1
Het International Film Festival Rotterdam (IFFR) toont de nieuwste onafhankelijke en vernieuwende films uit de wereld en is een platform voor actuele filmkunst, opkomend en gevestigd filmtalent en filmgerelateerde kunst. Naast de vertoning van films steunt het filmfestival actief de totstandkoming van auteurscinema en de deskundigheid van filmtalent, de onafhankelijke filmindustrie en filmkritiek. Een internationale coproductiemarkt (CineMart), een fonds voor filmmakers in ontwikkelingslanden (Hubert Bals Fonds), trainingprojecten (Rotterdam Lab, Trainee Project for Young Film Critics) en debatten voor filmprofessionals maken deel uit van het filmfestival. Behalve via het filmfestival en de internationale activiteiten van Hubert Bals Fonds en CineMart, zorgt de Stichting Filmfestival Rotterdam ervoor dat de kunstzinnige film in Nederland op andere wijzen te zien blijft: via de filmtheaters (Rotterdam en route), op dvd (Tiger Releases) en televisie (NPS Wereldcinema). Op landelijk, regionaal en lokaal niveau brengt IFFR studenten en scholieren in contact met onafhankelijke filmkunst via de Rotterdam Film Course, Meet the Maestro, Filmblik Rotterdam en schoolvoorstellingen.
WOORD VOORAF Het was in een aantal opzichten een vrij radicaal jaar voor het International Film Festival Rotterdam (IFFR). In de eerste plaats letterlijk: het festival legde dit jaar de nadruk op het thema Free Radicals. Door dit accent op een specifieke esthetische traditie van filmmakers en kunstenaars die geen technische perfectie nastreven, maar kiezen voor een puur en direct werk, maakten we nog eens duidelijk waar het IFFR voor stond én staat: het werk van filmmakers die eigenzinnig en vol energie hun eigen koers varen.
Tegelijk was ook de 37ste editie een feest van diversiteit met 244 lange, 383 korte films en ruim 100 performances en installaties. Daarbij is gestreefd naar een overzichtelijker opzet door het aantal programmaonderdelen terug te brengen. De reacties, in de (internationale) pers, en van de gasten en professionals die onder andere de 25 jaar jonge CineMart bezochten, maakten het weer een festival om trots op te zijn. Er is keihard gewerkt, zonder dat het ten koste ging van het plezier. Op deze plaats wil ik daar alle verantwoordelijken nogmaals voor bedanken: partners, subsidiënten en uiteraard alle medewerkers en vrijwilligers die het festival tot zo’n succes hebben gemaakt.
Ook organisatorisch was het een radicaal jaar. Het IFFR nam afscheid van directeur Sandra den Hamer, die na 21 jaar het festival verliet. Haar bijdrage aan het IFFR is van groot gewicht. Voor Stef Fleischeuer en mij, als interim-directie die in september aantrad, zo ongeveer de vooravond van het festival, was het geen geringe opgave om in haar voetsporen te treden. Gelukkig was de geoliede machine die Sandra heeft achtergelaten al goed op stoom. Voor ons was de continuïteit de grootste prioriteit, maar we hebben in een kort tijdsbestek ook nog een aantal zaken willen realiseren.
Voor mij persoonlijk was het een geweldige ervaring om het IFFR van zo dichtbij mee te maken. Na het festival heb ik dan ook een vierjarige aanstelling als directeur aanvaard. Ik kijk er zeer naar uit om te helpen de toekomst van het IFFR mee vorm te geven. Rutger Wolfson
Met Free Radicals kreeg deze festivaleditie een meer eigen gezicht, en werden spannende dwarsverbanden tussen kunstenaars, filmmakers en programmaonderdelen gelegd. Een ander belangrijk thema was de terugkerende vraag hoe het festival van de 21ste eeuw eruitziet. Een relevante vraag, want de (film)wereld om ons heen verandert in rap tempo. Waar filmfestivals ooit de enige mogelijkheid waren om bepaalde films te zien, kun je tegenwoordig haast elke film op elk gewenste tijdstip en plaats zien, kopen of downloaden. Het IFFR formuleerde een mogelijk antwoord door een duidelijk accent te leggen op het eenmalig en unieke karakter van een live-evenement. Of dat nu binnen de bioscoopmuren, zoals bijvoorbeeld de oorverdovende liveoptredens die de soundtrack vormden bij de films van Artist in Focus Cameron Jamie, of daarbuiten is.
Directeur van het International Film Festival Rotterdam Rutger Wolfson
23 4
5
INHOUD Woord vooraf 3 Samenvatting 6 Cijfers 10 AWARDS 16 Programma 28 Hubert Bals Fonds 46 CineMart 56 Distributie 68 Educatie 76 Marketing & Communicatie 86 International Public Relations 94 Pers 99 Financiën, sponsoring en subsidies 108 Functionele exploitatierekening 112 Organisatie en bestuur 113 Bijlagen Bijlage 1: Filmfestival Titellijst 116 Bijlage 2: Eindstand KPN Publieksprijs 130 Bijlage 3: Gastenoverzicht 138 Bijlage 4: Hubert Bals Fonds 162 Gesteunde projecten Hubert Bals Fonds Harvest Bijlage 5: CineMart 164 Geselecteerde projecten Bijlage 6: Organisatie 165 Overzicht bestuur, medewerkers en adviescommissies Subsidie- en sponsorcolofon 175 Colofon 176
6
37
SAMENVATTING Programma
Het International Film Festival Rotterdam (IFFR) heeft als entreeheffend kunstevenement in Nederland al jarenlang het grootste aantal bezoekers. Het filmfestival werd dit jaar circa 355.000 keer bezocht. De 37ste editie vond plaats van 23 januari tot en met 3 februari 2008 en opende met de Argentijnse Cordero de Dios en sloot met de Israelische The Band’s Visit. Het accent lag deze editie op Free Radicals. Het festival presenteerde 627 films en meer dan 100 performances en installaties. Filmprofessionals uit de hele wereld bezochten het festival, en met name de activiteiten van het Hubert Bals Fonds en de 25-jarige CineMart.
Het festival presenteerde 244 speelfilms en 383 korte films, 47 talkshows, debatten en eenmalige presentaties, meer dan 100 performances en installaties en zo’n 1.000 zaalgesprekken. Het filmfestival opende met de VPRO Tiger Award-kandidaat Cordero de Dios. De maakster van deze mede door het HBF ondersteunde film was bij de wereldpremière aanwezig. De 37ste editie legde het accent op Free Radicals. Daarmee liet het IFFR zien waar het voor stond en staat: onafhankelijke geesten en pioniers die wars van trends hun eigen(zinnige) weg volgen. De Free Radicals doken in alle hoeken en onderdelen van het programma op. De filmsecties en themaprogramma’s toonden welke ontwikkelingen in de (film)wereld het festival belangrijk vindt. Kobayashi Masahiro, Robert Breer en Svetlana Proskoerina kregen als Filmmakers in Focus een retrospectief. Artist in Focus was Cameron Jamie. De vraag hoe het festival van de 21ste eeuw eruit moet zien kwam nadrukkelijk in het programma aan de orde. Een antwoord kwam in de vorm van de vele unieke live performances.
Awards Het hart van het IFFR is de VPRO Tiger Awards Competitie. Deze drie gelijkwaardige prijzen voor jonge, beginnende filmmakers van een eerste of tweede speelfilm werden toegekend aan Aditya Assarat (Wonderful Town, Thailand), Liew Seng Tat (Flower in the Pocket, Maleisië) en Omar Shargawi (Go with Peace Jamil, Denemarken). Wonderful Town kwam mede tot stand dankzij een bijdrage van het Hubert Bals Fonds. Ook voor de korte films zijn er Tigers te verdelen. De drie Tiger Awards voor Korte Film gingen naar Ben Rivers (Ah, Liberty!, Groot-Brittannië), Ho Yuhang (As I Lay Dying, Maleisië) en Jeanne Liotta (Observando el cielo, VS). In totaal zijn tijdens de 37ste editie veertien verschillende soorten prijzen uitgereikt.
SAMENVATTING Hubert Bals Fonds
zaken werden gedaan. Prijzen die aan veelbelovende CineMart-projecten werden toegekend waren de ARTE France Cinéma Award voor The Pervert’s Guide to Ideology van Sophie Fiennes (Groot-Brittannië/Nederland) en de Prins Claus Fonds Film Grant voor In What City Does It Live? van Liew Seng Tat (Dahuang Pictures, Maleisië)
Op het festival werden 21 films en een videoinstallatie gepresenteerd die mede gesteund werden door het Hubert Bals Fonds (HBF). Het fond ondersteunt al bijna twintig jaar vernieuwende en getalenteerde filmmakers uit ontwikkelingslanden. De HBF-titel Cordero de Dios was de openingsfilm van het 37ste IFFR. Een andere HBF-film, het Thaise Wonderful Town, won aan het eind van het festival een VPRO Tiger Award. Een nieuwe prijs op het IFFR was de Dioraphte Award. Deze prijs voor beste HBF-film op het festival ging naar het Braziliaanse Mutum. Behalve op het festival konden HBF-titels ook daarbuiten op (internationaal) succes rekenen. In 2007 ontving het fonds 676 aanvragen. Daarvan werden 64 projecten gehonoreerd. Ondanks positieve signalen vanuit het Ministerie van Buitenlandse Zaken - de belangrijkste geldschieter - is door de veranderde subsidiesystematiek de toekomst van het HBF helaas nog steeds onzeker.
Distributie Ook door het jaar heen wil het IFFR onafhankelijke en vernieuwende cinema aan een zo groot mogelijk publiek aanbieden. De prijswinnaars Die Unerzogenen, Love Conquers All en Yo waren gebundeld als Tigers on Tour na het 36ste festival in 25 theaters te zien. De trend van een afnemend bezoekersaantal zette zich echter voort. In overleg met de samenwerkende filmtheaters is daarom besloten tot een formulewijziging. Rotterdam en route heeft een nieuwe frisse vorm. Dit eendaags minifestival biedt vijf speelfilms en een blok van vier korte films. Het HBF is vertegenwoordigd met Happy Desert en La antena, de rest bestaat uit de prijswinnende films Go with Peace Jamil, Operation Filmmaker en het door het Filmmuseum aangekochte Help Me Eros. Najaar 2007 kregen de HBF-titels Antonia en Opera Jawa een landelijke en intensief ondersteunde bioscooprelease. Op het eigen Tiger Release dvd-label verschenen Los muertos, Glue en Opera Jawa. Op het educatieve dvd-label verscheen een beeldlesbrief van Glue.
CineMart Dit jaar vierde CineMart zijn 25ste verjaardag. Van alle internationale coproductiemarkten was CineMart de eerste en nog steeds de grootste. Met 550 ingediende projecten was 2007 een recordjaar. De 39 daaruit geselecteerde projecten werden aan 830 internationale professionals gepresenteerd. De ‘een-op-een’-afspraken tussen financiers en vertegenwoordigers van de geselecteerde projecten vormden het hart van CineMart. Daarnaast nam de vijfdaagse workshop RotterdamLab weer een belangrijke plaats in. Behalve een terugblik op de successen uit het verleden werd er ook vooruit, richting toekomst gekeken, met onder andere de presentatie van nieuwe businessmodellen en een brainstormsessie. Naast de feesten en informele lunches kon er ook genetwerkt worden in Sales & Industry Club, waar in een rustige omgeving
8
9
SAMENVATTING
SAMENVATTING
Educatie
Marketing & Communicatie
Pers
Meer dan 8.000 scholieren en studenten namen deel aan een van de educatieve activiteiten van het IFFR. In het kader van ckv (Culturele Kunstzinnige Vorming) en de keuzevakken Frans en Duits bezochten leerlingen een speciaal voor hen geselecteerde voorstelling op het festival. Havo- en vwo-leerlingen van de provincie Zuid-Holland ontdekten in het Meet the Maestroproject het oeuvre van de Coen Brothers. Jong en aanstormend talent kreeg tijdens het festival met de masterclass W R NXT de kans om feedback te krijgen van een ervaren filmmaker. De MovieSquad-jury, vijf jongeren tussen de zestien en negentien jaar, bekeken meer dan twintig films op het IFFR en kozen daaruit Persepolis als winnende film. Andere educatieve activiteiten die geprolongeerd werden zijn Kids Only, dat een speciale mini-editie kreeg voor kinderen vanaf vier jaar, en de workshops Hollywood in de klas en Digital Playground. Bijzonder de internationale conferentie How to Stimulate Film Sense(s)? tijdens het festival, met aandacht voor media-educatie vanuit artistiek perspectief. Ook door het jaar heen beschouwt het IFFR educatie als een belangrijke pijler. De Rotterdam Film Course voor hbo- en wo-studenten stond in het kader van Cinema & Censuur.
Het IFFR heeft als entreeheffend kunstevenement in Nederland al jarenlang het grootste aantal bezoekers. Het filmfestival werd dit jaar circa 255.000 keer bezocht. De 37ste editie legde het accent op Free Radicals. De communicatie sloot daarop aan met een pure en rauwe campagne met een krachtig zwart-witaffiche. In filmtheaters (met een speciale trailer), in grote steden (met abri’s, op het internet (met de festivalsite en digitale nieuwsbrief) en in Rotterdam zelf (met onder andere banieren) werd het IFFR onder de aandacht gebracht. Het IFFR publiceerde ook een groot aantal mediabijlagen, waarvan twee in samenwerking met de hoofdpartners de Volkskrant en de VPRO. Naast de bekende activiteiten als de Volkskrantdag en de VPROdagen waren de Routes Reliëf Rotterdam nieuw voor het publiek. De Robeco Filmdag werd ook toegankelijk voor het publiek. Ondanks de massale toeloop was de online ticketverkoop die in de nacht van vrijdag 17 op zaterdag 19 januari startte een succes. Daardoor was er in het weekend, toen de Centrale Kassa in de Doelen openging, nauwelijks sprake van rijen wachtenden. In de speciale festivalshop in de Doelen en via de webshop waren IFFR-artikelen te koop.
Het IFFR heeft een wereldwijde reputatie en een grote internationale nieuwswaarde. Circa 270 Nederlandse en 200 buitenlandse filmjournalisten bezochten de 37ste editie. Zij deden daarvan verslag op radio en televisie, in kranten, tijdschriften en websites. Invloedrijke kranten als The Times, Le Monde, South China Morning Post en de International Herald Tribune stuurden verslaggevers. Over de hele wereld, van Beiroet tot Boekarest en van Caïro tot Tokio verschenen grote artikelen over ‘Rotterdam’. Meer en meer ook bereikt festivalnieuws de global community via satellietkanalen, weblogs en drukbezochte websites als bbc.com. Op Nederlandse mediabodem heeft het IFFR ook een grote impact. De VPRO pakte grootst uit met een dagelijkse live talkshow gepresenteerd door Twan Huys. Zowel de publieke als de commerciële omroepen stuurden cameraploegen of ontvingen filmmakers en IFFR-directeur Rutger Wolfson in de studio. In toenemende mate is ook online verslag gedaan van het festival. Zes jonge filmcritici namen deel aan de tiende editie van het Trainee Project voor Young Film Critics.
International Public Relations Om de goede internationale reputatie van het IFFR te waarborgen en te versterken is de campagne BE INSPIRED BY ROTTERDAM: 10 Reasons to Come to Rotterdam gevoerd. Door middel van publicaties werd de diversiteit van het IFFR wereldwijd onder de aandacht gebracht. International Public Relations organiseert en ondersteunt faciliteiten en evenementen voor CineMart en het Hubert Bals Fonds. De 25ste verjaardag van CineMart werd belicht in speciale features in vakbladen. Variety schreef over de breedte van het festival en het HBF in het bijzonder. De Sales & Industry Club werd breder opgezet dan vorig jaar. Nieuw en zeer hoog gewaardeerd was het Buyers & Sellers-diner op het Rotterdamse stadhuis.
10
Organisatie en bestuur Het jaar 2007 stond in het teken van het vertrek van Sandra den Hamer. Zij verliet de organisatie na een carrière van 21 jaar, waarvan de laatste drie jaar als directeur. In september namen Rutger Wolfson en Stef Fleischeuer haar taak over, als interim-directie voor de 37ste editie. Samen met programmamanager René van der Giessen vormen zij het Management Team dat leiding geeft aan de organisatie. Het IFFR had 22 medewerkers in vaste dienst (19 fte). Daarnaast hadden 37 medewerkers een contract voor een bepaalde periode (12 fte). De rest bestond uit zelfstandigen en medewerkers in dienst van toeleveranciers (223), stagiaires (8) en vrijwilligers (692). Mede door een efficiëntere inzet is het aantal vrijwilligers ten opzichte van het voorgaande jaar gedaald.. Op enkele afdelingen vonden personeelswisselingen plaats. Dineke Keemink en Maikel Oomens vertrokken bij Financiën, Nico Komen verliet de ICT-afdeling en Mariëlle van der Sterren P&O. Het IFFR nam drie nieuwe medewerkers in dienst: Mariska Korff als financieel medewerker, Janneke Langelaan als medewerker Hubert Bals Fonds en Marieke Holt als P&O-functionaris. Eind februari is bekendgemaakt dat het bestuur Rutger Wolfson voor een periode van vier jaar benoemd heeft tot algemeen directeur. In de loop van 2008 zal het IFFR een nieuwe zakelijk leider werven. Het bestuur, onder voorzitterschap van Melle Daamen, kende in de periode 2007-2008 één wisseling van de wacht: Rutger Wolfson trad af om directeur te worden van het IFFR, Frans van Gestel, producent bij MotelFilms, trad toe.
Financiën, sponsoring en subsidies Stichting Filmfestival Rotterdam heeft het financiële boekjaar 2007-2008 afgesloten met een resultaat van € 96.658 negatief. Het resultaat betekent weliswaar een sterke verbetering ten opzichte van het vorige boekjaar door met name een stijging van incidentele baten, de stijging van de structurele lasten zorgde voor opnieuw een negatief resultaat. Het festival slaagde er opnieuw in vier hoofdsponsoren en nieuwe partners aan zich te binden. De Tiger Business Lounge groeide tot het beoogde aantal van veertig leden. De 37ste editie was een veelgebruikt platform voor relatiemarketing. Voor de tweede maal werd de conferentie ‘Leiderschap in beeld’ georganiseerd. Het IFFR wordt structureel gesubsidieerd door de Gemeente Rotterdam en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en ontving daarnaast incidentele subsidies van verschillende fondsen en instellingen.
11
SAMENVATTING IN CIJFERS Filmfestival Programma IFFR lange films (≥60 minuten) korte films (<60 minuten) lezingen, debatten, talkshows en eenmalige presentaties performances en installaties introducties en Q&A’s conferenties filmzalen locaties
Gasten totaal aantal gasten (inclusief CineMart en Pers) gasten Nederland gasten buitenland
244 383 47 106 1.006 3 26 15
Premières Lange films wereldpremières internationale premières Europese premières
102 47 29 26
Korte films wereldpremières internationale premières Europese premières
174 64 71 39
180 650
Pers Nederland buitenland aantal regisseurs
268 189 348
Website
(1 december 2007-18 februari 2008)
totaal 1.420 Rotterdam, publieke voorstellingen 942 Rotterdam, publieke voorstellingen in evenement 162 Rotterdam, Press & Industry-screenings 247 Groningen 69 Bezoeken totaal
totaal aantal bezoeken 2007-2008 2.796 953 1.843
CineMart Nederland buitenland
Voorstellingen
Publiek bezoekers aantal keer bezochte pagina’s
372.800 3.241.473
Professionals bezoekers aantal keer bezochte pagina’s
57.422 277.460
Filmfestival Groningen totaal aantal bezoeken
Organisatie en bestuur
Educatie
7.200
Tijdens het festival basisschool middelbare school mbo/hbo/wo door het jaar heen middelbare school mbo/hbo/wo
8.135
Personele bezetting bestuur medewerkers in vaste dienst medewerkers met contract voor bepaalde tijd tijdelijke medewerkers freelance of in dienst van leveranciers stagiaires vrijwilligers
800 2.475 1.800 1.500 1.600
223 8 692
EXPLOiTATIE Distributie Bezoeken totaal aantal bezoeken Tigers on Tour voorjaar 2007 Antonia Opera Jawa Meet the Maestro2008 Releases via Tigeronline.nl (Tiscali) Kijkcijfers totaal aantal kijkcijfers filmvertoningen bij VPRO en NPS
som der baten som der lasten saldo rente baten en lasten saldo exploitatierekening onttrekking algemene reserve
5.365 750 2.549 1.681 385 100
760.000
355.000
12
6 22 37
13
7.522.116 7.764.100 19.768 222.21596.658-
Lucía Cedrón (Argentinië), maakster van de openingsfilm Cordero de Dios met IFFR-directeur Rutger Wolfson op de de openingsavond. 14
15
16
Een bezoeker laat zijn hoeveelheid aan tickets zien aan de fotograaf.
17
AWARDS Flower in the Pocket van Liew Seng Tat (Maleisië, 2007) “Om zijn goed doordachte en welingelichte blik op de kinderwereld. De acteurs zijn goed gekozen en op de juiste manier begeleid en geregisseerd. De film heeft een uitstekende visuele uitdrukkingskracht.”
Vijfentwintig jaar geleden werd op het International Film Festival Rotterdam (IFFR) voor het eerst één film bekroond: Jim Jarmusch’ Stranger Than Paradise. In 2008 waren er dat heel wat meer. Het hart van het festival is nog steeds de VPRO Tiger Awards Competitie: drie gelijkwaardige prijzen voor jonge, beginnende filmmakers. Aan de overige, uiteenlopende prijzen werd er dit jaar eentje toegevoegd. De Dioraphte Award voor de beste film die tot stand kwam met steun van het Hubert Bals Fonds.
Go with Peace Jamil van Omar Shargawi (Denemarken, 2008) “Voor de geslaagde regie en acteerprestaties. Door het gebruik van close-ups kiest de filmmaker een toepasselijke stijl om de beperkingen van een besloten gemeenschap weer te geven. De jury verwelkomt eveneens het fascinerende tempo van de film.”
VPRO Tiger Awards De VPRO Tiger Awards zijn toegekend aan Aditya Assarat (Wonderful Town, Thailand, 2007), Liew Seng Tat (Flower in the Pocket, Maleisië, 2007) en Omar Shargawi (Go with Peace Jamil, Denemarken, 2008). De competitie bestond uit vijftien eerste en tweede speelfilms. De winnaars kregen elk €15.000 en de VPRO spant zich in om de films op televisie te vertonen. Bovendien draait Go with Peace Jamil in Rotterdam en route, een selectie IFFR-films die in het voorjaar door veertien theaters in het hele land reist. Wonderful Town kwam mede tot stand dankzij een bijdrage van het Hubert Bals Fonds. De jury van VPRO Tiger Awards Competitie 2008 bestond uit filmmaker en producent Royston Tan (Singapore), filmmaakster, producente en actrice Renata Litvinova (Rusland), voormalig adjunct-directeur van het Filmmuseum in Amsterdam Rieks Hadders (Nederland), Tiziana Finzi, adjunct-directeur van het Locarno International Film Festival in Zwitserland en de Iraanse filmmaker en filmproducent Jafar Panahi (juryvoorzitter). Hun motivatie luidde als volgt:
Niet alleen voor de winnaars heeft opname in de Tiger Awards Competitie op langere termijn vaak een positief effect. Aan het begin van een regiecarrière opent vertoning in de Tiger Awards Competitie deuren naar andere festivals en financiers van toekomstige projecten.
Tiger Awards voor Korte Film Twintig films niet langer dan zestig minuten werden geselecteerd voor de Tiger Awards Competitie voor Korte Film. De jury bestond uit Moniek Toebosch (beeldend kunstenaar, Nederland), Katia Rossini (curator en filmdistributeur, België), en Mike Hoolboom (film- en videokunstenaar, Canada). Zij kozen als winnaars:
Ah, Liberty! van Ben Rivers (Groot-Brittannië, 2008) “Voor de compassie, de weigering van het sentiment, de geestige montage en dramaturgie van het alledaagse.” As I Lay Dying van Ho Yuhang (Maleisië, 2007) “Voor zijn haarscherpe kadreringen, zijn vlotte en trefzekere omhelzing.”
Wonderful Town van Aditya Assarat (Thailand, 2007) “Voor de verbazingwekkende verbeelding in de film van en een nieuw perspectief op de tsunamiramp. De film is een sociale spiegel waarin de schade veroorzaakt door de tsunami in meerdere opzichten weerspiegeld wordt. De jury waardeert eveneens het ongebruikelijke einde van de film.”
Observando el cielo van Jeanne Liotta (Verenigde Staten, 2007) “Voor de narratieve zoektocht naar het zien, niet bang voor schoonheid.”
18
AWARDS Aan elk van de drie gelijkwaardige Awards is een bedrag verbonden van €3.000. As I Lay Dying wordt ook vertoond in Rotterdam en route, de voorjaarstournee langs veertien filmtheaters van IFFR-films.
onsentimenteel in scenario. De poëtische opzet komt naar voren in gestructureerde details uit een verre tijd en plaats die ons na aan het hart liggen. We waren diep getroffen.”
FIPRESCI Award
KPN Publieksprijs
De jury van de internationale associatie van filmcritici FIPRESCI (Fédération Internationale de la Presse Cinématographique) bestond uit juryvoorzitter Thomas Rothschild (Freitag, Duitsland), Alberto Ramos Ruiz (SIGNIS Media, Cuba), Télesphore Mba Bizo (Terroir, Kameroen), KIM Haery (Cine21, Zuid-Korea) en André Waardenburg (Skrien, Nederland). Zij kozen als beste film uit de VPRO Tiger Awards Competitie 2008: El cielo, la tierra y la lluvia van José Luis Torres Leiva (Chili/Frankrijk/Duitsland, 2008) De film kwam mede mede tot stand door een bijdrage van Hubert Bals Fonds.
De KPN Publieksprijs gaat naar de winnaar van de publieksenquête. Tijdens het festival brengen bezoekers hun stem uit door middel van een scheurkaart. Daarmee kan men op een schaal van één tot vijf aangeven hoe de film werd gewaardeerd. Op de slotavond van het festival maakte Rutger Hauer in de Grote Zaal van de Doelen bekend dat de KPN Publieksprijs 2008 gewonnen werd door de Franse film Persepolis van Marjane Satrapi en Vincent Paronnaud. Aan de prijs is een bedrag van €7.500 verbonden. Persepolis, gebaseerd op de autobiografische stripboeken van de in Iran geboren Satrapi, eindigde in de waardering van de festivalbezoekers boven het Braziliaanse Estômago - A Gastronomic Story van Marcos Jorge en de Rotterdamse documentaire 2KM2 - het heden van de stad van Carel van Hees en André van der Hout. Persepolis won eerder ook de MovieSquad Award van de jongerenjury.
KNF Award De jury van de Kring van Nederlandse Filmjournalisten (KNF) bestaande uit juryvoorzitter Peter van Bueren (Skrien), Elaine Brand (De Pers), Maricke Nieuwdorp (Glamcult, TV/Film), Mike Naafs (De Filmkrant) en René Glas (Folia, Vrij Nederland), koos als winnaar: Cargo 200 van Alexei Balabanov (Rusland, 2007) De KNF-jury kiest de winnaar uit films in de officiële selectie van het IFFR 2008 programma, die nog niet zijn aangekocht voor distributie in Nederland. Om de aankoop van een filmprint door een distributeur te bevorderen bestaat de prijs uit de kosten van ondertiteling, gesponsord door Holland Subtitling. Cargo 200 is na het festival aangekocht door het Filmmuseum en zal op een later tijdstip worden uitgebracht. De KNF Award-winnaar van vorig jaar, Operation Filmmaker van Nina Davenport (Verenigde Staten, 2007) maakt dit voorjaar deel uit van de IFFR-filmtournee Rotterdam en route.
Dioraphte Award De dit jaar voor het eerst uitgereikte Dioraphte Award, waaraan een geldbedrag verbonden is van €10.000, is toegekend aan Mutum van Sandra Kogut (Brazilië/Frankrijk, 2007). De jury bestond uit Marianne Bhalotra (voormalig HBF-manager), Amra Baksic Camo (Sarajevo’s Cinelink hoofd programma, Bosnië-Herzegovina) en Ho Yuhang (filmmaker, Maleisië). Zij kozen Mutum als beste film uit de 22 films uit het festivalprogramma die tot stand kwamen met een bijdrage van het Hubert Bals Fonds van het IFFR. Uit het juryrapport: “Met ingetogen emotie en ongeremde energie vertelt deze zorgvuldig geregisseerde en geacteerde film over een harde wereld. De film is standvastig in visie en
19
AWARDS NETPAC Award
Prix UIP Rotterdam
De NETPAC jury (Network for the Promotion of Asian Cinema) bestond uit juryvoorzitter Bina Paul Venugopal (artistiek directeur van het International Film Festival Kerala, India), Shanty Harmayn (filmproducent en bestuurslid van het Jakarta International Film Festival, Indonesië) en Wong Tuck Cheong (vice-president van Kelab Seni Film Malaysia, Maleisië). Zij kozen als winnaar: What on Earth Have I Done Wrong?! van Niu Chen-zer (Taiwan, 2007) “Een filmdebuut dat vaardig een humoristisch drama neerzet waarin fijngevoelig de spot gedreven wordt met filmmaken en dat een diep inzicht biedt in het menselijk tekort.” Een speciale vermelding was er voor ‘de ontberingen van de menselijke arbeid’ van Crude Oil van Wang Bing (China, 2008). Deze videoinstallatie was onderdeel van de tentoonstelling New Dragon Inns en kwam mede tot stand door een HBF-bijdrage.
De derde Prix UIP Rotterdam voor korte film is gewonnen door: Joy van Joe Lawlor en Christine Molloy (Groot-Brittannië, 2008). Een eervolle vermelding was er voor Unlith van Mihai Grecu (Frankrijk, 2007) Voor de Prix UIP kwamen vijftien geselecteerde Europese fictiefilms uit het programmaonderdeel Short: As Long As It Takes van maximaal een kwartier in aanmerking. De jury van Prix UIP Rotterdam 2008 bestond uit de Nederlandse filmmaaksters Coco Schrijber en Sietske Tjallingii en Michael Hannigan (Ierland), directeur van het Cork Film Festival. De Prix UIP wordt niet alleen in Rotterdam, maar in totaal op veertien Europese filmfestivals uitgereikt. De prijs bestaat uit €2.000 én een automatische nominatie voor de European Film Awards die in december worden uitgereikt. Uit alle genomineerden kiezen de 1.600 leden van de European Film Academy dan de uiteindelijke winnaar.
VPRO Tiger Award-winnaar 2008 Liew Seng Tat neemt zijn prijs in ontvangst voor Flower in the Pocket (Maleisië, 2007)
NPS New Arrivals Award
Movie-Squad Award
De jury van de Prix UIP Rotterdam boog zich ook over de NPS New Arrivals Competitie. Deze competitie voor online korte films is een initiatief van de NPS en het IFFR. De winnaar van de New Arrivals Award 2008 was Chocolate con churros van Mario de la Torre Espinosa (Spanje, 2006). De jury bewonderde het vakmanschap van de vertelling, de heldere regie en het buitengewone acteerwerk. Aan de prijs is een geldbedrag van €1.000 verbonden. Bij het onlinepubliek kwam It Hurts van Hester Scheurwater (Nederland, 2007) als favoriet uit de bus.
De jongste jury van het festival is de MovieSquad Rotterdam, een initiatief van het Nederlands Instituut voor Filmeducatie (NIF) in samenwerking met het IFFR. De jury nomineerde uit een tweeëntwintigtal de volgende drie films: Paranoid Park van Gus Van Sant (Verenigde Staten, 2007), Tricks van Andrzej Jakimowski (Polen, 2007) en Persepolis van Marjane Satrapi en Vincent Paronnaud (Frankrijk, 2007). De MovieSquad Award werd toegekend aan Persepolis. De jongerenjury bestond uit Giulia Bijvoet (17), Wouter Booij (19), Sander Kersten (16), Katia Truijen (17) en voorzitter Glenn Vergoossen (17).
20
VPRO Tiger Award-winnaar 2008 Omar Shargawi neemt zijn prijs in ontvangst voor Go with Peace Jamil (Denemarken, 2008)
23 21
AWARDS Prins Claus Fonds Film Grant
VPRO Tiger Award-winnaar 2008 Aditya Assarat neemt prijs in ontvangst voor Wonderful Town (Thailand, 2007)
Mini Tiger/junior Awards Ten slotte zijn in het kader van de educatieve activiteiten van het IFFR de Junior Tiger Awards en de Mini Tiger Awards uitgereikt. De Mini Tiger Awards zijn gekoppeld aan het project Hollywood in de klas, waarin leerlingen van de bovenbouw basisschool zelf aan de slag gaan met de camera. De jury bestond uit Rutger Hauer, Ebbie Tam (het hoofdrolspeelstertje uit Het Paard van Sinterklaas) en Erik van Muiswinkel. De Junior Tiger Awards zijn gekoppeld aan de Moving-workshop voor het voortgezet onderwijs waarin leerlingen een filmpje van maximaal één minuut maken dat in het teken van het filmfestival staat.
De achtste Prins Claus Fonds Film Grant van €15.000 is uitgereikt aan het CineMart 2008 Project In What City Does It Live? van Liew Seng Tat (Dahuang Pictures, Maleisië). De jury was onder de indruk van de visuele kracht en het contemporaine engagement van het verhaal. De Prins Claus Fonds Film Grant wordt jaarlijks uitgereikt aan een filmmaker uit Afrika, Azië, Latijns-Amerika of het Caraïbisch gebied. Het doel is om daarmee de eerste, creatieve fase, in de ontwikkeling van een filmproductie te ondersteunen. In What City Does It Live? ontving eerder een bijdrage van het Hubert Bals Fonds. Liew Seng Tat viel later in de week nog een keer in de prijzen, toen zijn Flower in the Pocket een VPRO Tiger Award won. De Prins Claus Fonds Film Grant-jury bestond uit Karim Traïdia (Algerije/Nederland, juryvoorzitter, filmmaker, bestuurslid van het Prins Claus Fonds), René Mioch (Nederland, filmjournalist en tv-producent), Susanna Harutyunyan (Armenië, artistiek directeur van het Golden Apricot Yerivan International Film Festival), Garin Nugroho (Indonesië, filmmaker) en Simon Field (Groot-Brittannië, artistiek directeur van het Dubai International Film Festival en filmproducent).
Mini Tiger Awards Beste Film: Heijbergschool - Liefde in een kluis Beste Verhaal: Emmaschool - De verdwenen kinderen Beste Acteerprestaties: Zijlwijkschool De nieuwe directeur Beste Productie: Van Veldhuizenschool Per ongeluk beroemd Publieksprijs: Sensis - De Braille Code Junior Tiger Awards
ARTE France Cinéma Award
Categorie Beste Montage: Willem de Zwijger College - The Run van Jeroen en Björn Categorie Beste Scenario: Calvijn College Has van Hasret, Sherina en Arpana Categorie Beste Film: Develstein College De rode jas van Marileen en Manon
De ARTE France Cinéma Award voor het beste CineMart 2008 Project is uitgereikt aan The Pervert’s Guide to Ideology van Sophie Fiennes (The Kasander Film Company, Groot-Brittannië/ Nederland). De ARTE France Cinéma Award bestaat uit een geldprijs van €10.000, die producenten helpt bij het financieren van de ontwikkeling van het winnende project. De jury bestond uit Michel Reilhac (algemeen directeur ARTE France Cinéma) en Alexandre Mallet-Guy (managing director Memento Films, Frankrijk).
Winnaars Tiger Awards voor korte film: Ah Liberty! (Groot-Brittannië, 2008) van Ben Rivers, Observando el cielo As I Lay Dying (Maleisië,2007) van Ho Yuhang . (Verenigde Staten,2007) van Jeanne Liotta en23 22
23
Horecacrew 24in de Doelen.
25
26
Shingo Wakagi (Japan) was met zijn debuutfilm Waltz in Starlight genomineerd voor een VPRO Tiger Award.
27
28
Diner Tiger Business Lounge, in de Doelen.
29
PROGRAMMA Het International Film Festival Rotterdam (IFFR) presenteerde 244 speelfilms en 383 korte films, 47 lezingen, talkshows, debatten en eenmalige presentaties, meer dan 100 performances en installaties en zo’n 1.000 zaalgesprekken. Dit veelzijdige programma was onderverdeeld in een aantal secties en onderdelen. Daaruit komt naar voren waar het IFFR de accenten legt en welke ontwikkelingen in de filmkunst en de wereld het festival momenteel belangrijk vindt. De officiële openingsfilm was het Argentijnse Cordero de Dios in aanwezigheid van regisseuse Lucía Cedrón.
Het filmfestival speelt zich niet alleen in de bioscoopzaal of op het witte doek af. De kruisbestuiving van film met andere disciplines werden verkend in galerieën en het programmaonderdeel Exploding Cinema. Speciale aandacht ging naar het werk van Artist in Focus Cameron Jamie.
Het meeslepende en deels autobiografische Cordero de Dios kwam mede tot stand met steun van het Hubert Bals Fond en was tevens een van de vijftien films die geselecteerd waren voor de VPRO Tiger Awards Competitie. Daarvan beleefden acht hun wereldpremière in Rotterdam. Op de openingsavond werd aan het publiek het ontwapenende Juno vertoond van Jason Reitman. De kleine onafhankelijke komedie over een even eigenzinnige als zwangere tiener onderstreepte het topniveau van de hedendaagse narratieve Amerikaanse cinema.
Het team programmeurs selecteert filmtitels voor het festival uit alle windstreken van de wereld en werkt nauw samen aan programmaonderdelen. Enkele programmaonderdelen kwamen echter op een bijzondere manier tot stand. De selectie van de VPRO Tiger Awards Competitie was dit jaar in handen van Ludmila Cvikova, Gerwin Tamsma en Gertjan Zuilhof. De programma’s van Filmmaker in Focus Robert Breer, Pièce Unique en Exploding Cinema zijn samengesteld door Edwin Carels. Gertjan Zuilhof verzorgde het programma van Filmmaker in Focus Kobayashi Masahiro, Ludmila Cvikova dat van Svetlana Proskoerina en Rutger Wolfson en Edwin Carels dat van Artist in Focus Cameron Jamie. Short: As Long As It Takes is samengesteld door een redactie onder leiding van Peter van Hoof, met Juliette Jansen, Sacha Bronwasser en Erwin van ’t Hart. De laatste verzorgde daarnaast de programmering van Starting from Scratch. Erwin Houtenbrink was verantwoordelijk voor Cinema Regained. Rediscovering the Fourth Generation werd samengesteld onder auspiciën van Gerwin Tamsma. Hij stelde eveneens Rotterdämmerung samen. Het Time & Tide-onderdeel Hinglish is samengesteld door Rada Sesic. Curator van New Dragon Inns was Gertjan Zuilhof. Pop Cinema ten slotte werd samengesteld door Dicky Parlevliet, Mieke van der Linden, Gabriëlle Provaas en Carlos van Hijfte.
De 37ste editie werd, toepasselijk voor een festival dat jong talent in de armen sluit, afgesloten met een regiedebuut. In de Israëlische tragikomedie The Band’s Visit van Eran Kolirin verdwaalt een Egyptisch politieorkest hopeloos in het buurland.
De 37ste editie van het IFFR kreeg de ondertitel Free Radicals mee. Deze vrije radicalen - onafhankelijke geesten en ongrijpbare pioniers die wars van trends hun eigen weg volgen - doken in alle hoeken en onderdelen van het programma op. Daarmee werden er door het hele programma talloze dwarsverbanden gelegd. De speelfilms, documentaires en korte films werden gevangen in een aantal jaarlijks terugkerende secties. Jong talent in Sturm und Drang, de toestand van de wereld in Time & Tide en de maestro’s van de auteurscinema in Kings & Aces. Cinema Regained richtte de blik op filmmakers en de filmgeschiedenis, en Rötterdammerung op weerbarstige producties met een hoog cultgehalte. Liefhebbers van de korte film werden op hun wenken bedient met Short: As Long As It Takes. Drie regisseurs werden uitgelicht als Filmmaker in Focus: Svetlana Proskoerina, Kobayashi Masahiro en Robert Breer.
30
PROGRAMMA VPRO Tiger Awards Competitie
Sturm und Drang Vers bloed
De nieuwe generatie wordt geprezen
Net als de VPRO Tiger Awards Competitie draait het in Sturm und Drang om jonge filmmakers. Het is het eigenzinnige, veelzijdige en soms dwarse verlengstuk van de competitie, waarbij het niet uitsluitend om een debuut- of tweede film hoeft te gaan. Belangrijker is de stijl. In dit veelzijdige onderdeel zoeken regisseurs uit alle windstreken hun eigen geluid of visuele filmtaal.
Tussen de andere grote filmfestivals is het International Filmfestival Rotterdam graag een eigenzinnig buitenbeentje. Niets illustreert dat zo mooi als de VPRO Tiger Awards Competitie. Hierin nemen eens niet de gevestigde namen het tegen elkaar op, maar beginnende regisseurs. De filmmakers van de toekomst dus. Succesvolle regisseurs als Pablo Trapero, Christopher Nolan en Hong Sang-Soo gingen hen voor.
Een van de duidelijkste kenmerken van het festival is de aanwezigheid van nieuwe en opkomende talenten. Dat stopt niet bij de VPRO Tiger Awards Competitie. Het programmaonderdeel Sturm und Drang laat, met dit jaar 65 titels uit alle windstreken, goed zien wat er op mondiale schaal onder jonge filmmakers speelt.
De veertiende VPRO Tiger Awards Competitie bestond uit vijftien films. Deze acht wereldpremières, twee internationale en vijf Europese premières kwamen uit alle hoeken van de wereld. In de geglobaliseerde praktijk betekende dat bijvoorbeeld dat de Nederlandse bijdrage (Shanghai Trance) geheel in China gemaakt werd terwijl het Deense Go with Peace Jamil bijna volledig Arabisch was gesproken. Dat betekent geenszins dat de onderwerpen niet lokaal waren: zo speelt de even originele als sfeervolle liefdestragedie Wonderful Town uit Thailand zich af in een door de tsunami getroffen kustplaatsje, en is de extreem ingehouden, existentiële natuurlyriek van El cielo, la tierra y la lluvia onlosmakelijk verbonden met de waterige kuststreek in het zuiden van Chili. Digitale producties (video of high definition) hebben de afgelopen jaren een vaste plek verworven in de Tiger Competitie. Zo veroverde de volwassen kinderfilm Flower in the Pocket uit Maleisië de harten van pers, publiek en jury, en maakte Jake Mahaffy indruk met zijn pijnlijk overtuigende Wellness.
