld een civiel, w ereld w ijd navigatiesys teem te o n tw ik k ele n dat teg em o et k o m t aan de eisen van w ereld w ijd tran sp o rt in de e e n -en -tw in tig ste eeuw . H et voorstel is o v erg en o rn en d o o r de Internationale M aritiem e O rg an isatie , later dit jaar w o rd t de v o o rb e reid in g sg ro ep geïnstal leerd. T ijdens het S y m p o siu m zijn voorstellen gedaan o m te k o m en to t de oprichting van een 'E u ro p ean Satnav U se r C o u n cil’. G ezien de g ro te belangstelling w o rd en de v o o rb ereid in g en voortg ezet. V o o rafg aan d e aan h e t Sym posium , w erd o p m aandag 29 m a a rt een aantal cursus sen (’tu to ria ls’) g eg even d o o r docenten van h et A m erikaanse In stitu u t ’N avtech S em inars, In e’. V o o r de tuto rials heeft 20 to t 25% van h e t aantal deelnem ers van h et S y m p o siu m zich ingeschreven. O
SWZ 5-93
1
1
The Vasa 32 has passed the toughest of tests. The test of time. With 1500 units sold and
speed engine that performed equally
over 50 m illion operating
well on low-grade heavy fuel o r high-
hours, the success story o f the
quality marine diesel oil - and for
Wartsila Vasa 32 continues.
that matter on natural gas as well.
A lot of scepticism was voiced back
After m ore than a decade of
in the 1970s when Wartsila Diesel
successful operation, often under the
introduced the Vasa 32, a medium-
severest conditions, we can truthfully
speed engine designed to operate
say that the Vasa 32 has passed the
on cheap, low-quality heavy fuel.
toughest of tests - the test of time.
This cante as no surprise. Never before had there been a medium-
No w onder it's a best seller. And a success story that's not about to end.
W Ä R T S IL Ä i n W a rtsila Diesel Oy P.O .Box 244, 65101 Vaasa, Finland T elephone +358-61-324 2111 Telefax +358-61-171 906
Stork-W artsilS D iesel B.V. P.O .Box 10608, 8 000 G B Zwolle, The N etherlands T elephone +31-38-253 253 Telefax +31-38-223 564
MARINE SERVICE NOORD B.V. Engineering Piping Systems Engineroom installations
Marine Service Noord B.V. - Korte Borgweg 1 - 9607 PV Foxhol - Postbus 242 - 9600 AE Hoogezand Telefoon 05980-94840 - Telefax 05980-95035
H R & O
Hogeschool Rotterdam & Omstreken
•••••••
D e A fdeling M BV verzorgt naast een * 4 jarige dag opleiding tot
HBO-INGENIEUR in Transport en Handel:
- M aritieme Bedrijfsvoering - Luchttransportm anagem ent - Internationale Handel even een s de * schriftelijke cursus SHIPBROKER volgens de norm van het Institute of Chartered Shipbrokers te Londen (tot M em bership/Fellowship of the Institute). H ogeschool Rotterdam & Omstreken Afd. Maritieme Bedrijfsvoering G.J. de Jonghweg 4-6 3015 G G Rotterdam tel.: (0)10-4366244, ext. 412 fax: (0)10-4365014
A202
MAAND MARITIEM
scheepsbou wni eu ws
Loodstender Bij Engelaer Scheepsbouw in Beneden-Leeuw en is op 4 m aart offi cieel de kiel gelegd v oor een nieu we, snelle tender van het Loodswezen. De tender is bestem d om , ook bij slecht w eer, to t 30 m ijl uit de N e derlandse kust te opereren. De hoofdafm etingen zijn: Lengte o.a. 18,00 m. Lengte w.1. 15,40 m. Breedte o.a. 6,35 m. B reedte ro m p 5,50 m. D iepgang 1,00 m . D eplacem ent 28,25 n r3 in proeftochtconditie. Snelheid 28 kn. H et schip heeft een ’deep-V ’rom p m et vlakke spiegel, een sprayrail over de volle lengte en rondom een gem akkelijk verw is selbaar fendersysteem , waarm ee zw are stoten kunnen w orden op-
gevangen. H et achterdek is laag uitgevoerd om het redden van drenkelingen te vergem akkelij ken. D aartoe is aan de spiegel ook een kantelbordes aangebracht. H et schip w o rd t gebouw d van alum inium . D e rom p is onderverdceld in vier w aterdichte com partim enten: voorpiek, voorruim , m o torkam er en jetkam er. D e tender zal w orden uitgerust m et twee w atergekoelde, 12— cilin der D eutz-M W M dieselm otoren, type T B D 234 V12, elk m et een m axim um verm ogen van 626 kW bij 2200 o m w ./m in . D e m otoren drijven elk via een ZF keerkoppeling m et reductie een H am ilton jetinstallatie, type H M 571, aan. M et de bo u w van de tender is een bedrag van bijna 3 m iljoen gulden gem oeid. D e oplevering w o rd t in novem ber van dit jaar verw acht.
Volvox Iberia Bij IH C Holland te K inderdijk is op 10 m aart de V olvox Iberia te w ater gelaten, een dubbelschroefs sleephopperzuiger in aanbouw voor Van O o rd A C Z . D e voornaam ste gegevens zijn: Lengte 1.1. 92,70 m. B reedte 19,20 m. H olte 9,60 m. D iepgang op baggerm erk 8,20 m. Laadruim inhoud Laadverm ogen
5700 m 3 805Ct.
Vaarsnelheid 13,8kn. H et schip w o rd t uitgerust m et een
enkele zuigbuis aan SB, diam eter 1100 m m , v oor een baggerdiepte rot 25 m o f m et een verlengde buis to t 35 m. Lossen van de bagger specie kan zowel via bodem deuren geschieden, als m et behulp van een zelfleegzuigsysteem via een drijvende leiding naar de wal. D e V olvox Iberia w ordt geklas seerd bij B ureau V eritas en zal naar verw achting deze m aand (mei) w orden opgeleverd. Z ie v o o r plaat.
RP 14 O p 9 februari j.1. heeft D am en Shipyards het tw eede politie sur veillance vaartuig uit de Stan Pa trol 2200 serie overgedragen aan het K orps Landelijke Politie D ien sten, Divisie M obiliteit (voorheen Rijkspolitie te Water). H et vaartuig, m et thuishaven Le lystad, is een zusterschip van de
-
R P 9, die reeds tw ee jaa r surveil lance diensten uitvoert op de Westerschelde vanuit H answ eert. De hoofdafm etingen zijn:
m anning bij langdurige sur veillance diensten. Z ow el de RP 9 als de RP 14 zijn van een zwaar, verend berghout voorzien om het vele langszij ko m en te vergem akkelijken. Zelfs
Lengte o.a. 22,05 m. Lengte w.1. 19,90 m. B reedte o.a. 5>78 m. H olte op 1/2 L 2,80 m. D iepgang achter 1,44 m. De RP 14 is grotendeels gelijk aan de RP 9, Beide schepen hebben een stalen rom p en een alum inium o pbouw . In verband m et de speci fieke eisen die surveillance op het IJsselmeer m eebrengt, zijn bij de RP 14 echter de volgende wijzi gingen aangebracht:
-
-
Z eer ondiepe uitvoering, door het toepassen van tunnels bo ven de schroeven. T w ee boegschroeven, voor het m anoeuvreren in drukke jachthavens, het inspecteren van fuiken enz. Extra noodkooicn, v oor dren kelingen o f toegevoegde be
bij ijsafzetting, om dat een gedeelte van het dek verw arm d kan w or den. V oor de voortstuw ing zijn twee M T U dieselm otoren geïnstal leerd. type I2V 183 T E 61, conti nu verm ogen 786 bkW bij 2100 o m w ./m in ., alsm ede Reintjes kecrkoppelingen en Lips schroe ven. De snelheid is ongeveer 27 km /uur.
Nicoline Rederij W aterw eg heeft in m aart haar vloot uitgebreid m et de nieu we, 1000 pk sterke dubbelschroefs sleepboot
Nicoline.
Behalve
sloopwerkzaam heden kan de boot, oen Stan T u g van Dam en Shipyards, ook peilw erkzaam heden verrichten.
Zes Gebroeders HD 7 Scheepsw erf Visser in Den H elder heeft op 2 januari de kotter Zes Gebroeders opgeleverd aan Rede rij Kraak en Z onen, eveneens in Den Helder. D e hoofdafm etingen zijn: Lengte o.a. 42,87 m . Lengte 1.1. Breedte mal H olte
38.85 m. 9,00 m. 5,30 m.
D iepgang 5,60 m . Inhoud visruim 280 m 3 B ruto tonnage 547 De H D 7 is uitgerust m et een 10d rum s vislier, die door een elek tro m o to r van 220 kW w o rd t aan gedreven. Een P rom ac koelinstallatie hand haaft in het visruim een tem pera tu u r van 0 to t 4°C. SWZ5-93 I
Als hoo fd m o to r is een Stork W artsila Diesel m otor, type 6 SW 280, geïnstalleerd m et een verm o gen van 1470 kW (2000 pk) bij 800 o m w ./m in . Deze drijft via een Lohm ann & Stolterfoht tandw iel kast de verstelbare KaM eW a schroef aan, die een diam eter van 3600 m m heeft. Aan de akoustische eigenschappen van deze 'fluisterstille' k o tte r w erd al aandacht besteed in het novem bernum m er van SW Z, 1992, blz. 522.
Foto: Nico de Leeuw, D en Helder
203
zijn range de m odernste dieselm o to r ter w ereld. Bij de o n tw ik k e ling is vooral gelet o p b e tro u w baarheid, laag brandstofverbruik
diversen
Nieuwe SW D motor Stork-W artsila Diesel heeft een nieuw e m edium -spced dieselm o tor, m et de naam SW 38, o n tw ik keld. H et p ro to ty p e daarvan is d o o r m inister A ndriessen van Econom ische Z aken op 15 m aart officieel opgestart v oor verdere beproevingen. D e SW38 zal in ju n i van dit ja a r op de m ark t w o r den geïntroduceerd. In novem ber zal hij o p E u ro p o rt te zien zijn. D e SW 38, niet een verm ogensbereik van 4000 tot 12000 kW , is in
en lage kosten per kW . Bovendien biedt het o n tw e rp de m ogelijkheid de em issie van schadelijke stoffen in de uitlaatgassen aanzienlijk te rug te dringen. Aan het definiëren van de specifi caties, h et uitw erken van het ba sisconcept en de b o u w van het pro to ty p e is ruim tw ee ja a r ge w erkt. H et m inisterie van E cono mische Z aken heeft voor dit pro jec t een T echnisch O n tw ik k e lingskrcdiet beschikbaar gesteld.
Simulator voor Marine H et M aritiem Sim ulator C entrum N ederland (M S C N ) heeft onlangs opdracht ontvangen van de Ko ninklijke M arine v oor ievering van een com pleet sim ulatorcentru m in Den H elder. H et centrum sim uleert het gedrag van fregatten en andere m arine schepen en bestaat uit tw ee b ru g gen. D e eerste is vergelijkbaar m et de b ru g van een M -fregat en heeft een buitenbeeld van 240 graden. D e tw eede betreft een algem ene b rug zonder buitenbeeld. D aar-
naast levert M S C N (de)briefm g faciliteiten en draagt het zorg voor de reconstructie van het sim ulato rg eb o u w , de installaties en het m eubilair. M et de order, w aarm ee M S C N negen andere b in n en - en buitenlandse inschrijvers o p deze opdracht achter zich liet, is in to taal een bedrag van ca. tien m il jo en gulden gem oeid. H et systeem , dat een van de tw ee opleidingsschepen van de m arine gaat vervangen, zal op 1 augustus 1994 w orden opgelevcrd.
Simulatoren voor Cura^ao NAROV op C u ra fao heeft onlangs contracten getekend met het N oorse b edrijf N o rco n tro l voor de Ievering van tw ee sim ula turen: een com plete scheepsbrugsitm tlator en een Ö il Spill M ana gem ent T rainer. De totale contractw aarde is bijna drie m il jo en U S dollar. N A R O V , een afkorting van N e derlandse A ntillen R am pen en O n g e lu k k en V oorkom en, is een particuliere ondern em in g die beoogt o p com m erciële basis een bijdrage te leveren aan de m ari tiem e veiligheid in het Caraïbischc gebied in het algem een en bij C u rayao in het bijzonder. C urayao is sterk afhankelijk van de toeristenindustrie. D e sim ulatorett zullen een bescherm ingsinvestering v oor deze industrie blijken te zijn, die im m ers de eerste finan
kans op ram pen neem t h ierdoor toe. D c sim ulatoren zullen een p o sitieve bijdrage aan dc m aritiem e veiligheid in het C araïbisch gebied leveren: opleiding en oefening zijn de enige oplossingen o m verbete ring te brengen in het huidige ni veau van kennis en vaardigheden. D e sim ulatoren zullen in januari 1994 in gebruik w o rd en genom en. D c schecpsbrugsim ulator, type N o rc o n tro l NSS2000, krijgt een N o rv ie w 2000 visueel systeem , dat een buitenbccld projectie m et een beeldhoek van 250 graden geeft. D e b rug zal w orden uitge rust m et alle noodzakelijke m o derne apparatuur, zoals A R P A ’s, G PS, N avtex enz. Softw are scheepsm odellen zullen in de sim ulator w orden ingevoerd die de sim ulator in staat stellen zich te gedragen als een van de in
ciële klappen k rijg t na een olieverontreiniging o f een stranding. H et aantal scheepsbew egingen in het C araïbisch gebied neem t toe.
totaal negen verschillende scheepstypen, w aaronder een containerschip en een dubbelschroefs dub b elro cr cruise schip.
O lietankers en schepen m et ge vaarlijke ladingen v orm en een be langrijk deel van deze scheepsbe
Dc hydrodynam ischc scheepsm o dellen zullen een zeer hoge graad
w egingen. R ecente IM O -studies hebben aangetoond dat het oplei dingsniveau van de scheepsbe m anningen
achteruit
gaat.
De
van n auw keurigheid hebben, w aard o o r training o o k van erva ren loodsen en gezagvoerders in haven-naderingssituaties en afm eersituaties m ogclijk is.
Wijsmuller Transport onder andere vlag O m haar positie ten opzichte van de internationale concurrentie te kunnen handhaven ziet W ijsm ul ler T ran sp o rt te IJm uidcn zich ge
m et de vakbonden w orden be sproken, w aarbij vo o ro p zal staan dat de noodzakelijke overgang ge leidelijk zal verlopen.
dw ongen haar acht half afzinkbare zw aar transportschepen om te vlaggen en on d er te brengen in een N cderlands-A ntilliaanse exploitatiem aatschappij. De directie van de ondernem ing verkrijgt hierdoor de m ogelijk heid de exploitatiekosten van deze schepen aanzienlijk te verm inde ren. D it m aakt het m ogelijk ook
N aast de acht eigen schepen be heert de o ndernem ing vier zw aar transportschepen voor derden.
op lange term ijn een vaste kern van N ederlandse officieren aan bo o rd van de schepen te houden w aardoor de dienstverlening o p een hoog peil gehandhaafd kan blijven. O p korte term ijn is geen reductie van h et aantal N ederlandse zeeva renden te verw achten. D e gevol gen v oor de w erkgelegenheid op langere term ijn zullen zorgvuldig
D eze schepen varen reeds onder buitenlandse vlag. T egelijkertijd is besloten het h oo fd k an to o r van de m anagem entorganisatie in de loop van dit ja a r te verplaatsen van IJm uiden naar A ntw erpen. D e 44 k antoorntedew erkers w o rd t de m ogelijk heid geboden hun w erk in de nieu w e vestiging v o o rt te zetten. W ijsm uller T ran sp o rt is een divi sie van de H eerem a G roep. D e W ijsm uller G roep (sleepvaart, berging, havensleepdiensten) is dat niet en zal haar operaties in de huidige v o rm vanuit IJmuiden blijven uitvoeren.
Nieuwe zeevaartopleiding H et Scheepvaart en T ran sp o rt C ollege te R otterdam start I augustus m et een nieuw e m iddel bare beroepsopleiding v o o r de zeevaart: stu u rm an -w erk tu ig k u n dige kleine schepen. D e opleiding du u rt d riejaar en is afgeleid van de opleiding m aritiem officier. De opleiding w o rd t gestart o m te voldoen aan de grote vraag uit de
V B O o f M A V O diplom a, onge acht h et vakkenpakket. N a tw ee jaar op school w o rd t de opleiding afgesloten m et een stagejaar, dat aan b o ord van N ederlandse k o o p vaardijschepen w o rd t doorge bracht. D o o rstro m in g naar de opleiding to t m aritiem officier is zonder m eer m ogelijk. A ansluitend k u n
bedrijfstak zeevaart naar b em an ningsleden m et een vaarbevoegdheid vo o r kleine vrachtschepen to t 4000 BT. T oelating to t deze opleiding is m ogelijk v oor leerlingen m et een
nen o o k andere nautische oplei dingen w orden gevolgd. Inlichtingen: afdeling Zeevaart van het Scheepvaart en T ran sp o rt College, tel. 010-4764000.
D e O il Spill M anagem ent T rai ner, een copie van de sim ulator in
Een gesim uleerde helikopter (of vliegtuig) kan w orden gebruikt
gebruik bij de N o rw eg ian State Pollution C o n tro l, w o rd t uitge rust m et b erekeningsprogram m a's die de bew egingen van olie stro m en , oplossen van olie, verdam pen van olie en klonteren van olie kunnen berekenen. D it al les afhankelijk van de soort olie, w eersgesteldheid, w atertem pera tu u r en w aterstrom en enz. D e ef fecten van een ram p, zow el uit m i-
om boven verontreinigd gebied te vliegen vo o r het verkrijgen van inform atie o f om chem icaliën op de olie te sproeien. De sim ulator is o n tw o rp e n om m anagem ent training re geven in het vergaren van de juiste infor m atie, het evalueren van oplossin gen en het effectief inzetten van beschikbare hulpm iddelen. D e si m ulator b iedt o o k de m ogelijk
lieu -o o g p u n t als financieel, kunnen w orden berekend. D e sim ulator is u itgerust m et een
heid om com plete team s op te lei den. D e sim ulator bestaat uit een aantal gesim uleerde locaties, w aar
visueel systeem dat een driedi m ensionaal beeld geeft, zoals het
de diverse team leden dienst zullen doen: o p het land, op schepen o f in de lucht. D e sim ulator en de bijbehorende databankstructurcn kunnen als gegevens- en inform atiecentrum v o o r het gehele gebied w o rd e n ge bruikt.
verkregen w o rd t bij het kijken do o r een raam . H et visueel sys teem to o n t de dynam iek van de ohe-opruim ingsactie, to o n t de olievlek o p zee, het land, de sche pen, de veegarm en enz.
Ö otw erp & ö©teiil Ërigineering; De technisch specialisten van Verebus verdiepen zich in de problematiek van de opdrachtgever. Langlopende en grootschalige projecten of kleine opdrachten, qua inzet en betrokkenheid maakt het voor ons geen verschil. Klantgerichtheid, hoge eisen aan kwaliteit, duidelijke werkafspraken en een goed produkt tegen een reële prijs: Verebus ten voeten uit.
Partner in kwaliteit
©Ontwerpactiviteiten « Elektrische licht- en krachtinstallaties ® ©Verlichtingstechniek • Telecommunicatie • ©Tekenactiviteiten « Leidingschema’s © ©Stroomkringschema’s • Technische illustraties • ©Maat- en opstellingstekeningen © •Automatisering © CAD Tekenwerk • Plotwerk © Scanning © ©Technische Documentatie • Documentatie Audit © ©Technische Handboeken « Instailatiebeschrijvingen ©
Verebus Engineering ontwerpt systemen en in stallaties op elektrotechnisch gebied. Daarnaast produceren wij onderhouds- en instructiehandleidingen en andere technische documentatie. Alles in hechte samenwerking met onze opdrachtgevers. Technische voorsprong, een brede en langdurige ervaring, flexibiliteit en technisch- en organisatorisch inzicht, dat maakt Verebus Engineering een partner in kwaliteit.
ENGINEERING
©Projectondersteuning ©
BV
Duinweg 37 2585 JV Den Haag Telefoon 070-352 82 0 0 * Telefax 070-352 82 0 5
ALIGNMENT & MOUNTING SERVICES OF ROTATING EQUIPMENT M A C H IN E S U P P O R T B .V . i Epocast 36
Vibracon SM
- TH E P E R îE C f - ,i® Â liâ iiiM
S P E C IA L IS E D IN :
tp o \> pomahk' compounds «\re two component high quality materials with excel lent physical characteristics to. mount main engines, gear-boxes, winches, crane-rails and other equipment with a critical alignment. Epocast 36' is approved by all classification bureaus and has very good references in th e fishing world. Foundation elements are developed especially for mounting and securing all rota ti n g machinery to steel foundations. The Vibracon SM elements replace the usual t?$ed steel-chocks and have an accurancy jfljypto
Optalign/Fixtur-Laset* —High quality computer-controlled laser systems* the Optalign/Fixtur-Laser Computer Systems, fbr the aligning and checking of rotating equipment like main engines, gearboxes, propeller shafts, bearings, etc |
MACHINE SUPPORT B.V. E n e rg ie w e g 65 te l: -31-71-417171
-
2382 N D Z o e te r w o u d e fax : -31-71-415194
A205
De Marine van de jaren negentig is een modern, professioneel geleid bedrijf, 'n Bedrijf waarvan het gezicht bepaald wordt door zeer geavanceerd materieel. Maar vooral door zo'n 20.000 mannen en vrouwen. Marine-mensen die nationaal èn internationaal actief zijn. Is 't niet op zee dan wel te land of in de lucht. En die gezam enlijk instaan voor de best denkbare taakuitvoering met een vloot die bestaat uit de meest geavanceerde fregatten, mijnenjagers, onderzeeboten, vliegtuigen en helikopters.
De Koninklijke marine zoekt
scheepsw erktuigkundigen (m/v) die hun loopbaan een andere wending willen geven en een uitdaging zien in een toekomst als officier van de technische dienst bij de Koninklijke marine. Een aantrekkelijke propositie voor: - scheepswerktuigkundigen in het bezit van diploma B; - met minimaal 3 jaar praktijk(vaar)-ervaring (exclusief stageperiode); - in de leeftijd 27 to t 32 jaar.
IN ± 9 MAANDEN PLAATSVERVANGEND HOOFD VAN DE TECHNISCHE DIENST OP EEN FREGAT. U kunt, indien u tot de overstap naar de Koninklijke marine besluit, in circa 9 maanden plaatsvervangend hoofd van de technische dienst op een fregat zijn. Daartoe volgt u een bedrijfscursus, bestaande uit een 6 weken durende opleiding aan het Koninklijk Instituut voor de marine te Den Helder, gevolgd d o o re e n functiegerichte cursus van 5 weken bij de Tech nische opleidingen KM te Amsterdam en een stageperiode van 6 maanden op een fregat. Bij aanvang van de bedrijfscursus krijgt u de rang van Luitenant ter zee der 2e klasse oudste categorie. Na ongeveer 3 jaar behoort prom otid tot hoofd van de technische dienst van een fregat tot de mogelijkheden. Vorende plaotsingjn w ordenjfgew isseld met wolfuncties bij staven. Al met al biedt de Koninklijke marine Interessante perspectieven. I nteresse?
Meer informatie over de functie kunt u in winnen bij Luitenant terzee van de technische dienst F.A. Immens, telefoon 070 - 3 1 6 22 7 2 , Een psychologische fesf en een medische keuring maken deel uit van co selectioprccecüre.. U w .schriftelijke; soliicjtatle kunt u richten aan: Koninklijke marine, afdeling Personeelsvoorziening, Hoofd Bureau Werving Officieren, Post bus 22, 2 6 0 1 CA D e i i s a g S : ^
DE MARINE» HELEMAAL 20 GEK NOG NIET.
c e n tr a a ls ta a l
O Euvelgunnerweg 25 Postbus204 9700 AE Groningen ■. Telefoon 050-422122 Telefax 050-421426
A206
Voorzee- en rivierschepen dé leverancier van bouwpakketten voor casco’s ... , ... ‘
X-
KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE IN DE ZEESCHEEPVAART EXPERT SYSTEMEN A A N B O O R D V A N SCHEPEN DEEL I De a u to m
a t i s e r i n g v a n d e s c h e e p v a a r t h e e f t z i c h in
DE AFGELOPEN T W IN T I G JAAR MET RASSE SCHREDEN O N T W IKKELD. S t e e d s m e e r t a k e n e n s y s t e m e n w o r d e n t e
J.J.W .A . Esser
g e n w o o r d i g MET BE HULP VAN CO M P U TE RS UITGEVOERD
Stichting Coördinatie Maritiem O ndersoek / Nederlands Maritiem Informatie Centrum
EN ER W O R D T BIJVOORB EELD GESTREEFD NAAR INTEGRATIE VAN FUNCTIES O P DE BR UG. Z o ’n TIE N JA A R GELEDEN K W A M DA AR N O G EEN N I E U W FEN OMEEN BIJ: DE ZOGE N A A M D E K U N S T M A T IG E INTELLIGENTIE
(AI).
H O E W E L DE
( O VER SPA NNEN) V E R W A C H T IN G E N T E G E N W O O R D IG ENIGS ZINS GETEMPERD ZIJN IS
AI,
M ET NAM E HET EXPERT SYS
o p lo ssin g k u n n e n bieden. K u n stm atig e in te llig en tie en m e t n am e e x p e rt syste m e n k u n n e n h ie r een g ro te rol in spelen.
TEEM ( E S ) BIJ UITSTEK GE SCHIKT OM TAKEN AAN BO O RD t
'
VAN SCHEPEN TF. VERVULLEN.
1. INLEIDING D e redenen v o o r h e t a u to m a tise re n en het g e b ru ik e n v an ES zijn v eelv u ld ig . A ller e erst zijn e r de e c o n o m isch e m o tie v e n . M ed e u it c o n c u rre n tie -o v e rw e g in g e n is m e n g e d w o n g e n o m steeds sn eller en ef ficiën ter te w e rk e n . A u to m a tis e rin g kan d a t b ew erk stellig e n . M en kan b .v . een reis zo o p tim aal m o g elijk p lan n en en u it v o eren en de v o o rts tu w in g zo efficiënt m o g elijk m aken . V erd e r w o rd e n er steeds m e e r eisen g esteld aan de v eilig heid. B ehalve d a t o n g e lu k k e n een e co n o m isch e sch ad u w zijd e heb b en , is h e t v an zelfsp rek en d d a t m e n h e t risico van schade die de sch eep v aart aan m en s en m ilieu to e b re n g t, zoveel m o g e lijk p ro b eert te ru g te d rin g e n . O o k h ie rin k u n nen ES een b elan g rijk e ro l v erv u llen .
1.1 de m en selijk e factor A lv o ren s in te gaan o p b e g rip p e n als k u n stm a tig e in tellig en tie en e x p e rt sy ste m en is het zin v o l o m even stil te staan bij d e ro l die de m e n s speelt in h e t steeds co m p le x e r w o rd e n d sy steem schip: de sy ste m e n w o rd e n steeds c o m p le x e r en stellen steeds h o g e re eisen aan d e ken n is en v aard ig h eid van de b em a n n in g . D e geestelijk w e rk d ru k w o rd t o o k steeds h o g e r. D eels d o o r d e v o o m o e m d e c o m plex iteit, m aar o o k o m d a t e r sim p e lw e g SWZ5-93
m in d e r m en sen aan b o o rd zijn o m de n o o d zak elijk e taken u it te v o e re n . V ooral in crisissituaties kan d a t levensgevaarlijk zijn. S o m s is de w e rk d ru k ech te r w e e r te laag. B eh alv e h e t in d e g aten h o u d e n o f een systeem n o g fu n c tio n e e rt en w achten to t h et sy steem alarm slaat, is h e t d esb e treffen d e b e m a n n in g slid in w ezen h e t g ro o tste g ed eelte van de tijd passief. D at w e e rh o u d t h em erv an o m de w e rk in g v an h et sy steem v o ld o e n d e te in tern alise ren. Hij h ee ft dus o n v o ld o e n d e in zich t in h et d y n a m isc h e k a ra k te r van h et systeem en w ein ig g e leg e n h eid o m zich d a t inzicht eigen te m ak en . V o o rts zijn er g ren zen aan de v e rm o g e n s v an een m ens. Een m en s m a a k t fo u ten . D it g eld t tro u w e n s o o k v o o r m ech a n isch e sy ste m e n [7], D e h u id ig e sy stem en zijn in o n v o ld o e n d e m a te aan g ep ast aan d e m en s. E rg o n o m isch sc h o rt er h e t n o d ig e aan. A p p ara ten zijn vaak g e b ru ik erso n v rie n d e lijk en de o p e ra to r m o e t zich in vele b o ch ten w rin g e n o m ze te b ed ien e n o f de b e n o d ig d e in fo rm a tie o p een zin n ig e w ijze b o ven w a te r te k rijg en . A angezien een v e rb e te rin g o p b o v e n g e n o e m d e p u n te n o p eco n o m isc h e g ro n d e n n ie t altijd k an w o rd e n b ew erk stellig d d o o r m e er en v a k b e k w a m e re m ensen in te zetten , m o e t a u to m a tise rin g - die de p ro b le m e n deels h ee ft v ero o rz a a k t - een
2. KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE E r zijn talloze d efinities in de lite ra tu u r te v in d en van h et b eg rip k u n stm a tig e in tel ligentie (A l). H elaas is er geen u n ifo rm aan v aard e en slu iten d e o m sch rijv in g . H u ijsm an s |2 6 | defin ieert Al als volgt: " K u n s tm a tig e in tellig en tie o f artificial in telligence is een subdiscipline van de in fo rm atica die m e th o d e n en tech n iek en o n tw ik k e lt v o o r h et u itv o eren van in tel lectuele fu n cties, zoals het gev en van a d vies o f h et n e m e n van beslissingen, m et b e h u lp v an c o m p u te rs. M et andere w o o rd e n . A l is h et v e rm o g en van een sy ste e m o m g eg ev en s te v e rw erk en , w e er te g even en / o f h an d elin g en te ver rich ten , w aarm ee het m enselijk denken en han d elen to t o p zekere h o o g te w o rd t n a g e b o o tst. D e o n d e rz o ek sg eb ied en zijn: taal- en sp ra a k v e rw e rk in g , ro b o tica, b e e ld v e rw e rk in g en e x p e rt sy stem en . H et zijn de e x p e rt sy stem en , die v erre w e g de g ro o tste b e lan g stellin g genieten, alh o ew el d e co n c u rre n tie van de neurale n e tw e rk e n zich steeds m eer d o e t voelen. ” A n d e re definities: ’H e t g e b ru ik e n v an c o m p u te rs o p d u sd a n ig e w ijze d a t zij h an d elingen k u n n e n u it v o eren a n alo o g aan d e m enselijke eig en sch ap p en ‘leren en beslissingen n e m e n ', d u s p ro g ra m m a ’s die een ‘zelf-leren d e‘ c ap aciteit h eb b en . D eze te rm w o rd t vaak g e b ru ik t als o v e rk o e p elen d b eg rip v o o r e x p e rt sy stem en , k en n issy stem en en d e-
207
c isio n -su p p o rt sy ste m e n , h o ew el geen enkel van deze su b sy ste m e n strik t g e n o
w e rd e n veel A J-o n tw ik k e lin g sb c d rijv e n o p g e ric h t, die de n ie u w e m o g e lijk h e d en
e x p e rt-n iv e a u en m e t z o g e n a a m d e 'rules
m en zelflerende eig en sch ap p en h o ev en te
v an d e h a rd w a re w ild e n b e n u tte n . V o o r
o f th u m b ’ (v u istreg els); rech tv aard ig en
h e b b e n '. [30|
b e eld e n h ie rv a n zijn de A m erik a an se fir
en u itle g g e n w a a ro m h et to t een bepaald
b ere d e n e ren m e t b e h u lp van ken n is op
m a ’s In feren ce en In tellico rp . [5][26]
ad v ies en co n clu sies is g e k o m e n ; m ense
c o m p u te r tech n iq u e s fo r so lv in g p ro -
D e laatste ja re n zien w e o o k o p m a ritie m g e b ie d steed s m e e r c o m m e rc ië le to ep as
lijk e g e d a c h ten p ro ce sse n n a b o o ts e n en m en se lijk e k en n is b e v a tte n . [52]
'A rtificial In telligen ce is th e stu d y o f b lem s by e x p lo itin g efficien tly k n o w le d
sin g e n van A l. In h e t m e re n d e e l v an de
O o k v o o r een e x p e rt sy steem is er geen
ge a b o u t a p ro b le m d o m a in .’ [12]
g ev allen g a a t h et hierb ij o m z o g en a am d e
e e n d u id ig e d e fin itie te g ev en . D a a ro m is
e x p e rt sy stem en . G eb ied en als n a tu u rlij k e ta a lv e rw e rk in g e n ro b o tic a zijn n o g
h e t ra ad zaam o m aan te g e v en w a t e r in
2.1 gesch ied en is AI K u n stm a tig e in tellig e n tie v in d t zijn o o r s p ro n g in de fo rm e le logica en de c o g n i
zeer o n o n tw ik k e ld . O o k d e o n tw ik k e lin g van n e u ra le n e tw e rk e n en h et ge
w o rd t: een ES is een c o m p u te rp ro d u k t o f c o m p u te rp r o g ra m m a d at een bepaalde
tieve p sy c h o lo g ie van v o o r de T w e e d e
b ru ik van fuzzy lo g ic is n o g pril.
taak (o f m e e rd e re taken) a u to m a tisc h uit
W e re ld o o rlo g , h o ew e l research o p d it g e
kan v o e ren . H e t versch il m e t een g eau to
bied pas se rieu zer w e rd m e t h e t o n tw ik
2.2 ex p er t sy stem en
kelen v an re k en m a c h in e s, D e g ro n d le g
E en e x p e rt sy ste em , o o k w el k en n issy s te e m g e n o e m d , is een c o m p u te rp ro
g er e rv an w as T u rin g , d ie in 1950 het g e ru c h tm a k e n d e artik el ’C o m p u tin g M a c h in e ry an d In tellig en ce' schreef. H ij p o n e e rd e v o o r h e t e erst d e v raag o f m a chines k u n n e n d e n k e n . E e n v raag die v a n a f die tijd ter discussie h eeft gestaan, m a a r n o g steeds geen strin g e n te g re n z e n
h e t k a d e r v an d it a rtik el m e t ES b ed o eld
g ra m m a w a a rin k en n is e x p liciet is v ast g eleg d . D eze sy ste m e n b esc h ik k e n o v e r een m e c h a n ism e o m deze k en n is to e te p assen bij h e t o p lo sse n van p ro b le m e n . O f an d ers gezeg d : h et is een d atab a se p ro g ra m m a , m a a r dan m e t iets ’e x tr a 's ’.
m a tise e rd sy stee m is de to eg e v o e g d e w a a rd e die m e n 'in te llig e n t’ k an n o em en . In te llig e n t is h ier d a n te v ersta a n als het a a n w ez ig zijn v an b .v . een d atabase m e t e x p e rtise o p een b epaald v ak g e b ie d e n /o f d e m o g e lijk h e id o m die e x p e rtise gaan d e w e g te v e rw e rv e n . E en ES h eeft de m o g elijk h eid o m een advies te gev en o f een beslissin g te n e m e n o p basis v an een
en d ie p g e w o rte ld e d efin ities v o o r h e t
D it ’e x tr a ’s’ stelt de g e b ru ik e r in staat o m
’d e n k p ro c e s ’. D e ro u te v an h e t re k e n p ro
v ak g eb ie d h e e ft o p g elev e rd . D e eerste A I-ta le n w e rd e n o n tw ik k e ld in
'k e n n is ' aan h et sy steem to e te v o e g e n , o p een m an ie r die aan slu it bij d e w ijze w a a r
ces v an v raag n a ar a n tw o o rd is dus n iet een v a stg e le g d u n ifo rm p ad , zoals dat bij
de ja re n v ijftig , to e n d e c o m p u te r zijn
o p een m en s m e t k en n is o m g a a t.
c o n v e n tio n e le a u to m a tise rin g h e t geval
in tre d e deed. D e b e lan g rijk ste taal w as fPL -I. D aarn aast b eg o n d e gestaag
T e rw ijl een 'c o n v e n tio n e le ' d atab a se ge
is. D e basis is in g e b ra c h te m enselijke
v u ld is m e t alleen g e g ev en s, b ev at een
g ro eien d e g em ee n sc h a p van A I-o n d e rzockers sem in ars te o rg a n ise re n , zoals h et D a rtm o u th S u m m e r S e m in ar o n AI in
e x p e rt sy steem o o k relaties o v e r d ie g eg e v en s en de p ro d u k tie re g e ls die o p die g e
k en n is. E n d e v o o rn a a m ste o u tp u t is ad vies. E r is o v e rig e n s een le v e n d ig o n d erzo ek
g ev e n s van to e p a ssin g zijn. D e ’k e n n is ’
n a a r d e b este m e th o d e o m een ES te o n t
die een ES b ev a t, b estaat v o o r een b e la n g rijk deel u it 're g e ls' van h e t ty p e 'als A,
w ik k e le n . Z o zijn er d iv e rse p ro g ra m m a -
1956. In de ja re n zestig v e rs c h o o f d e aan d ach t van in fo rm a tie v e rw e rk in g en p sy ch o lo g ie n aar h et z o ek e n n a a r z o g e n a a m de
a lg em en e
p ro b le e m o p lo sse rs.
d a n B ’. D eze regels w o rd e n pas g eacti v e erd o p h e t m o m e n t d a t zij van to e p a s
talen o n tw ik k e ld zoals LISP, P R O L O G , A R T , K E E en M U S E . M e n g e b ru ik t red e n atie te c h n ie k e n zoals fo rw a rd en b ack -
(O nderzoekers ra a k te n g eïn te re sse e rd in ro b o tic a , m en selijk e p ro b le c m o p lo ssin g s-te c h n ie k e n en h e t c o n stru e re n van
sin g zijn. D o o rd a t de reg els en feiten e x
w a rd c h ain in g en b ijv o o rb e e ld ’o b ject
p liciet in de k e n n isb a n k v an h e t sy steem zijn w e e rg e g e v e n , is h e t in p rin cip e m o -
g e o rië n te e rd e ’ p ro g ra m m e e rm e th o d e s. D e im p le m e n ta tie k an p laa tsv in d e n o p
s c h a a k p ro g ra m m a 's . G e d u re n d e die pe rio d e w e rd de p ro g ra m m e e rta a l LISP
g elijk o m d e regels e e n v o u d ig te o n d e r
p erso n a l
m ic ro c o m p u te rs etc. H e t v o e rt in het ka
c o m p u te rs,
V A X -sy ste m e n ,
(LISt P ro g ressin g lan g u ag e ) o n tw ik k e ld .
h o u d e n . H e t sy s te e m d ie n t dan w el eerst g e v u ld te w o rd e n m e t d it so o rt reg els, die
T e g e n h e t m id d e n van d e ja r e n z e v e n tig
d an (h o o p t m en ) een s a m e n v a ttin g v o r
h a d m e n p ro g r a m m a ’s o n tw ik k e ld die in staat w a re n to t sy m b o lisc h e m a n ip u la tie .
m e n van d e m en se lijk e k en n is o p een b e p aald gebied.
E en v o o rb e e ld v a n een d erg e lijk sy stee m
H e t aan ta l regels k an v ariëren v an en k ele
v in d e n in 'E x p e rt System s an d m a rin e ap p lic a tio n s’ [34].
is M A C . D e ja r e n zev e n tig w a re n o o k
tien ta lle n to t vele d u ize n d e n . H e t is dus zaak o m die k en n is o p een d u sd a n ig e m a
2.3 andere A I v o r m e n
n ie r te re p re se n te re n d at een c o m p u te r er
H o e w e l in d it artik el de a a n d a c h t v o o rn a
E én h o u d t zich u itslu ite n d bezig m e t h et
iets m e e k an d o e n . D it g e b e u rt veelal m e t
m e lijk is g e ric h t o p E S , is h e t v o o r een
v e rv a a rd ig e n v a n p ro g r a m m a ’s d ie in
b e h u lp
staat zijn to t h e t g e b ru ik en b e g rijp e n van
(m o d u la ire ra a m stru c tu re n a fk o m stig u it
b e te r b e g rip v an de m a te rie zinvol o m en k e le a n d ere A I v o rm e n k o r t aan te stip
n a tu u rlijk e taal. D e tw e e d e c o n c e n tre e rt
de p sy c h o lo g ie ), se m a n tisc h e n e tw e rk e n die g e b ru ik m a k e n van re p re se n ta tie sc h e -
pen.
rn a 's m e t k n o o p p u n te n en p ijlen (o o r sp ro n k e lijk o p g e z e t als p sy c h o lo g isch e
2.3.1 k u n stm a tig e n eu rale n etw erk en
v an m en selijk e ex p ertise . D e ja r e n ta c h tig zijn h e t tijd p e rk v a n de
m o d e lle n v a n h et asso ciatiev e g e h eu g en )
d e fin itie sp rak e is van ’o n g e v e e r’ situ a
(com m erciële) to e p a ssin g e n van A I-te c h n o lo g ie, m o g elijk g e m a a k t d o o r d e re v o
en p re d ik a te n lo g ic a . [26] E en ES kan: ad v ies en su g g esties g e v en
ties. D a t is o n d e r m ee r h e t geval bij pa
lu tio n a ire o n tw ik k e lin g e n in d e m ic ro -
v a n een k w a lite it die n e t zo g o ed is als (o f
e lec tro n ica in d u strie . D a t re su lte e rd e in
zelfs b e te r d an ) ad v ies van m en selijk e ex
o p lo ssin g e n als ES w o rd e n m e t b e p e rk t succes to e g e p a st bij h e t h e rk e n n e n van
h et b esch ik b aar k o m e n v an steed s k ra c h
p e rts; o n d e rsc h e id m a k e n tu ssen n o o d z a k elijk e en n ie t-n o o d z a k e lijk e in fo rm a tie ;
een geheel a n d e re b e n a d e rin g , die afge
een tijd p erk van specialisatie. D rie d o m i n a n te A I-ta k k e n tra d e n o p de v o o rg ro n d .
zich o p de c o n stru c tie v an in te llig e n te ro b o ts en de d e rd e tak b e h e lst d e sim u la tie
tig ere en m in d e r d u re c o m p u te rs. E r
v an
(p ro d u k tie )re g e ls,
fram es
d e r v a n d it a rtik el te v er o m h ie r u itg e b re id o p in te gaan. E en aard ig o v e rz ic h t v an o n tw ik k e lin g e n o p d it g eb ied is te
E r is een klasse v an p ro b le m e n , w a a r p er
tro o n h e rk e n n in g . Z o w e l a lg o ritm isc h e
d erg e lijk e p a tro n e n . H e t b lijk t e c h te r d a t
SWZ 5-93
leid is van h et fu n ctio n eren van de m en se lijke hersenen, in zulke situaties aanzien lijk betere resultaten geeft. D eze p arad ig m a ’s w o rd en k u n stm a tig e neurale n etw e rk e n (K N N ) g en o em d . Z e h eb b en d rie uniek e k arak teristiek en : ze zijn n ie tlineaire v erw erk in g se lem en te n , ze w o r d en g etrain d o m h u n taken te leren en ze bestaan uit een e n o rm aantal parallel w e r k en d e v e rw erk in g se lem en te n [26]. E r zijn ech ter n o g w ein ig co n crete m a ri tiem e toepassingen te signaleren.
sy stem en |4 9 j, w aarbij de m enselijke o p e ra to r v o o rzien w o rd t van de n o d ig e h u lp m id d elen en hij zich daadw erkelijk aanw ezig kan w an en , b ied t w ellicht p er spectief.
2.3.2 rob otica R o b o tica is de tak van AI die zich bezig h o u d t m et de o n tw ik k e lin g van intelli g e n te ro b o ts. D ie intelligentie kan in v er schillende v o rm e n zijn v astgelegd (bij voorbeeld in neurale n etw e rk e n ). V o o ro p staat de o n tw ik k e lin g van een m in o f m eer zelfstandig m ech a n ism e d at bepaalde taken k an u itv o eren . B in n en de m aritiem e w ereld b ie d t d it m o g elijk h e den v o o r to epassin g en in de scheeps b o u w . H et in zetten van ro b o ts aan b o o rd v an schepen ligt n o g w a t v erd er v an ons v erw ijd erd . Als ze w o rd en ingezet, dan zal dat w aarschijnlijk eerst g eb eu ren o m de m ens te v erv a n g en bij w erk d at ge vaarlijk o f o n gö zo n d is (b .v . het sch o o n m ak en van tanks) o f bij w erk zaam h ed en o p m oeilijk toegankelijke plaatsen. O p k o rte re te rm ijn is h e t bedienen o p afstand h ie rv o o r een alternatief. D a t kan zelfs zo v e r gaan, dat h e t hele schip o n b e m a n d is. D e o n tw ik k e lin g van bepaalde tech n ie k en v o o r zo g en aam d e V irtu al re ality ’
2.3.3 natuurlijke taalverw erk in g D eze discipline h o u d t zich bezig m e t het o n tw ik k e len van c o m p u te rsy ste m e n die in staat zijn o m m et d e o p e ra to r te co m m un iceren in d e m enselijke taal. In de p rak tijk blijkt het n o g n iet echt m ee te vallen o m d at v o o r elkaar te k rijg en , aan gezien de taal een zeer c o m p le x e en vaak o n lo g isch e s tru c tu u r heeft. W el is e r al enige s p in -o ff van deze tak in de o n tw ik keling van m en s-m ac h in e-in terfaces (het tussenstuk tussen m en s en c o m p u te r dat v o o r de in v o er en u itv o e r van in fo rm atie en de co m m u n ic a tie zo rg t). R u d im en tai re ’taalsy stem en ’ z o rg en e rv o o r d at de ’schil’ tussen p ro g ra m m a en m en s de ge b ru ik er to elaat o p d ra c h te n te geven in een m eer g estru c tu ree rd e en b e k n o p te re v er sie van de n atu u rlijk e (E ngelse) taal.
2.3.4 v age lo g ica V age logica o f fuzzy logic w e rk t, n et als bij neurale n e tw erk en bij h et o plossen van p ro b le m e n w aarin zich ’o n g e v e e r’ si tuaties v o o rd o en . Z e zijn echter, in te g enstelling to t de k u n stm a tig e neurale n e tw e rk e n , gebaseerd o p m ath em atisch e alg o ritm es. E erste aanzetten to t h et to e passen van deze techniek zijn er b ijv o o r beeld bij h et Japanse H ig h R eliability In telligent Ship p roject. [25)
Figuur 1. Onderzoek met betrekking tot open-systemen per sector.
3. EXPERT SYSTEMEN IN DE MARITIEME WERELD H o ew el e x p e rt sy ste m e n een groeiende b elangstelling kennen in de m aritiem e w ereld is h et p ercen tag e o n d erzoek o p dit terrein , verg elek en m e t applicaties in an d ere secto ren , re latief g erin g . Fig. 1 geeft aan dat in 1986 slechts 1% van de ES te v in d en is in d e secto r tra n sp o rt en 9 % in m ilitaire toepassingen [52], R ecentere cij fers geven w ellicht een ander beeld, m aar het lijkt e ro p d at het in d e scheepvaart een n o g tam elijk o n o n tg o n n e n gebied is. V erd er to o n t een o n d erzo ek aan dat m eer dan 40 E S -p ro jecten in o n tw ik k e lin g w a ren o p m a ritie m gebied. S o m m ig e van die sy ste m en zijn e c h te r bedoeld v o o r de sch eep sb o u w (m et n am e het toepassen van ro b o ts en C A D -C A M system en). Bij de p ercen tu ele v erd elin g van de aandacht v o o r E S -tech n o lo g ie in de m aritiem e in d u strie (Fig. 2) valt o p dat er veel aan dacht is v o o r c o n d itieb ew ak in g , aanvarin g sp rev en tie en w e t- en regelgeving.
[ 11] O n d e rz o ek n aar het g e b ru ik van ES aan b o o rd van schepen d u id t er op dat de be lan g rijk ste aan d ach tsg ebieden als v o lg t zfjn: m o to rc o n d itie , a an v arin g sp rev en tie, reisp lan n in g , stu w e n van containers en advies o v e r regels en v o o rsch riften [34]. B iancardi [5| iden tificeert daarnaast de volg en d e m o g elijk e toepassingsgebie den: ballast co n tro l, navigatie, loodsen, begeleiding en o n d erh o u d sp lan n in g . D u m b le to n [18] ten slo tte geeft aan op
Figuur 2. O nderzoek met betrekking tot expert systemen in de Mari tieme sector.
22 %
Engineering
M ilita ry
C o llis io n avoidance
E le c tro n ic s
General s e rvice s
Design
Com puting
General m anufacturing
R egulations com pliance
Aerospace
F inancial
C o n d itio n m on ito rin g and tacitt dia g n osis
Prof s e rv ic e s Oil. min,, ehem.
SWZ5-93
3% Com m unications 1% T ra n s p o rta tio n i% Research 1<*. M e d icin e
C o n ta in er stowage O thers
Damage c o n tro l
209
g edaan
d e n b in n e n h e t sy steem sch ip , is h e t n o
zeven h o o fd ta k e n o n d e rsch eid en : navi
w o rd t. H ij o n d e rs c h e id t d ia g n o stie k van
w elke g eb ied en
a! o n d e rz o e k
de m ach in erie, n av ig a tie en sch eep sb e-
d ig o m een classificatie te c o n stru e re n . D it v e rg e m a k k e lijk t h et h e rk e n n e n van
gatie, b e w e g e n , la d in g b eh eer, co n d itie / o n d e rh o u d sch ip en sch eep ssv stem en ,
stu rin g ,
b ra n d
o p e ra tio n e le to ep assin g en en h eeft tev en s
sto f- en sm c e ro lic k w a litc it en sc h a d e b e h eersing.
c o n ta in c rb c h a n d e lin g ,
h e t v o o rd ee l d a t h iaten e e n v o u d ig e r k u n
c o m m u n ic a tie , a d m in is tra tie en h o telfu n ctie. [9][10][27][28][42][43]
nen w o rd e n o p g e sp o o rd . A an de h a n d
(W ordt vervolgd)
O m te k u n n e n nag aan h o e de g e v o n d e n
van d e lite ra tu u r is een globaal sch em a te
E S -to ep assin g en g ep la a tst m o e te n w o r
v e rv aa rd ig e n (tabel 1). D aarb ij w o rd e n
A N A V IG A T IE
Al
relsv o o rb e rc k JIn g A l t reisp la n n in g A12 ro u tc p la n n ln g A I3 w o e rro u tc rcn etc. A2 in fo rm a tie c a d o cu m en tatie A 2I p rim a ir e b ro n n en A 2 U z e ek a a rte n A212 w e e rk a a rte n A213 alm an ak A2 I 4 zeev a a rtk u n d ig e tafels etc. A22 se cu n d a ire b ro n n en A221 routcgcgcvcns A222 o rd e rs A223 m un o ev rcerg ev cn s A224 In te rn atio n aa l seinboek etc. A23 te r tia ire b ro n n en A231 s te r re n k a a r t A232 vluggcnkuurt A233 stu d ieb o ek en A234 w e ttclljk c v o o rsc h riften en regels A235 h an d leid in g en etc. A3 u itv o e ren n av ig atiep lan A31 o b se rv e re n lu ch t en w a te r A32 o b se rv e re n vaarw eg en v e rk e e r A33 bew uken k o e rt, v a a rt en positie A34 logging A3S e conom isch e v a a rt A36 a a n v a rln g sp rc v e n tle etc.
D4
lu ch tsy ste m en D41 lu c h tin la a t D42 d ro g en D43 filteren etc. D5 z e ew a a rd ig h e id DS1 sta b ilite it e.d. D S1I ro l/sta m p -stab ilisa tie etc. DS2 to e sta n d ro m p DS21 b e lastin g D522 c o rro sie D523 sc h eu re n etc. D 6 s c h a d c b c b e c rsin g D61 b r a n d D62 lek k ag e etc.
B BEW EGEN B2 B3 B4 B5
stu re n loodsen m eren a n k e re n etc.
C L A D IN G B K H E E R C l lad en /lo ssen C2 stu w ag e D C O N D IT IE E N O N D E R H O U D S C H IP EN S C H E E P S Y S T E M E N Dl
m ach in erie D l l v o o rtstu w in g D i l i m o to r D l 12 b r a n d s to f D l 121 v e rb ru ik D l 122 kw aliteit D l 13 sm e rin g D l 131 v e rb ru ik D l 132 kw aliteit D l 14 p ro p e lle r D U 5 o v e rig e m ac h in e rie
E C O M M U N IC A T IE El
e x te rn E l i r e d e rij E12 w e e rsin fo rm a tie E13 p o sitic -in fu rm a lic (v ia b.v. G PS, etc. K2 in te rn E21 In terco m etc.
D2
e le k trisc h e sy stem en D21 v e rlich tin g D22 te m p e ra tu u r D23 k o elsy stem en D24 v e rw a rm in g etc. D3 h y d ra u lisc h e sy stem en D31 w a te rle id in g etc.
K A D M IN IS T R A T IE F1 v o o r ra a d b e h e e r F2 p e rso n e e lsz a k e n etc. G H O T K L K U N C T IE G1 o n d e r k o m e n /v e rz o rg in g bem anning
Tabel I.
LITERATUUR | l | D evelopm ent o f a fault avoidance k n o w ledge system (FAKS) / A hlqvist, I. In: In stitute o f M arine C onference, n o vem ber 1990, pp. 1-29 I 2) E x p ert scheduling and planned m ainte nance system s / Alleync. P ., R hoden, D ., W illiams, D. In: T ransactions/Institute o f M arine En gineers. vol. 103, nr. 6, decem ber 1991, pp. 365-373 I 3] V oyage optim ization, the D M I E xpert V oyage Pilot / A ndersen, S .V ., N ielsen, J.K . ' In: M arine Safety and E n v iro n m en t / Ship P roduction C onference, nr. 74, ju n i 1992, pp. 1-15 I 4| An expert loading system for chem ical and pro d u ct carriers / Bardis, L., L oukakis, T .A ., V ouros, G .A . In: Stability o f Ships & O cean Veh. Proc. vol. 2. Septem ber 1990, pp. 493- 500 ( 5] M achine m anagem ent o f m arine opera tions / Biancardi, C .G ., D ellw o, D .R . In: M arine T echnology, vol. 25, nr. 1, jan u a ri 1988, pp. 30-35 [ 6] A pplication o f artificial intelligence in the m anagem ent o f m arine operations / Biancardi, C .G . In: P1A N C Bulletin, vol. 62, nr. 60. m aart 1988, pp. 115-125
[ 7) A utom ation o f ships and the hum an fac tor / B landing. H .W . In: Ship T echnology and Research Sym posium . nr. 4, m ei 1987, pp. 41-49 l 8] T he expert so lu tio n ’/ Blanke. M. In: O ceanV oice. vol. 10, nr. 3, ju li 1990, pp. 21-23 I 9] O perationele autom atisering aan boord van schepen: v o orbereiding systeem ana lyse. / B ootsm a, L.J., M ellaard, M. -D e lft: IW E C O -T N O , 1983, pp. 1-42 [10] Ships & C hips: analyse van functies en taken binnen het systeem schip / Bran denburg, P.J. R otterdam : M aritiem Re search In stitituut N ederland, 1981 |!1 ] Shipboard softw are-based system s and their classification / B uxton, J.L .. H orns by. C .P .W . In: T ransactions/Institute o f M arine E n gineers. vol. 103, nr. 6, decem ber 1991, pp. 341-347 112] A pplication o f co m p u ter control system s to the m arine e n v iro n m e n t/C a rlto n . J. S. In: W E G E M T . nr. 10, ju li 1989. pp. 1-40 113] Technical d o cum entation m anagem ent in the era o f the Paperless Ship / C hickering. J.E .. Q ualls, W .B. In: N aval E ng in eersjo u rn al. vol. 101, nr. 3, m ei 1989, pp. 61-72 114] T o tal Ship system s / C larke, Y o ung. H .W .
D .H .,
In: M arine A pplication o f Intelligent K n ow ledge Based System , novem ber 1986, pp. 58-72 115] D as K B S S H IP -P rojekt / Claus In: O rtu n g und N avigation, nr. 1, april 1991, p p . 41-49 [16] A KBS fo r m arine collision avoidance / C oenen, F, Sm eaton, P. In: T h e W orld C o n g re s on E xpert Sys tem s P roceedings, nr. 4, novem ber 1991, pp. 2574-2581 [17] C o m p u te r applications In: Fairplay. d ece m b e r4 , 1986, pp. 33-42 [18] E x p ert system application to ocean ship ping: a status re p o rt / D um bleton, J.J. In: M arine T echnolog y, vol. 27, nr. 5, S e p tem b er 1990, pp. 265-284 119] Psychological care for operators in high tech (transport) system s in isolated con d itions / D y er-S m ith , M .B .A . In: Seaw ays, the Journal o f the Nautical Institute, o k to b er 1991, pp. 6-7 [20] R egulations, in terpretations and adviso ry system s / E ldridge, R ., T u rn er, T. In: T ran sac tio n s/In stitu te o f M arine En gineers. vol. 103, nr. 3, decem ber 1991, pp. 375-389 [21] Fairplay M arine C o m p u tin g G uide 1993. Surrey: Fairplay Publications, 1993. 179 p. [22] T h e fu tu re o f shipboard au tom ation and
control using expert m arine m anagem ent system / G low e, J. In: E xpert System s and Signal Processing in M arine A utom ation, augustus 1989, pp. 311-331 [23] Decision support to masters, m ates on w atch, and pilots: the Piloting E xpert System / G rabow ski, M. In: Journal o f N avigation, vol. 43, nr. 3, S ep tem b er 1990, pp. 364-384 [24] Practical applications o f artificial intelli gence in naval engineering / H artm an, P.J. In: N aval E ngineering Journal, vol. 100, nr. 6, novem ber 1988, pp. 32-40 [25] A utom atic collision avoidance system s for ships using fuzzy control / Hazegawa,
K.
[26]
[27]
[28]
[29]
[30]
[31 ]
[32]
In: Ship C ontrol System s Sym posium , vol. 2, o ktober 1987, pp. 34-58 K unstniatige intelligentie de K oninklijke m arine (1): een introductie / H uijsm ans, P .A .G .M . In: M arineblad. vol. 102, nr. 9, S eptem ber 1992, p p. 306-312 S tudy tow ards a 21st-century intelligent ship / Iijima, Y ., Hayashi, S. In: Journal o f N avigation, vol. 44, nr. 2, mei 1991, pp. 184-193 Results o f collision avoidance m anoeuvre experim ents using a know ledge-based autonom ouf piloting system / Iijima, Y ., H agiw ara, H ., Kasai. H. In: Journal o f N avigation, vol. 44, nr. 2, mei 1991, pp. 194-204 An intelligent approach by Japan to ship operation In: M arine Engineers Review, nr. 10, ok tober 1992, p. 48 K now ledge based systems: the practical reality In: Ship C ontrol System s Sym posium , vol. 2, nr. 2, September 1990, pp. 1-17 D evelopm ent o f know ledge-based inte grated control and surveillance system s for sh ip ’s m achinery installations / Jas pers, B .W ., Hassaan, H .A ., O veres, R .H .T .M ., B erg.E .B .M . van de In: SM M ’90 C onference H am burg. Sep tem ber 1990, pp. 68-72 T he developm ent o f ship collision avoi dance a u to m a tio n /Jin g so n g , Z ., Fengshen, W, Z hao-lin, W. In: Journal o f N avigation, vol. 45, nr. 1,
januari 1992, pp. 107-113 [33] Status o f the KBSSHIP project: KBSSH1P M E M O N o. 3. Lyngby: D a nish M aritim e Institute, novem ber 1990 [34] E xpert system s and m arine applications / Katsoulakos, P .S., H ornsby, C .P .W . In: T ransactions/Institute o f M arine En gineers. vol. 101, nr. 1, februari 1989, pp. 17-41 [35] Integration o f a fuel characterisation ex pert system w ith diesel engine sim ulation / K atsoulakos, P.S., Pontikos, C .N ., Stansfeld, J.T . In: International C ongress on C om bus tion Engines / C IM A C , vol. 2, nr. 15, ju n i 1987, pp. 1-26 SWZ5-93
[36] D evelopm ent potential o f slow - and m cdium -speed diesel engines / Lausch. W. In: W EG EM T. nr. l.j u l i 1989, pp. 1-50 [37] Kennissystem en om het hoofd boven w ater te houden / Lccuwen. E. van In: K ennissystem en. vol. 6. nr. 6, ju n i 1992, pp. 19-21 [38] K now ledge system for collision regula tion / M acleod, M. In: M aritim e A pplication o f Intelligent Know ledge Based Systems, novem ber 1986, pp. 55-57 [39] A dvanced ship operation and shipboard adm inistration system / M otozuna, K., Yoshida, O. In: Ship O perations M anagem ent and Econom ics, vol. 1, nr. 8, September 1987, pp. 1-17 [40] IC M O S fase 3: Storingsdiagnose voor een dieselm otorkoelw atersysteem / N ielen, J.J. van. D en Haag: L O G O S /N E V E SB U , 1992. 20 p. [41] T he intelligent ship / O no, M. In: Shipbuilding T echnology Internatio nal. juli 1992, pp. 103-105 [42] T he second generation o f m aritim e com puterisation and com m unication / Sagen, A. In: Institute o f M arine Engineers C onfe rence. novem ber 1990, pp. 201-207 [43] Schip 80: deel 3, Navigatie. R otterdam : M A R IN , 1982 [44] H aalbaarheidsstudie brug '90: overzicht en specificaties voor de inrichting / Schuffel, H ., W alraven, J. 1990 [45] Real tim e diagnostic techniques and con dition m onitoring application / Sham solmaali, A., Banisoleiman, K. In: T ransactions/Institute o f M arine E n gineers. vol. 103, 1991, pp. 357-363 [46] An expert system w ith predictive fault diagnosis for H V A C system s / Shibata, K., Shim izu, A., Takahashi, A, Itoh, T. In: T he W orld C ongres on E xpert Sys tem s Proceedings 1991. decem ber 1992, pp. 1359-1366 [47] T he electronic chart in the integrated bridge: an em erging technology at sea / Sm eaton, G .P ., Dineley, W .O ., Faw cett, S.P.M . In: T ransactions/Institute o f M arine E n gineers. vol. 104, 1992, pp. 171-185 [48] T he application o f sim ulation techniques in advanced engine m onitoring and con trol / Stansfeld, J.T , Katsoulakos, P.S., R uxton, T ., Isaias, L. In: Ship C ontrol System s Sym posium , nr. 2, novem ber 1987, pp. 385-404 [49] Virtual reality and telepresence / Stone, R. In: Robotica. vol. 10, nr. 5, September 1992, pp. 461-467 [50] An autom atic m anoevering system in berthing / Takai, I., Yoshihisa, H. In: Ship C ontrol System s Sym posium , vol. 2, oktober 1987, pp. 209 227 [51] C om puterise, centralise and rationalise /
[52] T he application o f IKBS: w hat is it? / T urner, M. H. M. In: M arine Application o f Intelligent Know ledge Base System s, novem ber 1986, pp. 1-16 [53] Artificial intelligence in m onitoring and diagnosis for m aintenance planning / Villabo, M. In: Expert System s and Signal Processing in M arine A utom ation, augustus 1989, pp. 333-338 [54] T he m aritim e industries and IT / Ward, G. In: N E Coast Institute o f E ngineering Si Shipbuilding Transactions, vol. 105, nr. 2, m aart 1989, pp. 51-57
T aylor, D.A. In: M arine E ngineering Review, nr. 4, mei 1987, pp. 23-26
211
END PLATE PROPELLERS EEN INNOVATIEVE VO O RTSTU W IN G STECH N O LO G IE
E
nd
Z IC H
P
P
late
ro pellers z ijn s c h e e pss c h r o e v e n w a a r b ij
a a n d e t ippe n v a n d e s c h r o e fb l a d e n ex t ra v leu
gels b e v in d e n
P
. Z
o r g v u l d ig o n t w o r p e n
End P
D r . / r . K . de J o n g ,
late
ro pellers lev er en h o c e r f. pr esta ties d a n c o n v e n t io
nele sc h eepssc h r o ev en
. B
e l a n g r ijk e v o o r d e l e n z i j n
Groningen Propeller Technology B. V.
:
EXTRA S T U W K R A C H T , MIN DER B E N O D I G D VERM O G EN , LA GERE GELUIDSUITSTR ALING,
k l e in e r e s c h r o e f d ia m e t e r en
VERBETERD MA NOEVREERGEDRAG . V e rg e le k e n m et b e s ta a n d e en erg ie b e sp a re n d e m a a t r e g e l e n IN DE S C H E E P S V O O R T S T U W IN G VEREIST HET N I E U W E SCHEEPSSCHROEF C O N C E P T GEEN AANPASSIN GEN AA N V O O R T S T U W IN G S IN S T A L L A T IE OF SCHIP.
D e GERINGE
INVESTER INGS KO STEN VOOR AANS C H A F V AN EEN E N D te
P
BRANDSTO FB ESPAR IN GEN. O P DE
e d e r l a n d s e v i n d i n g is p a t e n t a a n g e v r a a g d i n
derland
E
P i.A-
r o peller w o r d e n sn el t e r u g v e r d ie n d d o o r d e ge
r ea liseer d e
N
EXTRA
,J
apan
,
de
uropese l a n d e n
V
er e n ig d e
Staten
N
e
en d iv e r se
.
g e v o erd aan d e R ijk su n iv ersiteit G ro n in g e n (R U G ). H e t u n iek e van dit o n d e r zoek is d a t o p c o n seq u en te w ijze rig o u re u z e m a th e m a tis c h e o p tim a lise rin g sth e o rie ë n g e c o m b in e e rd w erd en m e t h y d ro d y n a m isc h e o n tw e rp m e th o d e n . D e
d ra g en d e-v lak th e o rie w o rd t
to e g ep a st o p h e t g e ïn te g re e rd geheel van sch ro e fb lad e n en e in d p la te n . H ie rd o o r sto e lt h e t E n d Plate P ro p e lle r con cep t op een so lid e th e o re tisc h e basis en w o rd e n tw ijfels die gerezen w a re n n a a r aanleiding v an een aantal b u ite n la n d se p o g in g e n o m to t e e n su c c e sv o l e in d p la a to n tw e rp te k o
VOORDELEN VAN END PLATE PROPELLERS
V erg elek en m e t sc h ro e f-stra a lb u is c o m bin aties b ieden E nd Plate P ro p e lle rs een
m en , d o o r de N e d e rla n d se in sp an n in g en v o lled ig w e g g e n o m e n .
D e b etere p e rfo rm a n c e k o m t o n d e r an d e
effectiever en g o e d k o p e r altern atief. T e vens w o rd e n een aantal n ad elen van
k ers w e rd e n p ro e f p ro g ra m m a ’s o p m o -
re to t u itd ru k k in g in re n d e m e n ts w in st. D eze re n d e m e n ts w in st k o m t to t stan d
In o p d ra c h t v an de G ro n in g s e o n d e rz o e
stra a lb u iz e n o m zcild .
delschaal u itg e v o e rd , o n d e r a n d ere aan de T e ch n isc h e U n iv e rs ite it D e lft (T U D ) en
eenzelfde gelev e rd e stu w k ra c h t, o f d o o r
ACHTERGROND
bij
een to e g e n o m e n s tu w k ra c h t bij een zelfd e
H e t E n d P late P ro p e lle r c o n c e p t w erd
M A R IN te W ag en in g en , T ijd en s een re
v e rm o g e n so p n a m e . Z o h eb b en u itv o e ri ge m o d e lp ro e v e n m e t d e tw e e E n d P late
o n tw ik k e ld na ja re n la n g o n d e rz o e k u it-
c e n t o n d e rz o e k s p ro je c t (1987-1992) van
d o o r een lag er b e n o d ig d v e rm o g e n bij
P ro p ellers, afgebeeld in F ig u re n 1-4, o n d er a n d e re u itg ew e z e n d at in ‘p a a ltre k ’-
het
M a ritim e
R esearch
In s titu te
Fig. 1. Drie-blads End Plok' Propeller mei tweezijdig, ’’symmetrisch”gepositioneerde End Plate hydrofoils. (Foto: G P T B . V .)
co n d itie s tu w k ra c h ts w in s te n v a n tie n ta l len p ro c e n te n b eh aald k u n n e n w o rd e n . T e v e n s z o rg e n E n d Platos e rv o o r dat w erv els, a c h te rg ela te n in h et zo g v an de sch ro ef, g u n s tig e r v e rd e e ld w o rd e n . M et n a m e cav itatie v a n tip w e rv e ls kan effec tie f v e rm in d e rd o f zelfs g eëlim in ee rd w o rd e n , h e tg e e n v a n g u n stig e in v lo ed is o p d e g elu id su itstra lin g v a n de schroef. V erd ere v o o rd e le n w o rd e n v e rk re g e n d o o rd a t ein d p laten d e s c h ro e fo n tw e rp e r een e x tra d im e n sie aan reik en o m aan d i verse o n tw e rp e ise n te v o ld o en . E en g e v o lg is b ijv o o rb e e ld d a t een g e o p tim a li seerd e E n d P late P ro p e lle r in veel gev allen een k lein ere d ia m e te r zal h e b b e n dan een c o n v e n tio n e le p ro p e lle r, zo n d e r d at daarbij aan sc h ro e fp re sta tie s ingele verd w o rd t. H e t v e rb e te rd e m a n o e v re e rg e d ra g k o m t to t u itd ru k k in g in een k le in e re d raaicirk el en een k o rte re re m w e g v a n h et schip. SWZ 5-93
m ische liftk rach t die radiaal naar de schroefas to e is g erich t, terw ijl de liftk rach t o p het an d ere h y d ro fo il radiaal van de schroefas a f is g erich t. H et resulteren de rea k tie m o m e n t o p het w ater direct stro o m a fw aa rts van de eindplaat, is zoda nig d at h et een w e rk in g heeft teg en g e steld aan de n eig in g van het w a te r o m de b lad tip te o m stro m e n van de dru k zijd e n aar d e zuigzijde van het schroefblad. D eze o m s tro m in g zou, bij afw ezigheid van de ein d p laten , tip w ervels genereren. D eze redenatie is slechts een eenvoudige v erd u id elijk in g van de ing ew ik k eld e hy d ro d y n a m isc h e optim aliserings-filosofie w aaro p het E nd Plate P ropeller concept stoelt.
TOEPASSINGEN
Fig. 2. Vier-blads End Plate Propeller met tweezijdig, relatief verschoven End Plate hydrofoils. (Foto: G P T B. V .) d e S tichting v o o r de T ech n isc h e W eten schappen (STW ) te U tre c h t in sam en w e rk in g m et d'e R U G , w erd e n de o p tim aliserin g sen o n tw e rp m e th o d e n v erd er v erfijnd en w erd en u itg eb reid c m o d elp ro ev en u itg ev o erd . H et M A R IN en de sch ro ev en fab rik an t LIPS B .V . te D ru n e n n am en zittin g in de g e b ru ik ersco m m issie van het S T W -p ro ject. D e te G ro n in g e n gev estig d e firm a G ro n in g e n P ro p eller T ech n o lo g y B .V . h o u d t zich bezig m e t de v erd ere o n tw ik k e lin g en co m m erciële ex p lo itatie van de in n o v a tieve p ro p eller tech n o lo g ie.
THEORETISCHE O N D ER BO U W IN G O m inzicht te v erk rijg e n in de w e rk in g van E n d Plate P ro p ellers is h et van belang o m te w eten w elke factoren in belan g rij ke m ate van in v lo ed zijn o p h e t ren d e m en t van een scheepsschroef. D e b elang rijkste facto r in deze is de b ew eg in g sen erg ie die het w ater d o o r de sch ro efw crk in g to eb ed eeld k rijg t, het zo genaam de kinetisch energieverlies. Een andere factor is h e t visceuze en e rg iev er lies. L aatstg en o em d verlies w o rd t v er o o rzaak t d o o r de w e e rsta n d die de ro n d draaiende bladen in h et w ater o n d erv in d en als g ev o lg van frictiek rach ten die o p tre d e n tu ssen de schroefbladen en het w ater. D e o p tim aliserin g sth e o rie die aan E nd Plate P ro p ellers ten g ro n d sla g ligt, m in i m aliseert de so m van d e kinetische en vis ceuze energieverliezen, m e t in ach tn e SWZ5-93
m in g van diverse n ev en co n d ities die gel d en v o o r h et sc h ro efo n tw e rp . D o o r u it g ek ien d e v o rm g e v in g van bladen en e in d p laten kan b ereik t w o rd e n d at o v e r b o d ig e kinetische en ergieverliezen van h e t w ater bij een E nd Plate P ro p eller aan zienlijk teru g g e d ro n g e n w o rd e n ten o p zichte van co n v en tio n ele sch ro ev en . D e aldus v erk reg en e n erg iew in st kan het en ergieverlies als g ev o lg van de to e g e n o m en visceuze w rijv in g sw eerstan d van de ein d p laten vele m ale ov ertreffen . H e t ge v o lg is d a t E nd Plate P ropellers een lager b ra n d s to fv e rb ru ik heb b en dan co n v en tionele p ropellers. V ergeleken m e t co n v en tio n ele sch ro ev en zijn E n d Plate P ropellers m e t n a m e in staat o m h o g ere stu w k ra c h te n te g en ere ren u it de tipgebieden van de sch ro efb la den. D it w o rd t b ereik t d o o r h e t v e rg ro ten van de circulatie ro n d de bladtip p en . W aar deze ex tra tipbelastin g bij een sc h ro e f z o n d e r ein d p laten g ep aard gaat m et h et o p tre d e n van sterk e tip w erv els, zo rg en bij E n d P late P ro p ellers de fijnzin n ig e ein d p la a tv o rm en v o o r een g o e d u itg esm eerd c w ervellaag aan d e bladtip p en . Bij toep assin g van ’’tw eezijd ig e” E nd P lates, d at w il zeggen ein d p laten die b e staan u it tw ee, zich aan w eerszijden van
V o o r een o p tim ale w erk in g dienen de o p m erk elijk e v o rm en van een E n d Plate P ro p eller n u m eriek berekend te w o rd en . D e n u m e rie k e m eth o d en die h ie rv o o r o n tw ik k e ld zijn k u n n e n m et b eh u lp van k rach tig e c o m p u te rs de ideale p ro p ellerg e o m etrie n au w k e u rig bepalen. Sterke tr o e f van de N ed erlan d se vin d in g is dat er g e b o o g d w o rd t o p een g edegen th e o re ti sche basis, w elke zijn o o rs p ro n g v in d t in h et o n d erzo e k van p ro f.d r. J. A. S parcnberg (R U G ). D e in m id d els m et em eritaat zijnde h o o g le raa r w erk te g ed u ren d e tien tallen ja re n aan het o n tw ik k elen van h y d ro d y n a m isch e o n tw e rp th e o rië n van o p tim ale sc h e ep sv o o rtstu w ers. O p basis van de v e rw o rv e n in zichten en g e v o rm d e Fig. 3. Detailopname van de drie-ldads pro peller van Fig. 1. (Foto: G P 'I' B .V .)
de blad tip b ev in d en d e h y d ro fo ils, o n d e r vinden beide h y d ro fo ils, d o o r de speciale p rofielen w aarm ed e ze o n tw o rp e n zijn, een v erschillende h y d ro d y n am isc h e k ra c h tw e rk in g . H e t h y d ro fo il d a t zich b e v in d t aan d e zuigzijde van de b lad tip , o n d e rv in d t ru w gezegd een h y d ro d y n a
213
th eo riën o n tw ik k e ld e G ro n in g e n P ro p e l
rin g s- en o n tw e rp fa se van E n d P late P ro
ler T e c h n o lo g y (G P T ) g e av an c ee rd e n u
pellers
m eriek e p ro g r a m m a tu u r w a a rm e d e de
rech tstreek s aan d iv erse sc h ro e ffab rik a n -
d esig n s van E nd P late P ro p e lle rs g e m a a k t
ten a an g elev erd w o rd e n v o o r p ro d u k tie
w o rd e n .
ten b e h o e v e van de k lan t. Een aantal w are g ro o tte to e p assin g en is recen telijk m et
V an u it de sch c c p v a a rtw c rc ld b esta at g ro
uit.
De
te b elan g stellin g v o o r E nd Plate P ro p e l lers. D it is niet v e rw o n d e rlijk gezien het
succes v o lto o id . □
feit d at h et n ie u w e v o o rts tu w in g s c o n cept v o o rd elen b ied t v o o r div erse
LITERATUUR:
sch eep sty p en . E nd Piates k u n n e n to e g e p ast w o rd en o p vaste sch ro ev en , v erstel bare sch ro ev en , ro c rp ro p c llc rs en b o e g schroeven. V o o r civiele to ep a ssin g e n spelen v o o ral b ra n d sto fb e sp a rin g en de e x tra g elev e rd e s tu w k ra c h t een g ro te rol. M aar o o k v er m in d e rin g van het u itg e z o n d e n sc h ro e fg elu id o n d e rs tre e p t n o g eens h e t b elan g van E nd Plate P ro p ellers. B eh alv e v o o r d efen sieto ep assin g e n is g elu id sre d u c tie o o k een b elan g rijk e facto r v o o r de civiele vaart. D e re g u le re n d e o v e rh e id le g t im m ers steeds strin g e n te re eisen o p aan de sch eep v aart. In de b in n e n v a a rt b ijv o o r beeld bestaan w e tte lijk e b e p alin g en die g re n z e n stellen aan het u itg e z o n d e n g e luid, zow el n aar het sch ip to e als van het sch ip af. M e t n a m e v o o r de zw a a rd e r be laste sch ro ev en k o m e n de v o o rd e le n van E n d P late P ro p e lle rs g o e d to t h u n recht. G ro n in g e n P ro p elle r T e c h n o lo g y v o e rt b eh alv e rcsearch p ro jec ten en haalb a ar h eid sstu d ies o o k de v o lle d ig e o p tim a lise -
o n tw e rp e n
kunnen
1. Sparenberg, J A ., "E lem ents o f H y d ro d y nam ic P ropulsion", M artinus N ijh o ff P u blications, T he N etherlands, 1984, 281 pa ges. 2. D e jo n g , K ., ” O n the O ptim ization, Inclu ding Viscosity Effects, o f Ship Screw Pro pellers w ith O ptional E nd Plates” , Procee dings 18th Sym posium on N aval H ydrodynam ics, A nn A rbor, M ichigan, N ational A cadem y Press W ashington, D .C ., (1991), p p . 585-605. 3. D e jo n g , K ., "O n the O p tim ization and the D esign o f Ship Screw Propellers w ith and w ith o u t E nd Plates” , Proefschrift, R ijks universiteit G roningen, V akgroep W is kunde, N o v e m b er 1991. 243 pages. 4. V an G ent, W ., Falcäo de C am pos, J .A .C ., D e jo n g , K ., "M o d el T est R esults o f an O p tim u m Propeller w ith End Plates and som e Practical A spects o f A pplication” , H ydrodynam ics: C o m p u tatio n s, M odel T ests and Reality, (M A R IN Jubilee M ee ting), Elsevier Science Publishers B .V ., 1992, pp. 605-610. 5. D e jo n g , K., " O n the D esign o f O p tim u m Ship Screw Propellers, Including P ropel lers w ith E nd Plates” , International STG
Fig. 4. D etailopname van de vier-blads pro peller van Fig. 2. (Foto: G P T B. V .)
Sym posium on P ropulsors and C avitation, H am b u rg , June 1992. 6. D e jo n g , K ., Sparenberg, J. A ., Falcao de C am pos, J. A .C ., Van G ent, W ., "M odel T esting o f an O p tim ally D esigned Propel ler w ith T w o-S ided Shifted E nd Plates on the B lades” , 19th Sym posium o n N aval H ydrodynam ics, Seoul, K orea, A ugust 1992.
low ed by bulk carriers and o ther diversen
ABS announces 'RULES 2000' Am erican Bureau o f Shipping (ABS), in m ajor pioneering tech nological effort k n o w n as RULES 2000, has em barked u p o n a unique broad-based p ro g ram o f develop ing greatly enhanced resources and services to aid in accom plish ing m ore realistic design and eval uation o f ship structures. T h e o b jective o f R U L E S 2000 is to im prove ship safety th ro u g h the use o f advanced technology. T his is being achieved th ro u g h the m odernization o f ABS Rules using state-of-the-art analytical techniques, developm ent o f ad vanced design resources fo r the m arine industry, and technical su p p o rt services for custom ers. U n d er R U L E S 2000, ABS has al ready produced several p arti cularly n o tew o rth y advance m ents. O ne, first offered to the public in 1991, is the D ynam ic L oading A pproach (D LA ). a de sign b y analysis procedure for
m ore accurate m odeling o f ex pected ship loads and dynam ic stresses than w itli traditional m ethods. DLA allow s a m ore ra tional d istribution o f m aterial in the hull stru c tu re and results in conservatively biased scantlings. T h e D ynam ic L oading A pproach has received w idespread accep tance and is being succesfully ap plied in practice. A second phase o f R U L E S 2000 has been an am bitious und ertak ing parallel to D L A to enhance the applicability o f traditional ABS hull structure requirem ents th ro u g h the developm ents o f stren g th criteria for all large c o m mercial vessels based on a first principles engineering approach. T his w ill allow' designers, for the first rim e, to have access to a th o ro ugh quantification o f stresses that m ay exist in a sh ip ’s structure. T h e pro ject’s current concentra tion is on tankers, and w ill be fol
ocean vessel types. T his second phase o f R U L E S 2000 has already resulted in the release o f the Fatigue G uide for tankers. T his guide has received consider able attention in industry because o f its sim plified and practical tech niques for use b y designers, in cluding a study currently under w ay for the E3 tanker. O ffered to the in d u stry last June, this g-iide, w'ith supporting PC -based soft w are, is benefiting o w n e rs and de signers in ultim ately reducing in stances of fatigue related problem s. N ex t under this phase o f R U L E S 2000 w ill be the publication o f a stren g th guide for advanced d y nam ic design and evaluation o f double hull tanker structures. T his revolutionary design tool, accom panied by irs dedicated applica tions softw are for personal com puters, will allow' designers to address designs in term s o f fa tigue, yielding and buckling de
ty. T his is accom plished through new techniques, available for the first tim e in term s o f routine clas sification scantling requirem ents, for determ ining realistic loads in concert w ith m ethods for the tho rough quantification o f stresses in the sh ip ’s structure. T his strength guide is scheduled to be released to industry for trial use this spring. Historically, the ABS class Rules (and the Rules o f all o th e r class societies) for hull structure have been sem iem irical, experiencebased criteria and presented in tabular form fo r various design param eters. D u rin g the last tw e n ty years this approach has evolved into the form ula form at o f today's Rules. T h e n ew guide for ad vanced dynam ic design will not invalidate the traditional Rules in any w a y , they will be considered an alternative to the traditional ABS Steel Rules. H ow ever, the intent is that the n ew criteria will replace the traditional Rules after a sufficient trial period. □
m ands to be resisted b y the hull structure, leading to im p ro v e d de sign and enhanced structural safe SWZ 5-93
3
aalborg ciserv rotterdam b.v.