Zoals de titel Sturm und Drang suggereert, gaat het in deze sectie niet alleen om de leeftijd van de maker maar ook om de houding ten opzichte van het medium. Nieuw betekent in dit geval dan ook nadrukkelijk een vernieuwing van het filmmaken zélf. Een kenmerkende ontdekking was de jonge Japanse filmmaker Ishii Yuya. Dankzij digitale video en een hechte vriendenkring van acteurs presenteerde hij niet minder dan vier(!) speelfilms, die vanwege hun speelse humor en virtuositeit allemaal de moeite waard waren. Sturm und Drang geeft het festival de gelegenheid een aantal van de internationaal meest opmerkelijke talenten te volgen, zoals de Hongaar Benedek Fliegauf, de Chinese Guo Xiaolu, de Amerikaan Azazel Jacobs, de Braziliaanse Sandra Kogut, de Taiwanees Lee Kang-sheng en de Mexiaan Carlos Reygadas. Daarmee is de lijst beslist niet ten einde, en dat is bemoedigend voor de toekomst van het medium. Want mocht de cinema ooit sterven, dan ligt het niet aan het talent van zijn makers.
Maar liefst vijf van de geselecteerde films kwamen mede tot stand door een HBF-bijdrage: Wonderful Town, Fujian Blue, El cielo, la tierra y la lluvia, Years When I Was a Child Outside en Cordero de Dios. Die laatste was ook de officiële openingsfilm. De vijfkoppige jury koos als winnaars voor de makers van Wonderful Town, Flower in the Pocket en Go with Peace Jamil.
31
PROGRAMMA Time & Tide
De nieuwe Indiase filmstroming Hinglish vond met een negental films onderdak binnen Time & Tide. Het zijn moderne films uit de grote stad, vaak losjes en digitaal gefilmd. Een sprekend voorbeeld was Mithya van Rajat Kapoor. Deze van oorsprong Bolllywoodacteur neemt daarin de filmindustrie en de maffia op de hak.
Betrokken filmmakers Films met sociaal, politiek en cultureel betrokken onderwerpen vinden hun plek in het programmaonderdeel Time & Tide. Het IFFR vindt het tonen van geëngageerde speelfilms en documentaires een vanzelfsprekende betrokkenheid bij de ontwikkelingen in de wereld.
Kings & Aces
Oude en nieuwe meesters
Een festival is geen eiland. Filmmakers werken niet in een isoleercel en hun films zweven niet in een vacuüm. Een aantal van hen heeft daarbij een uitgesproken mening over hun context. Om recht te doen aan deze films die iets te melden hebben over hun politieke en sociale omgeving, bestaat het programmaonderdeel Time & Tide. Ook daarin staat de artistieke kwaliteit uiteraard voorop. Maar de nadruk ligt hier niet in de eerste plaats op het heruitvinden van het medium, maar eerder op een betrokkenheid bij de wereld waarin we (over)leven.
Jong geleerd is oud gedaan. Daarom geeft het IFFR niet uitsluitend en alleen aandacht aan aanstormend talent. In Kings & Aces wordt het werk van de meesters van de auteurscinema gevolgd. Zij leveren namelijk de inspirerende voorbeelden voor de nieuwe generatie. Voorbeelden daarvan gingen op het festival in première, waarmee de cirkel rond is. In de Kings & Aces-sectie verzamelt het festival de makers die zij nadrukkelijk als meesters van de auteurscinema wil vieren. Dit jaar variërend van Joel en Ethan Coen tot Zelimir Zilnik. Van de makers van No Country for Old Men, de grote Oscarwinnaar in 2008, tot een filmmaker die in 1969 de Berlinale won, maar nog altijd actief én activistisch is, zoals bleek uit zijn Romadocufictie Kenedi Is Getting Married. Het IFFR mocht zich verheugen in de aanwezigheid van vele maestro’s. Russische grootmeester Aleksandr Sokoerov kwam naar Rotterdam en ontmoette het festivalpubliek in een openbaar interview van een uur. Hou Hsiao-hsien, grondlegger van de nieuwe Taiwanese Cinema kwam, evenals José Luis Guérin, Bela Tarr en Peter Forgacs. Ulrich Seidl presenteerde zijn Import Export, waarbij hij gezelschap kreeg van cameraman Ed Lachman, wiens handtekening op dit festival ook te zien was in I’m Not There. Ook dit jaar waren voormalige Filmmakers in Focus vertegenwoordigd die nog steeds in topvorm verkeerden. Neem de eigenzinnige Roy Andersson, wiens You, The Living als hilarisch voorproefje op het IFFR voorafgaand aan het festival door het land toerde. Maar ook Júlio Bressane, Abolfazl Jalili en Ken Jacobs hoorden weer in Kings & Aces thuis. Tot de jongste
In een aantal delen van de wereld is deze betrokken houding van een filmmaker urgenter of zelfs riskanter dan op andere plaatsen. De categorie bevatte belangrijke films in meerdere betekenissen van het woord. Zo is de film The Prisoner/Terrorist van de Japanse filmmaker en politiek activist Adachi Masao een hoogst explosief document. Hij zat zelf jarenlang als terrorist gevangen, en dat geeft deze film over het Japanse gewapende activisme van de jaren 1960 en ’70 een persoonlijke urgentie. Meer afstandelijk, maar met een grote filosofische precisie is de benadering van de wereld door Hartmut Bitomsky. Hij concentreert zich in zijn documentaire Staub op het allerkleinste onderdeel: stof dus. De Amerikaanse meester Brian De Palma verraste met Redacted en zijn eigenzinnige kijk op de actualiteit van de oorlog in Irak. De Nederlandse thriller TBS neemt ook actueel stelling, terwijl publieksfavoriet Persepolis, over een opgroeiend meisje in het Iran van voor en na de islamitische revolutie tegelijkertijd persoonlijk en universeel bleek.
32
Grootmeester Alexander Sokoerov wordt onthaald door programmeur Ludmila Cvikova en IFFR-directeur Rutger Wolfson.
Festivalveteranen Tony Rayns, 33Aihara Hiromi en Simon Field. 23
PROGRAMMA
PROGRAMMA Starting from Scratch. Net als voorafgaande jaren fungeerde theater Lantaren/Venster als levendige ontmoetingsplek voor makers, professionals en publiek, gedurende de eerste vijf festivaldagen (24-28 januari 2008). Het programmaonderdeel is grotendeels samengesteld uit ongeveer een uur durende compilaties van korte films.
garde behoorden Angela Schanelec, Jia Zhangke, Aoyama Shinji en ook Aleksei Balabanov. Zijn Cargo 200 zou bekroond worden met de KNF-Award. Bijzondere vermelding verdient de presentatie van Jacques Nolots sensitieve en deels autobiografische trilogie, en ook het Meet the Maestroprogramma. De Amerikaanse gebroeders Coen stonden centraal (zie het hoofdstuk Educatie). Hun oeuvre vormde voor de Nederlandse Sietske Tjallingii en Indonesiër Edwin een inspiratiebron voor twee korte films, die voorafgaand aan de vertoning van No Country for Old Men op het festival in première gingen.
Short: As Long As It Takes werd afgesloten met de uitreiking van de Tiger Awards for Short Film en de Prix UIP Rotterdam. De Tigers gingen naar Ah, Liberty van Ben Rivers, As I Lay Dying van Ho Yuhang en Observando el cielo van Jeanne Liotta. De Prix UIP Rotterdam was voor Joy van Joe Lawlor en Christine Molloy.
Short: As Long As It Takes en Starting from Scratch
Ook kende het Short-programmaonderdeel een aantal bijzondere bijdragen. Zo stond er in Short Profiles het oeuvre van drie nooit eerder op het festival vertoonde makers centraal: de Libanese documentairemaakster Rania Stephan, de Finse kunstenaar/filmmaker Jani Ruscica en de Japanse experimenteel filmmaker Makino Takashi. Bij diens laatste Intimate Stars verzorgde Wouter van Veldhoven livebegeleiding. En dat was niet de enige Live Cinema-performance. Ook het multimediaduo Giuseppe Ielasi & Michaela Grill trad op, terwijl de Nederlandse geluidskunstenaar Machinefabriek vier nieuwe films van de Canadese filmmaker John Price van een soundtrack voorzag. Gastprogrammeur Mark McElhatten stelde vijf programma’s samen rond recente (Amerikaanse) avant-garde.
Kort, korter, kortst
Filmfestivalbezoekers op het Schouwburgplein nemen de Daily Tiger door om op de hoogte te blijven van het laatste nieuws.
Wanneer heet iets een korte film? Als hij niet langer is dan een uur. Dat is de grens die het IFFR stelt, net als de meeste andere festivals. Maar liever draait het IFFR het om: een korte film is een film die precies zo lang duurt als nodig is. De tijd dat een korte film een vingeroefening was, een voorafje of leerschool voor would be speelfilmmakers, ligt ver achter ons. Het is een vorm geworden waar makers bewust voor kiezen – soms inderdaad als opmaat naar iets langers, maar veel vaker als vorm waarbinnen de vrijheid groter is. De korte film is verrijkt met een groot aantal kunstenaars dat een andere achtergrond meebrengt dan die van de cinema: videokunstenaars, clipmakers, beeldend kunstenaars die de camera hanteren, filmmakers die celluloid als uitgangspunt houden, geluidskunstenaars die ook beeld maken en niet te vergeten nieuwe generatie do-it-yourself filmmakers. Het IFFR beschouwt het als een groot goed de lange en de korte film naast elkaar te kunnen tonen, want de wederzijdse beïnvloeding is belangrijk en overduidelijk. Deze editie van Short: As Long As It Takes omvatte zo’n 250 korte films, aangevuld met ongeveer 75 titels
Opening van het Exploding Cinema-onderdeel 3Radicals.
34 23
Dat kort ook lang kan zijn, bewees de derde Short Film Marathon. Daarmee kreeg het Shortavontuur op de laatste zaterdag van het IFFR nog een bijzonder staartje met de vertoning van 65 korte films: van ’s ochtends vroeg tot diep in de nacht! Het programmaonderdeel Starting from Scratch toont de Free Radicals van de korte film: filmmakers die werken met super8, 16mm, found footage en een do-it-yourself benadering. Dit jaar is Starting from Scratch ontwikkeld in samenwerking met het alternatieve Rotterdamse lab de WORM.filmwerkplaats met speciale
35
PROGRAMMA Een gloednieuwe print van de Cinetheek van Bologna was aanleiding om Lionel Rogosins Come Back Africa, een schrijnende docu-fictie over de Zuid-Afrikaanse apartheid in de jaren 1960 te tonen. Het Japanse Half Empty or Half Full toonde een filmische eeuw aan de hand van de door een beroerte verlamde filmmaker en -docent Tatsuji Yamagishi.
aandacht voor handontwikkelde films en internationale labcollectieven. WORM was hierbij voor het eerst een volwaardige festivallocatie en fungeerde tevens als meeting point voor de gasten van de internationale labcollectieven en de filmmakers. Het offbeat karakter van WORM en de inhoud van het programma bleken uitstekend bij elkaar te passen. Dit bijzondere Short-onderdeel vond plaats van 26 januari tot en met 1 februari en bevatte een residencyprogramma waarin drie filmmakers (uit India, Rusland en Canada) een korte film op 16mm maakten, een workshop door het invloedrijke Franse collectief Metamkine, een vruchtbare meeting van alternatieve labs, een collectief 16mm-filmproject (Portraits), een interactieve super8-installatie en vele filmvoorstellingen en filmperformances met live muziek.
Deze editie voeren twee ambitieuze programma’s onder de Cinema Regained-vlag. De vierde generatie van de Chinese Cinema kwam met twaalf prachtige maar zelden vertoonde films aan bod in Rediscovering the Fourth Generation. En Pièce Unique, was, de naam zegt het al, uniek: een reeks films van filmmakers wiens hele oeuvre uit welgeteld één titel bestaat.
Rediscovering the Fourth Generation
Cinema Regained
Een duik in de schatkamer van de cinema
In het kader van Cinema Regained stelde gastprogrammeur Shelly Kraicer, expert op het gebied van Chinese cinema, een programma van twaalf films samen over de zogenaamde Vierde Generatie Chinese filmregisseurs. Deze filmmakers werden door de Culturele Revolutie (1966-1976) vertraagd en gehinderd in hun opleiding en carrière. Hun veelal onderbelichte maar vaak meesterlijke films kwamen tot stand in de korte, maar politiek en filmisch interessante periode van 1979 tot 1989. Het ambitieuze retrospectief was op alle fronten een groot succes: naast uitgebreide aandacht in de pers en uitverkochte voorstellingen waren er enthousiaste reacties van gasten en publiek. Een delegatie van het Chinese filmarchief uit Beijing en drie regisseurs luisterden de voorstellingen op: Huang Shuqin (Woman Demon Human), Teng Wenji (At the Beach) en Xie Fei (Black Snow). Een selectie uit Rediscovering the Fourth Generation werd vertoond in het Filmmuseum in Amsterdam.
Sinds 2003 herhaalt de (film)geschiedenis zich in het programmaonderdeel Cinema Regained. Daarin aandacht voor in de vergetelheid geraakte films, biografische aandacht voor onderbelichte filmauteurs, en oudere titels die nieuwe films hebben geïnspireerd. Een goed voorbeeld van die laatste categorie was natuurlijk de vertoning van de klassieke kinderfilm Le ballon rouge van Albert Lamorisse (Frankrijk, 1956). Die vormde de speelse aanleiding voor Le voyage du ballon rouge, de eerste Franse film van Taiwanese grootmeester Hou Hsiao-hsien. In de documentaire Trumbo stond de legendarische scenarist Dalton Trumbo centraal, die slachtoffer werd van de communistische heksenjacht in de Verenigde Staten door de republikeinse senator McCarthy. Auteur David Lynch was het onderwerp van de Amerikaans-Deense coproductie LYNCH, waarin het mysterie rond de raadselachtige regisseur alleen maar werd vergroot. In de sfeervolle Spaanse documentaire Un lugar en el cine werd de invloed van het Italiaanse neorealisme op Angelopoulos, Pasolini en Erice onderzocht.
36
PROGRAMMA Pièce Unique
In Focus
Overdaad schaadt, zou de slagzin van Pièce Unique kunnen zijn. Dit onderdeel bracht met acht speelfilms en negen korte films een hommage aan filmmakers en kunstenaars met een oeuvre van welgeteld één filmtitel. Maar niet zomaar een: het gaat hier om films waarin de ‘eendagsregisseur’ in één keer iets bijzonders creëert. Een statement tegen filmische overkill dat de nadruk legt op bijzondere kunstwerken die elk vervolg overbodig maken. Ook al bleef het telkens bij een eenmalig experiment, het effect van een aantal Pièce Unique-films zoals van Marcel Duchamp, Samuel Beckett, of Barbara Loden blijft na vele decennia nog nazinderen. Daarmee zijn ze met hun zeer beperkte oeuvre toch van invloed op de filmgeschiedenis. Dubbel uniek was de live versie van Un chant d’amour van Jean Genet dankzij de pianobegeleiding van het Belgische jazzfenomeen Jef Neve in het Pop Cinema-onderdeel.
Kunstenaars met een bijzonder oeuvre worden door het IFFR geëerd met retrospectieven. Dat is vaak de eerste (en enige) keer om hun werk in zijn volledigheid te zien. Daarmee hoopt het festival dat ze in Nederland en internationaal de aandacht krijgen die ze verdienen. Deze editie werd er scherpgesteld op vier filmkunstenaars: de Russische Svetlana Proskoerina, de Japanse Kobayashi Masahiro, en de Amerikanen Robert Breer en Cameron Jamie.
Filmmaker in Focus: Svetlana Proskoerina Zielsverwant van Aleksandr Sokoerov
Het is geen toeval dat het IFFR het eerste filmfestival is dat een retrospectief vertoonde van het complete werk van Svetlana Proskoerina. Zowel haar tweede speelfilm Accidental Waltz als haar derde, Reflections in the Mirror (die internationaal zeer goed ontvangen werd), zijn hier in het begin van de jaren 1990 vertoond en door het Nederlands Filmmuseum aangekocht.
Rotterdämmerung
Het schemerduister van de cinema Rotterdämmerung is de vrijplaats voor grillige films die weigeren in één hokje gestopt te worden.
Proskoerina’s bedachtzame films kenmerken zich door een eigen en eigenzinnige stijl, waarin gebroken wordt met de conventies van de narratieve cinema. De minimale plot is aanleiding voor een onderzoek naar de menselijke psyche. Haar belangstelling voor de diepte van de menselijke geest was al zichtbaar in haar korte film The Parents’ Day (1982) en blijkt onverminderd aanwezig in haar laatste film The Best of Times. Deze beleefde op het IFFR zijn internationale première, in aanwezigheid van de filmmaakster.
Het was de derde keer dat het IFFR met Rotterdämmerung een bescheiden aantal films presenteerde waarvan de makers de genregrenzen opzoeken en conventies op geheel eigen wijze naar hun hand zetten. Dit tot genoegen van het publiek, want Rotterdämmerung bleek de leverancier van een paar van de hoogstgewaardeerde films van het festival. De Spaanse reality-horror van [REC] deed bij velen de adem stokken. De krankzinnige kruising tussen fakedocu en monsterfilm van Dainipponjin vond een schare enthousiaste fans, evenals de gestileerde animatie van Fear(s) of the Dark. Het meest succesvol was wel het Zweedse Let the Right One in van voormalig Tiger Awards-kandidaat Tomas Alfredsson. Deze vertelling over een ontluikende liefde van een dertienjarig jongen voor een vampiermeisje heeft inmiddels in vele landen kopers gevonden, waaronder ook een belangrijke Amerikaanse distributeur.
Svetlana Proskoerina’s hartstocht voor film begon op de Filmacademie van Moskou, waar Tarkovsky gastdocent was, en bij de oudste Russische filmstudio, Lenfilm. Aleksandr Sokoerov, de Russische meester, speelde hierin een belangrijke rol. Met hem werkte ze later aan het scenario van Russian Ark en over hem maakte ze de documentaire Islands.
37
PROGRAMMA Filmmaker in Focus Kobayashi Masahiro
simpele kattebelletjes vormen zijn materiaal. De films die eruit ontstaan kennen een aanstekelijke levendigheid en humor. Breer maakt bewust geen onderscheid tussen ernst en spel. Het IFFR toonde zijn volledige, recent gerestaureerde filmoeuvre, gecompleteerd met een reeks zeldzame documentaires. Tegelijk werd ook een unieke, omvangrijke tentoonstelling van Breers bewegende sculpturen en verwante kunstwerken ingericht in TENT. (zie het programmaonderdeel Exploding Cinema: 3Radicals).
Weerbarstigheid komt met de jaren Veel filmmakers worden gedurende de ontwikkeling van hun oeuvre steeds milder en toegankelijker. Slechts een kleine minderheid van de cineasten weet over decennia het oorspronkelijke vuur brandend te houden. Nog zeldzamer zijn de filmmakers die naar mate hun werk en leeftijd vordert steeds weerbarstiger en radicaler worden. Steeds minder geneigd om te behagen en steeds meer zoeken naar een compromisloze wijze van vertellen. Zonder twijfel behoort de Japanse meester Kobayashi Masahiro tot deze laatste categorie. The Rebirth, zijn meest recente film, is tevens zijn meest zuivere, radicale en onthutsende. Het is zo’n film die nieuwsgierig maakt naar de weg die de filmmaker tot zo’n uit graniet geslepen film heeft afgelegd. Dat was een belangrijke reden voor dit retrospectief. Zijn vroegere films zijn moeilijk te vinden en vaak ook voor een professioneel publiek onbekend.
Artist in Focus Cameron Jamie
Chroniqueur van de randcultuur Alleen in Rotterdam te ervaren: het complete oeuvre van Cameron Jamie. Deze jonge Amerikaan staat bekend als een van de meest eigenzinnige beeldend kunstenaars van dit moment. Jamie onderzoekt en documenteert folkloristische tradities en nieuwe cultuurvormen, die aan de rand van de westerse beschaving ontstaan. Daarbij maakt hij gebruikt van diverse materialen en media. Zijn oeuvre verenigt autobiografie, mythologieën, lokale tradities en grootstedelijke fenomenen. Als Artist in Focus werd voor het eerst zijn complete filmoeuvre op een filmfestival getoond. In TENT. waren daarnaast recente tekeningen te zien. Spraakmakend en oorverdovend was de live-uitvoering van de soundtrack bij vier van zijn films: Kranky Klaus, Spook House, BB en JO. De componisten en muzikanten hiervan, de legendarische rock/metal-band The Melvins en de Japanse noisegoeroe Keiji Haino, kwamen speciaal hiervoor naar Rotterdam. Jamie ging voor het IFFR ook op de programmeurstoel zitten. Twee dagen lang presenteerde hij onder de noemer Cinematic Nuggets een greep uit zijn persoonlijke pantheon van films.
Met zijn toewijding aan het medium en onwrikbare verhalen is Kobayashi een voorbeeldige filmmaker, die steun nodig heeft en verdient. Omgekeerd heeft het festival een regisseur als Kobayshi nodig om duidelijk te maken waar het voor wil staan: voor zuivere en weerbarstige filmkunst. Niet iedereen wilde Kobayshi in zijn radicalisering volgen. Rotterdam wilde dat nadrukkelijk wél.
Filmmaker in Focus Robert Breer Flitsend traag
Robert Breer is een Free Radical pur sang. Deze avant-gardeveteraan wordt beschouwd als een belangrijk beeldend kunstenaar en zijn werk als esthetisch en technisch grensverleggend. Breer maakt bewegende beelden, variërend van animatiefilms tot kinetische sculpturen. Zijn virtuositeit gaat schuil achter een kinderlijke eenvoud in materiaalkeuze en thema’s. Huistuin-en-keukenspullen, speelse collages en
38
Starting from Scratch in WORM.filmwerkplaats, dit jaar een nieuwe volwaardige festivallocatie.
Gastvrouw Mieke van der Linden ontvangt regisseur Partho Sen-Gupta (Let the Wind Blow) in de dagelijkse talkshow 39 Pop Cinema. 23
PROGRAMMA Exploding Cinema
3Radicals Het centrum voor Beeldende Kunst TENT. maakte opnieuw voor een hele tentoonstellingsperiode (zes weken) alle ruimte vrij voor het IFFR. De tentoonstelling 3Radicals bracht het beeldend werk van enkele sleutelfiguren uit het Free Radicals-festivalprogamma bijeen: Robert Breer, Cameron Jamie en Paul Sharits. Drie aparte solo-presentaties, van kunstenaars uit verschillende generaties, demonstreerden het belang van radicaal doorgedreven originaliteit. Paul Sharits (1943-1993) begon als Fluxuskunstenaar en bleef dat ook tot op het einde van zijn leven. Maar hij staat ook hoog aangeschreven als structuralistische filmmaker, die de eigenschappen van het medium zo consequent op de spits dreef, dat zijn films en installaties een enorm fysieke, tot zelfs agressieve impact sorteerden. Filmmaker in Focus Robert Breer (1926) begon, geïnspireerd door Mondriaan, zijn carrière als abstract schilder. Vanaf 1952 is hij zich op kinetische kunst en dan in het bijzonder de animatiefilm gaan richten. In het verlengde van zijn minimalistische, vaak grappige bewegende sculpturen, maakt Breer korte dagboekachtige collagefilms. Van Artist in Focus Cameron Jamie (1969) werd een tentoonstelling met grafisch werk gebracht, tekeningen die beschouwd kunnen worden als visuele partituren van zijn donkere, tot zelfs macabere verbeelding van Amerika’s morbide psyche. De recente reeks die hij onder de noemer Carved Ink presenteert, houdt het midden tussen anatomische studies en psychotische waanvoorstellingen.
Kunstvorm in beweging Een belangrijke impuls tot vernieuwing is te vinden in de interactie tussen cinema en andere disciplines, zoals beeldende kunst. Het programmaonderdeel Exploding Cinema kiest hiervoor elk jaar weer een nieuwe invalshoek. Het IFFR werkt hiervoor intensief samen met de Rotterdamse kunstinstellingen, met altijd weer een verrassend en uiterst gevarieerd resultaat op diverse locaties in de stad.
MovieSquad Jury: Sander Kersten (16), Katia Truijen (17), Glenn Vergoossen (17), Wouter Booij (19) en Giulia Bijvoet (17).
Spinvis is te gast bij Pop Cinema in de Kleine Zaal van de Schouwburg. 40 23
Exploding Cinema stond geheel in het teken van het centrale festivalthema Free Radicals. Voor deze editie leverde de korte film Free Radicals de inspiratie: Free Radicals is - naast een begrip uit de chemie - de titel van een onverslijtbaar eigenzinnige film uit 1958 van een uitgesproken pionier, Len Lye. Onder deze noemer werden diverse projecties en presentaties bijeengebracht: een vijfdelige reeks programma’s met een prikkelende combinatie van ouder en recente korte films (onder de titels 3Free Music, 3Free Minds, 3Free Form, 3Free Speech en 3Free Love), een hommage aan de experimentele cineast Paul Sharits waarbij zijn films in de context van geestverwanten werd gepresenteerd, een lezing van zijn tijdgenoot Tony Conrad, en een zeven uur lange marathonreconstructie van het historische avantgardefestival EXPRMNTL uit Knokke-Le-Zoute dat vijf edities kende tussen 1949 en 1974 (samengesteld door gastprogrammeur Xavier Garcia Bardon).
41
PROGRAMMA
PROGRAMMA
More Radicals
New Dragon Inns
Live performances
Verder resulteerde de samenwerking met Rotterdamse kunstinstellingen in een multimediale theaterperformance van het Belgische gezelschap Crew in de studio van de Rotterdamse Schouwburg (O_Rex), de tentoonstelling Memory is a Motherfucker in galerie Roodkapje (met de Britse kunstenaars Keith Rowe, Peter Todd en Luke Fowler, kunstenaars van verschillende generaties en disciplines die de uitdaging van gastprogrammeur Peter Taylor aangingen om een groeiende groepstentoonstelling te maken), een hoogtechnologische installatie van Granular Synthesis in media-lab V2_ (Modell 5), en de eclectische groepstentoonstelling Raw Esperanto, rond de interactieve installatie Shout van Vincent Elka in showroom MaMa.
Een filmprogramma én een tentoonstelling in het voormalig Fotomuseum waarin soms zeer nieuw werk van een aantal befaamde, maar ook van opkomende Aziatische filmmakers en beeldend kunstenaars werd samengebracht. Daarmee wilde het IFFR de vitaliteit van de grensoverschrijdingen tussen kunst en film in het huidige Azië laten zien. De overschrijdingen vonden soms letterlijk plaats. Zo was het majestueuze werk Seven Intellectuals in Bamboo Forest Part 1-5 van de spraakmakende Chinese beeldend kunstenaar Yang Fudong in een bioscoop te zien en maakte de toonaangevende documentairefilmer Wang Bing speciaal voor deze gelegenheid en met steun van het Hubert Bals Fonds zijn eerste grote installatie. Met veel succes overigens; de kritieken waren lovend en de installatie reist nu langs internationale festivals en kunstinstellingen over de wereld.
Het IFFR is geen filmfestival. Tenminste, niet uitsluitend. Al sinds het begin kijkt het festival ook over de grenzen van het celluloid heen. Dit jaar misschien nog nadrukkelijker dan ooit, met bijzondere en soms snoeiharde live performances. Tot die laatste categorie kunnen de optredens van cultband The Melvins en de Japanse noisegeweldenaar Keiji Haino zeker gerekend worden. Zij verzorgden live de soundtrack bij films van Artist in Focus Cameron Jamie. Ook in de naam van de dagelijkse talkshow zat muziek: Pop Cinema! Elke avond was er in de kleine zaal van de Schouwburg een sprankelende mix van gesprekken en optredens met filmmakers en kunstenaars onder leiding van Mieke van der Linden. Aansluitend verzorgden sommige gasten een (muzikaal) optreden, zoals onder andere Spinvis, improvisatie-percussie-specialist Will Guthrie, Bombay Connection en jazzpianist Jeff Neve, en na afloop werd er gedanst tot in de late uurtjes onder deskundige beats van diverse dj’s. Off_Corso was tijdens het festival het eenmalige toneel van Umfeld. Daarin combineerden de Nederlandse techno-producer Speedy J en de Amerikaanse visual artist Scott Pagano hun krachten. Het Franse kunstenaarscollectief Metamkine verzorgde tijdens Short: As Long As It Takes een niet-na-te-vertellen performance waarbij filmprojectoren en taperecorders als muziekinstrumenten werden ingezet.
Van het voormalige Fotomuseum werden ook de leegstaande kantoorruimten benut, waarbij het gebouw op een passende wijze iets prijsgaf van een vorig leven als redactie en drukkerij van een dagblad. De betrokken kunstenaars voelden zich duidelijk geïnspireerd en uitgedaagd door een gebouw waarvan nog niet alle mogelijkheden waren benut. Uit de reacties van pers en publiek kon worden opgemaakt dat men de essentie begreep: niet alleen kunstenaars en filmmakers koesteren de wens om de grenzen van hun terrein op te rekken, ook het festival zelf liet hier zien wat de mogelijkheden voor de toekomst kunnen zijn. De naam van het programma werd ontleend aan de titel van een film van Tsai Ming-liang, die met zijn installatie Is It a Dream? een van de belangrijkste bijdragen aan de tentoonstelling leverde.
42
Filmfestival Groningen IFFR Pocketeditie Voor de twaalfde keer was Groningen, van donderdag 31 januari tot en met zondag 3 februari, het podium voor de noordelijke pocketeditie van het IFFR. De openingsfilm was Daniele Luchetti’s Mio fratello è figlio unico en de slotfilm was het speelse Bob Dylan-portret I’m Not There. In de publieksenquête scoorden de eigenwijze Amerikaanse producties Juno en Lars and the Real Girl hoog. Naast de veertig films in Images werd een deel van het festivalprogramma vertoond in Vera en het Grand Theatre. Nieuw was de festivaleditie van Format GAVA, een combinatie van Gronings filmarchiefmateriaal en nieuw gecomponeerde muziek. ‘Groningen’ keek met Stichting Prime en het Grand Theatre als altijd over de grenzen van de cinema. Dit jaar met Berlin: die Symphonie der Großstadt (1927), de zwijgende klassieker van Walter Ruttmann. De film werd live begeleid door het Berlijnse Die Enttäuschung, een wereldpremière. Dit programma werd voorafgegaan door Hansa Harmonics, een samenwerkingsproject tussen kunstenaars uit Groningen, Hamburg en Tallinn. De twaalfde IFFR-pocketeditie trok in vier dagen 7.200 bezoekers, 400 meer dan in 2007 en een evenaring van het record uit 2006. Met een bezettingsgraad van 81 procent is het festival zeer succesvol te noemen. Desalniettemin zit het festival in de huidige opzet aan zijn ‘grenzen’. De relatieve groei ten opzichte van vorig jaar is vooral te verklaren uit de combinatie van een sterk programma en een reserveringssyteem dat meer ruimte biedt aan de losse verkoop. Op de avond dat het festival begon waren ruim 6000 kaarten verkocht.
43
Artist in Focus Cameron Jamie voor de fotowand van het Oude Luxor Theater.
44
45
Het festivalcentrum 46 in de Doelen.
47
HUBERT BALS FONDS maestro Abolfazl Jalili hoorde met Hafez - een hedendaags sprookje over een romantische dichter met een oogje op de schoondochter van de moefti - uiteraard in Kings & Aces thuis.
Pas volgend jaar viert het Hubert Bals Fonds (HBF) zijn twintigjarig jubileum. Maar ook in 2007 was er alle reden voor een feeststemming. Zo werd de mede met HBF-steun tot stand gekomen 4 Months, 3 Weeks and 2 Days in Cannes bekroond met een Gouden Palm. Op het 37ste International Film Festival Rotterdam (IFFR) draaide een indrukwekkende oogst van 22 films. Een recordaantal van vijf deed een gooi naar een VPRO Tiger Award.
Digitale ontwikkelingen maken het tegenwoordig mogelijk om eenvoudiger, en dus goedkoper, films te maken. Het Hubert Bals Fonds heeft sinds een jaar een nieuwe categorie toegevoegd om deze ultra lowbudgetproducties financieel te ondersteunen. Tijdens het 37ste IFFR werden daarvan de eerste concrete resultaten gepresenteerd: het Kirgizische debuut Absurd and Absurdity en de veertien uur durende video-installatie Crude Oil van de Chinese filmmaker Wang Bing.
HBF op het festival Het HBF is blij met de aanwezigheid van door het fonds ondersteunde films op het IFFR. Het was een rijke jaaroogst, zowel kwantitatief al kwalitatief. Maar liefst eenderde van de films die geselecteerd waren voor de VPRO Tiger Awards Competitie waren HBF-films. Daarvan was de Argentijnse Cordero de Dios de openingsfilm. Dat was na La antena (eveneens uit Argentinië) vorig jaar de tweede keer in de geschiedenis van Rotterdam dat een HBFproductie die eer ten beurt viel. Het Thaise Wonderful Town van Aditya Assarat won een VPRO Tiger Award. Ook in de andere programmaonderdelen, van Sturm und Drang tot New Dragon Inns, waren door het HBF ondersteunde producties goed vertegenwoordigd. Veel HBF-films leggen de vinger aan de politieke pols of volgen de maatschappelijke ontwikkelingen van het moederland. Logisch dus dat deze films sterk vertegenwoordigd waren in het onderdeel Time & Tide. Een van de films uit deze sectie was Happy Desert, een rauw portret van de Braziliaanse ziel dat tegelijkertijd ook het probleem van de jeugdprostitutie aankaart. De doelstelling om jong talent uit ontwikkelingslanden op weg te helpen is af te lezen uit de vier HFB-titels die in Sturm und Drang werden gepresenteerd. Daaronder de Libanese debutant Chadi Zeneddine, die in Falling from Earth vier personages volgt die in Beiroet ieder hun eigen oorlog proberen te overleven. De Iraanse
Tijdens het festival werd voor het eerst de Dioraphte Award uitgereikt voor een van de 22 door het HBF ondersteunde films in het festival. De prijs, een geldbedrag van €10.000, ging naar het Braziliaanse Mutum. De jury bestond uit Marianne Bhalotra (voormalig HBF-manager), Amra Baksic Camo (Sarajevo’s Cinelink hoofd programma, Bosnië-Herzegovina) en Ho Yuhang (filmmaker, Maleisië). Zij kozen Mutum omdat ze diep getroffen waren door de film: “Met ingetogen emotie en ongeremde energie vertelt deze zorgvuldig geregisseerde en geacteerde film over een harde wereld.”
HUBERT BALS FONDS Werkwijze
Internationale successen
Het Hubert Bals Fonds is in augustus 1988 opgericht met als missie het stimuleren van het maken én het vertonen van films uit ontwikkelingslanden. Bijna twintig jaar later heeft het HBF (vernoemd naar IFFR-oprichter Hubert Bals) een bijdrage geleverd aan de productie en distributie van meer dan 700 projecten. Het HBF richt zich hierbij op het ondersteunen van de realisatie van speelfilms van vernieuwende en getalenteerde regisseurs uit landen waar vaak geen zelfstandige en onafhankelijke filmindustrie bestaat, en waar financiële middelen en artistieke steun ontbreken. Met bescheiden financiële bijdragen helpt het fonds bij het van de grond krijgen van een filmproject, of juist bij het leggen van de laatste hand aan een filmproject. In een groot aantal van de gevallen werkt HBF-ondersteuning als katalysator: in veel regio’s is de faam van het fonds inmiddels zo groot, dat het HBF-stempel nieuwe deuren opent en andere financiers aantrekt.
Niet alleen in Rotterdam, maar ook ver daarbuiten genoten de HBF-titels veel aanzien. De internationale waardering bleek uit de prominente aanwezigheid van de door het HBF ondersteunde films op de filmfestivals van Cannes, Venetië, San Sebastian en Toronto. Het Roemeense abortusdrama 4 Months, 3 Weeks and 2 Days van Cristian Mungiu ging er in Cannes zelfs met de hoofdprijs, de Gouden Palm, en de FIPRESCI-prijs vandoor en sleepte vervolgens ook elders een reeks van prijzen in de wacht, waaronder twee European Film Awards, voor beste film en beste regisseur. In Cannes werd het Braziliaanse Mutum als slotfilm voor de Quinzaine des réalisateurs gekozen. Het Sarajevo Film Festival opende met I Am from Titov Veles, een Macedonisch drama over drie zussen die na de val van het communisme proberen te overleven in de harde nieuwe maatschappij. De film werd er beloond met de speciale juryprijs. Filippijnse maestro Lav Diaz bewees met Death in the Land of Encantos opnieuw over een zeer lange adem te beschikken Zijn negen uur tellende epos werd geselecteerd door het filmfestival van Venetië en ontving daar een speciale juryvermelding.
Tweemaal per jaar, in het voor- en in het najaar, kan een aanvraag worden ingediend bij het Hubert Bals Fonds. Dit moet gebeuren in één van vier categorieën: script- en projectontwikkeling, postproductie, distributie of digitale lowbudgetproductie. Daarnaast stelt het fonds ook middelen beschikbaar voor trainingen en speciale projecten. Voorbeelden daarvan zijn de oprichting van een filmacademie in Ethiopië en een workshop voor regisseurs en scenaristen in Costa Rica.
De diversiteit van de producties reflecteert de internationale, geëngageerde en artistieke keuzes van het Hubert Bals Fonds. Films in alle soorten en maten, en uit alle windstreken. Van een actueel drama over illegale arbeidsmigratie naar Zuid-Afrika (Zimbabwe) en een Braziliaanse satire over geld (End of the Line) tot een Indiase komedie met een wilde stier in een plattelandsdorp (The Wild Bull).
48
De aanvragen worden allereerst beoordeeld op grond van de inhoud en artistieke waarde. Ook het budget en de haalbaarheid van de projecten speelt een rol. De voorkeur hebben projecten die duidelijk maken dat zij het medium op een filmische, eigen wijze hanteren en een originele kijk bieden op het land van herkomst. In het ideale geval ondersteunt het project daar ook de opbouw of groei van een onafhankelijke filmindustrie. De aanvragen worden beoordeeld door een commissie van programmeurs en (oud-) medewerkers van het IFFR.
49
HUBERT BALS FONDS Samenwerking met CineMart
Hubert Bals Fonds Plus
Het werk van het HBF houdt niet op bij financiële ondersteuning. Ook daarna speelt het fonds een actieve rol en bemiddelt, adviseert en informeert over andere potentiële financiers en introduceert makers bij andere fondsen en op markten en festivals. Daarbij is de organische samenwerking met CineMart, de succesvolle coproductiemarkt van het IFFR, natuurlijk van groot belang. Projecten die ver in het stadium van ontwikkeling zijn worden daar voorgesteld aan internationale financiers. Dit jaar waren dat vijf HBF-projecten: Ausencias (Argentinië), The Blind Pig Who Wants to Fly (Indonesië), Friccion (Mexico), In What City Does It Live? (Maleisië) en Sleet (Rusland). CineMart helpt filmmakers ook bij het zoeken naar (op het festival aanwezige) distributeurs.
Om Nederlandse producenten de mogelijkheid te bieden meer aan internationale producties mee te werken, en om HBF-projecten ook in het productiestadium financieel te ondersteunen, is in 2006 het Hubert Bals Fonds Plus opgericht. De projecten die een Nederlandse coproducent vinden, kunnen bij het Nederlands Fonds voor de Film een speciale aanvraag indienen. Het eerste filmproject dat mede met steun van het HBF en het NFF is gerealiseerd, is de Turkse film My Marlon and Brando. IDTV/Motelfilm was coproducent. De film ging op het festival in wereldpremière. In 2007 werden de volgende vier films ondersteund: - Los viajes del viento van Ciro Guerra (Colombia/Argentinië/Frankrijk/Nederland), Nederlandse coproducent: Volya Films. - Jermal van Ravi L. Bharwani (Indonesië/Nederland), Nederlandse coproducent: IDTV/Motel Films. - Salt of This Sea van Annemarie Jacir (Palestina/Frankrijk/Nederland), Nederlandse coproducent: Augustus Film. - Gigante van Adrian Biniez (Uruguay/Argentinië/Nederland), Nederlandse coproducent: IDTV/Motel Films.
Kennisoverdracht op internationale filmfestivals Het HBF vindt de uitwisseling van kennis en ideeën ook een kerntaak. Vertegenwoordigers zijn dan ook vaak aanwezig op internationale festivals, workshops en bijeenkomsten. Op deze wijze bouwt het fonds actief en gericht aan samenwerkingsverbanden en wederzijdse kennisoverdracht met festivals en organisaties uit ontwikkelingslanden. De organisatoren profiteren van het internationale netwerk en de kennis van het HBF; omgekeerd leert het fonds meer over de lokale industrie, de filmmakers en netwerken daar. In de periode 2007-2008 was het HBF onder meer aanwezig op evenementen in Argentinië, Armenië, Bosnië-Herzegovina, Chili, Duitsland, Filippijnen, Frankrijk, Georgië, India, Indonesië, Kirgizië, Marokko, Roemenië, Servië, Spanje, Verenigde Arabische Emiraten, Zuid-Korea.
Distributie in Nederland Het Hubert Bals Fonds promoot verhalen, actuele thema’s en de cultuur uit niet-westerse landen ook actief in Nederland buiten de festivalperiode. Via een eigen dvd-label, speciale bioscoopreleases en vertoning op televisie wil het HBF de films een langer leven en meer kijkers bezorgen. Het HBF beschikt automatisch over de Beneluxrechten van films die in de postproductie en van een aantal films die in de sciptfase ondersteund zijn. Het IFFR bracht zelf Antonia en Opera Jawa uit
50
HUBERT BALS FONDS in de Nederlandse filmtheaters. Dit voorjaar gaan de mede met HBF-steun tot stand gekomen Happy Desert en La antena op toernee door het land als onderdeel van Rotterdam en route. Cinemien brengt de openingsfilm Cordero de Dios uit in Nederland en België, Imagine kocht Wonderful Town aan voor die landen en 4 Months, 3 Weeks and 2 Days van Imagine/ Contact Film trok in Nederland en België volle zalen. Ook aangekocht in 2007 zijn Ararat, 14 Views (Moskwood), El custodio (Cinemien), At the River (Moskwood) en Free Floating (Moskwood). Jaarlijks brengt het IFFR een aantal HBF-films uit op het dvd-label Tiger Releases. In 2007 waren dat Los muertos, Glue en Opera Jawa. Dit jaar staan Love Conquers All en Antonia nog op de planning. Die laatste was ook de eerste titel van een nieuw educatief dvd-label. Zie ook het hoofdstuk Distributie.