We are:
We offer:
- you r service station in Rotterdam area - q u a lifie d engineers, boile rm ake rs, m echanics, tra v e llin g squads at your service - service around the clock - m em ber o f a w o rld w id e service netw ork
-
b o ile r repairs burner service engine repairs general ships repairs repairs during voyage design and m anufacture of 'A a lb o rg ' boilers and therm al oil boilers - p o rta b le steam boilers - w o rld w id e spare p a rt service - 1000 sqm w orkshop w ith overhead cranes upto 5 ton fo r inhouse repairs
Member ot : • • • • • • • • * • • • • • «
tmfiifi AALBORG CISERV
T he T
OTAL
E
Phone +31 (0)10 426 59 22 Telex 27467 a a lb o nl T e le fa x +31 (0)10 426 37 73
NGINE R oont C o n c e p t Adm. de Ruyterstraat 31 3115 HA Schiedam H olland
INTERNATIONAL A/S
SMEER-CASE U kunt uw onderhoudspatroon flink verbeteren. Door permanent èn goed koper te smeren. Met Perma automatische smeerpatronen van Festo. Permanent smeren: met Perma continu-smeerpatronen vervangt u het periodieke handsmeren door een voortdurende, gelijkmatig gedoseerde smering. U monteert een voudig een Perma-smeerpatroon op de plaats van een smeernippel. Dat is alles. Daarna is uw olie- of vetsmering voor maanden verzekerd, ook op moeilijk bereikbare plaatsen. Goedkoper smeren: u maakt een einde aan het arbeids intensieve handsmeren en aan stilstand wegens onderhoud of schade door nalatigheid. Stap daarom over op een ander smeerpatroon, een Perma-smeerpatroon. Wilt u meer weten? Bel dan Festo, 015-69 9700, voor een uit- n O r f j l Q voerige brochure of vul onderstaande bon in. r — Ik wil meer weten over de voordelen, de mogelijkheden en de werking van de Perma-smeerpatroon. Stuur mij uw documentatie. Naam b e d rijf:_______________________________________________ Contactpersoon:_____________________________________________ Postcode/Plaats:____________________________________________________________ Coupon ongefrankeerd opsturen naar: Festo B.V., Antwoordnummer 10182,2600 VB Delft.
S&W 19 05
A215
de betrouwbare schroefaskokerafdichting Duizenden schepen bevaren alle wereldzeeën met schroefaskokerafdichtingen van IHC Lagersmit. De SUPREME van IHC Lagersmit biedt in standaard uitvoering vele extra's die lange schroefasinspectie-intervals mogelijk maken: - zeewaterbestendige bronzen huisdelen van de achter af dichting - keramische slijtlaag op de loopbus van de voorafdichtmg - slijtvaste en verlijmbare hoedmanchetten met een optimale geometrie. - lange standtijd van de afdichtingen door opschuifbare loopvlakken van de hoedmanchetten. Voor zware bedrijfsomstandigheden en hoge belastingen kan de SUPREME naar keuze worden voorzien van extra's, zoals zandkeringen, hardmetalen loopbussen en permanente smering op de achterafdichting. Ook een volledig deelbare uitvoering SUPREME 2/2 is lever baar, die inspectie van de schroefas en eventuele snelle demontage in geval van schade mogelijk maakt zonder de schroefas te trekken Standaarduitvoeringen (150 t/m 670 mm) zijn snel leverbaar, alle reservedelen zijn in voorraad, de prijs is concurrerend. IHC Lagersmit, unit van het internationaal opererende IHC Holland, biedt snelle service, wereldwijd.
IHC LAGERSMIT
Postbus 5, 2960 AA Kinderdijk Telefoon (01859) 10472, Telex 28085, Telefax (01859) 10477
Gastanker: ship or floating gasworks? Barkmeijer specializes in
Shipbuilding in itself is a
customer-orientation, and
complex process, and the
flexibility is the driving force.
development of a gas plant is
Superior production
a highly specialized task.
techniques in a covered
The manufacture of a 'floating
shipyard yield products of
gasworks' requires the utmost
supreme quality. This explains
in technical knowledge and
why the reference list of
expertise. Barkmeijer has these capabilities, as is demonstrated by the recent delivery of
Barkmeijer ships includes many different kinds of vessels;
high-tech gas tankers to the complete satisfaction of its clients.
coasters, tugs, container ships, gas tankers, etcetera.
S H I P B U I L D E R S S P E C I A L I Z E D IN E F F I C I E N C Y
BARKMEIJER
Hellingstraat 10, 9872 PT Stroobos. The Netherlands. Telephone:+31-5 123-1201. Telefax:+31-5 123-2495. Telex: 46326 nl.
A216
NEDERLAND EN DE ZUIDPOOL De Z
u i d p o o l is o p a a r d e h e t e n i g e s t u k v a s t e l a n d
DAT T O T GEEN ENKELE NAT IE BE HOOR T. E
r
W O N E N GEEN
M ENS EN , NIEM AND HEEFT HET GEBIED T O T EEN ZELFSTANDI GE STAAT UITGEROEPEN EN GEEN ENKEL LAND HEEFT T O T NU T O E EEN DEEL ERVAN GEANNEX EERD . W E L Z IJ N ER LANDEN DIE AANSPRAAK MAKEN OP DELEN VA N HET C O N T I N E N T .
O m een bepaalde m a te van c o n tro le o v er het gebied te k rijg en , h eeft een g ro ep lan d en in 1959 het A n tarctica V erd rag geslo ten. D eze g ro ep lan d en , die het V erd rag v o o r politieke en w eten sch ap p elijk e sa m e n w e rk in g h eeft o n d e rte k e n d , g ro eit n o g steeds. H et V erd ra g w o rd t steeds aangepast aan n ie u w e o n tw ik k e lin g e n . T e n aanzien van h e t N ed erlan d se Z u id p oolbeleid w e rk t h e t M in isterie van B ui tenlandse Z ak en sam en m et d e M iniste ries van O n d e rw ijs en W etenschappen, V o lkshuisvestin g , R u im te lijk e O rd e n in g en M ilieubeheer, V erk eer en W aterstaat, E conom ische Z a k e n en L a n d b o u w , N a tu u rb e h e e r en V isserij. In d it artikel w o rd t enig lich t g e w o rp en o p de Z u id p o o l. E r w o rd t uiteengezet w a t h e t N ed erlan d se beleid ten aanzien van de Z u id p o o l in h o u d t en w at h et A n tarctica V erd rag b e te k e n t alsm ede de re latie m e t de scheepvaart.
HET ANTARCTISCH VERDRAGSSYSTEEM H et A n tarctisch V e rd rag ssy steem heeft als basis het A n tarctica V erd rag . In dit A ntarctica V erd ra g zijn een aantal princi pes en regels v astg eleg d die de to eg e tre den p artijen in ach t n e m en bij h u n beleid m et b e trek k in g to t A ntarctica. In de lo o p d er ja re n is een aantal ad d itio nele o v e re e n k o m ste n v o o r A n tarctica to t stan d g e k o m en (o n d er an d ere het zoge n aam d e K rill V erd ra g en het Z e eh o n d en V erd rag ), die sam en m e t de aanbevelin gen d ie de A n tarctisc h e v erd rag sp artijen op h u n v erg ad erin g en h eb b en aan g en o m en , h et A ntarctisch V erd rag ssy steem v o rm en . D e m eest recen te to e v o e g in g to t d it sys teem is een p ro to c o l, h et M ilieu p ro to co l van M a d rid v o o r de b esch erm in g van h et m ilieu, dat in 1991 w erd o n d ertek en d . N ed e rla n d is in 1967 to e g e tre d e n to t h et A ntarctica V erd rag en heeft in 1990 de ’’C o n su ltatiev e S ta tu s” bij h et v e rd rag
v e rw o rv e n , h etg een w il zeggen d at N e d erlan d o p d e v e rg ad erin g en v an de ver d rag sp a rtijen stem g ere ch tig d is bij de b e slu itv o rm in g o v e r het te v o eren beleid v o o r h et A ntarctisch gebied.
H et N ederlandse beleid N ed e rla n d k e n t in d e discussies o v e r het Z u id p o o l beleid aan h et m ilieu d e h o o g ste p rio rite it toe. H e t M ilieu p ro to co l v o rm t in d it o p zic h t een garan tie d at d e A n tarc tische V erd rag sp artijen de b esch erm in g van h e t m ilieu in d it deei van de w ereld in acht zuilen nem en. H et A n tarctisch e v erd rag ssy steem v o rm t volgens de N ed erlan d se reg erin g de basis bij u itstek v o o r de o p tim a lise rin g van het b e h o u d van h e t A ntarctische m ilieu en de b ev o rd e rin g van de in tern atio n ale w eten schappelijke sam en w e rk in g o p d it ge bied. N e d erlan d is er dan o o k v o o rsta n d e r van, dat zoveel m ogelijk landen die d a a d w e r kelijk geïnteresseerd zijn in A n tarctica en
o o k activ iteiten o p A ntarctisch gebied o n tp lo o ie n , to t dit v erd rag ssy steem to e treden.
H et A ntarctica V erdrag H e t A ntarctica V erd ra g is van toepassing v o o r h e t hele g eb ied ten zuiden v an 60° Z u id e rb re e d te. H et v erd rag bepaalt o n d e r andere: - alle territo riale aanspraken w o rd en b ev ro re n , geen n ieuw e aanspraken f' m o g en w o rd e n g e m aa k t (een zeven tal lan d en , te w e te n A rg en tin ië, A u stralië, C h ili, F ran k rijk, N ie u w -Z c e iand, N o o rw e g e n en het V erenigd K o n in k rijk , m ak en m o m en teel aan spraak o p o p het A ntarctisch gebied); A ntarctica m ag u itslu iten d v o o r vreedzam e d o eleinden w o rd en ge b ru ik t; op het gebied v an w etenschappelijk o n d erzo ek zal in tern atio n aal w o rd en sam en g ew erk t; nucleaire p ro e v en zijn v erb o d en en er
m o g en geen rad io actiev e sto ffen o n
M ineralen H e t o n d e rz o e k n aar en h e t w in n e n van
m e t de B ahia P araiso . D it b e v o o rra d in g s
m in eralen is een b e la n g rijk o n d e rw e rp
nen o p tw ee v ersch illen d e m an ieren de
g ew e e st in de discussies o v e r h et b e h o u d van h e t A n tarctisc h m ilieu.
schip m e t aan b o o rd 300 to e riste n liep v ast v o o r d e k u st van d e Z u id p o o l en v e rlo o r daarb ij 250 to n olie.
c o n su ltatiev e statu s krijg en : als o o rs p ro n k e lijk e o n d e rte k e n a a rs; -
en als o n d e rte k e n a a rs o p latere d a tu m ,
D e Z u id p o o l is v o lg e n s sc h a ttin g e n rijk
D e a a n w ez ig h e id v an to eristen kan scha
aan olie, gas en ste e n k o o l en a n d e re d elf
de o p le v e re n v o o r flo ra en fauna o p de
sto ffen (u ra n iu m , g o u d , p latin a, k o p e r,
Z u id p o o l. D e A n ta rc tisc h e V e rd ra g sp a r tijen h e b b e n d it o n d e r o g en gezien en d er
die su b stan tieel w ete n sc h ap p e lijk o n d erzo ek in h et g eb ied v erric h te n .
c h ro o m , k o b a lt, ijzer, m a g n e s iu m , n ik
D e C o n su lta tie v e p artijen h e b b e n s te m recht tijd en s de v e rg a d e rin g e n van de
c o n tin e n t o n g e v e e r zev e n tig p ro c e n t van
v erd ra g sp a rtije n .
N e d e rla n d
h eeft
kel, lo o d en tin) en te v e n s b ev a t h e t su b de z o e tw a te r reserv e van de w ereld .
h alv e w o rd t m o m e n te e l g e w e rk t aan de o n tw ik k e lin g v an een n ie u w e A n n ex bij h et M ilie u p ro to c o l.
in
D o o r de e x tre m e k lim a a t- en w e e rs o m
1990 de C o n su lta tie v e sta tu s v e rk re g e n
sta n d ig h e d e n is e r e c h te r n o g w e in ig be
W etenschap pelijk o n d erzo ek
en d a arm ee ste m re c h t. D aarn aast zijn e r een aantal lan d en die
tro u w b a a r o n d e rz o e k ged aan n a a r de
V o o r w e ten sc h a p p e lijk o n d e rz o e k zijn in
ex acte o m v an g van d e v o o rra d e n . D e
h et Z u id p o o lg e b ie d ru im v eertig o n d e r-
u itslu ite n d partij bij het v e rd ra g w o rd en z o n d e r d e co n su lta tie v e statu s te v e rk rij
o m sta n d ig h e d e n d ie e x p lo ita tie b e m o e i lijken, h eb b en er to e g eleid d a t m in e ra
z o e k sta tio n s in g e b ru ik . D a a r w e rk e n in de z o m e r z o ’n 4000 m en sen. In de w in te r
gen.
le n w in n in g in de h u id ig e o m s ta n d ig h e d en eig en lijk n iet van g ro o t b e la n g is;
H et m ilie u p r o to c o l D o o r d e lage te m p e ra tu re n is h e t m ilieu
w in n in g is bij d e h u id ig e e n e rg ie p rijs n iet rendabel.
in h et Z u id p o o lg e b ie d u ite rst k w e tsb aa r.
lo o p t d at aantal te ru g to t m in d e r dan d u i zend. N a a st w e te n sc h ap p elijk e o n d e r zo ek ers is e r o o k o n d e rs te u n e n d perso n eel zoals p ilo te n , zeevarenden, ch au ffeu rs, k o k s, b a k k ers en artsen.
Z o d u u rt h et o p A n tarctica bijna 500 ja a r
V isv a n g st
E r w o rd t o n d e rz o e k g ed aan o p allerlei
v o o rd a t olie is afg eb ro k e n . Een v o e tsta p
E en b e lan g rijk e fa c to r o p e c o n o m isc h - en
te rrein e n o n d e rm e e r o p h et g eb ied van
in h et m o s van de Z u id p o o l is na tien ja a r
m ilieu g e b ie d in h e t Z u id p o o lb e le id is de v isv a n g st in de zeeën ro n d o m A n tarctica.
z e e stro m in g e n ,
n o g zichtbaar.
w a te rv e ro n tre in ig in g ,
zeen iv eau (v o o ra l van be lan g v o o r landen
V an w eg e deze k w e tsb a a rh e id en h e t g ro
In de ja re n z e v e n tig o n ts to n d d o o r de
te belan g van h et m ilieu van de Z u id p o o l
g ro e ie n d e e x p lo itatie h e t g e v a a r v o o r
die laag lig g en te n o p z ich te van de zee zoals N e d e rla n d ) en h et leven in de zee.
v o o r de geh ele w e re ld , is er een speciaal
o v e rb ev issin g . In 1982 w e rd o m d ie re
O o k o p h et lan d w o r d t veel o n d erzo ek
p ro to c o l bij h et A n ta rc tic a V e rd ra g g e v o eg d d at h e t b e h o u d van h e t m ilieu in
den een v e rd ra g o n d e rte k e n d te r b e sc h er m in g v an de le v en d e n a tu u rlijk e rijk
en o n d e rz o e k n a a r fossielen zijn enkele
h et Z u id p o o lg e b ie d reg elt.
d o m m e n van de zee (C o n v e n tio n fo r th e
v o o rb e e ld e n h ierv an .
D it m ilie u p ro to c o l, d a t h e t M in e ra le n v e rd ra g v e rv a n g t, v e rb ie d t iedere v o rm
C o n se rv a tio n o f A n ta rc tic M a rin e L iv in g R eso u rces, h et zo g e n a a m d e K rill-V e r-
van m in eralen w in n in g , b e h alv e v o o r w e
d rag).
d eerd . H e t g at in d e o z o n laa g en het b ro eik aseffect zijn nu v o o ra l o n d e rw e rp
ten sch ap p elijk d o e le in d en . D it v e rb o d
In d it v e rd ra g is de n o o d z a a k v a n de be sc h e rm in g van h e t leven in zee v astg e
de w in d e n en de lage te m p e ra tu re n zijn
In h e t M ilie u p ro to c o l w o rd t d e Z u id p o o l
legd. H e t v e rd ra g is v o o ra l van belan g v a n w e
hele g e b ie d b e v in d e n zich o n g e v e e r 25
o m s c h re v e n als een " n a tu u rre s e rv a a t, g e
ge de b e p e rk in g e n v an h et vissen o p k rill
w eerstatio n s.
w ijd aan v red e en w e te n sc h a p ” . H et v e r
(een k re e ftac h tig sch aald iertje), d at het
p lich t de o n d e rte k e n a a rs p ro c e d u re s o p te
voedsel van p in g u in s, z e e h o n d e n e n vis sen v o rm t. D o o r g ro o tsc h e e p s v issen o p
N ed erlan d s o n d e rzo e k
stellen v o o r a a n sp ra k e lijk h e id in geval v an m ilieu sch ad e. V o o rts is een c o m m is
krill zo u d e k rin g lo o p v an h e t lev e n in zee
sie v o o r m ilie u b e sc h e rm in g in g esteld ,
e rn stig o n tre g e ld w o rd e n .
tarctisch o n d e rz o e k u it in de v o rm van d eeln a m e aan een aantal B elg isc h -N e d e r-
reg eld en is een p ro c e d u re v o o r h e t o p lo s
T o e rism e
landse ex p ed ities. N a d rie ex p ed ities tu sse n 1963 en 1967,
sen v an gesch illen tu sse n d e v e rd ra g sp a r
D e o n g e re p te n a tu u r in h et Z u id p o o lg e b ied tre k t veel n a tu u rlie fh e b b e rs. Ja a r
d u u rt h e t to t 1976 v o o rd a t de to en m alig e M in iste r v a n W ete n sch ap sb eleid in a n t
lijks b e z o e k e n en ig e d u iz e n d e n to e riste n d it g eb ied . V ee rtig ja a r g e led e n w e rd e n
w o o rd o p k a m e rv ra g e n te k en n en geeft d a t d e e ln a m e v a n N e d e rla n d aan het A n
v a n u it C h ili al ro n d v lu c h te n m e t k le in e
tarctica V e rd ra g ’’o v e rw e g in g v e rd ie n t" .
M ilieu -effect ra p p o rta g e
v lie g tu ig en o v e r de ijs -e n sn e e u w m a s sa ’s
D e N e d e rla n d se R aad v o o r Z e e o n d e r-
B e sc h e rm in g v an flora en
g e o rg a n ise e rd en later, in d e ja r e n ze v e n tig , k w a m e n v a n u it N ie u w Z e e la n d zelfs
zoek w o rd t de c o ö rd in e re n d e instantie
fauna A n n ex III
V e rw ijd e rin g en b e h eer
e n o rm e p assa g ie rsv lie g tu ig e n . D a t h ield
van h e t N e d e rla n d s Z u id p o o lo n d e rz o e k , een fu n ctie die la te r w o rd t o v e rg e n o m e n
v a n afval
ech te r a b ru p t o p na een o n g e lu k m e t een
d o o r d e S tic h tin g O n d e rz o e k d e r Z ee
A n n e x IV
V o o rk o m in g v an m a rie n e
v lie g tu ig m e t aan b o o rd 257 p assag iers. S inds d e ja r e n v ijftig w o rd e n e r o o k c ru i ses n a a r h e t Z u id p o o lg e b ie d o n d e rn o
(S O Z ). In d e c e m b e r 1983 k o m t de R aad m e t een
A nnex V
v e ro n tre in ig in g B eh ee r speciaal b e sc h e rm d e g eb ied en
m en . H e t k w e tsb a re k lim a a t laat e c h te r
g e ld t v o o r een p e rio d e van m in im aal 50 ja a r.
w o rd e n inspecties d o o r w a a rn e m e rs ge
tijen in h et leven g e ro ep e n . A an h e t M ilie u p ro to c o l zijn m o m e n te e l v ijf an n ex en to eg e v o e g d : A nnex I A n n ex II
218
g e ïllu stree rd aan de h a n d van h et o n g elu k
b eheerd ach terb lijv en . D e o n d e rte k e n a a rs van h et v e rd ra g k u n
E en zesde a n n e x b e tre ffe n d e to e rism e is
w e in ig ru im te v o o r d it s o o r t activ ite ite n .
m o m e n te e l in o n tw ik k e lin g .
H e t g e v a a r v a n to e rism e k a n w o rd e n
v errich t: g eo g rafie, g e o lo g ie, glaciologie
V e rd e r w o rd t o o k d e a tm o sfe e r b e stu
van o n d e rz o e k . O o k h e t k lim a a t, de h a r in te re ssa n t v o o r w e te n sc h a p p e rs. In het
N e d e rla n d v o e rt sinds d e ja re n zestig A n
ra p p o r t o v e r d e m o g e lijk h e d e n o p dit te r rein: d e a a n d a c h t m o e t zich co n cen treren
SWZ 5-93
op g eologie, o cean o g rafie en biologie. H et m eteo ro lo g isc h o n d e rz o ek w o rd t naar de a c h te rg ro n d verw ezen , o tn d a t d it veel g o e d k o p e r en efficiënter elders zo u k u n n en w o rd en v errich t. In 1985 e rk e n t de R aad in een ra p p o rt d at
veel m o g elijk te v erm ijd e n . D e m eeste expedities n aa r de Z u id p o o l h e b b en te g e n w o o rd ig een in tern atio n aal k arak ter.
zelfstandig N ed e rla n d s Z u id p o o lo n d e rzoek v o o rlo p ig financieel n ie t to t de m o gelijkheden b e h o o rt. N e d e rla n d kan be ter aansluiting zo ek en bij landen die o p g ro te schaal a c tie f zijn o p de Z u id p o o l. Sinds 1989 is ech te r een d u id elijk e in te n
N a g e n o e g alle activ iteiten in het Z u id
siv erin g van de o n d erzo ek sin sp an n in g e n m e rk b aar, hetgeen sa m e n h an g t m e t de to e g e n o m e n aan d ach t v o o r h e t m ilieu en het strev en van N e d e rla n d o m de co n su l tatieve statu s bij h et A n tarctica V erd rag te v e rw erv en . In d a t ja a r stelde de rege rin g een d o o r v ijf m in isteries, w a a ro n d e r d at van V erkeer en W aterstaat, bijeenge b ra c h t b ed rag van ƒ 1.3 m iljo en te r b e sch ik k in g v o o r d e fin an cierin g van A n t arctisch o n d erzo ek v o o r de p erio d e to t 1993. In dit k a d er w e rd van d ecem b er 1990 to t februari 1991 een N e d erla n d se w eten sch ap p elijk e ex p ed itie g e o rg a n i seerd in sam e n w e rk in g m e t Polen. G lobaal k u n n e n de N e d e rlan d se w ete n schappelijke activ iteiten m e t b e tre k k in g to t A n tarctica als v o lg t w o rd e n w eerg e geven: - het In stitu u t v o o r M e te o ro lo g ie en O cean o g rafie v e rric h t v o o ral th e o re tisch w erk n aa r de b e w e g in g van de ijskap en de afsm eltin g e rv an (van g ro o t belang v o o r de stijg in g van de -
-
-
zeespiegel); h et N ed erlan d s In s titu u t v o o r O n d e r zoek der Z ee d o e t sam en m et D u its land o n d erzo ek n a a r h e t leven in de W eddell Z ee aangezien de w a te re n ro n d de Z u id p o o l een cruciale rol spe len in de w ereld , o m d a t ze alle ocea nen te r w ereld v e rb in d en ; o n d e rz o e k n aar h e t eco sy steem tij dens de S o u th -G e o rg ia expeditie; h e t R ijk sin stitu u t v o o r N a tu u rb e h e e r do et o n d erzo e k n aa r zeevogels, p in g u in s en zeehonden; m e d ew erk ers van h e t D elta In stitu u t v o o r H y d ro b io lo g isc h O n d e rz o e k d o e n tijdens ex p ed ities o n d erzo ek naar de p ro d u k tie en afbraak van de kustv eg etatie s o p A n tarctica.
In tern ationale sam en w erk in g O p h e t terrein van w eten sch ap p elijk o n d erzo ek in h et geb ied w e rk e n veel lan d en sam en. O o k N ed e rla n d p ro b e e rt in h et A n tarctica-o n d e rz o e k zoveel m o g elijk o n d e rz o e k m e t d a t van an d ere lan d en te co m b in eren , d it o m k o sten te b esp aren en vo o ral o o k o m de m ilie u v e ro n tre in ig in gen d ie v o o rtk o m e n u it o n d erzo ek , zo SWZ5-93
DE Z U ID P O O L EN DE SCHEEPVAART p o o lg eb ied zijn u itg e v o e rd m e t schepen, v a n w e g e h e t geo g rafisch e iso lem en t van h e t gebied. In en k ele g evallen w o rd e n v o o r bepaalde activ iteiten v lieg tu ig en ge b ru ik t. In 1837 v o n d e n de eerste ex ped ities plaats naar de Z u id p o o l. D e to c h ten g ing en te v o e t o v e r land en ijs, w aarbij d e leden van de ex p ed itie en h u n u itru stin g w erd en ge land m e t een schip. In 1911 b ere ik te de N o o rse o n td e k k in g s -, reizig er A m u n d se n h et m id d e lp u n t van het Z u id p o o lg e b ie d , de Z u id p o o l. Sinds die tijd k reeg h et o n d e rz o e k een m e e r w e ten sch ap p elijk e k arak ter. H e t w etensch ap p elijk o n d erzo e k v in d t plaats v a n u it al o f n iet p e rm a n e n te w a lstations. D eze statio n s w o rd e n bijna al tijd o p g e b o u w d en b ev o o rraa d m e t be h u lp van schepen. In enkele gevallen m aak t m en g e b ru ik v an v lieg tu ig en , m e t n am e v o o r h e t aflossen v an perso n en . O n d e rz o e k , zoals b e stu d e rin g van zeestro m in g e n en v e ro n tre in ig in g e n van het w ater, v in d t plaats v a n a fh e t schip. H ie r bij is h et sch ip n iet alleen een v e rv o e rm id del, m a a r d ie n t h e t tevens als m o b iele ba sis. O ok d o o r N e d e rla n d w o rd t d e elg e n o m e n aan deze w ijze van o n d e r zoek. In het v erled en v o n d e n m e t zekere regel m aat to eristisch e v lu ch ten plaats. M ede d o o r h et e erd e r g e n o e m d e e rn stig o n g e lu k m e t een v lieg tu ig , w aarbij alle inzit ten den o m h e t leven k w a m e n , is een eind aan deze v o rm van to erism e g ek o m en . Sinds e n k e le ja re n zijn er to eristisch e trips p er schip langs de A n tarctisc h e k u st, w aarbij o p bepaalde plaatsen aan land kan w o rd e n gegaan. D o o r de to e n e m e n d e sc h eep v aartb ew eg in g en in h e t Z u id p o o lg e b ie d w erd in te r natio n aal d e n o o d zaak g ev o eld de k w e ts bare eco lo g isch e o m g e v in g te b esch erm en tegen m o g elijk e v o rm e n van v e ro n tre in ig in g van schepen. H ie rto e is d o o r h e t M a rin e E n v iro n m e n t P ro te c tio n C o m m ittc e (M E P C ) van de IM O h e t A n tarctisc h geb ied aan g ew ezen als Special A rea o n d e r h et M arp o l V erd rag . D o o r deze aan w ijzin g is een n ag en o eg to taal lo z in g sv erb o d v o o r schepen b in n e n h et Z u id p o o lg e b ie d van k ra c h t g e w o rd en . D it v e rb o d is van to ep assin g op alle v o rm e n v an sch eepv aart zoals d o o r v aart, b e v o o rra d in g , d ie n s td o e n als basis v o o r o n d e rz o e k en to erism e. D e schepen
w elk e het A n tarctisc h gebied b in n en v a ren, d ien en technisch o p een zo d an ig e w ijze te zijn u itg e ru st, d a t alle afv alsto f fen w elk e tijd en s h et v e rb lijf aldaar o n t staan, aan b o o rd k u n n e n w o rd e n o p g e slagen ten ein d e die o p een later tijd stip a f te geven aan de w al. In aan v u llin g o p d e v o o rsch riften in het M arp o l V e rd rag zijn in A nnex IV van het M ilie u p ro to c o l v o o r A ntarctica eveneens v o o rsc h rifte n o p g esteld v o o r de scheep v aart. In deze annex is eveneens een lo z in g sv e rb o d v o o r afvalstoffen o p g e n o m en. In g ro te lijnen k o m en deze v o o rsc h riften o v ereen m et die u it het M arp o l V e rd ra g , zij h et dat in een aantal gevallen d e regels stre n g e r zijn.
NEDERLAND, DE ZU ID P O O L EN DE SCHEEPVAART D e N ed e rla n d se b elangen en activ iteiten in h e t Z u id p o o lg e b ie d h eb b en in de afge lopen d ecennia een w isselend beeld v er to o n d . N a de tw ee d e w e re ld o o rlo g nam N e d e r land a c tie f deel aan de w alvisvaart. D e ja c h t o p w alv issen w erd u itg e v o e rd m et een aantal schepen o n d e r N ed erlan d se 'vlag, de z o g en a a m d e ja g ers, alsm ede een g ro o t m o ed e rsc h ip w a a ro p de w alvissen w e rd e n v e rw e rk t. O m eco n o m isch e re denen is in de zestiger ja re n de actieve w alv isv aart o n d e r N ed erlan d se vlag ge sto p t. H iern a n am N e d erla n d deel aan diverse ex p ed ities, vaak in in tern atio n aal ver b an d . Z o heb b en er tussen 1963 en 1967 d rie B e lg isch -N ed erlan d se expedities p laatsg ev o n d en naar de K o n in g B o u d ew ijn B asis o p de Z u id p o o l. D eze ex p ed ities h ad d en een succesvol v erlo o p . H et N ed e rlan d se o n d erzo ek w as v o o ral van m ete o ro lo g isch e aard en de re su lta te n tro k k e n in tern atio n ale aan dacht. E ind 1986 g in g een N ederlan d se ex p ed i tie n aar h et su b -A n tarctisch eiland South G eo rg ia. D oel van de ex p ed itie w as het verzam elen van g egevens o v e r de ecosys tem en v an h e t eiland en d e in v lo ed van de m en s d aa ro p . D aarn aast w ilden de o n d erzo ek ers h et b eg rip v erg ro ten v o o r het belang van n a tu u rb e sc h e rm in g in d it ge bied. D e m eest recente N e d e rlan d se ex peditie v o n d p laats van 4 d ecem b er 1990 to t 2 feb ru ari 1992. H ieraan nam en 22 N e d e r lan d ers deel. Bij deze expeditie w erd sa m e n g e w e rk t m e t Polen en C hili. E r v o n d b io lo g isch , m aricn -b io lo g isch , eco lo gisch en g eo lo g isch o n d erzo ek plaats. N e d e rla n d se red erijen zijn afw isselend a c tie f g ew e e st in h et Z u id p o o l-g e b ie d . In de A n tarctisc h e zo m ers van 1988/89 en
219
1989/90 is een N e d e rla n d se red erij b e tro k k e n g e w eest bij de o p ric h tin g van h e t
n o e m d d e b e rg in g so p e ra tie v an o lie uit
Italiaanse statio n T e rra N o v a B ay in V ic
h e t g ezo n k e n A rg e n tijn se sch ip B ahia P araiso. D it b e v o o rra d in g ss c h ip is in 1989
to ria L and. H ie rto e w as een N e d e rla n d s
g e stra n d v o o r de k u st van A n ta rc tic a n a
schip speciaal o m g e b o u w d ten b e h o e v e
bij A rth u r H a rb o u r. E en aantal d a g e n na d e stra n d in g is h et schip g e k ap seisd . H et
van een a c c o m m o d a tie v o o r 130 passa giers en w as e r een h e lik o p te rd e k a a n g e
w ra k b e v in d t zich o p o n g e v e e r 2 k m af
b rach t. M e t d it sch ip w e rd g e o p e re e rd v an u it C h ris tc h u rc h o p N ie u w Z eelan d .
stan d v an h e t w ete n sc h a p p elijk o n d e rz o e k sta tio n P a lm c r S ta tio n van d e N a tio
In h e t seizoen 1990/91 is een N e d e rla n d s
nal Science F o u n d a tio n v an d e V e re n ig d e
schip a c tie f b e tro k k e n g e w e e st bij de
Staten.
b o u w v an een D u its statio n in h e t o o ste
N a h et kapseizen is u it de v ersch illen d e
lijk deel v an de W eddel Sea. O o k d it sch ip
b esch a d ig d e tan k s een h o e v e e lh e id olie
w as speciaal a an g ep a st v o o r h e t o p e re re n in h et Z u id p o o lg e b ie d .
v e rlo re n d ie sch ad e aan h e t A n ta rc tisc h m ilieu h eeft v e ro o rz a a k t. In d e tw ee
D a a rn a a st h e e ft een red erij in h e t n o o rd e n
Z u id p o o lz o m e rs die sin d sd ien zijn v o o r
des lan d s een aantal ijsv e rste rk te tra n s p o rtsc h e p e n w elk e o p e ra tio n e e l in g e z e t
b ijg eg aan is o p ru d im e n ta ire w ijz e ge tra c h t o m u it een aantal n o g b e re ik b a re
k u n n e n w o rd e n in de p o o lg e b ie d e n .
tan k s olie te v e rw ijd e re n , h e tg e e n slechts
V o o ra lsn o g zijn de N e d e rla n d s e a c tiv ite i
g ed eeltelijk is g elu k t. D e n o g a an w ezig e
ten o p een b esch eid en schaal e n n ie t s tru c
b ra n d s to f aan b o o rd v o rm t een c o n tin u e b e d re ig in g v o o r h e t k w e tsb a re m ilieu .
tu reel. D e sa ln ie tte m in zal re k e n in g m o e ten w o rd e n g e h o u d e n m e t een to e n a m e in activ ite ite n m e d e v a n w e g e de c o n su l
H e t b e rg e n v an deze olie v ereist specifie
tatiev e sta tu s van N e d e rla n d b in n e n h e t
a an w ezig zijn.
A n tarctisc h V e rd rag ssy ste e m . E en g ro ei
A an g ezien h et p ro je c t v o o rz ie t in de be sc h e rm in g v an h e t A n tarctisch m ilie u en
sc h ap p elijk e activ ite ite n is d a a ro m te v e r
een
w ach ten . D it zal zek e r h e t geval zijn als N e d e rla n d d e fin itie f to e tre e d t to t h et
h e b b e n v o o r to e k o m stig e s a m e n w e rk in g o p m ilie u g e b ie d , h eeft d e N e d e rla n d se
K rill-v c rd ra g en g aat v erric h te n .
o n d e rz o e k
o v e rh e id b e slo te n d e fin a n c ie rin g o p zich te n em en .
Als laatste a c tiv ite it kan w o rd e n g e
H ie rto e heeft in de A n tarctisc h e z o m e r
b elan g rijk e
v o o rb e e ld fu n c tie
Studieduur technische faculteiten D elft, E indhoven en T w e n te h e b ben een petitie aangeboden aan m inister Ritzen van O n d e rw ijs en W etenschappen. D e studenten willen dat de m in ister de cursus d u u r van de ir.-opleidingcn v e r lengt. D e petitie is o ndersteund d o o r een g ro o t aantal N ederlandse bedrijven en instellingen. Z ij zijn ernstig bezorgd, o m d at zij v o l doende en goede ingenieurs nodig hebben o tn o p de internationale m arkt te k u nnen concurreren. T o en in 1982 de cursusduur w erd
220
h e t b e w u stm a k in g sp ro c e s ro n d o m
de
m ilie u p ro b le m a tie k en h et b elan g van de b e sc h e rm in g van h e t A n tarctisc h gebied.
□
kan
verkrijgen kennis zal een gro ter aantal stu d en ten in een regelm ati ger tem po de studie kunnen vol
diversen i
D e studenten van 23 technische fa culteiten van de U niversiteiten in
M e t de u itv o e rin g v an d it p ro je c t is te ven s een b elan g rijk e aanzet gegeven to t
ke k en n is en e rv a rin g , die in N e d e rla n d
van N e d e rla n d s e c o m m e rc ië le en w e te n
d a a rv o o r
van h e t seizoen 1992/93 een N ed erlan d s b e d rijf in s a m e n w e rk in g m e t A rg en tin ië de b e rg in g u itg e v o e rd .
teru g g eb rach t naar -1ja a r o ntsto n d v o o r de ingenieursopleidingen een g ro o t probleem . Een inge n ieur heeft een brede basiskennis en een goed overzicht n o d ig om veel vakgebieden te kunnen inte g reren. Een gedeelte van het pak ket is to en w eggesneden, de rest is, ste rk saniengeperst. in de vier overblijvende jare n o nderge bracht. In de praktijk is bijna geen enkele student in staat dit p ro g ra m m a zonder vertrag in g te doo rlo p en . Als de cursusduur m eer in overeenstem m ing w o rd t gebracht m et de hoeveelheid te
tooien. U itsp rak en van bedrijven en re sultaten van verschillende on d er zoeken geven aan dat het huidige pakket een ingenieur niet m eer m eegeeft dan w at hij nodig heeft o m bedrijven te helpen h u n con currentiepositie te handhaven. Bij verlenging van het curriculum k unnen enkele essentiële dingen die in 1982 verdw enen zijn weer teru g k o m en . O o k kan m eer tijd w o rd en genom en om een student to t een goed o n tw e rp er te m aken. D aarnaast kan een aantal o n d e r w erpen w o rd e n toegevoegd w aar h o o g n o d ig aandacht aan besteed m o et w orden, w aaronder bij
voorbeeld m ilieutechnologische aspecten. S tudenten n em en nu gem iddeld 5,8 ja a r de tijd o m de opleiding te voltooien. Een gedeelte van de ex tra 1,8 ja a r w o rd t g ebruikt om steeds o p n ieu w aan te haken aan het program m a. D e rest om toch die kennis en vaardigheden te ver garen die nodig zijn om aan het w erk te k u nnen in het bedrijfsle ven. In het buitenland w o rd t het diplom a vaak gew aardeerd o p de cursusduur die er v oor staat. H et hypocriete systeem is daar m oei lijk uit te leggen en nadelig v oor kansen o p de buitenlandse ar beidsm arkt en tijdens het uitvoe ren van o p drachten van het N e derlandse bedrijfsleven in het buitenland. □ SWZ 5-93
Luxe Verzamelband 'Schip en Werf de Zee' brengt elke maand weer een nieuw nummer uit, boordevol praktijkgerichte nautisch technische vakinformatie. Reden dus om 'Schip en de Zee' te bewaren in speciale verzamelband. Zo stelt u uw eigen nautisch technisch naslagwerk samen. U lH
U bestelt de 'Schip en We de Zee'- verzamelband d de onderstaande bon ingi vuld te retourneren. De 'Schip en Werf de Zee'-verzamelband is gemaakt van stevig karton, bekleed met donkerblauw linnen en voorzien van opdruk.
Naam:
Adres:.
Postcode:________________ Woonplaats:.
Bestelt hierbij (levering 4e kwartaal 1993)
ex. 'Schip en Werf de Zee'-verzamelban prijs f 22,50 per stuk (incl. BTW, exd. verzendkosten).
Datum:_________________________ Handtekening:. ^ r a ^ £ o )1 & V
Bon in open envelop ongefrankeerd opsturen naar: W YT Uitgeefgroep Afd. Lezersservice Antwoordnummer 20173 3020 VB Rotterdam
INA STAAT AL MEER DAN 45 JAAR VOOR VEILIGHEID EN EFFICIENCY IN HET VAARVERKEER
- Flaproeren
EEN GOEIE GRIP OP ZEKERHE.
- Vlsstaart roeren - Alle andere ty pen roeren -
G
rip hebben op je werk, met de wetenschap dat kwaliteit zich nooit verloochend. Dat is het doel van een goed vakman.
Kompleet lnbouwklare hennekoker secties
En die herken je direkt aan zijn gereedschap! Aan zijn voorkeur voor Stahlwille.
- Achtersteven secties
Stahlwille, professioneel gereedschap, vervaardigd volgens de erkende DIN ISO norm 9001. Een betere garantie is er niet.
- Sectie bouw - Masten bouw - Zwaar gecom pliceerd constructiewerk
Vraag vrijblijvend inlichtingen
^ Alm éér dan 60 ja a r sterk in zw aarw erk
A222
mntaehiiniefabriek: b..¥. Van Neckstraat S 9601 G W HO OGEZAND telefoon (05980) 92253 fax (05980) 99659
Zeker van je zaak! Dan bel je 01621 - 18771, vooreen leverancier in de buurt.