1, Ethiopië 1, Filippijnen 5, Georgië 3, India 2, Indonesië 3, Iran 2, Kirgizië 1, Libanon 1, Macedonië 2, Maleisië 2, Mexico 3, Mozambique 1, Oeganda 1, Oekraïne 1, Oezbekistan 1, Paraguay 1, Peru 1, Servië 1, Thailand 2, Turkije 4, Vietnam 1, Zuid-Afrika/Zimbabwe 1.
Financiering De gelden waarover het HBF beschikt zijn afkomstig van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (Afdeling DCO/IC), het Hivos/NCDO Cultuurfonds, Stichting Doen!, de NPS en Stichting Dioraphte. Door de toegenomen reputatie en doordat het eenvoudiger is geworden om wereldwijd toegang te krijgen tot informatie is het aantal aanvragen bij HBF de laatste jaren sterk toegenomen. Dit vereist dus ook in de toekomst een zorgvuldige selectie. Tegelijkertijd is het van belang dat het HBF over een realistisch budget beschikt. Alleen dan kan het een geloofwaardige en effectieve partner zijn voor filmmakers uit ontwikkelingslanden. Daartoe streeft het fonds naar het vinden van aanvullende financiering voor de toekomst. Vorig jaar leek die toekomst nog onzeker, toen het Ministerie van Buitenlandse Zaken - de belangrijkste subsidiënt - de aanvraag voor de komende jaren niet honoreerde. In een reactie stelde minister Koenders van Ontwikkelingssamenwerking dat het HBF een belangrijke pijler van het IFFR is: “..omdat het de bezoekers in staat stelt kennis te nemen van hoogwaardige films uit ontwikkelingslanden, terwijl de makers van die films een belangwekkend podium aangeboden krijgen dat hun wereldwijde bekendheid kan verschaffen.” Die erkenning werd positief ontvangen. Er is nog geen invulling gegeven aan de wijze waarop het Ministerie het HBF in de toekomst zal ondersteunen.
De NPS zendt elk jaar ten minste vijf HBF-films uit onder de vlag van Wereld Cinema. Uit de festivaloogst van 2007 zijn dat de volgende titels: Antonia (Brazilië), La antena (Argentinië), Free Floating (Rusland), Love Conquers All (Maleisië) en Barakat! (Algerije). Van de recente oogst van IFFR 2008 koos de NPS: Fim da Linha (Brazilië), Pure Coolness (Kirgizië), Mutum (Brazilië), El otro (Argentinië) en in samenwerking met de VPRO Wonderful Town (Thailand).
Selectie 2007 In 2007 ontving het Hubert Bals Fonds 676 aanvragen. Daarvan werden 64 projecten gehonoreerd, met een totaal aan bijdragen van € 883.055. Aantal geselecteerde projecten per categorie: script- en projectontwikkeling 26, digitale productie 8, postproductie 17, distributie 4, workshops en training 4, Hubert Bals Fonds Awards 5. Aantal geselecteerde projecten per land: Algerije 1, Argentinië 6, Armenië 1, Bangladesh 1, Brazilië 4, Chili 2, China 8, Costa Rica
51
Het IFFR ontvangt vele gasten uit binnen- en buitenland.
52
53
54
Filmmaker in Focus Robert Breer.
55
Voor het eerst werd het Buyers & Sellers-diner georganiseerd, in de Burgerzaal van het Rotterdamse Stadhuis.
56
57
CINEMART Projecten
Dit jaar vierde CineMart, de internationale coproductiemarkt van het International Film Festival Rotterdam (IFFR), zijn 25ste verjaardag. CineMart is het belangrijkste internationale platform voor de lancering van nieuwe, innovatieve en artistieke filmprojecten. Dat bleek wel uit het recordaantal van 550 ingediende projecten. Daaruit werden er 39 geselecteerd en gepresenteerd aan 830 professionals uit de internationale filmindustrie.
De zorgvuldige selectie van filmprojecten is de belangrijkste reden van CineMarts reputatie in binnen- en buitenland. Door de vele internationale platforms en de veelvoud aan projecten is het makkelijk om door de bomen het bos niet meer te zien. De filmindustrie heeft veel vertrouwen in de kwalitatief hoogstaande projecten die op CineMart worden gepresenteerd. Het zijn innovatieve en eigenzinnige projecten van een hoge artistieke kwaliteit. De selectie geschiedt door de CineMart-staf, in samenwerking met een commissie die bestaat uit verschillende kopstukken uit de industrie.
CineMart is al een kwart eeuw de ontmoetingsplek waar filmmakers die op zoek zijn naar aanvullende financiering (voor een project) in contact komen met een selecte groep afgevaardigden van de internationale filmindustrie. Tegelijkertijd heeft CineMart oog voor nieuwe ontwikkelingen in de filmindustrie. De organisatie van het Rotterdam Lab is daar een goed voorbeeld van. In deze workshop voor beginnende producenten bindt CineMart internationale partners aan zich en biedt wereldwijde toegang tot informatiebronnen. CineMart volgt nauwgezet nieuwe trends op het gebied van filmfinanciering, en organiseert elk jaar paneldiscussies en conferenties rond actuele thema’s.
CineMart hanteert een open aanvraagprocedure, maar is zelf ook actief op zoek naar geschikte en bijzondere projecten op andere festivals, markten en producentenworkshops. Zodoende heeft CineMart een uitgebreid producenten- en regisseursnetwerk. Ook worden projecten aangedragen door de CineMart International Advisory Board en de verschillende internationale partnerorganisaties. De CineMart-staf houdt op deze manier scherp de ontwikkelingen in de filmindustrie en het werk van regisseurs en producenten in de gaten.
CineMart brengt talent en industrie samen met de presentatie van nog te financieren projecten. Dat initiatief heeft inmiddels wereldwijd navolging gekregen, maar het IFFR was het eerste filmfestival dat met CineMart een dergelijke coproductiemarkt realiseerde. Op de 25ste editie die van 27 januari tot en met 31 januari 2008 plaatsvond werden 39 filmprojecten aan een select gezelschap van 830 internationale filmprofessionals gepresenteerd. Tijdens deze succesvolle jubileumeditie werd er uiteraard teruggeblikt op de successen uit het verleden, maar vooral gediscussieerd over de pioniersrol die CineMart in het toekomstige internationale filmklimaat kan spelen.
CINEMART Gasten
Onder de 39 uitverkorenen waren projecten van oude bekenden - regisseurs van wie eerder werk in bijvoorbeeld de VPRO Tiger Awards Competitie opgenomen waren als Koen Mortier en Igor Sterk - en van jong talent, van wie kort werk op prestigieuze festivals vertoond werd. Een aantal van de projecten was in een eerder stadium al door het Hubert Bals Fonds ondersteund: Ausencias (Argentinië), The Blind Pig Who Wants to Fly (Indonesië), Friccion (Mexico), In what City does it Live? (Maleisië) en Sleet (Rusland).
Het informele karakter is een van de belangrijkste elementen van de CineMart. Zo kan er in een ongedwongen omgeving goed zaken worden gedaan. Een zorgvuldig uitnodigingsbeleid is essentieel om dit unieke karakter en de effectiviteit van CineMart te waarborgen. Daarbij is gestreefd naar diversiteit op vakgebied binnen de filmindustrie, geografische herkomst, omvang en status, het aantal gevestigde en jonge bedrijven. CineMart herziet elk jaar de gastenlijst en houdt deze up-to-date met behulp van zijn netwerk. De internationale partnerorganisaties en de CineMart Advisory Board spelen hierbij een belangrijke rol.
Bijzondere vermelding verdient de presentatie van The Commandments, een omnibusproject van getalenteerde Zuid-Afrikaanse regisseurs en producenten, in samenwerking met het Binger Filmlab, the National Film and Video Foundation van Zuid-Afrika en de South African Broadcasting Corporation. The Commandments werd gepresenteerd als geheel (tien films om aan te kopen bijvoorbeeld door televisie-aankopers), maar ook als tien afzonderlijke films.
Omdat het wenselijk is de groei van CineMart te beperken om de kwaliteit en de functionaliteit te behouden werd naar aanleiding van gesprekken met experts de gastenlijst extra kritisch tegen het licht gehouden. Niet alleen de projecten, ook de gasten worden in zekere zin geselecteerd. In tegenstelling tot andere festivalmarkten kan men voor CineMart niet zomaar een accreditatie kopen. Nieuwkomers dienen het festival te voorzien van bedrijfsinformatie en bezoekredenen. Bedrijven die zich op vernieuwende wijze met filmfinanciering bezighouden kregen voorrang. Dit jaar bezochten 830 gasten de CineMart, tegen 842 in 2007.
Voor CineMart 2008 werden 550 kwalitatief zeer goede projecten ingezonden, dertig meer dan vorig jaar. Dat vroeg om een nog steviger selectieproces dan voorheen, want de doelstelling was het aantal geselecteerde projecten terug te brengen tot maximaal veertig. Dat dient twee doelen: de geselecteerde projecten krijgen meer lucht en aandacht, en door nog kritischer te kiezen wordt het kwaliteitsstempel dat de geselecteerde projecten meekrijgen waardevoller. De artistieke kwaliteit bleef onveranderd het belangrijkste selectiecriterium. Daarnaast werd rekening gehouden met de geografische spreiding, het budget en een goede verdeling tussen projecten van gerenommeerde filmmakers en aanstormend talent. De selectiecommissie zocht verder zoveel mogelijk aansluiting bij de wensen en vraag van de internationale filmindustrie.
58
59
CINEMART CineMart-programma
Tijdens CineMart kwam ook de toekomst ter sprake. Met de presentatie van drie nieuwe bussinesmodellen en een brainstormsessie werd gesproken over de toekomst van CineMart in het bijzonder en andere festivals en productiemarken in het algemeen. Een andere belangrijke presentatie was die van de tien bijdragen aan het The Commandments-project tijdens een persconferentie voor alle geaccrediteerde gasten. MEDIA Desk Nederland verzorgde een bijeenkomst over de nieuwe aanvraagronde voor ondersteuning voor distributie van het MEDIA Programma van de Europese Commissie.
De ‘een-op-een’-afspraken tussen de vertegenwoordigers van de geselecteerde projecten en mogelijke financiers vormen het hart van CineMart. De professionals geven hun interesse aan op basis van eerder werk van de regisseur en het CineMart Dossier. Dit dossier wordt in december, ruim voorafgaand aan het festival toegestuurd. De matchmakers van het CineMart-team houden het overzicht van de afspraken, geven advies en introduceren zonodig de gesprekspartners.
Rotterdam Lab
Een nieuwe service voor producenten met een project in de CineMart-selectie was de mogelijkheid van een consult met een sales- en distributiemedewerker die onderdeel van de CineMart-selectiecommissie uitmaakt en zodoende alle projecten kent. Deze persoon bood extra achtergrondinformatie, maar bleek ook nuttig voor het afsprakenschema om te beoordelen of er nog bedrijven misten met wie een afspraak nuttig zou zijn. Van deze service werd veel en dankbaar gebruik gemaakt.
Het Rotterdam Lab is een vijfdaagse workshop binnen CineMart, in samenwerking met diverse partnerorganisaties, waaronder trainingsorganisaties en fondsen. Deze workshop biedt beginnende producenten de mogelijkheid om een sterk internationaal netwerk op te bouwen en kennis te maken met de internationale coproductiemarkt en het filmfestival.
Naast de afspraken een-op-een organiseert CineMart dagelijks informele lunches en cocktails die het netwerken vergemakkelijken. Op de openingszondag van CineMart werd voor het tweede jaar de Industry Party georganiseerd. Circa 1.000 festivalgasten, waarvan de meerderheid CineMart-bezoekers, filmmakers en pers waren op dit netwerkevenement. Op woensdag 30 januari eindigde de 25ste CineMart met een slotfeest in Parkzicht. Daar werden de prijzen voor CineMart-projecten uitgereikt en ging de speciale korte jubileumfilm over CineMart in première.
Uitloop van de zalen in Pathé Schouwburgplein.
Dit jaar namen 52 geselecteerde producenten uit alle hoeken van de wereld deel aan een gevarieerd programma, bestaande uit speeddatings, waarin zij elkaar leren kennen en zo onderling een belangrijk netwerk gaan vormen, en panels over verschillende aspecten van productie, distributie en sales. Een ander vast onderdeel via Rotterdam Lab zijn de rondetafelgesprekken met diverse vooraanstaande afgevaardigden uit alle takken van de filmindustrie. Het programma van het Rotterdam Lab wordt elk jaar samengesteld aan de hand van specifieke wensen van de producenten en de industrie. De workshop How to CineMart bleek voor de tweede maal in een behoefte te voorzien. Daarin leerden professionals de participanten hoe ze specifiek het IFFR en CineMart optimaal kunnen benutten voor de presentatie van zichzelf en hun projecten. Na een korte pitch kregen de deelnemers hier feedback van elkaar en van Ido Abram van het Binger Filmlab. Verder stond er een workshop over internationale coproducties
60
CineMart ‘een-op-een’-afspraken.
23 61
CINEMART (Inter)nationale samenwerking
op het menu, en plenaire sessies met de thema’s distributie, sales, tv en financiering. In de acht jaar dat het Rotterdam Lab bestaat is het een steeds belangrijker middel geworden om beginnende producenten te introduceren in de internationale filmindustrie, maar ook om deze producenten van de toekomst aan het IFFR te binden. Dat de producenten zelf samen ook een belangrijk netwerk vormen, blijkt uit het feit dat de deelnemers van 2008 een zogenaamde Facebook-community hebben aangemaakt onder de noemer Rotterdam Lab Family. Ook via die weg onderhouden de participanten contact, wat mogelijk leidt tot toekomstige samenwerkingsverbanden.
CineMart heeft een groot internationaal netwerk opgebouwd van festivals, markten en ondersteunende organisaties. Dat vergroot de mogelijkheden voor CineMart-projecten en de Rotterdam Lab-participanten door het jaar heen. Projecten die op CineMart zijn gepresenteerd worden geselecteerd voor de No Borders en Paris Project-markten en CineMart-producenten krijgen de gelegenheid zich gratis te registreren voor de Marché van het Cannes Film Festival door de samenwerking met de Producers Network. De Berlinale en het IFFR continueerden hun samenwerking door drie projecten naar de Berlinale Co-Production Market te sturen.
Een aandachtspunt is om nog niet-vertegenwoordigde territoria aan te trekken, zonder daarmee de omvang te vergroten. Dit jaar waren de Japanse producentenworkshop J-Pitch en de Asia-Europe Foundation nieuw als partner.
CineMart werkt ook al jaren samen met het Binger Filmlab in Amsterdam en de RésidenceCinefondation van het Cannes Film Festival. Dit zijn beide ‘artist in residence’- programma’s die hun herfst-wintersemester afsluiten in Rotterdam. Van beide programma’s zijn een vijf tot zes regisseurs op CineMart aanwezig. Deze filmmakers kunnen op CineMart met aanwezige financiers afspreken. Ondanks dat CineMart alleen faciliteert, is het een goede manier om talenten voor de toekomst aan het IFFR te binden.
Wethouder van Cultuur Orhan Kayar spreekt de gasten toe tijdens het Buyers & Sellers-diner.
Een nieuw tot stand gekomen samenwerking is met Arts Alliance Media uit Groot-Brittannië en hun onlinedistributieplatform Vizumi Pro. Een belangrijke samenwerking met het oog op modernisering van de services voor de filmindustrie en om meer exposure te geven aan de geselecteerde projecten. Vizumi Pro maakt het mogelijk om eerder werk van filmmakers die bij CineMart aankloppen al in de aanloop naar het festival via een beveiligde en exclusieve website te laten zien. De films zijn nog een aantal maanden na afloop van de CineMart digitaal beschikbaar. Deze service krijgt een hoge waardering van de gasten, en zal in de komende jaren worden voortgezet en uitgediept. Filmmaker in Focus23 Svetlana Proskoerina 62
63
CINEMART
CINEMART
Film Office
Awards
Het IFFR staat bekend om de uitgebreide service aan de filmindustrie. Een belangrijk onderdeel daarvan is de videotheek, die een groot gedeelte van de films die op het festival vertoond worden kan aanbieden aan filmaankopers, pers en festivalprogrammeurs. Om deze service uit te breiden was voor het IFFR 2007 al een begin gemaakt met de digitalisering van de festivalvideotheek. Voor het IFFR 2008 is de videotheek volledig gedigitaliseerd, waar professionals on demand geselecteerde films kunnen kijken.
Tijdens het festival werden er prijzen uitgereikt aan veelbelovende CineMart-projecten. Deze Awards bestaan uit een bescheiden maar waardevolle bijdrage en vormen een belangrijke stimulans voor de ontwikkeling van de projecten en kunnen andere potentiële financiers over de streep trekken. De ARTE France Cinéma Award (€ 10.000) ging naar The Pervert’s Guide to Ideology van Sophie Fiennes (Groot Brittannië/ Nederland). De jury bestond uit Michel Reilhac (ARTE France Cinéma) en Alexandre Mallet Guy (Memento Films). De achtste Prins Claus Fonds Film Grant van € 15.000 werd uitgereikt aan het CineMart 2008 Project In What City Does It Live? van Liew Seng Tat (Dahuang Pictures, Maleisië). De jury, bestaande uit filmmaker Karim Traïda, filmkenner René Mioch, de Indonesische filmmaker Garin Nugroho en Britse producent Simon Field, was onder de indruk van de visuele kracht en het contemporaine engagement van het verhaal.
De Film Office draagt zorg voor het registeren van de films die bekeken worden en door wie. Deze informatie wordt teruggekoppeld naar de filmmakers. Hetzelfde doet de Film Office voor de bezoeken van pers en professionals aan de Press & Industry-screenings. Een festivalselectie kan veel betekenen voor de toekomst van een film. Het is dus van belang dat de makers en/of salesagenten van een film weten waar en bij wie de interesse voor hun film ligt om deze contacten op te kunnen volgen na afloop van het festival. Het team van de Film Office bestond ook deze editie uit een aantal ervaren internationale consultants. Tijdens het festival werden een-opeen-afspraken gemaakt tussen de filmmakers wiens werk op het festival werd vertoond en de consultants, om zo de beste strategie te bepalen om de film onder de aandacht te brengen bij de juiste partijen.
Financiering CineMart draagt zelf zorg voor het bijeenbrengen van het grootste gedeelte van het budget. De belangrijkste medefinanciers van CineMart 2008 waren MEDIA Programma van de Europese Commissie, het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam (OBR) en het Nederlands Fonds voor de Film (NFF) De gelden werden aangevuld met een eigen investering van het IFFR en financiële bijdragen van de volgende (inter)nationale partner organisaties: Arts Alliance Media/Vizumi Pro (Groot-Brittannië), ASEF (Singapore), Ateliers du Cinema Europeen (Frankrijk), Australian Film Commission (Australië), Binger Filmlab (Nederland), Cinefondation - Résidence du Festival (Frankrijk), European Audiovisual Entrepreneurs (Luxemburg), Filmakademie Ludwigsburg (Duitsland), Film i Väst (Zweden), Filmstiftung Nordrhein-Westfalen (Duitsland), Flemish Audiovisual Fund / Flanders Image (België), Indigenous Branch – Australian Film Commission (Australië), J-Pitch / Unijapan (Japan), Korean Film Council (Zuid-Korea), National Film Development Corporation India (India), National Film and Video Foundation (Zuid-Afrika), New Zealand Film Commission (Nieuw-Zeeland), South African Broadcasting Corporation(ZuidAfrika), Telefilm Canada (Canada), UK Film Council (Groot-Brittannië), Wallonie Bruxelles Images (België) Zonder de steun van deze instellingen zou de organisatie van CineMart niet mogelijk zijn. Dat grote maar onvermijdelijke kostenposten als locatiehuur, horeca en hotels elk jaar stijgen maakte het niet makkelijk om CineMart financieel sluitend te maken. Om de hoge kwaliteit en efficiëntie, en het uitstekende ‘werkklimaat’ ook voor toekomstige edities te waarborgen, is een redelijk budget vereist. Een belangrijke taak door het jaar heen is de zoektocht naar aanvullende vormen van financiering, nieuwe partners en hogere subsidiegelden.
De Sales & Industry Club, een besloten vergaderruimte binnen de Doelen, maakte deel uit van de Film Office-service. Daarin vonden de professionals diverse faciliteiten waaronder internet, vakbladen en promotiemateriaal van de verschillende festivalfilms. De rustige atmosfeer zorgde voor een ideale ontmoetingsplek voor afspraken met betrekking tot projecten en films. De Sales & Industry Club werd ook voor specifieke ontmoetingen gebruikt, zoals met de IFFR-programmeurs, de een-op- een Film Office Meetings en de speeddate-sessies van het Rotterdam Lab.
64
65
66
Liew Seng Tat (Maleisië) was met Flower in the Pocket geselecteerd voor de VPRO Tiger Award-competitie. 67
Openingsparty van de 25ste CineMart 68 in het Groothandelsgebouw.
69
DISTRIBUTIE Rotterdam en route
Een van de kerntaken van het International Film Festival Rotterdam (IFFR) is het aanbieden van kwalitatieve, hedendaagse, onafhankelijke en vernieuwende cinema aan een zo groot mogelijk publiek. Die verantwoordelijkheid stopt niet na het festival. Al meer dan tien jaar brengt het IFFR ook films uit buiten die periode en buiten Rotterdam. Dat gebeurt onder andere door zelf films landelijk uit te brengen, door de uitbreng op dvd en door het Zuid-Hollandse Meet the Maestro-project.
De prijswinnaars Die Unerzogenen, Love Conquers All en Yo waren gebundeld als Tigers on Tour na het 36ste festival in 25 theaters te zien. De eerste twee wonnen een VPRO Tiger Award en kwamen met een bijdrage van het Hubert Bals Fonds tot stand. De trend van een afnemend bezoekersaantal zette zich voort. Kwamen op de eerste Tigers on Tour 2.000 bezoekers af, voor de laatste was dat 750. Uit onderzoek bleek dat het concept van drie vaste titels ietwat sleets was geworden en de titel ‘tour’ door gebruik van diverse andere partijen was verwaterd. In overleg met de samenwerkende filmtheaters is daarom besloten tot een formulewijziging. In het najaar zijn kleinschalig, maar intensief begeleid, de door het HBF ondersteunde titels Antonia en Opera Jawa landelijk uitgebracht, met mooie bezoekersaantallen als gevolg. Voorjaar 2008 is de vervanger van Tigers on Tour van start gegaan. Rotterdam en route is een eendaags minifestival dat de bezoeker meer keuzemogelijkheid biedt dan voorheen. Rotterdam en route bevat vijf bijzondere en prijswinnende speelfilms én een blok met vier korte films, verdeeld over twee zalen. De bezoeker bepaalt zelf welke ‘route’ hij gaat zien. Het sextet van Rotterdam en route illustreert de diversiteit van het filmfestival en bestaat uit VPRO Tiger Award-winnaar Go with Peace Jamil, het door het Filmmuseum uitgebrachte Help Me Eros en de HBF-film Happy Desert. Ook uit de festivaloogst van vorig jaar zijn twee parels opgenomen: De HBF- en officiële openingsfilm La antena en de KNF-prijswinnaar Operation Filmmaker. Aan dit nieuwe programma doen alleen de veertien grotere filmtheaters mee. De tour wordt georganiseerd in samenwerking met de Volkskrant en de VPRO, die als partners advertentieruimte beschikbaar stellen. Een speciale flyer met aanvullende informatie over de geselecteerde titels en de deelnemende filmhuizen is in alle deelnemende theaters verspreid.
Het festival heeft een aantal effectieve instrumenten hiervoor ontwikkeld, maar enkele hiervan zijn aan vernieuwing toe. De aanvankelijk populaire Tigers on Tour blijkt minder goed te lopen en daarom gaat het festival dit jaar van start met Rotterdam en route. De vertoning van arthousefilms online blijkt helaas niet zo’n succes. Daarom is er per 1 maart een einde gekomen aan tigeronline. De volgende distributieprojecten worden gecontinueerd: het uitbrengen van films in de filmtheaters in het najaar, de Meet the Maestro-tour langs de filmtheaters in ZuidHolland en het uitbrengen van films op dvd.
70
Tijdens het festival werd het hele Schouwburgplein en de Doelen sfeervol verlicht.
Nu kan je nog een speld horen vallen in het Oude Luxor Theater. Dat kon uiteraaard niet tijdens het oorverdovende optreden van The Melvins en Keiji Haino. Zij brachten live soundtracks ten gehore bij films van Cameron Jamie. 71
DISTRIBUTIE Dvd-releases
Het IFFR gaf opdracht aan twee (jonge) filmmakers om een korte film te maken, geïnspireerd op het werk van de Coen Brothers. De Nederlandse filmmaakster Sietske Tjallingii en de Indonesische filmmaker Edwin volgden in de voetsporen van de maestro’s Coen. Hun opdrachtfilms gingen op het festival voorafgaand aan de eerste voorstelling van No Country for Old Men in première. De films waren tegelijkertijd ook op de festivalwebsite te zien, en zullen ook op een gratis dvd belanden die met het meinummer van het tijdschrift Skrien meegeseald wordt. Daarop staat ook een interview met de Coen Brothers.
Jaarlijks brengt het IFFR een aantal HBFfilms uit op dvd onder het eigen label Tiger Releases. In 2007 verschenen Los muertos, Glue en Opera Jawa op dvd. De verkoop loopt goed; verhuur- en verkooppunten variëren van warenhuizen en gespecialiseerde videotheken tot filmtheaters en webwinkels. De HBF-titels Love Conquers All en Antonia worden in 2008 uitgebracht. In samenwerking met de afdeling educatie kwam vorig jaar een educatief dvd-label van de grond. De eerste uitgave was de beeldlesbrief van de door het HBF ondersteunde Antonia. Dit jaar is de HBF-titel Glue het onderwerp van de tweede educatieve uitgave.
Ten slotte stelde Kunstgebouw een uitgebreid educatief programma samen voor havo- en vwo-leerlingen. Zij bezochten Fargo en tijdens het IFFR het surrealistische The Big Lebowski. In de maanden februari en maart namen ze deel aan workshops, waarin men zelf een film van anderhalve minuut maakte, losjes gebaseerd op het oeuvre van de maestro’s.
Meet the Maestro Meet the Maestro is een vierjarig samenwerkingsproject tussen het IFFR, Kunstgebouw en Zuid-Hollandse theaters, op initiatief van de provincie Zuid-Holland. Het doel is stimulering van het filmbezoek en verbetering van het filmklimaat in de provincie. Deze derde editie van Meet the Maestro was uniek, want ditmaal stonden er twee filmmakers centraal: het Amerikaanse onafhankelijke filmmakersduo de Coen Brothers. Meet the Maestro’s dus! Hun voorliefde voor film noir en screwball komedies zorgt voor een eigenzinnig oeuvre, vol inktzwarte humor, droge dialogen en surrealistische gewelddadigheden waarvan Oscarwinnaar No Country for Old Men de meest recente exponent is. Het Meet the Maestro-project viel in drie delen uiteen die nauw op elkaar aansloten.
tigeronline.nl Het kijken van arthousefilms op de computer blijkt weinig succesvol. Daarom is er per 1 maart een einde gekomen aan de digitale service tigeronline. Tigeronline was in Nederland de eerste aanbieder van lange arthousefilms op internet. In samenwerking met provider Tiscali, Nederlandse distributeurs, buitenlandse producenten en regisseurs bood het IFFR sinds 2005 meer dan vijftig speelfilms uit de recente festivalgeschiedenis, tegen een kleine vergoeding. Deze service bleek echter om financiële en organisatorische redenen niet langer realiseerbaar. Daardoor verschraalde het filmaanbod en werd er nog maar mondjesmaat gebruik van gemaakt. Per 1 maart 2008 ging tigeronline dan ook offline. De opgedane kennis en ervaring zal het IFFR zeker meenemen in de zoektocht naar nieuwe (digitale) distributiemethodes.
Voorafgaand aan het festival toerde een eerdere film van de Coen Brothers langs de ZuidHollandse theaters. Fargo bleek nog steeds goed voor volle zalen.
72
DISTRIBUTIE Televisie
(Daoud Aoulad Syad, Marokko, 2004) 39.000 The Storytellers (Eliane Caffé, Brazilië, 2003) 17.000 Tirana, année zéro (Fatmir Koçi, Frankrijk, 2001) 61.000 Uzak (Nuri Bilge Ceylan, Turkije, 2002) 57.000 Women’s Prison (Manijeh Hekmat, Iran, 2002) 20.000 Fuse (Pjer Zalica, Bosnië-Herzegovina, 2003) 113.000
Met vertoning op televisie wil het IFFR de films een langer leven en meer kijkers bezorgen. De VPRO spant zich in om de winnaars van de VPRO Tiger Award Competitie op het scherm te krijgen. De NPS vertoont ieder jaar minimaal vijf door het HBF-ondersteunde films in het programma Wereld Cinema. De films worden doorgaans in het jaar na vertoning op het festival - tussen de twaalf en achttien maanden na bioscoopvertoning - voor het eerst op de televisie vertoond. In de jaren daarna worden de meeste films twee à drie keer herhaald. In 2007/2008 zijn de volgende HBF-films uitgezonden (variërend van eerste vertoningen tot herhalingen), met het totaal van 760.000 kijkers:
Rialto De samenwerking met het Amsterdamse filmtheater Rialto is ook in 2007 met succes voortgezet. In 2007 gingen de beide najaarsreleases Antonia en Opera Jawa daar in première. Met name de zomerse openluchtvoorstelling van Antonia trok veel bezoekers, net als de première van Opera Jawa in aanwezigheid van de regisseur Garin Nugroho. Samenwerkingsverbanden als deze blijven belangrijk en worden voorgezet en verstevigd.
VPRO Walking on the Wild Side (Han Jie, China, 2006) 54.000 La perrera (Manuel Nieto Zas, Uruguay, 2006) 72.000 Summer in the Golden Valley (Srdjan Vuletic, Bosnië-Herzegovina, 2003) 22.000 NPS Abouna (Mahamat-Saleh Haroun, Tsjaad, 2002) 24.000 Parapalos (Ana Poliak, Argentinië, 2004) 51.000 Heremakono (Abderrahmane Sissako, Mauretanië, 2002) 34.000 Japón (Carlos Reygadas, Mexico, 2002) 36.000 Kept and Dreamless (Vera Fogwill, Martin Desalvo, Arg., 2005) 4.000 Na cidade vazia (Maria Joao Ganga, Angola, 2004) 34.000 O diabo a quatro (Alice De Andrade, Brazilië, 2004) 67.000 Occident (Cristian Mungiu, Roemenië, 2002) 17.000 Parapalos (Ana Poliak, Argentinië, 2004) 18.000 Promised Land (Jason Xenopoulos, Zuid-Afrika, 2002) 53.000 Tarfaya
73
Openingsparty van de 25ste CineMart 74 in het Groothandelsgebouw.
75
76
Interview met IFFR-directeur Rutger Wolfson 77 tijdens de opening van 3Radicals.
EDUCATIE Schoolvoorstellingen
Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Met zijn educatieve programma wil het International Film Festival Rotterdam (IFFR) de liefde voor alternatieve cinema overbrengen op de nieuwe generaties. Met tal van activiteiten wil het festival de mediawijsheid van jongeren vergroten, door kennis van het medium over te brengen en door eigen producties en ideeën te stimuleren. De toekomst van media-educatie stond centraal in de grote internationale conferentie How to Stimulate Film Sense(s)? Dit jaar namen meer dan achtduizend bezoekers deel aan het educatieprogramma.
Circa 2.100 leerlingen gingen op het festival naar de film. Op de doordeweekse ochtenden bezochten zij met hun klas een film. Die voorstellingen werden ingeleid en ondersteund door lesbrieven. Aanvullende informatie en opdrachten waren op de festivalwebsite te vinden. In het kader van Cultureel Kunstzinnige Vorming (ckv) waren twee films geprogrammeerd. Voor havo en vwo was dat Paranoid Park, de nieuwste film van Gus Van Sant. Deze Amerikaanse onafhankelijke filmmaker was vorig jaar het onderwerp van het Meet the Maestro-project. Vmbo-leerlingen zagen de Japanse animatiefilm Appleseed: Ex Machina. Voor dit spektakel was de belangstelling zo groot, dat het IFFR een extra vertoning inlaste. In het kader van de vreemde-taalvakken Duits en Frans stonden respectievelijk Sieben Tage Sonntag en Persepolis op het schoolmenu. Die laatste, een autobiografische animatiefilm over een uit Iran ontsnapt meisje, bleek ook de favoriet van zowel het publiek als de MovieSquad-jury. De film was op het festival (en later in distributie) in de Engelse versie te zien. In de schoolvoorstellingen werd de originele Franstalige versie vertoond.
Educatie vormt een belangrijke pijler van het IFFR. De mediaconsumptie van jongeren is eenzijdig. Het festival biedt met het educatieprogramma een alternatief voor de mainstreamcinema en de dominante (Amerikaans geörienteerde) massacultuur. In de festivalperiode, maar ook door het jaar heen organiseert het festival een hele reeks aan activiteiten waarin jongeren kennismaken met ‘Rotterdam’-films. De doelgroep is breed: van scholieren tot studenten. Het educatieve aanbod bedient zowel het basis-, het voorgezet als het wetenschappelijk onderwijs. Het festival ontwikkelt zelf lesmateriaal. De dvd’s van het eigen educatieve label kunnen eenvoudig in de lesstof worden ingepast. Op die manier wil het festival de passie voor cinema overbrengen. Jongeren leren zo bewust om te gaan met de media en worden op een creatieve en actieve manier betrokken bij de filmkunst.
Watch that Sound! Workshop tijdens de Kids Only-dag.
Daarnaast ziet het IFFR ook als taak de snel veranderende context van filmeducatie te onderzoeken en een bijdrage te leveren aan het maatschappelijke debat. Dit gebeurde met de internationale conferentie How to Stimulate Film Sense(s), waarin media-educatie vanuit het specifieke oogpunt van filmmakers en professionals benaderd werd.
78
Uitreiking van de79 Mini Tiger Awards. 23
EDUCATIE MovieSquad
Kids Only (mini)
De MovieSquad-jury is de jongste jury van het IFFR. De jury bestond uit vijf jonge filmliefhebbers tussen de zestien en negentien jaar. In samenwerking met het Nederlands Instituut voor Filmeducatie (NIF) werd voor hen een selectie van 22 films samengesteld. Hieruit kozen zij Persepolis als winnende film. Daarmee is deze bijzondere tekenfilm verzekerd van opname in het landelijke filmeducatieve MovieZoneprogramma. De uitreiking van de MovieSquad Rotterdam Award vond plaats in de grote zaal van de Schouwburg, voorafgaand aan vertoning van de winnaar. Dit werd voor het eerst gecombineerd met de uitreiking van de Digital Playground Junior Tiger Awards. Daardoor trok deze jeugdige awardceremonie meer bezoekers dan ooit.
Het evenement voor de allerkleinste festivaltijgertjes was extra uitgebreid. Uiteraard was er weer een Kids Only, voor kinderen tussen de acht en twaalf én hun ouders. Samen zagen ze eerst de kinderklassieker Le Ballon Rouge. Aansluitend volgden de kleintjes de muziekworkshop Watch That Sound, terwijl de ouders naar een festivalfilm keken. Dit jaar was er ook een speciaal programma voor de allerkleinsten, van vier tot acht jaar (Kids Only Mini). Zij keken hun ogen uit bij de experimentele toverlantaarnvoorstelling Toverslag van Musiscoop.
Hollywood in de klas De naam zegt het al: in Hollywood in de klas gaan leerlingen van de bovenbouw basisschool zelf aan de slag met de camera. Op een actieve manier komen ze zo in aanraking met beeldtaal en film. Na een inleiding over de theorie schrijven de kinderen een script voor een korte film. Daarna maken ze de decors, acteren ze en nemen de film onder begeleiding op. De feestelijke finale vond plaats in de Schouwburg. Daar zagen ongeveer 600 kinderen, leraren en ouders welke filmpjes de Mini Tiger Awards in de wacht sleepten. De jury bestond uit Rutger Hauer, Ebbie Tam (het hoofdrolspeelstertje uit Het Paard van Sinterklaas) en Erik van Muiswinkel. Sharon Dijksma, staatsecretaris van OCW, opende de dag.
W R NXT Kids Only Mini heeft activiteiten voor de allerkleinste filmfestivalbezoekertjes (4-8 jr) met een voorstelling, live muziek en spel.
Kids Only Mini
80
Wie volgt? Tijdens het festival kregen negen jonge talenten de masterclass W R NXT aangeboden. Dit initiatief stimuleert de ontwikkeling van talent door middel van de ontmoeting met ervaren filmmakers. In de tweede editie van W R NXT gaf de Ethiopische cameraman en filmmaker Abraham Haile Biru advies en voerde met de aanstormende filmmakers een discussie over het vak. Ook toonde hij voorbeelden uit eigen films (over de burgeroorlog) en werk van zijn studenten (over vrouwenonderdrukking en de ontbossing van Ethiopië). Bijzonder was dat de jongeren ook eigen producties aan hem konden voorleggen, waar hij en de andere deelnemers uitgebreid feedback op gaven. W R NXT is een samenwerking met het NIF, Gerlinda Heywegen was gespreksleider.
81
EDUCATIE Workshops
en maart maakten de leerlingen in workshops op school zelf korte filmpjes van één minuut geïnspireerd op de openingsscène van The Big Lebowski. De vijftien beste filmpjes gaan in Filmhuis Lumen in Delft in première tijdens de finale van Meet the Maestro Junior.
Samen met Digital Playground vinden tijdens het festival speciale workshops plaats. In de Moving-workshop maakten leerlingen uit het voortgezet onderwijs een filmpje van maximaal één minuut dat in het teken van het filmfestival stond. Daarbij werden ze begeleid door jonge Nederlandse filmmakers die hen de kneepjes van het vak bijbrachten. De beste films werden geselecteerd voor de finale die voorafgaand aan de uitreiking van de MovieSquad Award plaatsvond. Daar werden de drie winnaars in de categorieën beste film, beste geluid en beste montage bekroond met een Junior Tiger Award.
Conferentie How to Stimulate Film Sense(s) Tijdens het festival organiseerden het IFFR en het NIF voor de eerste keer een conferentie over media-educatie vanuit artistiek oogpunt. Staatssecretaris van OCW, Sharon Dijksma, opende de conferentie. Verscheidene (inter) nationale sprekers deelden kennis en expertise in workshops, plenaire sessies en paneldiscussies. De nadruk lag daarbij steeds op mediaeducatie vanuit de filmmaker zelf. Onderwerpen waren het effect van de digitalisering op media-educatie en filmmakers en de invloed die filmmakers op media-educatie (kunnen) uitoefenen. De primaire doelgroep van de conferentie bestond uit filmmakers en -professionals, beleidsmakers en educatieve medewerkers van culturele instellingen. How to Stimulate Film Sense(s)? resulteerde in een manifest met daarin de belangrijkste bevindingen, conclusies en aanbevelingen voor de toekomst.
In de Young Urban Lab workshops van Watch That Sound leerden jongeren van twaalf tot twintig jaar de betekenis van de relatie tussen beeld en geluid door zelf een soundtrack bij een korte film te maken. Studenten van de Willem de Kooning Academie vervaardigden het gebruikte filmmateriaal, op basis van een geluidsconcept van muziekstudenten van Codarts, Hogeschool voor de Kunsten. Net als vorig jaar namen circa 200 jongeren deel aan de workshops.
Projecten en samenwerkingsverbanden
EDUCATIE Rotterdam Film Course
Filmblik Filmblik is een uniek project waarin de drie grootste vertoners van arthousecinema in Rotterdam de krachten bundelen: Cinerama, Lantaren/Venster en IFFR. Deelnemende middelbare scholieren uit Rotterdam en omstreken bekijken onder schooltijd een van de volgende films met hun klas: Zozo, Litte Miss Sunshine, Offside, Grbavica of Antonia. Lesbrieven en een speciale Filmbliksite bieden de docenten vervolgens lesmateriaal. De scholen konden ook deelnemen aan de Moving-workshop van Digital Playground: daarin maakten de leerlingen een eigen videoclip voor de titelsong van Antonia.
De Rotterdam Film Course (RFC) laat hbo- en wo-studenten kennismaken met thema’s uit onafhankelijke en alternatieve films. Dit jaar stond de cursus, bestaande uit een of twee dagdelen, in het teken van Cinema & Censuur. De cursus bestond uit lezingen en de vertoning van The Battle of Algiers, Viva Zapatero en Cut van Royston Tan. Van deze filmmaker werd zijn nieuwste film, 881, voor RFC-cursisten op het filmfestival gratis vertoond. De RFC deed in de periode van oktober 2007 tot half januari 2008 in totaal vijftien landelijke filmtheaters aan en is een samenwerking van IFFR, diverse onderwijsinstellingen en het NIF.
Lesmethodes en – materiaal Het door het IFFR ontwikkelde lesmateriaal wordt als lesbrieven, maar ook op de festivalwebsite aangeboden. Daar is meer plaats voor meer aansprekende audiovisuele informatie, zoals trailers en YouTube-fragmenten. In samenwerking met de afdeling distributie kwam vorig jaar een educatief dvd-label van de grond. De eerste uitgave was de beeldlesbrief van de door het Hubert Bals Fonds ondersteunde Antonia. Deze bevat fragmenten met vragen en opdrachten. De beeldlesbrief van de HBF-titel en eerdere winnaar van de MovieSquad Award Glue, de tweede educatieve uitgave, is uitgebreider. Naast de dvd van de film bevat het lespakket een boekje met achtergrondinformatie, diverse vragen en opdrachten en een cd-rom met een praktijkopdracht. Daarin zijn tekst, geluid en beeld losgekoppeld en moet de leerling zelf (leren) monteren.