M.S. SALINE V
e r v o e r o v e r z e e , als a l t e r n a t ie f v o o r r a il- o f w e g
transport,
sta a n . O o k
K O M T STEEDS MEER IN DE BELANGSTELLING TE
AKZO D e lfz ijl k o o s v o o r h e t v e rv o e r A K Z O R O T T E R D A M , W A T VOORHEEN PER
VAN Z O U T NAAR
SPOOR PLAATS V O N D , VO OR DEZE VORM VAN TRANSPORT. B o d e w es’ S cheepsw erven
B .V .
te H o o g ezan d b o u w
d e HIERVOOR HF.T M .S . SALINE .
INLEIDING
ONTWERP
B reedte mal
A K Z O D elfzijl w in t zo u t nabij H ciligerlee en Z u id w en d in g . D it zo u t w o rd t in de v o rm van pekel p er leid in g n aar de z o u t fabrieken van A K Z O in D elfzijl g etran s p o rteerd . D aar w o rd t, na een g ro n d ig e
D e o n tw e rp u itg a n g sp u n te n w aren: D raa g v e rm o g en 3550 t. P ro efto ch tsn elh eid 11 kn. G T -m e tin g m axim aal 2000
H o lte D iep g an g o n d e rk a n t kiel D raa g v e rm o g e n
zu iv erin g van de pekel, ca. tw ee m iljoen to n v acu ü m z o u t p er ja a r g ep ro d u ceerd .
D e eis dat het schip zo n o d ig o o k in de
D e Saline gaat ca. 400.000 to n zo u t per ja a r tra n sp o rtere n van D elfzijl naar h et M e m b ra an -elek tro ly se b e d rijf (M EB )
binn en h av en van Delfzijl m o e t k u n n e n laden, leidde to t de v o lg en d e m ax im ale h o o fd afm etin g en : L engte o .a. B reedte m ax .
90,00 m . 13,00 m .
van A K Z O R o tte rd a m : elke w e e k tw ee rondreizen. H ie rv o o r is een langjarige v e rv o erso v eree n k o m st g esloten tussen
D iep g an g m ax .
A K Z O en de R o tte rd am se rederij V erto m S cheepvaart- en H an d elm a atsch ap
Delfzijl steeds in ballast w o rd t gem aak t, w as een ru im e ballastcapaciteit n o o d za kelijk.
pij B .V . O p g ro n d van deze o v ereen k o m st g a f de rederij aan B o d ew es’ Scheepsw erven de o p d ra c h t to t de b o u w van de Saline (b o u w n u m m e r 565). O p le vering van h et schip v o n d o p 3 m a a rt j.1. plaats.
5,00 m .
D aar de teru g reis van R o tte rd a m n aar
D e definitieve gegevens van h e t schip zijn: L engte o .a. L engte 1.1.
89,90 m. 84,60 m.
12,85 m . 6,39 m. 5,00 m. 3600 t. 38(X) m 3. 1990
L a a d ru im in h o u d G ro ss to n n ag e D e Saline is g e b o u w d volgens de v o o r schriften en o n d e r toezicht van L loyd's R egister o f S h ip p in g , klasse 4* IOOA1, + L M C , U M S , restricted area, stren g th ened fo r d isch arg in g by grabs.
INDELING EN CONSTRUCTIE D e Saline is een enkeldeksschip m et k o rte bak en een verlaagde, k o rte kam panje. D o o r v ijf w aterd ich te sc h o tten w o rd t het schip o n d erv erd eeld in: vo o rp iek v o o r w aterballast; -
c o m p a rtim e n t v o o r dw arsschroef; d iep tan k v o o r w aterballast; ladinggedeelte; m achinekam er; ach terp iek v o o r w aterballast; ook de b ra n d s to f d ag tan k s zijn in de achter
Foto: Aerophoto Ecldc.
piek o n d erg eb rach t. In h e t lading g ed eelte bevinden zich tw ee lan g ssch o tten , 5,(K)m u it h a rt schip, m et daartussen een d u b b ele b o d em , zodat een b o x v o rm ig laadruim is gecreëerd. D ub bele b o d em en zijtanks zijn d o o r drie d w arssc h o ttc n v e rd e r o n d erv erd eeld . Zij v o rm e n aan SB resp. BB steeds één ge heel en zijn g ro ten d eels v o o r w aterballast bestem d. In de d u b b ele b o d e m zijn echter o o k tw ee b ran d sto ftan k s en tw ee d rin k w atertan k s in g e b o u w d (zie v erd er het al g em een plan). D e tankcapaciteiten zijn: B ran d sto f, incl. d ag tan k s
165,4 m 3.
D rin k w a te r W aterb allast
54 1677
in 3. in 3.
O o k d e m a ch in ek am er is van een dubbele b o d em v o o rzien . H ierin zijn o n d e r ande re o n d erg e b ra ch t de tanks v o o r sm eer olie, vuile olie en vuil w ater. SWZ5-93
223
. BOOTOEK-----
BRUGDEK__
-TOPCEK.
T /
k
'
-
M
f H f
j
r
\
,
-j
. HOCFDCEX___
+ H-+
CT
A
2
224
II i i l l tl i l 111Iliü H H ! I! f i ü lil l l l l l i ! ! »511 SIE i KtttM IH M » I I H il
! \
r -
^
-f
A y
t'
225
A c c o m m o d a tie D c a c c o m m o d a tie v o o r d e zesk o p p ig e b e m a n n in g is o n d e rg e b ra c h t in dc k a m panje en in een d e k h u is van tw e e lagen. O m van d e b ru g a f v o ld o e n d e zich t naar v o ren te h eb b en is h e t b ru g d e k 0 ,8 0 m o m h o o g g eb rach t. D e loze ru im te tussen b ru g d e k en b o o td e k valt g ro te n d e e ls b u i ten de m e tin g . D e in d elin g van de a c c o m m o d a tie is als v o lg t: O p h e t b ru g d e k : h e t stu u rh u is. O p h et b o o td e k : een su ite v o o r dc k a p i tein, sc h e e p sk a n to o r en d ag v erb lijf. O p het v erlaagde h o o fd d ek : aan de v o o r zijde d e v erblijven v o o r s tu u rm a n en scheeps w e rk tu ig k u n d ig e (zitk am er, slaap k am er en sanitaire ru im te ); d a ar ach ter aan SB drie h u tte n v o o r gezellen en in
Stuurhuis.
h et hek de w asserij, aan B B m e ssro o m , k o m b u is en in h e t h ek de p ro v ia n d -
V eld en , ty p e 1 D W 35/7000. D e s tu u r
b crg p laats. T u sse n de w asserij en de p ro -
m ach in e is g e k o p p e ld aan een re c h t h o e k ig b alan sro er.
v ia n d ru im tc lig t de stu u rm a c h in e k a m e r. D c h u tte n v o o r de gezellen h e b b en alleen een w astafel; op h a rt sc h ip b e v in d en zich tw ee to ile tte n en tw ee d o u ch ecellen v o o r
R ed d in g m id d elen A ls red d in g m id d e le n zijn tw e e o p b laas b are v lo tte n v o o r 10 p e rso n e n elk o p het
In h e t v o o rsc h ip is een d w a rs s c h ro e f ge ïn s ta lle erd , fab rik aat H o llan d R o e rp ro p e lle r, ty p e P D 200-1 (XX), m e t een
k a m p a n je d e k g ep laatst, alsm ed e een res cue b o o t o p h e t b o o td e k . V o o r deze laat ste is een d ra aid a v it v o o rzien .
a lg em een g e b ru ik . D e ac c o m m o d a tie is v an een th e rm o v e n -
s tu w k ra c h t v an ca. 3 ,3 to n . D e s c h ro e f
tilatiesy steem voo rzien .
w o rd t via een card an as en een o m k e e r/
MACHINEKAMERINSTALLATIE
C on stru ctie
re d u c tie k a st d ire c t aa n g e d rev e n d o o r een Scania d ie se lm o to r, ty p e D S 11, m e t een
In dc d u b b e le b o d e m en o n d e r h e t b o v e n
v e rm o g e n van 254 kW bij 2100 o m w ./
A ls h o o fd m o to r is een 9 -cilin d er, tw e e ta k t B olnes d ie s e lm o to r g eïn stalleerd , ty p e 9 D N L 190/600, m e t een v e rm o g e n
dek zijn lan g ssp an tc n to e g e p a st. V o o r het
m in . D e s c h ro e f m a a k t 568 o m w ./m in .
van 1260 k W bij 600 o m w ./m in . D e m o
bouw d. D e ta n k to p is v e rz w a a rd in v e rb a n d m e t
D ek w erk tu ig en
een S p iro fle x elastisch e k o p p e lin g , ty p e
O p de bak staat een an k e rlier m e t tw e e
het lossen m e t g rijp ers; d e ta n k to p b e p la -
n este n sch ijv en en tw e e v e rh a a lk o p p e n ,
K JO 180, en een L o h m a n n & S to lte rfo h t N a v ilu s re d u c tie k e e rk o p p e lin g , ty p e
tre k k ra c h t 43 k N , en o p h e t a ch te rsch ip
G W C 42.45, d e v ierb la d ig e s c h ro e f aan.
to r is afg esteld o p 1100 k W en d rijft via
o v erig e is h e t sch ip m e t d w a rssp a n te n g e
tin g h eeft een d ik te van 13 m m .
een k a a p sta n d e r, tre k k ra c h t 30 k N . B eide
V o o r h e t h u lp b e d rijf zijn in de m a ch in e
UITRUSTING LAA D R U IM
w e rk tu ig e n w o rd e n ele k trisc h a a n g e d re
k a m e r tw e e d ieselg e n erato rsets o p g e
B oven h et la a d ru im b e v in d e n zich tw e e
ven.
steld. D eze b estaan elk u it een V alin et
lu ik o p e n in g e n van 26 x 10 m . D eze w o r d en elk a fg e d e k t d o o r zes g eh eel g e slo te n
Machinekamer.
p o n to n lu ik c n , w e lk e d o o r d e w e r f z e lf zijn v e rv a a rd ig d . D e lu ik en w o rd e n be h an d e ld d o o r een ele k trisc h aan g e d re v en p o rta a lk ra a n , die o v e r d e lan g sco a m in g van de lu ik h o o fd e n rijd t. D e lu ik e n w o r d en a c h te r d e bak resp ectiev elijk v o o r de k a m p a n je o p g eslag e n . H e t laden en lossen g e b e u rt m e t w a lin stallaties, z o d a t h et sch ip g ee n eig en laa d g erei heeft. H e t ru im h eeft n a tu u rlijk e v en tilatie, w a a rv o o r aan v o o r- en ac h te rz ijd e v e n tila tiek o k ers zijn aan g e b ra c h t. H e t sta a lw e rk in h e t ru im is van een spe ciale, z o u tb e s te n d ig e c o a tin g v o o rz ie n .
VERDERE UITRUSTING S tu urgerei D e e le k tro -h y d ra u lisc h e stu u rm a c h in e is v an h e t tw e e -ra m s ty p e , fa b rik a at v an d er 226
SWZ 5-93
d ieselm o to r, ty p e 620 D .S .G ., m e t een v erm o g en van 90 kW bij 1500 o m w ./ m in. en een S tan fo rd g en erato r. In de bak is een n o o d /h a v e n g e n erato rse t geïnstalleerd, bestaan d e u it een V alm et dieselm o to r, ty p e 320 D .G ., m e te e n v er m o g en van 30 kW bij 1 5 0 0 o m w ./m in , en een Stanford gen erato r. Alle d ieselm oto ren lo p en o p gasolie en w o rd en gekoeld via b cu n k o elin g , behal ve de m o to r van d e n o o d /h a v e n se t, die rad iateu r gekoeld is. D e m ach in ek am er is v o o rzien van een C C >2 b ran d b lu ssy steem . D e flessen h ier v o o r zijn o n d erg e b ra c h t in een kast aan de v o e t van de sch o o rsteen . □
Lijst van toeleveranciers voor de Saline, gebouwd bij Bodewes' Scheepswerven B.V. voor Vertom Scheepvaart- en Handelmaatschappij B.V. (niet volledig) Ajax de Boer, Amsterdam Alewijnse Noord, Bergum Alvedoor A.B., Zweden Het Anker, Schelluinen Benes. Hoogezand Bruinhof, Rotterdam Cetema B.V.. Oss Conver OSR, Bremen Coops & Nieborg, Hoogezand Datema Delfzijl B.V., Delfzijl Econosto, Rotterdam Gebr, de Haan B.V., Hoogezand Ten Horn B.V., Groningen INA B.V., Rotterdam Intersona B.V., Epe Kroon B.V., Hoogezand Van Leeuwen, Zwijndrecht Marin Assist, Zoeterwoude Marine Service N oord B.V., Hoogezand Nautische Unie B.V., Delfzijl Noordhof Schilderwerken, Kropswolde Rockment, Denemarken Sandfirden Technics B.V., Den Oever Schat Davit Company, Utrecht Scheen B.V., Kropswolde Smits Neuchâtel B.V., Nieuwegein Staalcenter Roermond. Roermond Thielco Staalindustrie, Reuven Verhoef B.V., Aalsmeer Wärtsilä, Krimpen aan de Lek Isolatiebedrijf Weewer, Groningen N V. Weco, Hoogezand Winteb, Winschoten W ortelboer, Rotterdam
C02-uitrusting Elektrische installatie Binnendeuren Romen en poorten Achtersteven Scheepskeerkoppeling Zink anoden Rollen en kluizen Kraan voor luiken Nautische inventaris Appendages Luchtbehandelings-, C.V.- en sanitaire instollaties Dekwerktuigen Navigatie-apparatuur Geluidmetingen Hang- en sluitwerk Buizen Reddingvlotten Inbouw machinekamer Rescue boot Schilderwerk Plafonds Dieselgeneratorsets Kraan voor rescue boot Betimmeringen Vloeren in accommodatie Zetwerk verschansingsprofielen Roosters Loopbrug Hoofdmotor Isolatiewerkzaamheden Scheepstuigerij Tank ont- en beluchters Ankers en kettingen
diversen
LR's Rulefinder L loyd’s Register announced a new com puter database system w hich will give easy and is im ediate ac cess to both LR’s Classification Rules and associated international statutory regulations, and nation al flag interpretations. T he new system , Rulefinder, is com prehensive and user-friendly. Shipbuilders and designers, LR’s ow n plan approval surveyors and field surveyors will all be able to access data in the form at m ost di rectly relevant to their particular needs. SWZ5-93
I
W hatever the starting point, the user specifies details about the ship he is interested in, such as ship type and flag state, and the system responds instantly by com piling the relevant classification and stat utory rules and regulations on to one com puter screen. U nw anted inform ation is filtered out, but can be easily retrieved. Extensive cross-reference links are also pro vided. In addition the system will include the LR.PASS (Lloyd’s Register Plan Appraisal System for Ships) program s, enabling users to access these directly and platform Rules
calculations should they wish to do so. T he need to design a system that w ould be sim ple to use, even by those unfam iliar w ith com puters, has been an im portant considera tion. T he system requires the ab solute m inim um o f keyboard skills. T he system is m ade up o f an ad vanced user interface linked to a relational database. It is W indow s based and can either run on m a chines w ith a D O S operating sys tem or on machines w ith a U nix system. Access to data takes the form o f a graphic ’contents list’
that will lead users directly to the inform ation they require. A po w erful search facility serves as an in dex and also perform s different types o f search - keyw ord, w ild card, proxim ity, phonetic and synonym . Storage facilities allow text to be held, retrieved and dow nloaded for local printing or publishing. T here are also ’lim itless’ possi bilities for custom ising the system to include clients’ ow n require m ents and interpretations. The core package will be available d ur ing the second quarter o f this year.O
227
DE MARITIEME MARKT
STRATEGISCH PLANNEN M e n s o de J o n g L an g e te rm ijn p la n n in g in de ja re n vijftig w as v o lg e n s de b e k e n d e A m e rik a a n se
voor de
N o o rd z e e
h erlev en .
M aar ju is t n u k o m t d e E ngelse reg erin g m e t n ie u w e b elastin g re g els die ex p lo ratie o n tm o e d ig e n . D e b a g g e rin d u strie w eet
g e n d e aa n n a m e s w a a ro p zij zijn g eb a seerd. A W E S g a at u it v an een g u n stig e
allang h o e afh an k elijk zij is v an o v e r h e id s b u d g e tte n v o o r in fra stru c tu re le
rin g van je d o elstellin g en en v an je h a n d e
m a rk t v o o r de sc h e e p s b o u w v a n a f 1995
p ro je cte n .
lin g en die je n o o d z a k e lijk a ch t o m die
in h et ein d o k to b e r 1992 v e rsc h e n en rap
d o e lste llin g e n te b e re ik e n ’. D ie d efin itie
p o rt v an h e t M a ritim e In d u strie s F o ru m . E en g e m id d e ld e w e re ld p ro d u k tie van
W el m a g m e n e r v a n u itg aan d at e x tra v raag elders een u itstra lin g zal g e v en m e t
is ja re n la n g g e b ru ik t. N u is h e t v o o r een m in is te r n a tu u rlijk g e m a k k c lijk een p aar
15,2
m ln
CGT
p e r ja a r
g e d u re n d e
o o k b etere p rijzen v o o r de sc h e e p sb o u w in N e d e rla n d . D a t h o e ft ev en w el n iet zo
o n tw ik k e lin g van een n ie u w v lie g tu ig .
1995-2000 staat d aarin te g e n o v e r 10,9 m ln C G T g e d u re n d e 1991-95. D a t b e te
V o o r een g ro te rederij zal h e t o o k m o g e
k e n t een 4 0 % h o g e re p ro d u k tie bij een
lijk zijn een m ilja rd o p tafel te leg g en oin
slechts m a tig g ro e ie n d e capaciteit. M e n m o e t z o ’n scen ario w el g o ed lezen. D e
O o ste u ro p e se c o n c u rre n tie een b elan g
g u n stig e g a n g v an zak en is o .a . e e n ge
aan e x tra o p d ra c h te n v o o r de Jap an se en
te ru g v e rd ie n e n en d a a rv o o r zijn helaas
v o lg v a n d e te v e rw a c h te n to e n a m e van
Z u id k o re a a n se w e rv e n . H o e de w e rv e n
g e d e ta ille e rd e p la n n e n o n v o ld o e n d e . In de ja r e n ta c h tig is d e te rm lan g e te rm ijn
de slo o p v an d e vele g ro te b u lk ers en V L C C ’s d ie in de ja r e n z e v e n tig zijn ge
in O o s t-E u ro p a en R u sla n d zich zullen o n tw ik k e le n in de k o m e n d e ja r e n is
p la n n in g d an o o k g eleid elijk v e rv a n g e n
b o u w d . H e t h o u d t n ie t z o n d e r m e e r in
m o e ilijk in te sc h atten . H e t is alleen zek er
d o o r stra te g isc h e p la n n in g . N a tw e e m aal een o liecrisis in de ja r e n z e v e n tig , b eid e
d at e r een g o e d e v raag zal zijn n aa r k lein e re sch ep en , h e t m a rk tg e b ie d v a n d e N e
d at h e t g e d u c h te c o n c u rre n te n zullen w o rd e n , v o o r z o v e r zij d a t al n ie t zijn.
g e v o lg d d o o r een e c o n o m isc h e recessie, zagen velen niet m ee r zo v eel in h et m ak en
d e rla n d se sc h e e p sb o u w . G e lu k k ig m e e n t A W E S d a t o o k in die se c to r de v ra a g zal to e n e m e n . V an de 2 3 ,6 0 0 schep en to t
A W E S g aat e r van u it d at de b esch ik b are c o m m e rc ië le w e rfc a p a c ite it in O o s tE u ro p a en R u slan d zal g ro eien van 1,6
v an v ijf to t tien ja a r. E en la n g e te rm ijn stra te g ie k o n m e n w el h e b b e n m a a r p lan
5000 G T is n am elijk 3 5 % reed s o u d e r dan
m ln to t 1,8 m ln C G T in de p erio d e
20 ja a r. M a a r ju is t die o u d je s zijn in h et
1990-95. Z o d ra een zek ere m a te van p o li
n in g
D a t laatste ro e p t im m e rs asso
M id d e llan d se Z e e g e b ie d te v in d e n . H e t is
tieke en eco n o m isc h e sta b iliteit is b ereik t,
ciaties o p m e t h et p recies v a stste lle n w a t g ed aan m o e t w o rd e n , h o e . w a n n e e r en
d e v raa g o f N e d e rla n d se w e rv e n veel
kan d e p ro d u k tie e r flink g ro eien .
p ro fijt zu llen h eb b en v an v e rv a n g in g s-
D e n ie u w ste th e o rie o v e r strateg isch e
d o o r w ie. Een stra te g ie v e rla n g t alleen
v raag in de Z u id e u ro p e se lan d en . Een
p la n n in g is d a n o o k d a t b ed rijv en in feite
h e t fo rm u le re n van m e e r a lg e m e n e d o e
stra te g ie k an w el zijn h e t a cq u isitieb eleid
m a a r w a t m o e te n a a n ro m m e le n en h u n
len als c o n c e n tre re n o p k e rn a c tiv ite ite n ,
m e e r te ric h te n o p deze lan d en , v o o r h e t
e v en tu e le stra te g ie steed s m o e te n aan p as sen aan de g e w ijz ig d e o m sta n d ig h e d e n .
m ilja rd b e sc h ik b aa r te stellen v o o r de
v an u itg e w e rk te p la n n e n o v e r p erio d es
g ro e i d o o r o v e rn a m e s in een b ep aald e
geval d e N e d e rla n d s e re g e rin g er n iet in
se c to r, enz. Z o v o n d M ich ael P o rte r van
slaag t m e t een v o o r d e red ers a a n tre k k e
d e H a rv a rd B usiness S ch o o l in h e t b eg in
lijk s te u n p a k k e t o p tafel te k o m e n . A W E S v e rw a c h t v e rd e r een g ro te re
v a n de ja r e n ta c h tig d a t h e t e r bij stra te g ie
v er te reik en d a t o o k d e b o u w e rs v an b in n e n sc h e p e n er p ro fijt v an zullen h eb b en . In te g e n d e el zelfs! V o o r die w e rv e n is de rijk e r g e g ev e n d an een p aar m iljo en d w t
D a t laatste m o e t n a tu u rlijk m a a r o m het beleid te b aseren o p ’trial and e r r o r ’ m e th o d e s lijk t w a t v e r te gaan. O n te g e n z e g
v raag v a n a f o m s tre e k s 1995 n a ar n ie t-la -
g elijk zijn v e rh ev e n stra te g ië n als d e w en s
d in g v e rv o e re n d e sch ep en . Z o ’n sc en ario
de g ro o ts te E u ro p e se b o u w e r v an een be
lag e p ro d u k tie k o s te n o f o m d a t e r h o g e to e g a n g s d re m p e ls to t zijn m a rk t zijn.
g aa t e v e n w e l u it v a n o n g e w ijz ig d e o v e rh e id sp o litie k . Z o k a n d e v o o rsp e ld e v e r-
paald ty p e sch e p e n te w o rd e n , th a n s n a u w elijk s te v e rw e z e n lijk e n . M a a r h et is
D a t k lin k t n a tu u rlijk allem aal p ra c h tig ,
v a n g in g s v ra a g n a a r k lein e v ra c h tsc h e p e n
o o k een stra teg ie e r n a a r te stre v e n to t de
m a a r z o ’n situ a tie zal la n g n ie t altijd zijn te
ten dele a fh an k elijk zijn v an een v o o r t
m ee st p ro d u k tie v e en g o e d k o o p s te b o u
v in d e n . W at zou bij v o o rb e e ld h e t n ich e -
g a a n d e lib e ra lise rin g v an d e n a tio n a le
g eb ied v o o r d e N e d e rla n d s e scheeps
v a a rt in E u ro p a . H e t v isserijb eleid v a n de E G b e te k e n t d a a re n te g e n m in d e r n ie u w
w e rs van sch ep en te b e h o re n . D e N e d e r landse w e rv e n g ev en d a a r reeds veel aan
o m g aat n ich es te v in d e n w a a r h e t b e d rijf s te rk k a n zijn d o o r een b e te r p ro d u k t,
b o u w v a n v isse rssc h e p e n . Bij de passa
d a c h t aan, m a a r so m s g e b e u rt d a t alleen sc h o k sg e w ijs. M e n g a a t pas in v e ste re n in
sc h e p e n b o u w e n ? A ls h u lp m id d e l bij een stra te g isc h beleid
g ie rsv a a rt k a n de A m e rik a a n se o v e rh e id een sp a ak in h e t w iel stek e n d o o r b e le m
a rb e id sb e sp a re n d e te c h n ie k e n w a n n e e r d e c o n c u rre n tie k ra c h t is v e rm in d e rd .
zijn sc e n a rio ’s g o e d b ru ik b a a r. Shell h eeft
m e rin g e n o p te leg g e n aan sch e p en o n d e r
E en g o e d e stra te g ie k a n zijn h et w e rfp e r-
la n g e tijd - en m issc h ie n n u n o g - g e w e rk t
v re e m d e v lag. Bij d e o ffsh o re leek h e t er
soneel v an h o o g to t laag te d o o rd rin g e n
m e t v ersch illen d e en re g e lm a tig aan g e p aste sc e n a rio ’s v o o r v raag n a a r e n aan
to t v o o r k o r t o p d a t d e g ro te o lie b e d rij-
v an d e n o o d z a a k steeds alle m o g e lijk h e
ven h u n b u d g e t v o o r d e N o o rd z e e be p e rk te n o m m e e r g eld te k u n n e n stek e n in
d en aan te g rijp e n de k o stp rijs te v erlag en en d e p ro d u k tiv ite it te v e rb e te re n . W at er
R u ssisch e a v o n tu re n . N u d aa r o p k o rte
d an o o k g e b e u rt in d e w e re ld , z o ’n w e r f
te rm ijn w e in ig kan s o p is, k an d e b e la n g
zal o v e rle v e n . □
b o u w m o e te n zijn n u o o k d e m e e ste w e r v en in h e t V e rre O o s te n g e av an ceerd e
b o d van olie. A an d e h a n d d a a rv a n k o n m e n stra te g isc h e b e slissin g e n n e m e n . A W E S m a a k t sc e n a rio ’s v a n de to n n a g e -
I
p rim a ir o m o f h e t scen ario later o o k zal u itk o m e n . B e lan g rijk e r zijn d e o n d e rlig
stellin g
m in is te r van defen sie M c N a m a ra 'een s y ste m a tisc h e b e o o rd e lin g e n fo rm u le
bij v o o rb e e ld de g ro o ts te c o n ta in e rre d e r te w o rd e n . Z o ’n b e d rijf m o e t d a t geld w el
228
b alans e n de d a a ru it v o o rtv lo e ie n d e v raag n aar n ie u w b o u w . H e t g aat e r d aarb ij n iet
SWZ 5-93
MARITIEME TOELEVERANCIERS UIT DE SCHADUW? B
in n e n d e
’m a r i t i e m e
d r ie h o e k
’
v a n reders, w erv en
EN TOELEVERANCIERS W O R D T DE BIJDRAGE DIE DE GEVA
Pitii den H ertog J o o st K n ijp e r
RIEERDE SECTOR VAN MARITIEM E TOELEVERANCIERS LEVERT
D a n y Jacobs
AAN HET HAND H A V EN EN VERSTERKEN VAN COM PETITIEVE
T N O Studiecentrum voor Technologie en Beleid, Apeldoorn
MARITIEM E CLUSTERS O N D ERSCH A T. V O O R A L W ERVEN, MAAR O O K REDERS, ZULLEN ERVAN D O O R D R O N G E N M OETEN RAKEN DAT DE A A N W E ZIG H E ID VAN EEN GROEP VAN IN N O VATIEVE EN KW ALITATIEF GOEDE TOELEVERANCIERS EEN EERSTE VEREISTE IS VOOR DE COM PETITIV ITEIT VAN DE MA RITIEME
s e c t o r in
In een d o o r h e t T N O S tu d iecen tru m v o o r T ech n o lo g ie en Beleid (S T B -T N O ) u itg ev o erd e strateg isch e secto rstu d ie zijn de uitd ag in g en , k ansen en b ed reig in g en geïdentificeerd die via v eran d erin g en in p ro d u k tiefa cto re n , de th u ism ark t, h et n etw erk en de eco n o m isch e o rd e aan k n o p in g sp u n te n bieden v o o r v ern ieu w en d o n d e rn e m in g s- en o v erheidsbeleid. D e conclusie luidt dat h et b elangrijk is uit de vicieuze cirkel van de k o sten co n cu rren tie te gerak en. B etere sa m e n w erk in g b in n en de m aritiem e d rieh o ek is n o d ig o m p ro d u k tv e rn ie u w in g te realiseren. M ari tiem e toeleveranciers zullen h u n k w aliteitso rien tatie en hun m eerw aard e m o eten bew ijzen en de tren d n aar ’specialties’ in d e sch eep sb o u w o n d e rsteu nen. M aritiem e toeleveranciers m e t een sterke m aritiem e specialisatie zullen sys tem atischer in tern atio n ale m a rk te n m o e ten b ew erk en . N ag eg aan d ien t te w o rd en o n d er w elke v o o rw a a rd e n en o p w elke gebieden de collectieve strateg isch e sa m e n w erk in g in de secto r en m e t afnem ers kan w o rd e n v o rm g e g e v e n . A an k n o p in g sp u n ten lig g en hierbij o p het vlak van p ro d u k to n tw ik k e lin g , to elev eren en
N
e d e r l a n d als g e h e e l .
PORTER ANALYSE In o p d ra c h t van de S tich tin g C o ö rd in a tie M aritiem O n d e rz o e k (C M O ) heeft S T B T N O de N ed erlan d se m aritiem e toelev e ranciers o n d erzo c h t. O m de co n cu rren tiek rach t en v ooral de d y n am iek in deze sector te k u n n en bepalen is g eb ru ik ge m aak t van de aanpak van de A m erik aan se eco n o o m P o rte r. D e co n cu rren tie tussen o n d ern e m in g en is v olgens P o rte r afhan kelijk van het aantal n ieu w e to etred ers, de m og elijk h ed en v o o r p ro d u k t-su b s ti-
tu tie d o o r de afnem ers en de k rach tsv er h o u d in g tussen enerzijds toeleveranciers en anderzijds de afn em ers in een sector. O p h et niveau van d e bedrijfstak zoekt P o rte r naar de stru c tu re le factoren die de dy n am iek van een sector bepalen in rela tie to t zijn b red ere o m g ev in g . D eze ele'm en ten zijn sam en g eb rach t in de zo g e naam d e ’d ia m a n t’, die in fig. I staat afgebeeld. N a een k arak teriserin g van de m aritiem e toeleveranciers in N ed erlan d w o rd t in dit artikel ingegaan o p de elem enten uit de d iam a n t. A an slu iten d k o m e n de belang rijkste kansen en b ed reigingen v o o r de secto r aan de orde.
Fig. 1. Porter's diamant
u itbesteden en altern atiev e aanbested in g sv o rm en . H et lange te rm ijn o v e r heidsbeleid d ie n t g erich t te zijn o p h et h an d h av en en v ersterk en van de co m p e ti tieve m aritiem e clusters. D aarbij zou d en niet ko sten red u c tie g e k o p p e ld aan defen sieve steu n v erle n in g , m a a r specialisatie en differentiatie via het v ersterk en van het n e tw e rk van to elev erin g en u itb ested in g en het in n o v atiep o ten tieel centraal aan d ach tsp u n t m o e te n zijn. SWZ5-93
229
DE SECTOR
b ra c h t to t m in d e r dan vijf. U itz o n d e rin
D e im p u ls v o o r productontw ikkeling k o m t
H e t is n au w elijk s g ep a st te sp re k e n van dé
gen zijn m a rk te n van re la tie f e e n v o u d ig e p ro d u k te n als d e u re n , lu ik en , ra m en ,
n a u w e lijk s u it de sc h e e p sb o u w . D e w e r
se cto r
van
m a ritie m e
to elev eran ciers.
E erd er is sp ra k e van een in aantal tam elijk o m v a n g rijk e g ro e p van o n g e lijk so o rtig e
s tu u rh u tte n , lieren en s ta n d a a rd p o m p e n ,
ven zijn tec h n o lo g ie v o lg e n d d o o r d e ge d etailleerd e b e ste k k e n van de red erijen en
m a a r ju is t in d eze se g m e n te n is de d ru k o p h e t prijspeil h o o g .
d o o r d e g ro te risic o 's v e rb o n d e n aan p ro -
h an d els-, in stallatie- en p ro d u k tie b c d rijven die b ijv o o rb e e ld v erschillen w at be
V an d e g ro e p van in totaal 400 in het
re n -in d u strie . D e im p u ls to t p r o d u k to n t-
treft m a ritie m e specialisatie, aan de m a ri
T N O -o n d e rz o e k g e ïd e n tific e e rd e m a ri
w ik k e lin g k o m t e e rd e r van d e red ers die
tiem e se cto r g e re la tee rd e o m ze t, e x p o rto rië n ta tic , p ro d u k t- en o rg a n isa -
tiem e to elev eran c iers (z o n d e r w erfa c tiv itciten) h eb b en er 200 een p u re h a n d e ls
w en sen u iten o p h et g eb ied van een effi ciënte b e d rijfsv o e rin g van h e t schip en
tie v e rn ie u w in g , d iv ersificatie en k w a li-
fu n ctie
een
van de o v e rh e d e n d ie in in tern atio n aal
te itso riën tatie. K o rto m : h e t is gezien de
p ro d u k tie fu n c tie . 49 % van de laatste
v e rb a n d v o o rtd u re n d de reg elg ev in g op
d iv e rsite it v o o ral de g em ee n sc h a p p e lijk e
g ro e p b e d rijv en c o m b in e e rt d e eigen p ro -
h e t g e b ie d van b ijv o o rb e e ld veilig h eid en
a fz e tm a rk t die m a ritie m e to elev eran ciers
m ilie u b e la stin g van in stallaties aan b o o rd
b in d t.
d u k tie m e t h an d el. U it h e t o n d erzo e k b lijk t v e rd e r d at bij d e 200 m a ritie m e to e
E v en als d e sc h e e p s b o u w in d u strie h e b
lev eran ciers m e t eigen p ro d u k tie in totaal
p ro ces van p ro d u k to n tw ik k e lin g w ein ig
ben d iv erse se g m e n te n b in n en d e secto r
m e e r d an 8.000 w e rk n e m e rs d ire c t w e rk
g efo rm a lise e rd is en v o o r een b elan g rijk
van de m a ritie m e to e le v e rin g de afg elo
zaam zijn v o o r d e m a ritie m e a fz e tm a rk t.
deel ste u n t o p erv a rin g sk e n n is, heeft de
pen decennia een d rastisch e h e rs tru c tu re
se c to r v an m a ritie m e to elev eran ciers zich
rin g d o o rg e m a a k t. D it h eeft er n iet alleen
D e m e e ste b e d rijv e n b e h o re n to t h et m id d e n - en k lein b e d rijf, w aarb ij in 63 % van
to e geleid d at het aantal m e n sen d at w e rk
de g evallen m in d e r d an 30 m en se n v o o r
o n tw ik k e ld to t een b e lan g rijk in n o v a tie -
zaam is ten b eh o e v e v an d e m a ritie m e
de m a ritie m e m a rk t w e rk e n . D e a fh an k e
sc g m e n t (zie o o k k ad er 1).
a fz e tm a rk t g estad ig is a fg e n o m e n , m aar
lijk h eid van de m a ritie m e a fz e tm a rk t va
o o k dat de s e c to rs tru c tu u r d ra stisch is
rie ert sterk : 36 % b eh a alt tw e e d e rd e o f
K a d e r 1: Kostenconcurrentie versus concur
v e ra n d e rd .
p ro d u c e n te n
m e e r o m z e t u it d ie m a ritie m e m a rk t, 24
rentie op basis van differentiatie en de nood
zijn d e fin itie f u it de m a rk t v o o r m a ri
% tu ssen d e een d erd e en tw e e d e rd e en 40 % m in d e r d an een d e rd e . S lechts een klein
zaa k van ’upgrading’
tie m e
V ersch eid en e
to e lev erin g en
g e sta p t
en
een
g ro e ie n d e g ro e p v an b e d rijv en in v e ste ert
en
de
a n d e re
200
d u k to n tw ik k e lin g in de k a p itaalg o ed e-
v an sch ep en v e rsch e rp e n . H o e w e l het
b in n e n de m a ritie m e secto r als geheel
to p s e g m e n t is geheel g esp ecialiseerd o p d e m a ritie m e m a rk t en d a a rv an o p e re e rt
een k eu ze m a k e n tu ssen tw e e fu n d a m e n
van h an d elsactiv ite ite n n e e m t d a a re n te
w e d e ro m slech ts een re la tie f k leine g ro e p
tele stra te g ie ë n . D e eerste is een lag e-k o s-
gen toe, o o k v o o r p ro d u k tie b e d rijv e n .
o p w ereld sch aal. D eze statisch e b esc h rijv in g van de m a ri
te n strate g ie , w aarb ij v o o rtd u re n d ge tra c h t w o r d t o m een p ro d u k t g o e d k o p e r
n iet lan g er in d eze m a rk t. D e b etek en is
D e N e d e rla n d se sc h e e p s b o u w in d u strie
O n d e rn e m in g e n m o e te n v o lg en s P o rte r
m aak t in to e n e m e n d e m a te g e b ru ik van
tiem e to e le v e ra n c ie rs en d e aard van h u n
aan te b ie d e n dan de c o n c u rre n te n . D e
u it h et b u ite n la n d a fk o m stig e c o m p o
activ iteiten zeg t n o g w e in ig o v e r de d y
tw e e d e stra teg ie ric h t zich o p d ifferen tia
n en ten , p ro d u k te n en sy ste m e n . D e im
n a m iek in de secto r. D eze w o r d t h ie ro n
tie. w aarb ij d e p ro d u c e n t een h o g e re to e -
p o rt en b in n e n la n d se v e rk o o p h ierv an v o rm t een steeds b e la n g rijk e r deel v an de
d e r o p basis van fig u u r 1 b e sp ro k en .
g e v o e g d e w a a rd e w e e t te behalen dan zijn
o m z e t, o o k v an in stallatie- en p ro d u k tie
PRODUKTIEFACTOREN EN UPGRADINGSSTRATEGIEËN
d en , w a a rv o o r de cliën t b ereid is een rela tie f h o g e re p rijs te betalen. D iffe re n -
bed rijv en .
c o n c u rre n te n d o o re e n specifiek, k w alita tie f h o o g w a a rd ig e r p ro d u k t aan te bie
H et g e v o lg v an deze h e rs tru c tu re rin g is
V an g r o o t b e lan g v o o r de c o n tin u ïte it en
d at in N e d e rla n d slechts een selecte g ro e p
h e t w in stp o te n tie e l van b e d rijv e n ach t
rieerders p ro b e re n een eigen m a rk t v o o r
v an m a tig to t ste rk gesp ecialiseerd e be
h u n p ro d u k te n te creëren d o o r e r speci
be
P o rte r de steeds v e rb e te rd e w ijze w a a ro p b e d rijv e n de d iv e rse p ro d u k tie fa c to re n
sc h o u w d in h o g e m a te a fh an k elijk is van
a a n w e n d e n . H ij n o e m t d it ‘u p g ra d in g ’.
ven w a a rv o o r k la n te n bereid zijn een
speciaal o p de m a ritie m e afz e tm a rk te n af
N e d e rla n d sc o o rt o p de a a n w ezig h eid
m e e rp rijs te betalen . V o o r o n d e rn e m in
g e ste m d e p ro d u k te n . D aarb ij is d e rela
van
niet
g en u it o n tw ik k e ld e lan d en is h et re la tie f
tie f ste rk e o rië n ta tie o p de th u is m a rk t o p
slecht: een tra d itio n e e l o p g e b o u w d e e r
m o e ilijk een la g e -k o ste n stra te g ie te v o l
vallend.
ste rk
v a rin g sk e n n is in h et sc h e e p s b o u w v a k , ‘s
gespecialiseerde, h o o g w a a rd ig e p ro d u k
w ereld s g ro o ts te h av en , d e o ffsh o re in de
g en , o m d a t ze o p d it p u n t m o e ilijk k u n n en c o n c u rre re n m e t o n d e rn e m in g e n uit
tie b e d rijv e n , die er o o k in slagen b u ite n
N o o rd z e e e n d e u n ie k e p o sitie in de b a g -
la g e -k o ste n -la n d e n .
landse sc h e e p s b o u w m a rk te n te b ed ie
gerij. T o c h is in h e t v erled en geen g ro te
d o o r d e h o g e r w o rd e n d e eisen van de
n en , o p d e v in g ers van één, h o o g u it tw e e
tra d itie v an m a ritie m e to e le v e rin g o n t
c o n su m e n te n o f afn e m e rs de kans o p suc
h a n d e n te tellen.
staan , d o o rd a t w e rv e n e n red erijen veel a ctiv iteiten z e lf v e rric h tte n . D e b ijd ra g e
ces o p basis v an een d ifferen tiatiestrateg ie c o n c u rre n tie v o o rd e e l v o o rtd u re n d v e r
land, m aar g aat o p v o o r h e t m eren d e e l
van d e N e d e rla n d s e m a ritie m e o n d e r w ijs- en k e n n is in fra stru c tu u r aan e n de
van de N o o rd w e s t-E u ro p e s e lan d en . Z o
u itw isselin g v a n k en n is m e t de m a ritie m e
gezien c o n c u rre n te n n iet stilzitten . O v e r
is in N o o rd w e s t-E u ro p a h e t aantal p ro
to e lev eran ciers is e c h te r b e p e rk t te n o e
h e t alg em een w o r d t h ier g e sp ro k e n van
d u cen te n v an sc h e e p sd ie se lm o to re n , lif
m en. H o e g e v e n de m a ritie m e to elev eran ciers
een m o eilijk te v ertalen te rm , die slaat o p
tien ja a r tijd sterk g e k ro m p e n . H e t aantal c o n c u rre n te n in N o o rd w e s t-E u ro p a is
in d e p ra k tijk g esta lte aan d e u p g ra d in g ?
de v ersch illen d e m o g e lijk h e d e n o m een
V ie r v o rm e n w e rd e n a a n g e tro ffe n : p ro -
k w a lita tie f c o n c u rre n tie v o o rd e e l v e rd e r
d o o r d e c o n c e n tra tie en ‘sh a k e o u t’ in
d u k to n tw ik k e lin g , d iv ersificatie, k w a li
u it te b o u w e n .
so m m ig e s e g m e n te n d ik w ijls te ru g g e
te itsz o rg en in te rn a tio n a lise rin g .
d rijv en
b estaat
In
d ie
n a ar
N e d e rla n d
om zet
zijn
de
D it b o v e n g e sc h e tste b eeld is o v e rig en s n ie t e x c lu s ie f v o o rb e h o u d e n aan N e d e r
ten, sc h eep ssch ro ev e n en d e k k ra n e n in
tra d itio n e le
fa c to rv o o rd e le n
fieke k e n m e rk e n e n k w a lite ite n aan te ge
D a a rn a a st
n eem t
to e. V o o r b e id e stra te g ie ë n g e ld t d at het ste rk t en v e rn ie u w d m o e t w o rd e n , aan
‘u p g ra d in g sstra te g ie ë n ’. ‘U p g ra d in g ’ is
Diversificatie, h e t b etre d e n van an d er so o rtig e afzetm ark ten , h o u d t in dat m ari
aan g etro ffen in de aard van de in k o o p . E r is een e n o rm e v erta k k in g van o ffertes en
tiem e toeleveranciers ofw el geheel nieu w e m a rk te n b u iten d e m aritiem e sector, ofw el aan v erw an te m aritiem e afzet m ark ten als de offsh o re, de ja c h te n b o u w o f de n atte w a te rb o u w b ew erk en . D eze
er w o rd t in v e rh o u d in g m e t bu iten lan d se w erv en ex treem gespreid in g ek o ch t. D e w e rv en trac h te n de lage prijs w a a rv o o r zij de b o u w o p d ra c h t h eb b en aan g en o m en a f te w en telen o p m aritiem e toelev e ranciers en zijn d o o r h u n centrale positie in staat de to eleveranciers tegen elkaar u it te spelen o m de prijs te d ru k k e n . Een lan g e re-te rm ijn -in k o o p strate g ie lijkt te o n tb rek e n . E r zijn ev en w el u itzo n d erin
laatste d rie aan v erw an te d eelsectoren zijn interessante m a rk ten , o m d a t m eerw a ar de h ier vaak b ete r betaald w o rd t. Een flinke in v esterin g in h e t v o ld o en aan strenge veilig h eid sv o o rsch riften gaat evenw el aan h e t b etred en v an deze niche m ark ten vooraf. Kwaliteitszorg is v o o r veel p ro d u ceren d e m aritiem e toeleveranciers een b elangrijk aandach tsp u n t. V eel p ro d u k tie b e d rijv e n streven bijv o o rb eeld n aar certificatie o f zijn reeds gecertificeerd. D e in sp an ningen op d it vlak w o rd e n ech te r niet altijd g ew aard eerd d o o r de afnem er. D e m eeste w erv en vullen k w aliteitszo rg p ri m air 111 ten beh o ev e van h u n ro l als p ro cesorgan isator, niet ten b eh o ev e van h u n rol als v ra g e r van h o g e k w aliteit aan de toeleverende in d u strie. In v e rw a n te sec to ren als de offsh o re en de ja c h te n b o u w w o rd t k w aliteit w el g evraag d en betaald en d it is v o o r een aantal m aritie m e toele veranciers een reden g ew eest o m zich m eer op deze n ich e -m a rk ten te richten. Internationalisering w o rd t d o o r m aritiem e toeleveranciers n o g relatief w ein ig o p g e pakt. Slechts een kleine to p van p ro d u centen is w ereld w ijd actief en w e rk t in incidentele gevallen sam en in de b ew e r king van b u iten lan d se m ark ten . In d u s triële sa m en w e rk in g o p stru c tu re le basis m e t p artn ers b u iten N e d erla n d is w ein ig on tw ik k eld .
THUISMARKT D e b innenlan dse v raag is sterk afhan k e lijk van de co n ju n ctu u r o p de w ereld sch eep sb o u w m a rk t en die h eeft in het g ro o tste deel van de ja ren tach tig een dip v e rto o n d . D a a rd o o r is o o k de o m v a n g van de N ed erlan d se afz etm a rk t v o o r de m aritiem e toelev eran ciers g ek ro m p e n . W el is h et p ro cen tu ele aandeel van to eg e leverde m aterialen en d iensten gestegen to t 60 a 70 % v an de b o u w k o ste n van een schip en de v erw a c h tin g is d at dit percen tage in de to e k o m st n o g v erd e r zal stij gen. D eze m aterialen en dien sten zullen ech te r n iet enkel d o o r gespecialiseerde bed rijv en w o rd e n to eg elev erd , m aar ook d o o r toeleveranciers v an m e e r algem ene, gestandaardiseerd e c o m p o n en te n . D e vraag is in die zin veeleisend d at de w erv en p er b o u w o p d ra c h t d o o r zeer
SWZ5-93
gen. E n k ele reders w illen n o g w el eens rechtstreeks aan een w e rf via een 'th is-o req u al’ c o n stru ctie in h e t bestek een be paalde to elev eran cier v o o rsch rijv en o p basis van de bew ezen k w aliteit van zijn p ro d u k t. D o o r deze v erg aan d e v o rm van specificatie zijn de w erv en in de tijd steeds m eer vrijheid k w ijtg eraak t. Een p u n t van z o rg is dat d o o r de ex tre m e sp reid in g een su b -o p tim aliserin g o p tre e d t van installaties en sy stem en in het schip. V erb eterin g en o p dit p u n t d o o r
d e afnem ers, de w erv en m et h u n k o rte term ijn -in k o o p b ele id , sterk e p rijsoriëntatie en g ro te in k o o p sp reid in g . De rede rijen als uitein d elijk e g eb ru ik ers beper ken d o o r h et o pstellen van gedetailleerde bestekken de in k o o p v rijh h eid van de w erv en . D e to elev erin g aan de m aritiem e toeleve ranciers is aan hetzelfde d o m in o -effëct o n d e rh e v ig als de sector van de m ari tiem e toeleveranciers z elf ten opzichte van de w erv en . O p capaciteitsbasis w o rd t geb ru ik g e m a a k t van regionale 'jo b b ers'. Individuele co m p o n en ten w o rd e n veelal in h et b uitenland inge k ocht. D e N ed erlan d se m aritiem e toeleveran ciers o n d erv in d e n v o o ral concu rren tie van b u iten lan d se to etreders die via de han d elsb ed rijv en een plaats veroveren op de th u ism a rk t. V o o r veel eenvoudige co m p o n en ten en individuele p ro d u k te n zijn de o v erstap k o ste n v o o r geb ru ik ers laag. D aaren teg en g eldt v o o r de aanbie
b ijv o o rb eeld v erd erg aan d e v o rm e n van u itb ested in g aan de to elev eren d e in d u s trie d o o r de w erv en heb b en geen p rio ri
ders van u itru stin g v o o r gespecialiseerde schepen d a t to etre d in g veel m oeilijker is. In N e d erlan d k o m t dit v o o r in de toeleve
teit.
ring aan seg m en ten als de baggerij, de b in n e n v a a rt en de visserij. D o o r achter w aartse in teg ratie is v erd er een aantal w erv en a c tie f in de m aritiem e toeleve
NETWERK In het n e tw e rk van to elev eren en u itb e steden is de w e rf de d o m in an te partij en spelbepaler. H ierin speelt zeker m ee dat d o o r de sterk w isselende m a rk tv o o ru itzichten en de recessie in de ja re n zev en tig en tachtig de w e rv e n een sterke ov erlev in g sm en taliteit heb b en g ekreg en. C o m ak ersh ip -ach tig e sa m e n w e rk in g sv e r banden m et een m ee r nev en g esch ik te rol v o o r m aritie m e toelev eran ciers k o m en n iet vo o r. D e w e rf heeft de ein d v e ra n t w o o rd elijk h e id v o o r de o p lev erin g en co n tra c te e rt o o k alle m aritiem e toelev e ranciers. Z o kan het geb eu ren d at v o o r bepaalde ty p e schepen, gastan k ers bij v o o rb eeld , de to elev eran cier van de gas installatie h et g ro o tste deel van de b o u w kosten van h et schip v o o r zijn rek en in g n eem t, z o n d er dat dit belang in de to ed e ling van v eran tw o o rd e lijk h ed e n to t u itin g k o m t. D e w e rf blijft h o o fd aan n e m er. O v e rig e n s o n d ersch eid t o p h et p u n t van het n etw erk het N o o rd e lijk e scheeps-
ring. V o o r verschillende se g m en ten geldt een v e rd u n n in g van de N ederlandse p ro d u k tiestru ctu u r. M ark taan d elen in de diverse seg m en ten die v rijk o m en d o o r het w eg vallen van p ro d u ce n te n w o rd en echter m et im p o rt o p g e v u ld d o o r de handelsbe d rijven . In so m m ig e se g m en ten is er nog o v ercapaciteit. Een groeiend aantal be d rijv en is slechts m arginaal afhankelijk van de m aritiem e afzetm arkt. Indien deze tren d s o p het gebied van co n c u rren tie en sam e n w e rk in g w o rd en ge c o m b in eerd , en o o k rek en in g w o rd t ge h o u d en m e t een afkalving van het aantal p ro d u ceren d e toeleveranciers, dan o n t staat het beeld zoals w eergegeven in fi g u u r 2. In h o ev erre w eten de toeleveranciers hun positie in de d rieh o ek te v ersterken d o o r o n d erlin g e sa m e n w e rk in g o f d o o r o v erheidsstim uiering? D e eigen branchevere
b o u w clu ster zich van het W estelijke clus ter d o o r sam en w e rk in g in hech tere p ro je c tn e t w erken.
n ig in g v o o r de m aritiem e to eleveran ciers, de V L M A , bestaat pas k o rt en is n o g d ru k d o en d e de eigen koers uit te zetten.
CONCURRENTIE EN SAMENWERKING
D e o v erh eid o efen t slechts indirect in v loed u it d o o r b o u w o p d ra c h te n van d e
D e m aritie m e to elev erin g is zeer divers w a a rd o o r het d o en v an u itsp rak en o v e r
scherpe in k o o p een v o o r hen g u n stig e p rijs-p restatie-v e rh o u d in g b edingen.
c o n c u rre n tie v e rh o u d in g en in specifieke p ro d u k tse g m e n te n n a d er on d erzo ek
fensie, de vertalin g van in tern atio n ale re g elg ev in g , fo rm u lerin g van nationale v o o rsch riften en o o k d o o r de subsidië rin g van o n d erzo e k via het C M O . N u de
D eze k o sten o riën tatie w o rd t m e t nam e
verg t. D e m a rk tm a c h t ligt duidelijk bij
in n o v a tie in de m aritie m e secto r als het
231
w a re v e rsc h u ift n a a r de to e le v e re n d e in
U it de financiële v e rd e lin g tu ssen red ers,
w ijst e r o p d a t de m a ritie m e to e le v e ra n
d u strie in de b ed rijfsk o lo m , n e e m t h et
w e rv en en to e lev eran c iers (v o o r respec
ciers ste rk e r d an d e a n d e re tw e e secto ren
belang van h et C M O als fin an cier en o n
tiev elijk h et C M O
d e rz o e k s c o ö rd in a to r
g e ric h t zijn o p p ro d u k tin n o v a tie in plaats van p ro d u k tie v e rb e te rin g . T e g e lijk e rtijd
to e lev eran ciers to e (zie o o k k a d e r 2).
h p ro g ra in m a (S R P ) en h e t C M O in d iv i d uele re s e a rc h p ro g ra m m a (IR P)) blijk t
D e E G w o r d t op m id d ellan g e te rm ijn b e la n g rijk e r v o o r d e m a ritie m e to e le v e ra n
dat de m a ritie m e to elev e ra n cie rs een be la n g rijk aandeel h eb b e n in h et d o o r
aandeel v a n de red ers ste rk af. In o n d e r-
ciers; de in te rn e m a rk t g a at g e p a a rd m et
C M O g e su b sid ieerd e o n d e rz o e k . W elis w a a r b etre ft h et h ier slech ts een b e p e rk t
o n d e rz o e k s p ro g ra m m a ’s bij elkaar o p g e teld . U itd c tabel b lijk t dat in 1991 w e rv e n
m ilieu en veiligheid . B o v e n d ien tra c h te n de to elev eran ciers sam en m e t d e re d e rij-
aandeel van d e to ta le in sp a n n in g o p h et
en to elev e ra n cie rs o n g e v e e r een gelijk be
geb ied van o n d e rz o e k en o n tw ik k e lin g in
d ra g p er ja a r aan o n d e rz o e k , w aarbij
se cto r en sc h e e p s b o u w in d u strie de m a ri
d e m a ritie m e se c to r, m a a r h e t to o n t dat
C M O -s u b s id ie is to e g e k e n d , b esteden.
tiem e p ro d u k tie se c to r een b elan g rijk e
v o o ra l h e t aandeel van de m a ritie m e to e
D it b e te k e n t d a t de in n o v a tie in de m a ri
plaats te g e v en in het E u ro p e se in d u strie beleid. Jndicn d it g e zam en lijk e in itia tie f
lev eran ciers in d e in d iv id u e le re se arch -
tiem e se c to r als h et w a re v ersch u ift n aar
p ro g r a m m a ’s ste rk is to e g e n o m e n . D a t
de v o e t van d e b e d rijfsk o lo m .
voor
m a ritie m e
a fd w in g b a re re g e lg e v in g ten aanzien van
w o rd t g e h o n o re e rd , w o rd e n d e k an sen o p E u ro p e se s a m e n w e rk in g tu ssen m a ri tiem e to elev eran ciers g ro te r.
Reders
CONCLUSIES D e b o v en sta a n d e an alyse sch etst geen e e n d u id ig p o sitiev e to e k o m s t v o o r de m a ritie m e to elev eran ciers in N e d e rla n d . D e se c to r staat o n d e r c o n sta n te d ru k van de
in te rn a tio n a le
c o n c u rre n tie
in
su b s e c to r researc-
n e e m t v o o ra l in d e ja re n 1990 en 1991 h et staan d c tabel zijn de b e d rag en van beide
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
5182
3806
4869
3975
5637
2737
1727 4192
4472
Werven
3107
4194
5104
5439
6033
3714
Toe le v e -ran c i ers
2032
3760
3537
4525
4426
5846
Financiële onmatig van het S R P en IR P verdeeld tiaar maritieme (sub/sectoren over de periode 1985-1991 (in duizenden guldens per jaar). Opgave: C M O .
de
sc h e e p s b o u w -in d u strie en de sch eep vaart. H e t aantal g esp ecialiseerd e, in te r
Kader 2: M aritieme toeleveranciers in het door C M O gesubsidieerde onderzoek
n a tio n a a l c o m p e titie v e , m a ritie m e to ele
o n tb re k e n van een la n g e -te rm ijn -stra te -
to ele v e rin g v an u itru s tin g een v o o ra a n
v eran ciers n e e m t a f en d e aa n tre k k e lijk
gie v o o r d e geh ele m a ritie m e se cto r, z et
sta an d e p o sitie in n e m e n . D a a rn a a st is er
heid o m geheel o p h a n d e lsa c tiv ite ite n
ten N e d e rla n d o p a c h te rsta n d ten o p z ic h
een b e p e rk t aantal b e d rijv en d at zich, o n
o v e r te gaan o f te d iv ersificeren , is v o o r veel b ed rijv en m e t een eigen p ro d u k tie
te v an de leid en d e m a ritie m e n aties. D e in te ra c tie tu ssen d e v ie r cen trale P o r-
afh an k elijk v a n ty p e sch ip o f lad in g , g o ed kan h a n d h a v e n o p de w e re ld m a rk t o p b a
g ro o t. D e w e rv e n als d ire c te afn e m e rs en
te r-d e te rm in a n te n is n o g eens sch e m a
sis van tech n isch k u n n e n en m a rk tb e w e r
de rederijen als u itein d clijk e g e b ru ik ers
tisch w e e rg e g e v e n in fig u u r 3.
k in g . O o k d e h o o g w a a rd ig e m a ritie m e
zijn niet d ire c t afh an k elijk van e e n n a tio
O n d a n k s deze elk aa r in n e g a tie v e zin v e r
k e n n is in fra stru c tu u r in N e d e rla n d geldt,
nale to e le v e re n d e in d u strie , te rw ijl een
ste rk e n d e k ra c h te n , b lijft v o o r een be
h o e w e l m a ritie m e to e lev eran ciers h ier
ste rk e en k w a lita tie f veeleisende th u is
p e rk t aantal se g m e n te n u it de m a ritie m e
n o g re la tie f w e in ig g eb ru ik van m a k e n ,
m a rk t v o o r de laatste g ro e p ju is t w el be
n o g steeds als een b ela n g rijk fa c to rv o o r-
lan g rijk is. D eze d iv e rg e re n d e b elan g e n ,
in d u s trie een g o e d to e k o m stp e rsp e c tie f bestaan. E r zijn m a ritie m e m a rk tn ic h e s
de d iv e rsite it o n d e r d e to elev eran ciers,
w aa rin c lu sters v an N e d e rla n d se b e d rij
ste rk te s w a a ro v e r d e N e d e rla n d s e m a ri
hun
v en in zo w el h e t tra n s p o rt, de b o u w als de
tiem e se c to r b esc h ik t, v ereist e ch te r w el
lage
o rg a n isa tie g ra a d
en
het
deel. H e t b e n u tte n van de o n m isk e n b a re
d at aan d e b e d re ig in g e n actiev er het Fig. 2. Concurrcntiebepalende factoren in de sector van de maritieme toeleveranciers.
h o o fd w o r d t g e b o d e n en dar k an sen b eter w o rd e n b en u t.
PO TENTIËLE TOETREDERS
BEDREIGINGEN
- I AGE TO E T R E O I N G S D R E M P E L S V O O R H A N D E L S A C T I V I T E I T E N • C O N C U R R E N T I E UIT L A O E -L O O N L A N D E N ■ O V E R C A P A C IT E IT IN S E G M E N T E N
H e t n a tio n a le d raag v lak v o o r een m a ri tie m to e lev e re n d e in d u s trie v ersm alt. D i versificatie v o rm t v o o r de m eeste p ro d u c e ren d e m a ritie m e to elev eran ciers een a a n tre k k e lijk en veelal n o o d z a k e lijk alter n a tie f v o o r de g rillig e m a ritie m e afzet
CONCURRENTIE TO ELEVERANCIERS - DOMINO-EFFECT - R EGIONALE JO B B E R S - R E LA TIE F VE E L B U I T E N LANDSE C O M PO NENTEN T O ELEVERANCIERS
BINNEN DE SECTOR - K O S T E N C O N C U R R E N TIE - EXTREEM GESEGMENTEERDE MARKTEN - VERDUNNING A AN BO D STR U C T U U R MAAR C O N C U R R E N T IE VANUIT H A N D E L
m a rk t. AFNEM ERS WERF D O M IN A N TE P O S IT IE - KORTE T E R M IJ N INKOOPB E L E I D VAN W E R V E N • V E E L E IS E N D E VRAAG VA NU IT O F F S H O R E - LA GE O V E R S T A P K O S T E N VOOR R E D E R S . B EH ALVE BIJ U IT R U S T IN G SP E CIA LT IE S
N a a rm a te
de
N e d e rla n d se
s c h e e p s b o u w in d u strie als b ela n g rijk e af n e m e r aan b elan g in b o e t, b ro k k e lt o o k h e t d ra a g v la k v o o r p ro d u k tv e rn ie u w in g ten b eh o e v e v an h et m a ritie m e se g m e n t af.
V e rsch ille n d e p ro d u c e n te n
nem en
h u n to e v lu c h t to t h a n d e lsactiv iteiten o f v erle g g e n h u n a a n d ach t en b ijb e h o ren d e
SU BSTITUTIE
in v e ste rin g e n in in n o v a tie v e p ro d u k te n
G E R I N G E S U B S T I T U T I E IN PRODUKTSEGMENTEN
n a a r a n d e re m a rk te n . H e t g ev aar bestaat d a t d e m a ritie m e a fz e tm a rk t b in n e n de b e d rijv e n een steeds m a rg in a le r betek en is SWZ 5-93
v o u d ig w e g h et au to m atiseren van de be staande situatie. H et v a ren m et m in d er
ECONOM ISCHE ORDE
m en sen vereist aangepaste sy stem en en u itru stin g o m de h o ev eelheid w erk be
- OPEN MARKT: HANDEL OVERHEERST - SCHERPE INTERNAT. K O S T E N C O N C U R R E N T IE - W E IN IG C O N S T R U C T IE V E S A M E N W E R K IN G - C O N C EN TR ATIE & SHAKE OUT
TH U IS M A R K T
PRODU KT IE FACTOREN D IV E R S IF IC A T IE O V E R H E E R S T M A R I T I E M E S P E C IA L IS A T IE
GROTE S P R E ID IN G IN K O O P
W E R V E N S T E R K IN 30% CASCO. ZWAK IN 70% T O E L E V E R I N G
G U N N I N G O P B A S I S VAN P R I J S I .P . V . K W A L I T E I T
G ER IN G GEBRUIK K E N N IS INFRASTRUCTUUR
INNOVATIE W O R D T NIE T BELOOND T O C H M E R K E N T R O U W IN SP E C . S E G M E N T E N
P R O D U K T O N T W . OP BASIS VAN E R V A R I N G S K E N N I S INNOVATIE STA GNEER T
N ETW ER KEN W ISSELENDE A LLIA N TIE S TUSSEN W E R F . R E D E R IJ EN T O E L E V E R A N C I E R S VASTE P R O J E C T N E T W E R K E N IN NOORD. SC H EE PSB O U W W E R F - H O O F D A A N N E M E R EN SPELBEPALER
Fig. 3. D e dynamiek in de diamant van de sector van de maritieme toeleveranciers. krijg t o f dat na een n ieu w e recessie deze
geen sp rak e van een ’geb o n d en steu n v er
m a rk t zelfs totaal w o rd t verlaten. H et v erlo ren gaan van deze belan g rijk e p ro -
le n in g ’ aan de w erv en . W el d ra a g t de o n du id elijk h eid ro n d h et te m p o w aarin de ste u n w o rd t afg e b o u w d o f w elke m aatre
d u k t- en p ro d u k tie k e n n is is een verlies v o o r de m aritiem e secto r als geheel. Een andere bed reig in g gaat uit van de o v erw eg en d e k o ste n -o rië n ta tie in de m a ritiem e sector. D e fixatie o p k o stp rijs en de w ijze vaft aan b ested in g die h ier bij voo rb eeld m ee g epaard gaat, m aak t dat constructieve sam e n w e rk in g o p h e t vlak van p ro d u k tv e m ie u w in g b innen de d rie h o e k van reder, w e rf en to eleverancier m oeilijk te v erw ezen lijk en is. H e t gebrek aan w aard erin g v o o r de in n o v atiev e rol die m aritiem e toeleveranciers k u n n en spelen, leidt e rto e d at so m m ig e van deze toeleveranciers g en eig d zijn n ie t la n g er te in v esteren in sam e n w e rk in g in de drie hoek. S am en w erk in g sv erb an d en tussen reder, w e rf en m aritiem e toeleveranciers om to t n ieu w e sch eepsconcepten en n ieu w e concepten v o o r de b ed rijfsv o erin g van een schip te k o m e n , zijn in N ed erlan d schaars, m aar gelu k k ig n o g niet helem aal afw ezig. D e bereidheid to t h e t investeren in n ieu w e concep ten v e rh o u d t zich slecht m e t de o v erw eg e n d e k o sten -o riën tatie. Een d e rd e k an tte k e n in g is d e o n d u id elijk
w aarin reders o rd ers uitstellen o f elders plaatsen. L an g d u rig e o n d u id elijk h eid kan zelfs b ijd rag en aan een ’k o p ersstak in g ’. H et is e v id en t dat o o k m aritiem e toeleveranciers g ebaat zijn bij du id elijk heid o m tre n t h et d o o r de o v erh eid te voe ren beleid v o o r de m aritiem e sector.
KANSEN EN UITDAGINGEN D e m aritiem e to eleveranciers en vooral de p ro d u k tie b e d rijv e n o n d er hen zullen
O o k o n tw ik k e lin g e n o p h e t gebied van m ilieu en veiligheid en h et v erm in d eren van de o n d erh o u d sg ev o elig h eid van u it ru stin g k u n n en dien en als aan g rijp in g s p u n te n v o o r m a ritie m e toeleveranciers o m h u n m eerw aard e te tonen. D e sa m en w e rk in g tussen de partijen in de m a ritiem e secto r kan b eter. D e c o m m u nicatie tussen de g ro ep erin g en is b ep erk t e n de aan d ach t v o o r h e t o n tw ik k elen van co n stru ctiev e v o rm e n van sam en w er kin g g erin g . D it fru stre e rt o n d e rm e e r de tech n o log isch e in n o v a tie in de sector. T ech n o lo g isch e en o rg an isato risch e ver n ie u w in g k u n n en dan o o k niet los van elkaar w o rd e n gezien. H oew el dit d o o r een aantal p erso n en in de secto r w o rd t o n d e rk en d , is m en o v e r de m og elijk h e den d a arv o o r tegelijkertijd tam elijk scep tisch, D aarbij w o rd t o n d erm eer v erw e zen naar d e N ed erlan d se cu ltu u r w aarb in n en m e n niet ech t g ew en d is sa m en te w erk en , in tegenstelling to t w at b ijvoorbeeld in N o o rw e g e n gebeurt. O m to t g eïn teg reerd e concepten o v er n ieu w e scheepstypen en u itru stin g te ko m en, is o n d erlin g e sa m e n w erk in g o n o n t beerlijk en zal g ep ro fite erd m oeten w o r den van de kennis zoals die o o k bij m aritiem e toeleveranciers aanw ezig is.
in de eerste plaats de w erv en als g ro e p van afnem ers m o eten o v e rtu ig e n van h u n m eerw aard e, w illen zij een rol van bete kenis k u n n e n spelen in de m aritiem e sec
O o k de g ev estig d e N ed erlan d se m ari tiem e k e n n isin fra stru ctu u r zou een plaats m o eten v e rw erv en b in n en dergelijke op technische en o rg an isatorische vernieu w in g g erichte initiatieven.
to r m e t een g elijk w aard ig e positie naast w erven en reders. Aan d e andere k a n t zullen v o o ral w erv e n , m aar o o k reders,
T o t slot is de N ed erlan d se afzetm ark t te g erin g in o m v a n g v o o r m et nam e de sterk gespecialiseerde en h o o g w aard ig e
erv an d o o rd ro n g e n m o e te n raken d a t een g ro ep van in n o v atiev e en k w a lita tie f g o e de toeleveranciers in eigen land n o o d za kelijk is v o o r een co m p etitiev e m aritiem e sector. A an d e o n d e rb e n u ttin g van het
m aritiem e toeleveranciers. In tern atio n a lisering is v o o r deze g ro ep van bedrijven dan o o k noo d zak clijk . Individuele bed rij ven en de g ro e p van m aritiem e toeleve
poten tieel van m aritiem e to eleveranciers kan alleen een einde k o m e n indien m ari
ranciers als geheel zullen m o eten nagaan hoe d it h e t beste v o rm kan w o rd en gege ven. O rië n ta tie o p de d o o r succesvollc
treffen in d irect o o k de m aritiem e toeleve ranciers. Z o is aan de steun aan w erv en in
tiem e to eleveranciers zich o n m isb a ar w e ten te m ak en . D it kan o n d e r an d ere d o o r gerichte m a rk e tin g te pleg en en co -m ak ersh ip te stim u leren . M aritiem e toeleve
b in n en lan d se en bu iten landse aanbieders g ev o lg d e strategie o p h et gebied van in tern atio n aliserin g is een m ogelijkheid. O o k zou m o e ten w o rd e n nagegaan hoe
een aantal on s o m rin g e n d e landen de
ranciers zullen m o e te n gaan d en k en in
v o o rw a a rd e v erb o n d e n , o penlijk o f m eer bedekt, dat ten m in ste een deel van de na tionale toeleveren d e in d u strie hiervan
term en van d iensten ten beh o ev e van de uiteindelijke g eb ru ik er.
in de div erse m aritiem e landen de ver h o u d in g e n in de m aritie m e driehoek lig gen. In bepaalde m ark tseg m en ten is in tern atio n aliserin g een strategie die zeker
heid o v e r hoe belangrijk d e o v erh eid de m aritiem e toeleveranciers in eco n o m i sche zin v in d t. M a rk tv e rsto rin g e n v e r o o rzaak t d o o r in tern atio n ale o v erh eid s steu n aan scheepvaart en sch eep sb o u w
m ee profiteert. In N e d erlan d , w a ar de secto r van m aritiem e toeleveranciers v o o r de ov erh eid nau w elijk s b ek en d is, is SWZ5-93
gelen in de plaats k o m e n van bestaande regelingen, zoals lange tijd het geval was ro n d d e IP Z -re g e lin g , bij aan een klim aat
h eers- en u itv o erb a a r te h o u d en bij een k leinere b em a n n in g . G o ede bereik b aar heid van a p p a ra tu u r en m o to re n in de m ach in ek am er is hiervan een voorbeeld.
M o m en teel zijn b ijv o o rb eeld b elangrijke o n tw ik k elin g en g aan d e o p h e t gebied van lad in g b eh an d elin g en h e t varen m e t klei nere b em an n in g en . D it laatste is n iet een
zijn v ru ch ten kan afw erp en. D e m o d e rn i serin g van de b in n e n v aa rtv lo o t in bij v o o rb eeld O o st-E u ro p a , de VS, het G O S
233
b ied t m o g elijk a a n k n o p in g s p u n te n v o o r
ee rd e r z o u d en de m o g e lijk h ed e n o n d e r
B ovenstaand artikel is gebaseerd o p het
N e d e rla n d se m a ritie m e to elev eran ciers.
zo c h t k u n n e n w o rd e n o m deel te n em e n
V erd er z o u d e n de m o g e lijk h e d en v o o r c o m b in a tie v o rm in g o n d e rz o c h t k u n n en
in in te rn a tio n a le c o m b in a tie s die geza
o n d erzo e k srap p o rt 'M aritiem e toeleve ranciers u it de schaduw ? Een sectoranalvse
m en lijk (d eel)sy stem en o p dc v ersch illen
volgens de m eth o d e P o rte r’. H et ra p p o rt is
w o rd e n . D aarb ij gaat h e t er zek er n ie t o m
de n atio n ale m a rk te n k u n n e n aan b ie d en
te bestellen bij de stich tin g C M O .
u itslu ite n d co m b in a tie s van N e d erla n d se m a ritie m e to elev eran ciers te v o rm e n ,
en o n tw ik k e le n . □
P o stb u s 21873, 3001
diversen
Booy bouwt milieu- en calamiteitencentrum O p 11 m aart verrichtte dc R otter dam se w eth o u d er van den M uijsenberg de officiële handeling voor de b o u w van een T -steiger van B ooy P ort Services B V. aan de G eulhaven. Aan deze steiger zullen chem ica liën en gas w orden overgeslagen van zeeschepen naar binnenvaart schepen. Er kom en tevens reinigingsfacilitciten v o o r beide cate gorieën schepen. C hem icaliën- en gastankers van m axim aal 220 m eter lang en m et een diepgang to t 11,5 nieter k u n
AW
R o tte rd a m
tel.: 010-41309690.
nen, m edio 1994, aan dc T -steiger terecht. De overslag van zeeschip naar binnenvaartschip vindt nu nog plaats terw ijl dc schepen aan boeien zijn afgem eerd. Hieraan zijn risico’s verbonden. O verslag
V oor de rederijen betekent dit tijdw inst. V oor de R otterdam se haven is het voordeel dat de han delingen gecontroleerd en op een
vices B .V . past binnen de langeterm ijnvisie van het G em eentelijk
m ilieuvriendelijke wijze w orden uitgevoerd. De b o u w van de steiger is de derde fase van de u itbreiding van de hui
quate voorzieningen zijn v oor het schoonm aken van schepen en het verw erken van reststoffen. Deze
dige H avenontvangstinstallatie van B ooy to t een M ilieu- en C ala-
aan de steiger gaat deze tegen. N ad at de tankers zijn leegge pom pt w orden zij op dezelfde
m iteitcncentrum v oor de R otter dam se haven. Deze biedt nog m eer over- en opslagm ogelijkhe den. B ovendien kunnen hier in dc
plaats gereinigd. D it g ebeurt on derm eer m et heet en koud w ater en m et stikstof. H et vrijkom ende
toekom st schepen die op zee een calam iteit (zoals brand) aan boord hebben gehad, com pleet w orden
gas w o rd t in een speciale verbrandingskctel verbrand, D e tankers nem en vervolgens w eer lading in.
afgehandeld. De b o u w van dc m ilieuvriendelij ke faciliteiten van B ooy P o rt Ser
H avenbedrijf R otterdam . H et is van strategisch belang dat er ade
activiteiten dienen m eer dan alleen een privaat doel. H et G em eente lijk H av en b ed rijf R otterdam be k ostigt daarom de b o u w van de steiger en verh u u rt deze aan B ooy. D e investering beloopt f. 17,3 m il jo en . B ooy P o rt Services inves teert zelf f. 24 m iljoen in de infra stru ctu u r van de term inal, zoals leidingbrug, laadarm en, vacuiim installatie, stikstofunit v o o r p u rging, sto o m strip p er en v erbran dingsinstallatie.
DEAL: elektronische informatie-uitwisseling binnen bedrijven
Softwarepakketten voor klantordergestuurde produktie
V ooraanstaande leveranciers van
aan standaardisatie. Z ow el bij le-
H et in stituut v oor P roduktie en
pakketten. O m deze dynam iek bij
softw are op het gebied van c o m - . vcranciers als afnem ers bestaat dan
L ogistiek (IPL) in E indhoven gaat een vervolg geven aan een in 191/’92 uitgevoerd, vergelijkend onderzoek van softw arepakketten voor produktiebesturing. V o o rd e
te h o uden en geïnteresseerde bedrijven een helder zicht op de m arkt te bieden, krijgt het pakkettcnonderzoek d o o r T N O , dat eerder is uitgevoerd in opdracht van
p u ter aided design (C A D ) en lo gistieke system en w erken sam en m et T N O aan dc o ntw ikkeling
ook grote behoefte aan een neutraal afsprakenstelsel vo o r het overdragen van o ntw erpgege-
van standaarden v oor inform atieo v erd rach t tussen o n tw e rp - en
vens. In het D E A L -project w o rd t nu een begin gem aakt m et de o n t-
produktieafdclingen van bedrijven. Dit gebeurt in het D E sign A nd L ogistics-project 'D E A L ',
w ikkeling daarvan, waarbij rekening w ordt gehouden m et de intcrnattonale o ntw ikkelingen op
dat zich in eerste instantie richt o p vaste afspraken v oor de elektronische uitw isseling van artikel- en stuklijstgegevens. DEAL w o rd t
het gebied van P roduct D ata lnterchange (PD1, IS O /S T E P ), D EA L m oet leiden to t'c o m m u n icatie-m odules’ die deel gaan uit
u itgevoerd in het kader van de regeling T elem atica G idsprojecten van E conom ische Z aken. Inform atic-uitw isseling tussen
m aken van h et assortim ent van de pakketleveranciers. D e m odules m oeten gem akkelijk en tegen geringe kosten in bedrijven kunnen
o n tw e rp - en produktiesystem en v erlo o p t in veel bedrijven stro e f d o o r gebrek aan afstem m ing tussen de betro k k en groepen. Een deel van de door (eiland-)autom atisering v erw o rv en voordelen gaat daardoor w eer verloren in de vorm van tijdverlies en fouten bij het o v ernem en o f vertalen van de gegevens v o o r het
w orden ingevoerd, In het p roject w erken sam en Baan Info System s, C Y C O Softw are, ED S U nigraphics, Inter Access lnfostore, Intergraph B enelux en R ocom p. In opdracht van dit collectief van leveranciers voert IPLT N O in E indhoven de gem eenschappelijke activiteiten uit, gericht op het consolideren en u it-
produktiesysteem . D e in veel gevallen toegepaste 'm aa tw erk k o p -
dragen van h et afsprakenstelsel, Inform atie: ir. A .L. B ulder. IPL-
p elingen' zijn specifieke, relatief
TNO,
kostbare oplossingen van de sys-
040.436535.
tel.
040.474736,
fax
resultaten van dit onderzoek be-
de Stichting C ollectief O nderzoek
stond destijds veel belangstelling. A anleiding v o o r een hernieuw d
M etaal (S C O M ), daarom dit ja a r een update,
onderzoek zijn de vo o rtd u ren d e veranderingen in de softw arem arkt. H et onderzoek betreft ca.
D e opzet van het onderzoek blijft in grote lijnen dezelfde. V an ca. 20 pakketten w’o rd t v o o r een aantal
20 pakketten die in h et bijzonder geschikt zijn v o o r m iddelgrote en kleinere ondernem ingen die op klantorder produceren. D e pak-
'functiegebieden’ een w aardeoordeel gegeven o ver de functionaliteit. N ieu w is dat enkele functiegebieden zijn toegevoegd die
ketten zijn gekozen op basis van objectieve criteria. O p de so ftw arem arkt verschijnen regelm atig nieuw e pakketten en w orden bestaande pakketten uit
inspelen o p recente, v o o r de doelgroep relevante ontw ikkelingen, zoals E ngineering D ata M anagem ent (E D M ) en de m ogelijkheden van een sruklijstconfigurator.
de handel genom en o f opgevolgd d o o r nieuw e versies. D aarnaast veranderen veel pakketten o nder
Evenals bij het oorspronkelijke pakkettenonderzoek w o rd t op basis van de totale w aardering van
invloed van o ntw ikkelingen o p
een pakket aangegeven v oor w elk
het gebied van logistieke concepten en de inform atietechnologie. O o k geeft deze m ark t vele fusies
bedrijfstype h et pakket geschikt is. H et onderzoek w o rd t in de loop van dit ja a r afgerond. D e re
en faillissem enten van softw arele-
sultaten zijn v oor belanghebben-
veranciers te zien, en m ede daard o o r een v o o rtd u ren d verschuiven van eigendom srechten op
den beschikbaar, Inlichtingen: IPL T N O , E indho ven, tel. 040.474517.
teem leveranciers en dragen n iet bij SWZ 5-93
mms Lastechniek Hoogezand-Veenendaal
De wereld van Bakker Sliedrecht * Elektrische voortstuwingen en dw arsschroeven
VERKOOP, VERHUUR, LEASING
Vele doordrachte systemen voor elektrische aandrijving van hoofd-, hulp- en noodvoortstuwingen en dwarsschroeven, met efficiënte vermogensverdeling en Dieselbelasting, laag trillingsen geluidsniveau, hoge redundantie en flexibele inbouwmogelijkheden. Bakker Sliedrecht voor:
LASAPPARATUUR SN IJAPPARATUUR LASVERBRUIKSMATERIALEN
Maaslastechniek BV HOOGEZAND Telefoon 05980-98844 VEENENDAAL Telefoon 08385^40515
' Complete elektro technische installaties * Elektrische machines en vermogens elektronica naar maat * Besturingen en proces automatisering * Reparatie en onderhoud van elektrische machines ‘ Onderhoudsinspecties en -contracten ' 24-uurs service, wereldwijd
1 mBRM ER SLIEDRECHT S
voortstuwing
Bakker Sliedrecht Electro Industrie B.V.
Leeghwaterstraat 59, Postbus 25, 3360 AA Sliedrecht Tel. 01840-16600. Fax 01840-10144. Telex 26354 elinb nl.
Doorstroming HTS-plussers in 2e discipline Marof Maritiem Instituut „De Ruyter”
K w a lite it ..... in gespecialiseerde produkten. 125 jaar scheepsbouwervaring komt tot uitdrukking in de kwaliteit van de diverse produkten die Van de Giessen levert zoals:
• straalbuizen • ankers • roeren • zuigmonden • trechters H ogeschool Zeeland, sector M aritiem Instituut ”De Ruyter” biedt bezitters van de diplom a’s H TS-gestructureerde opleidingen Navigatie + M A of Scheepsw erktuigkundige + S3 de m ogelijkheid om, als zij in het bezit zijn van voldoende resterende studietijd in te schrijven voor de M arof-H BO -opleiding, Via een beperkt aantal tentam en- en exam envakken kunnen zij dan binnen een studiejaar het betreffende M arof-HBOgetuigschrift behalen.
Van de Giessen beschikt over een 1000 tons hydraulische pers voor het drukken, vervormen en richten van alle soorten plaat materiaal. Van de Giessen levert die kwaliteit die U nodig heeft niet alleen volgens haar eigen Q.A.S. kwaliteits-maatstaf - maar ook in overeenstemming met de eisen van alle kwalificatiebureaus.