Voor eerste- en tweedejaarsstudenten van de Nederlandse Film en Televisie Academie stonden er weer Tijgerdebatten op het programma. Daarin gingen 75 filmmakers in spé in debat met regisseurs uit de VPRO Tiger Awards Competitie. In het Meet the Maestro-project (zie het hoofdstuk Distributie), stonden de Coen Brothers centraal. Kunstbouw stelde voor havo- en vwo-leerlingen uit de provincie Zuid-Holland met Meet the Maestro Junior een uitgebreid educatief programma samen. Voor hen draaide op het filmfestival The Big Lebowski. 510 leerlingen zagen in zo’n speciale schoolvoorstelling die culthit van Joel en Ethan Coen. Hun oeuvre is toegankelijk, veelzijdig en vindt goede aansluiting bij de leefwereld van jongeren. In februari
82
83
Black Air was een van de interactieve installaties van de expositie New Dragon Inns in het voormalig Fotomuseum.
84
85
86
De Oekraïense beeldend kunstenaar Podolchak, genomineerd voor de VPRO Tiger Awards met zijn zijn filmdebuut Las meninas, samen op de foto met VPRO Tiger Award-winnaar 87 Aditya Assarat van Wonderful Town.
MARKETING EN COMMUNICATIE De 37ste editie van het International Film Festival Rotterdam (IFFR) legde het accent op Free Radicals: filmmakers en kunstenaars die eigenzinnig en energiek een eigen koers volgen. Het grootste entreeheffende evenement van Nederland sloot hier in zijn communicatie op aan met een pure en rauwe campagne. Het festival werd dit jaar circa 355.000 keer bezocht.
Campagnebeeld Voor de 37ste filmfestivaleditie werd een nieuwe samenwerking aangegaan met het ‘jonge’ Rotterdamse vormgeverscollectief 75B van Robert Beckand (1972), Pieter Vos (1971) and Rens Muis (1974). Vanaf het eerste festival in 1972 is de tijger het beeldmerk van het IFFR. Geen gewone tijger, maar een Bengaalse: een bedreigde diersoort, omdat het festival vooral bedreigde films vertoont. Ook voor het affiche van dit jaar vormde de tijger het uitgangspunt. Het door Max Kisman ontwikkelde logo kreeg een Free Radical make-over en werd letterlijk uitgekleed tot een sober maar krachtige zwartwitillustratie.
Binnen- en buitenruimte
Programmauitgaven
De festivalbuzz begon al vroeg in december. In de grote steden werd het IFFR onder de aandacht gebracht door honderden A0-posters en affiches speciaal voor abri’s, met name in stadscentra en de grotere NS-stations in de Randstad. Rotterdam Centraal werd voor de gelegenheid door de NS helemaal in filmfestivalsfeer aangekleed, en bezoekers kregen IFFR-gadgets uitgereikt. In de grote bioscopen en filmtheaters en op de festivalsite draaide een speciale trailer, die humoristisch invulling gaf aan de inmiddels bekende campagneslogan Discover Directors Before They’re Famous.
Traditioneel publiceert het IFFR in samenwerking met de hoofdpartners vanaf december een aantal mediabijlagen met programma- en achtergrondinformatie. In de tweede week van december verscheen het Festival Magazine, dat grootstedelijk werd gedistribueerd en als insert bij de VPRO-gids verstuurd werd (oplage:125.000 exemplaren, landelijke verspreiding). Op 17 januari beleefde de Volkskrant traditioneel de jaarlijkse primeur en werd in een 64 pagina’s tellende bijlage het volledige festivalprogramma bekendgemaakt. De redactie van de Volkskrant leverde haar eigen inhoudelijke bijdrage aan de uitgave (oplage: 390.000 exemplaren, landelijke verspreiding waarvan 190.000 door het IFFR verspreid).
Het Rotterdamse centrum was rijkelijk gevuld met een ware vlaggenzee van ruim 150 banieren: van de Coolsingel, rondom de Hofpleinfontein, op het Schouwburgplein tot voor de entrees van twintigtal festivallocaties. Winkeliers(verenigingen) en de horeca sloten zich thematisch aan bij het filmfestival. Boekhandel Donner, de Bijenkorf, Van Gennep, De Slegte en de Bibliotheek Gemeente Rotterdam versierden de etalages en de winkelvloeren met promotiemateriaal en verkochten (met uitzondering van de bibliotheek) festival- en filmgerelateerde producten. Restaurants en brasseries aan het Schouwburgplein boden speciale filmmenu’s aan en café brasserie Dudok exposeerde traditiegetrouw een historisch festivalafficheoverzicht. In de etalages aan de Oude en Nieuwe Binnenweg hing het affiche prominent in het zicht.
88
MARKETING EN COMMUNICATIE Voor enkele specifieke programmaonderdelen en het internationale vakpubliek zijn speciale Engelstalige brochures gemaakt. Het programma Short: As Long As It Takes kreeg een publicatie met korte beschrijvingen van alle films (oplage: 2.500). Voor het programma Exploding Cinema, waarvoor het IFFR intensief samenwerkt met andere kunstinstellingen in Rotterdam is een brochure gemaakt waarin ook andere activiteiten aan bod kwamen die onder de noemer Free Radicals vielen. De folder werd vooral verspreid in kunst- en cultuurinstellingen in de grote steden, en via de deelnemende organisaties (oplage: 2.500 exemplaren). Tijdens het festival verscheen de festivaldagkrant Daily Tiger in een oplage van 12.000 exemplaren. De Daily Tiger bestond uit een Nederlands- en Engelstalig gedeelte. De invulling met naast praktische informatie nieuws, achtergrondartikelen en interviews was fris, mede dankzij hoofdredacteur Hans Heesen en zijn jonge redactieteam. De gratis festivaltabloid kende tien normale edities; de Volkskrantdag kreeg een speciale editie. De Daily Tiger werd verspreid op alle festivallocaties en in Rotterdamse horeca, uitgaansgelegenheden, hotels en culturele instellingen. Op de festivalwebsite waren alle edities als pdf-bestand te downloaden.
De festivalcatalogus met daarin lange beschrijvingen van alle in het festival opgenomen titels en programmaonderdelen bleek voor de internationale gasten een onmisbaar handboek maar ook een waar collector’s item. De oplage van 3.500 exemplaren die een week voor de start verscheen was al tijdens het festival uitverkocht. De catalogus was te koop in de webshop, de betere boekhandels in het land en in de Festivalshop in de Doelen. Geaccrediteerde gasten en pers ontvangen een exemplaar. Met het oog op de internationale doelgroep is de catalogus geheel Engelstalig. De hele inhoud was tegelijkertijd ook online beschikbaar, zowel in het Nederlands als in het Engels. Een aanvulling op de vuistdikke catalogus was de handzame Programme Guide, met programma-informatie en praktische informatie voor de (inter)nationale gasten (oplage: 3.000 exemplaren). Zie voor meer informatie het hoofdstuk International Public Relations.
89
MARKETING EN COMMUNICATIE Website
De evenementen die het IFFR traditiegetrouw met hoofdsponsoren de Volkskrant en de VPRO organiseert, zoals de VPRO Preview-, VPRO Discovery-, VPRO Tiger-, en de Volkskrantdag werden ook in de webshop aangeboden. Partners als Hotel The Westin, Hostel ROOM Rotterdam, Viva en de Bijenkorf brachten aantrekkelijke acties om een meer gesegmenteerd publiek te bereiken. Samen met de Volkskrant werd een 2-voor-1actie georganiseerd. Iedere dag communiceerde een bon op de voorpagina van de krant dat men op de daluren – van 09:00 tot 13:00 uur - twee tickets voor de prijs van één kon krijgen. Ook met de NS werd een speciale kortingsactie georganiseerd: met drie ‘medepassagiers’ met korting naar de film. Het festival lanceerde zelf met Routes Reliëf Rotterdam een nieuw initiatief. In dat kader bood het festival dagelijks drie verschillende routes door de programmering aan. Een route bestond uit vier of vijf thematisch geordende IFFR-activiteiten: meestal filmvoorstellingen, maar in sommige routes was ook plaats voor een bezoek aan een expositie. De Routes Reliëf Rotterdam waren ook te koop in de webshop. Het IFFR is van plan om deze service komende edities verder te ontwikkelen.
Sinds de vorige editie is de festivalwebsite www.filmfestivalrotterdam.com in twee aparte domeinen verdeeld: een professionals- en een publieksgedeelte. Het publiek werd nog meer dan vorig jaar uitgenodigd om interactief met de site om te gaan: via ‘mijn iffr’ waren filmfavorieten op te slaan en kon men reacties op geziene films achterlaten. De webshop was deze editie beter gevuld dan ooit. In de periode december-medio februari telde de website het recordaantal van 430.222 unieke bezoekers (publiek en professionals) en werden ruim 3,5 miljoen pageviews gerealiseerd. De absolute piek in zowel bezoekersaantallen als opgevraagde pagina’s was op 17 januari, de dag dat het volledige programma, inclusief catalogusteksten, werd gepubliceerd. In de festivalperiode verzorgde een redactieteam van vier man de verslaggeving op de site. Dagelijks werd het belangrijkste nieuws gebundeld in een Tiger Alert, en naar meer dan 11.000 abonnees gezonden. Ook werd de volledige dagkrant als downloadbare pdf-bestand op de website aangeboden.
Marketing
Festivalshop in de Doelen
Voor de voorverkoop was er in de aanloop naar het festival geen speciale voorverkoopwinkel in de Doelen, maar kon men via de webshop terecht. Daar werden ruim 10.000 tickets verkocht voor arrangementen en speciale evenementen als bijvoorbeeld de openingsavond en de verrassingsfilm. Op de digitale schappen lag verder een breed assortiment aan Tijger-merchandise, waaronder kleding en accessoires.
De festivalshop in de Doelen, het fysieke verkooppunt van een breed assortiment van Tijgerhebbedingen was aan het eind bijna compleet uitverkocht. Terwijl aan het begin van het festival de festivalshop haast uitpuilde van kleurrijke festivalkleding, tassen, mutsen, dvd’s en andere IFFR-zaken. Het aanbod was uitgebreider dan online verkrijgbaar was. De Tiger Releasesdvd’s worden ook buiten het festival via de site en diverse distributiekanalen aangeboden. Maar de rest van het aanbod, zoals onder andere de rap uitverkochte catalogus, heeft nu de status van collector’s items.
Het festival begon dit jaar eerder dan anders: niet op woensdagavond, maar al in de ochtend werden er films vertoond in de Robeco Filmdag. Publiek kon daarin zes festivalklassiekers van voorgaande jaren zien, tegen de klassieke prijs van € 8. De Robeco Filmdag werd besloten met een vertoning van de publieksopener Juno.
90
MARKETING EN COMMUNICATIE Ticketverkoop
Publieksonderzoek
Voor het tweede jaar was de onlineticketverkoop in samenwerking met Top Ticket Line een succes, ondanks de massale belangstelling. In de nacht van vrijdag 18 januari op zaterdag 19 januari startte de onlineticketverkoop op een speciale afgeschermde en beveiligde website, die via de vertrouwde festivalwebsite te bereiken was. Op zaterdagochtend ging om 9:00 uur de Centrale Kassa in de Doelen open. Op zondagmiddag 20 januari, na het eerste traditiegetrouw drukke weekeinde, waren online en aan de festivalkassa’s in de Doelen al circa 95.000 tickets verkocht. Aan de kassa’s van respectievelijk Pathé Schouwburgplein, Cinerama en Theater Lantaren/Venster konden tijdens het festival alleen tickets worden gekocht voor de dag zelf. De ticketsoorten en -prijzen zijn ten opzichte van 2007 gewijzigd. De prijs van losse tickets werd met een euro verhoogd naar € 9, in combinatie met de Tijgerpas € 6. Deze kortingspas was in prijs verlaagd en kostte € 15, en € 10 voor houders van een OV-studentenkaart, CJP, Pas-65 of Rotterdampas. De Tijgerpas zorgde voor voordeel voor iedereen die meer dan vijf tickets kocht, terwijl de Tijgerpas met korting al voordeel bood bij meer dan drie films. Per online gekocht ticket werd € 0,70 handelingskosten in rekening gebracht. De zeer gewilde en in exclusieve oplage verschenen Unlimitedpas kostte dit jaar € 335.
De festivalorganisatie verricht om het jaar publieksonderzoek. In 2006, tijdens de 35ste editie, werden het bezoekersprofiel en de klanttevredenheid onderzocht. Dat onderzoek kreeg dit jaar een vervolg. De resultaten worden medio mei bekendgemaakt en zijn vanaf dan in rapportvorm op te vragen bij de afdeling Marketing & Communicatie. Belangrijk aandachtspunt is de tevredenheid, dit is immers een belangrijke voorwaarde voor herhalingsbezoek en bepaalt zo (de toename van) de bezoekfrequentie en uiteindelijk de zaalbezetting. Tevredenheid bij het publiek biedt ook zekerheid aan sponsors en adverteerders, en is een voorwaarde voor het uitbouwen van het merk IFFR en het verder ontwikkelen en uitbreiden van de activiteiten. Activiteiten en publiciteit door het jaar heen De promotie rondom de overige activiteiten gedurende het jaar, zoals het uitbrengen van de Tiger Releases op dvd, de releases van door het Hubert Bals Fonds ondersteunde titels Opera Jawa en Antonia en de voorjaarstoernee Rotterdam en route (zie Distributie), de Festivalpreview en de educatieve activiteiten (zie Educatie), was merendeels evenredig aan voorgaande jaren en kwam mede tot stand in samenwerking met de betreffende afdelingen. Een constant gegeven is de promotionele inzet door de Volkskrant en de VPRO, die als hoofdsponsors van het filmfestival en mediapartners van de activiteiten gedurende het jaar, volop aandacht geven aan de eerder genoemde activiteiten. Door het omvangrijke digitale abonneebestand kon het IFFR geïnteresseerden ook door het jaar via e-mailnieuwsbrieven blijvend informeren.
91
De CineMart Closing Party in Parkzicht 92 was een groot succes en werd druk bezocht.
93
De Japanse meester Kobayashi Masahiro was Filmmaker in Focus.
94
95
INTERNATIONAL PUBLIC RELATIONS Het International Film Festival Rotterdam (IFFR) heeft internationaal altijd een goede reputatie gehad. Om deze te waarborgen en te versterken is sinds 2006 extra geïnvesteerd in een internationale marketing en pr-campagne. Het afgelopen jaar is deze gevoerd onder de noemer BE INSPIRED BY ROTTERDAM: 10 Reasons to Come to Rotterdam, en bestond deze uit verschillende publicaties, advertenties en evenementen. Daarnaast organiseerde het IFFR tal van activiteiten om Rotterdam – de stad en het festival - op de internationale filmkaart te zetten.
De campagne bestond daarnaast uit meerdere advertenties in de dagelijkse edities (Hongkong, Cannes, Pusan en American Film Market) en wekelijkse edities van de drie belangrijkste internationale vakbladen: Variety, Screen International en The Hollywood Reporter. In het najaar 2007 ging de campagne ook online met banners op de Variety-website en de Europese nieuwsbrief van Screendaily.com
voor de internationale gasten een onmisbaar handboek. De aanvulling daarop, de Programme Guide, werd goed ontvangen. In deze praktische publicatie (oplage: 3.000) vond men overzichtelijk nuttige informatie. Behalve een duidelijk overzicht van de verschillende programmaonderdelen bevatte de Programme Guide ook veel informatie over activiteiten en faciliteiten van het festival en de stad Rotterdam.
Internationale Pers
Voor het eerst waren het CineMart-dossier en de Industry Manual niet alleen in gedrukte versie, maar ook digitaal toegankelijk via de festivalwebsite. Door deze digitaliseringsslag hadden de gasten eerder toegang tot informatie. Dat vereenvoudigde de voorbereidingen van hun bezoek aan Rotterdam. De komende editie(s) wil het IFFR deze nieuwe service uitbreiden en perfectioneren.
De 25ste verjaardag van CineMart ging niet onopgemerkt voorbij. Speciaal voor die gelegenheid pakte Screen International uit met een feature, met advertenties van partners en extra aandacht voor het festival in het algemeen en CineMart in het bijzonder. Ook in de wekelijkse editie van het toonaangevende Variety verscheen een special met aandacht voor de breedte van het IFFR, met aparte artikelen over het HBF, de CineMart en het programma. Voor het festival betekent dat de beste internationale publiciteit, temeer omdat Variety een enorm bereik heeft.
Campagne In het voorjaar van 2007 ging de campagne BE INSPIRED BY ROTTERDAM: 10 Reasons to Come to Rotterdam van start. Voor het Hong Kong Asia Film Financing Forum in maart werd een set met tien ansichtkaarten gedrukt. Ook verschenen dagelijks advertenties in de festivaledities van de internationale vakbladen Screen International en Variety. Begin mei 2007 volgde de publicatie van een algemene festivalbrochure die de diversiteit van het IFFR onder de aandacht bracht. Zo werden pagina’s besteed aan de VPRO Tiger Awards Competitie, CineMart, het Hubert Bals Fonds, de Film Office/Sales Club, het Rotterdam Lab, de korte- en lange speelfilmprogramma’s, de Filmmakers en Artist in Focus, de tentoonstellingen en de stad Rotterdam. Daarnaast produceerde het IFFR flyers met daarin beknopt de belangrijkste informatie over CineMart en het HBF, zoals de deadlines en de basisvoorwaarden. Deze flyer kon in de binnenflap van de algemene brochure worden gestoken. De brochures zijn verspreid op andere internationale filmfestivals en -markten waaronder Cannes, Toronto, San Sebastian, Pusan, Londen en Los Angeles.
Publicaties Het IFFR verstuurt elke maand de digitale nieuwsbrief Tiger Topics naar ongeveer 4.000 internationale relaties. In navolging van de 36ste is die frequentie ook tijdens de 37ste editie opgevoerd en kregen internationale relaties en aanwezige gasten elke dag een Tiger Topics in hun mailbox. Traditiegetrouw informeerde een Engelstalig gedeelte in de dagkrant Daily Tiger de internationale gasten over de laatste stand van zaken. Thuisblijvers konden op de hoogte blijven via de festivalwebsite, waarvan het speciale professionalsgedeelte up-to-date werd gehouden. De geheel Engelstalige festivalcatalogus was
96
INTERNATIONAL PUBLIC RELATIONS met het team van de Internationale PR en de programma-afdeling wederom de Press & Industry-screenings. Deze besloten voorstellingen werden druk bezocht door internationale gasten. Samen met de digitale videotheek zijn de Press & Industry-screenings de belangrijkste voorziening voor de aanwezige professionals om geselecteerde films te bekijken.
Evenementen Het IFFR ontvangt een keur aan internationale gasten, van makers van korte en lange films en journalisten tot producenten en distributeurs. De Industry Party was het netwerkevenement dat de onderlinge communicatie stimuleerde. Ook was de Industry Party de officiële opening van de vijfentwintigste editie van de CineMart, en naast CineMart-gasten waren ook alle internationale gasten welkom. Ruim 1.000 gasten hadden in het Groothandelsgebouw, naast Rotterdam CS, een echte room with a view met uitzicht op de Euromast en de haven. Vakblad Variety, de Gemeente Rotterdam (Chief Marketing Office Rotterdam) en het Rotterdam Fonds voor de Film en audiovisuele media steunden opnieuw het evenement financieel; nieuwe partners waren Holland Film en Kodak.
Naast deze informatiebronnen vergemakkelijkten ook de Event List (overzicht van alle festival- en CineMartevenementen) en de Delegates List (gastenlijst) het festivalverblijf van de internationale bezoekers. In samenwerking met de Film Office kregen internationale gasten voor en tijdens het festival een aantal informatieve documenten toegezonden. De Rights List verving de vroegere Sales Letter: een overzicht van geselecteerde films die nog geen internationale verkoopagent hebben. De Distribution Letter met beschikbare territoria en contactgegevens van rechthebbenden werd regelmatig up-to-date gemaakt.
Nieuw tijdens CineMart was het Buyers & Sellers-diner, aangeboden door wethouder van Cultuur Orhan Kaya op het stadhuis. Internationale verkopers en distributeurs deden tijdens het diner zaken op deze historische locatie, die voor veel deelnemers een echte ontdekking was. Het Buyers & Sellers-diner was zeer geslaagd, en hopelijk het begin van een mooie traditie.
Activiteiten en faciliteiten
Festivalgasten konden elke avond elkaar ontmoeten en verder netwerken op de Late Night Festival Drinks (voorheen: Directors’ Drinks) in de Rabobankzaal van de Doelen. Voor de uitreiking van de VPRO Tiger Awards, op de laatste vrijdag van het festival, werd een speciale borrel georganiseerd in de Sales & Industry Club voor alle nog aanwezige gasten.
Voor de 37ste editie werd de Sales Club omgedoopt tot Sales & Industry Club. De naamswijziging was allesbehalve alleen cosmetisch: behalve kopers en verkopers konden ook filmmakers nu van deze besloten ruimte op de vierde verdieping van de Doelen gebruikmaken, voor een afspraak met een Film Office-consultant. Daarmee werd een verbeterde afstemming van faciliteiten voor de internationale gasten gerealiseerd. De Film Office organiseerde in samenwerking
97
INTERNATIONAL PUBLIC RELATIONS Filmfestivals
Drie evenementen tijdens de 37ste editie van het festival kwamen tot stand dankzij de CMO. De CMO leverde een substantiële bijdrage aan de Industry Party. Het Buyers & Sellers-diner tijdens de CineMart werd gefaciliteerd door de CMO. En er was een speciaal tweedaags programma voor vertegenwoordigers van het Torino Film Festival, het filmmuseum Museo Nazionale del Cinema en de Film Commision Torino Piedmonte. Dit in het kader van de vijftigjarige band van de zustersteden Rotterdam en Turijn. Naast het bezoek aan de conferentie How to Stimulate Film Sense(s)? (zie het hoofdstuk Educatie) was voor deze gasten een speciale toer door Rotterdam georganiseerd. Hotel New York, het nieuwe Fotomuseum en de Schiecentrale werden daarin bezocht. Na afloop werd de vertoning van de Rotterdamse klassieker En gij, kameraad bezocht en daarna was er een diner in restaurant De Pijp, het oudste restaurant van Rotterdam.
Op het filmfestival van Cannes vond in mei 2007 voor de vierde maal de exclusieve lunches ‘Meet, Eat and Greet with Rotterdam’ plaats. In vijf verschillende lunches schoven 150 relaties aan tafel aan, variërend van filmmakers, producenten en internationale pers tot andere festivalvertegenwoordigers. Alle gasten ontvingen ook een IFFR-aandenken: een tube met IFFR-multivitamines. Op het festival van Toronto organiseerde het IFFR met de jaarlijkse borrel het drukst bezochte internationale evenement. Op het dakterras van de nieuwe locatie The Pilot Tavern ontmoetten 500 gasten de medewerkers van het IFFR. De introductie van Rutger Wolfson als (interim-)directeur gebeurde op een cocktail tijdens het London Film Festival. In een centraal gelegen bar stelde hij zich voor aan een dwarsdoorsnede van de lokale en internationale filmindustrie. Deze borrel werd voor het eerst georganiseerd, en mede gefinancierd door de Nederlandse Ambassade in Londen. Terugkerende evenementen waren de borrel in Parijs op het Institut Néerlandais en het ontbijt tijdens de American Film Market in Santa Monica.
Een ontmoeting met de CEO van Arts Alliance Media op het filmfestival van Cannes resulteerde in een samenwerking met CineMart. Daarin wordt eerder werk van filmmakers met een project in deze coproductiemarkt gedigitaliseerd en beschikbaar gesteld op de Vizumi Pro-site van Arts Alliance Media. Deze extra service is een aanwinst voor de Cinemart-bezoekers en zal komende jaren worden geperfectioneerd. Voor de komende editie(s) wil het IFFR met Arts Alliance Media tot een uitgebreidere samenwerking komen. Ook zijn er in 2007 gesprekken geweest met image.net om voor de komende editie samen te werken. Het IFFR wil het persdossier op deze gespecialiseerde site plaatsen, waarmee een netwerk 55.000 internationale publicaties en journalisten de persberichten ontvangt.
Samenwerkingsverbanden De samenwerking met de Chief Marketing Office Rotterdam (CMO) is in het afgelopen jaar geïntensiveerd. Op het filmfestival van Cannes is de gezamenlijke campagne BE INSPIRED BY ROTTERDAM gevoerd, met als derde deelnemende partij het Rotterdam Fonds voor de Film en audiovisuele media. De campagne bestond uit banieren, advertenties en een brochure. Mai Elmar (Chief Marketing Officer) en Dig Istha (bestuursvoorzitter Rotterdam Fonds voor de Film en audiovisuele media) kwamen een dag poolshoogte nemen en kennismaken met het grootste filmfestival ter wereld. Voor de festivaleditie 2008 van Cannes zetten de partijen deze samenwerking voort, heel concreet met een Rotterdam Paviljoen, in samenwerking met Holland Film naast het CMO en het Rotterdam Fonds voor de Film en audiovisuele media.
98
Aan het Trainee Project for Young Film Critics namen zes enthousiaste jonge internationale filmcriciti deel. Van linksboven naar rechtsonder: Emine Yildirim, Ma Ran, Luiz Carlos Oliveira Jr., begeleider Gert-Jan Bleeker, R. Emmet Sweeney, Nandini Nair en Jana Kadlecova.
VPRO Tiger Award debat
99 23
PERS research in de ontwikkeling van het medialandschap. Het IFFR figureert veelvuldig in de kolommen en op de websites van de belangrijkste filmvakbladen Screen International, Variety en The Hollywood Reporter. Ook critici van gereputeerde filmbladen als Cahiers du cinéma (Frankrijk), Sight & Sound (GB), Film Comment (VS), CinemaScope (Canada) en Iskusstvo Kino (Rusland) publiceerden over het IFFR. Grote artikelen over het IFFR en Rotterdam verschenen in dagbladen over de hele wereld: lezers in Beiroet, Caïro, Boekarest, Kopenhagen, Mexico City, Buenos Aires, Londen, New York, Sydney, Tokio, Bangkok en Jakarta konden kennis nemen over wat in Rotterdam aan films en exposities werd getoond. Invloedrijke kranten als The Times, Le Monde, de International Herald Tribune, South China Morning Post en de Süddeutsche Zeitung stuurden journalisten en schreven over het festival. Meer en meer ook bereikt nieuws over het festival de ‘global community’ via satelliet verspreide televisiekanalen, internetblogs en veel geraadpleegde websites als bbc.com. Zo zal nieuwszender Al Jazeera voorjaar 2008 een dertig minuten durende reportage over het festival uitzenden. Voor het eerst ontving het IFFR journalisten uit Syrië en Kameroen.
Het International Film Festival Rotterdam (IFFR) heeft een sterke reputatie als vernieuwend en innovatief festival. Daardoor heeft het festival een grote internationale nieuwswaarde. Jaarlijks ontvangt het IFFR journalisten van over de hele wereld. Naast de binnenlandse pers bezochten circa 200 buitenlandse filmjournalisten het festival en deden er verslag over op radio en televisie, in kranten, tijdschriften, filmbladen, weblogs en op internetsites.
IFFR in de media
Rutger Hauer reikte op de slotavond de KPN Publieksprijs uit, winnende film was Persepolis van Marjane Satrapi.
In de internationale filmwereld staat ‘Rotterdam’ bekend als festival dat de jongste ontwikkelingen in onafhankelijke, creatieve en experimentele film- en filmgerelateerde beeldende kunst toont. Daarnaast hebben de CineMart en het Hubert Bals Fonds een hoge bekendheid en uitstekende reputatie. Voor vele filmjournalisten is het IFFR ‘de vinger aan de pols’ van de onafhankelijke filmkunst: zij komen om verslag te doen en zichzelf op de hoogte te brengen van de jongste ontwikkelingen. De Press Office informeert alle belangrijke binnen- en buitenlandse filmmedia over deze zaken. Het programma van het IFFR, dat zich met veel premières, tentoonstellingen en live performances buiten de gebaande paden van de commerciële filmindustrie houdt, is dermate onderscheidend dat veel buitenlandse media er graag over publiceren. Een belangrijke extra reden voor buitenlandse journalisten om naar Rotterdam af te reizen is de aanwezigheid van filmmakers of kunstenaars uit eigen land. Het IFFR ontvangt journalisten uit bijna alle Europese landen, uit Noord- en Zuid-Amerika, en in toenemende mate uit Azië en de Arabische wereld. In de periode tussen twee edities zorgt het Press Office voor ‘industry updates’ over het IFFR, CineMart en HBF. Deze verschijnen tijdens de filmfestivals en filmmarkten van Cannes, Berlijn, Toronto, Pusan en Hongkong in de daar uitgegeven publicaties. Onderhoud, aanvulling en constante vernieuwing van het perscontactennetwerk is daarbij van vitaal belang. Belangrijke taken zijn verzending van persberichten, persoonlijk contact, en
De aandacht van buitenlandse verslaggevers blijkt vooral uit te gaan naar de VPRO Tiger Awards Competitie, ontdekkingen onder de films die hun wereldpremière beleven en naar smaakmakers uit de programmaonderdelen waarmee het IFFR zich internationaal onderscheidt als Exploding Cinema, Short: As Long As It Takes en Cinema Regained. Uit de festivaleditie 2008 is veelvuldig geschreven over bijvoorbeeld de tentoonstelling New Dragon Inns met werk van Wang Bing (Crude Oil) en Tsai Ming-liang (Is It a Dream?), de Tiger Awardwinnaar Wonderful Town van Aditya Assarat, de Amerikaanse speelfilm Momma’s Man van Azazel Jacobs en El cielo, la tierra y la lluvia van de Chileense filmmaker José Luis Torres Leiva. In Nederland is het IFFR een van grootste media-evenementen met een grote impact op de beleving van en deelname aan kunst en cultuur.
Interim zakelijk leider van het IFFR Stef Fleischeuer en IFFR-directeur Rutger Wolfson met Artist in Focus Cameron Jamie 100 23en ‘een Melvin’.
101
PERS
PERS mabijlage en verzorgt daarin een reeks artikelen, interviews en korte filmbesprekingen. Dagelijks kiezen de Volkskrant, NRC Handelsblad, NRC Next, Trouw, De Telegraaf, AD, Het Parool en AD Rotterdams Dagblad hun onderwerpen uit het festivalprogramma, evenals de gratis dagbladen Spits, Metro, De Pers en DAG. Artikelen van de persbureaus ANP en GPD verschijnen in vele regionale kranten door heel Nederland.
Het IFFR en het programma zijn uitgebreid aan bod gekomen op Nederlandse televisie en radio. De VPRO pakte groots uit en verzorgde op Nederland 2 dagelijks de Rotterdam Filmmatinee. Deze live talkshow van dertig minuten werd vanuit de Rotterdamse Schouwburg gepresenteerd door Twan Huys, en gevolgd door uitzendingen van korte films en speelfilms uit eerdere festivaledities. De talkshows werden, aangevuld met actuele beelden, aan het eind van de dag herhaald. Premières van Nederlandse speelfilms en documentaires zoals bijvoorbeeld TBS konden op grote aandacht in televisie- en radioprogramma’s rekenen. Nieuwsrubrieken als het NOS Journaal, RTL Boulevard, De Wereld Draait Door, Goedemorgen Nederland, NOVA en het Jeugdjournaal stuurden cameraploegen naar Rotterdam voor een festivalverslag of ontvingen filmmakers - en festivaldirecteur Rutger Wolfson - in de studio. De interviewtelevisiezender Het Gesprek zond een reeks gesprekken uit met makers van geselecteerde films. Het Radio 1 Journaal verzorgde elke weekdag een verslag vanaf het festival. RTV Rijnmond bood uitgebreide verslaggeving door middel van dagelijkse televisie-items in Rijnmond Nieuws en dagelijkse radioreportages met interviews en filmbesprekingen. Het digitale tv-kanaal Cultura stelde een dagelijks IFFR-programma samen met nieuws, speelfilms en uitgebreide aandacht voor de New Arrivals-competitie.
De aandacht van de binnenlandse media heeft zich voor wat betreft de festivaleditie 2008 geconcentreerd op het ditmaal uitgebreide Nederlandse aandeel in het festival. Rutger Wolfson is veel geïnterviewd als nieuwe IFFRdirecteur. Verder doken Rutger Hauer, Theo Maassen (TBS) en Paula van der Oest (Tiramisu) veelvuldig op in interviews. Maar ook de korte film Hemel boven Holland van Rolf van Eijk en de documentaires Megumi van Mirjam van Veelen, De match van Kees Hin en 2KM2 – het heden van de stad van Carel van Hees en André van der Hout kregen ruim aandacht. Veelbesproken waren verder de openingsfilm Cordero de Dios, I’m Not There van Todd Haynes (mede doordat daags voor het festival hoofdrolspeler Heath Ledger overleed), het liveoptreden van The Melvins en de films van Pièce Unique. Vanaf september verzamelt de persafdeling informatie en beeldmateriaal. De Press Office speelt in op een veranderende mediabehoefte door trailers of filmfragmenten voor internetgebruik te verzamelen. Meer en meer zijn deze beeldfragmenten zowel beschikbaar via internet als op dvd.Vanaf oktober worden de diverse media met op maat gesneden informatie benaderd. In december en januari organiseert de afdeling zes persvoorstellingsdagen met een keur aan films die een goede dwarsdoorsnede van het festival geeft
In toenemende mate is ook online verslag gedaan van het festival. Inmiddels plaatsen zowel omroepen als kranten op hun sites steeds vaker korte videoreportages of fragmenten en trailers bij filmartikelen. Cinema.nl (een samenwerking van hoofdsponsoren de Volkskrant en VPRO) deed zeer uitgebreid verslag met nieuwsartikelen, achtergrondinformatie, blogs van de recensenten en interviews met filmmakers. Ook nrc.nl presenteerde dagelijks nieuws, recensies, blogs en videoreportages.
IFFR Trainee Project for Young Film Critics Het festival selecteerde zes enthousiaste, jonge filmcriciti uit India, Hongkong, Brazilië, Slowakije en de VS voor de tiende editie van het IFFR Trainee Project. Zij hadden gedurende de festivalperiode een druk takenpakket: deelname aan de FIPRESCI-juryvergaderingen, het dagelijks bloggen op de festivalwebsite, het maken van een aantal bijdragen aan de Daily Tiger, het publiceren van een festivalverslag voor de eigen affiliatie en een bijdrage voor de FIPRESCIwebsite. De trainees werden zoveel mogelijk betrokken bij bijzondere festivalevenementen en voorgesteld aan collega-critici. Het Trainee Project blijft een van de mooiste festivalinitiatieven. Mits zorgvuldige selectie, goede voorbereiding, begeleiding en coördinatie zijn gegarandeerd, scoort het project op veel gebieden. Het biedt jonge filmcritici niet alleen hun eerste internationale festivalervaring maar ook, juist in de vroege, cruciale jaren van hun carrière, perspectief om zich na deelname te onderscheiden. Het project laat een nieuwe generatie critici kennis maken met vormen van cinema die ze wellicht nog niet of onvoldoende kennen. Verder stimuleert en ondersteunt het project de filmkritiek. Het festival profiteert van de uitstraling die het project heeft en van ouddeelnemers als ambassadeurs van het festival.
Tijdens het festival voorziet een persbalieteam van zeven medewerkers de circa 450 geaccrediteerde persvertegenwoordigers van informatie en regelt hun interviewverzoeken. De persafdeling coördineert de media-aandacht voor de openings- en slotavond, rond prijsuitreikingen en andere nieuwswaardige momenten zoals het bezoek van bekende filmmakers.
De dagbladen hebben speciale festivalpagina’s en bijlages gepubliceerd. De Volkskrant publiceert samen met het IFFR de festivalprogram-
102
103
104
De gevel van het Oude Luxor Theater, sfeervol verlicht.
105
De VPRO verzorgde onder de noemer Rotterdam Filmmatinee live uitzendingen vanuit de Schouwburg. Hier spreekt presentator Twan106 Huys met regisseuse Lucía Cedrón.
107
108
Theo Maassen en tegenspeelster Lisa Smit samen op de rode loper tijdens de première van TBS .
109
Financiën, sponsoring en subsidies Stichting Filmfestival Rotterdam heeft het financiële boekjaar 2007-2008 afgesloten met een resultaat van € 96.658 negatief. Het resultaat betekent weliswaar een sterke verbetering ten opzichte van het vorige boekjaar door met name een stijging van incidentele baten, de stijging van de structurele lasten zorgde voor opnieuw een negatief resultaat. Het festival slaagde er opnieuw in vier hoofdsponsoren en nieuwe partners aan zich te binden. De Tiger Business Lounge groeide tot het beoogde aantal van veertig leden. De 37ste editie was een veelgebruikt platform voor relatiemarketing. Voor de tweede maal werd de conferentie ‘Leiderschap in beeld’ georganiseerd. Het IFFR wordt structureel gesubsidieerd door de Gemeente Rotterdam en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en ontving daarnaast incidentele subsidies van verschillende fondsen en instellingen.
dan begroot noodzakelijk. Daarnaast bleek achteraf een fors extra bedrag voor de pensioenverzekering te moeten worden gereserveerd. De stijging van de materiële beheerslasten wordt onder andere veroorzaakt door stijgende kosten van automatisering en van afschrijvingen. Het resultaat van de materiële activiteitenlasten is negatief ten opzichte van de begroting hetgeen met name het gevolg is van de stijging van programmakosten, reis- en verblijfskosten, en kosten festivalproductie en techniek, zowel in het reguliere filmprogramma als bij de activiteiten van Exploding Cinema. Het negatieve saldo zal worden onttrokken aan de algemene reserve, die daarmee voor het eerst sinds jaren een negatieve stand bereikt.
Onder het motto ‘Welke verdieping geeft de Volkskrant aan het IFFR-thema undergroundcinema?’ namen twee als mijnwerkers uitgedoste acteurs willekeurige festivalbezoekers mee op sleeptouw naar de kelder in de Doelen. Daar werden korte films met een Free Radicalsuitstraling vertoond. In samenwerking met het festival werd opnieuw de programmabijlage gemaakt in een oplage van 390.000. De redactie van de Volkskrant leverde haar eigen inhoudelijke bijdrage aan deze uitgave. De allerlaatste festivaldag was voor de traditionele Volkskrantdag met een marathonvertoning van publieksfavorieten. Deze dag met 8.000 bezoekers was, en dat is ook traditie, al ruim voor aanvang van het festival uitverkocht.
Hoofdsponsoren
Ook Robeco was opnieuw hoofdsponsor. Het vervolg op de succesvolle Robeco Filmdag van de vorige editie was dit jaar naast eigen gasten ook voor publiek toegankelijk. Robeco’s wens om deze dag nog meer bij het festival te integreren werd vervuld door de dag af te sluiten met de officiële openingsfilm voor het publiek: Juno van Jason Reitman. Bezoekers van de Robeco Filmdag konden vanaf woensdagochtend in de grote zaal van de Schouwburg en Pathé 1 een aantal hoogtepunten van vorige festivals zien,waaronder Brokeback Mountain en Das Leben der Anderen. De ticketprijs was ook nog die van vorig jaar: € 8. De films werden ingeleid door bekende filmpresentatoren René Mioch en Jac. Goderie. Uit het klantentevredenheidsonderzoek van Robeco bleek dat deze dag hoog werd gewaardeerd. De uitdaging voor zowel Robeco als het IFFR is om bij de volgende editie nog meer publiek voor deze dag te trekken. Naast naamsvermelding op de tickets, heeft Robeco haar naam opnieuw verbonden aan het Robeco Filmcafé in de hal van de Rotterdamse Schouwburg. Een ontwerpbureau richtte het Robeco Filmcafé sfeervol in met schermen waarop commercials, de Tijger en filmbeelden werden geprojecteerd. Het publiek kon tussen of na de voorstellingen heerlijk uitpuffen in speciaal ontworpen Fatboys. De VPRO besloot, mede op verzoek van het festival, de prijs verbonden aan een VPRO Tiger
De 37ste editie van het International Film Festival Rotterdam (IFFR) kende vier hoofdsponsoren: KPN, de Volkskrant, Robeco en de VPRO. De KPN was voor het tweede achtereenvolgende jaar hoofdsponsor en verbond haar naam aan de publieksprijs. Deze prijs bestaat uit een bedrag van € 7.500 en gaat naar de filmmaker wiens film de hoogste waardering kreeg in de publieksenquête. Rutger Hauer maakte op de slotavond de winnaar bekend: de autobiografische animatiefilm Persepolis van regisseurs Marjane Satrapi en Vincent Paronnaud. Ook de samenwerking van KPN en IFFR bleek een winnende combinatie. De gezamenlijke initiatieven van de vorige editie, waaronder onder andere een digitale videolounge, won namelijk een SponsorRing. SPONSORmagazine koos de samenwerking tot winnaar in de categorie kunst. Uit het juryrapport: “Als innovatief festival sluit het IFFR aan bij de ambities van KPN en laat het de betrokkenheid van KPN zien bij film in Nederland.”
Financiën De begroting van het International Film Festival Rotterdam (IFFR) staat al enkele jaren fors onder druk door een voortdurende stijging van ‘vaste’ lasten die niet wordt opgevangen door hogere subsidiebijdragen en/of de jaarlijkse stijging van inkomsten uit recette, sponsoring, horeca en merchandising. Met een incidentele bijdrage van de gemeente Rotterdam en een bezuinigingstaakstelling voor de eigen organisatie is gestuurd op een uitkomst die de continuïteit van het festival niet in gevaar brengt, in afwachting van een hogere structurele bijdrage in de komende subsidieperiode. De recette is evenals voorgaande jaren gestegen, door zowel een prijsverhoging voor losse kaartjes als door een net wat betere gemiddelde zaalbezetting. Ook de begrote inkomsten uit met name sponsoring en horeca namen licht toe, evenals de incidentele projectbijdragen uit fondsen en van overheden. Aan de lastenkant zijn met name de personele en materiële beheerslasten gestegen. De stijging van de personele lasten heeft deels te maken met het vertrek van de vorige directeur en van het hoofd Financiën; het tijdstip van hun vertrek maakte tijdelijke bezetting tegen hogere kosten
Aan de verlenging van het contract met drie jaar met de Volkskrant gingen intensieve onderhandelingen vooraf. De Volkskrant - voor de 27ste keer aan het festival verbonden - organiseerde een ludieke actie die aansloot bij het Free Radicalsthema van deze editie en hun eigen campagne waarbij de Volkskrant overal vraagtekens zet.