Hogeschoolj J ^ Z e d and Voor meer informatie: Maritiem Instituur ”De Ruyter”, Boulevard Bankert 156,4382 AC Vlissingen, tel. 01184-89415
SCHEEPSWERF VAIM DE GIESSEN BV Buitendams 235 3371 BD Hardinxveld-Giessendam Postbus 96 3370 AB Hardinxveld-Giessendam Tel. 01846-13111 Fax 01846-18420 Telex 21355 Giess nl
A235
VALMETMARINE GEARS TOMEET YOUR NEEDS * Marine Gears for an output o f up to 12.000 k W * Customized marine gears * Twin-input configuration 2 x 6000 kW V alm et M a rin e G e a r s a re w e ll-k n o w n fo r th e ir re liab ility in e x tre m e c o n d itio n s : th e B altic, th e A rctic O c e a n s a n d th e C a rib b e a n . V a lm e t q u a lity is a ls o g u a ra n te e d b y sev eral in te rn a tio n a l classifica tio n societies.
From the creators of AMOS-D, the w orld’s leading maintenance system: AM OS-LINK Message & Data Communications, Satelite Ship/Shore, Fax, Telex
SpecTec Ä O S
VALM ET GEAR M l V-7I0 + S250
MANAGEMENT SYSTEM S AND SERVICES
IM P O R T E R F O R T H E N E T H E R L A N D S :
^3
SANDFIRDEN TECHNICS
• Communication • Maintenance & Spares • Purchase • Loading Instrument • Crew Management • Database Construction • Training • World Wide Support
Documentation w ill be sent to you on request Haventerrein I - I779GS Den Oever, Holland Tel.: (+31)2271-1841,Telex 57203,Telefax (+31) 2271-1187
SpecTec bv Marconiweg 5 3316 AM Dordrecht Tel. +31 78 13251 1 Fax +-31 78 136313
Offices: Oslo, Singapore, Dordrecht, Los Angeles, St. Petersburg, Stockholm. Helsinki, Copenhagen, Manchester, La Spezia, Kiel, Pireaus, Limassol, Kuala Lumpur, Madrid, Manilla, Rio de Janeiro, Hong Kong
ELEKTROTECHNIEK VOOR SCHEEPVAART EN INDUSTRIE nieuwbouw • reparatie • onderhoud industriële automatisering • paneelbouw
LEVERINGSPROGRAMMA BLOHM ♦ VOSS A.G. • SimplexCompacl-afdichtincjen • Simplex-Compact-stabilisatievinnen • Slmplex-Compact-stuurmachines • Simplex-Compact-lagers • Carbonptan-glijringaldichtingen • Centrax-radiaalalaichtingen • Schroefaskokerloopbussen •
T u rbulo-oliealscheiders
• M1000 Accommodatïesysteem • Ankers en kettingen NEUENFELDER MASCHINEFABRIK GMBH. • Scheepskranen en davits • Stuurmachines
H
D EW ERS GM BH. & CO.
• Appendages JET S VACUUM A S
• Vacuum tollet systemen W I N E L B .V .
• • • • •
Ont- en beluchters Ventiiatlekappen Waterdichte deuren Hydraulische waterdichte deuren Huiddeuren Spuipotten Vlamdovers Dekdoppen
IN T E R T EC H N IQ U E
• Tankpeilsystemen M EGATO R PUM PS &
APPARATEBAU SALZKOTTEN GMBH • Sewage treatment installaties • Veiligheidsvatten MOHR HEBETECHNIK GMBH. • Blokken, haken en schakels • Panamakluizen en verhaalrollen • Mangatdeksels en ringen
C O M P R E S S O R S L td .
•
Hy dr ophoonns t a l l a t i e s
• Olieskimmers TAN KSYSTEM
A .S .
• Hermetic Ullage, Temperatuur en interface det> 'tors • Hermetic dekafsluiters en ladingbemonsteringsapparatuur • Delta marine incinerators
MASCHINENFABRIK BRÖHL GMBH. • Dekwerktuigen • Transportwagens
• Stalen gietstukken • Zware staalconstructies.
Y iB y A236
—
O ETEG ASA
W E A R D A L E S T E E L ( W o ls in g h a m ) L td .
S e i n h u i s wa c h t e r 1 ^ . p -= ! 3 0 3 4 KH R o tte rd am
U IT T E N B O G A A R T
1 dagen per week. 24 uur per dag staan vakbewame storingsmonteurs voor u gereed. Bel 01807-14244
• Pompen
DECKMAGMBH. • Oliewater monitors • Babcock tanker deballasting monitor
i
DAGEN NACHT SERVICE
T # ) . 0 1 0 , 411 w
14 . F i x : 0 1 0 . 41 4 10 M
VOGELENZANG DE JONG ELECTROTECHNIEK B.V. Parallelweg 13,2921LEKrimpen a/d IJssel Telefoon 01807-14244. Telefax 01807-11871
Elektronisch berichtenverkeer voor de scheepvaart Sinds de introductie van Inm arsat A term inals op schepen is er veel veranderd in de com m unicatie tussen schip en wal. Telex, fax en telefoon hebben m et gebruikm a king van een satelliet-kanaal het aloude radiotelegram grotendeels vervangen. Een bijkom stigheid hierbij is dat, indien tevens aan een aantal andere voorw aarden is vol daan (GM DSS), de aanwezigheid van een radio-officier niet m eer verplicht w ordt gesteld. D it leidt enerzijds tot aanzienlijke bespa ringen, m aar gezien de hoge tarie ven van dit nieuw e com m unicaliem edium , tot een forse extra kostenpost anderzijds. Deze kos ten zijn rechtstreeks gerelateerd aan de tijd dat een verbinding via satelliet openstaat. Fax, telex en gesproken w oord zijn vo o r ons bekende com m unicatiem iddelen, m aar zijn nogal kw istig als het gaat om het zo efficiënt m ogelijk benutten van de beschikbare tijd. Som s is het alleen m ogelijk om m et behulp van m enselijke spraak bepaalde inform atie over te bren gen o f uit te wisselen. Vaak echter kan een geschreven bericht het zelfde doel bereiken, o f verdient zelfs de voorkeur. Behalve de eer der genoem de m edia bestaat er nog een m ogelijkheid van schrif telijke inform atie-overdracht die snel aan populariteit w int, nam e lijk clectronic mail. Letters, cijfers en leestekens w orden om gezet in een binaire code en kunnen zo ra zendsnel langs elektronische weg verzonden w orden. Belangrijk hierbij is dat zowel de zender als de ontvanger van her bericht, dit op gelijke wijze interpreteert en dat dit verzenden o f ontvangen d oor iedereen op eenvoudige wijze uit gevoerd kan w orden. O m dit te bew erkstelligen is door het C C IT T een internationale stan daard ontw orpen m et de naant
SWZ5-93
X.400. H ierin zijn alle aspecten van elektronisch berichtenverkeer vastgelegd, zoals adressering, inhoud en routering van het bericht. Deze standaard is onafhankelijk van de te gebruiken com puter, o f andere apparatuur en m aakt be richtenverkeer tussen een veelheid aan system en mogelijk. O p basis van deze standaard is Route400 ontw ikkeld, m et nam e voor gebruik op PC -L A N 's. Route400 kan aan vele andere syste m en v oor elektronisch berichten verkeer gekoppeld w orden en heeft als bijzondere eigenschap dat berichten via asynchrone verbin dingen, zoals telefoonlijnen, ver zonden o f ontvangen kunnen w orden. Daarnaast kan een be richt naar keuze, als fax o f als telex bij de ontvanger afgeleverd w or den. H et enige dat de verzender van het bericht hoeft te doen is het selecte ren van de ontvanger uit een elek tronisch adresboek en het intoet sen van de m ededeling. Route400 draagt zorg voor de adressering, verzending en controle van aan kom st van het bericht. D oor het zeer efficiënte gebruik van het beschikbare com m unica tiekanaal w ordt de transmissietijd tot een m inim um geredu ceerd, w aardoor aanzienlijk op kosten w o rd t bespaard. Bij ge bruik via een Inm arsat A verbin ding zijn zelfs besparingen to t 90 % m ogclijk vergeleken m et de meer bekende m ethoden als fax en telex. Daarnaast is ook het klaar m aken en verzenden van een be richt eenvoudiger, w at uiteraard een doelm atige inform atieover dracht bevordert. Inlichtingen: N avyllc bv Rivium O ostlaan 23 2909 LL Capelle a/d IJssel Tel: 010-44 71 222 Fax: 010-44 70 760
Cilinderdrukmeting De nieuwe m otortester type 2507A van Kistler. een Zwitserse fabrikant van meetapparatuur, is een draag baar, net-onafhankelijk m eetinstru m ent voor het vastleggen en uit werken van cilinderdrukken in grotere dieselmotoren. Storingen in de verbranding kunnen hiermede tijdig worden herkend, waardoor niotorschade kan worden voorko men. Een micro-processor bere kent uit een te kiezen aantal cyclus sen de piekwaarde van de verbrandingsdruk, de steilheid van de drukcurve, het toerental en de gemiddelde drukcurve. De gem eten waarden, de ingestel de param eters, datum en tijd w o r den onder verm elding van het cilindernum tner autom atisch opge slagen en op een verlichte display w eergegeven. De eveneens opge slagen drukcurve kan tezam en m et de num erieke w aarden via een ingebouw dc printer o f via een
geïntegreerde aansluiting op een PC w orden w eergegeven. Via de PC is ook afstandbediening m oge lijk. V oor de drukm eting w orden ro buuste ongekoeldc piëzo-clektrische opnem ers m et laagohm ige uitgang in twee bouw grootten toegepast: type 7613B m et T hom pson adapter aan de indicateurkraan en type 6613 m et een M 10-aansluiting direct in een meetkanaal. De m otortester w ordt geleverd in een robuuste m cetkoffer, com pleet m et oplaadapparaat, de opnemer(s) en m ontagetoebehoren. Kistler w ordt in N ederland verte genw oordigd door Geveke W erk tuigbouw B.V. Inlichtingen: Geveke W erktuig bouw 11. V., Business U nit M eet apparatuur. postbus 820, 1000 AV Am sterdam ; tel. 020-5829111; fax 020-6861604.
Unifog sprinkler system U nifog is a totally autom atic sprinkler system , utilising water under high pressure as the fire ex tinguishing agent. T he system has been designed jo in tly by U n ito r o f N o rw ay and Technisch Bureau S tcu rG m b H o f G erm any. U nifog is ideal for all areas o f a vessel: cabins, alley ways, public areas and m achinery spaces. U nlike existing traditional sprin kler system s, which utilise w ater under low pressure in heavy large diam eter pipes, the U nitor system operates by using w ater under high pressure, in small bore pipes, delivering m icrodroplcts o f w ater in a fog via special nozzles. W atcrfog m eans a very large cool ing surface w ith small quantities o f water. U nifog extinguishes a fire by ab sorbing energy in the com bustion zone o f the fire and by cooling dow n the surrounding gases. This
is done via a special design o f sprinkler head and the high pres sure system which forces the wa ter dow nw ards, filling the pro tected space with a cooling w aterfog in seconds. Benefits provided by the U nifog system over existing, traditional sprinkler system s include: - fast and effective fire extin guishing; - enhanced passenger/crew safety; - extinguishing agent (freshwa ter) easily available and envi ronm entally safe; -
m inim al w ater damage; no w eight or ship stability problem s; - convenient installation, new building o r retrofit. Inform ation: U n ito r Ships Service AS, P .O .B o x 600, N - 1411 K olbotn, N orw ay; tel. +47-66-818800; fax +47-66-8077975.
237
Kantpers B eyeler International B.V. heeft o nlangs een nieuw e k antpers, type PR, geïntroduceerd. D e beide cilinders van de nieuw e k antpers, w aarvan de type-aand u id in g PR een afkorting is van het b e g rip Persdruk Referentie, v o rm en als het w are tw ee via serv oventielen gestuurde assen. De verplaatsing w ordt d oor tw ee lin eaire encoders gem eten. De ver eiste perskracht w o rd t in beide cil inders d oor een d o o r Beyeler g e patenteerd druksensorsysteem bepaald. O p basis van de gem eten d ru k berekent de com puter de u itv crin g van de zijfram es links en rechts en corrigeert daarbij de in d rin g d ie p te van het stem pel in de m atrijs. W ezenlijke voordelen van het sys teem zijn een hogere nau w keurigheid van de buighoek, een aanzienlijke besparing o p energie, een zeer lage olietem peratuur, hoge buigsnelheden en een zeer laag geluidsniveau. V o o rts kan de pers uitzonderlijk goed w o rd en beveiligd tegen o v erbelasting van het ger eedschap, onafhankelijk van de plaats van het gereedschap in de pers.
De constante drukm eting en exac te buigkrachtberckening leiden er toe dat het nauwkeurig dooddruk ken op de nieuwe kantpers niet m eerde problemen veroozaakt die zich voordoen op conventionele servogestuurde kampersen. D e k antpers type PR is uitgevoerd m et de speciaal v oor Beyeler o n t w ikkelde bcdieningsvricndclijke flatscreenbesturing 90(1 Prcsscad.
type
DNC
D e besturing is langs de voorzijde van de m achine verschuifbaar, zodat de bedieningsm an de be sturing altijd bij de hand heeft. De p ro g ram m a ’s kunnen op ver schillende m anieren w orden in gébracht en kunnen rechtstreeks d o o r het ingeven van buitenm aten m et hoeken, d o o r het tekenen van het profiel m et de trackball o f bij gecom pliceerde delen in 3D direct w orden ingelezen. Bij gecom pliceerde delen in 3D g ebruikt de bedieningsm an heel eenvoudig het nieuw e m oduul v o o r het vervaardigen van p ro d ukten d o o r het sam envoegen van ’bo u w sten en ’ die in een bibli otheek in de D N C zijn opgeslagen en die in de vo rm van p ictogram m en op het beeldscherm kunnen w orden opgeroepen. H et is vol doende om m et de trackball op de gew enst plaats op het in 2D o f3 D g etoonde pro d u k t te klikken en de m aten van de bijgevoegde bouw s teen, eventueel ook de buighoek daarvan, in te geven. M et behulp van de nieuw e b estur ing D N C 900 Prcsscad kunnen alle nieuw e ontw ikkelingen, zoals bijvoorbeeld hydraulische buighulpen, V ario-V ondc [stem pel« m et vctstclbaic V -groef, T o o l-O -M atic stem pelwisselaars, R otax buighoekm eetsysternen etc. w orden bestuurd. De kantpers type PR kan w orden geleverd m et een perscapaciteit tot 225 ton en een w erklengte tot 6 m eter. Inlichtingen: Beyeler Internation al B .V ., postbus 2008, 2930 AA K rim pen a /d Lek; tel. 01807-10011; fax 01807-10809.
No-break systemen C h lo rid e is een bekende naatn op het gebied van 'U n in terru p tib le P o w e r Supplies’ U PS. O v e r de hele w ereld zijn al duizenden stati sche n o -b reak system en in bed rijf en o o k in N e d erla n d functioneren al diverse g ro o t-v erm o g en syste m en. D e U P S a p paratuur w o rd t gefa b riceerd in verm ogens van 300 VA to t 2400 kV A , zow el in I- als 3-fasen u itvoering in de m eest g an g b are aansluitspanningen bij 50 en 60 Hz. Van 800 VA a f zijn alle ty p en uit g e v o erd als tru e-o n -lin e systeem , dat w il zeggen dat de voeding con stant via de U PS loopt. O p die m anier w o rd t zonder de geringste o n d e rb re k in g een gelijkm atige en
zuivere voeding voor m otoren, in strum entatie e n /o f c o m p u terinstallatie gegarandeerd. De batterij in de C hloride appara tu u r w o rd t w ekelijks autom atisch getest. D e p o w er history is via een softw arepakket oproepbaar. Een overzichtelijke indicatie o f uitge breid display geeft uitvoerige en duidelijke inform atie o ver de toe
D e nieuwe Beyeler kantpers.
Filters voor koelmiddelen bij verspanende bewerkingen Bij de reductie van de bedrijfskos ten van verspanende bew erkingsm achines is de reiniging van het toegepaste koelsm eerm iddel een essentiële factor. Een effectieve behandeling van de em ulsie biedt verschillende voordelen: - Een aanzienlijk geringer koelsm eerm iddclverbruik, o m d at een veel langere standtijd w o rd t bereikt. O o k uit m ilieu-
o o g p u n t is dit interessant. M inder slijtage aan pom pen, gereedschappen en m achineg e le id in g e n ,
w at
m et g ro te capaciteit v o o r centrale reiniging en behandeling van koelsm eerm iddelen, alsm ede spe ciale uitvoeringen v oor extreem verontreinigde em ulsies van bew erkingsm achines m et hoge verspaningscapaciteit. K enm erkend bij alle is de hoge zuiveringsgraad bij een relatief gering fiitervliesverbruik.
d o o rg a a n s
V cid ci o n i v at liet p r o g ra m m a een
resulteert in een forse reductie van de m achine-stilstandtijden
aantal ro n d b e d -e n m agneetfilters. D e eerste hebben een opvallend gro te capaciteit op een naar ver
en een veel constantere, hoge bew erkingskw aliteit m et een lager afkeurpercentage. V oor het reinigen en behandelen van koelsm eerm iddelen is d oor G ronem an B .V . het om vangrijke filterprograinm a van het D uitse b e d rijf Polo geïntroduceerd, dat v o o r iedere situatie een goede, ge richte oplossing kan bieden. U it g angspunt is daarbij dat een lange standtijd alleen w o rd t bereikt als ook de fijnste deeltjes continu o f periodiek w orden afgescheiden. In de eerste plaats is e r een reeks w elbeproefde vacuiim filters, die voor
nagenoeg
alle
vloeibare
hou d in g klein oppervlak. Bij de m agneetfilters zorgt een sterk ge bundeld m agneetveld v oor een goede filterkoekopbouw , w aar m ee o o k non -ferro deeltjes p ro bleem loos w orden vastgehouden. T enslotte zijn er Polo olieskim m ers, eenvoudige, m aar efficiënt w erkende units in diverse uitvoe ringen, v o o r een continue verw ij dering van drijvende niet em ulgeerbare oliën uit vloeistoffen als w ater en koelem ulsies. Inlichtingen: G ronem an B .V ., postbus 24, 7550 A A H engelo; tel. 074-434545; fax 074-430178.
Laagspanningsmaterialen
stand van de U PS. C hloride P ow er Electronics heeft sinds k o rt haar verteg en w o o rd i g ing v o o r N ederland toegekend
O nlangs heeft Siem ens de nieuw e
aan V an G elder C om pagnie. Inlichtingen: van G elder C o m pagnie. postbus 660. 3000 AR
logus, die m eer dan 450 p ag in a’s telt, is bestem d v o o r de elek trotechnische installateur, de paneelbouw er. alsm ede de industrie
R o tterdam ; tel. 010-4156622; fax 010-4378810.
sm eer- en koelm iddelen kunnen w orden ingezet: zow el apparatuur v o o r kleine en m iddelgrote capa citeiten, als com plete installaties
nederlandstalige catalogus 'L aagspanningsschakel- en Installatiem ateriaal' uitgebracht. D e cata
en geeft een gedetailleerd o v e r zicht van het leverings-
p rogram m a op dit gebied. Vele v o o r de gebruiker essentiële grafieken en m aatschetsen zijn opgenom en. D e catalogus is kosteloos verkrijg baar bij Siem ens N ederland, afde ling Industriële S erieprodukten. postbus 16068, 2500 BB Den H aag; tel. 070-3983276; fax 070-3983414. SWZ 5-93
LITERATUUR
SW Z 93-05-01
The need for adaptation of data base structure of electronic navigational charts for automatic route planning W eintrit, A. NAV Conference(075326) , 199211/38, pg-1, nrpg-14, ta-2, dr-13, E N G T his paper discusses the necessity o f finding an optim al data base
structure for an electronic naviga tional chart to autom atic m ethods o f route planning. T h e author pre sents an original concept o f that structure. 0210210
SW Z 93-05-02
Frequency of collision between ships and platforms H augen, S. ; M oan. T. Intern. O ffshore Mechanics and Arctic Engineering(076225) , 199206, 2, pg-359, nrpg-7, gr-3, ta—1, dr-2, E N G A m odel for calculating the fre quency o f collision betw een pas sing vessels and offshore plat form s has been developed. T he m odel basically considers tw o fac tors; the expected num ber o f ves sels on a collision course w ith a platform and the probability that the vessel does not take any ac tions to avoid collision. T he u n certainties associated w ith all the param eters, as well as the models, have been considered and proba bility distributioYis have been esta-
blished. T he uncertainties have been propagated through the m o del partly analytically but mainly by M onte C arlo sim ulation. This has been used to investigate the uncertainties associated w ith the collision frequencies predicted by the m odel. T he paper contains an exam ple o f calculations w ith the m odel, illustrating how the colli sion frequency is affected by varia tions in param eters in the model. T he paper also emphasizes the re sults from the uncertainty evalua tion. T he m odel predictions have also been com pared w ith histori cal data from the N orth Sea. 0211412
SW Z 93-05-03
CMO
Bij bestelling van artikelen dient ii het nummer van het abstract op te geven. H et eer
Verzorgd door her M I C / C M O . Kopieën r,in de hier vermelde cirrihelen zijn legen betaling verkrijgbaar bij:
ste nummer tusen haakjes in de bronvermelding vertvijst naar het door M I C /C M O gehanteerde publicatie code systeem. De bibliotheek van het Nederlands Maritiem Infor
Nederlands Maritiem Informatiecentrum/CM O Postbus 21873 3001 A W Rotterdam T el.010-4130960, tst. 34
matiecentrum is geopend op werkdagen van 11.00 tot 16.00 uur. Het adres is: Blaak 16. Rot terdam.
~r
SW Z 93-05-05
Environmental considerations for machinery in cruise ferries Helln, G. Cruise + Ferry C onfercnce(070681) . 199202/11, p g -l, nrpg-16, gr-10, ta-1, dr-1, ph-1, ENG T here is a high standard o f waste recovery and disposal routines on board m odern cruise ferries In this respect there are only m argi nal needs for further im prove m ent. Today public opinion focu ses on exhaust gases front the
diesel m achinery. This is w hy em ission control for m arine diesel exhaust gases is high on the politi cal agenda o f m any countries. T his paper discusses trends in m a rine exhaust em ission legislation, the m arine contribution to air pol lution and potential m ethods for reducing emissions o f nitrogen oxides (N O x), sulphur oxides (SOx) and particulates. 0161460 ; 0240514
Overloading of commercial vehicles offered for sea transport and ro-ro ships safety M aestro, M . ; M arino, A. ; Russo Krauss, G. PRADS(076775) , 199205, 2, pg-1337, nrpg-13, gr-7, dr-1, ENG It is know n that, due to their de sign param aters or as a consequen ce o f internal rearrangem ents, som e roll-on ro ll-o ff cargo ships m eet stability requirem ents w ith certain difficulty. In these cases, a practical and usual w ay to correct stability is that o f shipping som e extra w ater ballast. T he authors,
w orking for an Inquiry C o m m it tee, have had the opportunity to closely investigate a recent disaster regarding a ro-ro ship o f that kind carrying trailers, semi trailers and road trains. W ith this article they intend to point out som e o f the lessons draw n from their expe rience and emphasize som e opera tional safety aspects o f these ships as well as the possible consequen ces o f loading and ballasting er rors. 0211400
SW Z 93-05-06
Schottel rudderpropellers any application
the better alternative for
D now , H .H . S tate-of-the-art propulsion systems(078S48) , 199206/1, pg-1, nrpg-17, gr-4, ta-2, dr-11, ph-3, ENG T his paper describes the advanta ges o f Schottel rudderpropellers (SRP’s). A com parison is m ade o f four propulsion system s and feasi ble applications (conventional propulsion, w aterjet propulsion, cycloidal propellers, and rudder propellers). T he flexibility in de-
sign and product range is revie wed; a telescopic SR P’s, a tunnel ed installation for shallow draft, retractable SRP’s, containerised SRP installations, underw ater in stallations, controllable pitch pro pellers and variations in stent length are possible. For special ap plications, such as low m agnetic, shock-resistant and low -noise propulsion units, Schottel claims to m anufacture com petent solu tions. 016(1415
SW Z 93-05-04
Application of PC-based project management in an integrated planning process N eum ann, R.J. ; M cQ uaide, D.J. Journal of Ship Production(001492) , 199211, 8/4, pg—191, nrpg-14, gr-6, ta-6, d r - 12, E N G T his paper gives an overview o f the N ational Shipbuilding Re search Program (NSRP) task N8-91-6. T he task discusses the developm ent and im plem entation o f a PC-based Integrated Produc tion Planning System (IPPS) w hich serves as a tool to assist SWZ5-93
planning organizations in developing, updating, and revising M as ter Production Schedules (MPS) as well as m anning and facility uti lization reports, T he full report in cludes a system ’’U ser’s M anual” ; an appendix containing program logic flow charts, program coding and docum entation, and disk co pies o f all program s and data files developed by the project for use by the system ; and a "System D o cum entation D isk” . 0320240
SW Z 93-05-07
Calculations for refloating grounded ships Yang, G.L. M arine T echnology Society Jo u rnal(001912), 199209, 26/3, pg-.39, nrpg-8, ta-3, dr-6, E N G T his paper discusses calculations for refloating grounded ships ba sed on hydrostatics, m echanics o f m aterials, and the calculus used. Som e o f the problem s are statical ly indeterm inate and cannot be solved w ithout assum ptions about the deform ation o f the ship
and the seabed. T he paper deve lops the M inim ized Principle and the Extension Principle in the so lution o f a statically indeterm inate problem in which the solution for one state is know n and theoretical ly exact conditions o f deform ation cannot be obtained. T his paper also addresses conceptual errors in conventional calculations. 0211415
239
VEROLME SCHEEPSWERF HEUSDEN B.V. Aan de rand van het fraai gerestaureerde vestingstadje Heusden ligt Verolme Scheepswerf Heusden B.V Eén van Nederlands modernste nieuwbouwwerven, gespecialiseerd in de bouw van geavanceerde zeegaande vaartuigen. Wegens de naderende vervroegde uittreding van de huidige funktionaris onstaat bin nenkort een vakature voor een
BEDRIJFSLEIDER SCHEEPSBOUW die deel zal gaan uitmaken van het managementteam en mede verantwoordelijk wordt voor de praktische gang van zaken in de onder hem resorterende produktieafdelingen zoals voorbewerking, voormontage en aanbouw. K andidaten m o e te n b e sc h ik k e n over:
-
een HTS-niveau; een aantal jaren ervaring in een soortgelijke funktie; goede kontaktuele eigenschappen; organisatorische kwaliteiten; een sterke stimulerende persoonlijkheid.
Uw sollicitatie kunt u richten aan het hoofd personeelszaken van ons bedrijf, Postbus 3, 5256 ZG Heusden. Voor nadere inlichtingen kunt u kontakt opnemen met de heer E Lijmbach, algemeen bedrijfsleider, telefoon 04162-2911 (zaak) of 04164-3266 (privé).
Verolme
A240
NVTS 95 JAAR LEVEN MET VAART! A lb e rt Boes
D at de N ederlan d se sch eep sb o u w n o g steeds een sp rin g lev en d e bedrijfstak is, bleek op 3 april 1993 in H arlin g en . In de Frisian Shipyard verzam elden zich n am e lijk z o 'n 300 leden, p artn e rs in b eg rep en , in v erb an d m et het 95-jarig bestaan van de N ed erlan d se V ereniging van T echnici o p S cheepvaartgebied (N V T S ). D it 19e lu stru m w erd g eo rg an iseerd d o o r de af deling 'G ro n in g e n ' van deze v eren ig in g . In zijn w e lk o m s tw o o rd m e m o re e rd e N V T S -G ro n in g e n v o o rz itte r G .C .W . Speld (directeu r van S c h e ep sw erf P attje in W aterhuizen) dat er een duidelijke sy m b o liek w as te o n d erk en n e n aan deze b ijeenkom st. 'In G ro n in g en reg en t het nu, in het W es ten m ist het, h ier sch ijn t de zon en er w o rd t een n iéu w e w e rf g e b o u w d !’ G re n zend aan de Frisian S h ip y ard zou n am e lijk een paar dagen later 'de eerste p aa l’ geslagen w o rd en v o o r de n ieu w e w erflo katie van 'W elg eleg en '. M et de v erp laat sing van die w e rf u it h et cen tru m van H arlingen naar de In d u strieh av en , is een bedrag van o m streek s 55 m iljoen g ulden gem oeid. D it tek en t in elk geval h et g e lo o f in de to e k o m st v o o r de N ed erlan d se scheepsbouw !
VER- EN N IEU W BO U W
Fig. 2. Ontvangst van de N V T S -le d en op Vlieland niet de Harmonie. g elegenheid o m in h et o v e rd e k te d o k van de Frisian S hip y ard een in d ru k te krijgen van de v e rb o u w in g van de 1M O ty p e 111chem icaliëntaiikers 'N ee ltje B ro e re ’ en ja c q u e lin e B ro e re ' to t resp. de type 11-
en k elw an d ig e ty p e. D ie liggen nu niet m eer zo goed in de m a rk t. W e sto n d en d aaro m v o o r de keuze: - ó f ze te v erk o p en (m aar de prijs die w e v o o r deze uit 1984 d ateren d e schepen
tan k ers 'D u tc h P ro g re ss’ en 'D u tc h Pilo t’.
k o nden k rijg en , lag o n s inziens te laag);
T echnisch d irecteu r van B roere B .V . ing. A .C . van D o rp ('Ik ben al 3 5 ja a r N V T S lid, m aa r d it is de eerste ja arv e rg a d e rin g die ik m ee m aa k ’) deelde o v er deze ingrij p ende v e rb o u w in g m ee: 'W e hebben nu een v lo o t van 14 zeegaande (d u b b elw an dige) ty p e Il-tank ers. D e ’N eeltje’ en de
-
-
ó f n ieu w e tan k s in te b o u w e n in het b estaande ladingdecl, w aar d o o r de schepen zeker 9 m aanden u it de v aart had d en g em o eten ; ó f een n ie u w (en tevens langer) la-
’Jacq u elin e’ w aren onze laatste van het
d ingdeel m e t v o o rsch ip te laten b o u w en en v erv o lg en s het o u d e deel 'o m te w isselen ’ m et het nieuw e. V o o r
Fig. i. D e heren D e Jong, Hengst en Vel/man tijdens de N VTS-jaarvergadering hij de Frisian Shipyard.
deze p ro c e d u re zo u den de schepen slechts d rie m aan d e n uit de v aart be hoeven te zijn. O m d a t het g ew en st is
V o o r de aanvang van de ja a rv e rg a d e rin g , m aakten de aanw ezigen g e b ru ik van de
d at de schepen m e t een w at h o g ere snelheid gaan v aren , kon tevens van de gelegenheid g eb ru ik g em aa k t w o r den o m het b o o g v o rm aan te passen aan deze w ens. G ek ozen is u itein d e lijk v o o r deze o p tie, w aard o o r de schepen nu een lengte krijg en van 9(1,85 in (tegen 80,67 m v o o r de ver b o u w in g ), w aarb ij het d ra a g v e rm o gen to e n e e m t van 2760 to n to t 3160 to n ’. E veneens v o o r h et officiële vergaderdeel, g a f de heer P. van A ndel van A lynia A rchitek ten een o v erzic h t van de g ro te n ie u w b o u w o p e ra tie naast de Frisian S hipyard. O n d e rd e e l van deze n ieu w b o u w v o rm en o n d e r an dere een p laatbeSWZ5-93
241
een snelheid van o n g e v e e r 6 0 k m /u u r (!)
h o o fd z aa k w e rk e n o p w e rv e n , k o n tij
m e t d e c a ta m a ra n 'K o e g e lw ie c k ’ van
den s h et feest h et teg en d eel erv aren . D e sa m e n ste llin g leek a a rd ig o v e re e n te ko
D o ek sen w e rd o v e rg e z e t n a a r V lieland v o o r h e t feestelijke p ro g ra m m a d c e l van d it w eek end .
Fig. J. D e fietsen, gereedstaand voor de tocht van de N V T S -le d e n naar het hotel Seeduyn. w e rk in g - , assem b lag e - en g ritstra a lh a lle n c o in p le x , een in stee k h a v e n m e t een 100 x 20 m sch ep en lift (als a a n v u llin g o p
(to e g e v o e g d e) w a a rd e van een sch ip op een w e rf w o rd t v e rw e rk t. D e m eeste aan
FEEST
w ezig en w a re n d a n o o k a fk o m stig u it
D e o n tv a n g s t o p V lielan d v o n d in stijl
se cto re n die w el een b a n d m e t de scheeps
p laats d o o r d e o p w a c h tin g die de p laatse lijke h a rm o n ie m aa k te. In o p to c h t g in g
b o u w h e b b e n , w a a rb ij ze d o o rg a a n s ver van een h e llin g o f d o k h u n w e rk v e rric h
h e t g ezelschap n aar h et K erk p le in , w a a r
ten; m a a r d ie w e rv e n zijn to c h w el v an
een fo rse h o e v ee lh e id glaasjes m e t d e plaatselijke h a rtv e rste rk in g k laar s to n
g r o o t b elan g v o o r h u n b e d rijfsm a tig e ac
d en. F ie tse n v e rh u u rd e r Ja n van V lieland
k rin g e n v an de a an w ezig en : to e le v e ra n -
tiv iteiten ! Z o m a a r een g reep u it de w e rk
(die v o o r iedere aa n w ezig e v o o r een fiets h ad g e z o rg d ) m e rk te d aa r op: ’T o c h leuk van D o e k se n d a t lhj v o o rd a t hij een n ieu
de re e d s aan w ezig e d rijv e n d e d o k k e n ),
w e b o o t v o o r V lielan d in de v aa rt b re n g t,
een u itb re id in g van de reed s b estaan d e hal
300 sc h e e p sb o u w e rs u itn o d ig t!’
m e t een n ie u w e m a c h in e b a n k w e rk c rij en
O n d a n k s , o f m issch ien w el dan k zij de
tim m e rw e rk p la a ts , a lsm e d e een k a n to o r
’h a rtv e rs te rk in g ’, w isten v e rre w e g de m ee ste d e e ln e m e rs z o n d e r m o e ite de ’col
g e b o u w m e t o n d e r a n d e re w a s- en k le ed
m en m e t h et feit d a t h o o g u it 30 % v an de
lo k a le n , g esc h ik t v o o r z o ’n 300 p erso
van d e 2e c a te g o rie ’ te b e d w in g e n o m
n eelsled en g elijk tijd ig .
fietsen d h e t aan d e zeezijde v an h e t eiland g eleg en fraaie h o te l S eed u y n te b ereik en .
NVTS T ijd e n s de ja a rv e rg a d e rin g k w a m o n d e r a n d e re de g an g van zak en ro n d d e blad
D a a r v o n d ’s a v o n d s h e t d in e r-d a n sa n t plaats.
’S c h ip en W e rf/D e Z e e ’ (’h u is o rg a a n ’ van
H e t o p e n in g s w o o rd v an N V T S -G ro n in gen v o o rz itte r S p eld w e rd en ig szin s be
d e N V T S ) aan d e o rd e , alsm ed e h e t feit
k o rt d o o r een stu k je v an h et h o rs d ’o e u -
d a t o n d a n k s d e niet b ep aald flo rissan te sc h e e p s b o u w situ a tie , het le d e n b e sta n d n o g steeds g ro e it. D it b e d ra a g t th an s 2542 leden, 93 ju n io rle d e n in b e g rep e n .
v re d a t in h et v e rk e e rd e k eelg a t w as g e sc h o te n (o p z e t gezien d it d o o r ’c o n c u r r e n t’ B o d e w e s S c h e e p sw e rf V o lh a rd in g F o x h o l g e sp o n so rd e deel van h et diner?)
Fig. 5. Fietsenverhuurder Jan van Vlieland spreekt de N V T S -le d e n toe, w at z o te zien voorzitter Ir. IV. de Jong, met een kelkje in de hand, wel kan waarderen.
V o o rz itte r p ro f. ir. S. H e n g st die d e
O v e rig e n s zag sch eid en d v o o rz itte r S.
v o o rz itte rs h a m e r o v e rd ro e g aan ir. W. de
H en g st k an s o m in één redelijk sam e n
ciers van de m e e s t u ite e n lo p e n d e p ro d u k -
J o n g , m e m o re e rd e late r de v e rh e u g e n d e
h a n g e n d b e to o g , d e n am en v an de m e est
g ro e i van h et aantal sc h e e p sb o u w stu d e
in ’t N o o rd e n g e situ e erd e sp o n so rs van
te n w a a ru it een sc h ip is o p g e b o u w d , re d erije n , de b a n k se c to r en de verzek e
re n d e n o p acad em isch en H B O -n iv e a u . D e a a n w ezig e leden g in g e n o o k d it ja a r
d it e v e n e m e n t te n o em en ! H ij h e rin n e rd e
rin g sse c to r
m ak elaars, sc h a d e ex p e rts en classificatie
a k k o o rd m e t h e t v rijm a k e n v an een p rij-
d aarbij o o k aan zijn een ja a r e e rd e r gege ven ’o p d ra c h t' aan h et o rg a n isa tie c o m ité :
z e n b e d ra g van fl. 1 0 .0 0 0 ,- v o o r d e beste
’V o lg e n d ja a r w il ik z o u t w a te r ru ik e n !’
m e n ste llin g en zijn d a a r o o k een afspiege
a fstu d e e rsc rip tie s v an s tu d e n te n aan de
D a a r w e rd pas o p V lielan d aan v o ld aan w an t: 'In de K o e g e lw ie c k v an D o e k se n
lin g van. Z o is d e secretaris v an de afd elin g G ro n in g e n in g . M . H e n d rik s in
A lg e m e e n secretaris J .M . V eltm an be
ru ik je geen z o u t w a te r en o p d e ’W elgele g e n ’- w e r f van V an d e r S c h o o t ru ik je al
h e t d a g elijk s le v e n sc h a d e -e x p e rt bij het E x p e rtise - en In g e n ie u rsb u re a u T o u w en
lic h tte v e rv o lg e n s de v e rsch illen d e lezin g en e n ex cu rsies die h e t a fg elo p en ja a r zijn
leen ijzer!’ E n d a arn a w ist hij n o g 50
d e n ie u w e v o o rz itte r v an h et N V T S , ir.
s p o n s o m a m e n in zijn sp eech te v e rw e r
W . de J o n g le id t de N e d e rla n d s e afdeling v an h e t w e re ld w ijd o p e re re n d e L o y d ’s R eg iste r o f S h ip p in g d at al m e e r d a n een
d iv e rse N e d e rla n d s e m a ritie m -te c h n isch e o p le id in g s in stitu te n .
g e o rg a n ise e rd d o o r d e afd elin g en G ro n in g e n , A m ste rd a m , R o tte rd a m en V lis-
ken! W ie m o c h t d e n k e n d a t N V T S -le d e n in
(naast
v e rzek eraars
ook
bu reau s). D e d iv e rse N V T S -b c stu u rss a -
eeu w to ez ic h t h o u d t o p de tech n isch e
sin g e n . alsm ed e d e in te rn a tio n a le co n ta c te n via de W est E u ro p e a n M arin e
k w a lite ite n v an d e schepen ten dien ste van o n d e r a n d e re red e rs en v erzekeraars.
T e c h n o lo g y (W E M T ) C o u n c il. H o e w e l d e N V T S n o g v ijf ja a r van h e t 1 00-jarig b e staan v e rw ijd e rd is. is al een
T o t in d e (niet zo erg ) v ro e g e u u rtjes w e rd v e rv o lg e n s d o o rg e fe e st. D a t belette
c o m ité b e g o n n e n m e t d e v o o rb e re id in g
een flink aantal d e e ln e m ers n iet o m de
v a n h e t eeu w feest. D aarb ij zal d e afd elin g
v o lg e n d e d a g o p d e fietsen h e t eiland v er
R o tte rd a m als g a sth e e r o p tre d e n . Eén
d e r te v e rk e n n e n , a lv o ren s w eer h e t vaste
v a n d e b e la n g rijk ste d o e lste llin g en d ie
land o p te z o e k e n , m e t een v o ld aan en d a n k b a a r g ev o el v o o r h et p erfect g e o rg a
m e n v o o r o g en h eeft, is o m de m a ritie m e
n iseerd e w eek en d !
te c h n ie k 'n a a r b u ite n ’ te p ro m o te n , o n d e r h e t m o t to ’L ev en m e t v a a rt’. D e z e ’v a a rt’ w e rd ev en la te r in p ra k tijk
Fig. 4. D e kelkjes staan klaar alvorens met de
g e b ra c h t to en h e t g eh ele g ezelsch ap m e t
fietstocht te beginnen.
(f o to ’s: A lb e rt B oes)
S H IP
D E L IV E R Y
--------------- worldwide, any to n n a g e ---------------
m it t
Tp m
a
YD j L D 'J L . d V I / V
p e r
s o
n
n
e l
s e r v ic e s
for shipping, ship building, dredging and o ffsh o re----------
U D E M A M A R IT IM E B .V . H a rlin g e n / R o tte rd a m p h o n e : 0 5 1 7 8 -1 6 6 7 4 /0 10-4363900 te le x : 46807 u d e m a til fax: 0 5 1 78 -15 82 4/0 1 0 -4367349 U D E M A T E A M W O R K B .V .