110
Financiën, sponsoring en subsidies Award, te verhogen van € 10.000 naar € 15.000. Daarmee is het belang van deze prijs in de (inter)nationale filmwereld versterkt. Uit de vijftien genomineerde eerste of tweede speelfilms koos de jury Wonderful Town van Aditya Assarat, Flower in the Pocket van Liew Seng Tat en Go with Peace Jamil van Omar Shargawi als drie gelijkwaardige winnaars. De organisatie van de VPRO Preview- en Discoverydag gebeurde in nauw overleg met de VPRO. De Previewdag bestond uit een selectie van zes films uit het festivalprogramma, de Discoverydag uit zes films die nog geen Nederlandse distributeur hadden. Beide dagen werden via de voorverkoop van het festival en lezersaanbiedingen in Backstage aangeboden en waren uitverkocht. Op de laatste vrijdag van het festival vond de VPRO Tigerdag plaats. Daarin kregen bezoekers een selectie van films uit de VPRO Tiger Awards Competitie voorgeschoteld. Tot slot organiseerde de VPRO vanuit het Robeco Filmcafé elke dag liveuitzendingen met Twan Huys als presentator. Cinema.nl, een gezamenlijk project van de Volkskrant en de VPRO, was dit jaar letterlijk een halszaak: de logovermelding op de lanyards die aan alle gasten, medewerkers en vrijwilligers werden uitgereikt zorgde voor extra exposure. Daarnaast was een gezamenlijke stand ingericht in de Expohal van de Doelen, waarbij niet alleen Cinema.nl onder de aandacht werd gebracht, maar ook ledenwerving en verkoop van dvd’s en aanverwante zaken centraal stonden. Cinema.nl besteedde elke avond aandacht aan het IFFR op de televisie en gedure nde de gehele dag op de website. Tot slot bood Cinema.nl dagelijks een routeplanner met tien filmtips als houvast in de enorme hoeveelheid aan films tijdens het festival. Deze routeplanner was dagelijks te zien in de Daily Tiger en in de festivalstand.
Overige sponsors Heineken was een nieuwe partner en voerde de merken Brand op tap en Tiger Beer in fles. Heineken trakteerde het publiek na afloop van de slotfilm op een flesje Tiger Beer. TV5 besloot, na afwezigheid van een jaar, opnieuw partner van
111
Financiën, sponsoring en subsidies het festival te worden. De samenwerking kwam onder andere tot uiting in een TV5MONDE-dag met twee - uiteraard Franstalige - films. ’s Avonds was er een besloten voorstelling van Les amours d’Astrée et de Céladon van Eric Rohmer plaats met aansluitend een receptie in aanwezigheid van de hoofdrolspeler Andy Gillet. Andere nieuwe partners waren Flashlight en FedEx. Sixt tekende bij voor de komende drie jaar en voorzag het gehele wagenpark van bestickering met de inmiddels vertrouwde tekst ‘It’s Tigertime’. Op een van de zijraamen prijkte de sticker met een tijgerkop.
met de Gemeente Rotterdam en de Algemene Bestuursdienst voor de tweede keer de conferentie ‘Leiderschap in Beeld’ georganiseerd. Met het thema ‘van leiderschapsdenkers naar persoonlijk leiderschap’ daagden Manfred van Doorn en Ben Tiggelaar managers uit het zakenleven, de overheid en maatschappelijke organisaties, aan de hand van lezingen en veel fragmenten, uit tot nadenken over leiderschap. Deze bijzondere dag trok ruim 350 geïnteresseerden.
Subsidiënten Het IFFR wordt structureel gesubsidieerd door de Gemeente Rotterdam en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Daarnaast ontving editie 2008 incidentele subsidie van verschillende fondsen en instellingen. Het Thuiskopie Fonds was bereid een bijdrage te leveren voor de algehele organisatie van het festival. Het Nederlands Fonds voor de Film leverde vanuit de HGIS-Cultuurmiddelen een bijdrage aan het programmaonderdeel Exploding Cinema. De Mondriaan Stichting, op grond van de samenwerkingsverbanden, de internationale programmering en de brugfunctie voor een breed en nieuw publiek en het VSBfonds, op grond van het omvangrijke, internationale programma waarmee een breed publiek wordt aangetrokken, besloten eveneens Exploding Cinema te ondersteunen. Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam (OBR) verleende subsidie aan het festival voor de uitvoering van de inhoudelijke verbreding van het IFFR en de verbetering van lokale en (inter)nationale bekendheid en zichtbaarheid. Prins Bernhard Cultuurfonds heeft een bijdrage geleverd aan het programmaonderdeel Starting from Scratch. Rotterdam Festivals leverde traditiegetrouw een bijdrage voor de officiële opening van het festival en daarnaast aan het nieuwe programmaonderdeel Pop Cinema. Ook Rotterdam Durft besloot een bijdrage te leveren aan Pop Cinema. Provincie Zuid-Holland leverde weer een bijdrage voor het succesvolle project Meet the Maestro en Hogeschool INHOLLAND voor de samenwerking betreffende de Rutger Hauer Masterclass.
Behalve aan bovengenoemde (hoofd)sponsors, is het festival ook buitengewoon veel dank verschuldigd aan Houthoff Buruma die het festival, onder andere, juridische ondersteuning verleent, aan JCDecaux die aan het IFFR abri’s ter beschikking stelde, aan JVR, Pathé, Cinemeta Digital, Argos Oil, Flashlight, Vitra en Fedex die het festival op overige manieren ondersteunden. En tot slot aan Unilever, die alle vrijwilligers tijdens het festival voorzag van Cup-a-Soup in een speciaal voor het festival ontworpen mok. De Tiger Business Lounge, de zakenvriendenclub van het festival, groeide met negen extra leden tot de maximumomvang van veertig. Om elkaar beter te leren kennen en de band van de leden met het festival te verdiepen werden er in augustus en november bijeenkomsten georganiseerd waarbij het festival verslag deed en al een tipje van de sluier van het komende programma oplichtte. In plaats van Con Schoenmakers en Frank van der Gevel, werden Onno Paymans en Jacob van der Goot uitgenodigd om in de Raad van Advies zitting te nemen. De leden van de Raad van Advies staan vermeld in het Organisatieoverzicht in bijlage 6. De 37ste editie was een veelgebruikt platform voor relatiemarketing. In totaal werden er ruim dertig ontvangsten georganiseerd met gezelschappen variërend van 10 tot 400 personen. TV5 en de Lions Club organiseerden speciale arrangementen. Tot slot werd in samenwerking
112
Onderdeel van CineMart: de ‘een-op-een’-afspraken tussen financiers en projectvertegenwoordigers.
Sponsor Heineken zorgde 113 23voor een toepasselijk bier.
FUNCTIONELE EXPLOITATIEREKENING 2007/2008 begroting 2007/2008 2007/2008 2006/2007 € € € BATEN Opbrengsten Directe opbrengsten 3.116.918 3.035.500 2.721.737 Directe opbrengsten Hubert Bals Fonds 1.080.520 996.000 1.071.326 Indirecte opbrengsten 543.006 362.000 517.991 Totaal opbrengsten 4.740.444 4.393.500 4.311.054 Bijdragen Subsidie Ministerie van OCW 975.087 954.000 954.515 Subsidie Gemeente Rotterdam 1.160.000 884.036 867.000 Overige subsidie en bijdragen 646.585 582.000 604.297 Totaal bijdragen 2.781.672 2.420.036 2.425.812 Som der baten 7.522.116 6.813.536 6.736.866 LASTEN Beheerslasten: personeelskosten 1.056.945 971.574 858.161 Beheerslasten: materiële lasten 653.689 582.250 616.557 subtotaal beheerslasten 1.710.634 1.553.824 1.474.718 Activiteitenlasten: personeelskosten 1.696.463 1.715.212 1.693.418 Activiteitenlasten: materiële lasten 3.273.425 2.806.000 3.067.818 subtotaal activiteitenlasten 4.969.888 4.521.212 4.761.236 Activiteitenlasten: personeelskosten HBF 79.835 69.500 104.713 Activiteitenlasten: materiële lasten HBF 1.003.743 1.071.500 947.126 subtotaal activiteitenlasten HBF 1.083.578 1.141.000 1.051.839 Som der lasten 7.764.100 7.216.036 7.287.793 Saldo rentebaten en -lasten 19.768 30.000 34.272 Saldo exploitatierekening 222.216- 372.500- 516.655 Onttrekking(toevoeging) aan bestemmingsreserve HBF 3.058- 19.490 Ontrekking(toevoeging) aan overige reserves 122.500- 122.500 288.141Onttrekking(toevoeging) algemene reserve 96.658- 250.000- 248.004-
114
ORGANISATIE EN BESTUUR Programmamanager René van der Giessen voert het cluster Programma & Industrie aan, dat bestaat uit de afdelingen Programma, CineMart, Hubert Bals Fonds, Distributie, Educatie, Pers, International PR, Gastenservice en Film Office.
Het International Film Festival Rotterdam (IFFR) draait op de inzet van vele tijdelijke medewerkers en vrijwilligers. Zij dragen in belangrijke mate bij aan de jaarlijks terugkerende dynamiek binnen de organisatie, vooral in de aanloop naar, en uiteraard tijdens, het filmfestival. Voor het publiek en de gasten vormen zij voor een belangrijk gedeelte het ‘gezicht’ en aanspreekpunt van het IFFR. Gedurende het verslagjaar 2007-2008 had IFFR 22 medewerkers in vaste dienst (19 fte). Daarnaast hadden 37 medewerkers een contract voor een bepaalde periode (12 fte). De rest bestond uit zelfstandigen en medewerkers in dienst van toeleveranciers (223), stagiaires (8) en vrijwilligers (692). Mede door een efficiëntere inzet is het aantal vrijwilligers ten opzichte van het voorgaande jaar gedaald. Tijdens het festival werkten nog eens vele tientallen personen mee in dienst van de verschillende deelnemende locaties en horeca.
In september 2007 is ook Stef Fleischeuer begonnen bij het festival, als interim-zakelijk leider. Hij is verantwoordelijk voor het cluster Bedrijfsvoering, met daarin de afdelingen Sponsor- en Fondsenwerving, Financiën, Marketing & Communicatie, Productie, ICT, P&O en Secretariaat. In de loop van 2008 zal het IFFR een nieuwe zakelijk leider werven. Op de afdeling Financiën vond een aantal personeelswisselingen plaats. Dineke Keemink en Maikel Oomens hebben de organisatie verlaten om aan de slag te gaan bij respectievelijk kunstinstelling V2_ en CJP. Verder heeft Nico Komen van de ICT-afdeling het festival verlaten. Hij werkt nu onder andere bij het Nederlands Film Festival. Het IFFR nam drie nieuwe medewerkers in dienst. Mariska Korff begon in september 2007 als financieel medewerker, en Janneke Langelaan is sinds juni 2007 medewerker Hubert Bals Fonds. Marieke Holt nam eind november 2007 de functie van P&O-functionaris over van Mariëlle van der Sterren, die inmiddels bij de Universiteit Utrecht werkt. Het bestuur van Stichting Filmfestival Rotterdam staat sinds 7 september 2005 onder voorzitterschap van Melle Daamen. Het bestuur kende in de periode 2007-2008 één wisseling van de wacht: Rutger Wolfson trad af om directeur te worden van het IFFR, Frans van Gestel, producent bij MotelFilms, trad toe. Per 1 maart 2008 ziet het bestuur er als volgt uit: Melle Daamen (voorzitter), Hans van der Vlist (penningmeester), Peter Delpeut, Francine Houben, Rudy Stroink, Frans van Gestel.
Het jaar 2007 stond in het teken van het vertrek van Sandra den Hamer als artistiek directeur. Zij verliet na een 21 jaar lange carrière bij het IFFR, waarvan de laatste drie jaar als directeur, de organisatie voor het directeurschap van het Filmmuseum in Amsterdam. Per september 2007 is Rutger Wolfson benoemd als interim-directeur van de 37ste editie. Na het festival zouden het bestuur en Rutger Wolfson een beslissing nemen over een eventuele permanente aanstelling. Eind februari is bekend gemaakt dat het bestuur Rutger Wolfson voor een periode van vier jaar benoemd heeft tot algemeen directeur. Tot nu toe combineert hij deze functie met het directeurschap van De Vleeshal in Middelburg. In juli 2008 legt hij die functie neer en wijdt hij zich fulltime aan het IFFR. Als algemeen directeur geeft Wolfson direct leiding aan een programmaredactie bestaande uit zes programmeurs, die in hun research worden bijgestaan door een wereldwijd netwerk van zeventien programma-adviseurs. Bovendien is hij voorzitter van het Management Team dat verder bestaat uit twee clusterhoofden die elk leidinggeven aan de verschillende afdelingen.
115
BIJLAGE 1
BIJLAGE 1
Filmfestival titellijst (inclusief installaties, performances, lezingen, debatten en eenmalige presentaties en vertoningen) (overzicht per programmaonderdeel, alfabetisch op land en titel) wp wereldpremière ip internationale première ep Europese première In Tiger Awards Competitie voor Korte Films Genomineerd voor Prix UIP Rotterdam VPRO TIGER AWARDS COMPETITION wp Cordero de Dios Lucía Cedrón Argentina, France, Chile wp El cielo, la tierra y la lluvia José Luis Torres Leiva Chile, France, Germany ep Fujian Blue Weng Shou-ming China wp Go with Peace Jamil Omar Shargawi Denmark ep Mange, ceci est mon corps Michelange Quay France, Haiti wp Tale 52 Alexis Alexiou Greece ip Waltz in Starlight Shingo Wakagi Japan ip Strizh Abai Kulbai Kazakhstan ep Flower in the Pocket Liew Seng Tat Malaysia wp Shanghai Trance David Verbeek Netherlands, China wp Years When I Was a Child Outside John Torres Philippines ep The King of Ping Pong Jens Jonsson Sweden ep Wonderful Town Aditya Assarat Thailand wp Las meninas Ihor Podolchak, Dean Karr Ukraine wp Wellness Jake Mahaffy USA STURM UND DRANG El asaltante Pablo Fendrik Argentina Encarnación Anahí Berneri Argentina Una novia errante Ana Katz Argentina El otro Ariel Rotter Argentina, France, Germany wp Weltrevolution Klaus Hundsbichler Austria wp Who’s Afraid of Kathy Acker Barbara Caspar Austria, Germany Dagen zonder lief Felix van Groeningen Belgium Small Gods Dimitri Karakatsanis Belgium Alice’s House Chico Teixeira Brazil Drifter Cao Guimarães Brazil ip Still Orangutans Gustavo Spolidoro Brazil Mutum Sandra Kogut Brazil, France ip Estômago - A Gastronomic Story Marcos Jorge Brazil, Italy Continental, un film sans fusil Stéphane Lafleur Canada wp Crossroads Wang Jing China The Summer Solstice Li Ruijun China wp We Went to Wonderland Guo Xiaolu China, United Kingdom Dolls Karin Babinská Czech Republic Autumn Ball Veiko Õunpuu Estonia Magnus Kadri Kõusaar Estonia ip 57000 KM entre nous Delphine Kreuter France Andalucia Alain Gomis France Un baiser, s’il vous plaît! Emmanuel Mouret France Captain Ahab Philippe Ramos France Charly Isild Le Besco France La France Serge Bozon France Naissance des pieuvres Céline Sciamma France Tout est pardonné Mia Hansen-Løve France Le tueur Cédric Anger France
ip Sieben Tage Sonntag Niels Laupert Germany Milky Way Benedek Fliegauf Hungary, Germany Vasermil Mushon Salmona Israel ep Bare-assed Japan Ishii Yuya Japan ip Girl Sparks Ishii Yuya Japan The Mourning Forest Kawase Naomi Japan wp Of Monster Mode Ishii Yuya Japan ip Rebel, Jiro’s Love Ishii Yuya Japan wp Shadow of Sand Kaida Yusuke Japan ep This World of Ours Nakajima Ryo Japan Vogelfrei Janis Kalejs, Gatis Smits, Janis Putnins, Anna Viduleja Latvia ep Falling from Earth Chadi Zeneddine Lebanon, France wp Wadley Matias Meyer Mexico Stellet licht Carlos Reygadas Mexico, France, Netherlands wp Links Froukje Tan Netherlands wp Het moeras BarBara Hanlo Netherlands wp Tiramisu Paula van der Oest Netherlands wp A Song of Good Gregory King New Zealand ip Drumbeat Adolfo Alix Jr. Philippines wp Philippine Bliss Khavn Philippines wp Tropical Manila Lee Sang-Woo Philippines, South Korea wp Lucky 7 Sun Koh, K Rajagopal, Boo Junfeng, Brian Gothong Tan, Chew Tze Chuan, Ho Tzu Nyen, Tania Sng Singapore ep 881 Royston Tan Singapore, Japan wp Forever Damjan Kozole Slovenia ip L... Like Love Janja Glogovac Slovenia, Czech Republic, Austria, Serbia ip Fantastic Parasuicides Park Soo-young, Cho Chang-ho, Kim Sung-ho South Korea Let’s Finish!!! Whang Cheol-Mean South Korea ip Rail Road Crossing Pere Vilà Spain Help Me Eros Lee Kang-sheng Taiwan ip What on Earth Have I Done Wrong?! Niu Chen-zer Taiwan Ploy Pen-ek Ratanaruang Thailand The Darjeeling Limited Wes Anderson USA Juno Jason Reitman USA ip Momma’s Man Azazel Jacobs USA wp The Skyjacker Jeff Pickett USA Liberation Day Lee Isaac Chung USA, France TIME & TIDE wp Men’s Group Michael Joy Australia ep Unfinished Sky Peter Duncan Australia ep It’s Hard to Be Nice Srdjan Vuletic Bosnia and Herzegovina, Germany, United Kingdom, Serbia, Montenegro, Slovenia Behave Maria Ramos Brazil wp End of the Line Gustavo Steinberg Brazil Happy Desert Paulo Caldas Brazil, Germany Winter Story Zhu Chuan-ming China ip Life Track Jin Guang Hao China, South Korea L’avocat de la terreur Barbet Schroeder France Dans la vie Philippe Faucon France La graine et le mulet Abdellatif Kechiche France Le papier ne peut pas envelopper la braise Rithy Panh France Persepolis Marjane Satrapi, Vincent Paronnaud France Persepolis (Original Version) Marjane Satrapi, Vincent Paronnaud France La maison jaune Amor Hakkar France, Algeria Allein in vier Wänden Alexandra Westmeier Germany ip Das Herz ist ein dunkler Wald Nicolette Krebitz Germany
116
117
BIJLAGE 1 wp The Revue Sergei Loznitsa Germany, Russia, Ukraine Staub Hartmut Bitomsky Germany, Switzerland Four Women Adoor Gopalakrishnan India Frozen Shivajee Chandrabhushan India ip Listener’s Tale Arghya Basu India ip The Wild Bull Umesh Vinayak Kulkarni India 3 Days to Forever Riri Riza Indonesia ep Unfinished Stories Pourya Azarbayjani Iran wp War, Love, God & Madness Mohamed Al-Daradji Iraq, United Kingdom ip Biùtiful cauntri Esmeralda Calabria, Andrea D’Ambrosio, Peppe Ruggiero Italy Mio fratello è figlio unico Daniele Luchetti Italy ep L’ora di punta Vincenzo Marra Italy ip Junk Films: The Collected Short Shockumentaries of Tsurisaki Kiyotaka Tsurisaki Kiyotaka Japan The Prisoner/Terrorist Adachi Masao Japan Chouga Darezhan Omirbaev Kazakhstan, France ep Welche Richtung geht’s nach Hause? Anna Hoffmann Kazakhstan, Germany wp Absurd and Absurdity Marat Alykulov Kyrgyzstan Pure Coolness Ernest Abdyjaparov Kyrgyzstan, Kazakhstan Cochochi Laura Amelia Guzmán, Israel Cárdenas Mexico, United Kingdom, Canada ep Burned Hearts Ahmed El Maanouni Morocco Nûba d’or et de la lumière Izza Genini Morocco, France wp 2KM2 - het heden van de stad Carel van Hees, André van der Hout Netherlands wp De match Kees Hin Netherlands wp TBS Pieter Kuijpers Netherlands wp De verloren kolonie Astrid Bussink Netherlands wp Megumi Mirjam van Veelen Netherlands, Japan wp Joaquín Sabina - 19 días y 500 noches Ramón Gieling Netherlands, Spain ep Recycle Mahmoud al Massad Netherlands, USA, Jordan, Germany, Spain, Switzerland, France ip Standing Up Waise Azimi Philippines, Afghanistan ip The Existence Marcin Koszalka Poland Tricks Andrzej Jakimowski Poland ep Nothing Personal Larisa Sadilova Russia Harvest Nicolas Jolliet Saint Lucia wp Zimbabwe Darrell James Roodt South Africa, Zimbabwe ip Hello, Stranger Kim Dong-Hyun South Korea ip Uno de los dos no puede estar equivocado Pablo Llorca Spain ep Out of Coverage Abdullatif Abdulhamid Syria Hidden Faces Handan Ipekçi Turkey Egg Semih Kaplanoglu Turkey, Greece wp My Marlon and Brando Hüseyin Karabey Turkey, Netherlands, United Kingdom Exodus Penny Woolcock United Kingdom wp The End Nicola Collins USA wp The Golden Age of Fish Kevin Jerome Everson USA ep Margot at the Wedding Noah Baumbach USA Redacted Brian De Palma USA wp The Reinactors David J. Markey USA wp Africa Unite Stephanie Black USA, Jamaica ep Marrakech Inshallah Steffen Fisker Pierce, Christian Pierce USA, Morocco TIME & TIDE: HINGLISH wp Beware Dogs Spandan Banerjee India ip A Flowering Tree Vipin Vijay India The Last Lear Rituparno Ghosh India
118
BIJLAGE 1 Let’s Talk ip Mithya Freaky Useless Spicy Story Let the Wind Blow A Thousand Dreams Such As These... English, August
Ram Madhvani Rajat Kapoor Kalpesh CI Patel Partho Sen-Gupta Sudhir Mishra Dev Benegal
India India India, Canada India, France India, France India, France, Switzerland
KINGS & ACES wp A prima vista Michael Pilz Austria Import Export Ulrich Seidl Austria Cléopatra Júlio Bressane Brazil Useless Jia Zhang-ke China Chaos Youssef Chahine, Khaled Youssef Egypt, France L’aimée Arnaud Desplechin France L’arrière pays Jacques Nolot France Avant que j’oublie Jacques Nolot France La chatte à deux têtes Jacques Nolot France Médée miracle Tonino De Bernardi France, Italy Les amours d’Astrée et de Céladon Eric Rohmer France, Italy, Spain ip Meine Mütter - Spurensuche in Riga Rosa Von Praunheim Germany Nachmittag Angela Schanelec Germany ip Own Death Péter Forgács Hungary The Man from London Béla Tarr Hungary, France, Germany wp Hulahoop Soundings (Meet the Maestro) Edwin Indonesia wp Teak Leaves at the Temples Garin Nugroho Indonesia Hafez Abolfazl Jalili Iran, Japan Centochiodi Ermanno Olmi Italy Glory to the Filmmaker! Kitano Takeshi Japan Sad Vacation Aoyama Shinji Japan wp Bowled Over (Meet the Maestro) Sietske Tjallingii Netherlands Death in the Land of Encantos Lav Diaz Philippines Alexandra Alexander Sokurov Russia Cargo 200 Alexei Balabanov Russia Kenedi Is Getting Married Zelimir Zilnik Serbia Secret Sunshine Lee Chang-Dong South Korea ep Unas fotos en la ciudad de Sylvia José Luis Guerín Spain Die Stille vor Bach Pere Portabella Spain En la ciudad de Sylvia José Luis Guerín Spain, France You, the Living Roy Andersson Sweden, Germany, France Two in One Kira Muratova Ukraine wp The Sun and the Moon Stephen Dwoskin United Kingdom Casting a Glance James Benning USA I’m Not There Todd Haynes USA No Country for Old Men Joel Coen, Ethan Coen USA wp Over Here Jon Jost USA Paranoid Park Gus Van Sant USA RAZZLE DAZZLE the Lost World Ken Jacobs USA FILM MAKER IN FOCUS: ROBERT BREER Portrait of Robert Breer Pip Chodorov France Robert Breer at Home (Chez Robert Breer) Jennifer L. Burford France ATOZ Robert Breer France, USA Blue Monday Robert Breer, William Wegman United Kingdom Robert Breer: ‘The Five & Dime’ Animator Keith Griffiths United Kingdom 66 Robert Breer USA 69 Robert Breer USA 70 Robert Breer USA
119
BIJLAGE 1
BIJLAGE 1 77 Robert Breer Bang! Robert Breer Blazes Robert Breer Breathing Robert Breer Colliding Brady Lewis Eyewash Robert Breer Eyewash Robert Breer Fist Fight Robert Breer Form Phases I Robert Breer Form Phases II Robert Breer Form Phases III Robert Breer Form Phases IV Robert Breer Frames of Mind Ann Woodward, Camera Keiko Tsuno Fuji Robert Breer Homage to Jean Tinguely’s ‘Homage to New York’ Robert Breer I, of the Cyclops (Fragment) George Kuchar Jamestown Baloos Robert Breer Linoleum Robert Rauschenberg LMNO Robert Breer A Man and His Dog Out for Air Robert Breer Un Miracle Robert Breer, Pontus Hulten Le mouvement Robert Breer, Pontus Hulten Pat’s Birthday Robert Breer Recreation Robert Breer Sparkill Ave! Robert Breer Stockhausen’s Originale: Doubletakes Peter Moore Swiss Army Knife with Rats and Pigeons Robert Breer Time Flies Robert Breer Trial Balloons Robert Breer What Goes Up Robert Breer FILM MAKER IN FOCUS: KOBAYASHI MASAHIRO Amazing Story Kobayashi Masahiro Bashing Kobayashi Masahiro Bootleg Film Kobayashi Masahiro Closing Time Kobayashi Masahiro Flic Kobayashi Masahiro Man Walking on Snow Kobayashi Masahiro The Rebirth Kobayashi Masahiro FILM MAKER IN FOCUS: SVETLANA PROSKURINA ip The Best of Times Svetlana Proskurina Islands. Alexander Sokurov Svetlana Proskurina Reflection in the Mirror Svetlana Proskurina Remote Access Svetlana Proskurina Accidental Waltz Svetlana Proskurina Parents’ Day Svetlana Proskurina Playground Svetlana Proskurina FILM ARTIST IN FOCUS: CAMERON JAMIE JO Kranky Klaus Spook House BB
Cameron Jamie Cameron Jamie Cameron Jamie Cameron Jamie
120
USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA
Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan
Russia Russia Russia Russia USSR USSR USSR
Austria France, United Kingdom, Austria United Kingdom, France USA
Neotoma Tape Cameron Jamie USA The New Life Cameron Jamie USA Upland BB Fighting Follies Cameron Jamie USA La baguette Cameron Jamie USA, France Cameron Jamie Live: Keiji Haino Plays JO Cameron Jamie, Keiji Haino USA Cameron Jamie Live: The Melvins Play BB, Kranky Klaus and Spook House Cameron Jamie, The Melvins USA Cameron Jamie Live: The Melvins & Keiji Haino Play BB/JO/KK Remix Cameron Jamie, The Melvins, Keiji Haino USA Cinematic Nuggets: Selection of Films by Cameron Jamie Various Directors ROTTERDÄMMERUNG Fear(s) of the Dark Blutch, Charles Burns, Marie Caillou, Pierre Di Sciullo, Lorenzo Mattotti, Richard McGuire France ep Appleseed: Ex Machina Aramaki Shinji Japan Dainipponjin Matsumoto Hitoshi Japan REC Jaume Balagueró, Paco Plaza Spain wp Let the Right One in Tomas Alfredsson Sweden The Unseeable Wisit Sasanatieng Thailand wp Able Danger Paul Krik USA George A. Romero’s Diary of the Dead George Romero USA CINEMA REGAINED Le ballon rouge Albert Lamorisse France ip Half Empty or Half Full Takefuji Kayo Japan ep Un lugar en el cine Alberto Morais Spain Le voyage du ballon rouge Hou Hsiao-hsien Taiwan, France Come Back Africa Lionel Rogosin USA Seven Easy Pieces by Marina Abramovic Babette Mangolte USA ep Trumbo Peter Askin USA LYNCH blackANDwhite USA, Denmark CINEMA REGAINED: REDISCOVERING THE FOURTH GENERATION The Alley At the Beach Black Snow Evening Rain In the Wild Mountains Little Flower My Memories of Old Beijing A Narrow Lane Celebrity River Without Buoys Sacrificed Youth Troubled Laughter Woman Demon Human
Yang Yanjin Teng Wenji Xie Fei Wu Yigong, Wu Yonggang Yan Xueshu Huang Jianzhong, Zhang Zheng Wu Yigong Cong Lianwen Wu Tian Ming Zhang Nuanxin Yang Yanjin Huang Shuqin
China China China China China China China China China China China China
CINEMA REGAINED: PIÈCE UNIQUE Achterland L’imitation du cinéma Agrippina é Roma-Manhattan Limite
Anne Teresa de Keersmaeker Marcel Mariën Hélio Oiticica Mário Peixoto
121
Belgium Belgium Brazil Brazil
BIJLAGE 1
BIJLAGE 1 Anémic cinéma Marcel Duchamp Un chant d’amour Jean Genet Der Verlorene Peter Lorre The House is Black Forugh Farrokhzad Yûkoku Yukio Mishima The Cabinet of Dr. Ramirez Peter Sellars Film Samuel Beckett The Honeymoon Killers Leonard Kastle In the Street Helen Levitt Miracle Edward Ruscha Phase IV Saul Bass True Stories David Byrne Wanda Barbara Loden SHORT: AS LONG AS IT TAKES Ahora todos paracen contentos Gonzalo Tobal Shmetamorphosis Jack Feldstein ip Spike Up Anthony Maras wp Wasting Away Tim Dean 48/95 Tausendjahrekino Kurt Kren Bled Siegfried A. Fruhauf Cityscapes Michaela Grill, Martin Siewert wp Mosaik mécanique Norbert Pfaffenbichler Part Time Heroes Chris Haring, Mara Mattuschka wp Steifheit I + II Albert Sackl ip Vertigo Rush Johann Lurf Grill/Ielasi Michaela Grill, Giuseppe Ielasi ep The House Asif Rustamov wp 11 Coins Volha Dashuk Maria Victor Asliuk ip Le devoir Ariane Lippens Film (Hôtel Wolfers) Dora García Gravity Nicolas Provost ip Die Hütte Sophie Nys Made in Belgium Vincent Meessen wp Mouthface Antonin De Bemels Plot Point Nicolas Provost Stroom Filip Sterckx Suspension Nicolas Provost ip Sentinela Afonso Nunes ip Invitation to Dine with the Comrade StalinRicardo Alves Júnior, Gianfranco Rolando Artist Statement Daniel Barrow ip The Boy Who Died John Price Butte Philip Szporer, Marlene Millar ip Camp Series #1 John Price ip Camp Series #2 John Price wp Intermittent Movement #3 John Price Isolating Landscapes Heidi Phillips ep Odin’s Shield Maiden Guy Maddin wp School Mike Hoolboom wp Address Unknown Guo Xiaolu Ten Years Jia Zhang-ke Way Out Chen Tao 731: Two Versions of Hell James T. Hong wp Failed States Henry Hills The Presence of Another Door Morten Dysgaard Contrapuntal Jani Ruscica Pilgrim Jani Ruscica
122
France France Germany Iran Japan USA USA USA USA USA USA USA USA
Argentina Australia Australia Australia Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria, Italy Azerbaijan Belarus Belarus Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Brazil Brazil, Argentina Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada China China China China, USA Czech Republic, USA Denmark Finland Finland
Swan Song ip Batbox/Beatbox ep Aditi Singh wp Las cinco de la tarde ip La cité radieuse Déperdition lointaine L’escale Eut-elle été criminelle... Film annonce ip Heureux qui comme Edouard Hezraellah ip J’ai pris la foudre ip Made in Taiwan La memoria dei cani Mon Kaboul ip Le mort n’entend pas sonner les cloches ip Où se trouve le chef de la prison? wp La peau dure Résistance aux tremblements Shopping wp Sniper Unlith Viril Le voyage de Rabia Water Buffalo wp Waltz on Thin Air L’armée des fourmis Energie! Futures Halbe Stunden Haunt 1-3 Las Vegas, New York, Blackpool Rauschen & Brausen I wp Teaching the Alphabet ip Die unsichtbare Hand Weiss ip Lovely Andrea Polska Roadmovie ip The Scarlet Robe Wrestling ip Bilal wp Half Teaspoon ip Home wp Thou Shalt Not Wait ip Trip to the Wound ip When I Backed Home, No Mother in Front of the Door ip Death Road ip He Who Saw Everything wp One Day in Khadimiya Prison for Women ip The Beekeeper’s Son Farewell Packets of Ten wp The Man in 301 ip Hamdi and Maria Pinocchio ep Beijing Holiday ip Elements of Nothing ip Eve ep The Festival in the Cage wp Film of the Sea Goujonnette and the Witch of the Windmill
Jani Ruscica Finland Jani Ruscica Finland, USA Mickael Kummer France Caroline Brunner France Romain Raynaldy France Dominik Lange France Shalimar Preuss France Jean-Gabriel Périot France Maurice Lemaitre France Franck Lebon, Vincent Burgevin France Yann Beauvais France Laurent Larivière France Alexandre Mehring France Simone Massi France Whahid Nazir France Benjamin Mirguet France Patric Chiha France Jean-Bernard Marlin, Benoit Rambourg France Olivier Hems France Sébastien More France Alain Rimbert France Mihai Grecu France Damien Manivel France Meyar Al-Roumi France Christelle Lheureux France Eric Beveraggi, Charles Bédué France, China Wissam Charaf France, Lebanon Thorsten Fleisch Germany Robert Seidel Germany Nicolas Wackerbarth Germany Niklas Goldbach Germany Sascha Pohle Germany Daniel Burkhardt Germany Volker Schreiner Germany Dirk Lütter Germany Florian Grolig Germany Hito Steyerl Germany, Bosnia and Herzegovina Bartosz Grudziecki Germany, Poland Mak Yan Yan Hong Kong Grímur Hákonarson Iceland Bagasworo Aryaningtyas Indonesia Ifa Isfansyah Indonesia Otty Widasari Indonesia Riri Riza Indonesia Edwin Indonesia Gelar Agryano Soemantri Indonesia Sanan Najim Iraq Husein Atshan Iraq Oday Salah Iraq Jamie Hannigan Ireland Ken Wardrop Ireland David Freyne Ireland Timor Britva Israel, Germany Luca Bolognesi Italy Edgar Honetschläger Japan Makino Takashi Japan Makino Takashi Japan Saruyama Norihiro Japan Ishida Takashi Japan Fukui Takuya Japan
123
BIJLAGE 1
BIJLAGE 1 ip The Intimate Stars ip Mirror for Eyes ip No is E OOIOO UMO ip Real Access Discommunication Headcharge Ras Star ep Searching for God ep Water ep We Have Gasoline ep The White Page ip Everything’s OK Lebanon/War My Palestine Train-Trains (Where’s the Track?) Drawing the War ep * As I Lay Dying ep Blue Roof ep Nobody’s Girlfriend wp Retrace ip Shaking the Gods wp 5 Walks 50 Cent Agatha wp Binnenverblijven Dear Oprah: Non-Voting America’s Wildest Dream Dream City wp Getijden wp Hemel boven Holland Holland 07 wp Jolanda 23 wp Loud_Things Moments of Considered Time wp Nummer acht (Everything Is Going to Be Alright) Oh Great Now Look What Happened Paradiso Stills / Paradiso Still Lives wp Rettich Saeftinge Safety First (On the Art of Flying Since 9-11) wp Sarah Ann wp De tijd Worms Zo mooi Summer Camp Taua Acasá On the Third Planet from the Sun The Slippery Mountain Allen Ginsberg Gives Great Head Flat Dreams Grandma Sin Sai Hong On the Sunny Side of the Alps ip Lucid Dreaming ip Waiting Chocolate con churros Flashback al revés ip Paseo Caravan Rally wp Like. Real. Love
Makino Takashi Kondo Hiroshi Makino Takashi Shoji Goto Oguchi Yoko Almagul Menlibayeva Wanuri Kahiu Zirek Mira Mehdi Hesen Shaxawan Idrees Fethi Evari Akjol Bekbolotov Rania Stephan Nadine Naous, Léna Rouxel Rania Stephan Lena Merhej Ho Yuhang Woo Ming Jin Tan Chui Mui Margaret Bong Tey Kok Hau Anna Abrahams Ester Gould, Sarah Sylbing Marta Jurkiewicz Arianne Olthaar Kasper Verkaik Tomas Kaan Karel Doing Rolf van Eijk This Lüscher Pim Zwier Telcosystems Arthur Kleinjan Guido van der Werve Tijmen Hauer, Gerbrand Burger Marc Geerards Edward Luyken Jacco Olivier Robert Oey Pim Zwier Bart Vegter Sil van der Woerd Stefan van de Staak Yael Bartana Tearepa Kahi Paul Negoescu Pavel Medvedev Galina Myznikova, Sergey Provorov X’ Ho Eva Tang Anthony Chen Royston Tan Janez Burger Ju Jaehyung Kim Jong-Kwan Mario de la Torre Espinosa Chema Garcia Ibarra Arturo Ruiz Serrano Malid Skjöld, Jenny Bergman Anocha Suwichakornpong
124
Japan Japan Japan Japan Japan Kazakhstan Kenya, South Africa Kurdistan Kurdistan Kurdistan Kurdistan Kyrgyzstan Lebanon Lebanon Lebanon Lebanon, USA Malaysia Malaysia Malaysia Malaysia Malaysia Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands, Israel New Zealand Romania Russia Russia Singapore Singapore Singapore Singapore Slovenia South Korea South Korea Spain Spain Spain Sweden Thailand