Hoe versterkt u het imago van uw bedrijf? H e t a a n b o d w o r d t g r o te r . P r o d u k tv e r s c h ille n
H e t v a k b la d w o r d t in te n s ie f g e le ze n . D a t g e ld t
w o r d e n k le in e r. D e c o n c u r r e n ti e n e e m t to e . E n d e
n ie t a lle en v o o r re d a c tio n e le a rtik e le n m a a r o o k v o o r
k o p e r s ? D i e b e s lis s e n a l l a n g n ie t m e e r u its lu ite n d o p
a d v e r te n tie s . T e g e n r e la tie f lag e k o s te n p e r c o n ta c t
g r o n d v a n t e c h n i s c h e p r o d u k te ig e n s c b a p p e n . U w a f
b e r e i k t u in e lk b e d r ijf v ie r t o t zes le z e rs . B e slis se rs en
n e m e r s b e s e ff e n s te e d s m e e r d a t zij m e t u a ls le v e r a n
b e ïn v lo e d ers.
c ie r e e n r e la ti e a a n g a a n . O m o o k in d e to e k o m s t su c c e s v o l t e o p e r e r e n
M e t v a k b la d re c la m e k u n t u u w o n d e rn e m in g p r o f ile r e n als e e n in te r e s s a n te b u s in e s s p a r tn e r m e t e e n
in p r o f e s s io n e le m a r k t e n is h e t n o o d z a k e lijk e e n s te r k
a a n tr e k k e lijk p r o d u k ta a n b o d . Z o
b e d r ij f s m e r k o p te b o u w e n . V a k b la d e n z ijn d a a r v o o r
le g t u e e n ste v ig e b a sis v o o r e e n
h e t a a n g e w e z e n m e d iu m .
h e c h t e re la tie m e t u w k la n te n .
V A K T IJD S C H R IF T E N
Vakbladreclam e. D e m otor van uw com m unicatie. A243
Techno Fysica B.V. Industrieterrein "Dierenstein" Zuideinde 80 2991 LK BARENDRECHT Postbus 351 2990 AJ BARENDRECHT Tel.: 01806-20211 Telefax: 01806-20705 TELEX: 28627 tf nl.
TECHNO FYSICA: MEET, ANALYSEERT EN REKENT TECHNO DIAGNOSE • motorkeuringen • specifikatiemetingen • trillin gs- en geluidsonderzoek ® metingen voor toestandsafhankelijk onderhoud ® probleemonderzoek • onderzoek naar levensduurverlenging.
TECHNO SOFTWARE ® systeem software t.b.v. permanente diagnostische- en meet- c.q. bewakingssystemen ® interne analyse software ® kliënt gerichte toepassingssoftware: • bedrijfsplanning • trendanalyse op meetgegevens • onderhoudsplanning ® automatisering ® trillingsanalyse ® CAD-toepassing.
TECHNO MONITORING ® ® ® • • •
krachtmeetsysiemen kraanlast meet- en bewakingssystemen Reveal « voortstuwingsefficïency brandstofverbruik • torsie en vermogen stuwdruk en scheepssnelheid trilling s- en torsietrillingsbewaking van roterende machines • verhuur van meetapparatuur « monitoring systemen voor konditie-afhankelijk onderhoud.
TECHNO METAALKUNDE 9 ° ® ®
slijtage, schade analyse, corrosie, breuk mechanica.
A
0
0
BUREAU VOOR SCHEEPSBOUW CDD CD
< CCC! cco
KRUISWEG 595 2132 NA HOOFDDORP HOLLAND
V > 7
e i*
TEL. FAX TLX
020-6533151 020-6533037 74578
VERHUISBERICHT
«
De advertentie-verkoopafdeling van WYT Uitgeefgroep verhuist van Amsterdam naar Rotterdam.
we solve horizontally as well as vertically! DVZ automatic bilgewater-separators as per IMO-Resolution A-393/X
Kuyl & Rottinghuis bv A rkansasdreef 28 - P.O. Box 9684 - 3506 GR U tre cht Tel. 31(0)30-610024* - Telex 40093 - Fax 31(0)30-623314
V A244
_______________
Met ingang van 25 mei 1993 zijn wij voortaan bereikbaar op:
Tel. 0 1 0 - 4 2 5 59 44 Fax 0 1 0 -4 7 8 09 04 WYT Uitgeefgroep Postbus 6438 3 002 AK Rotterdam
TIPS, TRICKS AND TRAPS WHEN PURCHASING AND USING MARINE FUELS
M
a n y s t u d ie s h a v e t r ie d t o q u a n t if y t h e e c o n o m ic
IM PA CT (READ CO ST) T H A T D ECLIN IN G FUEL QUALITY HAS
R . H , T h o rn to n E xxo n Company International
H AD O N SHIP OPERATIONS A N D M A IN TEN A N CE. W H IL E K N O W N GENERALIZATIONS MAY BE C O N FIR M ED , ( i.E . HIGH C C R * IS W O R SE T H A N LO W CARBON RESIDU E). I PERSON ALLY BELIEVE TH A T ANY DEFINITIVE ANSW ERS OBTA IN ED FROM SU C H SHIPBOARD STUDIES ARE SUSPECT DUE T O THE U N C O N TR O LL ED EN V IR O N M EN T OF A W O R K IN G SHIP AT SEA.
I D E C ID ED THAT FOR THIS PAPER, I ’d TAKE A PRACTICAL AP PRO A C H A N D DISCUSS AT LENGTH, THOSE FUEL CHA RACTER ISTICS T H A T DIRECTLY EFFECT THE COST OF THE FUEL YOU BU Y .
I W ILL ASSUME T H A T T H E FUEL Y OU PURCHASE W ILL BE OF A SUITABLE QUALITY SO AS TO BE USED ’TROUBLE FREE’ A ND 1 W ILL THEREFORE CO N CEN TRA TE O N QUALITY CHARACTERIS TICS T H A T HAVE TH E M O ST SIG NIFICANT E C O N O M IC IM
the fuel characteristics ro u tin e ly m easu red, V is c o s ity an d D e n s ity c o n tin u e to have th e greatest influence on th e price and value o f m arin e residual fuels. W hat n ew rem ains to be to ld a b o u t th ese tw o fam iliar qualities th a t y o u have n o t heard already? T h e tru th is, q u ite a lot! S IM PL E R T IM E S B efore the fuel crises o f th e '70s life w as relatively sim ple for b o th th e b u n k e r su p plier and his cu sto m e r. T h e b len d in g o f in term ed iate fuel g rad es w as a p rim itiv e process th at despite all th e inaccuracies, w o rk e d w ell. In term e d iate g rad es w ere blended solely to viscosity w ith o th e r qualities in clu d in g d en sity , falling in to place. B lend charts w ere used exclusively to d eterm in e the percen tag es o f th e co m p o n en ts, w h ich m o re o ften th a n no t, w ere stra ig h t-ru n B F O and G as O il. It w as o n ly in areas su ch as th e U S G C and A R A th a t th e d en sity o f an in te rm e d ia te fuel w as o f concern an d even th e re it w as lo w co m p ared to to d ay s stan d ard s. T h e 0.991 and 1.010 @ 15C den sity lim its had n o t yet been established. ’M a x ’ viscosity lim its, ra th e r th a n m ea sured values, w ere used fo r b lending. * C onradson C arbon Residue
stead th e y p ro te c t th em selves against re ceiving p o o r fuel by th e use o f o n b o ard test kits a n d /o r b y jo in in g fuel quality testing p ro g ram s. As a result o f b o th parties actions, c o m plain ts and q uality claim s have increased d ram atically o v er the last 10 years.
PACT.
W H A T IS E C O N O M IC A L L Y IM P O R T A N T ? D espite testim o n y to the co n tra ry , of all
o f cracked b lend c o m p o n en ts, d ensity is fast b eco m in g th e lim iting factor o f a b lend. F or th eir part, sh ip o p e ra to rs ’sh o p ’ every re q u irem en t. A n d w hile th ey express a desire for g o o d q u ality fuel, they appear relu ctan t to pay an y th in g extra for it. In
T h is all b u t g u aran teed a satisfacto ry d en sity and a v iscosity lo w e r than ord ered . As the fuel w as rarely tested eith er before o r after b len d in g , n eith e r th e cu sto m e r n o r th e su p p lier k n ew w hen the resultant blend w as slig h tly high in viscosity (the eng in e d id n ’t seem to notice cither). D en sity w as n o t a m a jo r co n sid eratio n . W hen th ere w as a sig n ifican t e rro r in the viscosi ty o f a b lend, th e vessel w as in stru cted to increase th e p re-h e a t te m p e ra tu re a few degrees C , o r to add d istillate to the blend to lo w e r the viscosity. T h a t usu ally en ded the p ro b lem . A nd sh o u ld th e ship o p e ra to r req u est fi nancial c o m p en satio n fo r his tro u b les, no m o n e y actually changed hands. T h e su p plier sim p ly revised his c u sto m e r’s b u n k er co n tra ct to increase th e d isco u n t o ff th e posted price o f fu tu re fuel liftings. T h a t’s th e w ay it w as d o n e, w ith b o th sides b ein g satisfied w ith th e results. LIKE IT IS T o d a y , as y o u arc w ell aw are, m o st (but n o t all) th in g s are h an d led d ifferently. H eav ier crudes an d increased co n v ersio n , have had a n eg ativ e influence o n fuel qua lity. B u n k e r suppliers b lend m arin e in te r m ed iate fuels as closely as p ossible to vis cosity an d d en sity targ ets in an e ffo rt to a v o id 'q u ality g iv e -a w a y ’, a term used by refiners w h en a p ro d u c t is o f b e tte r q uali ty than specified. W ith th e increased use
V IS C O S IT Y T h e b elo w p ro v o cativ e co m m en ts con cern in g viscosity, w ere ex cerp ted from an IN T E R T A N K O p u blication | l | that offers gu id an ce on th e pu rchasing o f b u n kers. 'Viscosity is not important as a quality indica tor... It is also important to notice that the lighterfuels with lower viscosity are not neces sarily hotter hunker qualities... viscosity is still expressed as Redwood, Engler, Sayholt U ni versal and Sayholt l iirol and at various tem peratures. The viscosity recorded (on the deli very note) may also he nominal viscosity fo r the grade ordered, which has little to do with the actual viscosity o f the product delivered.' In m y o p in io n , th e first statem en t is m is leading and th e o th e rs are guilty with an explanation. In brief, v iscosity m ay n o t be the all im p o rta n t characteristic it once w as, but it rem ain s the m a jo r factor in d eterm in in g th e c o st o f an in term e d ia te fuel blend. It is also used to calculate th e h eating required to p u m p the fuel w ith o u t difficulty and to d eterm in e th e a m o u n t o f p re-h eat neces sary to reach the re c o m m en d ed injection v iscosity at the engine. W ith som e n o ta ble ex cep tio n s lig h ter viscosity fuels arc n o rm a lly o f a b etter overall quality than h eavier fuels. W ith these initial th o u g h ts in m in d , let us first ex am in e th e technical aspects and
e c o n o m ic im p licatio n s o f Viscosity m o re
m e a su re viscosity. W ith th e a d o p tio n o f
gross mistakes, but they are not as accurate as
closely. (If th e d e fin itio n o f v isc o sity and
S y ste m e In te rn a tio n a l d ’U n ite s (SI) u n its
kinematic viscosity.
associated te rm in o lo g y i.e. sheer rate, dy nes and centipoise etc., are n o t o f in te re st
in th e 1970’s, th e m a rin e fuel in d u s try
skip th e n e x t tw o se ctio n s.)
U s e o f S a y b o lt U n iv e rsa l (S S U ) an d S ay -
p ro d u c ib ility as it ap p lies to o th e r fuel
b o lt F u ro l (SSF) in s tru m e n ts in th e U n i
c h a racteristics, w ill be d iscussed later in th e p aper.
VISCOSITY - A SLIPPERY TALE A fter th e leg en d a ry b lo w o n th e h ead b y a falling apple, p erh ap s a sta rtle d S ir Isaac N e w to n in a ru sh to d isc o v e r g ra v ity , m ay also h av e slipped o n th e w e t grass. In m y scen ario , this slip leads h im to p o stu late o n the n a tu re o f v isco sity as w ell as g ra v ity . In v isu alizin g this ’m y th ic al s lip ’, a vis co u s fluid separates tw o surfaces, o n e
sh ifted to th e use o f k in e m a tic v isco sity .
ted S tates, R e d w o o d (R W I & II) an d E n g ler (E) in E u ro p e has fo r th e m o s t p a rt been rep laced by th e use o f k in em a tic vis c o m e te rs. IS O -3 1 0 4 /IR -7 1 /A S T M -D 4 4 5 m e th o d
fo r
K in e m a tic
’T e st
V isco sity
T h e significance o f re p e a tab ility an d re
VISCOSITY C O N TR O L IN THE ENG INERO O M T o m e, it seem s in c o n siste n t to m easu re
of
in a la b o ra to ry th e ex act v isco sity o f a
T ra n s p a re n t an d O p a q u e L iq u id s’ is n o w used w o rld w id e fo r th e m e a s u re m e n t o f
er it is accep tab le to use a n d to th e n e m
b u n k e r d e liv e ry in o rd e r to ju d g e w h e th
m a rin e fuel visco sity . F or m e a su rin g resi
p lo y a relativ ely im p rec ise device su ch as
dual fuel v isco sity , special ’re v e rs e -flo w ’
a a u to m a tic c o n tro lle r to ad ju st th e injec tio n v isc o sity fo r th e e n g ine.
fixed (the earth ); th e o th e r (his foot) m o
v isc o m e te rs are used , a llo w in g th e sa m
ving at a co n sta n t v elo city . T h e m u d ad h erin g to th e m o v in g sh o e has th e sam e
o f th e v isc o m e te r n o t p re v io u sly w e t b y
T ip - Routinely check i f the viscosity control
v elo city as th a t surface w h ile th e m u d in c o n ta c t w ith th e g ro u n d is still. T h e m o
th e b lack , o p a q u e fuel.
ler is working properly, by comparing the ac tual temperature o f the fuel going to the engine
tio n o f th e m o v in g sh o e is tra n sm itte d to
THATS THE TICKET
with the calculated injection temperature ob
the m u d , w ith a g ra d u a l decrease in v elo
U n fo rtu n a te ly n o t e v e ry o n e has ’g o tte n
tained from a viscosity-temperature chart.
city o c c u rrin g d u e to slip b e tw e e n each successive layer o f m u d , u n til th e v elo city
th e w o r d ’ th a t S a y b o lt a n d R e d w o o d are o u t (its o n ly b een a b o u t 20 years; to o so o n
reaches zero o n th e g ro u n d .
fo r so m e U S E C & U S G C su p p liers to
SERIOUS )ARG O N
ch an g e). T h e re fo re v isc o sity is so m e ti m es re c o rd e d o n d eliv ery tic k e ts in o b so
In q u a n tify in g this re la tio n sh ip , a fluid is
lete m e a s u re m e n t sy ste m s su ch as R ed
d efined as h a v in g an absolute o r d y n a m ic
w o o d I &: II, E n g le r, S S U , o r SSF.
ple o f fuel to flo w in to th e tim in g sectio n
A cap illary tu b e ty p e se n so r can d o g if n o t flu sh ed w h e n th e e n g in e is sh u t d o w n an d g ear p u m p w e a r an d line p ressu re p u lsa tio n s
m ay
effect
th e
p ressu re
th ro u g h th e cap illary tu b e re su ltin g in an in acc u rate v isco sity signal. I d o n o t h av e p re d s io n d ata o n th e capilla
v isco sity o f o n e poise, i f th e fo rce o f on e d y n e w ill m o v e o n e sq u a re c e n tim e te r o f
T ip - E ven at bunker ports where the use o f
ry tu b e ty p e in s tru m e n t b u t th e accu racy
p lane surface w ith a speed o f o n e cen ti
outdated viscosity systems prevails, the actual
o f a v isc o sity c o n tro lle r u sin g th e v ib ra
m e te r p er seco n d , relativ e to a n o th e r pla
measurement o f viscosity has routinely been by
ne surface fro m w h ich it is se p a ra ted b y a
the kinematic method. In a viscosity dispute
tin g ro d p rin c ip le in o rd e r to o v e rc o m e th e ab o v e p ro b le m s, is stated as + / - 2 %
layer o f th e liq u id o n e c e n tim e te r in th ic k
where one lab’s results are in cSt @ 5 0 C and
an d re p e a ta b ility a s + / - 1% . I’m n o t q u ite
ness. C entipoise(cP), a m o re c o n v e n ie n t u n it
another’s is in one o f the obsolete systems, ask
su re w h a t th is m ean s. T h e stated accu ra
the offending lab to provide the original kine matic test results from their records.
cy is likely o b ta in e d o n a test ben ch u sin g
fo r
ab so lu te
v isc o sity
is
eq u al
to
a clean referen ce fluid o th e r th a n resid u al fuel. W h en in stalled in a sy stem o f sen
p o ise/100. K inem atic viscosity, eq u al to th e ab so lu te v isco sity d iv id ed b y th e d en sity
TEST ACCURACY
so rs, d ifferen tial p ressu re tra n sm itte rs,
o f th e fluid is ex p ressed in centistokes (cSt)
It w as ju s t re c en tly th a t p rec isio n data w as
ele c tro n ic c o n tro lle rs an d in d ic a to rs and
or mmVi. T h e term ’N e w to n ia n ’ is u sed to d escrib e
first o b ta in e d fo r m e a s u rin g th e visco sity
ru n o n b u n k e r fuel, I su sp ect th e overall
o f resid u al fuels. In p rio r y ears, o n ly th e
acc u racy is so m e w h a t w o rse.
fluids th a t h av e a lin ear re la tio n sh ip (m o st
accu racy fo r tra n sp a re n t flu id s w as av ai
Still, if a diesel e n g in e w ill o p e ra te satis
fuels an d lu b rican ts) b e tw e e n th e applied
lable. T h e Repeatability a n d Reproducibili
sh ear stress and th e ra te o f d e fo rm a tio n ,
ty o f th is m e th o d fo r resu lts o b ta in e d o n
facto rily w h e n th e fuel is w ith in the injec tio n v isc o sity ra n g e re c o m m e n d e d by an
w h ile n o n -N e w to n ia n flu id s d o n o t. T h u s v isco sity is c o n sta n t w h e n te m p e ra
o p a q u e fuels at 50 d eg rees C , w e re d e te r
e n g in e b u ild e r, th e n th e e n g in e sh o u ld be
m in e d to be 1.5% an d 7 .4 % resp ectiv ely .
relativ ely in se n sitiv e to ev en larg e e rro rs in v isco sity in cS t @ 50C .
tu re and p re s su re are fixed. S o m e asp h alts, slu rries, a n d e m u lsio n s
T ip - D o n 't initiate a quality claim when the
F o r ex a m p le, in F ig u re 1 th e IF-380 visco
are n o n -N e w to n ia n a n d th e ir v isc o sity at
viscosity is only slightly high. For example,
c o n sta n t te m p e ra tu re is a fu n c tio n o n ly o f th e sh eer stress. M u ltig ra d e e n g in e oils at
the viscosity o f an lF -3 8 0 fu el is still on spec i f
s ity -te m p e ra tu re slo p e in tersects the m id p o in t o f th e 10 to 15 cS t in jectio n
it does not exceed 386 cSt @ 5 0 C (380 x
v isco sity ra n g e (c o m m o n ly re c o m m e n
lo w te m p e ra tu re s are also n o n - N e w to
1.015). I f two labs are involved - the supplier
d ed fo r c ro ssh ea d diesels) at a te m p e ra tu
nian. That w asn’t that bad was it?
says the fu e l tests exactly 380 cSt and your
re o f a b o u t 134 d eg rees C elsius. W ith o u t
resting service says it's 408 cSt (380 x 1.074) -
e v e r in creasin g th e te m p e ra tu re , a 500 cS t
DETERMINING THE VISCOSITY OF M ARINE FUELS F o r p ractical p u rp o se s, v isco sity is m ea
guess w hat? You are both right. IVIten the test
fuel w o u ld still b e w ith in th e 1 0 - 1 5 cS t
is run at higher temperatures such as 80 C or 100 C , the repeatability is slightly higher
re c o m m e n d e d ra n g e a n d sh o u ld th e re fo
specific v o lu m e o f liq u id to flo w th r o u g h
(i.e. 1.6% for 35 cSt @ 100C ). T h e above advice is even more applicable when the com
an o rifice. O v e r th e years, a n u m b e r o f
plaint is based on shipboard testing o f viscosi
d ifferen t in s tru m e n ts h a v e b e en u sed to
ty. Test kits may serve as a useful check fo r
su red by th e le n g th o f tim e re q u ire d fo r a
re be accep tab le to th e e n gine. T ip - T h e injection temperature can also be calculated based on the A S T M D 3 4 1 -7 7 fo r mula describing the general relationship over SWZ 5-93
the range 2 .0 to 2 x JO" (S t between viscosity and temperature [2], In In (V , + 0.7) = In ln (V 2 + 0.7) B (ln T i/T j)
(1)
W here: In = n atu ral lo g a rith m V = k in em atic viscosity in cSt T = te m p e ra tu re in degrees K elvin B = 3.55 m ean based o n 146 sam ples o f residual fuel e x p = raise to p o w er, base e (C o m m o n lo g arith m s i.e. base 10, can be substituted) F o r exam ple if V I w as 180 cSt, T l w as 50C (323K) and th e targ et injection visco sity, V 2 w as 12 cSt, th en the eq u atio n can be sim plified to find T 2 in degrees C elsius as: T 2 = (exp((ln ln(180+0.7) - I n l n ( l2+0.7) + 3 .5 5 * (ln(50+273)))/3.55)) - 273 (2)
BLENDING INTERMEDIATE FUELS K n o w led g eab le b u n k e r su p p lie rs have d eveloped th eir o w n b len d in g relatio n ships o v e r th e years. T h e o rig in al A S T M D341 v isc o sity -te m p e ra tu re c h a rt w hich w as also used fo r b len d in g , w a s first p u blished in 1921. A lth o u g h th e re likely are locations w h ere th e b len d c h art is stell in use, at m o s t b u n k e rin g in stallations w h e re co m p u te riz atio n has been in tro d u c e d , b len d in g p ro g ra m s calculate th e p ro p o r tio n s o f each c o m p o n e n t necessary to m eet specification. T hese p ro g ra m s can v ary fro m sim ple tw o c o m p o n e n t visco sity b len d in g at sm aller m a rk e tin g term in als, to so p h isti cated linear p ro g ra m s at refineries th a t
the lo w est cost. T o accom plish this, ac tual test analyses o f the b len d c o m p o nents are used.
residual blends, the d istillate viscosity m u s t be co n v erted fro m 40C , the tem p e ra tu re at w h ic h it is n o rm ally m easured, to 50C.
T h is sam e fo rm u la can also b e used to co n v ert from viscosity at o n e te m p e ra tu re to a n o th er. \ F o r exam ple i f a lab rep o rte d th e viscosity
V iscosity B len d in g C alcu latio n . T w o oils - C o n sta n t T e m p e ra tu re [2]. G iven: VA = V iscosity o f oil A
as 75 cS t @ 80C and y o u w ish ed to con v ert to cSt @ 50C , V I w o u ld be 75, T l w o u ld be 80 and T 2 w o u ld be 50. S olving for V2 in (1) yo u have:
V B = V iscosity o f oil B V M = D esired V iscosity o f B lend
V2 = (exp exp(ln ln(75+0.7) + 3.55*(ln((80+ 273)/(50 + 273))))) - 0 .7 (3)
Y1 Y2 Y3 FA
C alculate: FA = T h e v o lu m e fractio n in th e blend Solution: = = = =
Inin (V A + 0.8) Inin (V B +0.8) Inin (V M +0.8) (Y 3 -Y 2 )/(Y I-Y 2 )
o «
o
o
in
o
CO
ui
o o
-15 to
Y /s Z '/.
Visc/Temp Range Meeting Engine Manufacturer’s Recommendc tions 70
80
90
-10
100 110 120 130 140 150
Temperature After Preheater — Celsius SWZ5-93
INTERMEDIATE PREMIA DETERMINATION T h e p rem ia charged for in term ed iate fuel g rad es n o r m a l l y reflect the cost o f the
c o stin g $85 /T , then the cost o f the b lend should be:
<; M o
60
p o rtio n o f each c o m p o n e n t’s density.
0 .1 2 x $ 1 6 0 - $19.20 0 .8 8 x $ 85 = $74.80
500 400 300
50
A d ditio n ally , because o f significant eco n o m ic incentives to m ax im ize use o f the least valuable refinery stream s, a sim ple viscosity b len d m ay n o t m eet the density re q u irem en t. Since d en sity blends linear ly, the d en sity o f a blend reflects the p ro
c o m p o n en ts used in the blend. For e x a m ple if an IF- ISO fuel is co m p o sed o f 12% M D O c o stin g $ 1 6 0 /T o n and 88% l!FO
Fig. t. Preheating fu el.
(0 5
V M - m . O cSt @ 5 0C Calculate: FA Solution: Y1 = 1.85023 Y 2 m 1.59211 Y3 - 1.64816 F A ~ 0.217 or 21.7% T h is ex am p le sh o w ed the b len d in g o f tw o residual fuels. T o calculate distillate-
T , = 122.1 C elsius
o o
Example: I 'A - 578.2 cSt ® 5 0 C V B = 1.15.4 cSt @ 50C
can o p tim ize a m u lti-c o m p o n e n t blend to m eet a co m p lete list o f specifications at
T ip — The A S T M D J41 formula can also be used fo r numerically calculating the viscosity o f blends at the same temperature.
V , = 375.7 cSt @ 50C
T h e use o f the c o n sta n t 0.8 is based on the Bell and S harp m e th o d [3] an d is nearly eq u iv alen t to earlier A S T M graphical v ersio n s w h e re 0 .6 w as used.
$94.00
T h e p rem ia o v er the co st o f b u n k er fuel is $94.00 - $85.00 - $ 9 .0 0 /T Trick - A simpler way to calculate the premia is to m ultiply the distillate fraction by the distillate-fuel oil spread. In this case it would be: 0.12 x ( 1 6 0 - 85) = $ 9.00 In th e o ry , w h en a b lend c o m p o n e n t chan g es price, th e p rem ia sh o u ld also change. A decrease in th e spread (a result o f e ith e r a distillate price decrease o r a fuel p rice increase) sh o u ld lead to a lo w erin g o f th e p rem ia. C o n v ersely if th e spread increases (a distillate increase o r fuel de-
247
crease), th e p rem ia sh o u ld g o u p . In th e real w o rld , m a rk e t fo rces n o t co st, u su al
increase in resid v isc o sity c au sed o n ly a $ 4 /T rise.
ly d ictate w h e n th e p re m ia sch ed u le is revised an d so th e y w ill te n d to rem ain
A n o th e r w ay o f lo o k in g at th e d a ta (espe
(0.9916 @ 60F). If m ea su red at th e sam e
cially tru e if o n b o a rd b le n d in g is d o n e ), is
co n sta n t fo r lo n g p e rio d s o f tim e.
th a t at a S 7 0 /T sp read , y o u r p re m ia co sts
te m p e ra tu re , D e n sity a n d R elative D e n sity are essen tially th e sam e.
D e n sity @ 15C (0.991 ( a 15C) is slig h tly d ifferen t fro m R elativ e D e n sity 60/60F
increase b y a b o u t S l / T fo r e v e ry 60 cS t o f
VISCO SITY INFLUENCE O N PREMIA
B F O v isco sity increase. Y o u g e t th e sam e $ 1 /T p rem ia increase fo r a b o u t e v e ry 2
B ecause it is a lo g a rith m ic fu n c tio n , as
cS t increase in d istillate visco sity .
v isco sity increases, its n u m e ric value ch an g es at a d ra m a tic rate. F o r e x a m p le a
HEAT CO NTEN T OF FUELS T h e c h ie f co n stitu e n ts o f m arin e fuels h y d ro g e n , ca rb o n an d su lfu r, release dif ferin g a m o u n ts o f e n e rg y w h e n th e y are
DENSITY
b u rn e d . T h e re m a in in g c o n stitu e n ts such
In m y o p in io n , d e n sity is th e sin g le m o s t im p o rta n t ch aracteristic o f a m a rin e fuel.
as w a te r a n d in e rts (as m e asu red b y ash) are ’n o n -c o n tr ib u to r y ’ a n d are d e d u c te d
to o m u c h d ifferen t fro m IF-380. E ven
R easons w h y d e n sity is so im p o rta n t easi
A rab H eav y R esidu a, (565+ C cut) w h ich
ly c o m e to m in d ; d e n sity lim its are set at 0.991 an d 1.010 @ 15C fo r m a rin e fuels,
w h e n calcu latin g th e h e a tin g value o f a fuel.
residual fuel w ith a v isco sity o f 5(X) cS t @ 5 0 C m ig h t seem h ig h , b u t it really isn ’t
has a v isco sity o f - 55,(X)0 cSt @ 100C can
Since h y d ro g e n releases a p p ro x im a te ly 4
be c u t back to a usable v isco sity w ith the a d d itio n o f a lo w v isco sity flux, T h o se
to a llo w fo r th e easy re m o v a l o f fresh
tim es as m u c h en e rg y as ca rb o n an d o v e r
w ater fro m th e fuel w ith cen trifu g a l sepa
u n a c c u sto m e d to b le n d in g h ig h v isco sity
ra tin g /c la rify in g e q u ip m e n t; d e n sity c o r
13 tim es th a t o f su lfu r, h y d ro c a rb o n fuels w ith lo w su lfu r an d h ig h h y d ro g e n /c a r
c o m p o n e n ts , can easily m iss a b arg ain .
relates w ell w ith fuel a ro m a tic ity a n d ig
b o n ratio s are th e m o s t desired. I f price
n itio n q u alities su ch as C C A I an d C II;
w e re n o t an o b stacle, w e 'd all still be usin g M a rin e G as O il.
T ip - Pay closer attention to the viscosity o f the J in x , rather than the resid component in a
w h e n used in c o n ju n c tio n w ith v isco sity , it giv es a reaso n ab le idea o f th e c o n v e r
blend; that’s where the value lies.
sion h is to ry o f a fuel an d it is used to c o n v e rt fro m v o lu m e (b arre ls/k ilo litres)
T h is can be illu strate d in F ig u re 2, w h ic h p lo ts the effect th a t ch an g es in d istillate
to m ass (m e tric to n s). A d d itio n a lly , since it c o rrelates w ith the
P araffin ic fuels c o n ta in the m o s t h y d ro gen. T h e y h av e h ig h g ra v im e tric h eat c o n te n t b u t lo w v o lu m e tric heat c o n te n t because th e y are less d en se th a n nap th e n ic
and residual viscosity h a v e o n IF-180 p re
h y d ro g e n c o n te n t in a fuel, d e n sity is the
o r a ro m a tic fuels. A ro m a tic fuels co n tain th e least h y d ro g e n a n d are th e m o s t d e n
m ia. In b o th ex am p le s, th e IF—180 p re m ia
sin g le m o s t im p o rta n t in d ic a to r o f i t ’s
se. S ince fuel oils are m ix tu re s o f a v ariety
in U S D o lla rs p er m e tric to n is p lo tte d
h e a tin g value.
o f h y d ro c a rb o n s, d e n sity can be used to
ag ain st v isco sity (first th e d istillate, th e n th e resid) fo r v ario u s d istillate-fu el oil
D e n sity is d efin ed b y A S T M -D 1 2 9 8 / IP -1 60 S ta n d a rd T e st M e th o d as th e m ass (w e ig h t in v acuo) o f liq u id p e r u n it v o lu -
ju d g e th e h y d ro g e n c o n te n t a n d en e rg y level o f a fuel.
spreads.
T ip - I f two m arinefuels are priced identical ly, the lower density fu e l is the better buy. T h e w o rd s ’m a rin e fu e ls’ are u n d e rlin e d a b o v e in rec o g n itio n o f th e fact th a t in o u r b u sin ess, b u n k e rs are sold w o rld w id e p riced in d o lla rs/m e tric to n . I f th is w e re th e la n d tra d e b u sin ess in th e U S A , th e o p p o site w o u ld b e tru e. A m o re d ense fuel w o u ld be p referred .
MASS VS VO LU M E T h e fact th a t a lo w d e n sity fuel is a b e tte r valu e w h e n p u rc h a se d o n a w e ig h t basis th a n o n a v o lu m e tric basis is d ifficu lt to
Tig. 2. 1F -I80prem ia; to the left exam ple .4, to the right exam ple B. In E x a m p le A , d istillates w ith v iscosities ra n g in g fr o m 1 to 11 cS t@ 4 0 C , all h a v in g a 0 .8 9 0 d e n sity @ 15C , are b len d ed to 180 cS t (o 5 0C w ith a SIX) cS t/0 .9 9 5 d e n sity fuel. In E x a m p le B, th e d istillate is held c o n sta n t at 5 .0 cS t @ 4 0 C /0 .8 9 0
248
m e a t 15C. It is re p o rte d in k ilo g ra m s p er
u n d e rs ta n d . L et m e try to ex p lain . W h en th e d e n sity o f a fuel decreases tw o th in g s
litre at 15C (ie. 0.991 @ 15C). W ith th e a d o p tio n o f SI u n its in m a n y
ch ange:
c o u n trie s, th e te rm S pecific G ra v ity , has g iv en w a y to th e te r m R elativ e D e n sity o r
1. h y d ro g e n level is h ig h e r an d th e re fo re
R ela tiv e D e n sity (specific g ra v ity ). R ela
2. m a s s /u n it v o lu m e (m e tric to n s /m e te r3)g o e s d o w n .
d e n sity @ 15C w h ile resids ra n g e fro m 300 to 500 cS t/0 ,9 9 5 d e n sity fuel.
tiv e D e n sity is th e ratio o f th e m ass o f a g iv en v o lu m e o f liq u id a t 15C o r 60F to
th e h e a tin g v alu e goes up.
A q u ick c o m p a ris o n o f th e c h a rts clearly
th e m ass o f an eq u a l v o lu m e o f p u re w a te r
C h a n g e 2 is at a faster ra te th a n ch an g e 1
d e m o n s tra te s th a t a few cS t c h a n g e in
at th e sa m e te m p e ra tu re . A PI G ra v ity ,
a n d so th e y are n o t eq u ally o ffsettin g .
d istillate v isco sity has a far g re a te r im p a c t
still used b y so m e su p p liers in th e U .S ., is
th a n a several h u n d re d cS t c h a n g e in re
related to R elativ e D e n sity 6 0 /6 0 F b y th e
T h e n e t effect is th a t o n a v o lu m e basis as d e n sity decreases th e H e a tin g V alu e (H V)
sid. L o o k in g at th e S 7 0 /T sp re ad cu rv es, a 10 cSt in crease in d istillate v isc o sity lead
fo llo w in g e q u a tio n : A P I D e g ree s (1 4 1 .5 /R ela tiv e D e n sity ) - 131.5
to a $ 7 /T rise in p re m ia , w h ile a 200 cSt
B ecause 15C is n o t eq u al to 60F (15.6 C ),
=
g o es d o w n . E x a m p le : U s in g th e fo rm u la fo r N e t sp eSWZ 5-93
cific en erg y fro m IS O 8217:1987 and assu m m in g the fuel has n o su lfu r, w ate r o r ash y o u have: ----------------Fuel A B
D en sity 0.990 0.980
asphaltcnes) is d e te rm in ed by its B ureau o f M ines C o rre la tio n Index (B M C I). T he
H V in M J/k g 41.212 41.354
M T o n s/M 3 0.9889 0.9789
index is calculated u sin g d en sity and vis cosity. H ig h er values o f B M C I m ean the fuel is m o re aro m atic an d th u s a b e tte r solv en t fo r asphaltcnes [4],
DELIVERY TICKETS C o n v e rtin g th e net H V in M eg ajo u les/k ilo g ram to M egajo u les/litre: Fuel A B
% C h an g e
M J/k g 41.212
x x
41.354 0.142
x
0.34
W ith a change in D e n sity fro m 0.990 to 0.980, the M ass H V increased b y ab o u t 3/10 o f one p erc en t and the T o n s p er cu bic m eter decreased b y o n e percen t fo r a net decrease o f 7 /1 0 o f one p e rcen t in V o lum e H V .
PURCHASING BY HEATING VALUE It m akes perfect sense to co n v e rt th e price o f b u n k ers fro m $ U S /M e tric T o n to $ /U n it H V in o rd e r to ju d g e th e tru e va lue o f a fuel. J3y d o in g so, y o u p u t v ar y in g q u ality fuels o n th e sam e price basis. A n u m b e r o f sh ip p in g com panies have been d o in g this for so m e tim e. I even w ro te m y M asters D eg ree thesis on this subject in 1978. B u t y o u really d o n ’t need a c o m p u te r to m ak e so m e v ery g o o d com parisons o f fuels. Tip - For fuels with similar sulfur levels, assume a loss o f about 0.35% in specific ener gy fo r every 0.0100 increase in Density.
M T o n s/M -' 0.9889 0.9789
=
(0.0100)
MJ/1 40.755 40.481 ( 0.274)
(1.01)
( 0.67)
I f y o u ex am in e th e IS O fo rm u la for speci fic en erg y , y o u see th a t except fo r density and p erh ap s su lfu r, th e o th e r factors (w a ter and ash) are n o t n o rm a lly available w h e n y o u in q u ire fro m a supplier. Y ou can eith er m ake assu m p tio n s as to their value o r d isco u n t them as a facto r and decide based on D en sity alone. F ig u re 3. sh o w s the decline in specific en erg y as a fu n ctio n o f d en sity alone. A difference o f 0.3 5 % in the en erg y levels o f fuels is really n o t en o u g h to use as th e sole basis fo r a p u rch asin g decision. T h e b u y e r o f m arin e fuels m u st also exercise g o o d ju d g e m e n t w hen ad d in g Specific E n erg y to his b ag o f tricks.
DENSITY & INCOMPATIBILITY As stated earlier, d en sity is a g o o d indica tio n o f th e paraffinicity o r a ro m aticity o f a fuel. T o m in im ize th e risk th at tw o fuels m a y b e inco m p atib le, avoid m ix in g th em if th eir densities arc dissim ilar. T h e sol v ency o f a fuel (its capacity to dissolve the
In certain co u n tries w h e re it is the accep ted practice, the m etric to n s o f a b u n k er d eliv ery are o b tain ed using the sim ple re lationship: D en sity x V o lu m e ” M ass. T o g e t m etric to n s you m u ltip ly D ensity in k ilo g ra m s/litre by K iloliters (both m easured at th e delivery tem p eratu re) and y o u have to n s. T h e tro u b le w ith this calculation is th a t it gives the to n s 'in va c u o ’ (in a v acu u m ) and does n o t co m p e n sate for th e b u o y a n t effect o f air w h ich is recognized b y th e m a jo rity o f national stan d ards o rg an izatio n s w o rld w id e. T r ic k - For most marine residual fuels (0.976 to 1.06 density @ 15C), multiply the weight ’in vacuo’ by 0.99895 to obtain the weight in hir. In a ’p ro p e r’ b u n k e r delivery note, densi ty at the d eliv ery te m p e ratu re is co n v er ted to den sity at 15C; the delivery tem p e ratu re and d en sity @ 15C are used to o b tain a ’g ro s s’ to ’n e t’ v o lu m e correction factor fro m A S T M /IP m easu rem en t ta bles and the tables are again en tered w ith den sity @ 15C to o b tain a v o lu m e to m ass co n v ersio n factor. All these table entries and calculations can be sources o f e rro r th at w ill effect the q u a n tity o f fuel you arc ultim ately billed for. O f m o re concern is the potential for u n scru p u lo u s suppliers o r barging o p era to rs to fiddle w ith the density so that m o re to n s are billed than have been deli vered. U se o f o n b o ard kits and lab testing sh o u ld keep freq u e n t offenders honest.
PRECISION OF TEST M ETHODS In n u m cracy , the m ath em atical analogue o f functional illiteracy, afflicts far too m an y people, even th o se w h o are w idely read and artic u la te ... A typical ex am p le is the television m e teo ro lo g ist w h o after an n o u n cin g th a t th ere is a 50 percent chance o f rain fo r S atu rd ay and a 50 p er cent chance fo r S unday as w ell, concludes th a t th ere w as th erefo re a 100 percent chance o f rain for th e w eekend [5]. W hile m o st o f us can easily u n d erstan d the fallacy in th e lo g ic used, a sim ilar lack o f u n d e rstan d in g can an d docs lead to m u d d le d decisions reg ard in g th e accepta SWZ5-93
249
b ility o f a fuel, an in creased su sc ep tib ility to o v e rre a c t to test resu lts a n d th e se ttin g o f m isin fo rm e d fuel sp ecificatio n s. It is n o t s o m e th in g th a t can be easily ig n o red . T h e re is e v e r th e te n d e n c y to th in k th at s o p h istic a te d
e q u ip m e n t
w ill
alw ays
feren tly ; a lab m ay stre tc h o u th e p erio d o f testin g o r m a y c h a n g e o p e ra to rs be tw een ru n s; any n u m b e r o f sm all d iffe rences can ad d u p , le a d in g to p o o r resu lts.
'tr u e ' level o f an 380 cS t @ 50C fuel ac tu a lly m e t th e sp ecification lim it, is g iv en in T a b le 2.