Brain Surgeon Ömer Ali Kazma Turkey wp Ah, Liberty! Ben Rivers United Kingdom Bachelor Machines Part 1 Rosalind Nashashibi United Kingdom Forest Murmurs Jonathan Hodgson United Kingdom ip Great American Desert Stephen Connolly United Kingdom The Ivalo River Delta Patrick Beveridge United Kingdom wp Joy Joe Lawlor, Christine Molloy United Kingdom Magnetic Movie Semiconductor United Kingdom Soft Simon Ellis United Kingdom Son Daniel Mulloy United Kingdom Invisibilities Konrad J. Welz United Kingdom, Malaysia ip 27,000 Days Naveen Singh USA ip 33 1/3 rpm Jonathan Schwartz USA wp The Adventure Mike Brune USA wp After Writing Mary Helena Clark USA wp AKA Martha’s Vineyard Richard Sandler USA ip All Through the Night Michael Robinson USA At Sea Peter Hutton USA ip Beirut Outtakes Peggy Ahwesh USA ip Bergamasque Unknown USA Between 2 Deaths Wago Kreider USA wp Black and White Trypps Number Four Ben Russell USA Cabinet Todd Herman USA ip A Covenant Adam Ariana Hamidi USA ep Dear Bill Gates Sarah J. Christman USA Destiny Manifesto Martha Colburn USA ep The Expiration Leslie Thornton USA The Five Bad Elements Mark LaPore USA ip Flight Greta Snider USA Foggy Mountains Breakdown More Than Non-Foggy Mountains Jessie Stead USA wp A Hallow Kiss for Mark LaPore Luther Price USA Hotel Chevalier Wes Anderson USA House Ben Rivers USA ip How to Conduct a Love Affair David Gatten USA Jean Genet in Chicago Frédéric Moffett USA ep Launch Brian Doyle USA Mechanical Nights Keja Ho Kramer USA ep Midden David Dinnell USA wp Minot, North Dakota Cynthia Madansky, Angelika Brudniak USA ip The Mongrel Sister Luther Price USA ip Motion Studies #97: Inertia Jake Mahaffy USA Nymph Ken Jacobs USA ep Observando el cielo Jeanne Liotta USA Office Suite Robert Todd USA Perfect Day Paul Wong USA Phantom Luke Sieczek USA Pitcher of Colored Light Robert Beavers USA Profit Motive and the Whispering Wind John Gianvito USA ep Red Stallions Revenge Vanessa Renwick USA Rehearsals for Retirement: In Memoriam Mark LaPore Philip Solomon USA wp Remember Back, Remember When Rainer Judd USA Selling of New York Nam June Paik USA ip Shadow Ernie Gehr USA ip Singing Biscotts Luther Price USA ep Sketch Film # 5 Tomonari Nishikawa USA ip Smells Like Teen Spirit Jem Cohen USA Sunshine State (Extended Forecast) Christopher Harris USA wp Surf and Turf Abigail Child USA wp Today! Jessie Stead, David Gatten USA ip Tziporah Abraham Ravett USA
125
BIJLAGE 1 ep What the Water Said, Nos. 4-6 David Gatten USA Where Is Estel? Jared Katsiane USA ip Zelienople Darcy Shreve USA ip Armoire Vincent Grenier USA, Canada Hobbit Love Is the Greatest Love Steve Reinke USA, Canada ip Notes from a Bastard Child Fern Silva USA, Portugal Historias del viento Javier Beltrán Ramos Venezuela SHORT: STARTING FROM SCRATCH wp Destra o sinistra LABO Belgium Across Cara Morton Canada ep All That Rises Daïchi Saïto Canada ep Behind the Walls and Under the Stairs Christina Battle Canada Behind This Soft Eclipse Eve Heller Canada ep By Grace Joshua Bonetta Canada ep Death Pt.1 Sebastjan Henrickson Canada Fall Deirdre Logue Canada ep Fallen Flags Amanda Dawn Christie Canada ep The Finite Alexi Manis Canada ep Fore-and-Aft Sara Maclean Canada ep Guardian Angels Michele Stanley Canada Hardwood Process David Gatten Canada wp If There Are Any Heavens My Mother Will (All by Herself) Have Kelly Egan Canada ep Lab Movie Sebastjan Henrickson Canada Minus Chris Chong Canada ep A Noiseless Patient Spider Andrew Lennox Canada Opening Series 3 Philip Hoffman Canada Phil’s Film Farm Film John Porter Canada Scratch Deirdre Logue Canada Taking Pictures Scott Berry, Adam Segal Canada Towards Everyday Lightning James Gillespie Canada We Are Going Home Jennifer Reeves Canada ep The Wooden Lightbox: A Secret Art of Seeing Alex MacKenzie Canada wp v=d/t Amanda Dawn Christie Canada, Netherlands wp Passing Through Frances Sander, Dimitri Berzon Czech Republic Cellule d’intervention Metamkine Xavier Quérel, Christophe Auger, Jérôme Noetinger France ep Faux mouvements Pip Chodorov France ip Fellini G.Mastorna Olivier Dutel France ip Le Granier Olivier Fouchard France Lafoxe Gaëlle Rouard, Etienne Claire France Le point aveugle Collectif Burstscratch France wp Running Time Hélène Martin France De un vastisimo mar Yoana Urruzola, Stefano Canapa, Josefina Rodriguez, Julien Tarride France, Uruguay De dentro Peter-Conrad Beyer Germany ip From End to End Peter-Conrad Beyer Germany Lauter Anfänge - Leise Enden Sector 16 Germany wp Pulse Anuradha Chandra India, Netherlands Cucinema di Genzano Italy Jennifer Gentle Italy ip The Arietta of a Child Katayama Kaoru Japan Ekuotosazu (in Seven Parts) Oki Masaharu Japan Eyelids (World 6) Kawaguchi Hajime Japan Film-Film #04 -Roll- Oshima Keitaro Japan From the Train Window Ohashi Masaru Japan ip Hakushu Kawaguchi Hajime Japan ip Inclined Horizon Ota Yo Japan Mudaikyu Noto Masaru Japan
126
BIJLAGE 1 ip A Portrait near the Window Ohashi Masaru Print 8 Noto Masaru Regular8 is 16mm Film Okuyama Jun’ichi Suginami - Green Kawaguchi Hajime There Is Tomorrow Maeda Toshiyuki To the Suburbs Maeda Toshiyuki ip Tokyo/8mm/Still/Camera Maeda Toshiyuki wp Brief [1] Arthur van der Lee wp Idyll Esther Urlus wp Nook & Cranny Francien van Everdingen Paradiso Stills - Stil Levens Jaap Pieters wp Wijk Daan de Bakker wp Along with the Phoenix Masha Godovannaya ip Dolce far niente-The Tomb Story 1 Lee Wonwoo Hit Stitch - Heat Shot 2 Kim Yeon Jeong ip Tide Jang Eunju Super-8 Game Arcade Mobileskino wp Double Exposure Sarah Tulloch ep The Space Between Karen Mirza, Brad Butler 30 Ways to Walk Jeff Gill ep Degradation #1: X-RAY James June Schneider Discoveries on the Forest Floor 1-3 Charlotte Pryce Madame Winger Makes a Film: A Survival Guide to the 21st Century Helen Hill The Shape of the Gaze Maïa Cybelle Carpenter ep Sketch Film #4 Tomonari Nishikawa Your New Pig is Down the Road Helen Hill Metamkine Workshop Results Various Directors Portraits Project Various Directors
Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Russia, Netherlands South Korea South Korea South Korea Switzerland United Kingdom United Kingdom USA USA USA USA USA USA USA
EXPLODING CINEMA: FREE RADICALS Arnulf Rainer Peter Kubelka Dianthus Karoe Goldt Modell 5 Granular Synthesis 3Radicals: Joseph Plateau Joseph Plateau Futur anterieur (aka Disciples of the Heinous Path - Part 1: The Pain of Everyone) Herman Asselberghs Let’s Try to Find out What Goes on in the Male Barracks Anne-Mie van Kerckhoven O_Rex Eric Joris Presto, Perfect Sound Manon de Boer The Flicker Film Norman McLaren Critique de la séperation Guy Debord L’anticoncept Gil Joseph Wolman Cuidado’ Light Edson Barrus Gazes into Heaven Cameron Jamie Gutter Howl Cameron Jamie Hallucination of a Headhunter Cameron Jamie Holon Christian Lebrat Infernal Gemini Cameron Jamie The Juggler’s Delirium Cameron Jamie Loaf Robert Breer A Man and His Dog Out for Air Robert Breer Marvelous Black Soap Cameron Jamie Mask with Molten Braids Cameron Jamie Masque siamois Cameron Jamie La mémoire interne Cameron Jamie My Tree Cameron Jamie Papa Gateau Cameron Jamie Polymorphous Divinity Cameron Jamie
127
Austria Austria Austria Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Canada Denmark, France France France France France France France France France France France France France France France France France France
BIJLAGE 1
BIJLAGE 1 SHO(U)T Silhouettes Salty Still Life Sur le passage de quelques personnes à travers une assez courte unité de temps When I’m Home Wonder Voice Thrower ip Leonie Saint Xenogenesis To Live Outside the Law You Must Be Honest Sylvia Kristel - Paris Umfeld Attention: Light! Keith Rowe (Various Paintings) Hera Piadosa Basement Basement ip Bogman Palmjaguar New Ratio The Nine Monads of David Bell wp See Noise Hear Light What You See Is Where You’re At 3-D Mutoscope 3rd Degree Archangel AUTO/PS.Y Study IV Book Column Damaged Cells IV Declarative Mode Epileptic Seizure Comparison Film Culture 65-66 Film in Which There Appear Edge Lettering, Sprocket Holes, Dirt Particles, Etc. Filmstrip Collage The Flicker Float Float Porcupine Flux Paper Games: Rolls & Folds Flux Series For ‘Luv/Fuck Mandalas’ The Forgetting of Intentions and Impressions Form Phases IV Free Radicals Freud’s Psychopathology of Everyday Life Frozen Film Frames: Dream Displacement Homage to John Cage Intimate Photo with Girlfriend Jaye Lady Jaye Location III: The Forgetting of Impressions and Intentions A Man and His Dog Out for Air Mural Flipbook Open the Door: An Incision Oscillation Frames Panorama 1 Positano Project for a New American Century Rapture Rate of Change Ray Gun Virus Razor Blades
128
Vincent Elka Cameron Jamie Yann Beauvais
France France France
Guy Debord France Cameron Jamie France Cameron Jamie France Jana Debus-Cologne Germany Akihiko Morishita Japan Nicoline van Harskamp Netherlands Manon de Boer Netherlands, Belgium Speedy J, Scott Pagano Netherlands, USA Jozef Robakowski, Wieslaw Michalak Poland Keith Rowe Réunion Manu Uranga Spain Peter Todd United Kingdom Luke Fowler United Kingdom Simon Payne United Kingdom Luke Fowler United Kingdom Matt Hulse United Kingdom Luke Fowler United Kingdom Robert Breer USA Paul Sharits USA Victor Grauer USA Paul Sharits USA Paul Sharits USA Robert Breer USA Paul Sharits USA Paul Sharits USA Paul Sharits USA Jonas Mekas USA Owen Land Paul Sharits Tony Conrad Robert Breer Robert Breer Paul Sharits Paul Sharits Paul Sharits Paul Sharits Robert Breer Len Lye Paul Sharits Paul Sharits Robert Breer Paul Sharits Marie Losier Paul Sharits Robert Breer Robert Breer Paul Sharits Paul Sharits Robert Breer Paul Sharits Keith Sanborn Paul Sharits Bill Brand Paul Sharits Paul Sharits
USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA
Razor Blades Sad Fun Scenes From Under Childhood Section #1 Self-less Portraits Self-Portrait with Bulbs Sequence from ‘Breathing’ (Doodles) Sequence from ‘Breathing’ (pluie d’étoiles) Shutter Interface Study ‘Frozen Film Frame’ of Frame Study 31: Pulse A Sweethearts (for Emmett Williams) Tableau wp Tony Conrad: DreaMinimalist Transcription (Study for Set A) Untitled (1977) Untitled (2004) Untitled (undated) Untitled (undated) Untitled (undated) Untitled (undated) Untitled ‘CRIMS**O**N’ Untitled, Time Flies Untitled, What Goes Up (4x) Violin Sexuality What Goes Up Window Talk: Recent Opportunities for Peeping Wintercourse Word Movie (Fluxfilm #29) EXPRMNTL, the Ghosts of Knokke-Le-Zoute Pop Cinema - Live Performances Pop Cinema - Talkshows
Paul Sharits USA Paul Sharits USA Stan Brakhage USA Paul Sharits USA Paul Sharits USA Robert Breer USA Robert Breer USA Paul Sharits USA Paul Sharits USA Andrew Lampert USA Robert Breer USA Marie Losier USA Paul Sharits USA Paul Sharits USA Robert Breer USA Paul Sharits USA Paul Sharits USA Paul Sharits USA Paul Sharits USA Paul Sharits USA Robert Breer USA Robert Breer USA Paul Sharits USA Robert Breer USA Tony Conrad USA Paul Sharits USA Paul Sharits USA Various Directors Various Various
EXPLODING CINEMA: NEW DRAGON INNS 18 Days Crazy Man wp Crude Oil History of Chemistry 1 & 2 i-Mirror wp Nirvana ep Only Child, Upward, Downward, Forward, Backward, Rightward and Leftward Seven Intellectuals in Bamboo Forest Part 1-5 Whose Utopia Fengming, a Chinese Memoir 77 Is It a Dream? On Going The Route Visitor wp Yeeha formosa ep Somewhere, Late Afternoon... wp Black Air ep Hero ep Krasob ep Middle-Earth ip Nimit ip The Planet
Xu Zhen Zhang Ding Wang Bing Lu Chun Sheng Cao Fei Yang Heng
China China China China China China
Cui Zi’en China Yang Fudong China Cao Fei China Wang Bing Hong Kong, China, France Shu Li-Ting Taiwan Tsai Ming-liang Taiwan Chen Chieh-jen Taiwan Chen Chieh-jen Taiwan Wang Ya-Hui Taiwan Hongjohn Lin Taiwan Ella Raidel, Hongjohn Lin Taiwan, Austria Apichatpong Weerasethekul (advisor), Pimpaka Towira, Jakrawal Nilthamrong, Akritchalerm Kalayanamitr, Koichi Shimizu Thailand Thaweesak Srithongdee Thailand Nitipong Thinthupthai Thailand Thunska Pansittivorakul Thailand Apichatpong Weerasethakul Thailand Uruphong Raksasad Thailand
129
BIJLAGE 1 ep The Rocket Uruphong Raksasad Thailand ep The Truth Be Told: The Cases Against Supinya Klangnarong Pimpaka Towira Thailand A Voyage of Foreteller Jakrawal Nilthamrong Thailand DUTCH TREATS (INDUSTRY EVENT) Nightwatching Peter Greenaway Canada, France, Germany, Poland, Netherlands, United Kingdom The Bird Can’t Fly Threes Anna Netherlands Duska Jos Stelling Netherlands Faces Gmax Netherlands Gold Niek Koppen Netherlands Love Is All Joram Lürsen Netherlands The Muse Ben van Lieshout Netherlands Nadine Erik de Bruyn Netherlands Stages Mijke de Jong Netherlands Blind Tamar van den Dop Netherlands, Belgium, Bulgaria KORT ROTTERDAMS / ROTTERDAM SHORTS 2007 wp De 3D-machine Joost van den Bosch, Erik Verkerk Netherlands wp Camhead Daniel van den Broeke Netherlands wp EIS FREI Ivan Barbosa Netherlands wp Heartbeat Edwin van Viegen Netherlands wp Woman in Front of a Camera Kim Engelen Netherlands MADE IN ROTTERDAM Aan ons den arbeid Jeroen van Bergeijk Netherlands Bijna blind Willem Baptist Netherlands Bo Dancing Eddie van der Velden Netherlands Chanaika Victor Vroegindeweij Netherlands Dance for Kika Walter Brokx Netherlands Flikker Arthur Bueno Netherlands He Said, She Said Corinne Bot Netherlands Hunted Eddie van der Velden Netherlands Little Bitch Hester Scheurwater Netherlands Numoonlab TV Maaike Engels Netherlands Ode ober Hiba Vink Netherlands Overgeleverd Walter Brokx Netherlands Postfabriek Ewout Zimmermann Netherlands Purify Hester Scheurwater Netherlands The Real Action Heroes Mark Wallaard Netherlands Rotterdamse Saudade Koert Davidse Netherlands Saut samt Rosh Abdelfatah Netherlands Schoon Martijn J. Kramp Netherlands De sleutelhanger Jan Katsma, Debbie Kleijn Netherlands S.O.A Corinne Bot Netherlands Sons of Art Wendelien Voogd Netherlands Spider Corinne Bot Netherlands The Tenants Silvain Hooglander Netherlands Terug Roy Dames Netherlands Trombón Jasper Masthoff Netherlands Twee meisjes Pablo Willems Ramirez Netherlands Two Sides of the Mirror Corinne Bot Netherlands Uit het hart van Odessa André Schreuders Netherlands De verhuizing, 15 jaar later Jan Louter Netherlands Wabi, schoonheid zien in imperfectie Farah Rahman Netherlands
130
BIJLAGE 1 De wereld als verzameling Koert Davidse Garcia Lorca esta vivo? Eef de Graaf SPECIALS Robeco Filmdag: Das Leben der Anderen Florian Henckel von Donnersmarck Robeco Filmdag: Anche libero va bene Kim Rossi Stuart Robeco Filmdag: Le grand voyage Ismaël Ferroukhi Robeco Filmdag: Brokeback Mountain Ang Lee Robeco Filmdag: Good Night, and Good Luck. George Clooney Robeco Filmdag: Me and You and Everyone We Know Miranda July Kids Only Various directors Kids Only Mini: Toverslag van Musicoop Hollywood in de Klas wp Simply Cinema 3 Christiaan van Schermbeek Rotterdam Classics ‘En Gij, Kameraad?’ Cor Aafjes, Jan Jansen Surprise Film: Lars and the Real Girl Graig Gillespie Closing Night Film: The Band’s Visit Eran Kolirin wp wereldpremière ip internationale première ep Europese première In Tiger Awards Competitie voor Korte Films Genomineerd voor Prix UIP Rotterdam
131
Netherlands Netherlands, Spain
Germany Italy Morocco, France USA USA USA Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands USA Israel
BIJLAGE 2
BIJLAGE 2 Eindstand KPN Publieksprijs 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57
Titel Persepolis Estômago - A Gastronomic Story 2KM2 - het heden van de stad Cordero de Dios Mio fratello è figlio unico No Country for Old Men War, Love, God & Madness Allein in vier Wänden Let the Right One in TBS Unfinished Sky Tricks REC The Darjeeling Limited Joaquín Sabina - 19 días y 500 noches Men’s Group It’s Hard to Be Nice Dagen zonder lief Hidden Faces Alexandra I’m Not There Africa Unite Naissance des pieuvres Welche Richtung geht’s nach Hause? Go with Peace Jamil La maison jaune La graine et le mulet Redacted Dans la vie Centochiodi Meine Mütter - Spurensuche in Riga The End Un baiser, s’il vous plaît! De verloren kolonie Fear(s) of the Dark Biùtiful cauntri Links You, the Living Sieben Tage Sonntag The King of Ping Pong Appleseed: Ex Machina The Revue Stellet licht Still Orangutans Paranoid Park We Went to Wonderland Recycle Le tueur Burned Hearts Pure Coolness Import Export Seven Easy Pieces by Marina Abramovic Dainipponjin The Reinactors Zimbabwe My Marlon and Brando Mutum
Score 4,5950 4,4892 4,4731 4,4524 4,4500 4,4266 4,4036 4,3381 4,3262 4,3109 4,3107 4,3082 4,2989 4,2976 4,2797 4,2784 4,2777 4,2504 4,2284 4,2182 4,1997 4,1914 4,1878 4,1750 4,1663 4,1504 4,1464 4,1305 4,1189 4,1022 4,0967 4,0934 4,0664 4,0552 4,0226 4,0157 3,9912 3,9739 3,9705 3,9646 3,9623 3,9567 3,9564 3,9401 3,9304 3,9291 3,9084 3,9083 3,9024 3,9016 3,8943 3,8692 3,8655 3,8603 3,8571 3,8538 3,8456
132
Aantal respondenten 1099 881 279 736 1171 1015 109 417 889 1219 560 545 475 1186 143 632 1037 1250 197 898 701 303 740 160 974 698 478 291 328 743 248 289 707 181 749 254 343 1188 339 1048 955 162 942 334 1194 268 404 480 246 417 615 130 372 179 371 301 434
58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117
Nûba d’or et de la lumière Who’s Afraid of Kathy Acker Frozen Mithya Continental, un film sans fusil Small Gods Das Herz ist ein dunkler Wald Secret Sunshine Wonderful Town Weltrevolution Tale 52 3 Days to Forever L’ avocat de la terreur George A. Romero’s Diary of the Dead Out of Coverage The Mourning Forest Fantastic Parasuicides Magnus De match Behave Flower in the Pocket Teak Leaves at the Temples Tout est pardonné 881 What on Earth Have I Done Wrong?! Glory to the Filmmaker! Four Women Vasermil Nothing Personal Momma’s Man Egg Sad Vacation The Existence Ploy Autumn Ball Andalucia Chaos Hello, Stranger Cargo 200 L’ ora di punta Alice’s House Unfinished Stories Exodus Liberation Day LYNCH Le papier ne peut pas envelopper la braise Hafez 57000 KM entre nous Margot at the Wedding Kenedi Is Getting Married Uno de los dos no puede estar equivocado L... Like Love Drumbeat Die Stille vor Bach The Best of Times A Song of Good Forever Dolls Help Me Eros Fujian Blue
3,8407 3,8352 3,8342 3,8339 3,8228 3,8203 3,8124 3,8062 3,7924 3,7923 3,7890 3,7890 3,7739 3,7625 3,7577 3,7562 3,7546 3,7532 3,7500 3,7294 3,7287 3,7234 3,7125 3,7042 3,7041 3,6961 3,6928 3,6917 3,6890 3,6837 3,6805 3,6645 3,6573 3,6548 3,6526 3,6489 3,6399 3,6338 3,6284 3,6123 3,6058 3,5940 3,5900 3,5745 3,5734 3,5714 3,5445 3,5358 3,5328 3,5321 3,5294 3,5259 3,5158 3,5062 3,5042 3,5040 3,5027 3,5016 3,4939 3,4933
133
226 176 525 277 463 384 709 1017 612 130 403 659 407 320 417 882 322 385 144 255 811 264 247 213 169 283 586 279 910 234 313 155 178 507 665 376 411 366 907 650 340 202 100 496 286 112 808 349 807 218 255 327 126 399 936 496 183 590 581 300
BIJLAGE 2
BIJLAGE 2 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176
Milky Way 3,4923 End of the Line 3,4889 Wellness 3,4811 Staub 3,4779 Chouga 3,4754 Casting a Glance 3,4607 Cochochi 3,4606 Encarnación 3,4593 Vogelfrei 3,4482 The Wild Bull 3,4429 Una novia errante 3,4352 The Last Lear 3,4336 La France 3,4180 Absurd and Absurdity 3,4153 Le voyage du ballon rouge 3,4020 Girl Sparks 3,3962 En la ciudad de Sylvia 3,3888 Able Danger 3,3686 The Unseeable 3,3642 Strizh 3,3618 Shanghai Trance 3,3588 Marrakech Inshallah 3,3568 Happy Desert 3,3553 Captain Ahab 3,3393 Harvest 3,3314 This World of Ours 3,3275 Waltz in Starlight 3,3238 Mange, ceci est mon corps 3,3184 Tropical Manila 3,3142 The Rebirth 3,3107 The Man from London 3,3075 El asaltante 3,2987 El otro 3,2914 Avant que j’oublie 3,2591 Médée miracle 3,2547 Bare-assed Japan 3,2462 Les amours d’Astrée et de Céladon 3,2390 The Skyjacker 3,1887 Drifter 3,1578 Own Death 3,1282 Falling from Earth 3,1104 Nachmittag 3,1078 Useless 3,1041 Charly 3,0833 Winter Story 3,0707 Listener’s Tale 3,0683 Lucky 7 3,0546 Las meninas 3,0512 Of Monster Mode 3,0482 El cielo, la tierra y la lluvia 3,0388 Wadley 3,0232 Crossroads 3,0000 Shadow of Sand 2,9878 Freaky Useless Spicy Story 2,9501 Junk Films: The Collected Short Shockumentaries of Tsurisaki Kiyotaka 2,9200 Rebel, Jiro’s Love 2,8504 L’ aimée 2,8410 The Summer Solstice 2,8409 Two in One 2,8296
134
130 857 372 136 204 102 660 418 232 219 680 113 488 325 694 376 342 586 313 362 1045 255 605 165 178 629 352 449 175 473 647 231 470 328 314 333 481 249 209 117 163 269 192 288 297 117 238 390 352 670 172 95 164 341
177 178 179 180 181 182 183
Let’s Finish!!! Cléopatra The Prisoner/Terrorist Rail Road Crossing Years When I Was a Child Outside Only Child, Upward, Downward, Forward, Backward, Rightward and Leftward Philippine Bliss
2,7755 2,7506 2,7393 2,5914 2,5391
254 389 165 470 115
2,4929 2,4628
71 283
75 341 195 220 182
135
136
Een aantal juryleden van de VPRO Tiger Awards Competitie 2008: Royston Tan, voorzitter Jafar Panahi, Tiziana Finzi en Rieks Hadders samen met IFFR-directeur Rutger Wolfson.
137
The Melvins
138
139
BIJLAGE 3
BIJLAGE 3 Gastenoverzicht
Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Austria Belarus Belarus Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium
(alfabetisch op land en achternaam)” FF = IFFR CM = CineMart PR = Pers Land Naam Type Afghanistan Nazir, Whahid FF Algeria Mabrouki, Roseline PR Argentina Bava, Violeta CM Argentina Berneri, Anahí FF Argentina Cedrón, Lucía FF Argentina Clark, Conrad FF Argentina Montero, Marta FF Argentina Mumenthaler, Milagros CM Argentina Musaluppi, Hernán CM Argentina Rotter, Ariel FF Argentina Stantic, Lita CM Argentina Trerotola, Diego FF Argentina Villegas, Juan FF Armenia Arustamyan, Naira FF Armenia Harutyunyan, Susanna FF Australia Aguilar, Lien CM Australia Bilbrough, Miro CM Australia Campey, Philippa CM Australia Clague, Pauline CM Australia Currimbhoy, Hussain FF Australia Dean, Tim FF Australia Demy-Geroe, Anne FF Australia Dobbin, Claire FF Australia Duncan, Peter FF Australia Duray, Anusha CM Australia Edwards, Russell PR Australia Fairbairn, Dale CM Australia Farrant, Kim FF Australia Feik, Nick CM Australia Feldstein, Jack CM Australia Griffen, Ryan CM Australia Heydon, Nick FF Australia Joy, Michael FF Australia Moore, Richard FF Australia Neighbour, Jenny FF Australia O’Donohue, Nicole CM Australia Ozolins, Simon FF Australia Seres, Fiona CM Australia Simpson, John L. CM Australia Smallacombe, Penny CM Australia Stewart, Clare FF Australia Turnour, Quentin FF Australia White, Nicola FF Australia Woods, Mark FF Australia Yaman, Selin CM Austria Burger-Utzer, Brigitta FF Austria Caspar, Barbara FF Austria Dollhofer, Cristine FF Austria Dumreicher-Ivanceanu, Alexander CM Austria Durmusoglu, Övül PR Austria Feichtenschlager, Pia PR Austria Fink, Norbert FF
140
Grill, Michaela Huber, Christoph Hufnagl, Carlo Hundsbichler, Klaus Hurch, Hans Kamalzadeh, Dominik Keuschnigg, Markus Koenig, Hans Kranzelbinder, Gabriele Krausz, Danny Lachman, Ed Ladenbauer, Ulrike Langheinrich, Ulf Leitich, Hans Christian Leitner, Joachim Lurf, Johann Mattuschka, Mara McKechneay, Maya Pfaffenbichler, Norbert Pilz, Michael Reinhart, Martin Sackl, Albert Schweighofer, Martin Seidl, Ulrich Siefen, Claudia Sinzinger, Ebba Standen-Raz, Andrew Taborsky, Thomas Wieser, Ralph Wieser-Huber, Judith Wurm, Barbara Zawrel, Peter Asliuk, Victor Dashuk, Volha Alboom, Ben Van Alders, Bart Baert, Nico Bauw, Geneviève De Bayer, Katia Bernaers, Hugo Bertels, Lieven Bierinckx, Cis Bois, Eliane du Boonen, Marc Boonman, Janneke Bral, Tinne Bussens, Marc Capiau, Nathalie Caruso, Valerio Commenge, Eve d’Alcantara, Vanja De Bemels, Antonin De Clercq, Jan De Maegd, Peter Debauche, Jennifer Deboes, Patrick Decabooter, Julie Marie Decoster, Kevin Dhr. Degryse, Annemie Dekegel, Olivier
FF PR FF FF FF PR PR CM CM CM FF CM FF PR FF FF FF PR FF FF FF FF FF FF PR FF FF PR FF FF PR CM FF FF PR FF FF CM PR PR FF FF CM FF FF CM PR CM CM CM CM FF CM FF FF FF PR FF CM FF
Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium
Delabie, Hilde Delcampe, Denis Delloye, Sébastien Depraetere, Frie Deprez, David Desmet, Karl Dewitte, Kris Dick, John Drouot, Pierre Dubois, Olivier Dumon, Siebe Duret, Juliette Elbaum, Diana Engelen, Erik Everaert, Hans Fairclough, Julie Festre, Marina Forzani, Bruno Franssen, Eric Garcia Bardon, Xavier Gillet, Nicole N. Gilson, Ann Groeningen, Felix van Gysel, Eurydice Halut, Bernard Hänsel, Marion Haute, Luk van Hauwaert, Patrick van Heynickx, Danielle Jacobs, Marc Joris, Luc Karakatsanis, Dimitri Keereman, Pieter Kerckhoven, Anne-Mie van Kika Kinderen, Frank van der Koeppel, Sebastien Koper, Kosten Kritis, Helena Kusrini, Asmayani Laer, Patrick van Lamberts, Daniel Lauwers, Sarah LeClercq, Thierry Lethem, Roland Leyers, Tomas Leysen, Frie Liberge, Joke Logie, André Logie, Marie Lormans, Erwin Maertelaer, Laurent de Malandrin, Guillaume Miller, Chris Moens, Frank Mortier, Koen Mundell, Ian Nasielski, Tania Notredame, Dries Nys, Sophie
FF CM CM FF FF CM PR CM CM CM CM CM CM CM CM FF CM FF CM FF FF FF FF CM FF CM FF PR FF FF PR FF FF FF FF FF FF FF FF PR PR FF FF CM FF CM FF CM FF FF PR FF CM CM FF CM PR FF CM FF
Belgium Oittinen, Riitta Belgium Oleo, Jos Belgium Oost, Emmy Belgium Palestine, Charlemagne Belgium Pasquali, Arnaud Belgium Paulger, Gregory Belgium Piasek-Wanski, Adriana Belgium Potter, Stephan de Belgium Provo, Walter Belgium Provost, Nicolas Belgium Puttemans, Karla Belgium Raeman, Nadine Belgium Ribouville, Patrick Belgium Rigler, Marlene Belgium Rooij, Hetty van Belgium Roskam, Michael R. Belgium Rossini, Katia Belgium Sandor, Julie Belgium Sartor, Freddy Belgium Schmitz, Nathalie Belgium Schutter, Christian De Belgium Sterckx, Filip Belgium Stoclet, Aude Belgium Stroep, Vincent Belgium Strubbe, Caroline Belgium Taillieu, Marie Claire Belgium Terryn, Patrick Belgium Trapp, Tina Belgium Truc, Isabelle Belgium Vandemaele, Kurt Belgium Vanhoof, Floris Belgium Vankeirsbulck, Lieve Belgium Venlet, Richard Belgium Vermeren, Mayke Belgium Voropayev, Sergiy Belgium Vuillet, Stéphane Belgium Waele, Ellen de Belgium Waele, Tonie de Belgium Willemsen, Paul Belgium Winter, An De Belgium Winter, Grace Belgium Wit, Dirk De Belgium Yang, Yang Bosnia and Herzegovina Baksic Camo, Amra Bosnia and Herzegovina Begic, Aida Bosnia and Herzegovina Bubric, Alma Bosnia and Herzegovina Marjanovic, Jovan Bosnia and Herzegovina Tataragic, Elma Bosnia and Herzegovina Tuzlic, Dzevdet Bosnia and Herzegovina Vuletic, Srdjan Brazil Alves Júnior, Ricardo Brazil Amaral, Olavo Brazil Bressane, Júlio Brazil Carvalhosa, Zita Brazil Cerveira, Eduardo Brazil Dias, Rosa Brazil Franco Jr., Ailton Brazil Jorge, Marcos Brazil Leblanc, Patrick Brazil Leite, Tatiana
141
PR FF CM FF CM FF CM CM FF FF CM PR FF FF PR CM FF FF PR FF CM FF FF FF CM FF FF CM CM PR FF FF FF FF PR CM CM FF FF FF CM FF FF CM CM PR CM CM PR FF FF FF FF FF FF FF FF FF FF CM
BIJLAGE 3
BIJLAGE 3 Brazil Brazil Brazil Brazil Brazil Brazil Brazil Brazil Bulgaria Bulgaria Bulgaria Bulgaria Cameroon Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada Canada
Levy, Julia Magalhães, Beto Mamede, Liciane Oliveira Jr., Luiz Carlos Spolidoro, Gustavo Steinberg, Gustavo Taddei, Fernanda Teixeira, Chico Dimitrova, Genoveva Grozev, Alexander Hristova, Mariana Staykov, Georgi Mba Bizo, Télesphore Alexander, Kelley AuYeung, Pochu Bailey, Cameron Benkara, Hayet Bennett, André Marcel Cervi, Matthew Christie, Amanda Dawn Cutler, Justin Davies, Jon Déry, Luc Dobbin, Michael A. Eigenmann, Jean-Daniel Falco, Christine Gillespie, James Girard Deltruc, Nicolas Gray, Robert Henrickson, Sebastjan Hoffman, Philip Hoolboom, Mike Howes, Lauren Jolliet, Nicolas Kevorkian, Noura Lafleur, Stéphane Lan, Stephen Landry, François MacKenzie, Alex Miles, Rachel Miller, Jan Nathanson, Jan Nordahl, Richard Noth, Ryan J. Patel, Kalpesh CI Paul-Hus, Martin Peranson, Mark Peterson, Hope Picard, Andrea Tavie Price, John Quandt, James Raymond, Micheline Roosen-Runge, Lisa Rosen, Andrew Saïto, Daïchi Sanchez, Diana Scherzer, Paul Schmid, Regine Shatzky, Melanie VanderStoop, Wanda
Canada Chile Chile Chile Chile Chile Chile Chile Chile Chile Chile China China China China China China China China China China China China China China China China China China China China China China China China China China China China China China China China China China Croatia Croatia Croatia Croatia Cuba Czech Republic Czech Republic Czech Republic Czech Republic Czech Republic Czech Republic Czech Republic Czech Republic Czech Republic Czech Republic
FF FF PR PR FF FF FF FF PR CM PR FF PR CM FF FF FF CM CM FF CM FF CM FF CM CM FF FF FF FF FF FF FF FF FF FF PR CM FF FF CM CM FF PR FF CM FF FF FF FF FF FF FF CM FF FF CM CM CM FF
142
Weyman, James Briones, Inti Cardone, Matias Caro Cruz, Cesar Figueroa, Julieta Lira, Matias Nunez, Carlos Riquelme, Angelica Stehberg, Ilán Torres Leiva, José Luis Waissbluth, Andrés Céline, Lin Chai, Tao Cui Zi’en Devillers, Natacha Diao Yi Nan Han, Yan Huang Chih-ming Huang Shuqin Jin Guang Hao Kong Lihong Kraicer, Shelly Kuan, Wendy Li Ruijun Li Zhen Liu Dong Liu Hangyue Luo, Jin Pan Li Ruggieri, Maria Tee, Lorna Teng Wenji Wang Bing Wang Hongwei Wang Jing Wang, Mumu Weng Shou-ming Wu, Sisi Xie Fei Yang Heng Yu, Feng Zeng, Wenwen Zhang Heng Zhang Jianyong Zhang Xian-min Belina, Mirna Grbin, Sanja Kaludercic, Vanja Knezevic, Vladislav Ramos Ruiz, Alberto Berzon, Dimitri Cielova, Hana Felcman, Jakub Hansalova, Hedvika Hills, Henry Hovorka, Marek Kopecka, Jana Kubice, Petr Novotna, Ivana Ondrejcakova, Barbora
CM FF CM CM FF CM FF FF CM FF FF FF FF FF CM CM FF FF FF FF FF FF FF FF FF FF FF FF FF FF CM FF FF FF FF FF FF FF FF FF FF CM FF FF FF FF FF CM FF PR FF PR FF FF FF FF CM FF FF CM
Czech Republic Czech Republic Czech Republic Czech Republic Czech Republic Czech Republic Czech Republic Czech Republic Denmark Denmark Denmark Denmark Denmark Denmark Denmark Denmark Denmark Denmark Denmark Denmark Denmark Denmark Denmark Dominican Republic Egypt Egypt Egypt Egypt Estonia Estonia Estonia Estonia Estonia Ethiopia Finland Finland Finland Finland Finland Finland France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France
Procházka, Michal Riley, John Sander, Frances Stojakova, Karla Svoboda, Petr Szczukova, Andrea Uhrik, Stefan Ulver, Stanislav Christensen, Line Daugbjerg Christensen, Ole Bjorn Fischer, Tine Foldager, Meta Ghazali, Fouad Glad, Mogens Høgel, Jakob Koussa, Salah el Leona, Kim Mosegaard, Tine Munkholm, Thure Salim, Dar Shargawi, Omar Ulsteen, Helle Wendt, Susan Guzmán, Laura Amelia Abdelfattah, Wael El Hagar, Khaled Maurice, Magda Nelson, Kristina Karjatse, Tonu Kissa, Katrin Mülbeier, Tatjana Õunpuu, Veiko Veeber, Artur Biru, Abraham Haile Hokkanen, Jouni Kemppinen, Petri Lanerva, Pekka Pirkkala, Eeva Raatikainen, Henna Ruscica, Jani Ada, Jacqueline Adler, Karen Andriot, Stéphanie Anger, Cédric Angrisani, Silvia Appathurai, Anne Atlan-Jackson, David Attali, Manuel Auger, Christophe Auriol, Cyriac Auzou, Sylvain Avril, Philippe Babin, Jean-Baptiste Barbier, Laurence Bardet, Pierre-Olivier Barrus, Edson Basutçu, Mehmet Baudens, Laurent Bayou, Armelle Beffa, Sébastien
France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France
PR CM FF CM FF CM FF PR CM CM CM FF FF CM CM FF CM CM PR FF FF CM CM FF PR CM PR FF PR FF CM FF CM FF PR CM CM FF FF FF CM CM FF FF PR CM CM CM FF CM CM CM CM FF CM FF PR CM FF CM
143
Béhar, Henri PR Behr, Noemie FF Bell, Anne-Laure PR Benski, Guillaume CM Berard, Nicolas CM Berger, Laurent FF Bergeron, Julie CM Berjon, Jean-Christophe FF Béroff-Gallard, Gabrielle CM Besse, Delphyne CM Bichon, Christophe FF Bidou, Jacques CM Bienzobas, Pamela PR Blézat, Emilie CM Bober, Philippe CM Bodet, Pascale FF Borlant, Valentine FF Bos, Harry CM Boulenger, Gilles CM Bourdon, Sophie CM Boutin, Nathalie FF Boye, Pape CM Bozon, Serge FF Brandi, Laurence CM Braunstein, Philippe FF Breer, Sally FF Breton, Pascale CM Brevière, Nicolas CM Brotons, Celine FF Bruncher, Christophe CM Caillol, Laure CM Camolli, Delphine FF Canapa, Stefano FF Cardella, Philippe CM Carey, Michelle FF Carreras, Stéphanie CM Cattelain, Marie-Michele CM Chabannes, Daniel CM Chauvin, Samuel CM Chave, Coralie FF Chesneau, Sebastien CM Chiha, Patric FF Chodorov, Pip FF Cikalovski, Nathalie CM Claire, Etienne FF Clanet, Anais CM Clermont-Tonnerre, Antoine de CM Cleron, Celine FF Corvez, Frédéric CM Costet, Didier CM Creach, Erwann FF Da Silva, Francois CM Dalizon, Eric FF Danielou, Laurent CM Danner, Peter CM Darras, Matthieu PR De Pas, Rebecca FF Debord, Alice FF Decourcelle, Thierry CM Defosse, Raymond FF
BIJLAGE 3
BIJLAGE 3 France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France
Deleau, Camille Delsaux, Christophe Dercourt, Tom Destriez, Thierry Devaux, Isabelle Deveau, Jean Francois Diederix, Eva Dinhut, Charlene Domehri, Didar Dönmez-Colin, Gönül Dopffer, Jerome Douguet, Christina Duboin, Clément Dufour, Karin Dumon, Gabrielle Dumoulin, Marianne Dupont, Joan Dusa, David Dutel, Olivier El Maanouni, Ahmed Elka, Vincent Engler, Prune Erbs, Sophie Fernandez Ferrer, Nicole Fialon, Estelle Fogiel, Yaël Fontan Tessaur, Adeline Forets, Jean des Foulon, Marie Fournier, Alexandra Frantz, François-Xavier Fröchen, Vanessa FUNATO, Keiko Gaëlle, Joly Galli, Amélie Garcia, Jean-Pierre Gedigier, Francois Genini, Izza Georges, Emilie Gillet, Andy Girard, Ilann Girre, Ronan Goldenstern, Georges Goldschmeding, Eugenie Gomez, Geraldine Gomis, Alain Gonzales, Peggy Gonzalez, Laëtitia Gragg, Laura Grandval, Eugenie Gualdi, Christelle Guerrin, Pascal Guidoni, Marc Guillier, Solène Hakkar, Amor Hansen-Løve, Mia Hashemian, Behrooz Henrot, Mathilde Hesbert, Aude Hocquet, Hélène
France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France
CM CM CM FF CM CM CM FF CM PR CM CM CM FF CM CM PR CM FF FF FF FF CM FF FF CM CM CM CM FF CM PR CM FF FF FF FF FF CM FF CM CM CM FF FF FF FF CM CM CM FF CM CM FF FF FF CM CM FF FF
144
Hsieh, Chinlin Incerti, Matilde Iteanu, Andre Iteanu, Simon Ivernel, François Jacques, Catherine Jalladeau, Alain Jamie, Cameron Kalmar, Lucie Kauffman, Philippe Khalife, Antoine Klein, Michel Klinkum, Brent Klotz, Thomas Kolar, Cedomir Kreuter, Delphine Kummer, Mickael Laj, Silvia Lalou, Serge Lavolé, Laurent Lechner, Marie Lefrant, Emmanuel Lenouvel, Thierry Lepoutre, Juliette Lequeret, Elisabeth Leroux, Philippe Leroy, Fabrice Lheureux, Christelle Loiseau, Celine Lola, Iteanu Lorant, Sophie Lowensohn, Elina Macia, Marie-Pierre Malet, Dominique Mallet-Guy, Alexandre Mandelbaum, Jacques Manivel, Damien Marion, Guillaume Markovits, Martine Marlin, Jean-Bernard Mas, Sophie Maugis, Céline Maynial, Philippe Mehring, Alexandre Meichtry Matadin, Yasmin Meirovitz, Elie Meissner, Tanja Mergui-Rampazzo, Elisabeth Merlin, Xavier Mes, Tom Michaud, Philippe-Alain Miot, Eric Mirguet, Benjamin Moinard, David Molinos Zabala, Estibaliz Moravioff, Galeshka Moretti, Paolo Moris, Fabienne Morsch Kihn, Eva Mouret, Emmanuel
CM FF FF FF CM CM FF FF CM CM FF CM FF FF CM FF FF FF FF CM PR FF CM CM PR CM CM FF FF FF CM FF CM CM CM PR FF FF FF FF CM CM CM FF FF CM CM FF CM PR FF FF FF FF FF CM FF FF FF FF
France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France
France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France France Georgia Georgia Georgia Georgia Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany
Nataf, Caroline CM Nezan, Patrice CM Niedermayer, Frédéric FF Noetinger, Jérôme FF Nolot, Jacques FF Nora, Judith CM Nouaille, Gaël CM Nouchi, Claude CM Ntonga, Luc CM Obadia, Nathalie FF Olla, Roberto CM Orillard, Stephanie FF Ormières, Alice CM Ostrovsky, Vivian FF Padding, Manuel FF Paillard, Jerome CM Parion, Isabelle CM Paschetto, Nadia FF Paviot, Charles CM Pennequin, Hervé CM Perlié, Elisabeth CM Perrin, Valerie FF Pibarot, Thomas CM Pierre, Olivier FF Pillon, Isabelle FF Pintilie, Adina FF Poirier CM Prat, Corinne FF Preuss, Shalimar FF Quay, Michelange FF Queneau, Anne Isabelle CM Quérel, Xavier FF Queva Lajoumard, Claire-Agnès CM Raja, Alessandro CM Rambourg, Benoit FF Ravani, Marta CM Ravet, Christine CM Raymond, Yann FF Raynaldy, Romain FF Rehm, Jean-Pierre FF Reid, Sandra FF Reilhac, Michel CM Rettig, Jean-François FF Rey, Nicolas FF Rimbert, Alain FF Robichez-Quay, Elsa FF Rodriguez, Josefina FF Rosant, Lucas CM Rouard, Gaëlle FF Rouquier, Philippe FF Rousselet, Camille CM Roux, Stéphanie CM Rouxel, Léna FF Rowe, Keith FF Safaee, Ardavan CM Saint-Dizier, Esther FF Salvatierra, Violeta FF Schlumberger, Emmanuel CM Schmickl, Silke FF Schmidt, Arnold FF
145
Schrameck, Juliette Sciamma, Céline Scippa Kohn, Francois Secher, Marie Segovia, Antoine Seille, Guillaume de Sepideh, Farsi Simkine, Antoine Simon, Silvi Sluizer, George Souchet, Chloe Stephan, Rania Tanaka, Yuko Tarride, Julien Tasca, Philippe Tessé, Jean-Philippe Thion, David Turincev, Nadia Urruzola, Yoana Uzu, Charlotte Vagenas, Maria Giovanna Valens, Gregory Vallet, Nathalie Vandierendonck, Jan Vannier, Alain Vannier, Nicolas Vautrot, Caroline Vidal, Christophe Vincent, Charlotte Walker, Daniel J. Welinski, Dominique Westerhoff, Fabien Wieczorek, Dieter Wiegand, Isabell Yggdre, Christopher Yon, François Zana, Michel Chumburidze, Teimuraz Jikurashvili, Nino Robaqidze, Iatamze Rusadze, Zaza Aichinger, Olaf Albers, Helge Alexowitz, Myriam Althoff, Burkhard Andernach, Melanie Arnold, Wilfried Atef, Emily Bartl, Thomas Bauer, Marei Baumgartner, Karl Behesht Nedjad, Roshanak Behm, Thomas Bernstorff, Madeleine Beyer, Peter-Conrad Bialas, Dunja Blondiau, Hans-Jörg Bohr, Alexander Bozic, Tonyslav Tony Brauner, Frank
CM FF CM FF CM CM CM CM FF FF CM FF CM FF CM PR CM FF FF CM FF PR FF CM CM CM FF FF CM CM CM CM PR CM FF CM CM PR PR PR FF CM CM FF CM CM CM CM CM FF CM CM FF FF FF PR FF CM CM FF
BIJLAGE 3
BIJLAGE 3 Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany
Brehmer, Bernd Bremen, Monika Bremer, Udo Breymann, Anne Brinkmann, Kathrin Brüning, Jürgen Bugno, Vincenzo Burkhardt, Daniel Busse, Marcelo Carvalho, Paulo Roberto de Cornelius, Gwendolyn Cotta, Ralph E. Damian, Oliver Damian, Sofie Danielsen, Shane Deckert, Heino Dercon, Chris Dierbach, Alex Dornbach, Jonas Drechsel, Benny Ebel, Nicola Eckelt, Michael Ehret, Marian Engelmann, Kerstin Fangmeier, Jan Fischer-Rittmeyer, Barbara Friedel, Christoph Ganschow, Uta Gass, Lars Henrik Gessner, Martin Goebel, Raimond Goossens, Misja Grassman, Felix Grimm, Hans Christian Groener, Christoph Grolig, Florian Grudziecki, Bartosz Gruen, Christiane Haardt, Angela Hanel, Heiko Hartwig, Lilly Heidenreich, Nanna Hoff, Sabine Vom Hoffmann, Anna Höfner, Michael Hubert, Eva Hummel, Volker Isele, Michael Junkers, Sonja Kahmann, Beatrix Kaiser, Tina Karathanos, Thanassis Karl, Bernhard King, Gregory Kittel, Juergen Kling, Peer Klomfass, Marion Kohlstedde, Kathrin Kramer, Rolf Krause, Matthias
Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany
PR FF CM FF FF CM CM FF CM CM CM CM CM CM PR CM FF FF CM CM FF CM CM PR PR FF CM CM FF FF CM FF FF FF PR FF FF FF FF PR FF FF FF FF CM CM PR FF FF FF FF CM FF FF FF PR FF FF FF CM
146
Krebitz, Nicolette Kreyenberg, Titus Krisp, Rainer Krolla, Isabel Kronz, Volker Kroymann, Maren Kufahl, Volker Laupert, Niels Löbbert, Kristina Lorenzo, Mariangela de Ludwig, Arne Lütter, Dirk Mader, Ute Marais, Pia Marian, Susanne Markgraf, Horst Martens, Meike Martins, Ida McNicolas, Stina Meinzolt, Gúdula Merian, Susanne Messmer, Susanne Minneker, Marc Möller, Olaf Möller, Sirkka Morata, Maria Moschall, Wigbert Müller, Birgit Mundt, Wolfgang Neumüller, Moritz Nieser, Egon Nowotny, Susanne Pausinger, Tobias Pérez, Raúl Poloni, Marco Popescu, Marcus Praefke, Iris Recktenwald, Holger Rexin, Johannes Rodenkirchen, Franz Roginas, Renate Rommel, Peter Röpke, Oliver Rose, Renate Rothschild, Thomas Rust, Roland Santjer, Silke Sausmikat, Ralf Schanelec, Angela Schaumann, Thorsten Scheuring, Martin Schiel, Betty Schipschack, Sarah Schneiderheinze, Jens Scholl, Judith Schreiner, Volker Schulte Strathaus, Stefanie Schulte, Nicky Schwarz, Bettina Schweckendiek, Helge
FF CM FF CM CM CM FF FF CM PR CM FF FF CM CM CM CM CM CM CM FF PR CM PR FF FF CM FF PR FF CM FF CM PR FF CM FF CM CM CM CM CM CM CM PR FF FF FF FF CM FF FF FF FF CM FF FF FF FF FF
Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Greece Greece Greece Greece Greece Greece Greece Greece Greece Greece Greece Greece Greece Greece
Schweikhardt, Falk Schwering, Herbert Sharma, Gerriet K. Sheean, Eron Siepmann, Jörg Sörgel, Wulf Specht, Franziska Steffen, Claudia Steinbrügge, Bettine Stewens, Simone Steyerl, Hito Stodolka, Jörg Stottele, Thomas Szebedits, Ernst Taleb, Abdelaziz Talpay, Doris Tas, Hanneke Marlise van der Taszman, Jörg Tepe, Holger Tetzlaff, Anne Tews, Alfred Thoke, Christoph Thomas, Sandra Tiarks, Markus Tjio, Rudy Toepfer, Jana Trifonova, Elena Voester, Conny E. Vogt, David Wackerbarth, Nicolas Waldvogel, Florian Weber Herrera, Jonas Weber, Helmut G. Weber, Michael Weber, Stefan Welch, Darryn Westmeier, Alexandra Wieners, Thomas Wille, Petra Wink, Andrea Wolf, Janine Zeitler, Stefanie Ziannis, Stelios Ziegert, Detlef Zimmermann, Robert Zurhorst, Meinolf Adamidis, Lefteris Alexiou, Alexis Angelidou, Sophia Behtsis, Christos Drepas, Ioannis Eipides, Dimitri Filis, Telos karamanis, christos Kartalou, Athena Kontovrakis, Konstantinos Kourti, Stayroyal Lopez, Margarita Macia Nikolaidou, Afrodite Sotirakopoulos, Andreas
Greece Greece Greece Hong Kong Hong Kong Hong Kong Hong Kong Hong Kong Hungary Hungary Hungary Hungary Hungary Hungary Hungary Hungary Iceland Iceland India India India India India India India India India India India India India India India India India India India India India India India Indonesia Indonesia Indonesia Indonesia Indonesia Indonesia Indonesia Indonesia Indonesia Indonesia Iran Iran Iran Iran Iran Iran Iran Iraq Ireland
FF CM FF CM CM CM CM CM FF FF FF PR FF CM FF PR CM PR FF CM FF CM FF FF CM CM CM FF CM FF FF FF CM CM FF FF FF FF PR FF CM CM CM CM FF CM PR FF FF CM CM FF CM FF FF FF FF CM FF CM
147
Sourrapas, Vassilis Valti, Penelope Vlachos, Spyridon Barendrecht, Wouter Choi, Ramy Qu, Vivian Ran, Ma Tsui Foon, Fred Csurdi, Gabor Darvas, Csanad Forgács, Péter Pusztai, Ferenc Szabó, Enikó Tarr, Béla Varo, Kata Anna Vizer, Balazs Johannesdottir, Hlin S. Sigurjonsson, Thor Banerjee, Spandan Basu, Arghya Chandra, Anuradha Chhinal, Raja Ganguly, Soumo Ghosh, Balaka Gopalakrishnan, Adoor Gupte, Abhijit S. Kanade, Kranti Kapoor, Rajat Khan, Aijaz Kulkarni, Girish Pandurang Kulkarni, Umesh Vinayak Menon, Ayeesha Mishra, Sudhir Nair, Nandini Pethe, Prashant Raja, Talat Shah, Rajula Shera, Rajesh Shetty, Pooja V.P.Rao, Biyyala Venugopal, Bina Paul Badalu Matulatan, John Cheryl, Ladya Edwin Harmayn, Shanty Hauswirth, Toni Lesmana, Mira Nugroho, Garin Riza, Riri Saputra, Nicholas Taurisia, Meiske Ghasemi, Ali Mohammad Jalili, Abolfazl Panahi, Jafar Serkanian, Reza Shahabi, Katayoon Shojanoori, Alireza Taebi, Mazdak Hesen, Mehdi Collins, David
CM FF FF CM FF CM PR CM CM CM FF CM FF FF PR FF CM CM FF FF FF CM CM CM FF CM CM FF CM FF FF CM FF PR FF FF FF CM CM CM FF FF FF CM FF FF CM FF FF FF CM FF FF CM FF FF CM CM FF CM
BIJLAGE 3
BIJLAGE 3 Ireland Ireland Ireland Ireland Ireland Ireland Ireland Ireland Ireland Ireland Ireland Ireland Ireland Israel Israel Israel Israel Israel Israel Israel Israel Israel Israel Israel Israel Israel Israel Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy
Donovan, Paul Dungan, Rory Freyne, David Garland, Michael Hannigan, Jamie Hannigan, Michael Holly, Katie McGrath, Linda O’Connor, Derek O’Kane, Rachael O’Mahony, Don Perry, Simon Wardrop, Ken Ben Asher, Hagar Britva, Timor Feldman, Avi Guggenheim, Matan Harpak, Avinoam Horowitz, Oded Katz, Rafael Kinan, Gal Mendel, Gilli Ratzkovsky, Eilon Riklis, Eran Rozenbaum, Marek Schatz, Pinchas Schory, Katriel Amici, Massimo Angelis, Stefano De Arecco, Alice Baglivi, Fulvio Barisone, Luciano Bedogni, Claudia Bertolin, Paolo Blasen, Christopher Bocchi, Pier Maria Bolognesi, Luca Boni, Stefano Bruno, Paolo Buttari, Gianluca Calabria, Esmeralda Calcagni, Simona Cavina, Teresa Cerri, Lionello Chatrian, Carlo Chetta, Giancarlo Coda, Carlo Cosimati, Valentina Cresto-Dina, Carlo Curti, Stefano d’ Antonio, Giuseppe D’Ambrosio, Andrea De Bernardi, Tonino De Lorenzo, Dario Dongen, Hanka Irma van Fant, Sergio Fanti, Elisabetta Fattorossi, Romano Fulvi, Giovanna Fumarola, Donatello
Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Italy Jamaica Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan
CM FF FF CM FF FF CM FF FF FF FF CM FF CM FF FF CM FF CM CM FF FF FF CM CM FF CM CM FF FF PR PR CM PR FF FF FF FF PR FF FF CM CM FF CM FF FF PR FF FF FF FF FF CM FF FF FF CM FF PR
148
Fusco, Marco Valerio Galimberti, Massimo Gariazzo, Giuseppe Ghezzi, Enrico Gioffre, Rosella Gironi, Federico Grosoli, Marco Gualandi, Enrico Iannuzzi, Alberto Ieie, Marco Ielasi, Giuseppe Lardieri, Luca Luchetti, Daniele Manera, Paolo Marino, Bruno Di Mascheroni, Alessandro Massenzi, Stefano Mendizabal, Alex Miceli, Salvatore Montinari, Mazzino Morini, Andrea Navale, Mariella Oberto, Davide Ottone, Giovanni Pamphili, Francesco Piccino, Cristina Pollacchi, Elena Ponti, Bruna Ponzio, Livia Rossini, Vincenzo Santoro, Cosimo Serini, Gabriele Serra, Gianmarco Sesti, Mario Spagnoletti, Giovanni Spinelli, Italo Traversi, Paola Turigliatto, Roberto Morgan, Robert Aihara Hiromi Araki Keiko Aramaki Shinji Asai, Takashi Haino, Keiji Hama, Haruka Hanabuso, Kayo Hariki Yasuhiro Harumi, Nakayama HASEGAWA, Toshiyuki Hibino-Uchikawa Yukiko Hirasawa, Sho Ideriha, Masanobu Ishii Yuya Kaida Yusuke Kasahara, Sadanori Kobayashi Masahiro Koshikawa Michio Kuroda, Miki Lazic, Suncica Matsudaira, Morihisa
CM FF PR PR CM PR PR FF CM FF FF PR FF FF PR FF CM FF PR PR FF FF FF PR CM PR CM FF FF FF FF FF FF FF FF FF FF FF FF FF FF FF CM FF FF FF FF PR CM FF CM FF FF FF CM FF FF FF FF CM
Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Japan Kazakhstan Kazakhstan Kenya Kyrgyzstan Latvia Latvia Latvia Latvia Latvia Latvia Lebanon Lebanon Lebanon Lebanon Lebanon Lebanon Lithuania Lithuania Lithuania Lithuania Lithuania Luxembourg Luxembourg Macedonia Macedonia Malaysia
Miyazawa, Kana Mizuguchi, Kaoru Mizuyoshi Akira Nakajima Ryo Nakamura, Yusuke NAKAZAKI, Kiyomi Nishikawa, Tomonari Niwa, Makiko Niwa, Takashi Noguchi, Junichi Oguchi Yoko Okazaki, Tadashi Oki Masaharu Okubo Ken’ichi Ota Yo Ruka Mori Sato Dai Sekiguchi, Yuko Shimizu, Rakchanok Soken, Itoh Sono Sion Suzuki Asami, Tomoko Takashi, Makino Takefuji Kayo Tomiyama, Katsue Tsurisaki Kiyotaka Uchibori, Yoshiyuki Wakagi, Shingo Watanabe, Maremi Yamamoto, Mayumi Yamashita, Koyo Yatabe Yoshi Yoneyama Kanako Yoshihiko, Taniguchi Kulbai, Abai Omirbaev, Darezhan Kahiu, Wanuri Alykulov, Marat Broka, Sonora Dudina, Zanda Gelze, Alise Kalejs, Janis Lidumniece, Dace Pitruka, Ieva Abousleiman, Petra Mismar El-Dib, Rima Naous, Nadine Nohra, Wassim Quilty, Jim Zeneddine, Chadi Gelguda, Ugnius Golovnitski, Vladimir Kim, Uljana Vildziunas, Kristijonas Vildziunas, Linas Hoeij, Boyd van Maltese, Fabrizio Kostova, Marina Penev, Slagjan Bong, Margaret
Malaysia Malaysia Malaysia Malaysia Malaysia Malaysia Malaysia Malaysia Mexico Mexico Mexico Mexico Mexico Mexico Mexico Mexico Mexico Mexico Morocco Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands
FF FF FF FF FF CM FF CM CM CM FF FF FF FF FF FF FF PR FF FF CM CM FF FF CM FF FF FF FF FF CM FF FF FF FF FF FF FF FF CM FF FF FF FF FF PR FF PR PR FF FF FF CM CM PR PR PR PR PR FF
149
Ho Yuhang Ing Yant, David Ngui King, Gan Siong Liew Seng Tat Lo, Yen San Michelle Tan Chui Mui Tok, Nikki Wong Tuck Cheong Alcalá, Gerardo Barroso Araiza, Estrella Cárdenas, Israel Imaz Castro, Ruben Lipkes, Michel Meyer, Matias Michel, Daniela Reyes, Elsa Reygadas, Carlos Romandía, Jaime Messnaoui, Mostafa Aa, Sander van der Abdelfatah, Rosh Abrahams, Anna Abram, Ido Ackermann, Bas Adler, Maryl Adriaansens, Alex Aert, Jan van Agt, Beatrijs van Aime, Michele Alarcon, Luis Albers, Kitty Alphen, Julien van Amelsvoort, Casper van Amersfoort, Anton van Ammerlaan, George M. Anink, Bastiaan Anna, Threes Appels, Bea Ark, Daniëlle van Arrate Fernandez, Isabel Baardewijk, Joost van Bais, Naomi Bak, Frank Bakari, Imruh Baker - Choustova, Maria Baker, Mark Bakir, Nauzad Bakker, Daan de Bakker, Mariët Bakker, Niels Balbinot, Frederique Ballintijn, Joke Bals - de Vries, Marjolijn Baltus, Marlies Bankersen, Leo Bannenberg, Esther Baptist, Willem Bary, Marc Baser, Deniz Beek, Sandra van
FF CM FF CM CM CM FF FF FF FF FF CM CM FF PR CM FF CM PR FF PR FF CM FF FF FF FF PR FF FF FF FF PR FF FF CM FF CM PR FF CM FF CM FF FF PR PR FF FF PR FF FF FF CM PR CM CM CM FF FF
BIJLAGE 3
BIJLAGE 3 Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands
Beekman, Bor Beekmans, Bertil Beers, Hans van Beijn, Cathelijne Beker, Jeroen Belloni, Bram Benschop, Maaike Benvegnu, Massimo Berbers, Toine Berg, Marian van den Bernhardt, Katja Bernink, Mieke Besselink, Guido Beumer, Sara M. Bevolo, Marco Beyer, Bero Bhalotra, Chetan Bhalotra, Marianne Bijl, Marco Bijma, Frans Bijvoet, Giulia Biondina, Ron Birkhoff, Walter Bischop, Helga Bitter, Henk Blank, Rosemarie Blekendaal, Martijn Blij, Yolande van der Blikkendaal, Dirk Bloemhard, Jacqueline Blok, Rogier de Blokker, Bas Blokland, Robbert Bloor, Simon Blote, Bob J. Bockting, Berend Jan Boekelman, Wilant Boel, Ruud Boer, Jankees Boer, Laurens de Bok, Marrigje de Bommel, Rachel van Boogaard, Raymond van den Booij, Wouter Boonekamp, Doreen Boorsma, Berend Boorsma, Roel Borsboom, Carin Bos, Martien Bosklopper, Stienette Bosma, Peter Bosman, Hetty Boudellah, Adel Bouma, Ger Bouvy, Kim Bouwers, Ward Boven, Maarten van Boven, Martijn Braakensiek, Liesbeth Braams, Filip
Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands
PR FF FF PR FF PR CM PR CM FF FF FF FF PR FF CM FF CM FF PR PR FF FF FF FF FF PR FF FF FF FF PR PR FF FF PR CM CM FF FF PR CM PR PR CM CM CM FF PR CM FF FF FF CM FF FF FF PR FF FF
150
Brand, Elaine Brand, Katelyn Brandt, Claudia Braun, Marit Breejen, Nicolaine den Bremen, Geert van Breugel, Berend-Jan Briaire, Bas Brigitha, Jamain Brink, Hans Maarten van den Brinke, Petra ten Broeren, Joost Bronwasser, Sacha Brouwer, Thomas Bruijn, Peter de Bruyn, Erik de Bruyne, Marnix de Bueren, Peter van Bulsink, A. Bulsink, Anne Bunt, Johan Burg, Jos van der Burg, Judith van den Burger, Gerbrand Burggraaff, Wim Busch, Gerhard Bussink, Astrid Bussink, Peggy Buth, Leendert Byvanck, Valentijn Camping, Henk Cappetti, Charlie Caspers, Paul Chavoushi, Reza Chen, Kathy chiaradia, ted Chow, Yiufai Christiaanse, Jet Chronis, Iwana Cijsouw, Jacqueline Citroen, Michal Colegem, Britt Commandeur, Danielle Coninck, Flavieke de Contreras, Carlos Couwenbergh, Lisa Creemers, Eric Creemers, Michèle Crone, Ton Curiël, Herbert Curlewis, Matthew Daalderop, Fleur Daalen, Hadewich van Daamen, Joost Daamen, Melle Dahms, Heinrich Damen, Anton Dames, Roy Davalos, Ximena Davidse, Koert
PR FF CM CM CM FF FF FF FF FF FF PR FF PR PR FF PR FF PR PR FF PR FF FF FF PR FF CM FF FF FF FF PR PR PR FF PR CM CM FF PR FF FF FF CM FF PR FF FF CM CM FF PR FF FF FF PR CM FF CM
Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands
Davies, Claire de Baan, Nora de Berg, Dennis van Deelder, Ari Dekker, Herman Dekker, Tibor Dekker, Wim Delpeut, Peter Delwel, Peter den Broeder, Sem den Broeke, Daniel van Denessen, Mark Depeweg, Wilfried der Goot, Jacob van der Meulen, Rene van der Schoot, Ellen van der Spek, Allard van der Waa, Marijn van Derks, Ally Diehl, Marjan Diejen, Anke van Dirkse, Brenda Dirven, Wannes Dissel, Fleur van Doense, Jan Doing, Karel Domburg, Krista van Dominicus, Mart Donders, Sanne Donsu, Ingrid Dop, Peter Dop, Tamar van den Dornblut, Sabine Dorré, Naomi Draaijer, Katja Draijer, Zyanya Drenth, Mark Driel, Hans van Driel, Hedwig van Driessen, Bastiaan Driessen, Ellis Driessen, Kees Driessen, Nelleke Driesum, Esther van Drijver, Ruud den Duijndam, Jannet Dunnewind, Arjon Dura, Job Duursma, Mark Eckelkamp, Monica Eggink, Dorien Eijk, Cecile van Eijk, Rolf van Eijk, Sander van der Eijses, Hans Eilander, Jan Ekker, Jan Pieter Elshout, Marit van den Emonds, Andrea Ende, Gert van der
Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands
CM FF FF CM PR PR CM FF PR FF FF CM CM FF FF FF FF PR FF FF FF FF PR FF FF FF CM CM PR PR CM FF CM PR CM FF FF FF PR CM CM PR CM CM FF FF FF FF PR CM FF CM FF PR CM FF PR CM FF PR
151
Engbers, Victor PR Engel, Joke FF Es, Paul van PR Esmeijer, Jurriaan Paul FF Estdelacropolis, Demetri FF Estevez Simoes, Sofie Marques FF Everdingen, Francien van FF Ex, Sjarel FF Faes FF Faes, Nous FF Felix, Bruno CM Fiennes, Sophie CM Fok, Annemarie FF Frank, Marijn PR Franssen, Wim FF Freyssen, Andre CM Fröberg, Martin CM Galer, Monica FF Gatta, Maria-Silvia CM Geerards, Marc FF Geffen, Marco van CM Gehéniau, Liane FF Genderen Stort, Ilona van FF Gent, Karolien van PR Gerami, Kianoosh CM Gerber, Melinde FF Gerrets, Sven PR Gerritsma, Annemieke FF Gestel, Frans van FF Gieling, Ramón FF Gielis, Daan CM Gilissen, Miriam FF Gilsing, Merel PR Glas, Liesbeth FF Glas, René PR Gmax FF Goedings, Petra CM Goetheer, Willemijn FF Goikoetxea Langarika, Kristina PR Goldman, Peter FF Gonzalez, Pascal FF Goossens, Eric FF Goossens, Naomi FF Goossens, René CM Gorp, Annemiek van CM Goto, Keiko FF Gould, Ester FF Graaf, Belinda van de PR Graaf, Eef de FF Graaf, Ton van der PR Grannetia, Mattijs PR Graveland, Mariska PR Groenen, Walter FF Groenveld, Frank FF Groot, Esther de FF Groot, Jos de CM Groot, Rindert de PR Groot, Wibo de CM Guirguis, Danielle CM Guldemond, Jaap FF
BIJLAGE 3
BIJLAGE 3 Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands
Gümürhan, Mete Haan, Edwin de Haans, Rob Haar, Marjan van der Haas, Anouk de Haasbroek, Nico Haaster, Kim van Habets, Renata Hadders, Rieks Hadjiha, Rozita Hagenaars, Paul Hakke, Dimitri Ham, Nick van der Hamelijnck, Robert Hamer, Sandra den Hanlo, BarBara Hannewijk, Leo Harmon, Stephanie Harskamp, Nicoline van Hartlief, Mirjam Hauer, Tijmen Havenith, Ellen Hee, Leo van Heeckeren, Ilona van Heerkens, Noud Hees, Carel van Heesen, Hans Heide, Caro van der Heiden, Remi van der Heijl, Jean B. Heijnen, Adrie Heijningen, Jacques van Hell, Rinke van Hendrickx, Monic Hengeveld, Frans Hengeveld, Sophia Henneveld, Ad Herder, Rik Hermanides, Laura Hermans, Jaap Hermeling, Pim Heslenfeld, Arnold Heywegen, Gerlinda Hin, Barbara Hin, Kees Hin, Neeltje Hoekstra, Diederik Hoffmans, Marjolijn Hofs, Henrik-Willem Hollander, Dick Holman, Ron Homoet, Hedwig Honigmann, Heddy Hoogeboom, Jelle Hoogh, Gerry de Hoogh, Helmut de Hoogland, Is Hornman, Judith Horssen, Petra van Horst, Eva van der
Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands
CM FF FF CM FF PR PR PR FF PR FF PR FF PR CM FF FF PR FF FF FF CM FF FF CM FF PR CM PR CM FF CM FF FF FF FF FF PR PR FF CM CM FF FF FF FF PR FF PR FF PR FF FF PR FF PR FF PR FF PR
152
Horst, Rogier van der Hosman, Harry Hout, André van der Houthoff, Pien Hughan, Ilse Hulst, Auke Hunnik, Rudolf Huystee, Pieter van Iburg, Lida Ierland, Aad van IJdis, Bernie Imanjaya, Ekky Istha, Dig Jacob, Cathy Jacobs, Cornelia Jacobs, Mardou Jacobs, Patty Jaeger, Jessica de Jaeger, Peter de Jamin, Carine Jankie, Ria A. Jansen, Cas Jansen, Christina Jansen, Cindy Jansen, Evelien Janszen, Carlie Jeffery, Hilary Jellema, Martine Jeu, Roloff de Jole, Ton van Jong, Annemiek de Jong, Annet de Jong, Fritz de Jong, Jeroen de Jong, Leendert de Jong, Mijke de Jonge, Dick de Jongsma, Elsbeth Jonkers, Ruud Joolen, Hein van Jurkiewicz, Marta Kaaij, Raymond van der Kagchèl, Saskia Kamsma, Jelle Kanters, Ineke Kapetanovic, Mak Kaptijn, Klaas Kate, Olivier ten Kathmann, Barbara Katsma, Jan Keesmaat, Dennis Kegge, Henny Keijl, Tea Kelder, Lisette Kemper, Nadadja Kerkhof, Janneke van de Kersten, Sander Kester, Nathalie Keyser, Gawie Kiers, David
FF PR CM FF CM PR PR CM FF CM FF PR CM FF FF CM FF FF PR FF CM FF FF CM FF FF FF PR PR FF FF PR PR FF FF FF CM PR PR FF FF CM CM PR CM FF PR FF PR FF PR CM FF CM CM FF PR PR PR FF
Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands
Kiers, Gideon Kishibe, Yasuo Kisman, Max Klaassen, Ina J. Kleef, Mirjam van Kleijer, Pauline Kleijn, Debbie Klein Wassink, Henk Klein, Rosanne Kleinjan, Arthur Kleywegt, Maarten Klootwijk, Mirjam Kluyver, Adwin de Knaap, Rob van der Knegtmans, Hans Knijff, Christjan Knol, Jan Jaap K. Knol, Matthijs Wouter Koedoot, J. Koedoot, P Koetsier, Sasja Kolet, Marieke Kolkema, Janette Kombrink, Hans Kooistra, Sanne Koot, Roman Koppen, Niek Koppes, Dirk Kor, Gerben Kornienko, Sophia Kortum, Evelien Korver, Wouter Korzelius, Monique Koster, Henny Kramer, Hielke Kriek, Kaisa Krieken, Romy van Krimpen, Maarten van Kroeger, Bastiaan Kroon, Jantiene de Kropman, Rosanne Kui, Kam Wai Kuijpers, Pieter Kula, Ergun Kummer, Oene Kuyvenhove, Meta Kwakman, Bas Laan, Michiel Lafleur, Luc Lam, Maria Landmeter, Anika Landsberger, Claudia Langbroek, Jannie Langenbach, Ted Lardenoye, Fred Laurillard, Eva Lebbing, Mike Lee, Arthur van der Leeden, Maarten van der Leek, Hugo van der
Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands
FF FF FF FF FF PR FF FF PR FF FF FF PR CM PR FF FF CM FF FF PR CM CM FF FF PR FF PR CM PR PR FF FF FF FF CM PR PR FF FF PR FF FF PR PR FF FF FF FF FF PR CM FF FF PR FF PR FF FF CM
153
Leete, Jeannette CM Leeuw, Bjorn de PR Leeuwaarden, Mildred van CM Legein, Saskia PR Lemaire, Danielle FF lens, ellen FF Leopold, Nanouk FF Lesnikovska, Aneta FF Leurink, Henk PR Leyendekker, Tim FF Lezer, Jeroen FF Li, Rosa CM Liemt, Ben van FF Lier, Miryam van FF Lieshout, Ben van FF Ligura, Pietra FF Lilipaly, Caroline FF Linden, Willem van der FF Linssen, Dana PR Lint, Alexander PR Lion Sjin Tjoe, Rudy PR Lippe, Marieke van der FF Lobato, Heidi FF Loesberg, Eva PR Looijen, Henk PR Lor, Eric FF Louwman, Marcel FF Lubeck, Marijke van FF Lucassen, Radboud FF Lugt, Peter van der PR Lugthart, Sarah FF Lürsen, Joram FF Lüscher, This FF Luyken, Edward FF Luyken, Lucas FF Luyken, Thomas FF Maarse, Geert PR Maas, Nadine PR Maassen, Gabriël FF Maassen, Theo FF Machado, Louis CM Maclean, Sara FF Mallon, Mark FF Maltha, San Fu CM Manders, Mieke FF Mandos, Michelle FF Mandos, Paulien FF Manesh, Sharog CM Mangold, Ramon PR Manneke, Andrea FF Marchal, Marjolein PR Massad, Mahmoud al FF Maurits, Henk PR Meegdenburg, Michiel van FF Meer, Anne-Marie van der CM Meerburg, Krijn CM Meertens, Renske FF Meijaard, Lian FF Meijer zu Schlochtern, Thomas FF Meijer, Sietse PR
BIJLAGE 3
BIJLAGE 3 Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands
Mekenkamp, Hans Mekenkamp, Maurits Memar Nezhad, Massoud Mens, Maureen Mensink, Peter Bas Mentzel, Vincent Merkus, Tejo Mes, Martin Meuldijk, Mark Meulen, Helena van der Meulen, Kim van der Mil, Patrick van Minkiewicz, Jan Mioch, René Mirrahimy, Parwin Roghyeh Moerkerke, Jolanda Moerman, Annemarie Moerman, Johan Moesa, Mohammad Mohammadi, Sara Mohrs, Natasja Mol, Atie Mol, Tom de Möller, Andrea Mooij, Martin Moorman, Mark Moridi, Said Mouret, Alexander Mulder, Floris Mulder, Maarten C.D. Müller, Klaus Muller, Nat Muns, Monica Muttardy, Thoraya Naafs, Mike Nabbe, Pieter Naeyé, Sannette Naudzius, Vladas Neeve, Frank de Nelissen, Koji Nelstein-Smit, Sacha Németh, Anita Nes, Jorien van Nesselaar, Robbert Ng, Julie Niemeyer, Nancy Nientied, André Nierop, Ricco van Nieuwdorp, Maricke Nieuwenhuyzen, Adriek van Noomen, Jedidjah Julia Noyons, Marc Ockhuysen, Ronald Oest, Paula van der Offenberg, Willem Ohlraun, Vanessa Oksal, Tonguc Y. Olafsdottir, Katrin Olfers, Sophie von Olthaar, Arianne
Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands
FF FF PR FF PR PR FF PR FF FF PR FF PR PR FF FF PR FF PR PR CM FF FF FF FF PR CM FF PR FF PR FF FF CM PR PR FF FF PR CM FF FF CM FF FF PR PR PR PR CM FF CM PR FF PR FF FF CM FF FF
154
Oomen, Fanny Oomen, Frans Oost, Alex Oosten, Jasper van Oosterhuis, Wiepko Oosterloo, Stef H. Oosterwijk, Lenny Opdam, Claartje Ophorst, Cynthia Opstal, Michiel van Ouwinga, Chris Paak, Margot Paap, Jochem Paaschen, Paul van Padabed, Natasha Pal, Jos van der Palmen, Caty Pas, Dorien van de Pas, Martijn te Passet, René Pedroli, Anna Peeters, Floor Peijnenburg, Frank Peters, Harry Petit, Leontine Pieters, Ian Pieters, Jaap Pijbes, Wim Piket, Anouk Plas, Dolf van der Plas, Els van der Plaum, Marije Pleijte, Jacco Pohle, Sascha Pohlman, Marieke Polderman, Jolanda Pollé, Wallie Ponten, Leo Porcelijn, Max Posthuma, Andrea Praag, Max van Prins, Janine Prins, Janine Proost, Jaap Provaas, Caroline Pruimers, Sonja Puerto, Xavier G. Putten, Roland van Putter, Jos de Querido van Frank, Gideon Raaijmakers, Hildert Rabarts, Marten Raben, Gonda Rademaker, Suzanne Radstake, In-Soo Rakhorst, Ger Ramaekers, Jeroen Ramos, Maria Ratingen, Dominique van Rechsteiner, Emjay
CM FF FF PR FF FF PR FF FF FF FF FF FF CM FF CM FF FF FF PR FF FF CM FF CM PR FF FF FF FF CM CM FF FF FF PR CM FF FF CM FF CM FF PR FF FF FF FF FF FF FF CM FF FF CM PR FF FF CM CM
Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands
Ree, Bas van der Ree, Ed van Ree, Petra van der Reijen, Jan Wouter van Renssen, Anneke van Rhee, Annemart van Richard, Theodoor Riet, Hans van der Rietvink, Bart Riezen, Mimi van Rijneke, Dick Rijneke, Ricky Rijssel, Els van Ritsema, Maaike Rodenburg, Floor Roedolf, Martin Roelofs, Joes Roelvink, Huub Roerdinkholder, Jurjen Roeselers, Julia Ronde, Alex de Ronteltap, Ferri Ronteltap, Ilse Rooijen, Willy van Roque, Juan Carlos Rotteveel, Raymond Rouveroy, Dorna van Rouw, Heleen Rovers, Ronald Roza, Tim Ruhe, Harry Ruighaver, Taco Ruijtenberg, Lisette Ruijters, Marcel Ruitenbeek, Mark Ruiter, Marinus de Runge, Bianca Runge, Nanda Runia, Erlijne Rutten, Bart Rutten, Marlou Ruyters, Domeniek Ruyters, Jann Salden, Jan Samson, Sherill Sande, Monique van de Sandee, Manon Sanden, Clint van der Sanders, Ruby Santé, Nicole Sassen, Hein Scheepstra, Wouter Scheers, Rob van Scheers, Ruben Scheltema, Wendela Schendelen, Monique van Schermbeek, Christiaan van Schermer, Gerben Scherpenzeel, Gerben Schillings, Laurette
Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands
CM FF PR FF FF PR CM PR PR FF CM CM FF FF PR FF FF FF PR FF FF FF FF PR PR PR FF FF PR PR FF FF FF PR PR PR FF FF PR FF FF PR PR PR PR PR FF FF PR PR FF PR PR PR FF FF PR FF PR CM
155
Scholten, Anton Schoot, Marijke Schouten, Robert Schouten, Stef Schreuders, André Schrijber, Coco Schrover, Adri Schudel, Bregtje Schuijren, Jan Schuilenberg, Jelle Schuilenburg, Marc Schuring, Greetje Schuringa, Wilko Schut, Erik Schwarz, Michiel Séguin, Yannick Nézet Selçuk, Kadir Selen, Reinier Sesic, Rada Seth Paul, Haik Simons, Hidde Singelenberg, Daniel Sinke, Digna Sitter, Gideon van Slagter, Herman Sleegers, Femke Slewe, Marion Sloot, Miranda Slot, Ernest Slot, Marleen Slotboom, Anton Sluis, Janine van Smit, Anton Smit, Floortje Smit, Harm Smit, Liesbeth Smit, Lisa Smit, Pieter Jan Smits, Alice Smits, Dick Smits, Ineke Sonnen, Caspar Spaas, Jac-Paul Splunder, Jos van Spreij, Petra Sprey, Jetse Staak, Stefan van de Stamm, Baukje Stanciu, Georgina Starink, Misja Starkenburgh, Jannemiek Steeg, Geert ter Steen, Marcel van der Steenhuis, Jantje Steenhuizen, Reinout Stein, Saskia van Stelling, Jos Ster, Kamiel van der Stevens, Greet Stigter, Bianca
FF FF PR FF CM FF CM PR FF PR PR CM FF CM FF FF FF CM FF FF FF PR CM CM CM PR FF FF FF CM PR FF FF PR FF PR FF CM FF FF CM FF FF FF PR FF FF PR CM FF PR FF PR FF PR FF FF FF FF PR
BIJLAGE 3
BIJLAGE 3 Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands
Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands
Stout, Jeroen PR Stouthamer, Robert FF Straaten, Dirk van der FF Strangio, Benito FF Strien, Elbert van CM Stroeve, Coen FF Stuijvenberg, Eveline van FF Stumbraite, Daiva FF Sylbing, Sarah FF Tabarki, Farid PR Taebi, Behnam CM Tai, Jimmy PR Tan, Froukje FF Tardieu, Delphine FF Tee, Ernie FF Teenstra-Verhaar, M.D. FF Teiwes, Mitsuko PR Terpsma, Nienke PR Teunissen, Natascha CM Thelosen, Marc CM Thiel, Bart-René PR Tichler, Bastiaan PR Tiel, Dennis van PR Tiggelaar, Ben FF Tiggelaar, Ingrid FF Tijen, Tjebbe van FF Tijl, Floris FF Timimi, Intishal al FF Timmerman, Hans FF Timmermans, Ruth PR Tjallingii, Sietske FF Tjon, Carla PR Toebosch, Moniek FF Tol, Ingrid van FF Toma, Kevin PR Tomin, Milos PR Tongeren, Phil van PR Tongeren, Ulrik van PR Traïdia, Karim CM Trent CM Trommel, Annelies FF Truijen, Katia PR Tuna, Recep FF Twuijver, Wilbert van FF Typex PR Uchelen, Annephine van PR Uijtdewilligen, Ad FF Uijtdewilligen, Dian FF Uneken, Wietske PR Unoki, Katie Katsura FF Urlus, Esther FF Uz, Gunes PR Vaal, Tineke de FF Vallenduuk, Flora FF van de Beek, Ilma FF van den Berg, Leen FF van den Bosch, Joost FF van Leeuwen-Wentinck, Conny FF van Zandvoort, Meike FF Vanackere, Annemie FF
156
Vandermeer, Pieter Vandevorst, Els Vaslin, Denis Veelen, Mirjam van Veenendaal, Jacqueline Veenhove, Wendela Veer, Jonna ter Veerkamp, Lex Vegter, Bart Velden, Carel van der Velden, Eddie van der Velden, Lucas van der Veldhoven, Wouter van Veldhuizen, Madri Van Velzen, Jacqueline van Vemer, Chris Ven, Iduna van de Verbeek, David Verdaasdonk, Dorothee Verdenius, Joop Verdonk, Sander Vergoossen, Glenn Verkerk, Erik Vermeulen, Rob Vermij, George Verpaalen, Jos Verspeek, Paul Verstraeten, Paul Verwaal, Corrie Viegen, Djoemila Viegen, Edwin van Vijn, Ard Visbeen, Marcel Visschedijk, Ruud Visser, Anna Visser, Bea de Visser, Bob Vlaanderen, Remco Vliegenthart, Anton M. Vlijmen, Coen van Voet, Hanka van der Vogelpoel, Peter van Vollaers, Bram Volpe, Marco Voogd, Barend de Voorham, Anita Voorhuis, Nelly Voorsmit, Arry Voorst, Suzanne van Voort, Cat van der Vries, Inge de Vries, Joost de Vries, Marietta de Vries, Marijn de Vries, Wiilemijn de Vrijdag, Kees Vrijenhoek, Rien Vroegindeweij, Victor Vrolijk, Anne Vugt, Tonio van
FF CM CM FF FF FF PR FF FF PR CM FF FF FF FF PR FF FF PR FF CM PR FF CM PR FF PR FF FF PR CM PR CM FF FF CM CM PR FF CM PR CM PR FF PR CM FF CM CM PR FF CM FF CM CM CM FF PR FF PR
Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands
Vuyk, Titia Waal, Martijn de Waardenburg, André Wallaard, Mark Walravens, Raymond Walschots, Ingrid Walthaus, Asing Warmerdam, Marc van Wassenaer, Michaela van Weerd, John de Weers, Hans de Weijers, Suzanne Welles, Arjan Welten, Anke Wenniger, Saskia Werff, Kim van der Wernke, Vincent Westelaken, Gijs van de Westerik, Helen Westerink, Leanne Westermann, Marc Westerveld, Eric Westra, Frans Weststrate, Harriet Wiebenga, Florine Wiegel, Chrisnanne Wielaert, Jeroen Wierstra, Jeroen Wiessing, Barbara Wiggen, Femke van Wigman, Roland Wijker, Kees Wijnen, Maaike Wijngaarden, Clementine van Wijngaarden, Ton van Wijntjes, Babette Williams, Jane Willigenburg, Hans van Willink, Joram Willsdon, Dominic Windhorst, Nathalie Windt, Marcel Winkler Prins Postma, Nynke Winters, Marten Wit, Herman de Witty, Thijs Woerd, Sil van der Woerden, Ivo van Wolf, Hans de Wolf, René Wolfs, Karin Wolting, Femke Wu, Yiemie Wuijts, Alexander Wulffers, Albert Youssef, Susan Yuen, Yan Ting Zagt, Ab Zahrai, Mahmoud Zande, Erwin van der
Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands New Zealand New Zealand New Zealand New Zealand New Zealand New Zealand New Zealand New Zealand Nigeria Nigeria Norway Norway Norway Norway Norway Norway Norway Philippines Philippines Philippines Philippines Philippines Philippines Philippines Philippines Poland Poland Poland Poland Poland Poland Poland Poland Poland Poland Poland Poland Poland Poland Poland Portugal Portugal Portugal Portugal Portugal Portugal Portugal Portugal
FF PR PR FF FF FF PR CM FF FF CM FF PR PR PR PR PR CM FF FF FF PR FF FF FF FF PR FF FF PR FF FF FF PR PR FF CM PR CM FF CM FF FF FF FF PR FF PR CM CM PR CM PR FF FF FF CM PR PR PR
157