CLASH OF THE TITANS M ARINE FUEL SPECIFICATIONS
Fuel q u a lity c o m p la in ts can be gen erally c a te g o riz ed as th o se w h e re an actual p ro
yield precise an sw e rs. H o w e v e r all test m e th o d s have th eir lim ita tio n s and th o se
A sp ecificatio n fixes a lim it to th e 'tru e
b u ilt-in e rro rs sh o u ld be co n d id e re d w h en re v ie w in g test results.
h o w e v e r, his tru e v alu e can n ev er be esta b lish ed ex actly . T h e p ro p e rty is m ea su
A test, ru n a n u m b e r o f tim es at th e sam e
red in th e la b o ra to ry b y a p p ly in g a sta n
lab by th e sam e p erso n on th e sam e sa m
d a rd test m e th o d , th e resu lts o f w h ich
ple u n d e r th e sam e c o n d itio n s, w ill rarely
m a y sh o w so m e sc a tte rin g as d efin ed b y
ty p e c o m p la in t seem s to be d o m in a n t c u rre n tly .
yield exactly th e sam e a n sw e r. O c c a sio
th e re p e a tab ility an d re p ro d u c ib ility li
T h e vast m a jo rity o f 'p rio r-to -u s e ' fuel
nal h u m a n m istak es o r o m issio n s w ill in tro d u c e a ra n d o m e rr o r called Repeatabili
m its. T h e re is a lw ay s, th ere fo re, so m e u n c e rta in ty as to th e 'tr u e v a lu e ’ o f th e
c o m p la in ts deal w ith o n ly fo u r fuel cha racteristics, n a m e ly d e n sity , viscosity,
v alu e' o f a g iv en p ro p e rty . In p ractice,
b lem has o c c u rre d o n b o a rd th e vessel and th o se, as fuel te stin g has increased, w h e re th e re is a d isp u te o v e r th e accep tab ility o f th e p ro d u c t p rio r to its use. T h e la tte r
ty. W hen tw o d iffe re n t la b o ra to rie s test
tested p ro p e rty [8).
w a te r an d catfin es (alu m in u m ). W hile th e
the sam e sam p le u sin g th e sam e test m e t
T o p arap h ra se A S T M , w h e n a la b o ra to ry
h od, the ra n d o m e r r o r is called Reproduci
p resen ts a test resu lt as an ex act n u m b e r,
accu racy o f te st resu lts is alw ay s o f im p o rta n ce , te stin g p re c isio n m u s t co m e
bility.
in reality it sh o u ld be c o n sid e re d to be a
in to p lay w h e n h a n d lin g d isp u tes d ealing
F or so m e test m e th o d s these e rro rs are
ra n g e o f values fallin g a b o v e a n d b e lo w
w ith th ese qualities.
sm all; fo r o th e r th ey arc su b sta n tial. A l th o u g h n o t all sta n d a rd s o rg a n iz a tio n s
th e test result. F o r e x a m p le , u sin g th e p recisio n data o b ta in e d fro m th e m u ltip le
REJECTION OF RESULTS
d efine R ep eatab ility an d R e p ro d u c ib ility
lab ’ro u n d ro b in ’ te stin g re q u ire d to esta
W h en th e resu lts fro m tw o lab o ra to rie s
in the sam e precise te rm s, A S T M defines
b lish th e accu racy o f IP -3 7 7 , if a la rg e fuel sam p le c o n ta in in g a 'tr u e v a lu e ’ o f p reci
d iffer b y m o re th an th e re p ro d u c ib ility o f
R e p e a ta b ility as th e 'q u a lita tiv e e x p re s
sely 30 p p m o f a lu m in u m an d 50 p p m
th e m e th o d , reject b o th resu lts an d each la b o ra to ry sh o u ld re p e a t th e test o n th e
sion o f th e ra n d o m e rr o r asso ciated w ith a single o p e ra to r in a g iv en la b o ra to ry o b
silico n w e re sp lit an d te ste d several tim e s
tain in g rep licate resu lts w ith th e sam e ap
at th e sam e lab, th e c a ta ly st te st resu lts
re ta in e d sam p le. If th e difference is n o w e q u al to o r less th a n th e rep ro d u c ib ility ,
p aratu s u n d e r c o n sta n t o p e ra tin g c o n d i
c o u ld v a ry b y plus o r m in u s 10 p ercen t.
b o th resu lts sh o u ld be c o n sid ered accep
tio n s 011 id en tical test m aterial w ith in a s h o r t p erio d o f tim e. It is d efin ed as th at d ifferen ce b etw een tw o su ch single re
A t tw o d iffe re n t la b o ra to rie s, th e cata ly st resu lts co u ld d iffe r as m u c h as 3 0 p e rc e n t
ta b le a n d th e ir av erag e re p o rte d . I f h o w e v er, th e d ifferen ce b e tw e e n th ese results is still g re a te r th a n th e re p ro d u c ib ility ,
a b o v e o r b e lo w th e ’re a l’ level an d b o th labs w o u ld b e c o rre c t. T a b le 1 illu strates th is in te rm s o f a lu m in u m c o n te n t an d
reject th e resu lts an d in v e stig a te th e appli
in o n ly 1 case in 20 in th e n o rm a l an d c o rre c t o p e ra tio n o f th e te st m e th o d .
silicon co n ten t.
[6 ],
sults as w o u ld be ex ceed ed in th e lo n g ru n
c atio n o f th e m e th o d at each la b o ra to ry
(T h is is k n o w n as th e 95 % co n fid en ce S ingle
le v e l.)’
lab"
M u ltip le labs
’A m an w ith o n e w atch k n o w s th e exact tim e . A m a n w ith tw o w atch es is n e v er su re. ’ A n o n .
R e p ro d u c ib ility is d efin ed b y A S T M as the 'q u a lita tiv e ex p re ssio n o f th e ra n d o m e r r o r asso ciated w ith o p e ra to rs w o rk in g
A lu m in iu m T ru e V alue
in d iffe re n t lab o ra to rie s, each o b ta in in g
T e st R ange
sin g le resu lts o n iden tical te st m aterial w h e n a p p ly in g th e sam e m e th o d . It is
S ilicon
d efin ed as th a t differen ce b e tw e e n tw o
T ru e V alu e
su ch sin g le a n d in d e p e n d e n t resu lts as
T e st R an g e
- 27 to 33
30 - 2 1 to 39
50 - 45 to 55
50 - 34 to 66
30
C O N C LU S IO N A s e v id en c ed fro m w h a t has been said, Viscosity a n d D ensity, c o n tin u e to h av e a m a jo r im p a c t o n th e q u ality a n d co st o f m a rin e fuels. In c o m b in a tio n th e y reveal sig n ific a n t in fo rm a tio n a b o u t th e en e rg y
w o u ld be ex ceed ed in th e lo n g ru n in o n ly
v alu e o f a fuel, its h a n d lin g ch aracteris
1 case in 20 in th e n o rm a l an d co rre ct
tics, ig n itio n p ro p e rtie s, su ita b ility fo r
o p e ra tio n o f th e test m e th o d ’ |7] T o estab lish th e re p e a ta b ility a n d re p ro
T a b le 1. A cc u ra cy a c c o rd in g to IP-377.
m ix in g , so lv e n cy a n d its p ro cessin g his to ry ; all o f v ital in te re st w h e n b u y in g and
d u c ib ility o f a m e th o d , d ata is co llected in a 'r o u n d - r o b in ' p ro c e d u re w h ic h in v o l
T h e accu racy o f th e a b o v e m e th o d , o r fo r
u sin g b u n k ers.
th a t m a tte r a n y o th e r test m e th o d th a t
ves m u ltip le te s tin g o f w h a t ideally is th e
m e a su res th e p resen ce o f a m aterial th a t
T o ascertain th e n a tu re o f a fuel, it m u s t
ex act sam e sa m p le b y m a n y d iffe re n t la
settles q u ic k ly su ch as cat-fin es, is sig n ifi
b o ra to rie s. H o w th e sa m p le is d iv id ed ,
c an tly related to sa m p lin g te ch n iq u e . Is
b e tested . L a b o ra to rie s are n o t infallible; specific atio n s are n o t a b so lu te a n d ev ery
th e m in im u m n u m b e r o f lab o ra to rie s in
e v e ry o n e te stin g th e ex a ct sam e sa m p le o r is it slig h tly d ifferen t? It seem s clear
te s t m e th o d has its lim ita tio n s. In h e t face
v o lv ed , th e n u m b e r o f te st ru n s a n d th e test c o n d itio n s are all set b y th e p ro c e d u
fro m th e a b o v e , th a t m a jo r d ecisio n s su ch
o v e rc o m e a n y te n d e n c y to ru s h to ju d g e
re. W hile sim ilar, th ese p ro c e d u re s v ary
as d e b u n k e rin g a vessel sh o u ld n o t b e ba
m e n t re g a rd in g th e q u a lity o f a m arin e
a m o n g sta n d a rd s o rg a n iz a tio n s.
sed so lely o n test resu lts in d ic atin g th e
fuel.
In the real w o rld h o w e v e r, all th in g s are n o t eq u al. S am ples are n o t q u ite id entical;
a lu m in u m to b e slig h tly a b o v e 30 p p m . A c o m p le te list s h o w in g th e ra n g e o f test
It also h elp s to h a v e a few Tricks u p y o u r
labs differ in e x p erie n c e o r are set u p d if
resu lts th a t a lab m ig h t re p o rt w h ile th e
sleeve. □
o f th is, g o o d ju d g e m e n t m u s t prevail to
SWZ 5-93
C H A R A C T E R IS T IC
TEST M ETH O D
L IM IT
D ensity @ J5C
ISO 3675 IP 160 A S T M D 1298
0.991
Vise. cS t @ 50C
IS O 3104 IP 71 A S T M D 445
380
Flash, C
IS O 2719 IP 34 A S T M 0 93 IS O 3016 IP 15 A S T M D 97 IS O 6615 IP 13 A S T M D 189 A S T M D 4530 IS O 6245 IP 4 A S T M D 482
60
P o u r P t., C
C o n . C a rb o n , M %
M icro C a rb o n , M % A sh, M %
W ater, V %
S ulfur, M %
V anadium , m g /k g
A lu m in iu m , m g /k g Silicon, m g /k g T o t. S edim ent, M %
IS O 3733 IP 74 A S T M D 95 * IS O 8754 IP 336 A S T M D 4294
30
18
0.15
1.0
5.0
* M eth o d n o t yet p ublished 300 D IN 51 790 IP 288 A S T M D 1548 30 IP 363 IP 377 50 IP 363 IP 377 IP 375 A S T M D 4870
0.10
P O S S IB L E R E S U L T RANGE 0.9904 to 0.9916 sam e sam e 374.3 to 385.7 sam e sam e 58 to 62 sam e sam e 2 7 .5 to 32.5 sam e sam e 16.2 to 19.8 sam e sam e 17.4 co 18.6 0.143 to 0.157 sam e sam e 0 .9 to 1.1 sam e
REFERENCES [ I ) 'Guidelines for M arine Fuel Oil Purcha sing", published by IN T E R T A N K O , the International Association o f Independent T anker O w ners, O ctober |98f>. [2| 'M ake Viscosity Calculations N um erical ly', by R. A. W oodle, T exaco Inc.. Pre sented at the N GLI 43rd annual M eeting in St. Louis. M O . O ctober 1975. 13] Bell. T, G. and Sharp. L. H , O il & Gas Journal, Aug. 17, 1933 13-15. |4 | M . G. Griffith, C. W. Siegm und, 'C o n trolling C om patibility o f H eavy Fuel O ils', presented at the ASTM M arine Fuels Sym posium , M iam i, D ecem ber 8. 1983. |5 | 'T he O dds Are Y ou're Innum erate’ John Allen Paulos, T he N ew Y ork Tim es Book Review, Januari 1, 1989, (6] Standard Practice for U tilization o f T est Data to D eterm ine C onform ance w ith Specifications, ASTM D 3244-83.
sam e 4.9 to 5.1 4.9 to 5.1 4.84 to 5.16 282 to 318 261 to 339 270 to 330 (N o te 1) 27.4 to 32.6 (N o te 2) 45.2 to 54.8 0.06 to 0.14 sam e
N o te 1 - Precision u n p u b lish ed ; IP 363 A lu m in iu m equal to IP 377 N o te 2 - P recisio n u n p u b lish ed ; IP 363 S ilicon in ferio r to IP 377 T able 2. Test precision fo r typical IF-JSO.
nieuw e uitgaven
Commencement of laytime D onald Davies. Published by L loyd's o f London Press, 245 + xviii pp, ISB N 1-85044-441 -2 Price £ 45 + £ 3 p&p per order. In dit w erk, dat voorafgegaan w ordt door een lijst m et 'cases', w o rd t het Engelse gew oonterecht onderzocht in relatie tot de aan vang van ligdagen. V oorts w ordt kritiek op dat recht nader be SWZ5-93
schouw d en w o rd t gekeken naar de verschillende m ogelijkheden voor partijen bij een charter om het recht gevarieerder roe te pas sen. H et belang van de uitgave w ordt onderstreept door de grote hoe veelheid zaken die op dit gebied voor de rechter gediend hebben. Sinds de eerste uitgave in 1987 zijn er w eer een aantal belangrijke uit
spraken gedaan die in deze druk w erden opgenom en. !n een zevental hoofdstukken w o rd t ingegaan op de aankom st van een schip op een overeengeko m en bestem m ing, speciale clausu les en contractbreuk die daarop betrekking hebben en de 'readincss' (gereed voor de laad/losope ratie) van schepen. E r is een index in het boek opgenonien.
De eerste druk van dit goed ver zorgde boek, w aarvan de auteur een leidende rol speelt als arbiter op scheepvaartgebied, w erd een standaardw erk. V oor al de dege nen die, hetzij in het bedrijfsleven, hetzij in het onderw ijs m et deze m aterie te m aken hebben zal het ongetw ijfeld zijn nut bew ijzen.□
251
VERENIGINGSNIEUWS
NEDERLANDSE VERENIGING VAN TECH N ICI A OP SCHEEPVAARTGEBIED W (NETHER ANDS SOCIETY OF MARINE TECHNOLOGISTS)
MEDEDELINGEN
PERSONALIA
Vliegreis naar WEMT-Madrid
Ir. O.M. Weiler
In het vorige n u m m er van ’Schip en W erf de Z ee ’ is een a ankondi ging bijgesloten o v e r de W E M T -
Ir. O .M . W eiler is recent in dienst getreden bij M A R D O C (M ariti me D evelopm ent and O rganisa tion C onsultancy) A dvisers W atertransp, te A erdenhout. Hij
C onfcrence in M adrid van 20 tot 22 o k to b er 1993. D e lu chtvaart m aatschappij IBERIA biedt de N ederlandse deelnem ers aan dit congres een speciale k o rtin g aan
op reizen in de Business Class. Het speciale re to u rtarie f per deelne m er A m sterd am /M ad rid is N L C 1.521,-. V oor een m eereizende partner is dit N L G 761,-. U k unt zich hierv o o r rechtstreeks aan m elden bij IBERIA te A m ster dam , tel. 020-5891540.
v ersterkt de scheepsbouw technische expertise van het bureau.
BALLOTAGE
Lustrumsymposium en ontmoetingsdag T ijdens de tentoonstelling E U R O P O R T ’93 in A m sterdam zal op 18 no v em b er 1993 in het R A l-C o n g resccn tru m ter gele genheid van het 18de lustrum van 'W illiam F ro u d e’ en het 19de lus trum van de N V T S een sy m p o sium w orden gehouden m et het them a: ‘N ederland M aritiem Kennisland in de lift, o m h o o g o f om laag?’ T ijdens dit sy m posium zal de kw aliteit van de m aritiem inge nieur en de rol van Research en D evelopm cnt vo o r liet m aritiem e bedrijfsleven, m et nam e aan de Technische U niversitcit D elft, centraal staan. D o o r de afgelopen m agere jare n is de N ederlandse m aritiem e sector danig afgeslankt. Deze in k rim ping heeft niet geleid to t een alge m ene v erzw akking van de co n cu r rentiepositie van de sector, deze is op som m ige aspecten beter ge w orden d o o r de specialisatie van
H et sym posium is gecom bineerd m et de traditionele M aritiem e O ntm o etin g sd ag van de N V T S . D e organisatie is zo opgezet dat m en indien gew enst alleen de O n tm o etin g sd ag en de lunch kan m eem aken en daarna de E u ro po rt-tentoonstelling kan bezoe ken. H iervoor w o rd en toegangs kaarten verstrekt. D e M aritiem e O n tm o etin g sd ag is bedoeld om studerenden in de M aritiem e T echniek van U n iv e rsiteit en H ogeschool nader kennis te laten m aken m et de m ensen die
P. B A K K ER P ro d u ct-m an ag er B usak en Sham ban, K unststoffen v oor M a ritiem e Toepassingen, R otterdam K ilw eg 7, 3295 K C 'S-G ravendeel V oorgesteld d o o r O . van Lent Afdeling R otterdam C. D E N BOER
hun w erk in de m aritiem e tech niek hebben gevonden, in casu de leden van de N V T S . T evens zullen tw ee afstudeerprijzen w o rd en uitgereikt.
IN G . M C . B O O T T echnisch adviseur
V oorlopig program m a: 09.00 09.30
O n tv a n g st, koffie en in schrijving. O p e n in g en 'keynotespeaker’. 1. De kw aliteit van de m aritiem ingenieur. Koffie en binnenkom st deelnem ers O n tm o e tingsdag. 2. M aritiem e O n tm o e tingsdag: opening, spre ker, prijsuitreiking.
10.15
m aritiem ingenieur k w a lita tief hieraan bijdraagt en w at de rol is
15.30
T echniek T U -D e lft. T hee 4. Presentatie onderzoek -
16.30 17.00
behoefte m aritiem e in dustrie 5. Forum discussie Receptie
b o u w en in de v ernieuw ingen die nodig zijn v o o r de verbeteringen van de concurrentiepositie.
V o o rg este ld v o o r h e t GEW OON L ID M A A T SCH A P
Project-m anager Scheepsreparatie Scheldepoort, V lissingen-O ost Prunusstraat 19, 4431 D C ’s-G ravenpolder V oorgesteld d o o r F.C . M arkw at Afdeling R otterdam .
de m aritiem e bedrijven op de niches in de m arkt. H et gaat daar bij voornam elijk o m h o o g w aard i ge technische prod u k ten en produkticprocessen. Om als M aritiem K ennisland te boek te blijven staan, zullen wij m oeten blijven innoveren. H iervoor is een goede inhoudelijke en goed o p g e bouw de kcnnis-infrastructuur noodzakelijk. H et doet van het gecom bineerde N V T S -W F lu stru m sy m p o siu m is na te gaan in hoeverre de Delftse
die het onderzoek aan de T U D elft, al dan niet m et het m ari tiem e bedrijfsleven sam en, kan spelen in de huidige m ogelijkhe den van de N ederlandse scheeps
252
cJp=>
11.00
11.30
12.30 13.00 14.00
15.00
B orrel. Lunch. 3. Presentatie onderzoek richtingen M aritiem e
B innenkort zal een aankondiging verschijnen m et m eer inform atie.
S m it-IS O ,
R otterdam T eylingerw eg 31, 2114 E G V ogelenzang V oorgesteld d o o rJ .M . V eltm an Afdeling R otterdam IN G . J. L E E N H O U T S O n tw e rp e r K on. Schelde G roep B .V ., Vlissingen Steengrachtstraat 47, 4386 AS V lissingen V oorgesteld d o o r F.M . Vispoel Afdeling Z eeland IN G . S.M . M EIJERS A ssistent projectleider Scheepsreparatie K on. G roep B .V ., Vlissingen H ofje de Pauw 8, 4381 D A Vlissingen
Afd. Schelde
V oorgesteld d o o r F.C . M arkw at A fdeling Z eeland J.L . S C H O T L oods bij het L oodsw ezen Scheldem onden, Vlissingen T alm alaan 15. 4 3 8 4 K E V lissingen V oorgesteld d o o r J.S . Schot Afdeling Z eeland
K. V A N D E R W ERF D irecteur S cheepsw erf D e Kaap B .V ., M eppel R eestplantsoen 15, 7944 B D M eppel V oorgesteld d o o r M .B .H .M . H endriks A fdeling G roningen IR. R .A . V IE R G E V E R C h e f T ekenkam er W erktuig b o u w K on. Schelde G roep B .V ., Vlissingen G oem an B orgesiusstraat 75, 4384 J N Vlissingen V oorgesteld d o o r C.J. Verkleij A fdeling Zeeland
V o o rg e ste ld v o o r het JU N IO R L ID M A A T S C H A P J.F. B L A N K E S T IJN O pleiding M A R O F , H ogeschool R o tterd am & O m strek en Potgieterlaan 3, 6165 E D Geleen V oorgesteld d o o r R .W .P . Seignette A fdeling R otterdam D. D E B L A A U W Student S cheepsbouw kunde, H o geschool R otterdam & O m stre ken R oos van D ek am a -erf 8a, 2907 EA C apelle aan de IJssel V oorgesteld d oor W .A .T h. Bik Afdeling R otterdam P.J. L A M A IN Student M aritiem e T echniek, T U -D e lft H oevenbos 29, 2716 PK Z oeterm eer V oorgesteld d o o r K.J. Saurw alt A fdeling R otterdam L.W . P A S T O O R Student M aritiem e T U -D e lft
T echniek,
W olphaertstraat 29a, 3083 C H R otterdam V oorgesteld d o o r K .j. Saurw alt A fdeling R otterdam
G epasseerd v o o r het GEW OON L ID M A A T S C H A P J. B R O O S J.B . E IK E N S IR. G .H . E N S IN G IN G . A .D . D E J O N G E I. K O U R M A T Z IS , MSc. IN G . D . M U L D E R IN G . A .B . N 1E B O R G IN G . M . V A N D E R VALK H.J. D E VRIES SWZ 5-93
G epasseerd v o o r het JU N IO R L ID M A A T S C H A P R. BA K K ER H .H .M . BU RG W A L H M. C LA ESSEN L.B. DIJKSTRA A.J. D O C T E R W .P. HERES j.G .M . V A N D ER K N A A P W .J.D . K U Y T M. V A N L EE U W E N C .C V A N LELYVELD S .N .M . L IG T H A R T S. LIJZENGA C M. PO O R TE A .S P E E T S R.J. S T E E N B E R G E N R.A. STRIJKER M. VA N D ER V E E N
G epasseerd v o o r liet B E L A N G ST E L L E N D L ID M A A T SC H A P R. M O N E N E. BALKEN A. V A N D E R B E N G.J. M E PPEL D E R
agenda
Cl
INTERNATIONAAL:
Call for papers
N ATIONAAL
Stoomfestival Almere Van 20 to t en m et 23 mei vindt in A lm ere-H aven het zevende Stoom festival plaats, waar vele stoom m achines en door stoom aangedreven w erktuigen, stoom (sleep)boten, antieke jach ten en nog vele andere zaken w or den getoond en gedem onstreerd.
D e openingstijden zijn van 10 uur tot 6 uur (zondag tot 5 uur) 's m id dags. Toegangsprijzen: passepartout f. 15.00; dagkaart f. 7,50 (kinderen to t I2 jaa r f. 5,00). Inlichtingen: VV V -A lm cre, tel. 036-5334000 en 036-5348088.
Dubbele jubileumviering op het marinevliegkamp De Kooy De G roep Helicopters van de Marineluchtvaartdienst organiseert op 2 juli een dubbele ju b ileu m reünie ter gelegenheid van het 75jarig bestaan van het m arinevlieg kam p De K ooy en het 50-jarig be staan van het vliegtuigsquadron 860. D e jubileum viering vindt plaats op het m arinevliegkam p De K ooy bij D en H elder en du u rt de hele dag. D e organisatie schat dat on geveer 2500 tot 3000 reünisten en actief dienenden de reünie zullen
bij w onen. De organisatoren roe pen zowel militaire als civiele o u d gedienden van het m arinevlieg kam p De K ooy en het vliegtuigsquadron 860 op zich aan te melden v oor de reünie. D it kan tijdens kantooruren op telefoon num m er 02230-58888. Het is ook m ogelijk te schrijven naar het Se cretariaat Jubileum viering 75/50, postbus 10000, 1780 CA Den Hel der. N a aanm elding krijgt iedere reünist nadere inform atie en een uitnodiging thuisgestuurd.
Opleidingsprogramma Arbo- en Milieu-coördinatoren Bij het N ederlands Instituut voor A rbeidsom standigheden N IA is een nieuw opleidingsprogram m a verschenen van 'cursussen voor arbo- en m ilieu-coördinatoren'.
U itvoerige inform atie over deze cursussen is te vinden in de gelijk namige brochure, die is te bestel len bij het N IA , afdeling O plei dingen, tel. 020-5498440.
Reünie Zeevaartschool Terschelling O p zaterdag 9 oktober 1993 orga niseert de Vereniging van oudleerlingen een reünie voor ALLE oud-cursisten. Men gelieve zich zo spoedig m ogelijk op te geven
(ofinlichtingen te vragen) bij Joost de Jong, tel. 05620-2762, o f Wim N ossent, tel. 072-402014 (na 19.00
uur: 020-6417334).
Europort 93 De tentoonstelling E uroport 93 zal dit jaa r van 16 to t en m et 20 novem ber w orden gehouden. T e vens w ordt van 16 to t en m et 18
L ijst v a n a d v e r t e e r d e r s . A alb o rg C iserv A sea B ro w n B oven B akker S lied rech t B arkm eijer S tro o b o s B enes M a ch in efab rie k B iesbosch D o rd re c h t, de B odew es S ch eep sw erv en C e n tra a l S taal F e sto B.V. G iessen B .V ., v an de H o g esch o o l R o tte rd a m n
SWZ5-93
215 4 o m slag 235 216 222 256 2 o m slag 206 215 235 20 2
novem ber de vakbeurs M E T S ge houden. Z ie verder bij Vercnigingsnieuw s N V TS.
H o g e sc h o o l Z e e la n d IH C L.agersm it IN A In t. N av ig atie A p p a ra te n K o n . M a rin e K uyl & R o ttin g h u is M a a s L astec h n iek M a c h in e S u p p o rt M a rin e S ervice N o o rd M e sse F ra n k fu rt N a d re c o n B.V. RA I S a n d fird e n T e c h n ic s S p e c T e c B.V.
235 216 222 206 244 235 205 202 256 244 3 om slag 236 236
O p 25. 26 en 27 mei volgend jaar vindt in T rondheim , N oorw egen, een 'International Conference on H ydroelasticity in M arine T ech n ology' plaats. H ydro-clasticiteit is o p vele m ari tiem e gebieden van belang, onder andere voor de offshore en voor zeer snelle vaartuigen. Degenen die geïnteresseerd zijn in het bij w onen van deze conferentie o f die er m ogelijk een bijdrage aan willen leveren, kunnen een kopie van de folder aanvragen bij het re dactiesecretariaat. De uiterste indieningsdatum voor '3(X)-word abstracts' van te houden lezingen is 15 septem ber a.s.
INTERNATIONAL CONFERENCES Met dank aan het N ederlands Ma ritiem In fo rm atie c en tru m (M IC)
August 1993 2-5 low a C ity, IA, USA. 6th International C onference on N um erical Ship H ydrodynam ics. Contact: Prof. V .C . Patel, low a Institute o f H ydraulic Research, T he U niversity o f low a, lowa C ity, IA 52242-1585, USA. 9-13 Innsbruck, Austria. 6th International Conference on Structural Safety and Reliability. Contact: 1COSSAR Secretariat, Institut für M echanik, Universität Innsbruck, T echnikerstr.13, A-6020 Innsbruck, Austria. 24-27 Stavanger, N orw ay. ENS '93 International Conference & E xhibition E nvironm ent N o rth ern Scas. C ontact: E N S secretariat, PO Box 410, N-4()01 Stavanger, N orw ay. Tel. +47 4 55 81 (X), fax. +47 4 55 10 15.
Stahlw ille N e d . B.V. T e c h n o Fysica B.V. U d e m a M a ritim e B.V. U itte n b o g a a rt B.V. V e reb u s E n g in eerin g V ero lm e S c h e ep sw e rf V ogelen zan g d e Jong W drtsila D iesel O y Y ach tin g C o n su lt
222 244 221 236 205 240 236 201 256
Z ie te v e n s v e r h u i s b e r i c h t a d v e r t e n tie -v e r k o o p a fd e lin g o p p a g in a 244.
253
BRANCHEREGISTER
NIEUW: Brancheregister voor bedrijven in de maritieme sector Airconditioning
Funderen
Scheepsnieuwbouw
Novenco B.V., Bergschenhoek Bergweg-Zuid I 15 Tel. 01892- 14144 Fax 01892 - 13586
Machine Support B.V. Energieweg 65, Zoeterwoude Tel. 071 - 4 17 17 1
Barkmeijer Stroobos B.V. Hellingstraat 10, Stroobos Tel. 05123 - 1201 Fax 05123 - 2495
Ankers
Aalborg Ciserv Rotterdam B.V. Adm. de Ruyterstraat 31, Schiedam Tel. 010 -4265922 Fax 010-4263773
Ketels
Binnenvaart Sanfirden Technics Haventerrein I , Den Oever Tel. 02271 - 1841 Fax 02271 - 1187
Bouwpaketten scheepsbouw Centraal Staal Euvelgunnerweg 25, Groningen Tel. 0 5 0- 422122 Fax 050 - 421146
Compressoren
Lasapparatuur Lieren Maritiem Uitzendbureau Udema Maritime B.V. Harlingen/Rotterdam Tel. 0 5 17 8 -16674/010-4363900 Telex 46807 udema nl Fax 05178-15824/010-4367349
Consultancy
Maritieme software
Tac BV Technical and administration Consultans Rotterdam Tel. 010 - 2622708 Fax. 0 10 - 2622723
Spectec B.V. Marconiweg 5, Dordrecht Tel. 078 - I 32511 Fax 0 7 8 - 136313
Motoren Dekwertuigen
Stork-Wärtsilä Diesel B.V. Postbus 1068 8000 GB Zwolle Telefoon 038 - 253 253 Telex 42116 swdz nl Telefax 038 - 223 564
Electrotechniek Vogelenzang De Jong Parallelweg I 3, Krimpen a/d IJssel Tel. 01807 - 14244 Fax 01807- 11871
254
Nadrecon B.V. Kruisweg 595, Hoofddorp Tel. 020 - 6533151 Fax 020 - 6533037
Scheepsreiniging Hillers Maintenance Services B.V. Sluisjesdijk 141, Rotterdam Tel. 010-4292833 Fax 0 1 0 - 4281462
Schilderwerken Schroefaskokerafdichtingen Technisch Bureau Uittenbogaart B.V. Seinhuiswacher I, Rotterdam Tel. 010-4114614 Fax 010-4141004
Service & Reparatie ABB Turbocharger B.V. Marten Meesweg 5, Rotterdam Tel. 0 1 0 -4 0 7 88 85 Fax 01 0 -4 2 1 20 07
Navigatie-apparatuur
Tandwielkasten
Pompen
Technische Tekenbureaus
Dieselmotoren P.J. Brand B.V., Maasstraat 2-8, Dordrecht Tel. 078 - 1458522
Scheepsontwerp & advies
Svanehoj International Ringdijk 512a, Ridderkerk Tel. 01804 - 12666 Fax 01804 - 16410
Verebus Engineering B.V. Duinweg 37, 2585 JV Den Haag Tel. 070 - 3528200 Fax 070 - 3528205
Roeren
Visserij
Benes machinefabriek B.V. Van Neckstraat 5, Hoogezand Tel. 05980 - 92253
Scheepsdeuren
Sanfirden Technics Haventerrein I , Den Oever Tel. 02271 - 1841 Fax 02271 - 1187
Ventilatie Novenco B.V., Bergschenhoek Bergweg-Zuid 115 Tel. 01892- 14144 Fax 01892 - 13586
SWZ 5-93
BRANCHEREGISTER
Waardevolle adressen Amsterdam Port Association De Ruijterkade 7, Amsterdam Tel 020 - 6273706 Bibliotheek voor Varenden Westerwagenstraat 74, Rotterdam Tel. 010-4112389 Centraal Arbeidsbureau Scheepvaart Buytewechstraat 39-41, Rotterdam Tel. 010 - 476S244 EVO, Ondernemersorganisatie voor Logistiek en Transport Kadelaan 6, Zoetermeer Tel. 079-414641 FENEX, Nederlandse Organisatie voor Expeditie en Logistiek Oostmaaslaan 7 1, Rotterdam Tel. 010-4020398
IVR, Internationale Vereniging Rij nsche pen reg ister Vasteland 12 e. Rotterdam Tel. 010-4116070
NVTS, Nederlandse Vereniging van Technici op Scheepvaartgebied Mathenesserlaan 185, Rotterdam Tel. 010 - 4361042
Japanese Marine Equipment Association Weena 695, Groothandelsgebouw B-3, Rotterdam Tel. 010-414641 I
Port Management of Amsterdam De Ruijterkade 7. Amsterdam Tel. 020 - 5238600
KNRM, Koninklijke Nederlandse Reddingmaatschappij Spinozastraat I, Amsterdam Tel. 020 - 6238397 KVNR, Koninklijke Vereniging Nederlandse Reders Wijnhaven 65d, Rotterdam Tel. 010 -4146001
Rotterdam Municipal Port Management Galvanistraat 15, Rotterdam Tel. 010- 4896911 Rotterdam Port Promotion Council Marconistraat 16, Rotterdamn Tel. 010-4779144 VNSI, Vereniging Nederlandse Scheepsbouw Industrie Boerhaavelaan 40. Zoetermeer Tel. 079 - 531162
Ingevulde bon retourzenden of faxen aan WYT Uitgeefgroep fax 010-4780904
LU LU
N
LU
Û LU
BRANCHEREGISTER BESTELFORMULIER Het brancheregister biedt u de mogelijkheid uw bedrijf en specialisatie te vermelden in het maritiem vaktijdschrift ’Schip en W erf de Zee’. Graag ontvangen wij uw opgave via deze coupon, danwel een fotokopie daarvan. Voor zover uw produkten of diensten niet voorkomen onder de bestaande kopjes, dan zullen wij, gaarne in overleg met u, nieuwe kopjes toevoegen.
Q£ LU
£ Z
O wenst nadere inlichtingen betreffende het brancheregister O verzoekt te plaatsen per .................................... 1993 (minimaal 3 regels per plaatsing, gedurende 11 achtereenvolgende uitgaven)
O nder de kopjes
In gefrankeerde envelop zenden aan:
W Y T Uitgeefgroep mediahandling Schip en Werf de Zee Postbus 6438 3002 A K Rotterdam
Gelieve de onderstaande tekst op te nemen
Ondergetekende ............................................................... Firm a
C a L l Adres Postcode Woonplaats
u
Telefoon .
L D
Handtekening
SWZ5-9Î
Datum
Ledenbedrijven van de bij de Stichting ’Schip en W erf de Zee’ aangesloten organisaties betalen ƒ 2 0 ,per regel. Niet-leden betalen ƒ 2 5 ,- per regel.
255
TECHTEXTIL In tern atio n ale vakbeurs voor technisch textiel en vezelversterkte m aterialen.
Uitnodiging voor een voorsprong in kennis van 7 t/m 9 juni in Frankfurt. De Techtextil - het belangrijkste evenem ent op hetgebied van technisch textiel, vezelversterkte m aterialen alsmede de konfektionering van technisch textiel b ie d t u een skala van op maat gesneden oplossingen. Dat betekent: • een uniek aanbod uit de hele w e reld • hooggekw alificeerde deel nem ers en bezoekers • uitgebreide presentaties van nieuw e toepassingen Het omvangrijke aanbod is over zichtelijk ingedeeld in: • Research • Textiele materialen • Technologie • Com posieten • Textiel voor de autom obiel industrie • Industrietextiel • Geotextiel • B ouw textiel • Landbouw textiel • Bescherm ingstextiel
• Milieubeschermingstextiel • Textiel voor de medische sektor • Zesplama Voor het eerst presenteren fabri kanten van composieten op een nieuwe afdeling, Compositex genaamd, hun aanbod: vezels en garens voor de fabrikage van composieten en vezelversterkte materialen. Tegelijk met de Techtextil w ordt het vijfde internationale Techtextil Symposium gehouden. Tijdens de lezingen w ordt u uitvoerig geïnformeerd over toekomstige ontwikkelingen. De hoofdthem a's zijn: • Technisch textil - m arkt ontwikkelingen en prognoses. • Nieuw textiel nieuwe technologieën. • Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van vezelversterkte materialen en composieten. • Bouwen m et textiel.
B.V. Scheepswerf en Machinefabriek "DE BIESBOSCH - DORDRECHT" Wij zijn een middelgrote scheepswerf en machinefabriek, die werkzaam is op hel gebied van nieuwbouw en reparatie van schepen, staalconstructies en apparatenbouw, fabricage van dekwerktuigen en bouw van lichtmetaalconstructies. Bij het ontwerpen en bouwen van duwvaartmaterieel neemt ons bedrijf in Europa een vooraanstaande plaats
Voor onze TEKENKAMER zoeken wij op korte termijn een ervaren
CONSTRUCTEUR SCHEEPSBOUW Tot zijn taken behoren o.a.: • het ontwerpen van schepen en verwante constructies • het uitvoeren van alle voorkomende berekeningen • het maken van scheepsbouwtekeningen.
Functie eisen: • HTS-niveau of gelijkwaardig • analytische instelling. Ervaring met computerberekeningen en CAD of bereidheid om zich hierin te bekwamen strekken tot aanbeveling. Schriftelijke sollicitaties, voorzien van curriculum vitae, kunt u richten aan de Afd. Personeelszaken, De Biesbosch-Dordrecht B.V., Maasstraat 24, 3313 CR Dordrecht
A256
Messe Frankfurt Vertegenwoording Nederland Postbus 15009 NL-1001 MA Amsterdam Telefoon: (020) 6 23 87 44 Telefax: (020) 6 20 14 56
Uitgebreide inform atie zenden w ij u (zonder kosten) op verzoek gaarne toe.
* 1
Frankfurt am Main, 7 t/m 9 juni 1993
Messe
Frankfurt
YACHTING CONSULT
CAD/C AM-MEDEWERK(ST)ERS JACHTBOUW BEDRIJF: YACHTING CONSULT is een dynamisch adviesbureau en rekencentrum voor jachtbouw. Wij houden ons sinds 1987 bezig met CAD/CAM onder steuning aan jachtontwerpers en jachtwerven en met de produktie en ver koop van scheepsbouwkundige software. YACHTING CONSULT profileert zich door het leveren van hoge kwaliteit en door voorop te lopen met nieu we technische ontwikkelingen. Momenteel werkt YACHTING CONSULT met acht medewerkers. Wij willen onze organisatie uitbreiden met: FUNKTIE I: SCHEEPSBOUWKUNDIGE CAD TEKENAAR/KONSTRUKTEUR FUNKTIE II: SCHEEPSBOUWKUNDIG CAD TEKENAAR PERSOON: Voor beide funkties zoeken wij personen die affiniteit hebben met de jacht bouw. Mensen die zin hebben om eens een uurtje meer en eens een uurtje minder te werken. Voor funktie I zoeken we iemand met praktische scheepsbouwkundige ervaring en met CAD-ervaring. Zijn opleiding is op MBO/HBO-nivo. Voor funktie II zoeken we iemand met CAD-ervaring. Zijn opleiding is op LBO/MBO-nivo. Als het klikt vind je bij ons een grandioze baan, waarin voor de juiste per soon veel bevrediging en zelfstandigheid te vinden is. SOLLICITATIES: Stuur ons binnen een week een brief met je achtergronden en beweegre denen om te solliciteren. Richt je brief aan: YACHTING CONSULT t.a.v. Jacques Hoffmans Nieuwe Emmasingel 17 5611 AM Eindhoven tof.: 040-432395 fax : 040-446137
Set y o u r course f o r
liULS* b
o
x
93
2 6 e Intern ation ale M a ritie m e T e n to o n s te llin g 8 e In tern ation ale B in n e n v a a rt T e n to o n s te llin g
16 - 2 0 n o v e m b e r 19 93 Internationaal Tentoonstellings- en Congrescentrum Amsterdam ■*£■1 Congres georganiseerd door:
r
A
N T W O O R D C O U P
O N
□ Zend mij informatie over exposeren op Europort 93 □ Zend mij, zodra beschikbaar, informatie over conferenties en bezoekersfaciliteiten
LLO YD S
or l oa oON P ft E S S
Naam:_________________________________________________________
IiM
Bedrijf:_________________________________________________________
LLOY D’S LIST
Adres:_________________________________________________________ Postcode en Plaats:____________________________________________ Land:_________________________________________________________
KLM
S.v.p. zenden aan: Europort 93, RAI Gebouw bv, Europaplein.1078 GZ Amsterdam. Telefoon 020 - 5491212. Telefax 020 - 6464469. Telex 12443.
the official Europort 93 carrier L
J
\bor service
Asea Brown Boveri is m ark tleid er op het 5
gebied van turbochargers voor m otoren
m et g rotere verm ogens. Voor onderhoud en eventuele reparatie van B B C -turbochargers k u n t u daarom het best terecht bij de leverancier. W ant alleen dan w eet
en onderhoud:
u zeker d a t de originele onderdelen w orden g eb ru ik t. En d at de w erkzaam heden te allen tijd e w orden uitgevoerd door g etrain d e specialisten.
Bel daarom voor service en onderhoud: 0 1 0 -4 0 7 88 85. Even faxen kan n atu u rlijk ook: 010-4 2 1 20 07.
ABB Turbocharger BV Marten Meesweg 5 3086 AV Rotterdam Postbus 547 3000 AM Rotterdam
ik l i l t M P I»
ASEA BROWN BOVERI