Zanden, Jan van der Zeeuw, Marjon de Zhang, Jun Zoelen, Kaj van Zoet, Jan Zschunke, Dirk R. Zuijlen, Laura van Zuydervelt, Rutger Zuylen, Arthur van Zwaag, Marcus van der Zwakhals, Theus Zwier, Pim Gardner, Rachel Haysom, Trevor Hita, Quinton Jean, Rachel O’Brien, Timothy Saunders, Leanne Veber, Juliette Wrenn, Michael Abiodun, Omoniyi Ebenezer Iyabode, Ojebisi Ibidun Bjerkem, Brynjar Froyseth, Arild Gjerde, Eli Johnsen, Sara Martin, Christian Fredrik Platou, Per Vogel, Eric Alix Jr., Adolfo Azimi, Waise Cuevas, Arleen Khavn Reyes, Richard SungHyun, Cho Templo, Margie Torres, John Biskupski, Lukasz Borcuch, Jacek Jakimowski, Andrzej Janczak, Malgorzata Jaworska, Katarzyna Jaworski, Jaroslaw Karpinski, Maciej Kobus, Piotr Lapinska, Joanna Mietkiewicz, Ryszard Poplawska, Marzena Stadnik, Ania Tereszczuk, Joanna Wieckowska, Ewa Wirkowski, Konrad Branco, Jose Maria Branco, Mariana Dias, Miguel Micaelo, Mario Pereira, Rui Rodrigues, José Nuno Rodrigues, Susana Sena, Nuno
CM PR PR PR FF PR PR FF FF CM FF FF CM CM CM CM CM CM CM CM FF FF FF CM FF CM CM FF CM FF FF CM FF FF FF CM FF PR FF FF FF FF FF CM CM CM FF PR CM CM FF FF CM CM FF FF FF FF CM FF
BIJLAGE 3
BIJLAGE 3 Portugal Portugal Portugal Romania Romania Romania Romania Romania Romania Romania Romania Romania Romania Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Russia Saint Lucia Serbia Serbia Serbia Serbia Serbia Serbia Serbia Serbia Serbia and Montenegro Singapore Singapore Singapore Singapore
Valverde, Miguel Vieira da Silva, Hugo Villa-Lobos, Francisco Giurgiu, Tudor Gligor, Mihai Mitulescu, Daniel Negoescu, Paul Puiu, Anamaria Puiu, Cristi Salman Ali, Ghaith Simonova, Zoya Sitaru, Adrian Solomon, Ada Agisheva, Dana Akhadov, Rustam Alieva, Sitora Bashirov, Alexander Erchov, Stanislav Freidkina, Asya Gladilshchikov, Yury V. Godovannaya, Masha Gusyatinskiy, Evgeny Ionova, Elena Khokhryakova, Svetlana Kostyleva, Elena Kudriavtseva, Ludmila Lavrentiev, Sergey Layfurov, Alexey V Litvinova, Renata Litvintseva, Irina Mikhaleva, Valentina Plakhov, Andrei Plakhova, Elena Potapova, Marina d Proskurina, Svetlana Rozhdestvenskaya, Ksenia Sadilova, Larisa Shchetynsky, Oleksand Sokurov, Alexander Surova, Maria Tarkhova, Anna Telnov, Viacheslav Tyrkin, Stas Valyavkina, Elena Yarovenko, Hanna Yatsura, Yelena Jolliet, Kyra Bojovic, Mirko Martinovic, Miljana Milesevic, Zoran Mogorovic, Miroslav Novkovic, Oleg Petkovic, Vladan Stojkovic, Andrijana Zilnik, Zelimir Vuckovic, Miroljub Anes, Jean Koh, Sun Ocon Fernandez, David Pang Sunny
Singapore Singapore Singapore Singapore Slovakia Slovakia Slovakia Slovakia Slovakia Slovakia Slovenia Slovenia Slovenia Slovenia Slovenia Slovenia Slovenia Slovenia Slovenia Slovenia Slovenia Slovenia Slovenia Slovenia Slovenia Slovenia South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Africa South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea
FF CM CM CM CM CM FF CM CM FF FF CM CM FF FF FF CM FF FF PR FF PR CM PR PR FF FF PR FF FF FF FF PR PR FF PR FF FF FF FF FF CM PR FF FF CM FF CM CM FF CM FF PR FF FF FF CM FF CM FF
158
Sng, Tania Tan, Royston Tang, Eva Zai Kuning Ciel, Martin Kadlecova, Jana Kanuch, Martin Steranka, Rastislav Strelkova, Alexandra Ulman, Miroslav Bohinc, Nika Brun, Miha Burger, Janez Daele, Koen Van Glogovac, Janja Hocevar, Danijel Kocjancic, Nerina T. Kozole, Damjan Leiler, Zenja Misic, Radovan Popek, Simon Rutar, Jozko Sencur, Mitja Slamic, Marjuta Spasic, Dejan Sterk, Igor Apter, Gilli Beatty, Christina Berkel, Michael Brown, David Max Brown, Matthew A. Ginindza, Noziswe Hamilton, Clarence Jawitz, Dan Kyrus, Athos Lazarus, Deborah Lourens, Jacky Maake, Norman Matsunyane, Kgomotso Mattera, Teddy Mazoka, Che Che Moodley, Nashen Motsepe, Jackie Nathan, Jeremy Pickering, Bridget Roodt, Darrell James Rorvik, Peter Singh, Nirvana Trakoshis, Platon Chung Woo-Chung Dong-rak, Jung Goh Young-jae Han Baek-kyo Hong Hyo-Sook Hwang, Denise Hwang, Hei-Rim Hwang, Hye-jin Jang Eunju JANG, Yoo Kown Jeon, Jay
FF FF FF FF FF PR FF CM CM PR PR PR FF PR FF CM CM FF PR FF PR CM CM FF FF CM CM FF CM CM CM CM CM CM PR CM CM CM CM CM CM FF CM CM CM FF FF CM CM FF FF FF FF FF CM FF CM FF CM CM
South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea South Korea Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain
Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Sri Lanka Sri Lanka Sri Lanka Suriname Sweden Sweden Sweden Sweden Sweden Sweden Sweden Sweden Sweden Marietta Sweden Sweden Sweden Sweden Sweden Sweden Sweden Sweden Sweden Sweden Sweden Sweden Sweden Sweden Sweden Sweden Sweden Switzerland Switzerland Switzerland Switzerland Switzerland Switzerland Switzerland Switzerland Switzerland Switzerland Switzerland Switzerland Switzerland Switzerland Switzerland Switzerland Switzerland Switzerland
Ju Jaehyung FF Jung, Soo Wan FF Kim Dong-Hyun FF Kim Haery PR Kim Jong-Kwan FF Kim Sung-ho FF Kim Yeon Jeong FF Kim Yun-Tae FF Kim, Dong-Ho FF Kim, Ki Hyun FF KIM, Kyung Sun CM Kwak, Stanley FF Lee Sang-Woo FF Lee Wonwoo FF Lee, Duna FF LEE, Sebastian Dong Hun CM Lim, Jiyoon CM Paik Myung-Hee FF Park Jin FF Park Soo-young FF Piccato, Nicolas M. CM Roh, Gyeong-Tae CM Seungmin Song FF Suh, Youngjoo CM Alboniga, Norberto PR Armenteros, Marisa Fernandez CM Barcelo, Anna FF Barriendos, Esmeralda PR Conti, Christian CM d’Ascia, Luca PR Duffaut, Gilles CM Epiney, David CM Fernandez Perera, Jesus FF García, Verónica FF Gayo, Francisco J. PR Gordon, Juan CM Guerín, José Luis FF Guillot, Eduardo FF Lara Fernandez, Jose Maria CM Lizarraga, Eneko CM Llorca, Pablo FF Llorens, Antonio FF Lopez Caballero, Carolina PR López, Elena FF Mardones, Andres FF Merino, Laura FF Mierop, Nathalie FF Molina, Rafael FF Morais, Alberto FF Morin, Lorena FF Olasolo, Amaia Torrecilla FF Ortega Galvez, Maria Luisa FF Pallier, Maria FF Pinzon, Nicolas FF Poch, Paco CM Pont Cháfer, Olimpia FF Portilla, Angelica Cuevas FF Prado Garcia, Jose Maria FF Riba, Saioa CM Roch, Edmon CM
159
Rodriguez Rios, Carlos Rowan, Jaron Ruiz Serrano, Arturo Salama Benarroch, Moisés Schmitz, Jenny Gil Sichel, Berta Torres, Fran Vilà Barcelo, Mar Vila Guanter, Pere Vilà, Pere Weinrichter, Antonio Hettiarachi, Prasanna Jayakody, Prasanna Jinasena, Rasitha Wijngaarde, Eddy Alfredsson, Tomas Almér, Gunnar Andersson, Willmar Björk, Klara Blomgren, Jan Danielsson, Helena Hammarén, Håkan Hanak, Emilie Hausswolff von Baumgarten, CM Ivanov, George Janérus, Per Jonsson, Jens Kraft, Malin Lange, Fredrik Linder, Anna Lundberg, Pia Lundquist, Daniel Mannheimer, Lina Marcimain, Mikael Mghamis, Kais Kasim Molinder, Carl Simovic, Anita Smids, Camilla Spång, Mimmi Suarez Mazar, Charlotte Werner, Michael Baumgartner, Tobias Dresti, Nadia Finzi, Tiziana Huber, Patrick Kikos, Kyros Maino, Rosa Maire, Frédéric Mingrone, Leo Mumenthaler, Eugenia Olloz, Florian Pelusi, Tiziana Pfaeffli, Andres Pfluger, David Reinhard, Nicole Ruffo, Nicola Samir, Samir Schmidt, Roland Schneider, Beat
FF FF FF FF PR FF CM FF FF FF FF FF FF FF CM FF FF CM CM CM CM CM CM
FF CM FF CM CM FF FF FF CM CM PR FF CM CM CM CM CM PR CM FF FF FF FF FF FF CM FF FF CM FF FF FF FF FF CM
BIJLAGE 3
BIJLAGE 3 Switzerland Switzerland Switzerland Switzerland Switzerland Switzerland Syria Syria Taiwan Taiwan Taiwan Taiwan Taiwan Taiwan Taiwan Taiwan Taiwan Taiwan Taiwan Taiwan Taiwan Taiwan Taiwan Thailand Thailand Thailand Thailand Thailand Thailand Thailand Thailand Thailand Thailand Thailand Tunisia Tunisia Turkey Turkey Turkey Turkey Turkey Turkey Turkey Turkey Turkey Turkey Turkey Turkey Turkey Turkey Turkey Ukraine Ukraine Ukraine Ukraine Ukraine Ukraine Ukraine Ukraine Ukraine
Singh, Anup Thurston, Cyril Trächslin, Pascal Treichler, Daniel Uk, Bennet Wechsler, Dan Abdulhamid, Abdullatif Jbawi, Somar Chang Chuti Chiao, Peggy Hongjohn Lin Hou Hsiao-hsien Hou Tsao Pao-feng Hsu, Gino C.R. Jane H.C. Yu Lee Kang-sheng Niu Chen-zer Shu Li-Ting Tsai Ming-liang Wang, Veronica Wang, Vincent Yang, Yuan-ling Yu, Hui-Chun Elgin Assarat, Aditya Chagasik, Maenum Kalayanamitr, Akritchalerm Kaweewattana, Chalermrat Maneesutham, Chayaporn Meksawan, Mai Nilthamrong, Jakrawal Shimizu, Koichi Sukhum, Soros Suwichakornpong, Anocha Towira, Pimpaka Bouchoucha Fourati, Dora Mansouri, Hassouna Balci, Emel Celayir, Daghan Damgaci, Ayça Dogan, Burkay Dolay, Nur Eda Noyan, Nazli Gümüs, Selda Karabey, Hüseyin Kazma, Ömer Ali Özdemir, Emrah Sahir Gürel, Kemal Soysal, Faysal Tufan, Ceyda Yildirim, Emine Yildiz, Hüseyin Dyurych, Ihor Dyurych, Iryna Ihnatenko, Ihor Kokhan, Oleg Krupyna, Oleksiy Kuvaldin, Myroslav Kuvaldina, Lyudmyla Loznitsa, Sergei Lypnyk, Inna
Ukraine Ukraine Ukraine Ukraine Ukraine Ukraine Ukraine Ukraine Ukraine Ukraine Ukraine Ukraine Ukraine United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom
CM CM CM CM FF CM FF PR FF CM FF FF FF CM FF FF FF FF FF FF CM PR FF FF FF FF FF FF CM FF FF FF FF FF CM PR FF FF FF FF PR FF PR FF FF FF FF FF CM PR FF FF FF FF FF FF FF FF FF FF
160
Makarenko, Svitlana Mlynarych, Kyryl Mlynarych, Liliya Mykhalchuk, Serhiy Novikova, Lyudmila Podolchak, Ihor Podolchak, Tamara Pugachev, Yevgen Shukh, Marina Sytnyk, Mykola Tymoshevska, Lyubov Yershova, Olena Zinovyeva, Svitlana Adams, Mark Al-Daradji, Mohamed Alizart, Suzanne Allen, Karen Allen, Robbie Andrew, Geoff Auret, Michael Ballantyne, Suzanne Baptiste, Madonna Baxter, Jeremy Bender, Darren Berg, Eddie Beumers, Birgit Beveridge, Patrick Binns, Clare Bishop, Dave Bode, Steven Bonnel, Marie Booth, Joshua Boothe, Marc H A Brooks, Bill Brown, Tim Brozzoni, Vera Butler, Brad Cameron, Al Casey, Pamela Ciompi, Philippe Clark, George Clarke, Ed Clayton, Kieran Collins, Maxine Connolly, Stephen Cook, Benjamin Cox, Geoff Cruz, Pablo Cunningham, Nick Dack, Natasha Darke, Chris Davey, Rosalynn Davies, James Davies, Mary Davis, Isabel Demange, Yann Emary, Amir Englehart, Lucinda Evans, Daniel Fell, Chris
FF FF FF FF FF FF FF FF CM FF FF FF FF CM FF CM FF CM PR CM FF CM CM CM FF PR FF CM CM CM FF FF CM FF FF PR FF FF CM FF FF CM CM FF FF FF CM FF PR CM PR PR CM FF CM CM PR CM FF FF
United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom
Field, Simon Finlay, Leslie Finnemore, Chris Flahive, John Fountain, Alan Fowler, Luke Francis Clements, Ivan Friedman, Ben Gabrysiak, Diane Gerhardt, Jarman Gerhardt, Joe Gillett, Suzy Gopaul, Lina Greenaway, Peter Griffiths, Keith Grove, Elliot Guo Xiaolu Guthrie, Will Hammond, Wally Harvey, Frances Henderson, Diane Heppell, Hugo Herman, Robert Hibbin, Sally Hodgson, Jonathan Hogan, Andrew Hope, Robert Hulse, Matt Imani Thomas, Heather James, Nick Jarman, Ruth Jurksaitis, Martha Kaluarachchi, Mevan Kar, Himesh Kedzierski, Julek Kelliher, Stephen King, Alex Kitamura, Katie Knapp, Rebecca Lavender, Sam Lawlor, Joe Lawrenson, Edward Lawson, David Lee, Stevie Lousberg, Jan-Jacob Mackey, Nicole MacNab, Geoffrey Mansfield, Heather Marano, Anna Mare, Michael Martin, Hélène Mata, Alain de la Matits, Aranka May, Derwent McIntyre, Andrew McIntyre, Bryony Mercier, Christophe G. Mirza, Karen Mitchell, Fiona Mitchell, Wendy
United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom USA USA USA USA
CM CM FF FF CM FF CM CM FF FF FF FF CM FF CM FF CM FF PR CM FF CM CM CM FF FF FF FF CM PR FF FF FF CM CM CM FF CM CM CM FF PR CM CM CM CM PR CM FF FF FF CM CM PR FF FF CM FF CM PR
161
Molloy, Christine Momin, Alap Neumann, Beatrice Nevill, Amanda Nightingale, Piers Nolan, Jo Nuttgens, Jamie Oosterom, Chris Orr, Andrew O’Sullivan, Richard Parker, Phil Paton, Chris Perilli, David Perkins, Annie Phillips, Gary Poirier, Agnes Catherine Pope, David Potter, Darren Potter, Keith Powell, Nik Pugh, Adam Raeli, Patrizia Rayns, Tony Rees, Laura Rivers, Ben Robinson, David Robinson, Miranda Romney, Jonathan Rosenbaum, Martin Schmitzer, Joana-Maria Schoukroun, Eve Searle, Anna Sen-Gupta, Partho Shannon, Roger Smith, Laura Squire, Sara Stead, Isabelle J. Stevens, Sylvia Stroink, Rudy Tancic, Neda Taylor, Kate Tempest, Matthew Tezuka, Yoshi Todd, Peter TOKIKAWA, Toru Tulloch, James Tulloch, Sarah Vir OBE, Parminder Webber, Mark White, Ian White, Rod Witt, Helen De Wollmann, Henriette Wong, Joy Wu, Laura A Young, Neil Allee, Jessica Armas, Daniel Askin, Peter Askin, Sam
FF FF CM FF CM FF CM CM CM FF CM CM PR CM CM PR CM FF CM FF FF CM FF CM FF FF FF PR CM CM CM FF FF CM PR CM CM CM FF CM FF PR FF FF CM FF FF CM FF PR FF FF CM CM CM PR FF FF FF FF
BIJLAGE 3
BIJLAGE 3 USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA
Bard, Perry Barre, Lucius Belsito, Peter Beste, Amy Bitomsky, Hartmut Black, Stephanie Blackaby, Linda Boehm, Susan Breer, Robert Brousseau, Gannon Brown, Molly Brudniak, Angelika Brune, Mike Bussell, Mark Butler, Sue Carmichael, Helen Carpenter, Maïa Cybelle Cassidy, Brian M. Castelli, Richard Cecchine, Randi Child, Abigail Chirls, Brian Christman, Sarah J. Chung, Lee Isaac Church, Kevin Ciecko, Anne Clark, Jeff Collins, Nicola Collins, Teena Conrad, Tony Crover, Dale Curry, Adrian Czyz, Jakub Daniel, Mark Dinnell, David Doyle, Brian Ellickson, Lee Elliott, Barney Eunson-Conn, Ethan Everson, Kevin Jerome Fehmiu, Uliks Flax, Katherine Foreman, Liza Gallagher, Maria Garland, Andrew Gartenberg, Jon A. Gatten, David Ghareeb, Shirin Gianvito, John Gibson, Sandra Gittens, Anthony Goldberg, Darren Gordon, Barbara Kelly Gray, Ryan Harper Haan, Russ Harlan, Noah Harris, Christopher Havis, Richard James Hoeven, Constant van Hoffmann, Peter
USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA
FF FF CM FF FF FF FF CM FF FF FF FF FF PR FF CM FF CM FF PR FF CM FF FF FF PR FF FF FF FF FF CM FF FF FF FF FF CM FF FF FF FF PR FF FF FF FF FF FF FF FF CM FF FF CM CM FF PR PR FF
162
Horrigan, William Hu, Marcus Jacobs, Azazel Jenkins, Bruce Jensch, Eric Johnson, Jeffery Johnson, Liza Jones, Doug Judd, Rainer Jusick, Stephen Kent Karr, Dean Katsiane, Jared Kern, Dan Klinger, Gabe Kneedler, Lane Koh, Helen Kreider, Wago Krik, Paul Kuroiwa, Hisami Lampert, Andrew Lange, Patricia Lau, Winnie Lee, In-Ah Levine, Sydney Lim, Dennis Liotta, Jeanne Loktev, Julia Losier, Marie Louie, Mynette Loveridge, Helen Macaulay, Scott Macdonald, Louisa Spring Madansky, Cynthia Mahaffy, Jake Mangolte, Babette Manning, Abina Markey, David J. Masone, Marian Mathis, Eric McCaskill, James McElhatten, Mark McKay, Ralph Meyer, Gary Mohr, Kristin Molyneaux, Madeleine Montes, Mickael Mooij, Thessa MORI, Kotaro Murray, Raymond Nahmiache, Lindsay Nevermann, Martina Osborne, Roger Oxtoby, Susan Pagano, Scott Parsons, Margaret Pendleton, David Peterson, Macauley Phuan, William Pickett, Jeff Pierce, Christian
FF CM FF FF FF FF CM FF FF FF FF FF FF PR FF FF FF FF CM FF FF CM CM CM PR FF CM FF CM CM CM FF FF FF FF FF FF FF CM PR FF FF FF FF CM FF PR CM CM CM FF FF FF FF FF FF PR FF FF FF
USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA USA
Pierce, Steffen Fisker Powers, Jeffrey Ravett, Abraham Recoder, Luis Robinson, Michael Rohe, Tim Rosenstein, Noah Ross, Noah Ross, Richard A. Russell, Ben Sanborn, Keith J. Sanders, Jason Sandler, Richard Savjani, Anish Scarlet, Peter Schlegel, Kurt Schneider, James June Schwartz, David Schwartz, Jonathan Sekuler, Adam Sellars, Peter Shepard, Joel Shirey, Brian Shore, Josh Shpizner, Jeremy Smith, Gavin Someren, Anna van Spletzer, Andy Stead, Jessie Sullivan, Richard Sweeney, Robert Thomson, John Thornton, Leslie Tong, Corey Traver, Jared Vick, Tom Warrell, Bill Warren, Jared Weiss, Bruce Weissberg, Jay Wertheim, Mirjam Willis, Coady Wofford, Richard Yalkut, Judson L. Yue, Genevieve
FF FF FF FF FF FF FF FF CM FF FF PR FF CM FF FF FF FF FF FF CM FF CM CM FF PR FF FF FF FF PR FF FF CM FF FF CM FF CM PR CM FF FF FF PR
163
BIJLAGE 4
BIJLAGE 4 Hubert Bals Fonds gesteunde projecten 2007 (alfabetisch op land en werktitel)” werktitel eerste regisseur land categorie Gabbla Teguia, Tariq Algeria/France Script and project development Cordero de Dios Cedrón, Lucía Argentina Post-production funding or final financing La libertad / Los muertos / Fantasma Alonso, Lisandro Argentina Distribution Una semana solos Murga, Celina Argentina Post-production funding or final financing TyPA Workshops, Argentina Castilla, Américo Argentina Workshop & Training Yo me llamo, historias de call centre Plataneo, Rubén Argentina Script and project development Liverpool Alonso, Lisandro Argentina/Spain Post-production funding or final financing Ararat - 14 views Askarian, Don Armenia/Netherlands Distribution Metamorphosis Sayeed, Abu Bangladesh Script and project development End of the Line Steinberg, Gustavo Brazil Post-production funding or final financing Mutum Kogut, Sandra Brazil HBF Dioraphte Award Tatuagem Lacerda, Hilton Brazil Script and project development Festa Da Menina Morta Nachtergaele, Matheus Brazil/Argentina Post-production funding or final financing Ocaso Court, Théo Jose Chile Script and project development El cielo, la tierra y la lluvia Torres Leiva, José Luis Chile/France Post-production funding or final financing Crude Oil Wang Bing China Digital production Feast of Villains Pan Jian Lin China Script and project development Oxhide II Liu Jiayin China Digital production River People He Jianjun China Post-production funding or final financing Tattoo Wang Liren China Script and project development Ufo in her Eyes Guo Xiaolu China Script and project development Black and White Photos Shu Haolun China/France Script and project development Fujian Blue Weng Shou-ming China/Japan Post-production funding or final financing Agua fria de mar Fabrega, Paz Costa Rica Script and project development Blue Nile Film Academy Haile Biru, Abraham Ethiopia Workshop & Training Fold of my Blanket Rusadze, Zaza Georgia Script and project development Susa Chalauri, Giorgi Georgia HBF Award Susa Chalauri, Giorgi Georgia Script and project development Umesh Chronicles Kaul, Pooja India Script and project development Wild Bull Kulkarni, Umesh Vinayak India Post-production funding or final financing 3 Days to Forever Riza, Riri Indonesia Distribution Beautiful Thing Andibachtiar, Yusuf Indonesia HBF Award Opa’s Letters Jasanti, Dinna Indonesia HBF Award Coq Farahani, Mitra Iran Script and project development Untitled Bahman Ghobadi project Ghobadi, Bahman Iran/Japan Script and project development Absurd and Absurdity Alykulov, Marat Kyrgyzstan Digital production I Want to See Joreige, Khalil Lebanon/France Post-production funding or final financing Does It Hurt? The First Balkan Dogma Lesnikovska, Aneta Macedonia/Netherlands Distribution I Am from Titov Veles Mitevska, Teona Macedonia/Slovenia Post-production funding or final financing Rusty Hairpin Ngui, David / Bong, Margaret Malaysia Script and project development Strangers Lim, Charlotte Lay Kuen Malaysia Digital production Friccion Lipkes, Michel Mexico Script and project development Herederos Polgovsky, Eugenio Mexico Digital production Stroke Schneider, Daniela Mexico Script and project development Margarida Azevedo, Licinio Mozambique/S. Africa Script and project development Un suspiro Encina, Paz Paraguay Digital production Las malas intenciones Garcia Montero, Rosario Peru Script and project development Blind Pig Who Wants to Fly Edwin Philippines HBF Award Cinemanila/Boracay 2007 Philippines Workshop & Training Death in the Land of Encantos Diaz, Lav Philippines Post-production funding or final financing Independencia Martin, Raya Philippines Script and project development Moro2Moro Maharlika 2Moro Torres, John Philippines Digital production Box Stojkovic, Andrijana Serbia Script and project development
164
bedrag € 10.000,00 € 7.555,00 € 15.000,00 € 20.000,00 € 10.000,00 € 9.000,00 € 30.000,00 € 7.500,00 € 9.000,00 € 20.000,00 € 10.000,00 € 10.000,00 € 30.000,00 € 10.000,00 € 25.000,00 € 20.000,00 € 10.000,00 € 20.000,00 € 20.000,00 € 9.000,00 € 9.000,00 € 10.000,00 € 20.000,00 € 9.000,00 € 10.000,00 € 9.000,00 € 5.000,00 € 5.000,00 € 10.000,00 € 20.000,00 € 15.000,00 € 5.000,00 € 5.000,00 € 10.000,00 € 10.000,00 € 20.000,00 € 25.000,00
€ 10.000,00 € 20.000,00 € 9.000,00 € 20.000,00 € 10.000,00 € 20.000,00 € 10.000,00 € 9.000,00 € 20.000,00 € 9.000,00 € 10.000,00 € 5.000,00 € 20.000,00 € 5.000,00 € 20.000,00 € 9.000,00
Zimbabwe Agrarian Utopia Wonderful Town K and Ali Zara Zephyr My Marlon and Brando Maisha Film Lab Revue 40 Days of Silence Mute Affairs
Roodt, Darrell James Raksasad, Uruphong Assarat, Aditya Esmer, Pelin Mutlu Saray, Ayten Bas, Belma Karabey, Hüseyin Kashmiri, Musarait Loznitsa, Sergei Ismailova, Saodat Bui Thac Chuyen
South Africa/Zimbabwe Post-production funding or final financing Thailand Digital production Thailand Post-production funding or final financing Turkey Script and project development Turkey Post-production funding or final financing Turkey Script and project development Turkey/Netherlands Post-production funding or final financing Uganda Workshop & Training Ukraine/Russia Post-production funding or final financing Uzbekistan/Italy Script and project development Vietnam Script and project development Totaal
Hubert Bals Fonds Harvest VPRO Tiger Awards Competitie El cielo, la tierra y la lluvia, José Luis Torres Leiva (Chile), wereldpremière Cordero de Dios, Lucía Cedrón (Argentina), wereldpremière, openingsfilm Fujian Blue, Weng Shou-min (China), Europese première Wonderful Town, Aditya Assarat (Thailand), Europese première Years When I Was a Child Outside, John Torres (Philippines), wereldpremière Sturm und Drang A casa de Alice, Chico Teixeira (Brazil) Falling from Earth, Zeneddine Chadi (Lebanon), Europese première Mutum, Sandra Kogut (Brazil) El otro, Ariel Rotter (Argentina) Time & Tide 3 Days to Forever, Riri Riza (Indonesia) Absurd and Absurdity, Marat Alykulov (Kyrgyzstan), wereldpremière Chouga, Darezhan Omirbaev (Kazakhstan) End of the Line, Gustavo Steinberg (Brazil), wereldpremière Happy Desert, Paulo Caldas (Brazil) My Marlon and Brando, Huseyin Karabey (Turkey), wereldpremière Pure Coolness, Ernest Abdyjaparov (Kyrgyzstan) The Revue, Sergei Loznitsa (Ukrain), wereldpremière The Wild Bull, Umesh Vinayak Kulkarni (India), internationale première Zimbabwe, Darrell James Roodt (South Africa), wereldpremière Kings & Aces Death in the Land of Encantos, Lav Diaz (Philippines) Hafez, Abolfazl Jalili (Iran) New Dragon Inns Crude Oil, Wang Bing (China), wereldpremière
165
€ 25.000,00 € 20.000,00 € 20.000,00 € 9.000,00 € 20.000,00 € 10.000,00 € 20.000,00 € 10.000,00 € 25.000,00 € 9.000,00 € 10.000,00 € 883.055,00
BIJLAGE 6
BIJLAGE 5 ORGANISATIE EN BESTUUR
CineMart geselecteerde projecten 2008 (alfabetisch op titel) titel regisseur 7 Minutes in Heaven Omri Givon 22nd of May Koen Mortier Aurora/Home Sweet Home Cristi Puiu Ausencias Milagros Mumenthaler The Blind Pig Who Wants to Fly Edwin Callgirl Mikael Marcimain Certified Copy Abbas Kiarostami Chants pour Gracchus Pascale Breton Errors of the Human Body Eron Sheean Floating | Fingergame | Sandman Cindy Jansen For Love With Best Intentions Adrian Sitaru France David Dusa Francine Brian M. Cassidy, Melanie Shatzky Friccion Michel Lipkes Human Race Jorien van Nes The Iceman Diao Yi Nan Im Alter von Ellen Pia Marais In What City Does It Live? Liew Seng Tat Le jour des enfants Stéphane Vuillet Land of Scarecrows Gyeong-Tae Roh The Last Days of Emma Blank Alex van Warmerdam The Loneliest Planet Julia Loktev Man in Tears Fran Torres Medianeras Gustavo Taretto Milo Berend Boorsma, Roel Boorsma Offside Igor Sterk Orly, Poem 1-4 Angela Schanelec Las oscuras primaveras Ernesto Contreras Le père de mes enfants Mia Hansen-Løve The Pervert’s Guide to Ideology Sophie Fiennes Return Jafar Panahi Return Liza Johnson Rhapsody Gillies MacKinnon Room of Dreams Sono Sion Sleet Alexander Bashirov The Steppes Vanja d’Alcantara Upperdog Sara Johnsen Venice Miro Bilbrough
productiemaatschappij Transfax Film Productions CCCP/Versus Production Mandragora Movies Ruda Cine/Bordu Films babibutafilm/Miles Films Garagefilm AB MK2 Aurora Films Axolotl Films/ROH Film Gmbh SeriousFilm Movie Partners in Motion FILM/ Hi Film Productions Srl/4Proof Film Sciapode Pigeon Projects
land Israel Belgium Romania Argentina/Switzerland Indonesia Sweden France/Iran France Australia/Germany Netherlands France/Romania
Mantarraya Producciones Submarine BV/KEYMAN Film Ho-Hi Pictures Pandora Film Produktion Da Huang Pictures Sdn Bhd La Parti Production Teddy Bear Films co. Graniet Film/La Parti Production FaceFilm Indio Films Rizoma Films/ Zarlek Producciones SA/ Pandora Filmproduktion Fu Works
Mexico Netherlands China Germany Malaysia Belgium South Korea/Philippines Netherlands/Belgium USA Spain Argentina/Germany
A.A.C. Productions Nachmittagfilm Angela Schanelec/ La Vie est Belle Films Associés Agencia SHA Les Films Pelléas P Guide Ltd/Kasander (KTV BV) Jafar Panahi Productions 2.1 Films Grand Pictures PaxEterna Ltd./atRandom Inc. Cinema Nouveau OÜ/Deboshirfilm Need Productions/Lumière Friland AS Dragonet Films/Firesign Productions
Slovenia Germany/France
France Canada/USA
Netherlands
Mexico France U.K./Netherlands Iran USA Ireland Japan Estonia/Russia Belgium Norway Australia/New Zealand
In samenwerking met South-African Broadcasting Corporation (SABC), National Film and Video Foundation (NFVF) en Binger Filmlab, presenteert CineMart 2008 ook het project The Commandments van diverse Zuid-Afrikaanse filmmakers. Blood Down Claim Street, Norman Maake, producent David Max Brown Joseph, Gilli Apter, producent Dan Jawitz Gazelle 911, Jean Meeren, Zinaid Meeran, producent Dan Jawitz Marula Tree, Noziziwe Ginindza, producent TOM Pictures Hidden Garden, Tristan Holmes, producent TOM Pictures Belly Dancing and the Art of Catching Stars on Water, Akiedah Mohammed, producent David Max Brown Gees, Teddy Mattera, producent Bridget Pickering Lucky Lady, Niki Newman, producent Bridget Pickering Road To Kambula, Busi Ntintili, Khalo Matabane, producent Cherglo Productions The Other Son, Matthew Brown, producent Cherglo Productions
166
Gerrit Peters, Juul Veenboer, Joost Trines, Miga Bär, Rembrandt Boswijk, Veronique ter Wolbeek, Wahid El Solh, Ted Boom, Tom van de Loo gastenservice en hospitality Patrick Buis, Geneviève Jubitana, Carole Choucoutou, Jordi van Even, Tina Farifteh, Anne Kervers, (jury:) Jeroen Achterberg, Nathalie Mierop, Muriëlle Polak personeelszaken Mariëlle van der Sterren, Marieke Holt informatie- en communicatietechnologie Cornell den Broeder, Victor Verheij, Nico Komen vrijwilligerscoördinatie Matthijs van Burg, Adam Verhaar ticketverkoop Andrée van den Berg, Marco Oudewortel, Monique Trebacz, Mark Stegweg filmtechniek Dick Moesker, Martin van Broekhoven, Christopher Mondt, Els van der Meer filmcontrole Joop van Langen, Patricia Orlinska car service Ernesto Dixon, Eline Kunz q&a en tolken Tanja Vlieger, Anouk Ponjee talkshow Dicky Parlevliet, Mieke van der Linden, Gabriëlle Provaas, Carlos van Hijfte horeca Marlies Mersch, Remco Ris, Greg Dijk publieksprijs Janneke Geertsma raad van advies Tiger Business Lounge Wim Pijbes (directeur Kunsthal Rotterdam, voorzitter), Onno Paymans (directeur Bloemens Nassau Groep), Job Dura (lid Raad van Bestuur Dura Vermeer Groep NV), Wilbert van Twuijver (partner bij Freeland Corporate Advisors), Jacqueline Veenendaal (directeur Bijenkorf Rotterdam), Marcel Windt (partner bij Houthoff Buruma), Jacob van der Goot (voorzitter Bank R’dam ABN Amro) ambassadeur Tiger Business Lounge burgemeester van Rotterdam, Ivo Opstelten CineMart International Advisory Board Ido Abram (Nederland), Wouter Barendrecht (Hongkong), Karl Baumgartner (Duitsland), Dora Bouchoucha (Tunesië), Georges Goldenstern (Frankrijk), Juan Gordon (Spanje), Keith Griffiths (GB), Marion Hänsel (België), Claudia Landsberger (Nederland), Scott Macaulay (VS), Fiona Mitchell (GB), Jeremy Nathan (Zuid-Afrika), Andrea Occhipinti (Italië), Tobias Pausinger (Duitsland), Jorge Sanchez (Mexico), Christa Saredi (Zwitserland), Lorna Tee (Hongkong, Maleisië) international liaison Lucius Barre Hubert Bals Fonds commissie Marianne Bhalotra, Ludmila Cvikova, Simon Field, Sandra den Hamer, Ilse Hughan, Dicky Parlevliet, Bianca Taal, Gerwin Tamsma, Gertjan Zuilhof, Erwin Houtenbrink, Juliette Jansen, Rada Sesic festival Groningen Image Frans Westra, Henk Klein Wassink, Eva Warnders, Gerben ter Haar, Peter Bon
bestuur Melle Daamen, Hans van der Vlist, Peter Delpeut, Francine Houben, Rudy Stroink, Frans van Gestel directeur Sandra den Hamer, Rutger Wolfson zakelijk leider Stef Fleischeuer hoofd programmering René van der Giessen directie-assistent Barbara Goldman programmeurs Edwin Carels, Ludmila Cvikova, Erwin Houtenbrink, Gerwin Tamsma, Gertjan Zuilhof, Peter van Hoof, Kees Brienen, (korte film:) Juliette Jansen, Erwin van ’t Hart, Sacha Bronwasser programmaresearch Dicky Parlevliet, Angeliki Koukoula, Erik Tijman programma-adviseurs Ralph McKay, Grace Winter, Irma Dulmers, Juliette Jansen, Erwin van ’t Hart, Diana Sanchez, Intishal al Timimi, Alberto Iannuzzi, Robert Gray, Aihara Hiromi, Rada Sesic, Giovanna Fulvi, Miryam van Lier, Peter Taylor programmacoördinatie Chris Schouten, Inge de Leeuw, Anita van de Kamp, Tanja Zuijderwijk video library Sofie Wentholt, Rob Duyser pers Bert-Jan Zoet, Nancy van Oorschot, Edwige Leblay, Melissa van der Schoor marketing en communicatie Michelle Wilderom, Eveline Blok, Aukje Zwartjes, Arleen van Londen, Anton Damen sponsor- en fondsenwerving Hester Barkey Wolf, Tamsin Campbell CineMart Marit van den Elshout, Jacobine van der Vloed, Loes Knape, Maegene Fabias, Steven Kraan Hubert Bals Fonds Bianca Taal, Janneke Langelaan international pr Marnix van Wijk, Matt Blackhall film office Marnix van Wijk, Matt Blackhall, Rik Vermeulen, Corine Meijers, Lucius Barre, Mary Davies, Jannie Langbroek, Hayet Benkara catalogus Anet ter Horst, Saskia Gravelijn, Tanja Vlieger, Sander van der Eijk distributie Juliette Jansen, Ulrike Söbbeke educatie Ulrike Söbbeke, Layla Verbeek, Carolien Labib financiën Mariska Korff, Victoria Klyashtorna, Geert Hoeven, Joost Verduin, Frank van Balen, Mirjam Hartlief, Meta de Mol van Otterloo, Maikel Oomens, Dineke Keemink secretariaat Helma Haak, Yvonne van de Griendt, Miriam Benschop, Wendy Meulendijks productie
167
Filmmaakster Guo Xiaolu was bij de wereldpremière van haar film We Went to Wonderland. 168
169
De conferentie Leiderschap in beeld, onder leiding van Manfred van Doorn, is druk bezocht. 170
171
172
Opening van de 37ste editie van het IFFR: directeur Rutger Wolfson, oud-directeur Sandra den Hamer en burgemeester Ivo Opstelten.
173
De jonge talenten die met hun werk geselecteerd waren voor de VPRO Tiger Awards Competitie samen op de foto met IFFR-directeur Rutger Wolfson. 174
175
International Film Festival Rotterdam 2008 dankt zijn partners Hoofdsponsors
Structurele subsidiënten
Sponsors
Suppliers
100C 72M 0Y 0K
0C 90M 86Y 0K
Subsidiënten
/HGIS
Hubert Bals Fonds wordt ondersteund door
Cinemart wordt ondersteund door
Australian Film Commission • Film I Väst • KOFIC • National Film and Video Foundation South Africa • National Film Development Corporation India • New Zealand Film Commission • Telefilm Canada • UK Film Council • Indigenous Branch – Australian Film Commission • MEDIA Desk Nederland • Rotterdams Fonds voor de Film en de Audiovisuele Media • Vlaams Audiovisueel Fonds • Wallonie Bruxelles Images • Kodak • ACE • Binger Filmlab • Cinefondation-Résidence du Festival • EAVE • Cinelink Sarajevo • Marché International du Film - Cannes • Berlinale Co-Production Market • IFP • Paris Cinema • Holland Subtitling • Filmstiftung Nordrhein-Westfalen • Vizumi Pro • Arts Alliance Media • J-Pitch UniJapan • South African Broadcasting Corporation • Asia-European Foundation (ASEF)
Tiger Business Lounge
Hospitality partners
Met dank aan Ambassade van Frankrijk • Argos Oil • Japan Foundation • CineMeta digital • Screenvision • Unilever • Vitra Festivallocaties de Doelen • Pathé Schouwburgplein • Rotterdamse Schouwburg • Cinerama Filmtheater • Oude Luxor Theater • Theater Lantaren/Venster • Zaal de Unie • V2_, Instituut voor de instabiele media • TENT. • Witte de With, center for contemporary art • Roodkapje • Worm • Galerie Mama • voormalig Fotomuseum •.Off_Corso
176
Campagnebeeld 2008 Concept en ontwerp: 75B Festivalleader Ontwerp: Max Kisman • Muziek: Leo Anemaet • Lab: Nedcipro Festivaltrailer Bureau: LaMarque • Creation: Ton van Jole, René van der Meulen • Production company: LEV Pictures • Producer: Sander Verdonk • Director: Max Porcelijn • Director of Photography: Coen Stroeve • Music: Joris Oonk • Sound design: Hein Sassen - Rec Sound • Post production: Filmmore • Lab: Nedcipro • Distribution: Screenvision en Jean Mineur
Distributeurs A-Film Distribution • Cinemien • Filmmuseum Distributie • Filmfreak Distributie • Paradiso Filmed Entertainment • Universal Pictures Nederland • Twentieth Century Fox Film Nederland • Independent Films Nederland
COLOFON Ontwerp 75B, Rotterdam Druk Veenman Drukkers, Rotterdam Redactie Hester Barkey Wolf, Edwin Carels, Ludmila Cvikova, Marit van den Elshout, Stef Fleischeuer, René van der Giessen, Erwin van ’t Hart, Geert Hoeven, Marieke Holt, Peter van Hoof, Erwin Houtenbrink, Ulrike Söbbeke, Bianca Taal, Gerwin Tamsma, Layla Verbeek, Marnix van Wijk, Michelle Wilderom, Rutger Wolfson, Bert-Jan Zoet, Gertjan Zuilhof Eindredactie Anton Damen, Anet ter Horst Coördinatie en productie Michelle Wilderom Fotografie 75B, Danielle van Ark, Bram Belloni, Ruud Jonkers, Nadine Maas, Ramon Mangold, Leunis Verlinde Oplage 500 Het jaarverslag is een uitgave van Stichting Filmfestival Rotterdam. Met dank aan Veenman Drukkers. © IFFR 2008 Postbus 21696 3001 AR Rotterdam T 010 890 90 90 F 010 890 90 91
[email protected] www.filmfestivalrotterdam.com
180
